21.3.2017   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 88/69

1.

συμμερίζεται την άποψη της Επιτροπής ότι ο τομέας των αερομεταφορών είναι ζωτικής σημασίας για την ανάπτυξη, την απασχόληση, το εμπόριο και την κινητικότητα εντός και εκτός της ΕΕ. Οι αεροπορικές μεταφορές συνιστούν σημαντικό οικονομικό τομέα, ο οποίος δημιουργεί πολλές θέσεις εργασίας·

2.

υπογραμμίζει επίσης την κοινωνική σημασία των αεροπορικών μεταφορών και τον καθοριστικό ρόλο που αυτός διαδραματίζει για την εδαφική συνοχή, κυρίως επειδή εξασφαλίζει στις απομακρυσμένες και αραιοκατοικημένες περιοχές, μεταξύ αυτών στις νησιωτικές και τις εξόχως απόκεντρες περιφέρειες, την πρόσβαση σε μεγαλύτερες κοινές αγορές και σε πολιτιστικές ανταλλαγές. Ένας πιο ανταγωνιστικός και μακροπρόθεσμα περισσότερο βιώσιμος ευρωπαϊκός τομέας αερομεταφορών είναι εξίσου σημαντικός για την ανάπτυξη σε τοπικό και σε περιφερειακό επίπεδο·

3.

συμφωνεί με την Επιτροπή ότι, υπό το πρίσμα των διαρθρωτικών μεταβολών που καταγράφηκαν τα τελευταία έτη στην αγορά των διεθνών αεροπορικών μεταφορών είναι αναγκαία η υιοθέτηση μιας συνεκτικής πολιτικής αερομεταφορών, και υποστηρίζει τον στόχο της προτεινόμενης στρατηγικής όσον αφορά τη στήριξη της κινητικότητας των ευρωπαίων πολιτών, την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας και την επίτευξη της οικολογικής, της οικονομικής και της κοινωνικής βιωσιμότητας σε ολόκληρη την αλυσίδα αξίας του αεροπορικού τομέα της ΕΕ·

4.

τονίζει ότι οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη των αερολιμένων και του τομέα των αεροπορικών μεταφορών, στο πλαίσιο της ευθύνης τους για την ποιότητα ζωής των κατοίκων, το περιβάλλον και τον χωροταξικό σχεδιασμό. Η περαιτέρω αειφόρος ανάπτυξη των αεροπορικών μεταφορών στην Ευρώπη, καθώς και μια πιο αποτελεσματική χρήση και αύξηση της χωρητικότητας των αερολιμένων προϋποθέτουν την ανοικτή, διαφανή και βασισμένη στην εμπιστοσύνη συνεργασία μεταξύ των τοπικών και περιφερειακών αρχών και των εκπροσώπων του τομέα των αεροπορικών μεταφορών και των αερολιμένων τους στον τομέα του χωροταξικού σχεδιασμού. Αυτή συνιστά μια εκ των ων ουκ άνευ προϋπόθεση, ούτως ώστε να επιτευχθεί το απαιτούμενο επίπεδο αποδοχής για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας του ευρωπαϊκού κλάδου των αερομεταφορών και για τη διατήρηση της ηγετικής του θέσης·

5.

θεωρεί πολύ λυπηρό το ότι, σε αυτό το πλαίσιο, δεν γίνεται καμία αναφορά στο τοπικό και το περιφερειακό επίπεδο και στις αντίστοιχες αυτοδιοικητικές αρχές κατά την ανάδειξη της ανάγκης για κοινές προσπάθειες και συνεργασία. Ομοίως, δεν παρατίθεται καμία αναφορά στην εδαφική και τη χωροταξική προοπτική, αλλά ούτε στη συνεκτίμηση του τοπικού και του περιφερειακού περιβαλλοντικού αντίκτυπου, παράμετροι οι οποίες συνιστούν προαπαιτούμενο για τη μακροπρόθεσμη ανάπτυξη του τομέα των αεροπορικών μεταφορών. Οι εκπρόσωποι του κλάδου των αερομεταφορών γνωρίζουν αυτήν την πτυχή, η οποία, όμως, δεν αποτυπώνεται στην προτεινόμενη στρατηγική·

6.

είναι της άποψης ότι η ελευθέρωση της ευρωπαϊκής αγοράς αεροπορικών μεταφορών έχει αποφέρει πολλά οφέλη για τις περιφέρειες και τους πολίτες τα τελευταία είκοσι έτη, και υποστηρίζει τις προτεινόμενες δράσεις για την προώθηση της ανάπτυξης της αγοράς των αερομεταφορών, συμπεριλαμβανομένων της διαπραγμάτευσης συνολικών συμφωνιών αεροπορικών μεταφορών σε επίπεδο ΕΕ με διάφορες χώρες και περιφέρειες, αλλά και των διαπραγματεύσεων για τους κανόνες ανταγωνισμού, δεδομένου ότι τα μέτρα αυτά μπορούν να συμβάλλουν στην περαιτέρω ελευθέρωση των αεροπορικών μεταφορών. Οι συνολικές συμφωνίες για τις αεροπορικές μεταφορές που αποτελούν αντικείμενο διαπραγμάτευσης πρέπει να εμπεριέχουν τον σεβασμό των θεμελιωδών συμβάσεων της ΔΟΕ·

7.

επισημαίνει τις επιπτώσεις της ελευθέρωσης του τομέα των αερομεταφορών στην ΕΕ και, παράλληλα, υπενθυμίζει τις κύριες νέες προκλήσεις που τούτος αντιμετωπίζει, και συγκεκριμένα την ανάγκη να προαχθεί μια ισορροπημένη εδαφική ανάπτυξη, να εξασφαλιστεί ότι οι υφιστάμενες και οι νέες θέσεις εργασίας θα τηρούν τα ευρωπαϊκά πρότυπα, καθώς και να εφαρμόζεται η νομοθεσία για τις κρατικές ενισχύσεις·

8.

σημειώνει περαιτέρω ότι, όσον αφορά τη χωρητικότητα στον αέρα, από τον διάλογο με τους παράγοντες της αγοράς συνάγεται το συμπέρασμα ότι, ουσιαστικά, δεν υπάρχει έλλειψη χωρητικότητας του εναέριου χώρου και ότι οι μέσες καθυστερήσεις είναι ελάχιστες. Από την άλλη πλευρά, υπάρχουν σημαντικά περιθώρια για αύξηση της αποδοτικότητας και βελτίωση των περιβαλλοντικών επιδόσεων, καθώς και για μείωση του κόστους με την υλοποίηση του Ενιαίου Ευρωπαϊκού Ουρανού (ΕΕΟ) και την εφαρμογή των αποτελεσμάτων του έργου SESAR (Single European Sky ATM [Air Traffic Management] Research — Ερευνητικό έργο για τη διαχείριση της εναέριας κυκλοφορίας στον ενιαίο ευρωπαϊκό ουρανό), μεταξύ άλλων, με τη βοήθεια κοινών προτύπων, τα οποία μπορούν να συμβάλλουν στον άνοιγμα της αγοράς των συστημάτων διαχείρισης της εναέριας κυκλοφορίας. Ένα αποδοτικό και ολοκληρωμένο σύστημα διαχείρισης της εναέριας κυκλοφορίας είναι προς όφελος των περιφερειών και παρουσιάζει περιφερειακό ενδιαφέρον, ιδίως για τις απομακρυσμένες περιφέρειες που διαθέτουν μικρούς αερολιμένες. Ο έλεγχος της εναέριας κυκλοφορίας μέσω τηλεχειρισμού αποτελεί παράδειγμα τεχνολογικής εξέλιξης, χάρη στην οποία η διαχείριση των μικρότερων περιφερειακών αερολιμένων μπορεί να αποβεί πιο αποδοτική·

9.

στηρίζει την πρόταση να αναπτυχθεί ένας στρατηγικός σχεδιασμός για τη διαχείριση της χωρητικότητας των αερολιμένων σε επίπεδο ΕΕ, στις περιπτώσεις όπου παρουσιάζονται ελλείψεις σε ορισμένους μεγάλους αερολιμένες και, παράλληλα, υποχρησιμοποίηση πολλών άλλων αερολιμένων. Καθότι διαπιστώνεται συνολικά πλεονασματική ικανότητα, είναι σημαντικό να διασφαλιστεί η αποτελεσματική χρήση των υποδομών που ήδη υφίστανται, πράγμα που θα είχε εμφανή επίδραση στο περιβάλλον. Υπογραμμίζει το γεγονός ότι ένας τέτοιος σχεδιασμός σε εθνικό και σε περιφερειακό επίπεδο θα πρέπει να στηρίζεται στην εδαφική διάσταση. Ιδιαίτερα σημαντικό είναι το ζήτημα του τρόπου με τον οποίο η υφιστάμενη δυναμικότητα των αερολιμένων μπορεί να αξιοποιηθεί με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Στην προτεινόμενη στρατηγική αναδεικνύονται οι διαφορές σε ό,τι αφορά τη συνδεσιμότητα μεταξύ των διαφόρων περιφερειών, οι οποίες δεν τεκμηριώνονται πάντοτε με την ύπαρξη διαφορών στις τοπικές περιστάσεις ή λόγω διαφορών μεταξύ ζήτησης και προσφοράς. Οι διαφορές αυτές επιφέρουν σημαντικά ανταγωνιστικά μειονεκτήματα για ορισμένες περιφέρειες και συνεπάγονται επίσης επιδείνωση καθώς και ακόμη πιο δυσανάλογη χρησιμοποίηση του συνολικού δυναμικού, με αποτέλεσμα να αποδυναμώνεται η εδαφική συνοχή. Θα πρέπει να επιδιωχθεί η δέουσα περιφερειακή διασύνδεση όλων των ευρωπαϊκών περιφερειών, και ταυτόχρονα να αποφευχθεί ο πολλαπλασιασμός οικονομικά ασύμφορων αερολιμένων, καθώς και οι τυχόν στρεβλώσεις του ανταγωνισμού στις περιπτώσεις όπου υφίστανται οι προϋποθέσεις για ομαλή λειτουργία της αγοράς·

10.

επικροτεί το γεγονός ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα συνεχίσει να συνεργάζεται με το Παρατηρητήριο Αερολιμένων προκειμένου να παρακολουθεί την εξέλιξη της συνδεσιμότητας τόσο εντός όσο και εκτός της ΕΕ, να εντοπίζει τις ελλείψεις και να προβαίνει στη λήψη κατάλληλων μέτρων. Μια συνεκτική και συνεχής ανάλυση της συνδεσιμότητας των περιφερειών, στο πλαίσιο της υφιστάμενης ζήτησης, η οποία να καταδεικνύει σε ποιες περιφέρειες εντοπίζεται ανεπαρκής συνδεσιμότητα και να παρέχει πληροφορίες σχετικά με την υφιστάμενη χωρητικότητα των αερολιμένων, θα αποτελέσει πολύτιμη βάση για τον προγραμματισμό της αξιοποίησης και της ανάπτυξης της χωρητικότητας των αερολιμένων. Τα μέτρα σχεδιασμού για τη βελτίωση της προσβασιμότητας και την αύξηση της ζώνης δραστηριότητας θα μπορούσαν να ενισχύσουν την ελκυστικότητα των υποχρησιμοποιούμενων αερολιμένων. Ο εν λόγω σχεδιασμός θα πρέπει να καλύπτει τόσο τις επιβατικές όσο και τις εμπορευματικές μεταφορές, να θεμελιώνεται σε μια διατροπική προσέγγιση και να λαμβάνει υπόψη τις οικονομικές, κοινωνικές και περιβαλλοντικές επιπτώσεις·

11.

σημειώνει ότι η Επιτροπή, στη στρατηγική που έχει υποβάλει, καλεί το Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο να εγκρίνουν το ταχύτερο δυνατό την πρόταση για αναθεώρηση του κανονισμού για τις χρονοθυρίδες, τον οποίο υπέβαλε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή το 2011. Η Επιτροπή των Περιφερειών πιστεύει ότι θα πρέπει να δοθεί σαφέστερη προτεραιότητα στην περιφερειακή συνδεσιμότητα, απ’ ό,τι δόθηκε κατά τον χρόνο υποβολής της πρότασης για αναθεώρηση. Η πρόταση για την αναθεώρηση του κανονισμού για τις χρονοθυρίδες θα πρέπει να τροποποιηθεί, έτσι ώστε να αποδίδεται υψηλότερη προτεραιότητα στην περιφερειακή συνδεσιμότητα·

12.

επισημαίνει ότι οι εμπορικές αεροπορικές μεταφορές αντιπροσωπεύουν σημαντικό ποσοστό του τομέα των αερομεταφορών, ωστόσο, στη στρατηγική για τις αεροπορικές μεταφορές το ζήτημα αυτό δεν λαμβάνεται καθόλου υπόψη. Οι εμπορικές αεροπορικές μεταφορές συνιστούν αναπόσπαστο τμήμα του τομέα των εμπορευματικών μεταφορών και της εφοδιαστικής και επηρεάζουν τις συνθήκες ανάπτυξης των περιφερειών —ιδίως δε των εξόχως απόκεντρων περιφερειών—, ενώ συγχρόνως αποτελούν σημαντική πτυχή του περιφερειακού χωροταξικού σχεδιασμού. Είναι σημαντικό οι εμπορευματικές μεταφορές να συνεκτιμηθούν δεόντως στο πλαίσιο του σχεδιασμού, υπό μια προοπτική διατροπικής εφοδιαστικής. Η Επιτροπή των Περιφερειών φρονεί ότι σε μια ολοκληρωμένη στρατηγική για τις αερομεταφορές της ΕΕ θα πρέπει επίσης να δοθεί προσοχή στις εμπορευματικές αεροπορικές μεταφορές υπό την προοπτική της χωρητικότητας των αερολιμένων, της διατροπικότητας και των δικτύων εφοδιαστικής, καθώς και από την ιδιαίτερη σκοπιά των προβλημάτων θορύβου εξαιτίας πτήσεων που πραγματοποιούνται κατά τις βραδινές, τις νυχτερινές και τις πρώτες πρωινές ώρες·

13.

επισημαίνει ότι το δυναμικό ανάπτυξης μιας περιφέρειας εξαρτάται, σε μεγάλο βαθμό, από την ποιότητα της διεθνούς της συνδεσιμότητας. Από περιφερειακή σκοπιά, η εξασφάλιση ικανοποιητικών αεροπορικών συνδέσεων αποτελεί πρωταρχική προτεραιότητα του τομέα των αερομεταφορών. Συνιστά, επομένως, έννομο συμφέρον των περιφερειών, να επιδιώκουν τη στενότερη και καλύτερη συνδεσιμότητα των περιφερειών με την αύξηση των αεροπορικών δρομολογίων. Στην περίπτωση των αερολιμένων των εξόχως απόκεντρων περιοχών, η αεροπορική συνδεσιμότητα συνιστά αναγκαιότητα, λόγω της γεωγραφικής τους θέσης και της απουσίας άλλων εναλλακτικών μεταφορικών μέσων. Ο στόχος αυτός μπορεί να επιτευχθεί με την παροχή κινήτρων για την εισαγωγή νέων απευθείας αεροπορικών συνδέσεων, καθώς και με την εφαρμογή δράσεων εμπορικής προώθησης των διαφόρων αεροπορικών προορισμών. Για να αποφευχθούν οι στρεβλώσεις του ανταγωνισμού και η απώλεια της αξιοπιστίας πρέπει να διασφαλίζεται η διαφάνεια·

14.

τονίζει, συγχρόνως, το γεγονός ότι η συνδεσιμότητα των διαφόρων περιφερειών εξασφαλίζεται κυρίως χάρη στα ολοκληρωμένα διατροπικά συστήματα μεταφορών. Το αεροπλάνο αποτελεί το βασικό μέσο μεταφοράς για ταξίδια μεγάλων αποστάσεων και για τις ηπειρωτικές και διηπειρωτικές συνδέσεις. Ωστόσο, για τις μεταφορές από πόρτα σε πόρτα και για την αποκόμιση οφελών όσον αφορά τη συνολική ποιότητα των ταξιδιών, καθοριστικής σημασίας είναι το πόσο αποτελεσματικά αλληλεπιδρούν οι αερομεταφορές με τους υπόλοιπους τρόπους μεταφοράς στο πλαίσιο ενός συνεκτικού συστήματος μεταφορών. Στο πλαίσιο αυτό, θα πρέπει επίσης να σημειωθεί ότι τα άτομα που εργάζονται στους αερολιμένες ή σε περιοχές γύρω από τους αερολιμένες, εξαρτώνται από τα δημόσια μέσα μεταφοράς, τα ωράρια των οποίων είναι προσαρμοσμένα στις μετακινήσεις τους (ως επί το πλείστον εκτός των κανονικών ωρών εργασίας)·

15.

υπογραμμίζει τη σημασία της διαφάνειας και του διαλόγου μεταξύ αερολιμένων και αεροπορικών εταιρειών κατά τον καθορισμό των αερολιμενικών τελών. Επιπλέον, η ΕτΠ τάσσεται υπέρ της ενσωμάτωσης στη στρατηγική αερομεταφορών της ΕΕ μιας απαίτησης για συντονισμένη είσπραξη των αερολιμενικών τελών για περιβαλλοντικούς σκοπούς αναφορικά με τον θόρυβο και την ποιότητα του αέρα. Μια ολοκληρωμένη και συντονισμένη χρήση των περιβαλλοντικών αεροπορικών τελών θα πρέπει να αποτελέσει ένα από τα πολλαπλά κίνητρα, τα οποία σε συνδυασμό με τα μέσα άσκησης της οικονομικής πολιτικής για τη μείωση της κατανάλωσης καυσίμων και τον μετριασμό των περιβαλλοντικών επιπτώσεων θα μπορούσαν να συμβάλλουν στην ταχύτερη ανανέωση του αεροπορικού στόλου, η οποία είναι επιθυμητή για κλιματικούς και περιβαλλοντικούς λόγους. Η Επιτροπή των Περιφερειών υποστηρίζει επίσης ότι το ζήτημα της παροχής κινήτρων για την επιτάχυνση της ανανέωσης του αεροπορικού στόλου, για λόγους περιβαλλοντικής και κλιματικής προστασίας θα πρέπει να συνυπολογιστεί γενικότερα στην προτεινόμενη στρατηγική·

16.

εκφράζει τη δυσαρέσκειά της για το γεγονός ότι, στην παρούσα στρατηγική, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν αποδίδει επαρκή έμφαση στον ρόλο και στη σπουδαιότητα των περιφερειακών αεροδρομίων για την ανάπτυξη των αεροπορικών μεταφορών. Σύμφωνα με την «ισόρροπη προσέγγιση» που η Επιτροπή επιθυμεί να εφαρμόσει με τις κατευθυντήριες γραμμές για τις κρατικές ενισχύσεις σε αερολιμένες και αεροπορικές εταιρείες (ΕΕ C 99 της 4.4.2014, σ. 3), θα πρέπει να ληφθεί υπόψη η απαίτηση της περιφερειακής ανάπτυξης και της διασύνδεσης όλων των ευρωπαϊκών περιφερειών, κυρίως δε των αραιοκατοικημένων, των απομακρυσμένων και των εξόχως απόκεντρων περιοχών, διότι είναι εμφανής ο κίνδυνος η αγορά να μην λάβει υπόψη της αυτές τις απαιτήσεις. Η Επιτροπή των Περιφερειών τονίζει ότι η γενική υποχρέωση παροχής δημόσιας υπηρεσίας είναι ζωτικής σημασίας από περιφερειακή σκοπιά. Εξάλλου, πρέπει επίσης να συνεκτιμηθεί η ανάγκη να έχουν οι περιφερειακοί αερολιμένες τη δυνατότητα να λαμβάνουν υποστήριξη, ώστε να είναι σε θέση να επιτύχουν μακροπρόθεσμα και βιώσιμα νεκρό σημείο εκμετάλλευσης. Για τις εξόχως απόκεντρες, τις απομακρυσμένες και τις αραιοκατοικημένες περιοχές, καθώς και τις περιφέρειες οι οποίες για άλλους λόγους υφίστανται σήμερα τις αρνητικές συνέπειες μιας κακής διασύνδεσης, οι αεροπορικές συνδέσεις με τα εθνικά οικονομικά και διοικητικά κέντρα και τους κομβικούς αερολιμένες είναι ζωτικής σημασίας για τη μακροπρόθεσμη επιβίωση των απομακρυσμένων και αραιοκατοικημένων περιφερειών. Σε πολλές περιπτώσεις, προκειμένου να εξασφαλιστούν οι δέουσες συνθήκες για την ανάπτυξη των εν λόγω περιφερειών είναι αναγκαία η προκήρυξη δημοσίων συμβάσεων, η χορήγηση επενδυτικών ενισχύσεων και επιδοτήσεων λειτουργίας σε αερολιμένες, καθώς και η διατήρηση των χρονοθυρίδων απογείωσης και προσγείωσης σε ώρες αιχμής στους κομβικούς αερολιμένες, οι οποίοι εξασφαλίζουν την περαιτέρω μεταφορά των επιβατών σε άλλους προορισμούς στην Ευρώπη και σε άλλες ηπείρους. Η προϋπόθεση αυτή είναι απολύτως απαραίτητη για την εδαφική συνοχή της ΕΕ, ως εκ τούτου, η Επιτροπή των Περιφερειών φρονεί ότι θα πρέπει να αντικατοπτρίζεται σαφώς στην προτεινόμενη στρατηγική για τις αερομεταφορές. Η Επιτροπή των Περιφερειών επαναλαμβάνει τη θέση που έχει ήδη εκφράσει κατά το παρελθόν, σύμφωνα με την οποία, η Επιτροπή θα πρέπει να εστιασθεί στους μεγάλους αερολιμένες, ενώ τα μέτρα κρατικών ενισχύσεων για τους μικρούς αερολιμένες με μέση ετήσια επιβατική κίνηση χαμηλότερη των 300 000 επιβατών ετησίως δεν θα πρέπει να εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής των κρατικών ενισχύσεων, δεδομένου του γεγονότος ότι αυτοί οι αερολιμένες δεν μπορούν να έχουν αξιοσημείωτες επιπτώσεις στις εμπορικές συναλλαγές μεταξύ των κρατών μελών, διότι, λόγω διαρθρωτικής αδυναμίας, αυτοί οι αερολιμένες δεν μπορούν να καλύψουν το κεφαλαιουχικό και λειτουργικό κόστος τους (1), καθώς και επειδή, οι κρατικές ενισχύσεις συμβάλλουν στη δημόσια στήριξη για την ανάπτυξη μιας ασφαλούς και οικονομικά βιώσιμης υποδομής αεροπορικών μεταφορών σε περιφέρειες με περιορισμένες μεταφορικές συνδέσεις (2). Μία διάταξη αυτού του είδους θα πρέπει, φυσικά, να συνδυαστεί με σημαντική αύξηση του κατώτατου ορίου που ισχύει για την απαλλαγή στην περίπτωση των ενισχύσεων για αερολιμένες, οι οποίοι παρέχουν υπηρεσίες γενικού οικονομικού συμφέροντος [ΥΓΟΣ] (επί του παρόντος, το όριο ανέρχεται σε 200 000 επιβάτες ετησίως), και κρίνεται σκόπιμο να επαναθεσπιστεί το όριο του ενός εκατομμυρίου επιβατών κατ’ έτος, το οποίο ίσχυε πριν από την έγκριση της αποκαλούμενης δέσμης μέτρων Αλμούνια, σχετικά με τις ΥΓΟΣ. Εντούτοις, βασική προϋπόθεση για έναν τέτοιο ορισμό πρέπει να είναι το γεγονός ότι δεν μπορεί να επιτευχθεί το κατάλληλο επίπεδο συνδεσιμότητας με διαφορετικό τρόπο·

17.

κρίνει ότι η εφαρμογή των κανόνων για τις κρατικές ενισχύσεις, ιδίως δε των κατευθυντήριων γραμμών του 2014 για τις κρατικές ενισχύσεις σε αερολιμένες και αεροπορικές εταιρείες, σε συνδυασμό με τους κανόνες της ΕΕ για τις υπηρεσίες γενικού οικονομικού συμφέροντος είναι υπερβολικά περίπλοκη. Αυτό οδηγεί σε αβεβαιότητα σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές μπορούν να παράσχουν χρηματοδοτική στήριξη στους περιφερειακούς αερολιμένες. Η αντιμετώπιση αυτών των ζητημάτων από την Επιτροπή εκτιμάται ως πολύ χρονοβόρα και, ως εκ τούτου, η διαδικασία χορήγησης αδείας θα πρέπει να αποσαφηνιστεί και να επιταχυνθεί. Συνολικά, η αβεβαιότητα και οι καθυστερήσεις που μπορούν να σημειωθούν κατά τη σχετική διαδικασία δυσχεραίνουν τη διατήρηση μιας εύλογης συνδεσιμότητας των μικρών, των απομακρυσμένων και των εξόχως απόκεντρων περιφερειών, πράγμα που μπορεί να έχει αρνητικές επιπτώσεις στην οικονομική ανάπτυξη των εν λόγω περιφερειών·

18.

όσον αφορά την αναθεώρηση του Γενικού κανονισμού Απαλλαγής κατά Κατηγορία (ΓΚΑΚ) (3) που προβλέπει την εξαίρεση των κρατικών ενισχύσεων για τις αερολιμενικές υποδομές από την υποχρέωση κοινοποίησης, υποστηρίζει ρητά την προσέγγιση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής όσον αφορά τη διαχείριση των επενδυτικών ενισχύσεων σε περιφερειακούς αερολιμένες, σύμφωνα με την οποία «η θέσπιση ενός ορίου κοινοποίησης όσον αφορά το ύψος της κρατικής ενίσχυσης δεν αποτελεί ενδεδειγμένο μέτρο, καθότι ο αντίκτυπος μιας ενίσχυσης στον ανταγωνισμό εξαρτάται κατά κύριο λόγο από το μέγεθος του αερολιμένα και όχι από το μέγεθος της επένδυσης». Η ΕτΠ αναμένει επίσης από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να εξασφαλίσει την εναρμόνιση με την ισχύουσα νομοθεσία της ΕΕ σε ό,τι αφορά τους «Ορισμούς που ισχύουν για τις ενισχύσεις για περιφερειακούς αερολιμένες»·

19.

εκφράζει την ικανοποίησή της για το γεγονός ότι στην υπό εξέταση στρατηγική προβάλλεται η σημασία της έρευνας και της ανάπτυξης, καθώς και της καινοτομίας, έτσι ώστε η Ευρώπη να μπορεί να διαφυλάξει την ηγετική της θέση στον τομέα των αερομεταφορών και της αεροναυπηγικής βιομηχανίας. Η Επιτροπή των Περιφερειών υπογραμμίζει τον ρόλο των περιφερειών, ιδίως στο πλαίσιο της ευθύνης τους για την περιφερειακή ανάπτυξη, οι οποίες συνεργάζονται με τον δημόσιο και τον ιδιωτικό τομέα, καθώς και με την ακαδημαϊκή κοινότητα, για την προώθηση της έρευνας, της ανάπτυξης και της καινοτομίας. Η έρευνα και η ανάπτυξη που συμβάλλουν στη μείωση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων των αεροπορικών μεταφορών παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τις τοπικές και τις περιφερειακές αρχές. Η ανάπτυξη των οικονομικά αποδοτικών μη ορυκτών καυσίμων για τις αεροπορικές μεταφορές συνιστούν, για παράδειγμα, ένα σημαντικό πεδίο έρευνας·

20.

είναι πεπεισμένη ότι υπάρχει μεγάλο δυναμικό για τη χρήση μη επανδρωμένων αεροσκαφών (drones) σε τοπικό και σε περιφερειακό επίπεδο, ιδίως στις αραιοκατοικημένες περιοχές της Ευρώπης, και υποστηρίζει τον στόχο η Ευρώπη να αναδειχθεί σε πρωτοπόρο στον τομέα της ανάπτυξης και της χρήσης της τεχνολογίας μη επανδρωμένων αεροσκαφών. Ως παράδειγμα ενός πεδίου εφαρμογής με αυξημένες δυνατότητες ανάπτυξης μπορεί να ληφθεί ο τομέας της γεωργίας, όπου η χρήση των μη επανδρωμένων αεροσκαφών (drones) μπορούν να συμβάλλουν σε μια βιώσιμη αύξηση της αποδοτικότητας. Αναμένεται ότι το φάσμα και ο αριθμός των υπηρεσιών που μπορούν να παρασχεθούν με μη επανδρωμένα αεροσκάφη θα αυξηθούν σημαντικά, πράγμα το οποίο θα ήταν επωφελές για τις επιχειρήσεις και τους πολίτες. Συγχρόνως, η αυξημένη χρήση μη επανδρωμένων αεροσκαφών συνεπάγεται επίσης ότι θα πρέπει να αντιμετωπιστούν και να επιλυθούν ζητήματα που αφορούν την ασφάλεια του εναέριου χώρου και την ασφάλεια στο έδαφος, την προστασία της ιδιωτικής ζωής, καθώς και θέματα ευθύνης, ρύθμισης της χρήσης του ραδιοφάσματος και αποδοχής από το ευρύ κοινό. Σε αυτό το πλαίσιο, η Επιτροπή των Περιφερειών πραγματοποίησε εκτίμηση του εδαφικού αντικτύπου από τη χρήση των μη επανδρωμένων αεροσκαφών. Η Επιτροπή των Περιφερειών τάσσεται υπέρ της θέσπισης ενός εναρμονισμένου συνολικού κανονισμού, ο οποίος να καλύπτει όλες τις χρήσεις των μη επανδρωμένων αεροσκαφών σε επίπεδο ΕΕ, στον οποίο να συνυπολογίζονται δεόντως οι κίνδυνοι και να λαμβάνεται υπόψη η αρχή της επικουρικότητας. Υπογραμμίζει την ανάγκη έναρξης διαλόγου μεταξύ του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Ασφάλειας της Αεροπορίας (EASA), στον οποίο έχει ανατεθεί η αρμοδιότητα εκπόνησης ενός τέτοιου θεμελιώδους κανονισμού, και των αρμόδιων παραγόντων σε εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο στα κράτη μέλη. Η τεχνολογία των μη επανδρωμένων αεροσκαφών προσδίδει στις αεροπορικές μεταφορές μια διαφορετική τοπική και περιφερειακή κατανομή σε σχέση με το παρελθόν και η εδαφική διάσταση πρέπει να αναγνωρίζεται στις νομοθετικές και κανονιστικές διατάξεις. Ο εναρμονισμένος συνολικός κανονισμός για τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη θα πρέπει να περιλαμβάνει, επίσης, ρύθμιση της πιστοποίησης και της κατοχύρωσης της κατάρτισης και της απόκτησης ικανοτήτων για τον χειρισμό και τη συντήρηση μη επανδρωμένων αεροσκαφών, ώστε να εξασφαλίζεται η ελεύθερη κυκλοφορία των επαγγελματιών αυτών, καθώς και η εγκατάσταση επιχειρήσεων οπουδήποτε στην επικράτεια της Ευρωπαϊκής Ένωσης·

21.

σημειώνει με έκπληξη ότι η κλιματική αλλαγή, η οποία συνιστά μια από τις μεγαλύτερες προκλήσεις του μέλλοντος, αποτυπώνεται στη στρατηγική απλώς με συνοπτικό τρόπο. Σε αυτό το πλαίσιο, επισημαίνει ότι πρέπει να αντιμετωπισθούν τόσο ο κατακερματισμός του ευρωπαϊκού ουρανού όσο και η έλλειψη δράσεων μετριασμού σε παγκόσμια κλίμακα, διότι αποτελούν σημαντικούς παράγοντες που παρεμποδίζουν τη μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα. Το γεγονός ότι στο πλαίσιο του ΔΟΠΑ («Διεθνής Οργανισμός Πολιτικής Αεροπορίας») αναπτύσσεται ένας παγκόσμιος μηχανισμός για τον μετριασμό των επιπτώσεων των αερομεταφορών στο κλίμα, αποτελεί ικανοποιητικό και σημαντικό θέμα, ωστόσο, δεν θα πρέπει να αποτελεί εμπόδιο στην Ευρώπη για τον καθορισμό πιο φιλόδοξων στόχων από εκείνους που έχει θεσπίσει ο ΔΟΠΑ σχετικά με τη διατήρηση και την περαιτέρω βελτίωση, με την πάροδο του χρόνου, των υψηλών περιβαλλοντικών προτύπων που έχουν καθοριστεί, στο πλαίσιο της στοχοθέτησης της παρούσας στρατηγικής. Ιδιαίτερη προσοχή θα πρέπει να δοθεί στην άμβλυνση τυχόν προβλημάτων πρόσβασης και ανταγωνιστικότητας, τα οποία προκύπτουν για τις περιφέρειες που ορίζονται στο άρθρο 349 της ΣΛΕΕ·

22.

εκφράζει τη λύπη της για το γεγονός ότι ο κλάδος των αερομεταφορών (μαζί με τη ναυτιλία) δεν συμπεριλήφθηκαν στη συμφωνία του Παρισιού για το κλίμα του περασμένου έτους. Υπενθυμίζει ότι οι πτήσεις εντός της ΕΕ υπόκεινται ήδη στο σύστημα εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπών της ΕΕ (ΣΕΔΕ) και ενθαρρύνει σθεναρά την εφαρμογή ενός τέτοιου μηχανισμού και εκτός ΕΕ με σκοπό τη μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα. Για τον λόγο αυτό, η Επιτροπή των Περιφερειών προτρέπει ένθερμα τον Διεθνή Οργανισμό Πολιτικής Αεροπορίας (ΔΟΠΑ) να κάνει ένα βήμα προόδου για το θέμα αυτό στην επικείμενη 39η συνέλευσή του·

23.

αναδεικνύει το γεγονός ότι η προστασία του κλίματος αποτελεί μια κοινή ευθύνη όλων των ενδιαφερόμενων φορέων και είναι σημαντικό να υιοθετηθεί μια ολιστική προσέγγιση και οι δράσεις να μην εστιάζονται αποκλειστικά στον αντίκτυπο των αεροπορικών μεταφορών στο κλίμα. Σε τοπικό και σε περιφερειακό επίπεδο οι χερσαίες μεταφορές και αερολιμενικές δραστηριότητες ευθύνονται για ένα σημαντικό ποσοστό των συνολικών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα σε τοπικό και σε περιφερειακό επίπεδο, το οποίο ανέρχεται έως και σε 50 %. Η συνεργασία μεταξύ των τοπικών και των περιφερειακών αρχών, των ιδιωτικών επιχειρήσεων και των αερολιμένων για την ανάπτυξη φιλικών προς το περιβάλλον λύσεων διατροπικών μεταφορών αποτελεί ένα παράδειγμα πρωτοβουλίας που μπορεί να συμβάλει ουσιαστικά στον μετριασμό των επιπτώσεων στο κλίμα. Πολλοί αερολιμένες εφαρμόζουν φιλόδοξα προγράμματα, τα οποία συμβάλλουν σημαντικά στη μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα στους ευρωπαϊκούς αερολιμένες. Η Επιτροπή των Περιφερειών πιστεύει ότι η στρατηγική για τις αερομεταφορές θα πρέπει να αποδώσει ξεχωριστή έμφαση στις αρμοδιότητες και τις δυνατότητες των τοπικών και των περιφερειακών αρχών όσον αφορά τον ενεργό περιορισμό των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα·

24.

θεωρεί τον θόρυβο των αεροσκαφών σοβαρό πρόβλημα, το οποίο πρέπει να επιλυθεί, ούτως ώστε να μπορεί να αναπτυχθεί περαιτέρω ο κλάδος των αερομεταφορών στην ΕΕ. Η Επιτροπή των Περιφερειών παρατηρεί με έκπληξη ότι αυτό το πολύ σημαντικό θέμα σχετικά με τις αερομεταφορές αντιμετωπίζεται ανεπαρκώς. Ο θόρυβος των αεροσκαφών προκαλεί σοβαρά προβλήματα υγείας και υπονομεύει την ποιότητα ζωής των πολιτών. Δεδομένου του γεγονότος ότι οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές είναι αρμόδιες για την υγεία, την ασφάλεια και την ευημερία των πολιτών, καθώς και για τον χωροταξικό σχεδιασμό, πρέπει να επισημανθεί ότι οι αυτοδιοικητικές αρχές διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην καταπολέμηση του θορύβου των αεροσκαφών στις περιοχές γύρω από τους αερολιμένες και στην επίλυση των συγκρούσεων συμφερόντων που συνδέονται με το θέμα αυτό·

25.

ζητεί, επιπλέον, να διερευνηθούν περαιτέρω οι υπόλοιπες περιβαλλοντικές επιπτώσεις των αεροπορικών μεταφορών, ιδίως οι εκπομπές οξειδίων του αζώτου και αιωρούμενων σωματιδίων στην ατμόσφαιρα. Στην προτεινόμενη στρατηγική γίνεται αναφορά στα αναμενόμενα αποτελέσματα από τα ερευνητικά και αναπτυξιακά έργα όπως π.χ. στο πρόγραμμα Clean Sky και στο έργο SESAR. Η Επιτροπή των Περιφερειών επισημαίνει ότι η εκπόνηση μιας ετήσιας περιβαλλοντικής έκθεσης θα επιτρέψει στην ΕΕ, στα κράτη μέλη και στην αεροπορική βιομηχανία να αξιολογούν καλύτερα τις περιβαλλοντικές επιδόσεις του κλάδου των αεροπορικών μεταφορών και να παρακολουθούν την αποτελεσματικότητα των διαφόρων μέτρων. Η Επιτροπή των Περιφερειών επιδοκιμάζει τη συστηματική, συνεκτική και τακτική αξιολόγηση των περιβαλλοντικών επιδόσεων. Για τις τοπικές και τις περιφερειακές αρχές έχει πρωταρχική σημασία η πρόσβαση σε δεδομένα που προέρχονται από κατώτερο γεωγραφικό επίπεδο·

26.

είναι της άποψης ότι ο καίριος ρόλος των τοπικών και των περιφερειακών αρχών στη στρατηγική για τις αερομεταφορές θα πρέπει να αναγνωριστεί ρητά και ζητεί να ενθαρρυνθεί η ανάπτυξη ορθών πρακτικών συνεργασίας μεταξύ των φορέων διαχείρισης των αερολιμένων και των τοπικών και περιφερειακών αρχών. Θα πρέπει να αναδειχθούν παραδείγματα ορθής πρακτικής, προκειμένου να ενθαρρυνθεί και να υποστηριχθεί μια τέτοια ανάπτυξη·

27.

φρονεί ότι υπάρχουν δύο θεμελιώδεις προσεγγίσεις όσον αφορά τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις οι οποίες πρέπει να αλληλοσυμπληρώνονται: η πρώτη αφορά τον περιορισμό των εκπομπών στην πηγή, και την εφαρμογή της μπορούν να επηρεάσουν σημαντικά τα διεθνή πρότυπα και μέσα. Η δεύτερη προσέγγιση συνίσταται στον περιορισμό των τοπικών εκπομπών ή/και του αντίκτυπού τους μέσω του αποτελεσματικού χωροταξικού σχεδιασμού και άλλων μέτρων σε τοπικό και σε περιφερειακό επίπεδο, σε συνεργασία με τις τοπικές και τις περιφερειακές αρχές και τους εκπροσώπους των αερολιμένων και του κλάδου των αεροπορικών μεταφορών. Εντούτοις, η σημασία του σχεδιασμού σε τοπικό και σε περιφερειακό επίπεδο και ο αποφασιστικός ρόλος των τοπικών και των περιφερειακών αρχών στον τομέα αυτό αγνοούνται πλήρως στην προτεινόμενη στρατηγική, στοιχείο το οποίο αποτελεί σημαντική έλλειψη.