Ανακοίνωση της Επιτροπής
Καθοδήγηση σχετικά με την αντιμετώπιση των ανοιγμάτων σε μετοχές που προκύπτουν στο πλαίσιο νομοθετικών προγραμμάτων σύμφωνα με το άρθρο 133 παράγραφος 5 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 575/2013
Η Επιτροπή έχει προσδιορίσει την προώθηση της ανταγωνιστικότητας ως βασική προτεραιότητα, όπως περιγράφεται στην Πυξίδα Ανταγωνιστικότητας (). Η προώθηση των επενδύσεων στις πλέον καινοτόμες εταιρείες και στους πλέον στρατηγικούς τομείς είναι ζωτικής σημασίας για τη διασφάλιση της μελλοντικής ευημερίας και ασφάλειας της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Ανταποκρινόμενη στην παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση, η Ευρωπαϊκή Ένωση ξεκίνησε ευρεία μεταρρύθμιση του πλαισίου προληπτικής εποπτείας για να διασφαλίσει την ανθεκτικότητα του τραπεζικού της συστήματος σύμφωνα με τα διεθνή πρότυπα που εξέδωσε η Επιτροπή της Βασιλείας για την Τραπεζική Εποπτεία. Ως αποτέλεσμα των εν λόγω μεταρρυθμιστικών προσπαθειών, το τραπεζικό σύστημα της ΕΕ συγκαταλέγεται πλέον μεταξύ των πιο σταθερών και καλά κεφαλαιοποιημένων τραπεζικών συστημάτων στον κόσμο. Δεδομένων των πλεονεκτημάτων και της σταθερότητάς του, το τραπεζικό σύστημα της ΕΕ μπορεί να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στη στήριξη της χρηματοδότησης καινοτόμων εταιρειών και στρατηγικών τομέων, μεταξύ άλλων εγχειρημάτων.
Οι μετοχικοί τίτλοι είναι συχνά η μόνη βιώσιμη πηγή χρηματοδότησης για πολλές από τις ταχύτερα αναπτυσσόμενες εταιρείες της ΕΕ, οι οποίες συχνά δεν έχουν τις θετικές ταμειακές ροές που απαιτούνται για την εξυπηρέτηση χρέους, δεν διαθέτουν τα απαιτούμενα περιουσιακά στοιχεία για να δανειστούν μέσω εξασφαλισμένης χρηματοδότησης, δεν είναι σε θέση να λάβουν αξιολόγηση πιστοληπτικής ικανότητας ή δεν διαθέτουν ακόμη την επιχειρησιακή ικανότητα να αντλήσουν κεφάλαια από τις δημόσιες αγορές κινητών αξιών.
Στην ανακοίνωση της 19ης Μαρτίου 2025 σχετικά με την Ένωση Αποταμιεύσεων και Επενδύσεων (), η Επιτροπή δεσμεύτηκε να χρησιμοποιήσει όλα τα διαθέσιμα μέσα για την προώθηση και την ανάπτυξη του χρηματοδοτικού οικοσυστήματος, μεταξύ άλλων με την καλύτερη μόχλευση των δημόσιων προγραμμάτων με στόχο την κινητοποίηση ιδιωτικών επενδύσεων για ταχέως αναπτυσσόμενες εταιρείες και την αντιμετώπιση των φραγμών που περιορίζουν το ύψος των ευρωπαϊκών κεφαλαίων που μπορούν να διατεθούν για τη χρηματοδότηση της ευρωπαϊκής καινοτομίας.
Με βάση τη θετική εμπειρία των δικαιοδοσιών που αποτελούν μέλη της Επιτροπής της Βασιλείας για την Τραπεζική Εποπτεία και λαμβανομένου υπόψη του κρίσιμου ρόλου που διαδραματίζουν οι επενδύσεις δημόσιου και ιδιωτικού τομέα στην προώθηση βασικών στόχων δημόσιας ευημερίας και του ευνοϊκού προφίλ κινδύνου-απόδοσης των επενδύσεων αυτών, τα πρότυπα της Επιτροπής της Βασιλείας για την Τραπεζική Εποπτεία προβλέπουν ότι ο συντελεστής στάθμισης κινδύνου που εφαρμόζεται στα ανοίγματα σε μετοχές που προκύπτουν στο πλαίσιο νομοθετικών προγραμμάτων μπορεί να είναι ευνοϊκότερος από εκείνον που εφαρμόζεται σε άλλα ανοίγματα σε μετοχές.
Σύμφωνα με τα πρότυπα της Επιτροπής της Βασιλείας για την Τραπεζική Εποπτεία, από την 1η Ιανουαρίου 2025 το άρθρο 133 παράγραφος 5 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 575/2013 (στο εξής: ΚΚΑ)() επιτρέπει στα ιδρύματα να εφαρμόζουν ευνοϊκή αντιμετώπιση στα ανοίγματα σε μετοχές που προκύπτουν στο πλαίσιο νομοθετικών προγραμμάτων για την τόνωση συγκεκριμένων τομέων της οικονομίας. Για να είναι επιλέξιμα, τα εν λόγω νομοθετικά προγράμματα πρέπει να παρέχουν σημαντικές επιδοτήσεις ή εγγυήσεις για την επένδυση των ιδρυμάτων, να περιλαμβάνουν κάποια μορφή κυβερνητικής εποπτείας και να περιέχουν περιορισμούς στις επενδύσεις σε μετοχές. Με την επιφύλαξη της προηγούμενης άδειας των αρμόδιων αρχών, τα ιδρύματα μπορούν να εφαρμόζουν την ευνοϊκή αντιμετώπιση στα ανοίγματα σε μετοχές που προκύπτουν στο πλαίσιο νομοθετικών προγραμμάτων έως το τμήμα των εν λόγω ανοιγμάτων σε μετοχές που δεν υπερβαίνει αθροιστικά το 10 % των ιδίων κεφαλαίων των ιδρυμάτων.
Η συνεπής εφαρμογή της διάταξης αυτής θα διασφαλίσει ότι ο τραπεζικός τομέας της ΕΕ μπορεί να συμβάλει στις στρατηγικές προτεραιότητες της ΕΕ και στην ανάπτυξη της οικονομίας της ΕΕ χωρίς να αντιμετωπίζει αδικαιολόγητα εμπόδια και ότι διαφυλάσσονται η σταθερότητα και οι ισότιμοι όροι ανταγωνισμού της ενιαίας αγοράς. Επιπλέον, η κοινή και διαφανής αντίληψη αυτής της διάταξης θα ενθαρρύνει τις διασυνοριακές επενδύσεις και τον ανταγωνισμό, διευκολύνοντας έτσι τη χρηματοδότηση των εταιρειών με ίδια κεφάλαια από επενδυτές σε ολόκληρη την ΕΕ. Η ολοκλήρωση αυτή ενισχύει την ενιαία αγορά, με τη σύνδεση των κεφαλαιαγορών και την προώθηση της οικονομικής ανάπτυξης και καινοτομίας σύμφωνα με τους στόχους της Ένωσης Αποταμιεύσεων και Επενδύσεων.
Για την επίτευξη των στόχων αυτών, η Επιτροπή παρέχει καθοδήγηση σχετικά με τη χρήση της ευνοϊκής προληπτικής αντιμετώπισης για ανοίγματα σε μετοχές που προκύπτουν στο πλαίσιο ενωσιακών, εθνικών και περιφερειακών νομοθετικών προγραμμάτων που παρατίθενται στο προσάρτημα της παρούσας ανακοίνωσης.
Η εν λόγω καθοδήγηση δεν θίγει τους κανόνες και τις διαδικασίες που εφαρμόζονται βάσει του πλαισίου για τις κρατικές ενισχύσεις. Τα νομοθετικά προγράμματα που δεν συνιστούν κρατική ενίσχυση θα μπορούσαν και αυτά να στηρίξουν το επενδυτικό ίδρυμα και, ως εκ τούτου, να θεωρηθούν σημαντικές επιδοτήσεις και εγγυήσεις για τους σκοπούς του άρθρου 133 παράγραφος 5, υπό την προϋπόθεση ότι πληρούν τις σχετικές προϋποθέσεις που διευκρινίζονται στην παρούσα ανακοίνωση.
Δεδομένου ότι η εφαρμογή της προληπτικής αντιμετώπισης του άρθρου 133 παράγραφος 5 του ΚΚΑ μπορεί να εγκριθεί μόνο στην περίπτωση νομοθετικών προγραμμάτων, η ανακοίνωση αποσαφηνίζει τα αναμενόμενα χαρακτηριστικά τους. Έτσι, τα νομοθετικά προγράμματα είναι καθεστώτα που διέπονται από κοινή ρύθμιση για την τόνωση συγκεκριμένων τομέων και βασίζονται σε πράξεις γενικής εφαρμογής, όπως τα εθνικά νομοθετήματα, οι κανονισμοί της ΕΕ, καθώς και οι αποφάσεις της ΕΕ —ιδίως εκείνες που σχετίζονται με την εκτέλεση του προϋπολογισμού της ΕΕ. Αντιθέτως, τα μέτρα που παρέχουν επιδοτήσεις ή εγγυήσεις σε μεμονωμένους δικαιούχους, τα μέτρα στον τομέα της εργασίας και τα καταστατικά εθνικών αναπτυξιακών τραπεζών και ιδρυμάτων δεν πληρούν τον ορισμό του νομοθετικού προγράμματος.
Όπως υπαγορεύει η προληπτική της κατεύθυνση, η παρούσα ανακοίνωση τηρεί τομεακή ουδετερότητα, αναγνωρίζοντας ότι η απόφαση σχετικά με το ποιους τομείς θα πρέπει να στοχεύουν τα νομοθετικά προγράμματα εναπόκειται στις ενωσιακές, εθνικές και περιφερειακές αρχές. Έτσι μπορούν να καλύπτονται προγράμματα που στηρίζουν τη χρηματοδότηση στρατηγικών προτεραιοτήτων της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένων της ψηφιακής, της πράσινης και της κοινωνικής μετάβασης και της ενίσχυσης της άμυνας και της ασφάλειας της ΕΕ. Θα μπορούσαν επίσης να περιλαμβάνονται νομοθετικά προγράμματα που αναπτύσσονται και χρηματοδοτούνται από την ΕΕ και τα κράτη μέλη και αποσκοπούν στην προώθηση στρατηγικών επενδύσεων σε τρίτες χώρες. Τα νομοθετικά προγράμματα που αναπτύσσονται και χρηματοδοτούνται από αρχές τρίτων χωρών δεν εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής της παρούσας ανακοίνωσης.
Τα ιδρύματα μπορούν να λαμβάνουν έγκριση για την εφαρμογή της ευνοϊκής αντιμετώπισης που προβλέπεται στο άρθρο 133 παράγραφος 5 του ΚΚΑ όχι μόνο στα ανοίγματα σε μετοχές που προκύπτουν στο πλαίσιο νομοθετικών προγραμμάτων που αναπτύσσονται και χρηματοδοτούνται από την ΕΕ ή το κράτος μέλος στο οποίο έχουν λάβει έγκριση, αλλά και προγραμμάτων που αναπτύσσονται και χρηματοδοτούνται από άλλα κράτη μέλη.
Δεδομένου ότι τα νομοθετικά προγράμματα πρέπει να παρέχουν επιδοτήσεις και εγγυήσεις, η παρούσα ανακοίνωση διευκρινίζει ότι η απαίτηση του άρθρου 133 παράγραφος 5 του ΚΚΑ θα εκπληρώνεται όταν ο δημόσιος τομέας παρέχει χρηματοδότηση με ίδια κεφάλαια, χρηματοδότηση με δανειακά κεφάλαια, επιχορηγήσεις και/ή εγγυήσεις που οδηγούν σε ελάχιστα επίπεδα συνεπένδυσης και/ή σε ελάχιστη μείωση της αξίας ανοιγμάτων των ιδρυμάτων-συνεπενδυτών κατά την έναρξη κάθε νομοθετικού προγράμματος. Τα ιδρύματα μπορούν να εφαρμόζουν την ευνοϊκή προληπτική αντιμετώπιση σε ανοίγματα σε μετοχές που προκύπτουν στο πλαίσιο νομοθετικών προγραμμάτων τα οποία στη συνέχεια επιτυγχάνουν χαμηλότερα επίπεδα συνεπένδυσης και μείωσης της αξίας ανοιγμάτων εάν η απομείωση της συμμετοχής του δημόσιου τομέα οφείλεται στην επιτυχία τους στην προσέλκυση ιδιωτικών κεφαλαίων.
Δεδομένου ότι τα νομοθετικά προγράμματα πρέπει να περιλαμβάνουν κυβερνητική εποπτεία, η οποία συνεπάγεται εκτελεστικές εξουσίες, τα εν λόγω καθεστώτα θα είναι επιλέξιμα στον βαθμό που τα νομοθετικά προγράμματα περιλαμβάνουν αμερόληπτες και διαφανείς διαδικασίες ελέγχου, καθώς και ρυθμίσεις για την παρακολούθηση της χρήσης της δημόσιας χρηματοδοτικής στήριξης σύμφωνα με τους στόχους της. Δεδομένων των διαφορών μεταξύ των νομικών και θεσμικών πλαισίων ανά την ΕΕ, η ανακοίνωση δεν προβλέπει συγκεκριμένες ρυθμίσεις για την επίτευξη των στόχων αυτών.
Καθώς ο ΚΚΑ απαιτεί από τα νομοθετικά προγράμματα να περιλαμβάνουν περιορισμούς στις επενδύσεις σε μετοχές, η ανακοίνωση παρέχει μη εξαντλητικό κατάλογο παραδειγμάτων των περιορισμών.
Δεδομένης της φύσης της εντολής τους, των οικείων ρυθμίσεων χρηματοδότησης και της ισχυρής τους διακυβέρνησης, τα νομοθετικά προγράμματα που αναπτύσσονται και υποστηρίζονται από την ΕΤΕπ, το ΕΤΕ και/ή χρηματοδοτούνται και/ή είναι εγγυημένα από τον προϋπολογισμό της ΕΕ θεωρείται ότι συμμορφώνονται με την παρούσα ανακοίνωση.
Για να ενισχυθεί η διαφάνεια για τους συμμετέχοντες στην αγορά σε ολόκληρη την ενιαία αγορά και να βοηθηθούν οι αρμόδιες αρχές να λαμβάνουν εγκαίρως αποφάσεις σύμφωνα με το άρθρο 133 παράγραφος 5 του ΚΚΑ, η Επιτροπή θα τηρεί μητρώο των νομοθετικών προγραμμάτων που κοινοποιούν τα κράτη μέλη. Στο μητρώο θα καταχωρίζονται και τα νομοθετικά προγράμματα που χρηματοδοτούνται και/ή είναι εγγυημένα από τον προϋπολογισμό της ΕΕ, την ΕΤΕπ και/ή το ΕΤΕ, τα οποία αποσκοπούν στην προώθηση της χρηματοδότησης των εταιρειών της ΕΕ με ίδια κεφάλαια. Η τελική απόφαση σχετικά με το αν μεμονωμένα ιδρύματα μπορούν να εφαρμόζουν την ευνοϊκή αντιμετώπιση του άρθρου 133 παράγραφος 5 του ΚΚΑ εναπόκειται στις αρμόδιες αρχές, που πρέπει να εξετάζουν τη συγκεκριμένη κατάσταση προληπτικής εποπτείας των εν λόγω ιδρυμάτων.
Τα κράτη μέλη (τόσο για τα εθνικά όσο και για τα περιφερειακά νομοθετικά προγράμματα, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που χρηματοδοτούνται από τις αντίστοιχες εθνικές αναπτυξιακές τράπεζες και ιδρύματα) θα πρέπει να κοινοποιούν στην Επιτροπή τον τίτλο και τη νομική βάση κάθε νομοθετικού προγράμματος που ζητούν να καταχωριστεί στο μητρώο, να περιγράφουν τους κύριους όρους του και να περιλαμβάνουν επεξήγηση του τρόπου με τον οποίο συμμορφώνεται με τις απαιτήσεις που ορίζονται στο άρθρο 133 παράγραφος 5, όπως αναλύεται περαιτέρω στην παρούσα ανακοίνωση. Η Επιτροπή θα παράσχει τυποποιημένο υπόδειγμα για την κοινοποίηση.
Η ερμηνεία των κριτηρίων του άρθρου 133 παράγραφος 5 του ΚΚΑ που καθορίζονται στην παρούσα ανακοίνωση θα πρέπει να εφαρμόζεται, τηρουμένων των αναλογιών, στις ασφαλιστικές και αντασφαλιστικές επιχειρήσεις για τους σκοπούς του άρθρου 173 παράγραφος 1 του κατ’ εξουσιοδότηση κανονισμού (ΕΕ) 2015/35 της Επιτροπής, όπως τροποποιήθηκε. ()
Σκοπός του παρόντος εγγράφου καθοδήγησης είναι να βοηθήσει τα κράτη μέλη, τις αρμόδιες αρχές και τα ιδρύματα να εφαρμόζουν το άρθρο 133 παράγραφος 5 του ΚΚΑ. Μόνο το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι αρμόδιο να ερμηνεύει έγκυρα το δίκαιο της Ένωσης.
Προσάρτημα
1.Πεδίο εφαρμογής
1.Το άρθρο 133 παράγραφος 5 του ΚΚΑ καλύπτει τα «ανοίγματα σε μετοχές που προκύπτουν στο πλαίσιο νομοθετικών προγραμμάτων για την τόνωση συγκεκριμένων τομέων της οικονομίας».
Τα νομοθετικά προγράμματα είναι καθεστώτα που παρέχουν δημόσια χρηματοδοτική στήριξη με τη μορφή επιδοτήσεων και εγγυήσεων σε επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται σε συγκεκριμένους τομείς βάσει πράξης γενικής και αόριστης εφαρμογής, όπως τα εθνικά νομοθετήματα, οι κανονισμοί της ΕΕ, καθώς και οι αποφάσεις της ΕΕ —ιδίως εκείνες που σχετίζονται με την εκτέλεση του προϋπολογισμού.
2.Τα ακόλουθα μέτρα δεν εμπίπτουν στον ορισμό των νομοθετικών προγραμμάτων: ad hoc δημόσιες παρεμβάσεις σχεδιασμένες για μεμονωμένες περιπτώσεις ή μεμονωμένους δικαιούχους, όπως για παράδειγμα οι επενδύσεις από εθνικές αναπτυξιακές τράπεζες σε μεγάλες εισηγμένες επιχειρήσεις· τα καταστατικά εθνικών αναπτυξιακών τραπεζών και ιδρυμάτων· προγράμματα που στοχεύουν στο σύνολο της οικονομίας, όπως τα μέτρα στον τομέα της εργασίας· καθαρά ιδιωτικές πρωτοβουλίες χωρίς άμεση δημόσια παρέμβαση, όπως καθεστώτα κεφαλαίων επιχειρηματικών συμμετοχών που έχουν συσταθεί από τράπεζες.
3.Η Επιτροπή θεωρεί ότι τα προγράμματα τα οποία, εκτός από την εκπλήρωση των απαιτήσεων του άρθρου 133 παράγραφος 5 στοιχεία α) έως γ) του ΚΚΑ, στηρίζουν έναν ή περισσότερους συγκεκριμένους οικονομικούς τομείς, όπως αυτοί που απαριθμούνται στην Πυξίδα Ανταγωνιστικότητας ή στο σχέδιο «ReArm Europe / Readiness 2030», εμπίπτουν στην έννοια των νομοθετικών προγραμμάτων για τους σκοπούς του άρθρου 133 παράγραφος 5 του ΚΚΑ.
4.Είναι πιθανό και άλλοι τομείς να θεωρηθούν επιλέξιμοι στο πλαίσιο νομοθετικών προγραμμάτων, με πρωτοβουλία της ΕΕ ή των εθνικών αρχών.
2.Προϋποθέσεις επιλεξιμότητας των νομοθετικών προγραμμάτων για τους σκοπούς του άρθρου 133 παράγραφος 5 του ΚΚΑ
5.Για τους σκοπούς του άρθρου 133 παράγραφος 5 του ΚΚΑ, τα νομοθετικά προγράμματα πρέπει να περιλαμβάνουν χρηματοοικονομικές και νομικές ρυθμίσεις για τη μείωση του πιστωτικού κινδύνου των επενδυτικών ιδρυμάτων. Ειδικότερα, τα νομοθετικά προγράμματα θα πρέπει να παρέχουν σημαντικές επιδοτήσεις ή εγγυήσεις για την επένδυση στο ίδρυμα· να περιλαμβάνουν κυβερνητική εποπτεία· και να περιέχουν περιορισμούς στις επενδύσεις σε μετοχές.
6.Τα προγράμματα που αναπτύσσονται και υποστηρίζονται από την ΕΤΕπ, το ΕΤΕ και/ή χρηματοδοτούνται και/ή είναι εγγυημένα από τον προϋπολογισμό της ΕΕ και αποσκοπούν στην προώθηση της χρηματοδότησης με ίδια κεφάλαια θεωρείται ότι συμμορφώνονται με τους όρους που καθορίζονται στο άρθρο 133 παράγραφος 5 του ΚΚΑ, όπως προσδιορίζονται στην παρούσα ανακοίνωση. Το τεκμήριο αυτό δεν αποκλείει την επιλεξιμότητα προγραμμάτων τα οποία διαχειρίζονται άλλοι οργανισμοί της ΕΕ ή εθνικές αναπτυξιακές τράπεζες ή ιδρύματα που ασκούν χρηματοπιστωτικές δραστηριότητες σε επαγγελματική βάση και στα οποία έχει δοθεί εντολή από κράτος μέλος ή οντότητα κράτους μέλους σε κεντρικό, περιφερειακό ή τοπικό επίπεδο να διεξάγουν δραστηριότητες ανάπτυξης ή προώθησης, εφόσον αυτά πληρούν τα κριτήρια που ορίζονται στην παρούσα ανακοίνωση.
2.1.Σημαντικές επιδοτήσεις και εγγυήσεις για την επένδυση στο ίδρυμα
7.Το άρθρο 133 παράγραφος 5 στοιχείο α) του ΚΚΑ ορίζει ότι τα νομοθετικά προγράμματα παρέχουν «σημαντικές επιδοτήσεις ή εγγυήσεις, μεταξύ άλλων από πολυμερείς τράπεζες ανάπτυξης, δημόσια αναπτυξιακά πιστωτικά ιδρύματα όπως ορίζονται στο άρθρο 429α παράγραφος 2 ή διεθνείς οργανισμούς, για την επένδυση στο ίδρυμα».
8.Με τον όρο «επιδοτήσεις» νοούνται χρηματοδοτούμενες δημόσιες παρεμβάσεις, όπως επιχορηγήσεις και χρηματοδότηση με ίδια και με δανειακά κεφάλαια, ενώ με τον όρο «εγγυήσεις» νοούνται μη χρηματοδοτούμενα δημόσια μέτρα. Για τους σκοπούς του άρθρου 133 παράγραφος 5 του ΚΚΑ, ούτε οι επιδοτήσεις ούτε οι εγγυήσεις χρειάζεται να πληρούν τις απαιτήσεις που ορίζονται στο τρίτο μέρος τίτλος II κεφάλαιο 4 του ΚΚΑ για να θεωρούνται επιλέξιμες.
9.Οι επιδοτήσεις και οι εγγυήσεις μπορούν να θεωρούνται σημαντικές για τους σκοπούς του άρθρου 133 παράγραφος 5 του ΚΚΑ υπό διαφορετικές προϋποθέσεις: α) εάν το νομοθετικό πρόγραμμα περιλαμβάνει τη συνεπένδυση σε ταμεία που επενδύουν σε μετοχές, όπου η συμμετοχή του δημόσιου τομέα αντιστοιχεί τουλάχιστον στο 10 % του συνολικού ποσού του ταμείου· ή β) εάν η συνεπένδυση από τον δημόσιο τομέα αντιστοιχεί τουλάχιστον στο 10 % του κεφαλαίου οντότητας που είναι επιλέξιμη βάσει του αντίστοιχου νομοθετικού προγράμματος· και/ή γ) εάν η δημόσια παρέμβαση επιτυγχάνει μείωση της αξίας ανοιγμάτων των ιδρυμάτων κατά τουλάχιστον 20 %. Η συμμόρφωση με τις προϋποθέσεις αυτές θα πρέπει να αξιολογείται κατά τον πρώτο γύρο χρηματοδότησης κάθε νομοθετικού προγράμματος. Κατά τα επόμενα στάδια κάθε νομοθετικού προγράμματος, τα επίπεδα συνεπένδυσης από τον δημόσιο τομέα και/ή η μείωση της αξίας ανοιγμάτων των ιδρυμάτων μπορεί να διαφέρουν εάν αντικατοπτρίζουν τις θετικές επιδόσεις της επένδυσης ή τη διεύρυνση της ομάδας επενδυτών.
10.Εφόσον παρέχονται στο πλαίσιο νομοθετικών προγραμμάτων κατά την έννοια της παρούσας ανακοίνωσης, οι επιδοτήσεις και οι εγγυήσεις που είναι συμβατές με το πλαίσιο για τις κρατικές ενισχύσεις θα πρέπει να θεωρούνται αυτομάτως επιλέξιμες βάσει του άρθρου 133 παράγραφος 5 στοιχείο α) του ΚΚΑ.
11.Επιλέξιμοι πάροχοι επιδοτήσεων και εγγυήσεων είναι οι οντότητες που απαριθμούνται στο άρθρο 133 παράγραφος 5 στοιχείο α) του ΚΚΑ και άλλες οντότητες του δημόσιου τομέα της ΕΕ, όπως θεσμικά όργανα και οργανισμοί της ΕΕ, κεντρικές και περιφερειακές κυβερνήσεις των κρατών μελών, καθώς και ενωσιακές και εθνικές αναπτυξιακές τράπεζες και ιδρύματα.
12.Κατά περίπτωση, οι εθνικές αναπτυξιακές τράπεζες και τα ιδρύματα που υπόκεινται στον ΚΚΑ μπορούν να εφαρμόζουν τον συντελεστή στάθμισης κινδύνου 100 % στα ανοίγματα σε μετοχές που προκύπτουν στο πλαίσιο των νομοθετικών προγραμμάτων για τα οποία έχουν παράσχει επιδοτήσεις και/ή εγγυήσεις, υπό την προϋπόθεση ότι πληρούνται όλες οι απαιτήσεις που ορίζονται στο άρθρο 133 παράγραφος 5 όπως προσδιορίζεται στην παρούσα ανακοίνωση και ότι έχει χορηγηθεί προηγούμενη έγκριση από τις αντίστοιχες αρμόδιες αρχές.
13.Οι επιδοτήσεις και οι εγγυήσεις μπορούν να παρέχονται στα επενδυτικά ιδρύματα ή στις οντότητες στις οποίες γίνονται επενδύσεις, μεταξύ άλλων μέσω δομών συνεπένδυσης ή ενδιάμεσων οντοτήτων με έδρα στην ΕΕ στο πλαίσιο ενωσιακών ή εθνικών νομοθετικών προγραμμάτων.
2.2.Κυβερνητική εποπτεία
14.Το άρθρο 133 παράγραφος 5 στοιχείο β) του ΚΚΑ ορίζει ότι τα νομοθετικά προγράμματα πρέπει να περιλαμβάνουν «κάποια μορφή κυβερνητικής εποπτείας».
15.Για τους σκοπούς του άρθρου 133 παράγραφος 5, ως κυβέρνηση νοούνται οι δημόσιες αρχές που διαθέτουν κάποια μορφή εκτελεστικής εξουσίας, συμπεριλαμβανομένων των κεντρικών και περιφερειακών κυβερνήσεων των κρατών μελών, της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και των ευρωπαϊκών και των εθνικών δημόσιων χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων, οργανισμών και φορέων.
16.Οι κυβερνητικές αρχές ή οι οργανισμοί που είναι επιφορτισμένοι με την εποπτεία ενδέχεται να μην είναι κατ’ ανάγκη οι πάροχοι των επιδοτήσεων και των εγγυήσεων στο πλαίσιο νομοθετικού προγράμματος.
17.Τα νομοθετικά προγράμματα θα πρέπει να περιλαμβάνουν αξιόπιστα και διαφανή κριτήρια και διαδικασίες ελέγχου για την επιλογή των δικαιούχων.
18.Η κυβερνητική εποπτεία θα πρέπει επίσης να πραγματοποιείται μετά τη διαδικασία ελέγχου, ώστε να επιβεβαιώνει τη θετική επιλογή των επενδύσεων σε συνεχή βάση, μεταξύ άλλων μέσω της περιοδικής παρακολούθησης των επιδόσεών τους ή της συνεχούς συμμόρφωσής τους με τα κριτήρια του σχετικού νομοθετικού προγράμματος.
2.3.Περιορισμοί στις επενδύσεις σε μετοχές
19.Το άρθρο 133 παράγραφος 5 στοιχείο γ) του ΚΚΑ ορίζει ότι τα νομοθετικά προγράμματα πρέπει να περιλαμβάνουν «περιορισμούς στις επενδύσεις σε μετοχές, όπως περιορισμούς ως προς το μέγεθος και το είδος των επιχειρήσεων στις οποίες επενδύει το ίδρυμα, τα επιτρεπόμενα ποσά ιδιοκτησιακών συμμετοχών, τη γεωγραφική θέση και άλλους σχετικούς παράγοντες που περιορίζουν τον δυνητικό κίνδυνο της επένδυσης για το επενδυτικό ίδρυμα».
20.Για παράδειγμα, τα νομοθετικά προγράμματα μπορούν να περιέχουν έναν ή περισσότερους από τους ακόλουθους περιορισμούς ώστε να συμμορφώνονται με το άρθρο 133 παράγραφος 5 στοιχείο γ) του ΚΚΑ:
1)απόλυτα και σχετικά ανώτατα όρια για το μέγεθος της επένδυσης·
2)εστίαση των επενδύσεων σε εταιρείες με έδρα στην ΕΕ·
3)εστίαση των επενδύσεων σε επιχειρήσεις που πληρούν τον ορισμό των ΜΜΕ, των μικρών επιχειρήσεων μεσαίας κεφαλαιοποίησης, των νεοφυών ή των επεκτεινόμενων επιχειρήσεων·
4)στόχευση σε διαφοροποιημένο χαρτοφυλάκιο επιχειρήσεων στο πλαίσιο της επένδυσης σε μετοχές, όσον αφορά τον αριθμό των επιχειρήσεων, τη γεωγραφική κατανομή και/ή το έτος της επένδυσης.
5)ρυθμίσεις που δεν στηρίζονται στην αρχή «pari passu».
3.Παρακολούθηση και επιβολή
21.Το άρθρο 133 παράγραφος 5 του ΚΚΑ αναθέτει στις αρμόδιες αρχές το καθήκον της χορήγησης προηγούμενης άδειας στα ιδρύματα για την εφαρμογή συντελεστή στάθμισης κινδύνου 100 % στα ανοίγματα σε μετοχές που προκύπτουν στο πλαίσιο επιλέξιμων νομοθετικών προγραμμάτων.
22.Τα ιδρύματα θα πρέπει να ζητούν την άδεια της αρμόδιας αρχής όταν προτίθενται να εφαρμόσουν για πρώτη φορά τον συντελεστή στάθμισης κινδύνου 100 % στα ανοίγματα σε μετοχές που προκύπτουν στο πλαίσιο κάθε μεμονωμένου νομοθετικού προγράμματος. Με την επιφύλαξη των αρμοδιοτήτων και των εξουσιών των αρμόδιων αρχών, η προηγούμενη έγκριση δεν θα πρέπει να απαιτείται για μεταγενέστερες μεταβολές του μεγέθους και/ή της σύνθεσης των ανοιγμάτων σε μετοχές που προκύπτουν στο πλαίσιο νομοθετικού προγράμματος για το οποίο είχε χορηγηθεί προηγούμενη έγκριση.
23.Το άρθρο 133 παράγραφος 5 περιλαμβάνει τη διασφάλιση ότι τα ανοίγματα σε μετοχές που επωφελούνται από τον συντελεστή στάθμισης κινδύνου 100 % για επιλέξιμα προγράμματα δεν πρέπει να υπερβαίνουν το 10 % των ιδίων κεφαλαίων των ιδρυμάτων. Σύμφωνα με τον ορισμό του ΚΚΑ, η εν λόγω απαίτηση θα πρέπει να υπολογίζεται ως εξής: ο παρονομαστής αποτελείται από τα ίδια κεφάλαια, τα οποία νοούνται ως το άθροισμα του κεφαλαίου της κατηγορίας 1 και του κεφαλαίου της κατηγορίας 2 του ιδρύματος· ο αριθμητής της απαίτησης αποτελείται από όλα τα ανοίγματα σε μετοχές που προκύπτουν στο πλαίσιο νομοθετικών προγραμμάτων τα οποία πληρούν τις απαιτήσεις του άρθρου 133 παράγραφος 5 του ΚΚΑ. Τα ιδρύματα θα πρέπει να είναι σε θέση να αποδείξουν τη συμμόρφωση με την απαίτηση αυτή όταν ζητούν προηγούμενη άδεια, καθώς και κάθε φορά που τους ζητείται από τις αρμόδιες αρχές κατά την άσκηση της εποπτικής εντολής τους.
24.Στα ανοίγματα σε μετοχές που προκύπτουν στο πλαίσιο νομοθετικών προγραμμάτων και υπερβαίνουν το 10 % των ιδίων κεφαλαίων θα πρέπει να αποδίδεται ο συνήθης συντελεστής στάθμισης κινδύνου.
25.Για να εξασφαλιστεί η διαφάνεια για τις αρμόδιες αρχές και τους συμμετέχοντες στην αγορά, η Επιτροπή θα τηρεί δημόσιο μητρώο νομοθετικών προγραμμάτων. Το μητρώο δεν θίγει την αξιολόγηση από τις αρμόδιες αρχές των μεμονωμένων αιτημάτων κάθε ιδρύματος και της κατάστασης προληπτικής εποπτείας τους. Στόχος του μητρώου είναι επίσης να δώσει τη δυνατότητα στις αρμόδιες αρχές να λαμβάνουν αποφάσεις σε σύντομο χρονικό διάστημα.
26.Τα κράτη μέλη (εξ ονόματος και των αντίστοιχων εθνικών αναπτυξιακών τραπεζών και ιδρυμάτων) θα πρέπει να κοινοποιούν στην Επιτροπή τα νομοθετικά προγράμματα τα οποία ζητούν να καταχωριστούν στο προαναφερόμενο μητρώο. Η Επιτροπή θα παράσχει το υπόδειγμα για την κοινοποίηση, λαμβάνοντας υπόψη την ανάγκη να παραμείνει η διαδικασία απλή. Η κοινοποίηση θα πρέπει να περιλαμβάνει τον τίτλο του νομοθετικού προγράμματος, τους κύριους όρους του και επεξήγηση των λόγων για τους οποίους πληροί τις απαιτήσεις του άρθρου 133 παράγραφος 5 όπως προσδιορίζεται στην παρούσα ανακοίνωση.
27.Για λόγους πληρότητας και διαφάνειας, στο προαναφερθέν μητρώο θα πρέπει να καταχωρίζονται και τα προγράμματα που αναπτύσσονται και υποστηρίζονται από την ΕΤΕπ ή το ΕΤΕ ή χρηματοδοτούνται και/ή είναι εγγυημένα από τον προϋπολογισμό της ΕΕ, τα οποία αποσκοπούν στην προώθηση της χρηματοδότησης με ίδια κεφάλαια.
28.Η Επιτροπή θα επανεξετάσει την παρούσα ανακοίνωση εντός τεσσάρων ετών από τη δημοσίευσή της, και θα λάβει ιδίως υπόψη τις παρατηρήσεις που θα προκύψουν από την εποπτική πείρα των αρμόδιων αρχών.
