52009DC0560

[pic] | ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ |

Βρυξέλλες, 19.10.2009

COM(2009) 560 τελικό

ΠΕΜΠΤΗ ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ

σχετικά με τη διατήρηση από ορισμένες τρίτες χώρες υποχρεώσεων θεώρησης κατά παράβαση της αρχής της αμοιβαιότητας σύμφωνα με το άρθρο 1 παράγραφος 5 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 539/2001 του Συμβουλίου περί του καταλόγου τρίτων χωρών οι υπήκοοι των οποίων υπόκεινται στην υποχρέωση θεώρησης για τη διέλευση των εξωτερικών συνόρων των κρατών μελών, και του καταλόγου των τρίτων χωρών οι υπήκοοι των οποίων απαλλάσσονται από την υποχρέωση αυτή, όπως τροποποιήθηκε με τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 851/2005 όσον αφορά το μηχανισμό αμοιβαιότητας

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ

1. Εισαγωγή 3

2. Αποτελέσματα που επιτευχθηκαν μετα την εκδοση της τριτησ εκθεσησ περι αμοιβαιοτητασ της επιτροπησ 4

2.1. Διαμόρφωση συνθηκών πλήρους αμοιβαιότητας 4

2.1.1. Ιαπωνία 4

2.1.2. Παναμάς 4

2.1.3. Σιγκαπούρη 5

2.2. Περαιτέρω πρόοδος στο θέμα της αμοιβαιότητας μετά την έκθεση της 23ης Ιουλίου 2008 5

2.2.1. Αυστραλία 5

2.2.2. Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής (ΗΠΑ) 7

2.3. Απουσία προόδου στο θέμα της αμοιβαιότητας μετά την έκθεση της 23ης Ιουλίου 2008 12

2.3.1. Βραζιλία 12

2.3.2. Μπρουνέι Νταρουσαλάμ 13

2.3.3. Καναδάς 14

3. Συμπέρασμα 14

Εισαγωγή

Ο κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 539/2001 του Συμβουλίου, της 15ης Μαρτίου 2001, που περιλαμβάνει κατάλογο των τρίτων χωρών οι υπήκοοι των οποίων υπόκεινται στην υποχρέωση θεώρησης για τη διέλευση των εξωτερικών συνόρων των κρατών μελών (παράρτημα I του κανονισμού - «αρνητικός κατάλογος»), καθώς και κατάλογο των τρίτων χωρών οι υπήκοοι των οποίων απαλλάσσονται από την υποχρέωση αυτή (παράρτημα II του κανονισμού - «θετικός κατάλογος»)[1], όπως τροποποιήθηκε με τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 851/2005 του Συμβουλίου της 2ας Ιουνίου 2005[2], αποτελεί τη βασική πράξη που διέπει την κοινή πολιτική μας σε θέματα θεωρήσεων και παρέχει μηχανισμό αμοιβαιότητας για τις περιπτώσεις που μια τρίτη χώρα ευρισκόμενη στον θετικό κατάλογο διατηρεί ή εισάγει υποχρέωση θεώρησης για τους υπηκόους ενός ή περισσοτέρων κρατών μελών. Στην πρώτη[3], τη δεύτερη[4] και την τρίτη[5] έκθεση περιλαμβάνεται περιγραφή του μηχανισμού αμοιβαιότητας και της κατάστασης όσον αφορά τις περιπτώσεις μη αμοιβαιότητας κατά τις αντίστοιχες περιόδους που καλύπτουν οι εκθέσεις.

Οι κοινοποιήσεις των κρατών μελών στο πλαίσιο του νέου μηχανισμού αμοιβαιότητας έδειξαν ότι έως τον Ιούνιο του 2005 13 τρίτες χώρες αποτέλεσαν αντικείμενο γνωστοποίησης με 75 περιπτώσεις συνολικά (βλ. παράρτημα 1Β της πρώτης έκθεσης περί αμοιβαιότητας στον τομέα των θεωρήσεων[6]). Mετά την προσχώρησή τους στην Ευρωπαϊκή Ένωση την 1η Ιανουαρίου 2007, η Βουλγαρία και η Ρουμανία γνωστοποίησαν επτά τρίτες χώρες με τις οποίες επικρατούσε κατάσταση μη αμοιβαιότητας.

Η τέταρτη έκθεση περί αμοιβαιότητας στον τομέα των θεωρήσεων[7] του Ιουλίου 2008 έδειξε ότι παρέμενε η κατάσταση μη αμοιβαιότητας με οκτώ τρίτες χώρες του θετικού καταλόγου. Η έκθεση υποβλήθηκε στο Συμβούλιο ΔΕΥ στις 24 Ιουλίου 2008 και έγινε ευνοϊκά δεκτή από τα κράτη μέλη. Τα κράτη μέλη ήταν γενικά αισιόδοξα όσον αφορά την επίτευξη πλήρους αμοιβαιότητας στον τομέα των θεωρήσεων.

Στην παρούσα πέμπτη έκθεση περί αμοιβαιότητας γίνεται απολογισμός των προσπαθειών που κατέβαλε η Επιτροπή από τον Ιούλιο του 2008. Όπως θα αναφερθεί λεπτομερέστερα στη συνέχεια, πλήρης αμοιβαιότητα στον τομέα των θεωρήσεων έχει επιτευχθεί με τρεις επιπλέον τρίτες χώρες, ενώ πέντε τρίτες χώρες του θετικού καταλόγου εξακολουθούν να απαιτούν θεωρήσεις από τους υπηκόους ενός ή περισσότερων κρατών μελών.

Αποτελέσματα που επιτευχθηκαν μετα την εκδοση της τριτησ εκθεσησ περι αμοιβαιοτητασ της επιτροπησ

Μετά την υποβολή της τέταρτης έκθεσης στο Συμβούλιο στις 24 Ιουλίου 2007, η Επιτροπή ανέλαβε ενεργά νέες προσπάθειες για το συγκεκριμένο θέμα.

Διαμόρφωση συνθηκών πλήρους αμοιβαιότητας

Ιαπωνία

Γνωστοποίηση: Ρουμανία

Στις 23 Ιουνίου 2009, η Ιαπωνία με τη ρηματική διακοίνωση αριθ. 59/2009 γνωστοποίησε στη Ρουμανία ότι από την 1η Σεπτεμβρίου 2009 έως την 31η Δεκεμβρίου 2011 οι υπήκοοι της Ρουμανίας επρόκειτο να απαλλαγούν από την υποχρέωση θεώρησης. Αυτή η προσωρινή απαλλαγή από την υποχρέωση θεώρησης θα παρεχόταν μόνον υπό τον όρο ότι η Ρουμανία θα απέστελλε ακόλουθο από το Υπουργείο Διοίκησης και Εσωτερικών στην πρεσβεία της Ρουμανίας στην Ιαπωνία από την 1η Σεπτεμβρίου 2009 και ότι η Ρουμανία θα διοργάνωνε ενημερωτική εκστρατεία στα μέσα ενημέρωσης για την ευαισθητοποίηση των ρουμάνων υπηκόων για τις συνέπειες της παράτυπης διαμονής στο εξωτερικό ή για τον κίνδυνο να πέσουν θύματα εμπορίας ανθρώπων.

Η Ρουμανία διοργάνωσε ενημερωτική εκστρατεία στα μέσα ενημέρωσης για να ενημερώσει τους πολίτες της σχετικά με τους όρους υπό τους οποίους μπορούν να ταξιδέψουν στην Ιαπωνία χωρίς να χρειάζονται θεώρηση. Επιπλέον, στις 18 Αυγούστου 2009, η Ρουμανία απέστειλε στο Τόκιο ακόλουθο εσωτερικών υποθέσεων από το Υπουργείο Διοίκησης και Εσωτερικών.

Αξιολόγηση

Έχει πλέον επιτευχθεί πλήρης αμοιβαιότητα όσον αφορά την απαλλαγή από την υποχρέωση θεώρησης έναντι όλων των κρατών μελών και των συνδεδεμένων χωρών Σένγκεν. Ωστόσο, δεδομένου ότι η απόφαση της Ιαπωνίας είναι προσωρινή μόνον, η Επιτροπή θα παρακολουθεί εκ του σύνεγγυς την εφαρμογή αυτής της προσωρινής απαλλαγής από την υποχρέωση θεώρησης προκειμένου να βεβαιωθεί ότι η ρύθμιση αυτή θα μετατραπεί σε μόνιμη.

Παναμάς

Γνωστοποίηση: Βουλγαρία και Ρουμανία

Στις 19 Σεπτεμβρίου 2008, ο Παναμάς με τη ρηματική διακοίνωση DGPE/DE/770/08 γνωστοποίησε στην Επιτροπή ότι από την εν λόγω ημερομηνία οι υπήκοοι της Βουλγαρίας και της Ρουμανίας δεν υπόκεινται στην υποχρέωση θεώρησης προκειμένου να εισέλθουν στο έδαφος του Παναμά.

Αξιολόγηση

Έχει πλέον επιτευχθεί πλήρης αμοιβαιότητα όσον αφορά την απαλλαγή από την υποχρέωση θεώρησης έναντι όλων των κρατών μελών και των συνδεδεμένων χωρών Σένγκεν.

Σιγκαπούρη

Γνωστοποίηση: Βουλγαρία και Εσθονία

Η Σιγκαπούρη απάλλαξε τους υπηκόους όλων των κρατών μελών της ΕΕ από την υποχρέωση θεώρησης. Ωστόσο, η απαλλαγή από την υποχρέωση θεώρησης περιορίζεται σε διαμονή μέγιστης διάρκειας 30 ημερών εάν πρόκειται για αεροπορική άφιξη στη χώρα, και 14 ημερών εάν πρόκειται για άφιξη από θαλάσσης ή ξηράς, με δυνατότητα παράτασης επί τόπου για δύο περιόδους 30 ημερών σύμφωνα με το γενικότερο σύστημα απαλλαγής από την υποχρέωση θεώρησης.

Στις 23 Σεπτεμβρίου 2008, η Σιγκαπούρη με τη ρηματική διακοίνωση SEB/024/2008 γνωστοποίησε στην Επιτροπή ότι από την 1η Νοεμβρίου 2008, η Σιγκαπούρη θα χορηγεί στο σημείο άφιξης στους υπηκόους των σημερινών 27 κρατών μελών της EE αρχική άδεια επίσκεψης διάρκειας 90 ημερών και απαλλαγή από την υποχρέωση θεώρησης για παραμονή μέγιστης διάρκειας 90 ημερών.

Αξιολόγηση

Έχει πλέον επιτευχθεί πλήρης αμοιβαιότητα όσον αφορά την απαλλαγή από την υποχρέωση θεώρησης έναντι όλων των κρατών μελών.

Περαιτέρω πρόοδος στο θέμα της αμοιβαιότητας μετά την έκθεση της 23ης Ιουλίου 2008

Αυστραλία

Η κατάσταση σήμερα

Η Αυστραλία απαιτούσε ηλεκτρονική άδεια ταξιδίου («Electronic Travel Authority» - ETA) από τους υπηκόους 14 κρατών μελών (Βελγίου, Δανίας, Γερμανίας, Ελλάδας, Ισπανίας, Γαλλίας, Ιταλίας, Λουξεμβούργου, Μάλτας, Κάτω Χωρών, Αυστρίας, Πορτογαλίας, Φινλανδίας και Σουηδίας), καθώς επίσης από τους υπηκόους της Ισλανδίας και της Νορβηγίας.

Υποχρέωση ηλεκτρονικής θεώρησης (e676) ίσχυε για τους υπηκόους 11 κρατών μελών (Βουλγαρίας, Τσεχικής Δημοκρατίας, Εσθονίας, Κύπρου, Λετονίας, Λιθουανίας, Ουγγαρίας, Πολωνίας, Ρουμανίας, Σλοβενίας και Σλοβακίας). Στους υπηκόους αυτών των 11 κρατών μελών χορηγήθηκε ο καλούμενος «μηχανισμός αυτόματης χορήγησης» («autogrant facility») (βλ. παράρτημα 2 της πρώτης έκθεσης περί αμοιβαιότητας στον τομέα των θεωρήσεων για περαιτέρω εξηγήσεις σχετικά με την ηλεκτρονική θεώρηση και τον «μηχανισμό αυτόματης χορήγησης»[8]).

Στις 27 Οκτωβρίου 2008, η Αυστραλία θέσπισε το σύστημα eVisitors. Όλα τα κράτη μέλη και οι συνδεδεμένες χώρες Σένγκεν, καθώς και ορισμένες μικρότερες ευρωπαϊκές χώρες (η Ανδόρα, το Λιχτενστάιν, το Μονακό, ο Άγιος Μαρίνος και η Αγία Έδρα), είναι οι πρώτες χώρες που επωφελούνται από το εν λόγω σύστημα, ανεξαρτήτως του προηγούμενου καθεστώτος τους (δηλ. ETA ή eVisa).

Ενέργειες που ανελήφθησαν για την επίτευξη αμοιβαιότητας

Η Αυστραλία υπέβαλε στην Επιτροπή εκθέσεις με στατιστικά στοιχεία για την εφαρμογή του συστήματος eVisitors. Στις εκθέσεις αυτές παρέχονται λεπτομερή στοιχεία για τον συνολικό αριθμό των αιτήσεων, των αιτήσεων που εγκρίθηκαν ή απορρίφθηκαν, το ποσοστό των αιτήσεων που εγκρίθηκαν ανά υπηκοότητα και το ποσοστό των αιτήσεων που εγκρίθηκαν με αυτόματη επεξεργασία. Μια πρώτη έκθεση υποβλήθηκε στην Επιτροπή στις 14 Απριλίου 2009. Η έκθεση αυτή καλύπτει την περίοδο από την 27η Οκτωβρίου 2008 έως την 31η Μαρτίου 2009. Κατά την περίοδο αυτή, εγκρίθηκαν 159 981 αιτήσεις eVisitors, εκ των οποίων το 85,02% εγκρίθηκε αυτομάτως. Το ποσοστό αυτόματης χορήγησης θεώρησης («autogrant») κυμάνθηκε από 75,89% για τους σλοβάκους υπηκόους έως 91,44% για τους έλληνες υπηκόους. Απορρίφθηκαν 641 αιτήσεις, από τις οποίες 249 υποβλήθηκαν από ρουμάνους υπηκόους. Κατά την πρώτη αυτή περίοδο, η Αυστραλία εντόπισε προβλήματα όσον αφορά την ακεραιότητα των αιτούντων από δύο κράτη μέλη. Η Αυστραλία επικοινώνησε με τα εν λόγω κράτη μέλη για την αντιμετώπιση αυτών των προβλημάτων.

Στις 26 Αυγούστου 2009, η Αυστραλία υπέβαλε δεύτερη έκθεση για την περίοδο από την 27η Οκτωβρίου 2008 έως την 30ή Ιουνίου 2009. Στην έκθεση αναφέρεται ότι εγκρίθηκαν 223 324 αιτήσεις eVisitors και ότι το συνολικό ποσοστό autogrant ανήλθε στο 86,01%. Το ποσοστό autogrant κυμάνθηκε από 71,05% για τους ρουμάνους υπηκόους έως 92,42% για τους έλληνες υπηκόους. Το συνολικό ποσοστό εγκρίσεων (τόσο αυτών που χορηγήθηκαν με το σύστημα autogrant όσο και αυτών που χορηγήθηκαν κατόπιν εξέτασης) ανέρχεται στο 99,2%. Απορρίφθηκαν 1 118 αιτήσεις, οι περισσότερες από τις οποίες (498) υποβλήθηκαν από ρουμάνους υπηκόους· δεν απορρίφθηκε καμία αίτηση υπηκόων της Ελλάδας, του Λουξεμβούργου ή της Μάλτας.

Η Αυστραλία υπέβαλε επίσης δύο επιπλέον επισκοπήσεις για τα δύο πρώτα τρίμηνα του 2009. Στην πρώτη επισκόπηση, η οποία καλύπτει την περίοδο από την 1η Ιανουαρίου έως την 31η Μαρτίου 2009, αναφέρεται ότι εγκρίθηκαν 91 468 αιτήσεις και ότι το συνολικό ποσοστό autogrant ανήλθε στο 89,05%. Το ποσοστό autogrant κυμάνθηκε από 77,78% για τους υπηκόους του Λουξεμβούργου έως 96,05% για τους έλληνες υπηκόους. Απορρίφθηκαν 474 αιτήσεις, οι περισσότερες από τις οποίες (197) υποβλήθηκαν από ρουμάνους υπηκόους· δεν απορρίφθηκε καμία αίτηση υπηκόων της Εσθονίας, της Ελλάδας, του Λουξεμβούργου ή της Μάλτας.

Στην δεύτερη επισκόπηση, η οποία καλύπτει την περίοδο από την 1η Απριλίου έως την 30ή Ιουνίου 2009, αναφέρεται ότι εγκρίθηκαν 63.343 αιτήσεις και ότι το συνολικό ποσοστό autogrant ανήλθε στο 88,50%. Το ποσοστό autogrant κυμάνθηκε από 70,54% για τους σλοβάκους υπηκόους έως 95,06% για τους έλληνες υπηκόους. Απορρίφθηκαν 477 αιτήσεις, οι περισσότερες από τις οποίες (249) υποβλήθηκαν από ρουμάνους υπηκόους· δεν απορρίφθηκε καμία αίτηση υπηκόων της Φιλανδίας, της Ελλάδας, του Λουξεμβούργου ή της Μάλτας.

Στην τέταρτη έκθεση η Επιτροπή ανακοίνωσε ότι θα εκπονήσει αξιολόγηση της ισοδυναμίας ή μη του συστήματος eVisitors προς τη διαδικασία αιτήσεων για τη χορήγηση θεώρησης Σένγκεν, όπως αυτή ορίζεται στην κοινή προξενική εγκύκλιο. Η αξιολόγηση αυτή έχει ήδη αρχίσει και θα εκδοθεί σε χωριστό έγγραφο πριν από το τέλος του 2009.

Αξιολόγηση

Με τη θέσπιση του συστήματος eVisitors επιτεύχθηκε η ίση μεταχείριση των πολιτών όλων των κρατών μελών και των συνδεδεμένων χωρών Σένγκεν. Ωστόσο, οι δύο εκθέσεις και οι δύο τριμηνιαίες επισκοπήσεις δείχνουν ότι, παρόλο που το ποσοστό autogrant είναι πολύ υψηλό, σημαντικός αριθμός αιτήσεων εξακολουθεί να διεκπεραιώνεται διά χειρός. Ως εκ τούτου, η Επιτροπή θα συνεχίσει να παρακολουθεί εκ του σύνεγγυς την εφαρμογή του συστήματος eVisitors. Η Επιτροπή θα είναι σε θέση να κρίνει εάν έχει επιτευχθεί πλήρη αμοιβαιότητα στον τομέα των θεωρήσεων μόνον αφού ολοκληρωθεί η αξιολόγηση του συστήματος eVisitors.

Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής (ΗΠΑ)

Η κατάσταση σήμερα

Εξακολουθεί να ισχύει η υποχρέωση θεώρησης για τους υπηκόους της Βουλγαρίας, της Κύπρου, της Ελλάδας, της Πολωνίας και της Ρουμανίας.

Στις 17 Νοεμβρίου 2008, η Τσεχική Δημοκρατία, η Εσθονία, η Λετονία, η Λιθουανία, η Ουγγαρία και η Σλοβακία εντάχθηκαν στο «Πρόγραμμα απαλλαγής από την υποχρέωση θεώρησης» (Visa Waiver Program - «VWP»). Στις 30 Δεκεμβρίου 2008, στο VWP εντάχθηκε και η Μάλτα.

Ενέργειες που ανελήφθησαν για την επίτευξη αμοιβαιότητας

Η Επιτροπή εξακολούθησε να εγείρει το ζήτημα της μη αμοιβαιότητας κατά τις επαφές που πραγματοποίησε σε τεχνικό και πολιτικό επίπεδο με τις αρχές των ΗΠΑ, και ιδίως κατά τις συνόδους της υπουργικής τρόικας Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων ΕΕ-ΗΠΑ, οι οποίες έλαβαν χώρα στις 12 Δεκεμβρίου 2008 και στις 28 Απριλίου 2009, κατά τις συνεδριάσεις της ομάδας ειδικών καθηκόντων ΕΕ-ΗΠΑ, οι οποίες πραγματοποιήθηκαν στις 8 Δεκεμβρίου 2008 και στις 18 Φεβρουαρίου 2009, και κατά τις άτυπες συνεδριάσεις σε ανώτερο επίπεδο στον τομέα της Δικαιοσύνης και των Εσωτερικών Υποθέσεων, οι οποίες πραγματοποιήθηκαν τον Ιούλιο του 2008 και τον Φεβρουάριο και τον Ιούλιο του 2009.

Στο πλαίσιο της λεγόμενης διττής προσέγγισης, όπως συμφωνήθηκε στην Επιτροπή Μονίμων Αντιπροσώπων (Coreper) στις 12 Μαρτίου 2008, η Επιτροπή συνέχισε τις συζητήσεις επί του κοινοτικού άξονα με τις ΗΠΑ. Η Επιτροπή επιδιώκει την επίτευξη συμφωνίας υπό τη μορφή ανταλλαγής επιστολών στις οποίες θα καταγράφεται η εκπλήρωση εκείνων των νομικών απαιτήσεων των ΗΠΑ που εμπίπτουν στην αρμοδιότητα της Ευρωπαϊκής Κοινότητας προκειμένου για την ένταξη (ή τη συνέχιση της συμμετοχής) στο VWP. Σχέδια των εν λόγω επιστολών άρχισαν να ανταλλάσσονται και να συζητούνται με τις ΗΠΑ από τον Δεκέμβριο του 2008, και οι θέσεις των δύο πλευρών συγκλίνουν. Ωστόσο, οι ΗΠΑ επαναλαμβάνουν ότι επιδιώκουν ορισμένα συγκεκριμένα αποτελέσματα από την ανταλλαγή των επιστολών και για τον λόγο αυτό επιθυμούν στις επιστολές αυτές να γίνεται αναφορά στην προοπτική ενός πιλοτικού σχεδίου ανταλλαγής πληροφοριών.

Όπως αναφέρεται στην τέταρτη έκθεση περί αμοιβαιότητας στον τομέα των θεωρήσεων, ως μέρος του κοινοτικού άξονα, πραγματοποιήθηκε προκαταρκτική αξιολόγηση (βάσει της ενδιάμεσης τελικής ρύθμισης) στο πλαίσιο της οποίας εξετάστηκε κατά πόσον το ηλεκτρονικό σύστημα άδειας ταξιδίου (ESTA) είναι ισοδύναμο με τη διαδικασία αίτησης για θεώρηση Σένγκεν όπως ορίζεται στην κοινή προξενική εγκύκλιο, παράλληλα με ανάλυση των επιπτώσεων του ESTA στην προστασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα[9]. Το προκαταρκτικό συμπέρασμα είναι το ακόλουθο:

- στο στάδιο αυτό, το ESTA δεν μπορεί να θεωρηθεί ισοδύναμο με τη διαδικασία αίτησης για θεώρηση του Σένγκεν όπως ορίζεται στην κοινή προξενική εγκύκλιο·

- το ESTA θέτει ορισμένα ζητήματα σχετικά με την προστασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα και επί ουσιαστικών πτυχών χρειάζονται περαιτέρω διευκρινίσεις, τις οποίες ελπίζεται ότι θα παράσχει η τελική ρύθμιση για το ESTA. Μόνον τότε θα είναι δυνατή η πλήρης αξιολόγηση του ESTA όσον αφορά την προστασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα·

- επιτεύχθηκε πρόοδος όσον αφορά την είσοδο οροθετικών ατόμων στις ΗΠΑ στο πλαίσιο του VWP, αν και απομένουν να ληφθούν ορισμένα εκκρεμούντα μέτρα για την κατάργηση των διακρίσεων κατά των οροθετικών ατόμων που μεταβαίνουν στις ΗΠΑ στο πλαίσιο του VWP.

Μόλις δημοσιευθεί η τελική ρύθμιση («Final Rule») για το ESTA στο ΗΠΑ Federal Register (Εφημερίδα της Κυβερνήσεως των ΗΠΑ), η Επιτροπή θα εκδώσει τελική αξιολόγηση λαμβάνοντας υπόψη τυχόν αλλαγές. Η κυβέρνηση των ΗΠΑ ανακοίνωσε ότι η τελική ρύθμιση θα εκδοθεί κατά τους επόμενους μήνες.

Όσον αφορά το ESTA, έχει δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στην πρόταση νόμου για τον «Travel Promotion Act» του 2009 (νόμος για την προώθηση των ταξιδιών - TPA). Ο νόμος αυτός προβλέπει τη σύσταση μη κερδοσκοπικής εταιρείας για την καλύτερη ενημέρωση των αλλοδαπών ταξιδιωτών σχετικά με τις πολιτικές εισόδου των ΗΠΑ και για την προώθηση των ταξιδιών στις ΗΠΑ για λόγους αναψυχής, επιχειρηματικών δραστηριοτήτων και σπουδών. Επιπλέον, προβλέπεται η τροποποίηση του «Immigration and Nationality Act» (νόμος περί μετανάστευσης και ιθαγένειας - ΙΝΑ) ώστε να επιτρέπεται στο Υπουργείο Εσωτερικής Ασφάλειας να επιβάλει τέλος για τη χρήση του ESTA. Το προτεινόμενο τέλος ανέρχεται στο ποσό των 10 δολαρίων ΗΠΑ ανά άδεια ταξιδίου και ένα ποσό το οποίο θα εξασφαλίζει τουλάχιστον την ανάκτηση του πλήρους κόστους της παροχής και της διαχείρισης του ESTA.

Τις ανησυχίες τους σχετικά με το προτεινόμενο τέλος εξέφρασαν σε επιστολές που απηύθυναν στις 18 Ιουνίου 2009 στην υπουργό Εξωτερικών κα. Clinton, την υπουργό Εσωτερικής Ασφάλειας κα. Napolitano και τον υπουργό Εμπορίου κ. Locke και στις 25 Ιουνίου 2009 προς το Κογκρέσο οι πρέσβεις της Τσεχικής Δημοκρατίας και της Σουηδίας, καθώς και σε επιστολή που απηύθυνε στις 18 Ιουνίου 2009 ο γενικός διευθυντής της ΓΔ Δικαιοσύνης, Ελευθερίας και Ασφάλειας προς το αμερικανικό Υπουργείο Εσωτερικής Ασφάλειας. Ο επικεφαλής της αντιπροσωπείας της Επιτροπής στην Ουάσιγκτον εξέδωσε σχετικό ανακοινωθέν Τύπου στις 25 Ιουνίου 2009 και ξανά στις 4 Σεπτεμβρίου 2009. Στις 3 Σεπτεμβρίου 2009, η Επιτροπή προέβη σε διάβημα προς τον επιτετραμμένο της αποστολής των ΗΠΑ στην EE και του επέδωσε νότα με τις ανησυχίες της EE. Το εν λόγω τέλος θεωρείται ότι αποτελεί οπισθοδρόμηση όσον αφορά τις κοινές προσπάθειες για τη διευκόλυνση της διατλαντικής κινητικότητας, η δε φορολόγηση των αλλοδαπών ταξιδιωτών για την προώθηση του τουρισμού θεωρήθηκε αντιπαραγωγική ως προς τον επιδιωκόμενο στόχο. Στην απάντηση που απέστειλε στις 24 Αυγούστου 2009, η υπουργός κα. Napolitano ανέφερε ότι με την επιβολή τέλους για το ESTA στο μέλλον δεν θα καταργηθεί η θεμελιώδης διαφορά μεταξύ μιας θεώρησης ESTA και μιας θεώρησης για άλλους σκοπούς πλην της μετανάστευσης. Η κα. Napolitano ανέφερε επίσης ότι κατά τους επόμενους μήνες πρόκειται να αποφασιστεί η κατάργηση του εγγράφου I-94W. Μάλιστα, η συμμόρφωση προς το ESTA θα καταστεί υποχρεωτική, ενώ έως τώρα επιτρεπόταν η είσοδος στις ΗΠΑ στους ταξιδιώτες που ναι μεν δεν πληρούσαν τις υποχρεώσεις του ESTA αλλά πληρούσαν όλες τις άλλες προϋποθέσεις εισόδου.

Στις 9 Σεπτεμβρίου 2009, η αμερικανική Γερουσία ενέκρινε την πρόταση νόμου για τον TPA. Για τον λόγο αυτό, εξέφρασαν εκ νέου ανησυχίες σε επιστολές που απέστειλαν στις 23 Σεπτεμβρίου 2009 στα μέλη της Βουλής των Αντιπροσώπων οι πρέσβεις της Σουηδίας και της Ισπανίας και ο επικεφαλής της αντιπροσωπείας της Επιτροπής στην Ουάσιγκτον. Στις 7 Οκτωβρίου 2009, η αμερικανική Βουλή των Αντιπροσώπων ενέκρινε τον TPA χωρίς καμία τροποποίηση ως τμήμα άλλου νομοσχεδίου. Η νομοθετική διαδικασία στις ΗΠΑ έχει προχωρήσει σε μεγάλο βαθμό επομένως, και φαίνεται πλέον πιθανό ότι ο TPA θα τεθεί σύντομα σε ισχύ.

Ως συνέχεια της προκαταρτικής αξιολόγησης, και δεδομένου ότι βάσει του αμερικανικού νόμου περί μετανάστευσης και ιθαγένειας («Immigration and Nationality Act» - ΙΝΑ), στο πλαίσιο του VWP εξακολουθεί να ισχύει η απαγόρευση εισόδου στη χώρα για τα οροθετικά άτομα, ο αντιπρόεδρος Barrot έθεσε το ζήτημα αυτό υπόψη του τότε υπουργού Εσωτερικής Ασφάλειας κ. Chertoff τον Δεκέμβριο του 2008 και της υπουργού Εσωτερικής Ασφάλειας κας Napolitano τον Μάρτιο του 2009. Δεδομένου ότι αρμόδιο για να δώσει λύση στο πρόβλημα αυτό είναι το αμερικανικό Υπουργείο Υγείας και Κοινωνικών Υπηρεσιών (DHHS), στις 12 Μαΐου 2009, ο αντιπρόεδρος Barrot και η Επίτροπος Βασιλείου απέστειλαν επιστολή στην υπουργό Υγείας και Κοινωνικών Υπηρεσιών, κα. Sebelius. Η Επίτροπος Βασιλείου έθεσε εκ νέου το ζήτημα αυτό υπόψη του DHHS κατά την επίσκεψη που πραγματοποίησε στις ΗΠΑ τον Μάιο του 2009. Στην απάντησή της της 24ης Ιουλίου 2009, η κα. Sebelius ανέφερε ότι στις 2 Ιουλίου 2009 δημοσιεύθηκε ανακοίνωση προτεινόμενης κανονιστικής ρύθμισης για την διαγραφή κάθε αναφοράς στον ιό HIV από τον κατάλογο των ιατρικών εξετάσεων στις οποίες υποχρεούνται να υποβληθούν ορισμένοι αλλοδαποί προκειμένου να λάβουν άδεια εισόδου στις ΗΠΑ. Σε περίπτωση που διαγραφούν οι εν λόγω αναφορές, θα επιτρέπεται η είσοδος των οροθετικών ατόμων στις ΗΠΑ στο πλαίσιο του VWP. Η σχετική διαδικασία δεν έχει ακόμα ολοκληρωθεί.

Ένας από τους όρους που έθετε ο νόμος της 11ης Σεπτεμβρίου («9/11 Act») ήταν η καθιέρωση βιομετρικού συστήματος ελέγχου της εξόδου από τη χώρα διά αέρος « το οποίο είναι ικανό να εξακριβώνει την αναχώρηση του 97% και πλέον των αλλοδαπών υπηκόων που εξέρχονται από τη χώρα μέσω αερολιμένων των ΗΠΑ ». Η υπουργός Εσωτερικής Ασφάλειας όφειλε να ενημερώσει το Κογκρέσο έως την 30ή Ιουνίου 2009 για την πρόοδο που είχε σημειωθεί προκειμένου να διατηρηθεί στο 10% το ποσοστό απόρριψης αιτήσεων για χορήγηση θεώρησης της αρχής που είναι αρμόδια για την απαλλαγή από την υποχρέωση θεώρησης. Ωστόσο, έως σήμερα, η υπουργός δεν προέβη σε τέτοια κοινοποίηση, και ως εκ τούτου το ποσοστό απόρριψης αιτήσεων για χορήγηση θεώρησης για τους σκοπούς του VWP δεν μπορεί να υπερβεί το 3%. Μέχρι σήμερα, οι ΗΠΑ διενήργησαν δύο πιλοτικές δοκιμές των βιομετρικών ελέγχων εξόδου στην Ατλάντα και το Ντένβερ το 2009, όμως δεν έχουν αρχίσει ακόμα να διενεργούνται συστηματικοί έλεγχοι εξόδου.

Όσον αφορά το VWP, οι ΗΠΑ προανήγγειλαν επίσης νέους κανόνες για τις μετακινήσεις με διαβατήρια επείγουσας ανάγκης / προσωρινά διαβατήρια. Από την 1η Ιουλίου 2009, κάθε διαβατήριο επείγουσας ανάγκης / προσωρινό διαβατήριο πρέπει να είναι ηλεκτρονικό (πρέπει δηλ. να διαθέτει τσιπ στο οποίο θα είναι αποθηκευμένη φωτογραφία, καθώς και προσωπικά δεδομένα) προκειμένου να επιτρέπεται η είσοδος του κατόχου του διαβατηρίου στις ΗΠΑ στο πλαίσιο του VWP. Οι δύο σημαντικότεροι λόγοι για τη νέα αυτή ρύθμιση είναι, αφενός, το γεγονός ότι σύμφωνα με τη νομοθεσία που διέπει το VWP, τα διαβατήρια που εκδόθηκαν μετά την 26η Οκτωβρίου 2006 πρέπει να είναι ηλεκτρονικά, και η νομοθεσία δεν προβλέπει παρέκκλιση για τα διαβατήρια επείγουσας ανάγκης / προσωρινά διαβατήρια και, αφετέρου, το γεγονός ότι ορισμένοι ταξιδιώτες χρησιμοποίησαν τα διαβατήρια επείγουσας ανάγκης για πολλαπλές, μη έκτακτες μετακινήσεις. Οι υπάλληλοι της Υπηρεσίας Τελωνείων και Προστασίας των Συνόρων («Customs and Border Protection» - CBP) των ΗΠΑ έχουν λάβει οδηγίες να επιτρέπουν την πραγματοποίηση μετακινήσεων που είναι πραγματικά έκτακτες σε περίπτωση που οι ταξιδιώτες πληρούν όλες τις άλλες προϋποθέσεις.

Στις 29 Ιουνίου 2009, η τσεχική Προεδρία, η διάδοχος σουηδική Προεδρία και η αντιπροσωπεία της Επιτροπής στην Ουάσινγκτον προέβησαν σε κοινό διάβημα απευθύνοντας επιστολή στον υφυπουργό Πολιτικής κ. Heyman του Υπουργείου Εσωτερικής Ασφάλειας (DHS). Οι ΗΠΑ ανέφεραν ότι τα προξενεία και οι συνοριοφύλακες είχαν λάβει οδηγίες να αντιμετωπίζουν κατά περίπτωση τους μετακινουμένους υπό έκτακτες συνθήκες και, σε περίπτωση που αυτοί δεν πληρούν τις απαιτήσεις, να ενημερώνουν εκ των προτέρων τους συνοριοφύλακες.

Όσον αφορά τους διμερείς διακανονισμούς, στις 28 Ιουνίου 2009 η Ελλάδα υπέγραψε μνημόνιο συμφωνίας (ΜΣ), πράξη με την οποία αυξήθηκε σε οκτώ ο συνολικός αριθμός των κρατών μελών που έχουν υπογράψει τέτοια ΜΣ με τις ΗΠΑ. Τα εν λόγω κράτη μέλη έχουν επίσης υπογράψει συμφωνίες για την ενίσχυση της συνεργασίας για την πρόληψη και την καταπολέμηση σοβαρών εγκλημάτων, καθώς και συμφωνίες για την ανταλλαγή πληροφοριών σχετικά με γνωστούς τρομοκράτες ή υπόπτους τρομοκρατίας. Επιπλέον, στις 3 Νοεμβρίου 2008 η Βουλγαρία και Ρουμανία υπέγραψαν επίσης κοινή δήλωση με τις ΗΠΑ σχετικά με τη συνεργασία για την ενίσχυση των διμερών μέτρων ασφαλείας όσον αφορά τις διεθνείς μετακινήσεις και τις απαιτήσεις του αμερικανικού προγράμματος VWP.

Στις 31 Δεκεμβρίου 2008, οι ΗΠΑ απηύθυναν επιστολή στα κράτη μέλη που είχαν ήδη περιληφθεί στο VWP πριν από την τελευταία διεύρυνση του συστήματος το 2008, και τα ενημέρωσαν σχετικά με τη συμμόρφωσή τους προς τις απαιτήσεις του νόμου της 11ης Σεπτεμβρίου και σχετικά με την ανάγκη περαιτέρω συνεργασίας για αρκετές από τις απαιτήσεις του νόμου αυτού. Με την επιστολή καλούνται τα εν λόγω κράτη μέλη να υπογράψουν τις δύο συμφωνίες κοινοχρησίας δεδομένων τις οποίες έχουν ήδη υπογράψει άλλα κράτη μέλη όπως αναφέρεται ανωτέρω. Οι ΗΠΑ ανέφεραν επίσης ότι οι χώρες που είχαν περιληφθεί στο VWP πριν από το 2008 δεν χρειαζόταν να υπογράψουν ΜΣ.

Αξιολόγηση

Αφότου εκδόθηκε η έκθεση της 23ης Ιουλίου 2008, επτά ακόμα κράτη μέλη εντάχθηκαν στο VWP. Επιπλέον, οι ΗΠΑ ανέφεραν ότι η Ελλάδα πρόκειται να ενταχθεί στο VWP πριν από το τέλος του 2009. Ωστόσο, παρά τις εξελίξεις αυτές, οι υπήκοοι τεσσάρων κρατών μελών εξακολουθούν να μην έχουν το δικαίωμα εισόδου στις ΗΠΑ χωρίς θεώρηση. Επιπλέον, δεδομένου ότι έως τις 30 Ιουνίου 2009 δεν είχε καθιερωθεί βιομετρικό σύστημα ελέγχου της εξόδου από τη χώρα διά αέρος, το κριτήριο της απόρριψης αιτήσεων θεώρησης μειώθηκε στο 3%. Αυτό σημαίνει ότι, βάσει των τελευταίων ποσοστών απόρριψης αιτήσεων θεώρησης των πέντε κρατών μελών που δεν συμμετέχουν ακόμα στο VWP, μόνον η Ελλάδα θα πληρούσε το όριο απόρριψης αιτήσεων θεώρησης του 3%. Κατά τις επαφές της με τις ΗΠΑ, η Επιτροπή θα συνεχίσει να εγείρει το ζήτημα της μη αμοιβαιότητας προκειμένου να επιτευχθεί πλήρης αμοιβαιότητα το ταχύτερο δυνατό.

Όσον αφορά τον κοινοτικό άξονα, η Επιτροπή ελπίζει ότι έως τη συνεδρίαση πραγματοποίηση της υπουργικής τρόικας ΔΕΥ τον Οκτώβριο του 2009 θα επιτευχθεί συμφωνία επί του κειμένου της ανταλλαγής επιστολών και θα συνεχίσει τις συνομιλίες με τις ΗΠΑ προς αυτόν τον σκοπό.

Η Επιτροπή θεωρεί ότι έχει επιτευχθεί σημαντική πρόοδος όσον αφορά το ζήτημα των οροθετικών ατόμων για τα οποία εξακολουθεί να ισχύει απαγόρευση εισόδου στις ΗΠΑ στο πλαίσιο του VWP. Η Επιτροπή θα παρακολουθεί εκ του σύνεγγυς τις προτεινόμενες εφαρμοστικές νομοθετικές διατάξεις και θα παροτρύνει τις ΗΠΑ να ολοκληρώσουν σύντομα τη σχετική διαδικασία ώστε να επιτραπεί το ταχύτερο δυνατόν η είσοδος των οροθετικών ατόμων στις ΗΠΑ στο πλαίσιο του VWP.

Όσον αφορά το ESTA, η Επιτροπή ανησυχεί ιδιαίτερα για την προοπτική επιβολής τέλους για τη χρήση του ESTA και υπέρ της προώθησης του τουρισμού στις ΗΠΑ. Σε διάφορα διαβήματα στα οποία προέβη η EE, κατέστησε σαφές ότι η επιβολή τέλους για τη χρήση του ESTA επρόκειτο να θεωρηθεί ότι, αφενός, αποτελεί πρόσθετη επιβάρυνση για τους ευρωπαίους πολίτες που μεταβαίνουν στις ΗΠΑ και, αφετέρου, δεν συνάδει με τις επανειλημμένες δεσμεύσεις υπέρ των διατλαντικών επαφών και της συνεργασίας. Η Επιτροπή δεν ολοκλήρωσε ακόμα την αξιολόγηση του ESTA προκειμένου να αποφασίσει εάν αυτό ισοδυναμεί με τη διαδικασία υποβολής αίτησης για θεώρηση Σένγκεν διότι η τελική ρύθμιση («Final Rule») για το ESTA δεν έχει ακόμα δημοσιευθεί στις ΗΠΑ. Αναμφίβολα, η επιβολή τέλους, κυρίως υπέρ του εγχώριου κλάδου των ΗΠΑ, θα αποτελούσε πρόσθετο παράγοντα σε αυτή την αξιολόγηση και κατά πάσα πιθανότητα θα ενίσχυε τα επιχειρήματα σύμφωνα με τα οποία το ESTA ισοδυναμεί με θεώρηση.

Σημειωτέον, τέλος, ότι, σύμφωνα με το Υπουργείο Εσωτερικής Ασφάλειας των HΠA, τα ποσοστά συμμόρφωσης προς τις απαιτήσεις του ESTA είναι λίγο άνω του 90%. Αυτό σημαίνει ότι σε περίπτωση που το ESTA καταστεί απολύτως υποχρεωτικό εν μία νυκτί, χωρίς να διοργανωθεί ταυτόχρονα ενημερωτική εκστρατεία από τις αρχές των ΗΠΑ και χωρίς να παρέχεται κάποιος βαθμός διακριτικής ευχέρειας στους συνοριοφύλακες, μπορεί να σημειωθεί προσωρινή αύξηση της απόρριψης αιτήσεων θεώρησης για μετάβαση στις ΗΠΑ στο πλαίσιο του VWP.

Απουσία προόδου στο θέμα της αμοιβαιότητας μετά την έκθεση της 23ης Ιουλίου 2008

Βραζιλία

Η κατάσταση σήμερα

Η Βραζιλία εξακολουθεί να απαιτεί θεώρηση εισόδου για τους πολίτες τεσσάρων κρατών μελών (της Κύπρου, της Εσθονίας, της Λετονίας, και της Μάλτας).

Η συμφωνία απαλλαγής από την υποχρέωση θεώρησης, την οποία η Λιθουανία και η Βραζιλία υπέγραψαν το 2003, τέθηκε σε ισχύ στις 13 Ιανουαρίου 2009.

Ενέργειες που ανελήφθησαν για την επίτευξη αμοιβαιότητας

Στις 2 Ιουλίου 2008, η Επιτροπή άρχισε επίσημες διαπραγματεύσεις με τη Βραζιλία με σκοπό τη σύναψη συμφωνίας απαλλαγής από την υποχρέωση θεώρησης για βραχεία διαμονή. Στην πράξη, οι διαπραγματεύσεις άρχισαν τον Νοέμβριο και τον Δεκέμβριο του 2008.

Η σύνοδος κορυφής EE-Βραζιλίας, η οποία πραγματοποιήθηκε στο Ρίο στις 22 Δεκεμβρίου 2008, επανέλαβε την ανάγκη μιας συμφωνίας απαλλαγής από την υποχρέωση θεώρησης για βραχεία διαμονή, η οποία είχε επίσης περιληφθεί στο κοινό πρόγραμμα δράσης: « Ταχεία εξασφάλιση της απαλλαγής από την υποχρέωση θεώρησης, με πλήρη σεβασμό των αντίστοιχων κοινοβουλευτικών και λοιπών εσωτερικών διαδικασιών, επί τη βάσει της αμοιβαιότητας, καταλήγοντας στο εγγύς μέλλον κατόπιν διαπραγματεύσεων σε συμφωνία ή σε συμφωνίες απαλλαγής από την υποχρέωση θεώρησης για βραχεία διαμονή μεταξύ της ΕΚ και της Βραζιλίας, βάσει των εκατέρωθεν προτάσεων ». Η δέσμευση αυτή επαναλήφθηκε από τη Βραζιλία κατά τη συνεδρίαση της μικτής επιτροπής ΕΚ-Βραζιλίας που πραγματοποιήθηκε στις 7 Ιουλίου 2009.

Στις 18 Φεβρουαρίου, στις 8 Μαΐου και στις 2 Ιουλίου 2009, η Επιτροπή πραγματοποίησε συναντήσεις με τη Βραζιλία με σκοπό να καταλήξουν οι δύο πλευρές σε συμβιβαστικό κείμενο συμφωνίας απαλλαγής από την υποχρέωση θεώρησης. Ωστόσο, δεν επιτεύχθηκε ουσιαστική πρόοδος. Στο πλαίσιο αυτό, στις 31 Ιουλίου 2009 ο αντιπρόεδρος Barrot απηύθυνε επιστολή στον υπουργό Εξωτερικών της Βραζιλίας κ. Amorim. Στην επιστολή αυτή, αφενός, επανέλαβε την ανάγκη να επιταχυνθούν και να ολοκληρωθούν οι διαπραγματεύσεις για τη σύναψη συμφωνίας απαλλαγής από την υποχρέωση θεώρησης και, αφετέρου, υπογράμμισε το γεγονός ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση είχε ήδη επιδείξει ιδιαίτερη ελαστικότητα.

Στις 26 Αυγούστου 2009, πραγματοποιήθηκε εικονοδιάσκεψη μεταξύ της Επιτροπής και του υπουργού Εξωτερικών της Βραζιλίας με σκοπό την προετοιμασία του επόμενου γύρου διαπραγματεύσεων. Μολονότι δεν επιτεύχθηκε ουσιαστική πρόοδος όσον αφορά τη συμφωνία απαλλαγής από την υποχρέωση θεώρησης, τόσο η Επιτροπή όσο και η Βραζιλία αποσαφήνισαν τις θέσεις τους όσον αφορά τα σημαντικότερα ζητήματα προς διευθέτηση, δηλ. το πεδίο εφαρμογής της συμφωνίας, την ανάγκη μιας μικτής επιτροπής και την εδαφική εφαρμογή της συμφωνίας όσον αφορά τα μη ευρωπαϊκά εδάφη της Γαλλίας και των Κάτω Χωρών.

Από την 29η Σεπτεμβρίου έως την 1η Οκτωβρίου 2009, η Επιτροπή πραγματοποίησε νέο γύρο διαπραγματεύσεων με τις αρχές της Βραζιλίας στην Μπραζίλια. Κατά τις διαπραγματεύσεις αυτές, τα μέρη κατόρθωσαν να συμφωνήσουν επί του σχεδίου κειμένου της συμφωνίας απαλλαγής από την υποχρέωση θεώρησης για βραχεία διαμονή όσον αφορά τους κατόχους κοινών διαβατηρίων.

Αξιολόγηση

Η Επιτροπή εκφράζει την ικανοποίησή της για την συμφωνία που επιτεύχθηκε επί του σχεδίου κειμένου της συμφωνίας απαλλαγής από την υποχρέωση θεώρησης για βραχεία διαμονή όσον αφορά τους κατόχους κοινών διαβατηρίων, ελπίζει δε ότι σύντομα θα επιτευχθεί συμφωνία σχετικά με τη συμφωνία απαλλαγής από την υποχρέωση θεώρησης για βραχεία διαμονή όσον αφορά τους κατόχους διπλωματικών, υπηρεσιακών ή επίσημων διαβατηρίων. Η Επιτροπή ελπίζει ότι η Βραζιλία θα είναι σε θέση να ολοκληρώσει το ταχύτερο δυνατό τις εσωτερικές της διαδικασίες για την κύρωση των δύο αυτών συμφωνιών.

Μπρουνέι Νταρουσαλάμ

Η κατάσταση σήμερα

Για όλα τα κράτη μέλη έχει χορηγηθεί απαλλαγή από την υποχρέωση θεώρησης για διαμονή διάρκειας έως 30 ημερών, με δυνατότητα παράτασης επί τόπου για δύο περιόδους 30 ημερών, έως 90 ημέρες συνολικής διαμονής χωρίς υποχρέωση θεώρησης. Ωστόσο, για τους πολίτες των ΗΠΑ ισχύει προτιμησιακό καθεστώς 90 ημερών διαμονής εάν είναι κάτοχοι μηχανικώς αναγνώσιμου διαβατηρίου.

Ενέργειες που ανελήφθησαν για την επίτευξη αμοιβαιότητας

Η Επιτροπή διεξήγαγε διαβουλεύσεις τεχνικού επιπέδου με την αποστολή του Μπρουνέι Νταρουσαλάμ στην Ευρωπαϊκή Ένωση με θέμα τις δυνατότητες απαλλαγής από την υποχρέωση θεώρησης για περίοδο 90 ημερών, όπως αυτή που ισχύει για τους πολίτες των ΗΠΑ, ώστε να επιτευχθεί πλήρης αμοιβαιότητα. Κατά τις διαβουλεύσεις αυτές, η Επιτροπή εξήγησε ότι όλα τα διαβατήρια που εκδίδονται από τα κράτη μέλη είναι μηχανικώς αναγνώσιμα και ότι από την 29η Ιουνίου 2009 τα κράτη μέλη θα εκδίδουν μάλιστα ηλεκτρονικά διαβατήρια με τσιπ το οποίο θα περιέχει φωτογραφία προσώπου και δύο δακτυλικά αποτυπώματα. Η Επιτροπή εξήγησε επιπλέον ότι έχει επιτευχθεί πλήρης αμοιβαιότητα για διαμονή διάρκειας 90 ημερών χωρίς την υποχρέωση θεώρησης με τη Σιγκαπούρη και τη Μαλαισία – δύο χώρες που γειτονεύουν με το Μπρουνέι Νταρουσαλάμ και οι οποίες εφάρμοζαν παρόμοιες πολιτικές θεωρήσεων έναντι των πολιτών της ΕΕ.

Αξιολόγηση

Δεν έχουν ακόμα ολοκληρωθεί οι εσωτερικές συζητήσεις μεταξύ των διαφόρων υπουργείων του Μπρουνέι Νταρουσαλάμ για τη δυνατότητα χορήγησης απαλλαγής από την υποχρέωση θεώρησης για διαμονή έως 90 ημερών. Η Επιτροπή θα παρακολουθεί με ιδιαίτερη προσοχή αυτές τις εσωτερικές συζητήσεις στο Μπρουνέι Νταρουσαλάμ και θα συνεχίσει τις διαβουλεύσεις με τις αρχές της χώρας αυτής με σκοπό την επίτευξη του ίδιου προτιμησιακού καθεστώτος απαλλαγής από την υποχρέωση θεώρησης για διαμονή έως 90 ημερών με αυτό που ισχύει για τους πολίτες των ΗΠΑ.

Καναδάς

Η κατάσταση σήμερα

Η υποχρέωση θεώρησης εξακολουθεί να ισχύει για τους πολίτες της Βουλγαρίας και της Ρουμανίας, ενώ από την 14η Ιουλίου 2009 επιβλήθηκε εκ νέου για τους πολίτες της Τσεχικής Δημοκρατίας. Σχετικά με την εκ νέου επιβολή της υποχρέωσης θεώρησης για τους πολίτες της Τσεχικής Δημοκρατίας, η Επιτροπή παραπέμπει στη χωριστή έκθεση ad hoc που εξέδωσε στις 19 Οκτωβρίου 2009[10].

Ενέργειες που ανελήφθησαν για την επίτευξη αμοιβαιότητας

Το ζήτημα της καθιέρωσης καθεστώτος απαλλαγής από την υποχρέωση θεώρησης για όλους τους πολίτες της EE που μεταβαίνουν στο Καναδά, τέθηκε επανειλημμένως, ιδίως δε στο πλαίσιο των συνόδων κορυφής EΕ-Καναδά που πραγματοποιήθηκαν το 2008 και το 2009, κατά τις οποίες επιβεβαιώθηκε ότι ο Καναδάς και η EE θα συνεχίσουν τη συνεργασία τους με σκοπό την καθιέρωση το ταχύτερο δυνατό καθεστώτος απαλλαγής από την υποχρέωση θεώρησης για όλους τους πολίτες της EE που μεταβαίνουν στον Καναδά.

Μετά από τις τεχνικές επισκέψεις που πραγματοποιήθηκαν τον Απρίλιο του 2008 στη Βουλγαρία και τη Ρουμανία, τον Μάρτιο του 2009 ο Καναδάς έθεσε υπόψη των δύο αυτών χωρών τα σημαντικότερα πορίσματα των επισκέψεων. Τόσο η Βουλγαρία όσο και η Ρουμανία υπέβαλαν επικαιροποιημένες πληροφορίες σχετικά με τα πορίσματα των επισκέψεων. Ο Καναδάς εξέθεσε στα εν λόγω κράτη μέλη τα προβλήματα που εντόπισε και εξέφρασε την πρόθεσή του να συνεχίσει τη συνεργασία μαζί τους, τα κάλεσε δε να του υποβάλουν επικυρωμένες πληροφορίες σχετικά με τους τομείς στους οποίους εντοπίσθηκαν προβλήματα. Πέραν τούτου, ο Καναδάς θα εξακολουθήσει να παρακολουθεί την κατάσταση στη Βουλγαρία και τη Ρουμανία, καθώς και την πρόοδο που πραγματοποιήθηκε για την τήρηση των κριτηρίων που έχει θέσει ο Καναδάς προκειμένου να χορηγήσει απαλλαγή από την υποχρέωση θεώρησης.

Αξιολόγηση

Η Επιτροπή θα συνεχίζει τις διαβουλεύσεις με τον Καναδά με σκοπό να υπάρξει πρόοδος όσον αφορά την κατάργηση της υποχρέωσης θεώρησης για τους πολίτες της Βουλγαρίας και της Ρουμανίας.

Συμπέρασμα

Η Επιτροπή θεωρεί ότι από την τελευταία έκθεση της 23ης Ιουλίου 2008 ο νέος μηχανισμός αμοιβαιότητας για τις θεωρήσεις απέδειξε για μία ακόμα φορά την αποτελεσματικότητά του. Από τις οκτώ τρίτες χώρες του θετικού καταλόγου οι οποίες απαιτούσαν θεωρήσεις από πολίτες ενός η περισσότερων κρατών μελών όταν εκδόθηκε η προηγούμενη έκθεση, μόνο πέντε τρίτες χώρες εξακολουθούν να απαιτούν θεώρηση σήμερα. Πλήρης αμοιβαιότητα στον τομέα των θεωρήσεων έχει επιτευχθεί με την Ιαπωνία, τον Παναμά και τη Σιγκαπούρη.

Επιπλέον, σημαντική πρόοδος έχει επιτευχθεί με την Αυστραλία και τις ΗΠΑ. Όσον αφορά την Αυστραλία, με τη θέσπιση του συστήματος eVisitors επιτεύχθηκε ίση μεταχείριση των πολιτών όλων των κρατών μελών και των συνδεδεμένων χωρών Σένγκεν. Η Επιτροπή θα είναι σε θέση να αποφασίσει εάν έχει επιτευχθεί πλήρης αμοιβαιότητα θεωρήσεων μόνον όταν ολοκληρωθεί η αξιολόγηση του συστήματος eVisitors.

Όσον αφορά τις ΗΠΑ, πέντε επιπλέον κράτη μέλη εντάχθηκαν στο VWP. Παρόλα αυτά, η κατάσταση εξακολουθεί να μην είναι καθόλου ικανοποιητική, και η Επιτροπή θα συνεχίσει τις συνομιλίες με τις ΗΠΑ προκειμένου να εξασφαλίσει την όσο το δυνατόν ταχύτερη ένταξη των υπολοίπων πέντε κρατών μελών στο VWP. Όσον αφορά το σύστημα ESTA των ΗΠΑ, η Επιτροπή εκφράζει τη λύπη της για τη θέσπιση νομοθεσίας με την οποία για τη χρήση του εν λόγω συστήματος επιβάλλεται τέλος προς όφελος του κλάδου ταξιδίων και τουρισμού των ΗΠΑ. Αυτή η φορολόγηση των αλλοδαπών ταξιδιωτών θα μπορούσε να αποτελέσει οπισθοδρόμηση και να αποδειχθεί αντιπαραγωγική. Θα μπορούσε επίσης να οδηγήσει στο συμπέρασμα ότι το ESTA ισοδυναμεί με τη διαδικασία υποβολής αίτησης για χορήγηση θεώρησης Σένγκεν, κάτι που θα είχε ενδεχομένως εξαιρετικά σοβαρές συνέπειες για τους πολίτες των ΗΠΑ που επιθυμούν να ταξιδέψουν στην Ευρώπη.

Όσον αφορά το Μπρουνέι Νταρουσαλάμ, η Επιτροπή θα παρακολουθεί εκ του σύνεγγυς τις εσωτερικές συζητήσεις που διεξάγονται στη χώρα αυτή και θα συνεχίσει τις διαβουλεύσεις με τις αρχές του Μπρουνέι Νταρουσαλάμ προκειμένου να εξασφαλίσει απαλλαγή από την υποχρέωση θεώρησης για διαμονή έως 90 ημερών για τους πολίτες όλων των κρατών μελών.

Όσον αφορά τη Βραζιλία, η Επιτροπή εκφράζει την ικανοποίησή της για τη συμφωνία που επιτεύχθηκε σχετικά με το σχέδιο κειμένου της συμφωνίας απαλλαγής από την υποχρέωση θεώρησης για βραχεία διαμονή όσον αφορά τους κατόχους κοινών διαβατηρίων, αναμένει δε ότι οι δύο πλευρές θα συμφωνήσουν σύντομα σχετικά με τη συμφωνία απαλλαγής από την υποχρέωση θεώρησης για βραχεία διαμονή όσον αφορά τους κατόχους διπλωματικών, υπηρεσιακών ή επίσημων διαβατηρίων. Η Επιτροπή ελπίζει ότι η Βραζιλία θα είναι σε θέση να ολοκληρώσει το ταχύτερο δυνατό τις εσωτερικές της διαδικασίες για την κύρωση των δύο αυτών συμφωνιών.

Όσον αφορά τον Καναδά, η Επιτροπή να συνεχίσει τις συνομιλίες με την χώρα αυτή προκειμένου να επιτευχθεί πρόοδος για την άρση της υποχρέωσης θεώρησης για τους πολίτες της Βουλγαρίας και της Ρουμανίας.

Σύμφωνα με το άρθρο 1 παράγραφος 5 του κανονισμού (EΚ) αριθ. 539/2001 του Συμβουλίου, όπως τροποποιήθηκε με τον κανονισμό (EΚ) αριθ. 851/2005 του Συμβουλίου, η Επιτροπή θα υποβάλει εκ νέου έκθεση στο Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο το αργότερο έως τις 30 Ιουνίου 2010.

[1] ΕΕ L 81 της 21.3.2001, σ. 1.

[2] ΕΕ L 141 της 4.6.2005, σ. 3.

[3] COM(2006) 3 τελικό.

[4] COM(2006) 568 τελικό.

[5] COM(2007) 533 τελικό.

[6] COM(2006) 3 τελικό, σ. 18.

[7] COM(2008) 486 τελικό/2.

[8] COM(2006) 3 τελικό.

[9] SEC(2008) 2991 τελικό.

[10] COM(2009) 562 τελικό.