Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή
NAT/720
Θέματα διεπαφής μεταξύ της νομοθεσίας για τα χημικά, τα προϊόντα και τα απόβλητα
ΓΝΩΜΟΔΟΤΗΣΗ
Τμήμα «Γεωργία, αγροτική ανάπτυξη και περιβάλλον»
Ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών σχετικά με την εφαρμογή της δέσμης μέτρων για την κυκλική οικονομία: επιλογές σχετικά με τα θέματα διεπαφής μεταξύ της νομοθεσίας για τα χημικά, τα προϊόντα και τα απόβλητα
[COM(2018) 32 final]
|
Υπάλληλος διοίκησης
|
Conrad GANSLANDT
|
|
Ημερομηνία του εγγράφου
|
15/05/2018
|
Εισηγητής:Brian CURTIS
|
Αίτηση γνωμοδότησης της Επιτροπής
|
16/01/2018
|
|
Νομική βάση
|
Άρθρο 304 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης
|
|
|
|
|
Απόφαση του Προεδρείου
|
19/09/2017 (εν αναμονή της αίτησης γνωμοδότησης)
|
|
|
|
|
Αρμόδιο τμήμα
|
«Γεωργία, αγροτική ανάπτυξη και περιβάλλον»
|
|
Υιοθέτηση από το τμήμα
|
03/05/2018
|
|
Υιοθέτηση από την Ολομέλεια
|
DD/MM/YYYY
|
|
Σύνοδος ολομέλειας αριθ.
|
...
|
|
Αποτέλεσμα της ψηφοφορίας
(υπέρ/κατά/αποχές)
|
…/…/…
|
1.Συμπεράσματα και συστάσεις
1.1Η ΕΟΚΕ επικροτεί την προσέγγιση που ακολουθεί η Επιτροπή για τη συστηματική διερεύνηση του σχετικού φάσματος επιλογών που θα μπορούσαν να συμβάλουν στην επίλυση μιας σειράς προβλημάτων τα οποία έχουν εντοπιστεί στη διεπαφή μεταξύ της νομοθεσίας για τα χημικά, τα προϊόντα και τα απόβλητα.
1.2Επικροτείται η προληπτική και μακροπρόθεσμη θεώρηση που υιοθετεί η Επιτροπή σχετικά με το θέμα αυτό. Η διαδικασία μετάβασης θα είναι, αναπόφευκτα, παρατεταμένης διάρκειας, θα απαιτήσει όμως συνεχή ενθάρρυνση για να προχωρήσει καθώς και τη συνεκτίμηση των τρεχουσών εξελίξεων όσον αφορά τις τεχνολογίες ταυτοποίησης και επεξεργασίας.
1.3Η διασφάλιση της δημόσιας υγείας εν γένει και της υγείας των τελικών καταναλωτών προϊόντων είναι απαραίτητη προκειμένου να στηριχθεί η εμπιστοσύνη στις αρχές της κυκλικής οικονομίας.
1.4Η επαγγελματική υγεία και ασφάλεια των εργαζομένων σε μονάδες ανακύκλωσης διατρέχει επίσης κίνδυνο εάν δεν αναληφθεί συνολική δράση, ιδίως όσον αφορά την αντιμετώπιση του ζητήματος των «παλαιών ουσιών». Η παροχή πλήρους πληροφόρησης στις συνδικαλιστικές οργανώσεις είναι, συνεπώς, πολύ σημαντική.
1.5Πρέπει να δοθεί προτεραιότητα στην πλήρη εφαρμογή του κανονισμού REACH και της υπόλοιπης νομοθεσίας σχετικά με τις χημικές ουσίες που έχει ήδη τεθεί σε εφαρμογή. Η υφιστάμενη νομοθεσία, η οποία αποτρέπει την αρχική εισαγωγή επικίνδυνων χημικών ουσιών στον κύκλο των υλικών, εξακολουθεί να μην εφαρμόζεται πλήρως, ιδίως όσον αφορά την εισαγωγή στην ΕΕ προϊόντων από τρίτες χώρες.
1.6Η ΕΟΚΕ αναγνωρίζει και υποστηρίζει περαιτέρω επενδύσεις σε προσαρμοσμένο εξοπλισμό διαλογής από τις εταιρείες ανακύκλωσης και τη συνεκτίμηση μέτρων οικονομικής και τεχνικής στήριξης στον τομέα αυτό.
1.7Η ΕΟΚΕ υποστηρίζει σθεναρά την άποψη ότι η βελτίωση της πληροφόρησης σχετικά με την παρουσία, τη θέση και τη συγκέντρωση επικίνδυνων χημικών ουσιών σε προϊόντα και υλικά που ανακτώνται από απόβλητα μπορεί να μειώσει τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι φορείς εκμετάλλευσης στην αλυσίδα ανάκτησης.
1.8Ο προσδιορισμός των πιθανών πηγών αξίας ή των αναγκαίων προστατευτικών μέτρων για τις επικίνδυνες χημικές ουσίες στη ροή αποβλήτων θα στηρίξει την ανάλυση κόστους/οφέλους που θα απαιτηθεί για να δικαιολογηθεί η ανάληψη νομοθετικής δράσης και οι πρακτικές παρεμβάσεις.
1.9Είναι ουσιώδους σημασίας να βελτιωθούν και να ενισχυθούν, όπου κρίνεται αναγκαίο, οι απαιτήσεις ταυτοποίησης και εντοπισμού επί των εισαγομένων αγαθών τα οποία μπορεί να περιέχουν ουσίες που προκαλούν πολύ μεγάλη ανησυχία (SVHC/substances of very high concern), προκειμένου να εφαρμόζεται αφενός η απαγόρευση, στις περιπτώσεις κατά τις οποίες απαιτείται, και, αφετέρου, να τίθενται σε εφαρμογή κατάλληλοι μηχανισμοί εντοπισμού καθ’ όλη τη διάρκεια του κύκλου ζωής του προϊόντος.
1.10Το νομικό πλαίσιο πρέπει να προσφέρει ίση προστασία, είτε πρόκειται για προϊόν που κατασκευάζεται από παρθένα υλικά είτε από ανακτημένα.
2.Εισαγωγή
2.1Στη γνωμοδότησή της με θέμα τη δέσμη μέτρων για την κυκλική οικονομία, η ΕΟΚΕ επισημαίνει την ανάγκη μεγαλύτερης διευκόλυνσης όσον αφορά την ανάκτηση υλικών από τη ροή αποβλήτων και υπογραμμίζει ότι πρέπει να αντιμετωπιστούν διάφορα νομικά, τεχνικά και οικονομικά εμπόδια. Ένα από τα εμπόδια αυτά αποτελεί η παρουσία επικίνδυνων ουσιών στα απόβλητα, η δε παρούσα ανακοίνωση συνιστά μέρος μιας διαδικασίας που προσδιορίζει στόχους πολιτικής, προκλήσεις και λύσεις για την επίτευξη μεγαλύτερης κυκλικότητας στην οικονομία. Ορισμένοι τομείς θα πρέπει να αντιμετωπιστούν με μη νομοθετικά μέσα, γενικός στόχος όμως είναι να ασκηθεί επιρροή στη μελλοντική πολιτική.
3.Κύρια σημεία της πρότασης της Επιτροπής
3.1Η ανακοίνωση καθορίζει ορισμένους στόχους πολιτικής και συναφή ζητήματα και καλεί τους ενδιαφερόμενους φορείς να λάβουν θέση όσον αφορά τις διαπιστωθείσες προκλήσεις, ούτως ώστε να βοηθήσουν στον καθορισμό μιας πορείας για μια πραγματικά κυκλική οικονομία. Οι στόχοι καθορίζονται με βάση τέσσερις ευρείες κατηγορίες – η προσέγγιση είναι διερευνητική και όχι προκαθορισμένη. Η παρούσα γνωμοδότηση, λαμβάνοντας υπόψη το έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής και τις παρεμβάσεις των μελών της ΕΟΚΕ και των οργανώσεων των ενδιαφερόμενων φορέων της κοινωνίας των πολιτών, ανταποκρίνεται στο αίτημα παροχής των προτιμώμενων επιλογών για την αντιμετώπιση των κυριότερων προκλήσεων. Για τον λόγο αυτό, το βασικό περιεχόμενο της γνωμοδότησης παρουσιάζεται στο τελευταίο τμήμα των ειδικών παρατηρήσεων.
3.2Η Επιτροπή δρομολογεί επί του παρόντος δημόσια διαβούλευση και ενθαρρύνει τις συζητήσεις με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο και τα ενδιαφερόμενα μέρη ώστε να προτείνουν επιλογές και να ορίσουν συγκεκριμένες δράσεις σε γενικό ή τομεακό επίπεδο για την ανάπτυξη αγορών για βιώσιμες δευτερογενείς πρώτες ύλες. Οι μεταγενέστερες ενέργειες θα προωθηθούν σύμφωνα με τις αρχές της βελτίωσης της νομοθεσίας και προτού υποβληθούν συγκεκριμένες προτάσεις με αναμενόμενο σημαντικό αντίκτυπο, θα εκπονηθούν εκτιμήσεις επιπτώσεων.
4.Γενικές παρατηρήσεις
4.1Η σχετική νομοθεσία της ΕΕ καλύπτει τους τομείς των χημικών, των προϊόντων και των αποβλήτων. Ειδικότερα, το ισχύον νομικό πλαίσιο παρουσιάζει αδυναμίες εφόσον δεν διασφαλίζεται ότι οι πληροφορίες σχετικά με τις επικίνδυνες χημικές ουσίες μεταδίδονται σε ολόκληρο τον κύκλο των υλικών και σε πιθανούς μεταγενέστερους κύκλους ζωής.
4.2Η όλο και πιο σύνθετη κοινωνία μας εξαρτάται όλο και περισσότερο από τη χρήση χημικών ουσιών. Πυλώνες της ενωσιακής νομοθεσίας για τα χημικά προϊόντα είναι ο κανονισμός CLP (Classification, Labelling and Packaging Regulation - Κανονισμός για την ταξινόμηση, συσκευασία και επισήμανση των χημικών προϊόντων), ο κανονισμός REACH και ο κανονισμός POP (κανονισμός για τους έμμονους οργανικούς ρύπους), οι οποίοι αλληλοσυμπληρώνονται και εφαρμόζονται ανεξάρτητα από τον τομέα εφαρμογής.
4.3Η νομοθεσία για τα προϊόντα μπορεί να επικεντρωθεί στην ασφάλεια, αλλά και στη βιωσιμότητα των προϊόντων. Η οδηγία για τη γενική ασφάλεια των προϊόντων (ΟΓΑΠ) προβλέπει γενικές απαιτήσεις ασφάλειας για τα καταναλωτικά προϊόντα που δεν προορίζονται για τη διατροφή. Σχετική είναι επίσης μια σειρά νομοθετικών διατάξεων που αφορούν συγκεκριμένα προϊόντα, όπως η οδηγία για τα παιχνίδια, ο κανονισμός για τις συσκευασίες τροφίμων, η οδηγία RoHS (οδηγία για τον περιορισμό της χρήσης ορισμένων επικίνδυνων ουσιών σε ηλεκτρικό και ηλεκτρονικό εξοπλισμό) και η οδηγία για τον οικολογικό σχεδιασμό (Eco-design Directive). Η γνωμοδότηση της ΕΟΚΕ υποστηρίζει την «ολοκληρωμένη προσέγγιση» του οικολογικού σχεδιασμού, η οποία πρέπει να επεκταθεί πέραν του σημερινού πεδίου εφαρμογής του. Μια τέτοια ολοκληρωμένη προσέγγιση θα λαμβάνει υπόψη τόσο την ενεργειακή απόδοση όσο και τις επιδόσεις των προϊόντων, καθώς και την αποδοτικότητα και τις επιδόσεις όσον αφορά τη χρήση πόρων και υλικών.
4.4Υπάρχουν επίσης διάφορα νομοθετήματα για τα απόβλητα. Η οδηγία-πλαίσιο για τα απόβλητα έχει αποτελέσει αντικείμενο πολλών γνωμοδοτήσεων της ΕΟΚΕ, η οποία υποστηρίζει με συνέπεια την υποχρέωση των κρατών μελών να υιοθετούν μια σειρά προτεραιότητας όσον αφορά την προσέγγιση του θέματος των αποβλήτων, η πρώτη εκ των οποίων είναι η πρόληψη των αποβλήτων, στη συνέχεια ακολουθούν η προετοιμασία για περαιτέρω χρήση, για ανακύκλωση ή άλλη ανάκτηση και, ως έσχατη λύση, η διάθεση μέσω αποτέφρωσης και υγειονομικής ταφής. Η ΕΟΚΕ έχει επίσης ζητήσει την υποχρεωτική θέσπιση από τα κράτη μέλη συστημάτων διευρυμένης ευθύνης του παραγωγού (Extended Producer Responsibility-EPR). Επιπλέον, η ΕΟΚΕ έχει ζητήσει να ενισχυθεί και η διάταξη με την οποία ζητείται να ενισχυθεί η χωριστή συλλογή.
4.5Αναφέρονται μερικά γενικά σημεία, τα οποία θα πρέπει να κατευθύνουν τις μελλοντικές ενέργειες:
·Η βελτίωση της πληροφόρησης σχετικά με την παρουσία, τη θέση και τη συγκέντρωση επικίνδυνων χημικών ουσιών σε προϊόντα και υλικά που ανακτώνται από απόβλητα μπορεί να μειώσει τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι φορείς εκμετάλλευσης στην αλυσίδα ανάκτησης και να προωθήσει την προστασία του περιβάλλοντος και της ανθρώπινης υγείας.
·Είναι σημαντικό να αποτρέπεται η αρχική εισαγωγή επικίνδυνων χημικών ουσιών στον κύκλο των υλικών. Η ισχύουσα σχετική νομοθεσία εξακολουθεί να μην εφαρμόζεται πλήρως.
·Το νομικό πλαίσιο πρέπει να προσφέρει ίση προστασία, είτε πρόκειται για προϊόν που κατασκευάζεται από παρθένα υλικά είτε από ανακτημένα.
4.6Μπορεί να σημειωθεί ότι οι εργασίες στήριξης συνεχίζονται. Για παράδειγμα, το ζήτημα των επικίνδυνων ουσιών σε ηλεκτρικό και ηλεκτρονικό εξοπλισμό εξετάζεται από την οδηγία RoHS, η οποία, ενεργοποιώντας την υποκατάσταση ορισμένων επικίνδυνων ουσιών στον ηλεκτρικό και ηλεκτρονικό εξοπλισμό, ενισχύει τη δυνατότητα και την οικονομική αποδοτικότητα της ανακύκλωσης αποβλήτων που προέρχονται από τον εν λόγω εξοπλισμό. Επιπλέον, τέσσερις σχετικές νομοθετικές προτάσεις,,, συζητούνται επίσης από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο. Η ΕΟΚΕ σημειώνει την πρόσφατη πολιτική συμφωνία επί του θέματος.
4.7Ορισμένα από τα θέματα που θίγονται στην παρούσα ανακοίνωση είναι εννοιολογικά πολύπλοκα, ιδίως όσα αφορούν προβλήματα που δημιουργούνται από την έλλειψη εναρμόνισης και ευθυγράμμισης των κανόνων. Κατά την άποψη της ΕΟΚΕ, προτεραιότητα θα πρέπει να δοθεί στα πιο συγκεκριμένα ζητήματα της πληροφόρησης και των «παλαιών ουσιών».
4.8Ωστόσο, από την περίληψη των θεμάτων που περιέχεται στην παρούσα ανακοίνωση και από το ευρύ φάσμα πρωτοβουλιών που βρίσκονται σε εξέλιξη ή αναπτύσσονται προκειμένου να επιτευχθεί μια ουσιαστικότερη κυκλική οικονομία, καθίσταται σαφές ότι η διαδικασία μετάβασης που απαιτείται για την εξάλειψη των επικίνδυνων ουσιών από τα απόβλητα και κατά τη διαδικασία ανάκτησης ή ανακύκλωσής τους δεν θα επιτευχθεί γρήγορα. Για τον λόγο αυτό, είναι σκόπιμο να υιοθετηθεί μια μακροπρόθεσμη προληπτική θεώρηση, του τύπου που υιοθετεί η Επιτροπή.
5.Ειδικές παρατηρήσεις
Η ανάγκη πληροφόρησης
5.1Στόχος είναι να διασφαλιστεί ότι όλοι οι παράγοντες της αλυσίδας εφοδιασμού και, τελικά, οι επιχειρήσεις διαχείρισης αποβλήτων διαθέτουν τις κατάλληλες πληροφορίες σχετικά με τις ουσίες στα προϊόντα που προκαλούν ανησυχία. Εάν μπορούμε να περιορίσουμε εξαρχής την εισαγωγή επικίνδυνων χημικών ουσιών στον οικονομικό κύκλο, αυτός είναι σαφώς ο καλύτερος τρόπος προστασίας της ανθρώπινης υγείας και του περιβάλλοντος. Μπορεί επίσης να επιτραπεί η ανάκτηση υλικών από τα απόβλητα και να ενισχυθεί η κυκλική οικονομία.
5.2Η παροχή πλήρους πληροφόρησης στις συνδικαλιστικές οργανώσεις μπορεί να διαδραματίσει ζωτικό ρόλο στην προστασία της υγείας των εργαζομένων και είναι, ως εκ τούτου, απαραίτητη.
5.3Ο κανονισμός REACH ρυθμίζει την παραγωγή, τη χρήση και τη διάθεση στην αγορά χημικών ουσιών στην ΕΕ. Πρωταρχικός στόχος του είναι να διασφαλιστεί ένα υψηλό επίπεδο προστασίας για τον άνθρωπο και το περιβάλλον. Οι εκθέσεις ορισμένων ενώσεων καταναλωτών και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής καταδεικνύουν ανεπαρκή εφαρμογή των περιορισμένων υποχρεώσεων κοινοποίησης εκ μέρους της αλυσίδας εφοδιασμού που επιβάλλει ο κανονισμός REACH.
5.4Η Επιτροπή δρομολογεί μελέτη σκοπιμότητας σχετικά με τη χρήση διαφορετικών συστημάτων πληροφοριών, καινοτόμων τεχνολογιών και στρατηγικών ανίχνευσης που θα μπορούσαν να καταστήσουν δυνατή τη ροή των σχετικών πληροφοριών σε όλο το μήκος των αλυσίδων εφοδιασμού των ειδών, έτσι ώστε οι πληροφορίες να φθάνουν στις επιχειρήσεις ανακύκλωσης. Το ερώτημα που τίθεται είναι το εξής: θα μπορούσε ένα σύστημα υποχρεωτικής πληροφόρησης να προσδώσει αξία και πώς θα πρέπει να διαχειριστούμε τα εμπορεύματα που εισάγονται στην ΕΕ και ενδέχεται να περιέχουν μη εγκεκριμένες ουσίες;
5.5Η ΕΟΚΕ υποστηρίζει ότι σε μεγάλο βαθμό υπάρχουν ήδη νομικά εργαλεία τα οποία μπορούν να περιορίσουν την εισαγωγή ουσιών που προκαλούν πολύ μεγάλη ανησυχία (SVHC/Substances of very high concern) στον κύκλο των υλικών. Ιδιαίτερη σημασία έχουν οι νομικές διατάξεις που δίδουν προτεραιότητα και ενθαρρύνουν την αντικατάστασή τους από μη επικίνδυνες χημικές ουσίες. Η ΕΟΚΕ τάσσεται υπέρ της πλήρους εφαρμογής του κανονισμού REACH και της συνεχούς επικαιροποίησής του με τις εν εξελίξει επιστημονικές γνώσεις σχετικά με τις επικίνδυνες ιδιότητες των χημικών ουσιών, συμπεριλαμβανομένων των δευτερογενών πρώτων υλών. Με τον τρόπο αυτό θα προστατευθούν η επαγγελματική υγεία και h ασφάλεια των εργαζομένων και η δημόσια υγεία του τελικού καταναλωτή. Θα ενισχυθεί επίσης η αξιοπιστία της κυκλικής οικονομίας.
5.6Όσον αφορά τα εισαγόμενα αγαθά, ήδη οι εισαγωγείς είναι αναγκασμένοι να προσδιορίζουν τις SVHC. Θα μπορούσε να δοθεί μεγαλύτερη έμφαση στην επιβολή της υποχρέωσης σε κατασκευαστές και εισαγωγείς βάσει του κανονισμού REACH να αναφέρουν λεπτομερώς στον φάκελο καταχώρισής τους και στο δελτίο δεδομένων ασφαλείας σενάρια έκθεσης που καλύπτουν το στάδιο των αποβλήτων. Επιπλέον, θα μπορούσαν να απαιτούνται λεπτομερέστερες πληροφορίες, όπως η περιγραφή διαφορετικών σεναρίων για το τέλος του κύκλου ζωής όσον αφορά την ανακύκλωση, την προετοιμασία για επαναχρησιμοποίηση ή τη διάθεση. Κάτι τέτοιο χρειάζεται να πραγματοποιείται σε συνδυασμό με την επιβολή της υποχρέωσης σε κατασκευαστές και εισαγωγείς προϊόντων να ενημερώνουν τους οικονομικούς φορείς της αλυσίδας εφοδιασμού σχετικά με την ύπαρξη SVHC στα αγαθά, καθώς και με την απαίτηση επισήμανσης της θέσης της ουσίας στο εκάστοτε προϊόν.
5.7Είναι ουσιώδους σημασίας να βελτιωθούν και να ενισχυθούν, όπου κρίνεται αναγκαίο, οι απαιτήσεις ταυτοποίησης και εντοπισμού επί των εισαγομένων αγαθών, τα οποία μπορεί να περιέχουν ουσίες που προκαλούν πολύ μεγάλη ανησυχία (SVHCs), προκειμένου να εφαρμόζεται αφενός η απαγόρευση, στις περιπτώσεις κατά τις οποίες απαιτείται, και, αφετέρου, να τίθενται σε εφαρμογή κατάλληλοι μηχανισμοί εντοπισμού καθ’ όλη τη διάρκεια του κύκλου ζωής του προϊόντος.
5.8Η ΕΟΚΕ εκφράζει την ανησυχία ότι μπορεί να προκύψει ιδιαίτερο πρόβλημα κατά την πλήρη ταυτοποίηση των ουσιών SVHC σε σχέση με τις συμφωνίες ελεύθερων συναλλαγών και τις συμφωνίες οικονομικής εταιρικής σχέσης.
5.9Γενικά, θα απαιτηθούν περαιτέρω επενδύσεις σε προσαρμοσμένο εξοπλισμό διαλογής από τις εταιρείες ανακύκλωσης και θα πρέπει να εξεταστεί το ενδεχόμενο λήψης μέτρων οικονομικής και τεχνικής στήριξης.
Απόβλητα που περιέχουν ουσίες που δεν επιτρέπονται πλέον σε νέα προϊόντα
5.10Τα κράτη μέλη έχουν θεσπίσει περιοριστική νομοθεσία για τις επικίνδυνες χημικές ουσίες από τις αρχές του 19ου αιώνα, τα δε νέα χημικά προϊόντα υποβάλλονται σε αυστηρή εξέταση όσον αφορά την επικινδυνότητά τους. Ωστόσο, η συνεχής διαδικασία εκτίμησης κινδύνων συνεπάγεται ότι προϊόντα που παράγονταν νόμιμα στο παρελθόν περιέχουν SVHC, ενώ όσα παράγονται σήμερα ενδέχεται να περιέχουν ουσίες που μπορεί αργότερα να απαγορευθούν. Στο στάδιο της επεξεργασίας και ανάκτησης των αποβλήτων, το στοιχείο αυτό μπορεί να οδηγήσει στην εμφάνιση επικίνδυνων «παλαιών ουσιών».
5.11Στόχος είναι να καταστεί ευκολότερη η ανακύκλωση βελτιώνοντας ταυτόχρονα την αξιοποίηση των δευτερογενών πρώτων υλών με την προώθηση κύκλων μη τοξικών υλικών. Επιπροσθέτως, κατά την εξέταση πιθανών περιορισμών των χημικών ουσιών και εξαιρέσεων από τους περιορισμούς, πρέπει να αποδίδεται μεγαλύτερη προσοχή στον αντίκτυπό τους όσον αφορά τη μελλοντική τους ανακύκλωση και επαναχρησιμοποίηση.
5.12Η Επιτροπή υποστηρίζει ότι το ζήτημα των «παλαιών ουσιών» εξακολουθεί να αποτελεί εμπόδιο για την κυκλική οικονομία και ότι θα πρέπει να αναπτυχθεί μια ειδική μεθοδολογία λήψης αποφάσεων για την υποστήριξη των αποφάσεων σχετικά με τη δυνατότητα ανακύκλωσης των αποβλήτων τα οποία περιέχουν ουσίες που προκαλούν ανησυχία. Οι σχετικές εργασίες βρίσκονται σε εξέλιξη και αναμένεται να ολοκληρωθούν μέχρι τα μέσα του 2019. Σε συνδυασμό με αυτό, είναι αναγκαία η επεξεργασία κατευθυντήριων γραμμών για να διασφαλίζεται ότι η παρουσία SVHC σε ανακτημένα υλικά αντιμετωπίζεται καλύτερα στα αρχικά στάδια προετοιμασίας των προτάσεων για τη διαχείριση του κινδύνου, ενώ εξετάζεται και η εκπόνηση εκτελεστικών πράξεων που θα επιτρέπουν να ελέγχεται αποτελεσματικά η χρησιμοποίηση της υφιστάμενης εξαίρεσης από την καταχώριση βάσει του κανονισμού REACH για τις ανακτημένες ουσίες.
5.13Η ύπαρξη των παλαιών ουσιών θέτει το εξής ερώτημα: κατά πόσο είναι δυνατόν να συμφιλιωθούμε με το γεγονός ότι τα απόβλητα είναι πόροι που θα πρέπει να ανακυκλώνονται ενώ, ταυτόχρονα, θα διασφαλίζεται ότι τα απόβλητα που περιέχουν SVHC ανακτώνται μόνο σε υλικά που μπορούν να χρησιμοποιηθούν με ασφάλεια; Θα πρέπει να επιτρέπουμε τα ανακυκλωμένα υλικά να περιέχουν χημικές ουσίες που δεν επιτρέπονται πλέον σε πρωτογενή υλικά; Αν ναι, υπό ποιους όρους;
5.14Στόχος για τα ανακυκλωμένα υλικά είναι να προσεγγίζουν όσο το δυνατόν πλησιέστερα την απόδοση και χημική σύνθεση των συγκρίσιμων πρωτογενών υλικών. Οι οικονομικοί και τεχνικοί παράγοντες διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στον προσδιορισμό της σκοπιμότητας όσον αφορά την εξάλειψη των ουσιών που προκαλούν ανησυχία και διαφέρουν σε μεγάλο βαθμό ανά περίπτωση. Οι επιλογές πολιτικής συνίστανται στο να απαιτείται είτε όλες οι πρώτες και οι δευτερογενείς πρώτες ύλες να πληρούν τους ίδιους κανόνες, είτε να επιτραπεί τα δευτερογενή υλικά να παρουσιάζουν ειδικές, χρονικά περιορισμένες, παρεκκλίσεις.
5.15Η ΕΟΚΕ υποστηρίζει ότι τα κριτήρια που θα εφαρμοστούν σε αυτό το πλαίσιο πρέπει να αποτρέπουν την παρουσία επικίνδυνων χημικών ουσιών σε ανακτημένα υλικά σε συγκεντρώσεις που υπερβαίνουν το επιτρεπόμενο επίπεδο για τα παρθένα υλικά.
Έλλειψη ευθυγράμμισης στους κανόνες που καθορίζουν ποια απόβλητα και ποια χημικά προϊόντα είναι επικίνδυνα
5.16Το ζήτημα αυτό συνδέεται στενά με τα σημεία περί εναρμόνισης που εκτίθενται ανωτέρω και είναι και τα δύο περίπλοκα από εννοιολογική άποψη. Όπως προαναφέρθηκε, η παραγωγή και η χρήση επικίνδυνων χημικών ουσιών και προϊόντων υπόκεινται σε αυστηρούς κανόνες της ΕΕ που υιοθετούνται για την προστασία από βλάβες των εργαζομένων, των πολιτών και του περιβάλλοντος. Η διαχείριση των αποβλήτων διέπεται ομοίως από κανόνες της ΕΕ που αποσκοπούν στην επίτευξη του ίδιου αποτελέσματος. Ωστόσο, η έρευνα έχει καταδείξει ότι τα δύο σύνολα κανόνων δεν είναι πλήρως ευθυγραμμισμένα.
5.17Είναι αναγκαίο να επιτευχθεί μια συνεκτικότερη προσέγγιση μεταξύ των κανόνων για την ταξινόμηση των χημικών ουσιών και των αποβλήτων. Για παράδειγμα, η θέσπιση κανόνων, κατά παρόμοιο τρόπο με την οδηγία για τα ΑΗΗΕ (απόβλητα ειδών ηλεκτρικού και ηλεκτρονικού εξοπλισμού), για άλλες ειδικές ομάδες προϊόντων ή ροές υλικών (π.χ. έπιπλα ή υφάσματα), οι οποίοι επιβάλλουν την κατάλληλη επεξεργασία των αποβλήτων που περιέχουν επικίνδυνες χημικές ουσίες, πριν μπορέσουν να ανακτηθούν και να χρησιμοποιηθούν σε νέα προϊόντα. Η Επιτροπή σκοπεύει να δημοσιεύσει έγγραφο καθοδήγησης σχετικά με την ταξινόμηση αποβλήτων, το οποίο θα βοηθήσει τις επιχειρήσεις διαχείρισης αποβλήτων και τις αρμόδιες αρχές να έχουν μια κοινή προσέγγιση ως προς τον χαρακτηρισμό και την ταξινόμηση των αποβλήτων. Θα πραγματοποιηθούν επίσης ανταλλαγές βέλτιστων πρακτικών όσον αφορά τις μεθόδους δοκιμής. Οι ενδιαφερόμενοι καλούνται να εξετάσουν κατά πόσον οι κανόνες για την ταξινόμηση επικινδυνότητας πρέπει να εναρμονιστούν έτσι ώστε τα απόβλητα να θεωρούνται επικίνδυνα βάσει των ίδιων κανόνων που ισχύουν για τα προϊόντα.
Βρυξέλλες, 3 Μαΐου 2018
Maurizio REALE
Πρόεδρος του τμήματος «Γεωργία, αγροτική ανάπτυξη και περιβάλλον»
_____________
