52000DC0336

ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ Χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες: Εξελίξεις και επιτεύχθεισα πρόοδος - ΔΕΥΤΕΡΗ ΕΚΘΕΣΗ

ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ Χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες: Εξελίξεις και επιτεύχθεισα πρόοδος - δευτερη εκθεση

Το ευρωπαϊκό Συμβούλιο της Λισσαβόνας - Ένα αποφασιστικό βήμα

Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της Λισσαβόνας έλαβε το Μάρτιο μια σημαντική πολιτική πρωτοβουλία για την ενοποίηση των αγορών χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών και των κεφαλαιαγορών στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Οι αρχηγοί κρατών ή κυβερνήσεων αναγνώρισαν στη Λισσαβόνα τον κεντρικό ρόλο των αποτελεσματικών χρηματοπιστωτικών αγορών για τη μακροπρόθεσμη ανταγωνιστικότητα της Ευρώπης και για την ανάπτυξη της νέας οικονομίας - θέτοντας για την επόμενη δεκαετία το στρατηγικό στόχο να γίνει η Ένωση "... η πιο ανταγωνιστική και δυναμική οικονομία της γνώσης στον κόσμο, ικανή για μια βιώσιμη οικονομική ανάπτυξη με περισσότερες και καλύτερες θέσεις εργασίας και με μεγαλύτερη κοινωνική συνοχή.. ". Οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων προχώρησαν ακόμα πιο μακριά, ζητώντας την ολοκλήρωση του Προγράμματος Δράσης για τις Χρηματοπιστωτικές Υπηρεσίες (ΠΣΧΥ) [1] έως το 2005 και του Προγράμματος Δράσης για τα Επιχειρηματικά Κεφάλαια έως το 2003. Οι προθεσμίες αυτές αποτελούν πλέον στόχους αναφοράς για την παρούσα και όλες τις επόμενες επισκοπήσεις των δύο προγραμμάτων δράσης.

[1] ΧΡΗΜΑΤΟΠΙΣΤΩΤΙΚΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ - Εφαρμογή του πλαισίου για τις χρηματοπιστωτικές αγορές: πρόγραμμα δράσης. ανακοίνωση της Επιτροπής της 11.05.1999 COM(1999)232

Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της Λισσαβόνας καθόρισε επίσης τις προτεραιότητες για το αμέσως προσεχές μέλλον όσον αφορά τις χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες. Η παράγραφος 21 των συμπερασμάτων της Προεδρίας αναφέρει ότι "για να επιταχυνθεί η ολοκλήρωση της εσωτερικής αγοράς χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών, πρέπει να αναληφθούν ενέργειες σε τομείς προτεραιότητας όπως..." :

- η διευκόλυνση της ευρύτερης δυνατής πρόσβασης σε όλη την Ένωση σε επενδυτικά κεφάλαια, και για τις ΜΜΕ, μέσω ενός "ενιαίου διαβατηρίου" για τους εκδότες.

- η διευκόλυνση της επιτυχούς συμμετοχής όλων των επενδυτών σε μια ολοκληρωμένη αγορά με την εξάλειψη των εμποδίων στις επενδύσεις σε συνταξιοδοτικά ταμεία.

- η προαγωγή της περαιτέρω ολοκλήρωσης και της καλύτερης λειτουργίας των αγορών κρατικών ομολόγων με περισσότερες διαβουλεύσεις και μεγαλύτερη διαφάνεια στα χρονοδιαγράμματα, τις τεχνικές και τα μέσα έκδοσης τίτλων και με τη βελτίωση της λειτουργίας των διασυνοριακών αγορών συμφωνιών πώλησης και επαναγοράς.

- η βελτίωση της συγκρισιμότητας των οικονομικών καταστάσεων των εταιρειών.

- η στενότερη συνεργασία μεταξύ εποπτικών αρχών των χρηματοπιστωτικών αγορών στην ΕΕ.

- η επίτευξη ταχείας προόδου στις από μακρού εκκρεμούσες προτάσεις για τις δημόσιες προσφορές εξαγοράς και για την αναδιάρθρωση και εκκαθάριση των πιστωτικών ιδρυμάτων και ασφαλιστικών εταιρειών, ώστε να βελτιωθεί η λειτουργία και η σταθερότητα της ευρωπαϊκής χρηματοπιστωτικής αγοράς.

Οι κατευθύνσεις αυτές αντικατοπτρίζονται επίσης στις προτεραιότητες των γενικών προσανατολισμών των οικονομικών πολιτικών.

Η έμφαση που δίνεται στα μέτρα υπέρ της αγοράς χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών στο ευρύ κοινό και στην επιτάχυνση της εφαρμογής τους αντανακλούν τόσο τη σημασία των μέτρων αυτών για την οικονομική ανάπτυξη όσο και την ανάγκη προσαρμογής στις ταχείες εξελίξεις της αγοράς. Επίσης, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο κάλεσε ιδίως (παράγραφος 11) το Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο να εγκρίνουν το ταχύτερο δυνατό εντός του 2000 τις εκκρεμείς νομοθετικές προτάσεις για το κανονιστικό πλαίσιο του ηλεκτρονικού εμπορίου, του ηλεκτρονικού χρήματος και της εξ αποστάσεως πώλησης χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών. Ζήτησε επίσης από την Επιτροπή και το Συμβούλιο να λάβουν μέτρα για την ενίσχυση της εμπιστοσύνης των καταναλωτών στο ηλεκτρονικό εμπόριο, ιδίως με εναλλακτικά συστήματα επίλυσης των διαφορών.

Ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε στη στήριξη και ανάπτυξη των ΜΜΕ, του επιχειρηματικού πνεύματος και της καινοτομίας γενικότερα και στην επέκταση της χρήσης επιχειρηματικών κεφαλαίων. Το Συμβούλιο ζήτησε την επανεξέταση, έως τα τέλη του 2000, των χρηματοδοτικών μέσων της ΕΤΕπ. και του ΕΤΕπ., με στόχο τον αναπροσανατολισμό των χρηματοδοτήσεων στη στήριξη επιχειρήσεων στο στάδιο της εκκίνησης, επιχειρήσεων υψηλής τεχνολογίας και μικρών επιχειρήσεων, καθώς και των άλλων πρωτοβουλιών που προτείνει η ΕΤΕπ. υπέρ του τομέα των επιχειρηματικών κεφαλαίων.

Στο σύνολό τους, τα συμπεράσματα αυτά αντιπροσωπεύουν ένα καθοριστικό βήμα προς την επίτευξη των επιδιωκόμενων στόχων. Αποτελούν σαφή πρόκληση για τους φορείς της πολιτικής για τις χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες, την Επιτροπή, το Συμβούλιο, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και όλα τα άλλα ενδιαφερόμενα μέρη, να τηρήσουν τις προθεσμίες και να επιτύχουν έγκαιρα τους στόχους που καθόρισαν οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων.

Το Συμβούλιο κάλεσε την Επιτροπή να υποβάλλει τακτικές εκθέσεις για την πρόοδο της υλοποίησης του ΠΔΧΥ. Η παρούσα έκθεση της Επιτροπής καταρτίστηκε με τη βοήθεια των προσωπικών εκπροσώπων των υπουργών ECOFIN στο πλαίσιο της ομάδας πολιτικής για τις χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες. Η δεύτερη αυτή έκθεση στο Συμβούλιο ECOFIN [2] εξετάζει τις κυριότερες εξελίξεις στο χρηματοπιστωτικό τομέα που σχετίζονται με τις πολιτικές στις οποίες βασίζεται το πρόγραμμα δράσης (τμήμα Ι), παρουσιάζει την πρόοδο της εφαρμογής των μέτρων του προγράμματος (τμήμα ΙΙ και παράρτημα) και επισκοπεί τους τομείς στους οποίους πρέπει να επιταχυνθεί ή να αναπροσανατολιστεί η ακολουθούμενη πολιτική (τμήμα ΙΙΙ).

[2] Πρώτη έκθεση, βλέπε: Πρόγραμμα δράσης για τις χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες - Έκθεση για την πρόοδο εφαρμογής των μέτρων, Νοέμβριος 1999. Στο Διαδίκτυο στη διεύθυνση: http://europa.eu.int/comm/internal_market

1. κυριοτερες εξελιξεις στο χρηματοπιστωτικο τομεα

Η ενοποίηση των ευρωπαϊκών κεφαλαιαγορών έχει καθοριστική σημασία για την οικονομική ανάπτυξη και την απασχόληση

Ο τομέας των χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών αντιπροσωπεύει περίπου το 6% του ΑΕΠ και το 2,5% της απασχόλησης στην ΕΕ. Στηρίζει όλες τις οικονομικές δραστηριότητες και έχει τις μεγαλύτερες δυνατότητες ανάπτυξης στην Ένωση.

Η δημιουργία μιας ενοποιημένης ευρωπαϊκής αγοράς κινητών αξιών και ενός δυναμικού χρηματοπιστωτικού τομέα αποτελούν πλέον εφικτούς στόχους. Οι εταιρείες θα ωφελούνται από τη δυνατότητα άντλησης κεφαλαίων σε όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση. οι εταιρείες θα μπορούν να προσφεύγουν σε λιγότερο δαπανηρές και πιο ευέλικτες χρηματοδοτήσεις. οι καινοτόμες νεοσύστατες εταιρείες θα βρίσκουν πιο κατάλληλες χρηματοδοτήσεις για τις ανάγκες τους, όπως τα κεφάλαια σποράς και τα κεφάλαια επιχειρηματικού κινδύνου. Οι αποδόσεις για τους επενδυτές θα αυξηθούν: οι υφιστάμενες αποταμιεύσεις θα μπορούν να χρησιμοποιούνται πιο παραγωγικά, αποδεσμεύοντας πόρους για άλλες χρήσεις. Οι αποταμιεύσεις του ιδιωτικού τομέα στην Ευρώπη ανέρχονται στο 20% περίπου του ΑΕΠ και αντιπροσωπεύουν ένα πολύτιμο μέσο, εάν αξιοποιηθούν αποτελεσματικά, για την τόνωση της ανάπτυξης και της δημιουργίας θέσεων απασχόλησης. Η μείωση των επιτοκίων καθιστά αναγκαία την αναζήτηση νέων τρόπων αύξησης της απόδοσης των αποταμιεύσεων για τους επενδυτές και τους αποταμιευτές. Αυτό έχει ιδιαίτερη σημασία για τη διαχείριση του δημόσιου χρέους σε μεσοπρόθεσμη βάση.

Πλαίσιο 1 ΠΩΣ ΟΙ ΧΡΗΜΑΤΟΠΙΣΤΩΤΙΚΕΣ ΑΓΟΡΕΣ ΣΥΜΒΑΛΛΟΥΝ ΣΤΗ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΘΕΣΕΩΝ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ

Η ύπαρξη σύγχρονων χρηματοπιστωτικών αγορών, ευρέως προσιτών σε όλες τις εταιρείες, μπορεί να οδηγήσει στην εμφάνιση μιας νέας γενεάς επιχειρηματιών και νέων μορφών απασχόλησης: η απασχόληση στις εταιρείες που είναι εισηγμένες στα ευρωπαϊκά χρηματιστήρια μικρών εταιρειών αυξήθηκε σε μέσο όρο κατά 40% (Neuer Markt) και 47% (Nouveau Marchι) στην περίοδο 96 - αρχές 99. Ωστόσο, ο αριθμός των εισηγμένων στις αγορές αυτές εταιρειών παραμένει μικρός - 785 συνολικά στα χρηματιστήρια EASDAQ, AIM και Euro.NM το Μάρτιο του 2000, έναντι 4800 εταιρειών στο NASDAQ. Η κεφαλαιοποίηση των 3 αγορών αντιστοιχεί στο 1/17 εκείνης του NASDAQ. Οι επενδύσεις σε επιχειρηματικά κεφάλαια στην Ευρώπη υστερούν επίσης σημαντικά σε σχέση με τις ΗΠΑ - 7 δισεκατ. ευρώ περίπου, έναντι 12 δισεκατ. στις ΗΠΑ. Η διαφορά αυξήθηκε ακόμα περισσότερο το 1999. Η δημιουργία και χρηματοδότηση ταχέως αναπτυσσόμενων εταιρειών έχει ουσιώδη σημασία για την αύξηση της απασχόλησης (βλ. πρόγραμμα δράσης για τα επιχειρηματικά κεφάλαια).

Οι κεφαλαιαγορές στην ΕΕ εξελίσσονται με γρήγορους ρυθμούς...

Το ευρώ είναι πλέον ένα από τα σημαντικότερα νομίσματα στις διεθνείς κεφαλαιαγορές. Το μερίδιό του στην αγορά διεθνών ομολόγων ανέρχεται ήδη σε περισσότερο από 40%.

Η αγοραία αξία των ομολογιακών εκδόσεων του ιδιωτικού τομέα συνεχίζει να αυξάνεται σε όλα τα κράτη μέλη (κατά 1,5% σε μέσο ετήσιο όρο). Για παράδειγμα, στις αρχές του 1999, η αγοραία αξία των εισηγμένων ομολόγων του ιδιωτικού τομέα αντιπροσώπευε περισσότερο από το 110% του ΑΕΠ στη Δανία, σχεδόν 70% στη Γερμανία και περισσότερο από το 40% στις Κάτω Χώρες.

Η κεφαλαιοποίηση στα χρηματιστήρια της ΕΕ συνεχίζει να αυξάνεται...

Η χρηματιστηριακή κεφαλαιοποίηση στα κράτη μέλη της ΕΕ εξακολουθεί να ανέρχεται στο ήμισυ μόνο του επιπέδου των ΗΠΑ, αλλά υπάρχουν ενδείξεις μιας νέας ανοδικής τάσης. Το 1999, οι νεοεισηγμένες εταιρείες άντλησαν πάνω από 130 δισεκατ. ευρώ στις ευρωπαϊκές αγορές, δηλαδή πάνω από το διπλάσιο του συνόλου του 1998.

Χρηματιστηριακή κεφαλαιοποίηση ως ποσοστό του ΑΕΠ

>ΑΝΑΦΟΡΑ ΣΕ ΓΡΑΦΗΚΟ>

Πηγή: Eurostat

Η υλοποίηση του ΠΔΧΥ θα συμβάλλει στην περαιτέρω ανάπτυξη αυτών των αγορών. Το πρόγραμμα περιέχει μια σειρά βασικών μέτρων για την κατάργηση των απομενόντων εμποδίων. Τα μέτρα αυτά αποτελούν μια απάντηση στις ταχείες αλλαγές στις αγορές κινητών αξιών στην ΕΕ: πάνω από 20 εναλλακτικά συστήματα συναλλαγών λειτουργούν σήμερα και τα "παραδοσιακά" χρηματιστήρια και ρυθμιζόμενες αγορές αντέδρασαν στις αλλαγές αυτές με συμμαχίες και συγχωνεύσεις, όπως ιδίως τα σχέδια "Euronext" και "IX". Επιταχύνονται επίσης και οι εργασίες για τους κοινούς κανόνες που εφαρμόζονται στις ενοποιημένες αγορές κινητών αξιών και παράγωγων μέσων, τον εξορθολογισμό των διαδικασιών άντλησης κεφαλαίων στο επίπεδο της ΕΕ, καθώς και για ένα ενιαίο σύνολο προτύπων γνωστοποίησης οικονομικών πληροφοριών από τις εισηγμένες εταιρείες (βλέπει κατωτέρω).

Οι ευρωπαϊκές εταιρείες προσφεύγουν σε όλο και μεγαλύτερο βαθμό στις χρηματοπιστωτικές αγορές για να αντλήσουν χρηματοδοτικούς πόρους, όπως επιβεβαιώνεται από την πτωτική τάση του δείκτη δανειακών προς ίδια κεφάλαια των ευρωπαϊκών εταιρειών. Οι σημαντικές αυξήσεις στις κεφαλαιοποιήσεις των χρηματιστηρίων όλων των κρατών μελών της ΕΕ (εκτός από την Αυστρία και το Λουξεμβούργο) από το 1997 υποδηλώνουν μια ριζική μεταβολή στη στρατηγική χρηματοδότησης των εταιρειών. Παρά τις ενθαρρυντικές αυτές εξελίξεις, οι τράπεζες γενικών συναλλαγών εξακολουθούν να έχουν το μεγαλύτερο μερίδιο στη χρηματοδότηση των επιχειρήσεων (στην EU-11 το ενεργητικό των τραπεζών ανέρχεται στο 212% του ΑΕΠ, έναντι 47,9% για τα ίδια κεφάλαια εταιρειών. στις ΗΠΑ οι αναλογίες είναι σχεδόν αντίστροφες, με 160% του ΑΕΠ για τα ίδια κεφάλαια και 62,5% του ΑΕΠ για το ενεργητικό των τραπεζών).

Η αυξανόμενη σημασία των καθεστώτων συνταξιοδοτικών παροχών ενόψει της γήρανσης του πληθυσμού της Ευρώπης

Τα συνταξιοδοτικά ταμεία, τα οποία υπόκεινται σε αυστηρή εποπτεία που εξασφαλίζει υψηλό επίπεδο προστασίας στους δικαιούχους συντάξεων, αποτελούν άμεση πηγή κεφαλαίων σε μακροπρόθεσμη βάση και μπορούν να αναπροσανατολίσουν τις ροές κεφαλαίων προς τις επενδύσεις του ιδιωτικού τομέα. Αυτό θα ενισχύσει την απασχόληση, χάρη στη μείωση του μη μισθολογικού κόστους της εργασίας και την ελάφρυνση των αυξανόμενων επιβαρύνσεων για τη χρηματοδότηση των συντάξεων λόγω δημογραφικών μεταβολών που οδηγούν στη γήρανση του πληθυσμού. Τα στοιχεία ενεργητικού των συνταξιοδοτικών ταμείων θα μπορούσαν να αυξηθούν από περίπου 2.000 δισεκατ. ευρώ (ποσό ίσο με το ήμισυ των συνολικών τραπεζικών καταθέσεων στην ΕΕ) σε 3.000 δισεκατ. ευρώ έως τα τέλη 2005. Εάν το ενεργητικό των συνταξιοδοτικών ταμείων των κρατών μελών αντιστοιχούσε, σε σχετικούς όρους, στα επίπεδα που παρατηρούνται στις Κάτω Χώρες, οι ευρωπαϊκές κεφαλαιαγορές θα είχαν στη διάθεσή τους άλλα 3-5 τρισεκατ. ευρώ.

ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 3 Η ΑΠΟΔΟΣΗ ΤΩΝ ΜΑΚΡΟΠΡΟΘΕΣΜΩΝ ΕΠΕΝΔΥΣΕΩΝ ΣΕ ΜΕΤΟΧΕΣ ΕΙΝΑΙ ΥΨΗΛΟΤΕΡΗ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΠΟΔΟΣΗ ΤΩΝ ΟΜΟΛΟΓΩΝ

Πληθωρισμός Ομόλογα Μετοχές

>ΑΝΑΦΟΡΑ ΣΕ ΓΡΑΦΗΚΟ>

Πηγή :Rebuilding Pensions - European Commission 1999

Μετά την εισαγωγή του ευρώ, ούτε τα ιδρύματα επαγγελματικών συνταξιοδοτικών παροχών ούτε οι ασφαλιστικές επιχειρήσεις του κλάδου ζωής υποχρεούνται να τηρούν κανόνες νομισματικής αντιστοιχίας. Οι κανόνες κατανομής των στοιχείων ενεργητικού δεν πρέπει να είναι υπερβολικά περιοριστικοί, ώστε να παρέχεται η δυνατότητα στους φορείς που πραγματοποιούν επενδύσεις σε μακροπρόθεσμη βάση να επενδύουν στην πραγματική οικονομία και να αξιοποιούν με τον καλύτερο τρόπο τις αποταμιεύσεις που τους εμπιστεύεται το κοινό. Η αποτελεσματική διαφοροποίηση των στοιχείων ενεργητικού θα επιτρέψει επίσης την επίτευξη των υψηλότερων αποδόσεων, διασφαλίζοντας παράλληλα την αξία των συνταξιοδοτικών παροχών. Τα καθεστώτα επαγγελματικών συνταξιοδοτικών παροχών θα πρέπει να έχουν τη δυνατότητα να επιλέγουν τα στοιχεία ενεργητικού που αντιστοιχούν καλύτερα στη φύση και τη διάρκεια των πραγματικών μακροπρόθεσμων υποχρεώσεών τους και μειώνουν τον επενδυτικό κίνδυνο. Ιδιαίτερα επωφελής θα ήταν ο καθορισμός κατάλληλων εποπτικών κανόνων που επιτρέπουν στα συνταξιοδοτικά ταμεία να βελτιστοποιούν τη διάρθρωση του χαρτοφυλακίου τους, λαμβάνοντας πλήρως υπόψη τις διάφορες προσεγγίσεις στα κράτη μέλη. Όπως ανακοινώθηκε στο πρόγραμμα δράσης, η Επιτροπή θα υποβάλει το καλοκαίρι μια πρόταση οδηγίας για την αντιμετώπιση αυτών των προκλήσεων.

Οι χρηματοπιστωτικές αγορές στην Ευρώπη μεταβάλλονται συνεχώς

Η συνεχιζόμενη τάση προς τη συγκέντρωση των επιχειρήσεων στο χρηματοπιστωτικό τομέα αλλάζει τις διαχωριστικές γραμμές μεταξύ δραστηριοτήτων (τράπεζες, ασφαλίσεις, διαχείριση περιουσιακών στοιχείων, επενδυτικές υπηρεσίες).

Πλαίσιο 4 ΑΠΟ ΤΟ 1995 ΔΗΜΙΟΥΡΓΗΘΗΚΑΝ ΠΑΝΩ ΑΠΟ 250 ΟΜΙΛΟΙ ΧΡΗΜΑΤΟΠΙΣΤΩΤΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ

Από το 1995 καταγράφηκαν πάνω από 1.300 νέες περιπτώσεις ομίλων που δραστηριοποιούνται στους τομείς των τραπεζών, των κινητών αξιών και των ασφαλίσεων. Οι περιπτώσεις αυτές έχουν κυρίως εγχώρια διάσταση, αν και στη Σκανδιναβία και το Μπενελούξ δημιουργήθηκαν επίσης διασυνοριακοί όμιλοι χρηματοπιστωτικών επιχειρήσεων. Σε πέντε κράτη μέλη (Βέλγιο, Ισπανία, Κάτω Χώρες, Πορτογαλία και Σουηδία), πάνω από τα δύο τρίτα των στοιχείων ενεργητικού εγχώριων τραπεζών κατέχονται από ιδρύματα που είναι μέλη ομίλων τραπεζικών και ασφαλιστικών επιχειρήσεων. Σε τέσσερα κράτη μέλη (Γαλλία, Φινλανδία, Ισπανία και Ιρλανδία) πάνω από το 50% των προϊόντων του κλάδου ζωής διατίθενται από ασφαλιστικές εταιρείες που ανήκουν σε τραπεζικούς ομίλους.

Commission, Απρίλιος 2000

Η συγκέντρωση και ενοποίηση στον ευρωπαϊκό τομέα χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών συνεχίζεται με ταχείς ρυθμούς. Η εξέλιξη αυτή εγείρει θέματα που σχετίζονται με την αποτελεσματικότητα της εποπτείας και απαιτούν την περαιτέρω επεξεργασία της πολιτικής στον τομέα αυτό (βλέπε κατωτέρω).

Πλαίσιο 5 Η ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΗ ΤΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΣΤΗΝ ΤΡΑΠΕΖΙΚΗ ΑΓΟΡΑ ΤΗΣ ΕΕ

Το μερίδιο των στοιχείων ενεργητικού των τραπεζών που κατέχονται από τις 20 μεγαλύτερες ευρωπαϊκές τράπεζες αυξήθηκε από το 35% το 1997 στο 41% στις αρχές του 1999). Οι συγχωνεύσεις και εξαγορές στην ΕΕ έχουν εγχώρια κυρίως διάσταση: σε 24 μόνο από τις 190 συγχωνεύσεις και εξαγορές τραπεζών στην ΕΕ στο πρώτο εξάμηνο του 1999 συμμετείχε μια ξένη τράπεζα (από τρίτη χώρα σε 19 περιπτώσεις).

City University Business School, Δεκέμβριος 1999, και ΕΚΤ, Απρίλιος 2000.

Ηλεκτρονικό εμπόριο και εναλλακτικά συστήματα συναλλαγών

Η ταχεία ανάπτυξη του ηλεκτρονικού εμπορίου και των εναλλακτικών συστημάτων συναλλαγών αρχίζει ήδη να μεταβάλλει τη μορφή των χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών. Για παράδειγμα, πάνω από 20 εναλλακτικά συστήματα συναλλαγών λειτουργούν σήμερα στην Ευρώπη και έχουν σημαντικές επιπτώσεις στις αγοραπωλησίες τίτλων σε μεγάλη κλίμακα. Η αξιοποίηση των δυνατοτήτων που προσφέρει το ηλεκτρονικό εμπόριο θα αποτελέσει μια κρίσιμη πρόκληση για την ικανότητα της Ένωσης να δημιουργεί νέες επιχειρηματικές προοπτικές και να προσαρμόζεται σε αυτές. Η αντιμετώπιση της πρόκλησης αυτής εξαρτάται από τη δημιουργία ενός ρυθμιστικού και θεσμικού πλαισίου σε ευρωπαϊκό επίπεδο που θα τονώνει την καινοτομία, τις επενδύσεις και την αποτελεσματικότητα.

Το πρόγραμμα δράσης αναπτύσσει μια διπλή προσέγγιση: προστασία των καταναλωτών από αθέμιτες εμπορικές πρακτικές, αλλά και στήριξή τους στην αναζήτηση των καλύτερων προσφορών στην αγορά. Καθοριστική σημασία στη διαδικασία αυτή έχει η ενίσχυση της εμπιστοσύνης και η διαθεσιμότητα, σε όλη την Ένωση, δίκαιων, πρόσφορων και αποτελεσματικών συστημάτων επίλυσης των διαφορών. Τα εμπόδια στη διασυνοριακή πώληση χρηματοπιστωτικών προϊόντων σε λιανική βάση καθίστανται πιο εμφανή καθώς οι νέες ηλεκτρονικές τεχνολογίες παρέχουν πρόσβαση στα προϊόντα αυτά σε όλους τους χρήστες του Διαδικτύου.

Πλαίσιο 6 οι τραπεζικεσ εργασιεσ μεσω του διαδικτυου αναπτυσσονται γρηγορα

Στο Ηνωμένο Βασίλειο τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα έχουν 18 κόμβους παροχής τραπεζικών υπηρεσιών μέσω του Διαδικτύου, στη Γερμανία 16, στην Ισπανία 12, στην Αυστρία 9, στη Σουηδία 7 και στην Πορτογαλία, τη Γαλλία και την Ιταλία 5. Η Φινλανδία, η Ιρλανδία και οι Κάτω Χώρες έχουν 3 κόμβους και η Δανία 2. Η απαρίθμηση περιλαμβάνει τις "εικονικές τράπεζες". Προβλέπεται ότι ο αριθμός Ευρωπαίων που διενεργούν τραπεζικές εργασίες μέσω του Διαδικτύου θα αυξηθεί κατά 30% σε περισσότερο από 20 εκατομμύρια έως το 2004. Η πρώτη "εικονική τράπεζα" έχει ήδη δημιουργηθεί, και ενώ εδρεύει στη Γαλλία, ασκεί τις δραστηριότητές της από το Δουβλίνο. Άλλες δύο εικονικές τράπεζες έλαβαν πρόσφατα άδεια λειτουργίας στη Γαλλία και τη Γερμανία.

Πηγή: Datamonitor, Απρίλιος 2000

Παρόλο που το Διαδίκτυο χρησιμοποιείται ευρέως στις ΗΠΑ για αγοραπωλησίες μετοχών (ο αριθμός των νοικοκυριών που διενεργούν συναλλαγές online αυξήθηκε κατά 30% μεταξύ Μαΐου 1999 και Ιανουαρίου 2000, από 2,7 σε 3,5 εκατ.), στην ΕΕ οι χρηματιστηριακές εταιρείες online εισήλθαν μόλις πρόσφατα στο χώρο του ηλεκτρονικού εμπορίου. Το 65% των χρηματιστών online δραστηριοποιήθηκαν στον τομέα αυτό τα τελευταία δύο χρόνια και μόνον το 20% έχουν επαγγελματική πείρα μεγαλύτερη της διετίας). Αναμένεται ότι ο αριθμός των λογαριασμών για χρηματιστηριακές πράξεις online στην Ευρώπη θα αυξηθεί δέκα φορές ή και περισσότερο στα επόμενα τέσσερα χρόνια.

Η εμφάνιση νέων συστημάτων ηλεκτρονικών συναλλαγών (επί του παρόντος, υπάρχουν περίπου 25 σε όλη την ΕΕ, μικρού σχετικά μεγέθους και ειδικευμένα σε συγκεκριμένες δραστηριότητες) θέτει νέες προκλήσεις στους ρυθμιστικούς και εποπτικούς φορείς. Οι προκλήσεις σχετίζονται ιδίως με το εάν τα συστήματα αυτά πρέπει να θεωρούνται ρυθμιζόμενες αγορές ή επιχειρήσεις επενδυτικών υπηρεσιών, καθώς με το βαθμό στον οποίο εξασφαλίζουν επαρκή προστασία στους καταναλωτές και ομαλή λειτουργία των αγορών.

Οι εξελίξεις αυτές θέτουν τις δημόσιες αρχές αντιμέτωπες με νέα ρυθμιστικά και εποπτικά προβλήματα. Η Επιτροπή θα δημοσιεύσει το καλοκαίρι ένα Πράσινο Βιβλίο που θα εξετάζει εάν οι ισχύουσες διατάξεις της νομοθεσίας για τον χρηματοπιστωτικό τομέα εξασφαλίζουν σε επαρκή βαθμό ένα εποπτικό και κανονιστικό περιβάλλον που επιτρέπει την ανάπτυξη χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών βασιζόμενων στο ηλεκτρονικό εμπόριο και, παράλληλα, διασφαλίζει πλήρως τα συμφέροντα των καταναλωτών.

Διεύρυνση και ενίσχυση του θεσμικού πλαισίου

Σε ένα πλαίσιο συνεχώς αυξανόμενης παγκοσμιοποίησης, έχει ουσιώδη σημασία να διασφαλιστεί η σταθερότητα στην αγορά χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών της ΕΕ. Οι εξωτερικές πολιτικές της Ένωσης, με την προοπτική ιδίως της προσεχούς διεύρυνσής της στις Χώρες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης (ΧΚΑΕ), την Κύπρο και τη Μάλτα, θα πρέπει να συμβάλλουν στην επίτευξη των στόχων αυτών.

Πλαίσιο 7 η αλληλεξάρτηση μεταξυ χρηματοπιστωτικών αγορων και θεσμικων πλαισιων τησ εε και των χκαε αυξανεται ολο και περισσοτερο

Το πιστωτικό άνοιγμα των κοινοτικών τραπεζών έναντι χωρών της Ανατολικής Ευρώπης αυξήθηκε κατά 2% μεταξύ 1997 και 1999. οι συνολικές ροές άμεσων επενδύσεων από την ΕΕ στις ΧΚΑΕ τριπλασιάστηκε κάθε χρόνο μεταξύ 1992 και 1998 (υπερβαίνοντας τα 8 δισεκατ. EUR το 1998). το 1999, πάνω από το 70% των εκδόσεων ομολόγων στις ΧΚΑΕ ήταν εκφρασμένα σε ευρώ.

Πηγή: ΤΔΔ

Μόνο με μια γενική εφαρμογή αυστηρών κανόνων προληπτικής εποπτείας, σύμφωνων με τα κοινοτικά πρότυπα, μπορούν να τεθούν οι κατάλληλες βάσεις για τη λειτουργία της μεγάλης εσωτερικής αγοράς χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών που θα δημιουργηθεί μετά τη διεύρυνση. Η μεταφορά του κοινοτικού νομοθετικού πλαισίου για τις χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες δεν επαρκεί για την επιτυχία της διεύρυνσης. Εφόσον η ενιαία άδεια λειτουργίας και η αρχή του ελέγχου από τη χώρα καταγωγής θα αποτελούν βασικά στοιχεία της διευρυμένης εσωτερικής αγοράς χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών, η αποτελεσματικότητα της εποπτείας στα νέα κράτη μέλη θα είναι εξίσου σημαντική όσο και η ύπαρξη της σχετικής νομοθεσίας. Στο πλαίσιο των προετοιμασιών για τη διεύρυνση, δίδεται μεγαλύτερη έμφαση στην οικοδόμηση του θεσμικού πλαισίου και στην παροχή εποπτικής στήριξης. Οι αρχές των κρατών μελών πρέπει να συμμετάσχουν ενεργά στην αξιολόγηση της καταλληλότητας των εποπτικών οργάνων και της διοικητικής επάρκειάς τους. Η Επιτροπή, σε συνεργασία με τους εθνικούς εμπειρογνώμονες, προετοιμάζει προτάσεις για μια διαδικασία εμπεριστατωμένης αξιολόγησης στα τέλη του 2000.

2. Πρόοδοσ τησ εφαρμογησ του προγραμματοσ δρασησ για τισ χρηματοπιστωτικεσ υπηρεσιεσ

Σημειώθηκε πρόοδος....

Το πρόγραμμα δράσης για τις χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες πρέπει να υλοποιηθεί ως το 2005. Ήδη κατά το πρώτο έτος εφαρμογής του πραγματοποιήθηκε σημαντική πρόοδος (στο παράρτημα της έκθεσης υπάρχει λεπτομερής επισκόπηση). Η Επιτροπή έχει ήδη εκδώσει την ανακοίνωσή της για τα συνταξιοδοτικά ταμεία και προετοιμάζει σχέδιο οδηγίας για το καλοκαίρι. Ενέκρινε επίσης πρόταση οδηγίας για την τροποποίηση της οδηγίας σχετικά με τη νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες, προτάσεις για την τροποποίηση της 4ης και 7ης οδηγίας σχετικά με το εταιρικό δίκαιο ώστε να προωθηθεί η λογιστική αποτίμηση στη σωστή αξία. Στις αρχές του 2000 εκδόθηκε ανακοίνωση της Επιτροπής σχετικά με την ελεύθερη παροχή υπηρεσιών στον ασφαλιστικό τομέα, καθώς και ανακοίνωση για τα συστήματα πληρωμών. Δημοσιεύθηκε επίσης σύσταση της Επιτροπής σχετικά με τη δημοσιότητα των χρηματοπιστωτικών μέσων.

Σε ό,τι αφορά τις χρηματιστηριακές αγορές για σημαντικούς συναλλασσόμενους έχει πραγματοποιηθεί πρόοδος στο πλαίσιο του Forum of European Securities Commissions (FESCO) και της Accounting Contact Committee προκειμένου να τηρηθεί το χρονοδιάγραμμα που καθορίζεται στο σχέδιο δράσης. Έχει επιτευχθεί πολιτική συμφωνία σχετικά με την πρόταση οδηγίας για τις εξαγορές. Η ανακοίνωση της Επιτροπής σχετικά την οδηγία επενδυτικών υπηρεσιών θα παρουσιαστεί το φθινόπωρο, παράλληλα με ανακοίνωση σχετικά με την "χειραγώγηση των αγορών". Σύντομα θα εκδοθεί ανακοίνωση της Επιτροπής σχετικά με τη μελλοντική λογιστική στρατηγική της Ένωση.

Ικανοποιητική πρόοδος σημειώνεται επίσης σχετικά με την ολοκλήρωση ασφαλών χρηματιστηριακών αγορών για τους μικροεπενδυτές. Συνεχίζονται οι συζητήσεις στο Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο σχετικά με την πρόταση για πώληση χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών εξ αποστάσεων. Η νομοθετική πρόταση για τους ασφαλιστικούς ενδιάμεσους θα παρουσιαστεί το καλοκαίρι. Συνεχίζονται οι εργασίες σχετικά με την ανακοίνωση για την ενημέρωση του καταναλωτή και ένα Πράσινο Βιβλίο για το ηλεκτρονικό εμπόριο και τις χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες. Έχουν επίσης προχωρήσει οι εργασίες για τους εποπτικούς κανόνες. Η πρόταση για μια οδηγία ηλεκτρονικού χρήματος έχει υποβληθεί στο Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.

Έχει επιτευχθεί πολιτική συμφωνία σχετικά με τη διάλυση και την αναδιάρθρωση των πιστωτικών οργανισμών και των ασφαλιστικών επιχειρήσεων. Οι εργασίες σχετικά με την αναθεώρηση των κανόνων για τα κεφάλαια των τραπεζών παράλληλα με την επιτροπή για την εποπτεία των τραπεζών της Βασιλείας G-10 και οι εργασίες για την εποπτεία των χρηματοπιστωτικών συγκροτημάτων προχωρούν σύμφωνα με το πρόγραμμα ενώ θα υποβληθούν το καλοκαίρι προτάσεις για τις νέες απαιτήσεις φερεγγυότητας των ασφαλιστικών επιχειρήσεων.

Τέλος, συνεχίζονται οι εργασίες σχετικά με τις γενικότερες συνθήκες στην ενιαία αγορά, ειδικότερα σε ό,τι αφορά την άμεση φορολογία. Συνεχίζονται οι εργασίες στην ομάδα Υψηλού Επιπέδου και το ECOFIN σε ότι αφορά την πρόταση της Επιτροπής σχετικά με την ελάχιστη φορολογία των εσόδων από αποταμίευση βάσει των συμπερασμάτων του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου του Ελσίνκι. Συνεχίζονται επίσης οι εργασίες στην ομάδα για την εφαρμογή του κώδικα συμπεριφοράς για τη φορολογία των επιχειρήσεων. Στην ομάδα φορολογικής πολιτικής, οι εργασίες για την φορολογία των επικουρικών συντάξεων και των χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών, θα συνεχιστούν κατά προτεραιότητα το 2000.

Το πρόγραμμα δράσης για τα κεφάλαια επιχειρηματικού κινδύνου προχωρεί.....

Η ανακοίνωση της Επιτροπής του Απριλίου 1998 καθορίζει 6 είδη φραγμών που θα πρέπει να αρθούν ώστε να επιταχυνθεί η ανάπτυξη των κεφαλαίων επιχειρηματικού κινδύνου στην ΕΕ, που έχουν ιδιαίτερη σημασία για τη δημιουργία απασχόλησης. Οι φραγμοί που περιλαμβάνονται υπάγονται σε 6 κατηγορίες: κατάτμηση της αγοράς, νομοθεσία, φορολογία, πολιτισμική παράδοση, έλλειψη επιχειρήσεων υψηλής τεχνολογίας και ανθρώπινοι πόροι με ανεπαρκή εκπαίδευση. Η συνολική άρση των παραπάνω φραγμών συνιστά το πρόγραμμα δράσης για τα κεφάλαια επιχειρηματικού κινδύνου που εγκρίθηκε στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Κάρντιφ και πρέπει να εφαρμοστεί ως το 2003.

Η Επιτροπή έδωσε πάντα ιδιαίτερη έμφαση στο γεγονός ότι ορισμένα τμήματα του προγράμματος δράσης για τα κεφάλαια επιχειρηματικού κινδύνου προϋποθέτουν δράση σε κοινοτικό επίπεδο - ενώ τα περισσότερα εμπίπτουν στην αποκλειστική αρμοδιότητα των κρατών μελών. Από κανονιστικής πλευράς, η Επιτροπή έχει προχωρήσει στις εργασίες της σχετικά με θέματα όπως εκσυγχρονισμός της οδηγίας για τα ενημερωτικά φυλλάδια, τα κοινά λογιστικά πρότυπα, οι κανόνες του "σώφρονος επενδυτή" στο πλαίσιο της μεταρρύθμισης των συνταξιοδοτικών ταμείων και η ενιαία κοινοτική άδεια.

Το φθινόπωρο του 1999 υποβλήθηκε στο Συμβούλιο ECOFIN αναθεώρηση του προγράμματος δράσης για τα κεφάλαια επιχειρηματικού κινδύνου, μετά την οποία, το Συμβούλιο ECOFIN ζήτησε από την Επιτροπή να καταρτίσει μια διαδικασία "καθορισμού χρονοδιαγράμματος" για τα κεφάλαια επιχειρηματικού κινδύνου. (Η Επιτροπή δίνει τελική μορφή στην πρότασή της προκειμένου να αναπτυχθούν ορισμένοι δείκτες κλειδιά όπως: κεφάλαια επιχειρηματικού κινδύνου/ΑΕΠ αριθμός επιχειρήσεων που λαμβάνουν κεφάλαια εκκίνησης, αριθμός νέων επιχειρήσεων στο χρηματιστήριο κτλ.). Δεύτερον, στο πλαίσιο της ηλεκτρονικής Ευρώπης, πρωτοβουλίας της Επιτροπής με στόχο τον τριπλασιασμό της χρηματοδότησης των αρχικών κεφαλαίων ως το 2003, η Επιτροπή υπέβαλε έγγραφο εργασίας στην Επιτροπή Ευρωπαϊκής Πολιτικής προκειμένου να βελτιωθεί η συνεκτικότητα όλων των χρηματοδοτικών μέσων της Κοινότητας ώστε να διευκολυνθεί η ανάπτυξη των κεφαλαίων επιχειρηματικού κινδύνου και των ταχέως αναπτυσσομένων εταιρειών. Έτσι, περιελήφθησαν ορισμένες νέες ιδέες από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων και το Ευρωπαϊκό Ταμείο Επενδύσεων στα συμπεράσματα. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο ζήτησε από το Συμβούλιο και την Επιτροπή να υποβάλουν έκθεση ως τα τέλη του 2000 σχετικά με τη συνεχιζόμενη μεταρρύθμιση των χρηματοδοτικών μέσων της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων και του Ευρωπαϊκού Ταμείου Επενδύσεων ώστε να αναπροσανατολιστεί η χρηματοδότηση προς τη στήριξη των επιχειρήσεων που ξεκινούν τη δραστηριότητά τους, των εταιρειών υψηλής τεχνολογίας και των μικρών επιχειρήσεων καθώς και άλλων πρωτοβουλιών επιχειρηματικού κινδύνου που πρότεινε η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων.

.. Χρειάζεται όμως μεγαλύτερη προσπάθεια

Ενώ έχει πραγματοποιηθεί πρόοδος σε ορισμένους τομείς, σε άλλους χρειάζεται περισσότερη προσπάθεια.

Έλλειψη προόδου σημειώνεται ειδικότερα στους ακόλουθους τομείς:

* Παρά διαδοχικές πολιτικές δεσμεύσεις στο υψηλότερο πολιτικό επίπεδο, σημειώθηκε μικρή μόνο πρόοδος σχετικά με το καταστατικό της Ευρωπαϊκής εταιρείας. Το γεγονός αυτό είχε επιπτώσεις σε δυο άλλα μέτρα του τομέα του εταιρικού δικαίου (10η Οδηγία Εταιρικού Δικαίου και 14η Οδηγία Εταιρικού Δικαίου).

* Η ανακοίνωση της Επιτροπής σχετικά με την απάτη και την παραποίηση στα συστήματα πληρωμών και η σύστασή της για τη διαφάνεια των χρηματοπιστωτικών μέσων θα υποβληθούν πριν από το καλοκαίρι.

* Τρία κράτη μέλη (FR, IT, LUX) δεν έχουν ακόμη μεταφέρει την Οδηγία για τον οριστικό χαρακτήρα του διακανονισμού και καλούνται να εγκρίνουν τα κατάλληλα εθνικά μέτρα για τη μεταφορά της το συντομότερο δυνατό.

3. πεδια δρασησ και μετρα του προγραμματοσ δρασησ που χρειαζονται περαιτερω πολιτικη εξεταση Ή διευκρινηση.

Μετά την έγκριση του σχεδίου δράσης για τις χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες τον Μάιο του 1999, η κλίμακα και η ταχύτητα των διορθωτικών αλλαγών στις ευρωπαϊκές χρηματιστηριακές αγορές εντατικοποιήθηκε. Δυο σημαντικοί πολιτικοί τομείς χρειάζονται περαιτέρω εξέταση ή διευκρίνιση:

* διευκόλυνση της πρόσβαση στις κεφαλαιαγορές

* βελτίωση της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας

Πέντε προτεραιότητες της EΕ για αποτελεσματικές χρηματοπιστωτικές αγορές και τη διευκόλυνση συμμετοχής σε ίδια κεφάλαια μη εισηγμένων επιχειρήσεων

Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της Λισσαβόνας καθόρισε μια σειρά δράσεων προτεραιότητας σε σχέση με τη λειτουργία των χρηματιστηριακών αγορών όπου πρέπει να σημειωθεί ταχύτερη πρόοδος ώστε να τηρηθεί η τελική προθεσμία του 2005.

1. Ενιαίο διαβατήριο" για τους εκδότες

Η κοινοτική νομοθεσία, μέσω της οδηγίας σχετικά με τα ενημερωτικά φυλλάδια και την εισαγωγή στο χρηματιστήριο, έχει ως στόχο να διευκολύνει την πρόσβαση στα χρηματιστήρια άλλων χωρών με βάση τις ίδιες πληροφορίες που απαιτούν και οι εγχώριες αρχές. Ωστόσο, η νομοθεσία αυτή δεν έχει εφαρμοστεί. Η παράλληλη διαπραγμάτευση σε διαφορετικά χρηματιστήρια και η προσφορά διασυνοριακών μετοχών είναι σπάνιες. Τα εμπόδια για την αμοιβαία αναγνώριση οφείλονται στο ότι:

* οι εθνικές αρχές τείνουν να περιορίσουν το πεδίο εφαρμογής της σε στενά καθορισμένες κατηγορίες τίτλων.

* συχνά απαιτούνται πρόσθετες προϋποθέσεις.

* υπάρχουν ανησυχίες για το ότι οι ελάχιστες απαιτήσεις δημοσιότητας είναι ανεπαρκείς.

* τα παραδοσιακά συστήματα σχετικά με τα ενημερωτικά φυλλάδια για δημόσιες προσφορές δεν είναι προσαρμοσμένα στους εκδότες που επιθυμούν να πραγματοποιήσουν διαδοχικές αυξήσεις κεφαλαίου. και

* δεν καλύπτονται οι ανάγκες των επενδυτών για τακτική ενημέρωσή τους με χρηματιστηριακές πληροφορίες.

Η Επιτροπή προετοιμάζει μια νέα πρόταση σχετικά με τις χρηματιστηριακές πληροφορίες. Η συγκεκριμένη αναθεώρηση των υπαρχόντων κανόνων θα επικεντρωθεί πιθανότατα στην εισαγωγή ενημερωτικών φυλλαδίων αναφοράς για όλες τις εταιρείες των οποίων διαπραγματεύονται δημόσια μετοχές.

2. Βελτίωση της συγκρισιμότητας των λογιστικών καταστάσεων των εταιρειών:

Οι συζητήσεις με τους εκπροσώπους των υπουργών Οικονομικών έδειξαν ότι δεν απέχει πολύ μια συμφωνία σχετικά με την αναγκαιότητα ταχείας προόδου προς ένα ενιαία πλαίσιο χρηματοδοτικών πληροφοριών (για τους ετήσιους ενοποιημένους λογαριασμούς) για όλες τις μετοχές που είναι εισηγμένες σε χρηματιστήρια. Η έγκριση ενός ενιαίου συνόλου προτύπων για τις εισηγμένες εταιρείες αποτελεί τον καλύτερο τρόπο για το επιθυμητό επίπεδο διαφάνειας και πληροφόρησης ώστε να ενθαρρυνθεί η διασυνοριακή διαπραγμάτευση τίτλων. Όπως προέβλεπε η Επιτροπή στη στρατηγική της του 1995, τα διεθνή λογιστικά πρότυπα (IAS) πρέπει να αποτελέσουν το σημείο εκκίνησης για συγκρίσιμες χρηματοδοτικές πληροφορίες στην Ευρώπη. Η εν λόγω τοποθέτηση υπέρ των IAS ενισχύθηκε από τη σαφή υποστήριξη των συγκεκριμένων προτύπων κατά την πρόσφατη συνεδρίαση της IOSCO. Τα θέματα κοινής εφαρμογής και προσανατολισμού θα εξεταστούν επίσης στην προσεχή ανακοίνωση της Επιτροπής σχετικά με τη στρατηγική σε θέματα χρηματοδοτικής λογιστικής, που αναμένεται να εκδοθεί σύντομα. Στο τέλος του έτους θα διατυπωθεί νομοθετική πρόταση η οποία θα υποχρεώνει τις εταιρείες που οι μετοχές τους είναι εισηγμένες σε χρηματιστήρια να εφαρμόζουν τα ΙΑS που έχει εγκρίνει η ΕΕ. Στη συνέχεια, το 2001, η Επιτροπή θα εκθέσει τις απόψεις της σχετικά με τον εκσυγχρονισμό των λογιστικών οδηγιών της ΕΕ.

3. Κατάργηση των φραγμών στις επενδύσεις των συνταξιοδοτικών ταμείων και των ΟΣΕΚΑ.

Η πρόταση οδηγίας σχετικά με τα επαγγελματικά συνταξιοδοτικά ταμεία που κατάρτισε η Επιτροπή θα είναι έτοιμη το καλοκαίρι. Με την επιφύλαξη αυστηρής εποπτείας, θα προτείνει την ελάφρυνση των ποσοτικών περιορισμών που αφορούν το ποσοστό των στοιχείων ενεργητικού τα οποία μπορούν να τοποθετηθούν σε τίτλους ή ίδια κεφάλαια μη εισηγμένων εταιρειών. Δεδομένων των ποσών που θα διαθέτουν τα εν λόγω ταμεία, σύμφωνα με τις σχετικές προβλέψεις, το γεγονός ότι θα αυξηθούν οι δυνατότητες τοποθέτησής τους μπορεί να οδηγήσει σε σημαντική αύξηση των επενδύσεων στις διάφορες κατηγορίες τίτλων [3]. Δυο συμπληρωματικές προτάσεις για τους Οργανισμούς Συλλογικών Επενδύσεων σε Κινητές Αξίες (ΟΣΕΚΑ), βρίσκονται σήμερα στο στάδιο των διαπραγματεύσεων στο Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, και θα διευρύνουν το φάσμα των επενδύσεων στις οποίες θα έχουν πρόσβαση οι οργανισμοί συλλογικών τοποθετήσεων που επιθυμούν να πωλήσουν μερίδια σε διασυνοριακό επίπεδο.

[3] Στις ΗΠΑ, τα συνταξιοδοτικά ταμεία διαθέτουν το 0.3% του ενεργητικού τους σε κεφάλαια επιχειρηματικού κινδύνου. Μολονότι περιορισμένο, αυτό επίπεδο επένδυσης δεν παύει να αντιπροσωπεύει το 47% των κεφαλαίων επιχειρηματικού κινδύνου στις ΗΠΑ.

4. Βελτίωση της λειτουργίας των διασυνοριακών αγορών συντάξεων

Η Επιτροπή προετοιμάζει μια πρόταση Οδηγίας σχετικά με τις εγγυήσεις, που αναμένεται να διευκολύνει τις τεχνικές διασυνοριακής ασφάλισης και να καταργήσει έτσι ένα σημαντικό παράγοντα νομικής αβεβαιότητας, που αυξάνει χωρίς λόγο τον κίνδυνο αντιστάθμισης και διακανονισμού. Η Επιτροπή θα προωθήσει τις διαβουλεύσεις με σχετικό έγγραφό της ώστε να πραγματοποιήσει τις απαραίτητες νομοθετικές προτάσεις στην αρχή του επόμενου έτους. Η πρόταση αυτή θα ευνοήσει ειδικότερα τις πράξεις ασφάλισης, αφού θα διευκρινίσει τη νομική κατάσταση σε ότι αφορά τη μεταφορά των σχετικών τίτλων. Θα άρει επίσης τις αβεβαιότητες ως προς την γεωγραφική θέση των εγγυήσεων εν όψει του διακανονισμού. Η Επιτροπή θα ξεκινήσει τις συζητήσεις με βάση ένα έγγραφο διαβούλευσης, ώστε να μπορέσει να πραγματοποιήσει τις απαραίτητες νομικές προτάσεις στις αρχές του επόμενου έτους.

5. Ριζική αναθεώρηση της οδηγίας για τις επενδυτικές υπηρεσίες

Οι σημαντικές αλλαγές που παρατηρούνται στις αγορές κινητών αξιών της ΕΕ απαιτούν συνολικότερη επανεξέταση της πολιτικής της ΕΕ έναντι των αγορών αυτών. Η οδηγία για τις επενδυτικές υπηρεσίες - ακρογωνιαίος λίθος της νομοθεσίας της ΕΕ - είχε ως στόχο, μεταξύ άλλων, να διευρύνει τον κύκλο των συμμετεχόντων στα εθνικά χρηματιστήρια καθιερώνοντας ένα "ενιαίο διαβατήριο" για τους παροχείς επενδυτικών υπηρεσιών, βάσει της άδειας της χώρας προέλευσης. Ωστόσο, το κείμενο αυτό παρουσιάζει περιορισμένο ενδιαφέρον για τις αγορές κινητών αξιών, που χαρακτηρίζονται από τον πολλαπλασιασμό των θέσεων διαπραγμάτευσης και από τον ολοένα και περισσότερο ασαφή διαχωρισμό μεταξύ των λειτουργιών των χρηματιστηρίων και των επιχειρήσεων. Ο προβλεπόμενος περιορισμός του κεντρικού ρόλου των χρηματιστηρίων και η αντίδρασή τους έναντι αυτής της εξέλιξης, με τη μορφή της "αποαμοιβαιοποίησης" και εγκατάλειψης των κανονιστικών αρμοδιοτήτων, θα έχει συνέπειες που πρέπει να εξεταστούν λεπτομερώς.

Είναι επίσης αναγκαίες σαφείς οδηγίες σε ό,τι αφορά το διαχωρισμό, που γίνεται στην οδηγία για τις επενδυτικές υπηρεσίες, μεταξύ "σημαντικών" και "μικρών" επενδυτών. Πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη σημασία στους νέους συστημικούς κινδύνους που μπορούν να περιέχουν τα ηλεκτρονικά συστήματα διασταύρωση των εντολών ή τα συστήματα αντιστάθμισης και διακανονισμού. Ιδίως τα τελευταία έχουν μεγάλη σημασία για τη διατήρηση της συστηματικής σταθερότητας. Η Επιτροπή θα ξεκινήσει το καλοκαίρι μια ευρεία διαβούλευση σχετικά με τη φύση και τη σημασία αυτών των εξελίξεων και σχετικά με την αναγκαιότητα βελτίωσης της οδηγίας για τις επενδυτικές υπηρεσίες.

Οι κοινές προσεγγίσεις σε ό,τι αφορά τους κανόνες των αγορών κινητών αξιών δεν μπορούν να εξεταστούν ανεξάρτητα από την εφαρμογή αυτών των κανόνων, ιδιαίτερα στο πλαίσιο μιας ολοένα και ταχύτερης εξέλιξης προς πραγματικά ευρωπαϊκά δίκτυα για τις κινητές αξίες.

Συμβολή των οργάνων εποπτείας και παρακολούθησης στη χρηματοδοτική ταθερότητα

Το πρόγραμμα δράσης για τις χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες αναγνωρίζει ότι η συνεργασία μεταξύ των εθνικών εποπτικών αρχών πρέπει να ενισχυθεί ώστε να αντιμετωπιστούν τα διασυνοριακά προβλήματα και να αναπτυχθεί μια κοινή προσέγγιση της εποπτείας, εξετάζοντας τις νέες μορφές εποπτικών κινδύνων στις τραπεζικές, ασφαλιστικές και χρηματιστηριακές αγορές. Πράγματι, μια στενότερη συνεργασία των εποπτικών αρχών είναι ουσιώδης για την καλή διαχείριση του θεσμικού/εποπτικού κινδύνου. Την αντίληψη αυτή συμμερίζεται και στηρίζει η οικονομική και δημοσιονομική επιτροπή στην έκθεσή της για τη χρηματοδοτική σταθερότητα που εγκρίθηκε και δημοσιεύθηκε από το συμβούλιο Ecofin κατά το άτυπο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της Λισσαβόνας. Η ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ των διαφόρων εποπτικών αρχών και μεταξύ των αρχών αυτών και των κεντρικών τραπεζών, σε ό,τι αφορά τα μεγάλα συγκροτήματα και την εξέλιξη των αγορών θεωρείται το κλειδί για την καλύτερη συνεργασία μεταξύ των διαφόρων ενεχόμενων αρχών. Η συνεργασία μεταξύ των εποπτικών αρχών και των κεντρικών τραπεζών πρέπει επίσης να ενισχυθεί. Επιπλέον, σε ότι αφορά τη διαχείριση των κρίσεων, χρειάζεται περαιτέρω προβληματισμός ώστε να ενισχυθεί η συνεργασία του Υπουργείου Οικονομικών ενόψει των συγκεκριμένων αρμοδιοτήτων τους για τη συστηματική σταθερότητα.

Συνεπώς, είναι απαραίτητες νέες προσπάθειες από την πλευρά των θεσμικών οργάνων και των εποπτικών αρχών προκειμένου να βελτιωθεί η πρακτική λειτουργία του συστήματος. Η Επιτροπή συμμερίζεται την ανάλυση αυτή και θα προτείνει ορισμένα μέτρα σχετικά :

* τις αρχές του επόμενου έτους θα παρουσιαστεί νομοθετική πρόταση με στόχο να αντιμετωπιστούν ορισμένα επείγοντα εποπτικά προβλήματα που αφορούν τα χρηματοπιστωτικά συγκροτήματα.

* η διασυνοριακή αναδιοργάνωση των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων καθιστά ολοένα και δυσκολότερο τον καθορισμό της εθνικότητας και της εποπτικής αρχής στην οποία εμπίπτουν. Συνεπώς, οι αρχές καλούνται, για τα μεγάλα χρηματοπιστωτικά συγκροτήματα, να διορίσουν έναν συντονιστή σε ό,τι αφορά την εποπτεία.

* η συνεργασία μεταξύ των διατομεακών εποπτικών και κανονιστικών αρχών ενισχύθηκε με τη δημιουργία ενός άτυπου στρογγυλού τραπεζιού των κανονιστικών οργάνων, στόχος του οποίου είναι να ανιχνεύει τα κοινά προβλήματα και να αναλαμβάνει τα κατάλληλα μέτρα. Πρώτο καθήκον του θα πρέπει να είναι η επισκόπηση των μηχανισμών συνεργασίας που υπάρχουν σε κάθε τομέα. Αν χρειαστεί, θα καταρτιστεί μια "χάρτα συνεργασίας των εποπτικών αρχών" που θα επιτρέψει την κατανομή των διαφόρων εποπτικών αρμοδιοτήτων σε διασυνοριακή βάση και την εγκαθίδρυση μηχανισμών διαχείρισης των προβλημάτων.

Σύγκλιση των εποπτικών πρακτικών

Η άφιξη του ευρώ διευκόλυνε και ενθάρρυνε τη συγκέντρωση και την εξυγίανση του ευρωπαϊκού χρηματοπιστωτικού τομέα. Έχει ιδιαίτερη σημασία οι εποπτικές αρχές της ΕΕ να έχουν κοινή προσέγγιση στην εκτέλεση της αποστολής τους, γεγονός που συνεπάγεται μέτρα για την καθοδήγηση των εποπτικών οργάνων και των αγορών, την έγκριση επαγγελματικών κωδίκων συμπεριφοράς κ.λ.π. προκειμένου να διασφαλιστεί η σταθερότητα του χρηματοδοτικού συστήματος στη ζώνη ευρώ, να παράγουν όλες οι οδηγίες της ΕΕ τα αποτελέσματα τους και να επιταχυνθεί η δημιουργία μιας ενιαίας χρηματοπιστωτικής αγοράς. (Σύμφωνα με τις συστάσεις της οικονομικής και δημοσιονομικής επιτροπής, η τραπεζική συμβουλευτική επιτροπή και η ομάδα επαφής άρχισαν ήδη να εργάζονται σχετικά με την προσέγγιση της εποπτείας για τα ίδια κεφάλαια των τραπεζών). Η σύγκλιση των εποπτικών πρακτικών για τις χρηματοπιστωτικές αγορές αποτελεί βασική προτεραιότητα για το άμεσο μέλλον.

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

ΠΡΟΟΔΟΣ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΔΡΑΣΗΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΧΡΗΜΑΤΟΠΙΣΤΩΤΙΚΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ

Στο παρόν παράρτημα περιλαμβάνεται μια δεύτερη επισκόπηση της προόδου των δράσεων του προγράμματος δράσης για τις χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες (COM(1999)232). H δεύτερη αυτή έκθεση στο Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο δείχνει την πρόοδο τους 12 τελευταίους μήνες μετά την έγκριση του προγράμματος δράσης. Η έκθεση υποβλήθηκε τον Μάιο του 2000. Οι πίνακες συνοψίζουν την τρέχουσα κατάσταση και περιέχουν την αξιολόγηση της Επιτροπής για το βαθμό στον οποίο τα κοινοτικά θεσμικά όργανα και τα κράτη μέλη έχουν επιτύχει τους στόχους που καθορίζονται στο πρόγραμμα δράσης. Όπου χρειάζεται έχει προστεθεί σχόλιο στην τελευταία στήλη, ειδικά για να φανούν τα επόμενα βήματα που πρέπει να αναληφθούν. Αστερίσκος (*) δείχνει αν έχει ολοκληρωθεί επιτυχώς μια δράση. Σταυρός (+) δείχνει δράσεις όπου έχει σημειωθεί κάποια πρόοδος σε σχέση με τους στόχους του προγράμματος δράσης. Μείον (-) δείχνει τους τομείς όπου η πρόοδος είναι απογοητευτική. Η τρίτη έκθεση προόδου θα υποβληθεί στο Συμβούλιο ECOFIN και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στα τέλη του 2000.

Μηχανισμοί και διαδικασία

Οι μηχανισμοί για την εφαρμογή του προγράμματος δράσης έχουν ιδιαίτερη σημασία για την ολοκλήρωσή του. Τους έξι τελευταίους μήνες και σύμφωνα με τις προτάσεις του προγράμματος δράσης, η Επιτροπή συνέστησε τις ακόλουθες δομές.

* Ομάδα Πολιτικής Χρηματοπιστωτικών Υπηρεσιών (FSPG) που περιλαμβάνει εκπροσώπους των υπουργών Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, αρμοδιότητα της οποίας είναι να αποτελέσει ένα φόρουμ ευρείας συμφωνίας μεταξύ εθνικών υπουργείων που εμπλέκονται στη νομοθεσία των Χρηματοπιστωτικών Υπηρεσιών. Η FSPG συνεδρίασε τρεις φορές μετά την έγκριση του προγράμματος δράσης και συνέδραμε την Επιτροπή στον έλεγχο της προόδου και την προετοιμασία της παρούσας έκθεσης.

* Πραγματοποιήθηκαν άτυπες αρχικές συζητήσεις με εκπροσώπους του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου ενόψει της ρύθμισης της συζήτησης των μειζόνων πολιτικών προσανατολισμών με τους βουλευτές σε πρώιμο στάδιο.

* Τα αντιπροσωπευτικά σώματα της ΕΕ συνέδραμαν την Επιτροπή στη σύσταση ομάδων φόρουμ που αποτελούνται από εμπειρογνώμονες της αγοράς, ώστε να εξετασθούν πρακτικές και τεχνικές πλευρές μέτρων FSPG.

* Η ανακοίνωση της Επιτροπής για την απάτη και την παραποίηση στα συστήματα πληρωμών και η σύστασή της για την διαφάνεια των χρηματοπιστωτικών μέσων θα υποβληθούν πριν από το καλοκαίρι. Η μικρή καθυστέρηση της έγκρισής τους οφείλεται σε διοικητικούς λόγους λόγω των αλλαγών στην Επιτροπή.

ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΣΤΟΧΟΣ 1: ΜΙΑ ΕΝΙΑΙΑ ΑΓΟΡΑ υπηρεσιων για μεγαλουσ επενδυτεσ στην ΕΕ

Συγκέντρωση κεφαλαίων σε πανευρωπαϊκή κλίμακα:

>ΘΕΣΗ ΠIΝΑΚΑ>

Δημιουργία κοινού νομοθετικού πλαισίου για ενοποιημένες αγορές τίτλων και παράγωγων προϊόντων:

>ΘΕΣΗ ΠIΝΑΚΑ>

Προς ένα ενιαίο σύνολο οικονομικών καταστάσεων για τις εισηγμένες εταιρείες

>ΘΕΣΗ ΠIΝΑΚΑ>

Έλεγχος των συστημικών κινδύνων κατά την εκκαθάριση των συναλλαγών τίτλων:

>ΘΕΣΗ ΠIΝΑΚΑ>

Προς ένα ασφαλές και διαφανές περιβάλλον για τη διασυνοριακή αναδιάρθρωση:

>ΘΕΣΗ ΠIΝΑΚΑ>

Μια ενιαία και αποτελεσματική αγορά για τους επενδυτές:

>ΘΕΣΗ ΠIΝΑΚΑ>

ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΣΤΟΧΟΣ 2: ΑΝΟΙΚΤΕΣ ΚΑΙ ΑΣΦΑΛΕΙΣ ΑΓΟΡΕΣ ΧΡΗΜΑΤΟΠΙΣΤΩΤΙΚΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΓΙΑ ΤΟ ΕΥΡΥ ΚΟΙΝΟ

>ΘΕΣΗ ΠIΝΑΚΑ>

ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΣΤΟΧΟΣ 3: ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΙ ΠΡΟΛΗΠΤΙΚΟΙ ΚΑΝΟΝΕΣ ΚΑΙ ΕΠΟΠΤΕΙΑ

>ΘΕΣΗ ΠIΝΑΚΑ>

>ΘΕΣΗ ΠIΝΑΚΑ>

ΓΕΝΙΚΟΣ ΣΤΟΧΟΣ: δΙΕΥΡΥΝΣΗ ΤΩΝ ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΩΝ ΓΙΑ ΜΙΑ βελτιστη

ενιαια χρηματοπιστωτικη αγορα

>ΘΕΣΗ ΠIΝΑΚΑ>