52011DC0492

ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ

σχετικά με την εφαρμογή κατά το έτος 2010 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1049/2001 για την πρόσβαση του κοινού στα έγγραφα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, του Συμβουλίου και της Επιτροπής

Πρόλογος

Η παρούσα έκθεση συντάσσεται σύμφωνα με το άρθρο 17 παράγραφος 1 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1049/2001 για την πρόσβαση του κοινού στα έγγραφα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, του Συμβουλίου και της Επιτροπής[1], αφορά το 2010 και βασίζεται σε στατιστικά στοιχεία τα οποία συνοψίζονται στο παράρτημα.

Αυτές οι στατιστικές απεικονίζουν τον αριθμό των αιτήσεων και όχι τα αιτούμενα έγγραφα. Στην ουσία, οι αιτήσεις δύνανται να αφορούν ένα μεμονωμένο έγγραφο ή πλήρεις φακέλους που αφορούν μια συγκεκριμένη διαδικασία. Οι αιτήσεις για πρόσβαση σε έγγραφα τα οποία ήταν προσβάσιμα στο κοινό τη στιγμή του αιτήματος δεν συμπεριλαμβάνονται.

1. Αναθεώρηση του κανονισμού (EK) αριθ. 1049/2001

2. Η πρόταση για αναδιατύπωση του κανονισμού, που υπέβαλε η Επιτροπή στις 30 Απριλίου 2008, βρίσκεται ακόμα σε πρώτη ανάγνωση. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ψήφισε έκθεση με τροποποιήσεις στις 11 Μαρτίου 2009 αλλά ανέβαλε την ψηφοφορία σχετικά με το νομοθετικό ψήφισμα. Μετά τις εκλογές του Ιουνίου 2009, το νέο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ξανάρχισε τις εργασίες όσον αφορά την πρόταση της Επιτροπής. Η επιτροπή συνταγματικών υποθέσεων (AFCO) και η επιτροπή αναφορών (PETI) γνωμοδότησαν στις 30 Νοεμβρίου 2010 και την 1η Δεκεμβρίου 2010 αντιστοίχως. Η επιτροπή πολιτικών ελευθεριών (LIBE) δεν έχει ακόμα ψηφίσει νέο σχέδιο έκθεσης. Στο Συμβούλιο, η πρόταση εξετάστηκε σε επίπεδο ομάδας εργασίας.

3. Μετά την έναρξη ισχύος της συνθήκης της Λισσαβόνας την 1η Δεκεμβρίου 2009, η Επιτροπή υπέβαλε στις 21 Μαρτίου 2011 νέα πρόταση ενόψει της προσαρμογής του κανονισμού 1049/2001 στις απαιτήσεις της συνθήκης της Λισαβόνας. Αυτή η πρόταση στοχεύει στην επέκταση του θεσμικού πεδίου εφαρμογής του κανονισμού σε όλα τα θεσμικά όργανα, τους φορείς, τους οργανισμούς και τις υπηρεσίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, με κάποιους περιορισμούς όσον αφορά το Δικαστήριο, την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, σύμφωνα με το άρθρο 15 παράγραφος 3 της ενοποιημένης απόδοσης της συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

4. Μητρώα και δικτυακοι τοποι στο διαδικτυο

5. Το 2010, προστέθηκαν 18661 νέα έγγραφα στο μητρώο εγγράφων της Επιτροπής (βλ. συνημμένο πίνακα)

6. Σύμφωνα με το άρθρο 17 παράγραφος 1 του κανονισμού 1049/2001, η Επιτροπή οφείλει να παρέχει στις ετήσιες εκθέσεις της τον αριθμό των εγγράφων στην κατοχή της τα οποία είναι «ευαίσθητα» κατά την έννοια του άρθρου 9 παράγραφος 1 του κανονισμού[2] και ως εκ τούτου δεν έχουν καταχωρισθεί στο μητρώο. Το δημόσιο μητρώο της Επιτροπής καλύπτει έγγραφα των σειρών COM, C, ΕΕ, PV και SEC. Το 2010, δεν δημιουργήθηκε ή παραλήφθηκε από την Επιτροπή κανένα από τα ευαίσθητα έγγραφα, που εμπίπτουν σε μια από αυτές τις κατηγορίες εγγράφων.

7. Ο κατωτέρω πίνακας εμφανίζει τις στατιστικές για το 2010 σχετικά με την επισκεψιμότητα του δικτυακού τόπου «Διαφάνεια και πρόσβαση στα έγγραφα», που βρίσκεται στον εξυπηρετητή EUROPA :

Αριθμός επισκεπτών | Αριθμός επισκέψεων | Αριθμός σελίδων |

Σύνολο | 48.557 | 61.308 | 452.695 |

Μηνιαίος μέσος όρος | 4046 | 5109 | 37725 |

8. Συνεργασία με τα λοιπά θεσμικά όργανα που υπόκεινται στον κανονισμό

Η διοργανική επιτροπή που συστάθηκε σύμφωνα με το άρθρο 15 παράγραφος 2 του κανονισμού δεν συνήλθε κατά τη διάρκεια του 2010. Τα τρία θεσμικά όργανα (Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, Συμβούλιο και Επιτροπή) διατήρησαν τακτική επαφή σε διοικητικό επίπεδο, με στόχο τη διασφάλιση της συνεπούς εφαρμογής του κανονισμού.

9. Ανάλυση των αιτησεων προσβασης

10. Το 2010, παρατηρήθηκε σημαντική αύξηση του αριθμού των αρχικών αιτήσεων που υποβλήθηκαν βάσει του κανονισμού 1049/2001 (6127 αιτήσεις έναντι 5055 το 2009, ήτοι αύξηση 21%).

11. Ο αριθμός των ουσιαστικών αποφάσεων σχετικά με επιβεβαιωτικές αιτήσεις που εκδόθηκαν κατά τη διάρκεια του 2010 παρέμεινε σταθερός: 122 αποφάσεις ουσίας το 2010 έναντι 120 το 2009. Ο συνολικός αριθμός απαντήσεων σε επιβεβαιωτικές αιτήσεις ήταν 152. Οι υπόλοιπες 30 υποθέσεις έκλεισαν χωρίς την έκδοση επίσημης απόφασης βάσει του κανονισμού 1049/2001. Αυτές αφορούν είτε αιτήσεις άνευ αντικειμένου είτε αιτήματα τα οποία εξετάστηκαν βάσει άλλης, περισσότερο κατάλληλης, νομικής βάσης, π.χ. βάσει του κανονισμού 45/2001 σχετικά με την προστασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα όσον αφορά αιτήματα για πρόσβαση στα προσωπικά δεδομένα του αιτούντος. Ο αριθμός των επιβεβαιωτικών αιτήσεων που ελήφθησαν αυξήθηκε από 140 το 2009 σε 181 το 2010. Η διαφορά μεταξύ του αριθμού των επιβεβαιωτικών αιτήσεων που ελήφθησαν και του αριθμού των αποφάσεων που εκδόθηκαν αντικατοπτρίζεται στον αριθμό των υποθέσεων που εκκρεμούν στο τέλος του έτους (68).

12. Η πολιτική ανταγωνισμού κατατάσσεται πρώτη στον κατάλογο των τομέων ενδιαφέροντος με 9,07% των αρχικών αιτήσεων, ακολουθούμενη εκ του σύνεγγυς από άλλους μεγάλους τομείς πολιτικής ΕΕ, όπως δικαιοσύνη και εσωτερικές υποθέσεις, μεταφορές και ενέργεια, εσωτερική αγορά, φορολογία και τελωνειακή ένωση, υγεία και προστασία των καταναλωτών, περιβάλλον και πολιτική για τις επιχειρήσεις.

13. Οι βασικές κατηγορίες αιτούντων παραμένουν η ακαδημαϊκή κοινότητα με 23,24% των αρχικών αιτήσεων, οι νομικές εταιρείες με 10,69 % και η κοινωνία των πολιτών (ΜΚΟ, ομάδες συμφερόντων) με 8,18% του συνολικού αριθμού των αιτήσεων. Για το 32,68 % των αιτήσεων παραμένει απροσδιόριστο το κοινωνικοεπαγγελματικό προφίλ.

14. Η γεωγραφική κατανομή των αρχικών αιτήσεων παρέμεινε επίσης παρόμοια με τα προηγούμενα έτη. Ωστόσο, ενώ για προφανείς λόγους το μεγαλύτερο μερίδιο των αιτήσεων, και συγκεκριμένα το 17,95%, προήλθε από άτομα ή οντότητες εγκατεστημένα στο Βέλγιο, ένα σχεδόν ίσο μερίδιο αιτήσεων (16,62%) προήλθε από τη Γερμανία. Κανένα από τα άλλα κράτη μέλη δεν υπερέβη το 10% των αιτήσεων, και οι μεγαλύτεροι αριθμοί προέρχονται από τα πολυπληθή κράτη μέλη, δηλαδή Γαλλία, Ιταλία, Ισπανία, Ηνωμένο Βασίλειο και Κάτω Χώρες, από τις οποίες υπεβλήθησαν από κοινού το 36,45% των αιτήσεων. Το ποσοστό αιτήσεων από τα νέα κράτη μέλη αυξήθηκε ελαφρώς με το 4,23% των αιτήσεων να προέρχεται από την Τσεχική Δημοκρατία και το 2,76% από την Πολωνία.

15. Εφαρμογή των εξαιρεσεων από το δικαιωμα προσβασησ

16. Το ποσοστό των αρχικών αιτήσεων στις οποίες δόθηκε θετική απάντηση παρέμεινε το 2010 άνω του 80% (82,16%), ενώ χορηγήθηκε μερική πρόσβαση στο 5,37% των αρχικών αιτήσεων. Στο 82,16% των περιπτώσεων (έναντι 84,23% το 2009) τα έγγραφα δημοσιοποιήθηκαν πλήρως, ενώ στο 5,37% των περιπτώσεων (έναντι 4,11% το 2009) χορηγήθηκε μερική πρόσβαση. Αυτό σημαίνει ότι όπως και το 2009, το ποσοστό αιτήσεων που απορρίφθηκαν εξαρχής πλήρως (για διάφορους λόγους) σταθεροποιήθηκε περίπου στο 12%.

17. Μετά από μείωση το 2009, το ποσοστό των αποφάσεων που επιβεβαιώνουν την αρχική θέση εμφανίζουν επάνοδο σε επίπεδο συγκρίσιμο με εκείνο του 2008 (50% το 2010, έναντι 48,08% το 2008 και μόνο 22,50% το 2009).

Το ποσοστό επίσης των περιπτώσεων στις οποίες χορηγήθηκε πλήρης πρόσβαση μετά από αρχική αρνητική απάντηση επανήλθε σε επίπεδο παρόμοιο με εκείνο του 2008 (15,57% το 2010 έναντι 50% το 2009 και 18,59% το 2008). Εξάλλου, το ποσοστό των περιπτώσεων στις οποίες χορηγήθηκε μερική πρόσβαση μετά από αρχική αρνητική απάντηση αυξήθηκε σημαντικά (34,43% το 2010, έναντι 27,50% το 2009).

18. Στο αρχικό στάδιο, οι δύο βασικότεροι λόγοι αρνητικής απάντησης εξακολουθούν να είναι:

19. η προστασία του σκοπού επιθεώρησης, έρευνας και οικονομικού ελέγχου (άρθρο 4 παράγραφος 2 τρίτη περίπτωση), με ελαφρά αύξηση σε σχέση με το 2009 (26,63% αρνητικών απαντήσεων έναντι 27,61% το 2009)·

20. η προστασία της διαδικασίας λήψης αποφάσεων της Επιτροπής (άρθρο 4 παράγραφος 3), με ποσοστό 16,80% για περιπτώσεις στις οποίες η απόφαση δεν είχε ακόμα ληφθεί και 9,66 % για εκείνες που αφορούν γνώμες για εσωτερική χρήση, ήτοι συνολικά 26,42 % των αρνήσεων (έναντι συνολικά 25,61% το 2009).

Η αναλογία αρνητικών απαντήσεων με επίκληση της προστασίας εμπορικών συμφερόντων μειώθηκε ελαφρά σε σχέση με το προηγούμενο έτος και ανήλθε σε 11,84% (έναντι 13,99% το 2009).

21. Οι βασικοί λόγοι που αιτιολογούν την επιβεβαίωση της άρνησης πρόσβασης ήταν:

22. η προστασία του σκοπού έρευνας (32%, έναντι 25,91% το 2009)·

23. η προστασία εμπορικών συμφερόντων (16,67% έναντι 17,52% το 2009)·

24. η προστασία της διαδικασίας λήψεως αποφάσεων της Επιτροπής, σε ποσοστό 11,33% για τις περιπτώσεις που δεν έχει ακόμα ληφθεί η απόφαση και 8% για εκείνες που αφορούν απόψεις για εσωτερική χρήση, ήτοι συνολικά 19,33% αρνητικών απαντήσεων (έναντι συνόλου 26,64% το 2009).

25. Καταγγελίες υποβληθεισεσ στον ευρωπαιο διαμεσολαβητη

26. Το 2010 ο Διαμεσολαβητής περάτωσε τις ακόλουθες 23 καταγγελίες κατά της διεκπεραίωσης από την Επιτροπή αιτημάτων για πρόσβαση σε έγγραφα:

Μία περίπτωση περατώθηκε χωρίς να διαπιστωθεί καμία μορφή κακής διοίκησης |

2953/2008/FOR |

13 περιπτώσεις περατώθηκαν με επικριτικό ή/και άλλο σχόλιο |

3699/2006/ELB | 355/2007/TN(FOR) | 671/2007/PB | 2502/2007/RT |

3163/2007/BEH | 676/2008/RT[3] | 1039/2008/FOR | 1438/2008/DK |

1202/2009/GG | 1207/2009/GG | 1302/2009/TS | 100/2010/GG |

465/2010/FOR |

9 περιπτώσεις περατώθηκαν χωρίς να δοθεί συνέχεια στην έρευνα |

301/2008/IP | 2219/2008/(JMA)MHZ | 2643/2008(TN)RT | 3052/2008(BB)FOR |

966/2009/JMA | 2647/2009/IP | 172/2010/ANA | 1195/2010/OV |

1357/2010/MHZ |

27. Κατά τη διάρκεια του έτους, ο Διαμεσολαβητής άνοιξε 22 νέες έρευνες στις οποίες η πρόσβαση σε έγγραφα ήταν είτε το βασικό είτε δευτερεύον αντικείμενο της καταγγελίας.

28. Δικαστικός έλεγχος

Το 2010 υπήρξε ένα έτος πολλών περιπτώσεων νέας νομολογίας[4].

29. Το Δικαστήριο εξέδωσε τέσσερις αποφάσεις επί προσφυγών κατά το 2010:

C-362/08 P Internationaler Hilfsfonds κατά Επιτροπής, απόφαση της 26/1/2010 | C-139/07 P Επιτροπή κατά Technische Glaswerke Ilmenau, απόφαση της 29/6/2010 (TGI) |

C-28/08 P Επιτροπή κατά Bavarian Lager, απόφαση της 29/6/2010 | Συνεκδικασθείσες υποθέσεις C-514/07P, C-528/07 P, C- 532/07 P, API, Σουηδία και Επιτροπή, απόφαση της 21/9/2010 |

Αυτές οι τέσσερις αποφάσεις παρέσχον σημαντικές διευκρινίσεις όσον αφορά την ερμηνεία τόσο των ουσιαστικών όσο και των διαδικαστικών πτυχών του κανονισμού 1049/2001.

Όσον αφορά τις ουσιαστικές πτυχές, στις δύο αποφάσεις που εξέδωσε στις 29 Ιουνίου 2010, ( Bavarian Lager και TGI ), το Δικαστήριο διευκρίνισε την ερμηνεία των εξαιρέσεων που χορηγήθηκαν βάσει του άρθρου 4 παράγραφος 1 στοιχείο β) και του άρθρου 4 παράγραφος 2 τρίτη περίπτωση του κανονισμού 1049/2001. Στην απόφαση API του Δικαστηρίου χορηγήθηκε ερμηνεία της εξαίρεσης του άρθρου 4 παράγραφος 2 δεύτερη περίπτωση

Στην υπόθεση Bavarian Lager , το Δικαστήριο απεφάνθη ότι όταν το αίτημα πρόσβασης του κοινού υποβάλλεται για έγγραφα που περιέχουν προσωπικά δεδομένα, οι διατάξεις του κανονισμού για την προστασία των δεδομένων εφαρμόζονται στο σύνολό τους, συμπεριλαμβανομένης της διάταξης που απαιτεί από τον αποδέκτη προσωπικών δεδομένων να καθορίσει την ανάγκη για τη δημοσιοποίησή τους και τη διάταξη η οποία παρέχει στο υποκείμενο των δεδομένων το δικαίωμα να αντιτάξει ανά πάσα στιγμή, για επιτακτικούς και σύννομους λόγους σχετικούς με την προσωπική του/της κατάσταση, στην επεξεργασία των δεδομένων που τον/την αφορούν.

Στην απόφαση TGI το Δικαστήριο έκρινε ότι έγγραφα που αφορούν διοικητικούς φακέλους της Επιτροπής σχετικά με έρευνες για κρατικές ενισχύσεις καλύπτονται από το γενικό τεκμήριο ότι η δημοσιοποίησή τους θα έθιγε καταρχήν την προστασία του σκοπού των ερευνών. Ο κανονισμός περί κρατικών ενισχύσεων δεν ορίζει κανένα δικαίωμα πρόσβασης των ενδιαφερομένων μερών στον φάκελο. Εάν αυτοί είχαν πρόσβαση, βάσει του κανονισμού 1049/2001,θα αμφισβητείτο το σύστημα του ελέγχου των κρατικών ενισχύσεων. Το Δικαστήριο απεφάνθη περαιτέρω ότι αυτό το τεκμήριο είναι μαχητό εάν ο αιτών αποδείξει ότι ένα ζητούμενο έγγραφο δεν «καλύπτεται από αυτό το τεκμήριο» ή ότι για τη γνωστοποίηση του εγγράφου υπάρχει υπερισχύον δημόσιο συμφέρον.

Στην υπόθεση API , το Δικαστήριο διατύπωσε τεκμήριο μη προσβασιμότητας των υπομνημάτων που υποβάλλονται από ένα θεσμικό όργανο στα δικαστήρια της ΕΕ πριν από την περάτωση της δικαστικής διαδικασίας. Όπως και στον συλλογισμό που χρησιμοποιήθηκε στην απόφαση TGI αυτή η ερμηνεία της εξαίρεσης σχετικά με την ένδικη διαδικασία συνάγεται από το νομικό πλαίσιο που διέπει την ένδικη διαδικασία και από την απουσία δικαιωμάτων πρόσβασης για το κοινό όσον αφορά τις δικαστικές δραστηριότητες.

Τέλος, όσον αφορά την υπόθεση Internationaler Hilfsfonds , το Δικαστήριο διασαφήνισε ότι μια νέα αίτηση για πρόσβαση σε έγγραφο η οποία προηγουμένως είχε απορριφθεί δύναται να υποβληθεί ανά πάσα στιγμή και ότι το οικείο θεσμικό όργανο υποχρεούται σ’ αυτή την περίπτωση να αναλύσει κατά πόσο η άρνηση δικαιολογείται υπό το πρίσμα αλλαγής των νομικών ή πραγματικών περιστάσεων που συνέβησαν εν τω μεταξύ.

30. Όσον αφορά το Γενικό Δικαστήριο, αυτό εξέδωσε πέντε αποφάσεις σχετικά με αποφάσεις της Επιτροπής:

Συνεκδικασθείσες υποθέσεις T-355/04 και T-446/04, Co-Frutta Soc.coop. κατά Επιτροπής, απόφαση της 19.1.2010 | T-237/05, Editions Odile Jacob SAS κατά Επιτροπής, απόφαση της 9.6.2010 | T-111/07, Agrofert κατά Επιτροπής, απόφαση της 7.7.2010 |

T-474/08, D. Umbach κατά Επιτροπής, απόφαση της 21.10.2010 | Συνεκδικασθείσες υποθέσεις T-494/08 έως T-500/08 και T-509/08, Ryanair κατά Επιτροπής, απόφαση της 10.12.2010 |

Σε δύο υποθέσεις που αφορούν πρόσβαση σε φακέλους ερευνών της Επιτροπής στον τομέα του ελέγχου των συγκεντρώσεων, Editions Odile Jacob and Agrofert, οι αποφάσεις της Επιτροπής δυνάμει του κανονισμού 1049/2001 ακυρώθηκαν από το Γενικό Δικαστήριο κυρίως λόγω έλλειψης μεμονωμένης και συγκεκριμένης εξέτασης των εγγράφων[5].

Στις υποθέσεις Ryanair , το Γενικό Δικαστήριο ακολούθησε την απόφαση του Δικαστηρίου στην υπόθεση TGI και απέρριψε τις αιτήσεις.

Στις άλλες δύο υποθέσεις οι αποφάσεις της Επιτροπής δυνάμει του κανονισμού 1049/2001 επικυρώθηκαν από το Γενικό Δικαστήριο.

Παρομοίως, στην απόφαση της 21.10.2010, απορρίφθηκε η αίτηση στην υπόθεση T-439/08, Agapiou Joséphidès κατά Επιτροπής και EACEA, στην οποία η Επιτροπή ήταν ένας από τα καθών, μολονότι την προσβαλλόμενη απόφαση είχε εκδώσει η EACEA.

Τέλος, αξίζει να αναφερθούν τρεις άλλες υποθέσεις οι οποίες αφαιρέθηκαν από το μητρώο μετά από την ανάκληση της αίτησης από τον αιτούντα:

T-245/09, Shell Hellas κατά Επιτροπής, εντολή της 5.1.2010 | T-251/09, Soc. des Pétroles Shell κατά Επιτροπής, εντολή της 5.1.2010 | T-170/03, BAT κατά Επιτροπής, εντολή της 6.9.2010 |

31. Το 2010, υποβλήθηκαν δεκατέσσερις νέες υποθέσεις κατά αποφάσεων της Επιτροπής, δυνάμει του κανονισμού (ΕΚ) 1049/2001:

T-17/10, Gerald Steinberg κατά Επιτροπής | T-36/10, Internationaler Hilfsfonds e.V. κατά Επιτροπής | T-120/10, ClientEarth και άλλοι κατά Επιτροπής |

T-167/10, Evropaïki Dynamiki κατά Επιτροπής | T-180/10, Nickel Institute κατά Επιτροπής | T-181/10, Reagens SpA κατά Επιτροπής |

T-267/10, Land Wien κατά Επιτροπής | T-291/10, Anne Martin κατά Επιτροπής | T-300/10, International Hilfsfonds e.V. κατά Επιτροπής |

T-301/10, Sophie in 't Veld κατά Επιτροπής | T-359/10, Ecologistas en Acción-CODA κατά Επιτροπής | T-395/10, Stichting Corporate Europe Observatory κατά Επιτροπής |

T-449/10, ClientEarth και άλλοι κατά Επιτροπής | T-511/10, Evropaïki Dynamiki κατά Επιτροπής |

32. Επίσης, τρεις νέες προσφυγές υποβλήθηκαν στο Δικαστήριο κατά αποφάσεων του Γενικού Δικαστηρίου.

Προσφυγές που υπέβαλε η Επιτροπή (βλ. τμήμα 7.2. ανωτέρω):

C-404/10P, Επιτροπή κατά Editions Odile Jacob SAS, Lagardère SCA | C-477/10P, Επιτροπή κατά Agrofert Holding a.s., άλλα μέρη Σουηδία, Φινλανδία, Δανία, Polski Koncern Naftowy Orlen SA |

Προσφυγή που υποβλήθηκε από τον αιτούντα πρωτοδίκως:

Dieter C. Umbach κατά Επιτροπής |

33. Συμπεράσματα

34. Το 2010, παρατηρήθηκε εκ νέου σημαντική αύξηση του όγκου των αιτημάτων πρόσβασης. Ενώ το 2009 ο αριθμός παρέμεινε στο ίδιο επίπεδο, περίπου 5000, όπως και με το προηγούμενο έτος, περισσότερο από 6000 αιτήματα υποβλήθηκαν το 2010. Παρά αυτή την αύξηση του 20%, το ποσοστό δημοσιοποίησης παραμένει υψηλό: επί πέντε αιτημάτων τέσσερα λαμβάνουν θετική απάντηση. Αξίζει να σημειωθεί ότι στη διάρκεια δέκα ετών ο αριθμός των αιτημάτων πρόσβασης αυξήθηκε από 500 σε 6000 ετησίως. Δεδομένου του συνολικού όγκου των αιτημάτων, ο αριθμός των επιβεβαιωτικών αιτήσεων, καταγγελιών στον Διαμεσολαβητή και προσφυγών στο Δικαστήριο παραμένει πολύ περιορισμένος.

Μολονότι το μερίδιο των πολιτών έχει αυξηθεί, οι περισσότερες αιτήσεις πρόσβασης υποβάλλονται ακόμα από τον ακαδημαϊκό χώρο, από ΜΚΟ, από ομάδες συμφερόντων και από νομικές εταιρείες. Πολλά από αυτά τα αιτήματα αφορούν διαδικασίες επί παραβάσει, συμπράξεις, συγκεντρώσεις, κρατικές ενισχύσεις ή υποθέσεις αντιντάμπιγκ. Όπως και κατά τα προηγούμενα έτη, τα αιτήματα πρόσβασης αφορούν κυρίως τον ρόλο της Επιτροπής στην επιβολή του νόμου ΕΕ, όπου η διαφάνεια πρέπει να σταθμίζεται με άλλα νόμιμα συμφέροντα, σύμφωνα με τους εφαρμοστέους κανόνες. Όσον αφορά τις πρωτοβουλίες της Επιτροπής για νέα νομοθεσία, υπάρχει ήδη υψηλός βαθμός διαφάνειας, αφού πολλά έγγραφα δημοσιοποιούνται εκ των προτέρων.

35. Δέκα έτη μετά την έκδοση του κανονισμού, η εφαρμογή του έχει οδηγήσει σε πάγια διοικητική πρακτική όσον αφορά το δικαίωμα πρόσβασης του πολίτη σε έγγραφα της Επιτροπής. Μέσω της νομολογίας, το Δικαστήριο και το Γενικό Δικαστήριο έχουν συμβάλει σημαντικά σε αυτή την παγίωση. Συνεπώς, η Επιτροπή παραμένει πεπεισμένη ότι η αναθεώρηση του κανονισμού θα στηριχθεί σε όσα έχουν επιτευχθεί κατά τα παρελθόντα δέκα έτη.

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

Στατιστικά στοιχεία σχετικά με την εφαρμογή του κανονισμού ΕΚ αριθ.1049/2001

αριθμοσ εγγραφων που εχουν καταχωρισθει στο μητρωο

Αρχικές αιτησεισ

ληφθεισεσ και διεκπεραιωθείσεσ αιτησεισ

2008[6] | 2009 | 2010 |

Αιτήσεις που ελήφθησαν | - | 5401 | 6361 |

Απαντήσεις που εδόθησαν[7] [8] | - | 6636 | 7148 |

Απαντήσεις που εδόθησαν βάσει του κανονισμού 1049/2001 | 5197 | 5055 | 6127 |

Αποτέλεσμα

2008 | 2009 | 2010 |

Αριθ. | % | Αριθ | % | Αριθ | % |

Επιβεβαιωτικεσ αιτησεισ

ληφθεισεσ και διεκπεραιωθεισεσ αιτησεισ

2008 | 2009 | 2010 |

Αιτήσεις που ελήφθησαν | - | 140 | 181 |

Απαντήσεις στις αιτήσεις | - | 134 | 152 |

Αποφάσεις σχετικά με επιβεβαιωτικές αιτήσεις βάσει του κανονισμού 1049/2001 | 156 | 120 | 122 |

Αποτέλεσμα

2008 | 2009 | 2010 |

No | % | No | % | No | % |

36. Κατανομη των αρνητικων απαντησεων ανα εφαρμοζομενη εξαιρεση (%)

Αρχικές αιτήσεις

2008 | 2009 | 2010 |

4.1.α. πρώτη περίπτωση – Προστασία της δημόσιας ασφάλειας | 0,18 | 1,36 | 1,94 |

4.1.α. δεύτερη περίπτωση - Προστασία της άμυνας και των στρατιωτικών υποθέσεων | 0,82 | 0,54 | 0,14 |

4.1.α. τρίτη περίπτωση - Προστασία των διεθνών σχέσεων | 10,24 | 8,17 | 9,83 |

4.1.α. τέταρτη περίπτωση - Προστασία της δημοσιονομικής, νομισματικής και οικονομικής πολιτικής | 2,9 | 2,09 | 2,15 |

4.1.β. Προστασία της ιδιωτικής ζωής και της ακεραιότητας του ατόμου | 5,98 | 6,99 | 9,76 |

4.2. πρώτη περίπτωση - Προστασία των εμπορικών συμφερόντων | 14,4 | 13,99 | 11,84 |

4.2. δεύτερη περίπτωση - Προστασία των δικαστικών διαδικασιών και της παροχής νομικών συμβουλών | 6,52 | 9,81 | 7,32 |

4.2. τρίτη περίπτωση - Προστασία του σκοπού επιθεώρησης, έρευνας και οικονομικού ελέγχου | 26,63 | 27,61 | 26,63 |

4.3 πρώτο εδάφιο - Διαδικασία λήψης αποφάσεων, δεν έχει ακόμα ληφθεί καμία απόφαση | 13,5 | 17,80 | 16,80 |

4.3. δεύτερο εδάφιο - Διαδικασία λήψης αποφάσεων, η απόφαση έχει ήδη ληφθεί: απόψεις για εσωτερική χρήση, ως μέρος συζητήσεων και προκαταρκτικών διαβουλεύσεων | 15,22 | 7,81 | 9,62 |

4.5. Αρνητική απάντηση του κράτους μέλους/τρίτου συντάκτη | 3,62 | 3,81 | 3,94 |

Σύνολο | 100 | 100 | 100 |

Επιβεβαιωτικεσ αιτησεισ

2008 | 2009 | 2010 |

4.1.α. πρώτη περίπτωση – Προστασία της δημόσιας ασφάλειας | 0,42 | 2.55 | 2,67 |

4.1.α. δεύτερη περίπτωση - Προστασία της άμυνας και των στρατιωτικών υποθέσεων | 0,42 | 0 | 0 |

4.1.α. τρίτη περίπτωση - Προστασία των διεθνών σχέσεων | 5.91 | 4.38 | 6,67 |

4.1.α. τέταρτη περίπτωση - Προστασία της δημοσιονομικής, νομισματικής και οικονομικής πολιτικής | 0,84 | 3.28 | 3,33 |

4.1. β. Προστασία της ιδιωτικής ζωής και της ακεραιότητας του ατόμου | 5.06 | 14.23 | 9,33 |

4.2. πρώτη περίπτωση Προστασία των εμπορικών συμφερόντων | 24.89 | 17.52 | 16.67 |

4.2. δεύτερη περίπτωση - Προστασία των δικαστικών διαδικασιών και της παροχής νομικών συμβουλών | 3.8 | 5.47 | 10 |

4.2. τρίτη περίπτωση - Προστασία του σκοπού επιθεώρησης, έρευνας και οικονομικού ελέγχου | 27.85 | 25.91 | 32 |

4.3 πρώτο εδάφιο - Διαδικασία λήψης αποφάσεων, δεν έχει ακόμα ληφθεί καμία απόφαση | 17.3 | 12.77 | 11,33 |

4.3. δεύτερο εδάφιο - Διαδικασία λήψης αποφάσεων, η απόφαση έχει ήδη ληφθεί: απόψεις για εσωτερική χρήση, ως μέρος συζητήσεων και προκαταρκτικών διαβουλεύσεων | 12.24 | 13.87 | 8 |

4.5. Αρνητική απάντηση του κράτους μέλους | 1.27 | - | - |

Σύνολο | 100 | 100 | 100 |

Κατανομη των αιτησεων

Ανα κοινωνικοεπαγγελματικη κατηγορια των αιτουντων (%)

2008 | 2009 | 2010 |

Ακαδημαϊκός χώρος | 31.03 | 21.29 | 23.24 |

Δημόσιες αρχές (πλην των θεσμικών οργάνων της ΕΕ) | 14.19 | 7.33 | 13.56 |

Δικηγόροι | 11.01 | 10,24 | 10,69 |

Άλλα όργανα της ΕΕ | 6.3 | 3.77 | 8.32 |

Κοινωνία των πολιτών (ομάδες συμφερόντων, βιομηχανία, ΜΚΟ κ.λπ.) | 18.26 | 9.85 | 8.18 |

Δημοσιογράφοι | 2.46 | 2.02 | 3.35 |

Δεν προσδιορίζεται | 16.75 | 45.5 | 32.68 |

Σύνολο | 100 | 100 | 100 |

Ανα γεωγραφικη προελευση των αιτησεων (%)

2008 | 2009 | 2010 |

Βέλγιο | 18,93 | 18,26 | 17,95 |

Γερμανία | 16,89 | 16,61 | 16,62 |

Γαλλία | 8 | 8,01 | 9,05 |

Ιταλία | 8,54 | 7,18 | 8,85 |

Ηνωμένο Βασίλειο | 6,34 | 6,23 | 7,24 |

Ισπανία | 5,29 | 6,27 | 6,86 |

Κάτω Χώρες | 4,83 | 5,45 | 4,43 |

Τσεχική Δημοκρατία | 1,26 | 1,11 | 4,23 |

Πολωνία | 2,57 | 2,86 | 2,76 |

Σουηδία | 1,44 | 2,13 | 2,18 |

Αυστρία | 2,11 | 1,98 | 2,08 |

Λουξεμβούργο | 2,61 | 1,71 | 1,99 |

Δανία | 2,45 | 1,63 | 2,02 |

Ιρλανδία | 1,28 | 0,72 | 1,49 |

Ελλάδα | 1,93 | 1,06 | 1,22 |

Πορτογαλία | 1,5 | 1,61 | 1,16 |

Ρουμανία | 0,58 | 0,93 | 1,11 |

Φινλανδία | 1,08 | 0,78 | 0,81 |

Ουγγαρία | 0,86 | 0,70 | 0,89 |

Βουλγαρία | 0,36 | 0,56 | 0,69 |

Σλοβακία | 0,24 | 0,50 | 0,56 |

Σλοβενία | 0,32 | 0,39 | 0,52 |

Λιθουανία | 0,62 | 0,35 | 0,31 |

Μάλτα | 0,2 | 0,30 | 0,22 |

Κύπρος | 0,22 | 0,20 | 0,20 |

Λετονία | 0,28 | 0,06 | 0,13 |

Εσθονία | 0,1 | 0,17 | 0,09 |

Ευρωπαϊκές χώρες που δεν ανήκουν στην ΕΕ | 2,12 | 0,83 | 0,50 |

Βόρεια Αμερική | 1,16 | 0,37 | 0,11 |

Αυστραλία και Νέα Ζηλανδία | 0,14 | 0,07 | 0,09 |

Αφρική | 0,04 | 0,20 | 0,05 |

Νότια Αμερική | 0,06 | 0,09 | 0,05 |

Aσία | 0,46 | 0,19 | 0,04 |

Δεν προσδιορίζεται | 5.24 | 10,57 | 3,49 |

Σύνολο | 100 | 100 | 100 |

Ανα τομεα συμφεροντων (%)

Γενική Διεύθυνση/Υπηρεσία | 2008 | 2009 | 2010 |

SG - Γενική Γραμματεία | 9,38 | 10,10 | 11,64 |

COMP - Ανταγωνισμός | 7,18 | 7,03 | 9,07 |

JUST - Δικαιοσύνη + HOME – Εσωτερικές υποθέσεις (πρώην JLS) | 6,69 | 7,74 | 8,38 |

MOVE – Κινητικότητα και Μεταφορές + ENER – Ενέργεια (πρώην TREN) | 8,18 | 8,02 | 7,14 |

MARKT - Εσωτερική Αγορά | 7,28 | 7,27 | 6,14 |

ENV – Περιβάλλον + CLIMA – Δράση για το Κλίμα | 6,07 | 8,37 | 6,07 |

SANCO - Υγεία και Προστασία των Καταναλωτών | 5,74 | 4,69 | 5,44 |

TAXUD - Φορολογία και Τελωνειακή Ένωση | 5,17 | 6,20 | 5,30 |

ENTR - Επιχειρήσεις | 5,91 | 4,55 | 4,48 |

RELEX - Εξωτερικές σχέσεις | 2,39 | 2,25 | 3,29 |

AGRI - Γεωργία | 3,6 | 4,07 | 3,15 |

REGIO - Περιφερειακή Πολιτική | 3,42 | 3,67 | 3,06 |

TRADE - Εμπόριο | 2,72 | 2,08 | 3,06 |

DEVCO – Ανάπτυξη και Συνεργασία-EuropeAid (πρώην DEV + AIDCO) | 3,22 | 2,75 | 2,77 |

EMPL - Απασχόληση και Κοινωνικές Υποθέσεις | 3,72 | 3,28 | 2,74 |

SJ - Νομική υπηρεσία | 1,75 | 1,80 | 2,68 |

ECFIN - Οικονομικές και χρηματοδοτικές υποθέσεις | 1,23 | 1,87 | 2,32 |

HR - Ανθρώπινοι Πόροι και Ασφάλεια (πρώην ADMIN) + OIB + OIL - Γραφεία υποδομών και διοικητικής υποστήριξης στις Βρυξέλλες και στο Λουξεμβούργο + PMO – Γραφείο Διαχείρισης και Εκκαθάρισης των Ατομικών Δικαιωμάτων | 4,54 | 3,15 | 2,29 |

RTD – Έρευνα, JRC – Κοινό Κέντρο Ερευνών | 1,36 | 1,74 | 1,82 |

INFSO - Κοινωνία της Πληροφορίας | 2,3 | 2,29 | 1,79 |

ELARG - Διεύρυνση | 1,5 | 1,74 | 1,47 |

BUDG - Προϋπολογισμός | 1,07 | 1,07 | 1,24 |

EAC - Εκπαίδευση και Πολιτισμός | 1,4 | 1,44 | 1,13 |

COMM - ΓΔ Επικοινωνίας | 0,85 | 0,41 | 0,74 |

MARE – Ναυτιλιακές Υποθέσεις και Αλιεία | 1,13 | 0,79 | 0,66 |

DGT - Μετάφραση | 0,32 | 0,13 | 0,36 |

ESTAT Στατιστική Υπηρεσία – (Eurostat) | 0,22 | 0,11 | 0,31 |

CAB - Ιδιαίτερα γραφεία επιτρόπων | 0,43 | 0,30 | 0,28 |

ECHO - Γραφείο ανθρωπιστικής βοήθειας | 0,15 | 0,24 | 0,28 |

OLAF - Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Καταπολέμησης της Απάτης | 0,62 | 0,24 | 0,27 |

OPOCE - Υπηρεσία επισήμων εκδόσεων | 0,05 | 0,19 | 0,19 |

EPSO - Υπηρεσία προσλήψεων | 0,23 | 0,26 | 0,14 |

IAS - Εσωτερικός λογιστικός έλεγχος | 0,07 | 0,02 | 0,09 |

DIGIT – Πληροφορική | 0 | 0,07 | 0,09 |

SCIC - Διερμηνεία | 0,02 | 0,02 | 0,08 |

BEPA - Σώμα Συμβούλων Ευρωπαϊκής Πολιτικής | 0,07 | 0,06 | 0,03 |

Σύνολο | 100 | 100 | 100 |

[1] ΕΕ L 145 της 31.5.2001, σ. 43.

[2] «έγγραφα που προέρχονται από τα θεσμικά όργανα ή τους οργανισμούς που ιδρύουν, από τα κράτη μέλη, τις τρίτες χώρες ή διεθνείς οργανισμούς, τα οποία διαβαθμίζονται ως "TRÈS SECRET/TOP SECRET", "SECRET" ή "CONFIDENTIEL" σύμφωνα με τους κανόνες των σχετικών οργάνων οι οποίοι προστατεύουν βασικά συμφέροντα της Ευρωπαϊκής Ένωσης ή ενός ή περισσοτέρων κρατών μελών της στους τομείς που προβλέπονται στο άρθρο 4 παράγραφος 1 στοιχείο α), και κυρίως στους τομείς της δημόσιας ασφάλειας, της άμυνας και των στρατιωτικών υποθέσεων» (άρθρο 9 παράγραφος 1).

[3] Η συγκεκριμένη περίπτωση αποτέλεσε επίσης αντικείμενο ειδικής έκθεσης του Ευρωπαίου Διαμεσολαβητή.

[4] Για λεπτομέρειες κάθε περίπτωσης που αναφέρεται κατωτέρω, βλ. http://curia.europa.eu/jurisp/cgi-bin/form.pl?lang=en

[5] Βλ. επίσης τμήμα 7.4 της παρούσας έκθεσης

[6] Ας σημειωθεί ότι, για το 2008, η Επιτροπή δεν είναι σε θέση να παράσχει τα συγκρίσιμα στατιστικά στοιχεία που αντιστοιχούν στις κατηγορίες των «αιτήσεων που ελήφθησαν» και «απαντήσεις που εδόθησαν» τόσο για τα αρχικά όσο και για τα επιβεβαιωτικά αιτήματα·

[7] Ας σημειωθεί ότι ένα μεμονωμένο αίτημα δύναται να αφορά ορισμένα έγγραφα και δύναται κατά συνέπεια να οδηγήσει σε ορισμένες διαφορετικές απαντήσεις·

[8] Ας σημειωθεί ότι η κατηγορία «απαντήσεις που εδόθησαν» περιλαμβάνει τις απαντήσεις που εδόθησαν εκτός του πεδίου εφαρμογής του κανονισμού 1049/2001, για παράδειγμα απαντήσεις που εδόθησαν δυνάμει του κανονισμού 45/2001;