This document is an excerpt from the EUR-Lex website
Document 52017XC0802(03)
Publication of an application for approval of a minor amendment in accordance with the second subparagraph of Article 53(2) of Regulation (EU) No 1151/2012 of the European Parliament and of the Council on quality schemes for agricultural products and foodstuffs
Δημοσίευση αίτησης έγκρισης τροποποίησης ήσσονος σημασίας σύμφωνα με το άρθρο 53 παράγραφος 2 δεύτερο εδάφιο του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1151/2012 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για τα συστήματα ποιότητας των γεωργικών προϊόντων και τροφίμων
Δημοσίευση αίτησης έγκρισης τροποποίησης ήσσονος σημασίας σύμφωνα με το άρθρο 53 παράγραφος 2 δεύτερο εδάφιο του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1151/2012 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για τα συστήματα ποιότητας των γεωργικών προϊόντων και τροφίμων
ΕΕ C 251 της 2.8.2017, pp. 22–27
(BG, ES, CS, DA, DE, ET, EL, EN, FR, HR, IT, LV, LT, HU, MT, NL, PL, PT, RO, SK, SL, FI, SV)
|
2.8.2017 |
EL |
Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης |
C 251/22 |
Δημοσίευση αίτησης έγκρισης τροποποίησης ήσσονος σημασίας σύμφωνα με το άρθρο 53 παράγραφος 2 δεύτερο εδάφιο του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1151/2012 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για τα συστήματα ποιότητας των γεωργικών προϊόντων και τροφίμων
(2017/C 251/08)
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε την παρούσα τροποποίηση ήσσονος σημασίας κατά την έννοια του άρθρου 6 παράγραφος 2 τρίτο εδάφιο του κατ’ εξουσιοδότηση κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 664/2014 της Επιτροπής (1).
ΑΙΤΗΣΗ ΓΙΑ ΕΓΚΡΙΣΗ ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΗΣ ΗΣΣΟΝΟΣ ΣΗΜΑΣΙΑΣ
Αίτηση για έγκριση τροποποίησης ήσσονος σημασίας σύμφωνα με το άρθρο 53 παράγραφος 2 δεύτερο εδάφιο του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1151/2012 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (2)
«LIETUVIŠKAS VARŠKĖS SŪRIS»
Αριθ. ΕΚ: PGI-LT-0853-AM01 — 7.4.2017
ΠΟΠ ( ) ΠΓΕ ( X ) ΕΠΙΠ ( )
1. Αιτούσα ομάδα και έννομο συμφέρον
|
Lietuvos pienininkų asociacija „Pieno centras“ |
|
Perkūnkiemio g. 3, LT-12127 Vilnius |
|
Τηλ. +370 82461414 |
|
Φαξ +370 82461415 |
|
Ηλ. ταχυδρομείο: paštas pc@pieno-centras.lt |
2. Κράτος μέλος ή τρίτη χώρα
Λιθουανία
3. Κεφάλαιο των προδιαγραφών προϊόντος που αφορά η τροποποίηση
|
— |
☒ |
Περιγραφή του προϊόντος |
|
— |
☐ |
Απόδειξη καταγωγής |
|
— |
☒ |
Μέθοδος παραγωγής |
|
— |
☒ |
Δεσμός με τη γεωγραφική περιοχή |
|
— |
☐ |
Επισήμανση |
|
— |
☒ |
Άλλο (να προσδιοριστεί) |
4. Τύπος τροποποίησης/-εων
|
— |
☐ |
Τροποποίηση των προδιαγραφών προϊόντος καταχωρισμένης ΠΟΠ ή ΠΓΕ η οποία μπορεί να θεωρηθεί ήσσονος σημασίας σύμφωνα με το άρθρο 53 παράγραφος 2 τρίτο εδάφιο του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1151/2012, και η οποία δεν απαιτεί τροποποίηση του δημοσιευμένου ενιαίου εγγράφου. |
|
— |
☒ |
Τροποποίηση των προδιαγραφών προϊόντος καταχωρισμένης ΠΟΠ ή ΠΓΕ η οποία μπορεί να θεωρηθεί ήσσονος σημασίας σύμφωνα με το άρθρο 53 παράγραφος 2 τρίτο εδάφιο του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1151/2012, και η οποία απαιτεί τροποποίηση του δημοσιευμένου ενιαίου εγγράφου. |
|
— |
☐ |
Τροποποίηση των προδιαγραφών προϊόντος καταχωρισμένης ΠΟΠ ή ΠΓΕ για την οποία δεν έχει δημοσιευθεί ενιαίο έγγραφο (ή ισοδύναμο έγγραφο), η οποία μπορεί να θεωρηθεί ήσσονος σημασίας σύμφωνα με το άρθρο 53 παράγραφος 2 τρίτο εδάφιο του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1151/2012. |
|
— |
☐ |
Τροποποίηση των προδιαγραφών προϊόντος καταχωρισμένης ΕΠΙΠ η οποία μπορεί να θεωρηθεί ήσσονος σημασίας σύμφωνα με το άρθρο 53 παράγραφος 2 τέταρτο εδάφιο του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1151/2012. |
5. Τροποποίηση/-εις
Λόγος τροποποίησης:
Οι προδιααγραφές και το ενιαίο έγγραφο της ΠΓΕ «Lietuviškas varškės sūris» αναφέρουν ότι το εν λόγω τυρί αποκτά το χαρακτηριστικό του σχήμα όταν το τυρόπηγμα τοποθετείται χειρωνακτικά στον παραδοσιακό τριγωνικό τυρόσακο, ο οποίος περιδένεται και κλείνεται με κόμπο στο πλατύτερο άκρο του, και κατόπιν συμπιέζεται. Όμως, με τον εκσυγχρονισμό της αλυσίδας παραγωγής, η εισαγωγή του τυροπήγματος στους τυρόσακους και η περίδεση των σάκων με κόμπο στο ένα άκρο μπορεί να εκτελεστεί και με μηχανικά μέσα. Είναι επομένως αναγκαίο να επικαιροποιηθούν οι προδιαγραφές και το ενιαίο έγγαφο που αφορούν την ΠΓΕ «Lietuviškas varškės sūris» ώστε να ληφθεί υπόψη αυτή η ήσσονος σημασίας τροποποίηση της μεθόδου παραγωγής.
1η τροποποίηση
Περιγραφή του προϊόντος
Οι ισχύουσες προδιαγραφές περιλαμβάνουν το ακόλουθο κείμενο:
«Δεύτερον – Το χαρακτηριστικό σχήμα το οποίο αποκτά το τυρί όταν το τυρόπηγμα τοποθετείται χειρωνακτικά στον παραδοσιακό τριγωνικό τυρόσακο, ο οποίος περιδένεται και κλείνεται με κόμπο στο πλατύτερο άκρο του, και κατόπιν συμπιέζεται.»
Το κείμενο αυτό τροποποιείται ως εξής:
«Δεύτερον – Το χαρακτηριστικό σχήμα το οποίο αποκτά το τυρί όταν το τυρόπηγμα τοποθετείται χειρωνακτικά ή με μηχανικά μέσα στον παραδοσιακό τριγωνικό τυρόσακο, ο οποίος περιδένεται και κλείνεται με κόμπο στο πλατύτερο άκρο του, και κατόπιν συμπιέζεται.»
2η τροποποίηση
Μέθοδος παραγωγής
Οι ισχύουσες προδιαγραφές περιλαμβάνουν το ακόλουθο κείμενο:
«Αφού αναμιχθεί επιμελώς, το τυρόπηγμα τοποθετείται χειρωνακτικά σε μικρούς τριγωνικούς σάκους από λεπτό, πλεχτό ύφασμα (τουλπάνι) οι οποίοι περιδένονται στο πλατύτερο άκρο και κλείνονται με κόμπο.»
Το κείμενο αυτό τροποποιείται ως εξής:
«Αφού αναμιχθεί επιμελώς, το τυρόπηγμα τοποθετείται χειρωνακτικά ή με μηχανική μέσα σε μικρούς τριγωνικούς σάκους από λεπτό, πλεχτό ύφασμα (τουλπάνι) οι οποίοι περιδένονται στο πλατύτερο άκρο και κλείνονται με κόμπο.»
3η τροποποίηση
Δεσμός με τη γεωγραφική περιοχή
Οι ισχύουσες προδιαγραφές περιλαμβάνουν το ακόλουθο κείμενο:
«Στις γαλακτοκομικές μονάδες, η διαδικασία παραγωγής των τυριών γίνεται πλέον με μηχανικά μέσα, αλλά ακόμη και σήμερα εκτελείται χειρωνακτικά η τοποθέτηση του τυροπήγματος στους τυρόσακους και η περίδεση των σάκων, όπως ακριβώς γινόταν επί αιώνες.»
Το κείμενο αυτό τροποποιείται ως εξής:
«Στις γαλακτοκομικές μονάδες, η διαδικασία παραγωγής των τυριών γίνεται πλέον με μηχανικά μέσα, αλλά ακόμη και σήμερα η τοποθέτηση του τυροπήγματος στους τυρόσακους και η περίδεση των σάκων μπορεί να εκτελείται χειρωνακτικά, όπως ακριβώς γινόταν επί αιώνες, και όχι μόνον με μηχανικά μέσα.»
4η τροποποίηση
Δεσμός με τη γεωγραφική περιοχή
Οι ισχύουσες προδιαγραφές περιλαμβάνουν το ακόλουθο κείμενο:
«Το μείγμα εισάγεται χειρωνακτικά στους παραδοσιακούς, λεπτούς, τριγωνικούς σάκους από τουλπάνι των οποίων περιδένεται το πλατύτερο άκρο και κλείνεται με κόμπο. Με τον τρόπο αυτό το τυρί αποκτά το συγκεκριμένο τριγωνικό σχήμα του με τις στρογγυλές γωνίες, ενώ η επιφάνεια φέρει το αποτύπωμα του υφάσματος, με πτυχώσεις που σχηματίζονται κοντά στο σημείο περίδεσης.»
Το κείμενο αυτό τροποποιείται ως εξής:
«Το τυρόπηγμα εισάγεται χειρωνακτικά ή με μηχανικά μέσα στους παραδοσιακούς, λεπτούς, τριγωνικούς σάκους από τουλπάνι των οποίων περιδένεται το πλατύτερο άκρο και κλείνεται με κόμπο. Με τον τρόπο αυτό το τυρί αποκτά το συγκεκριμένο τριγωνικό σχήμα του με τις στρογγυλές γωνίες, ενώ η επιφάνεια φέρει το αποτύπωμα του υφάσματος, με πτυχώσεις που σχηματίζονται κοντά στο σημείο περίδεσης.»
5η τροποποίηση
Δεσμός με τη γεωγραφική περιοχή
Οι ισχύουσες προδιαγραφές περιλαμβάνουν το ακόλουθο κείμενο:
«Όλοι οι παραγωγοί, είτε ανεξάρτητοι είτε οργανωμένοι σε μικρούς συνεταιρισμούς ή και σε μεγάλα γαλακτοκομεία, εκτελούν χειρωνακτικά την εισαγωγή του τυροπήγματος στους τυρόσακους, την περίδεση με κόμπο των τυρόσακων στο ένα άκρο και την εξαγωγή από αυτούς του τυριού μετά από συμπίεση, και τρίβουν χειρωνακτικά κάθε τυρί με μείγμα καρυκευμάτων πριν από το ψήσιμο.»
Το κείμενο αυτό τροποποιείται ως εξής:
«Όλοι οι παραγωγοί, είτε ανεξάρτητοι είτε οργανωμένοι σε μικρούς συνεταιρισμούς ή και σε μεγάλα γαλακτοκομεία, εκτελούν χειρωνακτικά ή με μηχανικά μέσα την εισαγωγή του τυροπήγματος στους τυρόσακους, την περίδεση με κόμπο των τυρόσακων στο ένα άκρο και την εξαγωγή από αυτούς του τυριού μετά από συμπίεση, και τρίβουν χειρωνακτικά κάθε τυρί με μείγμα καρυκευμάτων πριν από το ψήσιμο.»
6η τροποποίηση
Άλλο – Στοιχεία επικοινωνίας της ομάδας παραγωγών
Οι ισχύουσες προδιαγραφές περιλαμβάνουν το ακόλουθο κείμενο:
Όνομα και διεύθυνση της αιτούσας ομάδας
|
PIENO CENTRAS, Lietuvos pienininkų asociacija |
|
Perkūnkiemio g. 3, LT-12127, Vilnius |
|
Τηλ. +370 34060371 |
|
Φαξ +370 34060383 |
|
Ηλ. ταχυδρομείο aldona.platukiene@rokiskio.com |
Το κείμενο αυτό τροποποιείται ως εξής:
Αιτούσα ομάδα και έννομο συμφέρον
|
Lietuvos pienininkų asociacija „Pieno centras“ |
|
Perkūnkiemio g. 3, LT-12127 Vilnius |
|
Τηλ. +370 82461414 |
|
Φαξ +370 82461415 |
|
Ηλ. ταχυδρομείο: paštas pc@pieno-centras.lt |
6. Επικαιροποιημένες προδιαγραφές προϊόντος (μόνο για τις ΠΟΠ και τις ΠΓΕ)
http://zum.lrv.lt/lt/veiklos-sritys/maisto-sauga-ir-kokybe/saugomos-kilmes-vietos-nuorodos-saugomos-geografines-nuorodos-garantuoti-tradiciniai-gaminiai/atnaujinamos-produktu-specifikacijos
ΕΝΙΑΙΟ ΕΓΓΡΑΦΟ
«LIETUVIŠKAS VARŠKĖS SŪRIS»
Αριθ. ΕΚ: PGI-LT-0853-AM01 — 7.4.2017
ΠΟΠ ( ) ΠΓΕ ( X )
1. Ονομασία/-ες
«Lietuviškas varškės sūris»
2. Κράτος μέλος ή τρίτη χώρα
Λιθουανία
3. Περιγραφή του γεωργικού προϊόντος ή του τροφίμου
3.1. Τύπος προϊόντος
Κλάση 1.3. Τυρί
3.2. Περιγραφή του προϊόντος για το οποίο ισχύει η ονομασία υπό 1
Το προϊόν «Lietuviškas varškės sūris» είναι μη ωριμασμένο τυρί από τυρόπηγμα σε σχήμα τριγωνικό με στρογγυλές γωνίες και με το αποτύπωμα του πλεχτού τυρόσακου στο πλατύτερο άκρο. Μπορεί να καταναλωθεί νωπό, καπνιστό, ψημένο ή ξηραμένο. Το τυρί παρασκευάζεται με παραδοσιακό τρόπο, με τον οποίο η πήξη του γάλακτος γίνεται χρησιμοποιώντας αποκλειστικά καλλιέργεια εκκίνησης γαλακτικών βακτηριδίων, χωρίς χρήση ενζύμων. Το τυρί αποκτά το χαρακτηριστικό του σχήμα όταν το τυρόπηγμα τοποθετείται χειρωνακτικά ή με μηχανικά μέσα στον παραδοσιακό τριγωνικό τυρόσακο, ο οποίος περιδένεται και κλείνεται με κόμπο στο πλατύτερο άκρο του, και κατόπιν συμπιέζεται. Η προσθήκη στο τυρί καρυκευμάτων και (ή) αλατιού είναι προαιρετική. Το μέγεθος του τυριού εξαρτάται από τον τελικό προορισμό του και ποικίλλει από μερικές εκατοντάδες γραμμάρια έως 5 kg ή περισσότερο. Το τυρί παρασκευάζεται χωρίς πρόσθετα, αρωματικές ή χρωστικές ύλες.
Χρώμα: Το νωπό και το ξηραμένο τυρί έχουν χρώμα λευκό έως ανοιχτοκίτρινο. Στο ψημένο τυρί, το χρώμα ποικίλλει από ανοιχτοκίτρινο έως ανοιχτοκάστανο, η εξωτερική επιφάνεια μπορεί να είναι καλυμμένη με καρυκεύματα και (ή) βότανα και το χρώμα της τομής μπορεί να ποικίλλει από λευκό έως ανοιχτοκίτρινο. Η εξωτερική επιφάνεια του καπνιστού τυριού είναι βαθυκίτρινη έως καστανή, ενώ η τομή είναι λευκή έως κίτρινη.
Υφή: στο νωπό τυρί, μαλακή, ομοιόμορφη, αρκετά σφικτή και μπορεί να θρυμματίζεται κατά την κοπή· στο ψημένο τυρί είναι ομοιόμορφη, σφικτή και ελαφρώς ελαστική· στο καπνιστό τυρί είναι ομοιόμορφη, σφικτή και θρυμματίζεται κατά την κοπή. Το ξηραμένο τυρί έχει ομοιόμορφη και σκληρή υφή, κόβεται δύσκολα και θρυμματίζεται κατά τη θραύση. Τα καρυκεύματα, στα τυριά που τα περιλαμβάνουν, μπορούν να είναι κατανεμημένα ανομοιόμορφα.
Άρωμα και γεύση: χαρακτηριστικά γαλακτικού οξέος, με γευστικές και αρωματικές νότες των καρυκευμάτων που χρησιμοποιήθηκαν (κύμινο, αλάτι κ.λπ.). Το καπνιστό τυρί έχει χαρακτηριστική έντονη γεύση και άρωμα.
|
— |
αναλόγως της σύστασής τους, τα τυριά «Lietuviškas varškės sūris» μπορούν να έχουν κατά βάρος περιεκτικότητα σε λιπαρές ύλες 7–25 % ή να είναι χαμηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά (έως 0,5 %)· |
|
— |
η ποσότητα ξηράς ύλης εξαρτάται από την περιεκτικότητα του τυριού σε λιπαρή ύλη και από την περαιτέρω επεξεργασία του. Ένα νωπό, ψημένο ή ξηραμένο τυρί πρέπει να έχει περιεκτικότητα σε ξηρά ύλη τουλάχιστον 31 % και ένα ξηραμένο τυρί τουλάχιστον 67 %· |
|
— |
το pH ενεργής οξύτητας πρέπει να είναι τουλάχιστον 4,3. |
3.3. Ζωοτροφές (μόνο για προϊόντα ζωικής προέλευσης) και πρώτες ύλες (μόνο για μεταποιημένα προϊόντα)
|
— |
αγελαδινό γάλα· |
|
— |
καλλιέργεια εκκίνησης μεσόφιλων γαλακτικών βακτηρίων· |
|
— |
αλάτι· |
|
— |
παραδοσιακά βότανα της Λιθουανίας (κύμινο, σκόρδο, δυόσμος κ.λπ.). |
Οι πρώτες ύλες που χρησιμοποιούνται για την παραγωγή του «Lietuviškas varškės sūris» επιτρέπεται να μην προέρχονται από την οριοθετημένη γεωγραφική περιοχή.
Δεν υπάρχουν ειδικές απαιτήσεις όσον αφορά την ποιότητα ούτε περιορισμοί όσον αφορά την προέλευση.
3.4. Συγκεκριμένα στάδια της παραγωγής που πρέπει να εκτελούνται εντός της οριοθετημένης γεωγραφικής περιοχής
Στάδια παραγωγής του τυριού «Lietuviškas varškės sūris»:
|
— |
τυποποίηση, παστερίωση, ψύξη και πήξη του γάλακτος, |
|
— |
διαχωρισμός του ορού του γάλακτος, |
|
— |
αυτοσυμπίεση του τυροπήγματος, |
|
— |
διαμόρφωση του σχήματος και συμπίεση του τυριού. Το τυρόπηγμα τοποθετείται χειρωνακτικά ή με μηχανική μέσα σε μικρούς τριγωνικούς σάκους από λεπτό, πλεχτό ύφασμα (τουλπάνι) οι οποίοι περιδένονται στο πλατύτερο άκρο και κλείνονται με κόμπο. Οι σάκοι κατόπιν συμπιέζονται με σφιγκτήρες ή σε πιεστήριο έως ότου επιτευχθεί η απαιτούμενη περιεκτικότητα σε υγρασία. |
|
— |
μεταποίηση του τυριού. Το τυρί που έχει αποκτήσει το σχήμα του ψύχεται ώσπου να φθάσει σε θερμοκρασία 6–12 °C και αφαιρείται από τον τυρόσακο. Για την παραγωγή καπνιστού, ψημένου ή ξηραμένου τυριού, μετά την ψύξη τα τυριά αντιστοίχως υποκαπνίζονται, ψήνονται ή ξηραίνονται. Για την παραγωγή ψημένου τυριού με καρυκεύματα, τα τυριά τρίβονται χειρωνακτικά με μείγμα καρυκευμάτων και αλατιού και αφήνονται επί 12ωρο σε χώρο θερμοκρασίας 10–20 °C πριν το ψήσιμο. |
3.5. Ειδικοί κανόνες για τον τεμαχισμό, το τρίψιμο, τη συσκευασία κ.λπ. του προϊόντος στο οποίο αναφέρεται η καταχωρισμένη ονομασία
Τα τυριά «Lietuviškas varškės sūris» συσκευάζονται απευθείας στον τόπο παραγωγής λόγω της υφής τους, ιδίως του νωπού τυριού, που είναι εύθρυπτο και κόβεται δύσκολα καθώς η μεταφορά σε άλλο τόπο συσκευασίας θα έβλαπτε την εμφάνιση και την ποιότητά τους. Επιπλέον, καθώς η διάρκεια διατήρησης αυτών των τυριών είναι σύντομη, θα υπήρχε κίνδυνος βακτηριακής μόλυνσης.
3.6. Ειδικοί κανόνες για την επισήμανση του προϊόντος στο οποίο αναφέρεται η καταχωρισμένη ονομασία
Σύμφωνα με τις δημοσιευμένες προδιαγραφές του προϊόντος, οι παραγωγοί του τυριού «Lietuviškas varškės sūris» μπορούν να χρησιμοποιούν την ονομασία «Lietuviškas varškės sūris» για την επισήμανση, τη διαφήμιση και τη διάθεση στο εμπόριο.
Η ετικέτα πρέπει να περιλαμβάνει:
|
— |
το όνομα του συγκεκριμένου παραγωγού. |
|
— |
την περιεκτικότητα σε λιπαρές ύλες ως ποσοστό του βάρους του τυριού ή την ένδειξη «liesas» (με χαμηλά λιπαρά), |
|
— |
τις λέξεις «προστατευόμενη γεωγραφική ένδειξη» και (ή) το σύμβολο της ΕΕ. |
4. Οριοθέτηση της γεωγραφικής περιοχής
Η γεωγραφική περιοχή την οποία αφορά η αίτηση καλύπτει το σύνολο της Δημοκρατίας της Λιθουανίας. Το τυρί «Lietuviškas varškės sūris» παρασκευαζόταν πάντοτε και εξακολουθεί να παρασκευάζεται με τον παραδοσιακό τρόπο σε όλη την προαναφερόμενη οριοθετημένη περιοχή. Όσον αφορά τις γειτονικές περιοχές, παρόμοιο τυρί παρασκευάζεται μόνον στους εναπομένοντες λιθουανικούς θύλακες στη Λευκορωσία. Η ύπαρξη αυτού του ξεχωριστού προϊόντος, που κατασκευάζεται εδώ και αιώνες μόνο στη Λιθουανία και είναι γνωστό σε όλη τη χώρα, είναι απόρροια του τρόπου ζωής και της γεωγραφικής θέσης της Λιθουανίας.
5. Δεσμός με τη γεωγραφική περιοχή
Η Λιθουανία είναι μια μικρή χώρα, με έκταση μόνο 65 300 km2, παρόμοια με αυτή ορισμένων περιφερειών άλλων κρατών μελών. Καθώς υπάρχει μακρόχρονη παράδοση κατανάλωσης του συγκεκριμένου τυριού σε όλη τη Λιθουανία, είναι γνωστό ως «Lietuviškas varškės sūris».
Στη Λιθουανία η γεωργία επιβίωσης ήταν πάντα κυρίαρχη (η εκβιομηχάνιση επήλθε καθυστερημένα), το οποίο σημαίνει ότι τα δημητριακά και τα γαλακτοκομικά προϊόντα ήταν πάντοτε και εξακολουθούν να αποτελούν τη βάση της διατροφής των κατοίκων της υπαίθρου.
Το τυρί από τυρόπηγμα παρασκευαζόταν στη Λιθουανία ήδη κατά τον Μεσαίωνα και, όσον αφορά τις γραπτές μαρτυρίες, αναφέρεται στους καταλόγους των αρχοντικών του 16ου αιώνα. Στον φούρνο για το ψωμί όπου έψηναν τα φαγητά, τοποθετούσαν, αφού είχε ψυχθεί, ένα δοχείο ξυνόγαλου το οποίο παρέμενε εκεί έως ότου οι σπογγώδεις πρωτεΐνες κιτρινίσουν και αναδυθούν στην επιφάνεια. Κατόπιν έχυναν το περιεχόμενο του δοχείου σε ένα τριγωνικό σάκο (τυρόσακο) τον οποίο αναρτούσαν για να στραγγίσει. Το στραγγισμένο τυρόπηγμα πιεζόταν με ειδικούς σφιγκτήρες ή τοποθετούνταν πάνω σε σκληρή επιφάνεια (τραπέζι, πάγκο ή άλλη οριζόντια επιφάνεια) και στη συνέχεια καλυπτόταν με σανίδα η οποία πιεζόταν με τη βοήθεια μιας πέτρας. Όταν ο καιρός ήταν υγρός, το φθινόπωρο και την άνοιξη, η επιφάνεια των τυριών αυτών συχνά καλυπτόταν από επίχρισμα βακτηρίων ή μυκήτων· για να αποφευχθεί η εμφάνιση αυτού του επιχρίσματος τα τυριά ψήνονταν ελαφρώς σε μέτριο φούρνο ή υποκαπνίζονταν. Τα τυριά που προορίζονταν για πιο μακρόχρονη αποθήκευση ξηραίνονταν.
Τα τυριά «Lietuviškas varškės sūris», λόγω της χαρακτηριστικής και, ταυτοχρόνως, απλής διαδικασίας παραγωγής που δεν απαιτούσε τη χρήση πυτιάς ούτε περίοδο ωρίμασης αλλά μόνο πήξη του γάλακτος και, κατόπιν, συμπίεση του τυροπήγματος ακολουθούμενη, μετά τη διαμόρφωση των τυριών, από αλάτιση και, αναλόγως, ξήρανση, υποκαπνισμό ή ψήσιμο, επέτρεπαν στους κατοίκους των απομονωμένων αγροκτημάτων να διαθέτουν προμήθειες ιδιαίτερα χρήσιμες κατά τη χειμερινή περίοδο όπου οι αγελάδες συνήθως δεν παράγουν πλέον γάλα.
Η πρωτοτυπία του «Lietuviškas varškės sūris» οφείλεται στην παραδοσιακή, κοπιώδη μέθοδο παραγωγής που εφαρμόζεται σχεδόν απαράλλακτη έως σήμερα. Οι βασικές πρώτες ύλες που χρησιμοποιούνται για την παραγωγή του προϊόντος είναι το παστεριωμένο αγελαδινό γάλα και η καλλιέργεια εκκίνησης μεσόφιλων γαλακτικών βακτηρίων που του προσδίδει τη χαρακτηριστική γεύση ξινόγαλου. Το τυρόπηγμα εισάγεται χειρωνακτικά ή με μηχανικά μέσα στους παραδοσιακούς, λεπτούς, τριγωνικούς σάκους από τουλπάνι των οποίων περιδένεται το πλατύτερο άκρο και κλείνεται με κόμπο. Με τον τρόπο αυτό το τυρί αποκτά το συγκεκριμένο τριγωνικό σχήμα του με τις στρογγυλές γωνίες, ενώ η επιφάνεια φέρει το αποτύπωμα του υφάσματος, με πτυχώσεις που σχηματίζονται κοντά στο σημείο περίδεσης. Το σχήμα του τυρόσακου οφείλεται επίσης στο γεγονός ότι το νωπό τυρί «Lietuviškas varškės sūris» θρυμματίζεται και είναι ευκολότερο να αφαιρεθεί άθικτο από έναν τριγωνικό τυρόσακο παρά από σάκο οποιουδήποτε άλλου σχήματος. Το τυρί «Lietuviškas varškės sūris» αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα της λιθουανικής γαστριμαργικής και εθνικής κληρονομιάς και της εικόνας της Λιθουανίας.
Ο δεσμός μεταξύ του προϊόντος «Lietuviškas varškės sūris» και της γεωγραφικής περιοχής βασίζεται στη φήμη του, όπως αυτή εδραιώνεται από τις λογοτεχνικές πηγές, τα βιβλία μαγειρικής και τη δημοφιλία του προϊόντος στην καθημερινή ζωή, καθώς και στη διαδεδομένη κατανάλωσή του σε εορταστικές εκδηλώσεις και στις αναπαραστάσεις της Λιθουανίας.
Το 1690, ο διαμαρτυρόμενος ιερέας Theodor Lepne ο οποίος εργαζόταν στη Λιθουανία, στο βιβλίο του «Prūsų lietuvis» (Ο Λιθουανός της Πρωσίας) (Teodor Lepner «Der Preusche Littauer») το οποίο είχε ως θέμα τα λιθουανικά εδέσματα και ποτά, περιέλαβε την ακόλουθη περιγραφή του «Lietuviškas varškės sūris»: «Οι λιθουανοί παρασκευάζουν αυτά τα τυριά ως εξής: τοποθετούν καλά αλατισμένο τυρόπηγμα σε τουλπάνι, τα τυλίγουν ώστε να στραγγίσει ο ορός και κρεμούν το τυρόπηγμα στη σοφίτα ώσπου να σκληρύνει. Κατόπιν τρώνε το τυρί αφού το κόψουν σε κομμάτια που προσφέρουν στους καλεσμένους. Γι’ αυτούς το τυρί αυτό είναι εξαιρετικό, σαν να ήταν το καλύτερο ολλανδικό τυρί.» Τριακόσια χρόνια αργότερα, ο Vilius Puronas, στο βιβλίο του «Nuo mamutų iki cepelinų» (Από τα μαμούθ στους πατατοκεφτέδες) (1999) γράφει: Το προϊόν ««Lietuviškas varškės sūris» παραγόταν και καταναλωνόταν σε όλη τη Λιθουανία (όχι μόνον σε μία εθνογραφική περιοχή), όταν οι γείτονές μας που το λιμπίζονταν μας ζήτησαν τη συνταγή. Το τυρί μας «Lietuviškas varškės sūris» – με κύμινο, φρέσκο ή αποξηραμένο – που συναντάμε σήμερα στις προθήκες των καταστημάτων δεν έχει αλλάξει σχεδόν καθόλου από τότε.»
Το πρώτο βιβλίο συνταγών στη λιθουανική γλώσσα «Lietuvos gaspadinė arba pamokinimai kaip prigulinčiai suvartoti dievo dovanas» (Η λιθουανή νοικοκυρά, ή μαθήματα για το πώς θα καταναλώνουμε καλύτερα τα ελέη του Κυρίου), το οποίο δημοσιεύθηκε στο Tilžė το 1893, και το εγχειρίδιο «Šeimininkėms vadovėlis» (Το εγχειρίδιο της νοικοκυράς), το οποίο δημοσιεύθηκε στο Sejny το 1911, περιείχαν συνταγές με το τυρί «Lietuviškas varškės sūris». Το «Lietuviškas varškės sūris» περιγραφόταν επίσης στην εξειδικευμένη βιβλιογραφία για ειδικούς της γαλακτοβιομηχανίας, όπως το έργο «Svarbesniais pieno produktų gamybos klausimais nurodymų ir instrukcijų rinkinys» (Συλλογή ενδείξεων και οδηγιών για τα σημαντικότερα ζητήματα στη γαλακτοκομική παραγωγή), το οποίο δημοσιεύθηκε το 1947 από την Pienocentras (Κεντρική Ένωση Γαλακτοκομικών Συνεταιρισμών) και στο βιβλίο «Pieno produktų pardavimas ir vartojimas» (Η πώληση και κατανάλωση γαλακτοκομικών προϊόντων), το οποίο δημοσιεύθηκε στο Vilnius το 1958. Η βιομηχανική παραγωγή αυτών των γνωστών ως «λιθουανικών» τυριών ξεκίνησε στα τέλη του 19ου αιώνα. Στις γαλακτοκομικές μονάδες, η διαδικασία παραγωγής των τυριών γίνεται πλέον με μηχανικά μέσα, αλλά ακόμη και σήμερα η τοποθέτηση του τυροπήγματος στους τυρόσακους και η περίδεση των σάκων μπορεί να εκτελείται χειρωνακτικά, όπως ακριβώς γινόταν επί αιώνες, και όχι μόνον με μηχανικά μέσα. Ακόμη και σήμερα, για την οικιακή παραγωγή τυριού χρησιμοποιούνται εργαλεία συμπίεσης κατασκευασμένα σύμφωνα με τα παλιά μοντέλα.
Στη Λιθουανία, το τυρί «Lietuviškas varškės sūris» αποτελεί ακόμη και σήμερα αναπόσπαστο κομμάτι του εθιμοτυπικού διαφόρων κοινωνικών εκδηλώσεων όπως οι γάμοι, οι βαφτίσεις και άλλες οικογενειακές γιορτές και αποτελεί το τέλειο δώρο. Είναι επίσης απαραίτητο στην καθημερινή ζωή. Συνηθίζεται στη Λιθουανία να τρώγεται το νωπό τυρί σκέτο ή με ζαμπόν ή μέλι ή να χρησιμοποιείται στα σάντουιτς, το ψημένο ή καπνιστό με μπίρα ή gira (τυπικό ποτό) και το ξηραμένο να χρησιμοποιείται σε εκδρομές και ταξίδια. Συνηθίζεται επίσης να παρασκευάζεται ένα μεγάλο «Lietuviškas varškės sūris» για εορταστικές εκδηλώσεις. Το 2007, με την ευκαιρία της γιορτής του τραγουδιού, παρασκευάστηκε στην πόλη του Ukmergė ένα κεφάλι βάρους 99 kg. Το 2009, παρασκευάστηκε το μεγαλύτερο καπνιστό «Lietuviškas varškės sūris», βάρους 12 kg, για τη γιορτή της θερινής ισημερίας στο διοικητικό διαμέρισμα Biržai. Για την παρασκευή του χρειάστηκαν 105 λίτρα γάλα και ο υποκαπνισμός σε ειδικό φούρνο διήρκεσε 48 ώρες. Στους γάμους, η κουμπάρα φέρνει ένα μεγάλο, πεντανόστιμο, φρέσκο «Lietuviškas varškės sūris» στη γαμήλια δεξίωση για τη διακόσμηση του τραπεζιού και η νύφη, το πρωί της επομένης του γάμου προσφέρει στους μουσικούς που ξυπνούν το ζευγάρι με μουσική, ένα ξηραμένο «Lietuviškas varškės sūris» ως σύμβολο της στενής σχέσης και της σταθερότητας του ζευγαριού.
Από το 2006, το μουσείο που λειτουργεί στο Αρχοντικό Rokiškis προτείνει το εκπαιδευτικό πρόγραμμα «Sūrio kelias» (Ο Δρόμος του τυριού). Περίπου 6 000 επισκέπτες ετησίως μαθαίνουν για τις παλιές τυροκομικές μεθόδους παρασκευής του «Lietuviškas varškės sūris», βλέπουν τα παλιά τυροκομικά εργαλεία που αποτελούν εθνογραφικά στοιχεία και γεύονται διάφορα τυριά. Το «Lietuviškas varškės sūris» ήταν πολύ δημοφιλές μεταξύ των επισκεπτών της διεθνούς έκθεσης που διοργανώθηκε στο Βερολίνο «Πράσινη Εβδομάδα 2009».
Η τεχνογνωσία, οι γνώσεις και οι δεξιότητες που ανέπτυξαν οι τυροκόμοι επί αιώνες, επέτρεψαν την προσαρμογή της διαδικασίας παραγωγής στις σύγχρονες συνθήκες διατηρώντας το ιδιαίτερο σχήμα του προϊόντος και εξασφαλίζοντας την ποιότητά του.
Παραπομπή στη δημοσίευση των προδιαγραφών
(άρθρο 6 παράγραφος 1 δεύτερο εδάφιο του παρόντος κανονισμού)
http://zum.lrv.lt/lt/veiklos-sritys/maisto-sauga-ir-kokybe/saugomos-kilmes-vietos-nuorodos-saugomos-geografines-nuorodos-garantuoti-tradiciniai-gaminiai/atnaujinamos-produktu-specifikacijos
(1) ΕΕ L 179 της 19.6.2014, σ. 17.
(2) ΕΕ L 343 της 14.12.2012, σ. 1.