EUR-Lex Access to European Union law

Back to EUR-Lex homepage

This document is an excerpt from the EUR-Lex website

Document 32011D0471

2011/471/ΕΕ: Απόφαση της Επιτροπής, της 14ης Δεκεμβρίου 2010 , σχετικά με την κρατική ενίσχυση C 38/05 (πρώην NN 52/04) που χορηγήθηκε από τη Γερμανία υπέρ του ομίλου Biria [κοινοποιηθείσα υπό τον αριθμό Ε(2010) 8289] Κείμενο που παρουσιάζει ενδιαφέρον για τον ΕΟΧ

ΕΕ L 195 της 27.7.2011, p. 55–70 (BG, ES, CS, DA, DE, ET, EL, EN, FR, IT, LV, LT, HU, MT, NL, PL, PT, RO, SK, SL, FI, SV)

Legal status of the document In force

ELI: http://data.europa.eu/eli/dec/2011/471/oj

27.7.2011   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

L 195/55


ΑΠΌΦΑΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΉΣ

της 14ης Δεκεμβρίου 2010

σχετικά με την κρατική ενίσχυση C 38/05 (πρώην NN 52/04) που χορηγήθηκε από τη Γερμανία υπέρ του ομίλου Biria

[κοινοποιηθείσα υπό τον αριθμό Ε(2010) 8289]

(Το κείμενο στη γερμανική γλώσσα είναι το μόνο αυθεντικό)

(Κείμενο που παρουσιάζει ενδιαφέρον για τον ΕΟΧ)

(2011/471/ΕΕ)

Η ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ,

Έχοντας υπόψη τη συνθήκη για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ), και ιδίως το άρθρο 108 παράγραφος 2 πρώτο εδάφιο (1),

Έχοντας υπόψη τη συμφωνία για τον Ευρωπαϊκό Οικονομικό Χώρο, και ιδίως το άρθρο 62 παράγραφος 1 στοιχείο α),

Αφού κάλεσε τους ενδιαφερομένους να υποβάλουν τις παρατηρήσεις τους σύμφωνα με τα προαναφερθέντα άρθρα (2), και με βάση τις παρατηρήσεις αυτές,

Εκτιμώντας τα ακόλουθα:

I.   ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ

1.1.   Διαδικασία ενώπιον της Επιτροπής

(1)

Στις 23 Ιανουαρίου 2002 και στις 20 Αυγούστου 2002, η Επιτροπή έλαβε καταγγελία σχετική με κρατική ενίσχυση υπό μορφή κρατικής εγγύησης υπέρ του ομίλου Biria.

(2)

Ύστερα από ανταλλαγή επιστολών μεταξύ της Επιτροπής και της Γερμανίας, η Γερμανία ενημέρωσε την Επιτροπή με επιστολή της 24ης Ιανουαρίου 2003, που καταχωρήθηκε στις 28 Ιανουαρίου 2003, ότι ανακλήθηκε η προγραμματισμένη χορήγηση της εγγύησης, για την οποία είχε τεθεί ως προϋπόθεση η έγκριση της Επιτροπής. Ο καταγγέλλων ενημερώθηκε σχετικά με επιστολή της 17ης Φεβρουαρίου 2003.

(3)

Με επιστολή της 1ης Ιουλίου 2003, που καταχωρήθηκε στης 9 Ιουλίου 2003, και με επιστολή της 8ης Αυγούστου 2003, που καταχωρήθηκε στις 5 Σεπτεμβρίου 2003, ο καταγγέλλων διαβίβασε περαιτέρω πληροφορίες σχετικά με άλλη κρατική εγγύηση υπέρ του ομίλου Biria, καθώς και σχετικά με συμμετοχές του Δημοσίου σε επιχειρήσεις του ομίλου.

(4)

Με επιστολή της 9ης Σεπτεμβρίου 2003, η Επιτροπή ζήτησε πληροφορίες, τις οποίες η Γερμανία παρέσχε με επιστολή της 14ης Οκτωβρίου 2003, που καταχωρήθηκε στις 16 Οκτωβρίου 2003. Στις 9 Δεκεμβρίου 2003, η Επιτροπή ζήτησε συμπληρωματικές πληροφορίες, τις οποίες η Γερμανία παρέσχε με επιστολή της 19ης Μαρτίου 2004, που καταχωρήθηκε την ίδια ημέρα.

(5)

Στις 18 Οκτωβρίου 2004, η Επιτροπή εξέδωσε εντολή παροχής πληροφοριών, καθώς υφίσταντο επιφυλάξεις σχετικά με το κατά πόσον τα μέτρα ενίσχυσης υπέρ του ομίλου Biria συμβιβάζονταν με τα καθεστώτα βάσει των οποίων υποτίθεται ότι χορηγήθηκαν. Ανταποκρινόμενη στην εντολή παροχής πληροφοριών, η Γερμανία διαβίβασε συμπληρωματικά στοιχεία με επιστολή της 31ης Ιανουαρίου 2005, που καταχωρήθηκε την ίδια ημέρα.

(6)

Στις 20 Οκτωβρίου 2005, η Επιτροπή κίνησε την επίσημη διαδικασία έρευνας όσον αφορά τρεις εικαζόμενες ενισχύσεις. Στην ίδια απόφαση, διαπίστωνε ότι διάφορα άλλα μέτρα ενίσχυσης που υποτίθεται ότι είχαν χορηγηθεί παράνομα, είτε δεν αποτελούσαν ενίσχυση είτε είχαν χορηγηθεί βάσει εγκεκριμένων καθεστώτων ενίσχυσης και σύμφωνα με αυτά. Η σχετική απόφαση της Επιτροπής δημοσιεύθηκε στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης  (3). Η Επιτροπή κάλεσε όλους τους ενδιαφερομένους να υποβάλουν τις παρατηρήσεις τους σχετικά με τα ενδεχόμενα μέτρα ενίσχυσης. Παρατηρήσεις διαβιβάστηκαν από ενδιαφερόμενο που επιθυμεί να διατηρήσει την ανωνυμία του, με επιστολή της 27ης Ιανουαρίου 2006, που καταχωρήθηκε στις 30 Ιανουαρίου 2006, από τις εταιρείες Prophete GmbH & Co KG, Rheda-Wiedenbrück και Pantherwerke AG, Löhne με επιστολή της 6ης Φεβρουαρίου, που καταχωρήθηκε την ίδια ημέρα, καθώς και από την εταιρεία Vaterland-Werke GmbH & Co. KG, Neuenrade με επιστολή της 6ης Φεβρουαρίου 2006, που καταχωρήθηκε την ίδια ημέρα, και με επιστολή της 27ης Φεβρουαρίου 2006, που καταχωρήθηκε την ίδια ημέρα.

(7)

Αυτές οι παρατηρήσεις κοινοποιήθηκαν στη Γερμανία με επιστολή της 6ης Φεβρουαρίου 2006 και της 2ας Μαρτίου 2006. Η Γερμανία απάντησε με επιστολή της 5ης Απριλίου 2006, που καταχωρήθηκε στις 7 Απριλίου 2006, και με επιστολή της 12ης Μαΐου 2006, που καταχωρήθηκε την ίδια ημέρα.

(8)

Η Γερμανία διαβίβασε τις παρατηρήσεις της σχετικά με την κίνηση της επίσημης διαδικασίας έρευνας με επιστολή της 23ης Ιανουαρίου 2006, που καταχωρήθηκε την ίδια ημέρα.

(9)

Με επιστολή της 6ης Φεβρουαρίου 2006, η Επιτροπή ζήτησε συμπληρωματικές πληροφορίες, τις οποίες η Γερμανία παρέσχε με επιστολή της 5ης Απριλίου 2006, που καταχωρήθηκε στις 7 Απριλίου 2006. Στις 19 Ιουλίου 2006, η Επιτροπή υπέβαλε ένα ακόμη αίτημα παροχής συμπληρωματικών πληροφοριών, στο οποίο η Γερμανία απάντησε με επιστολή της 25ης Σεπτεμβρίου 2006, που καταχωρήθηκε στις 26 Σεπτεμβρίου 2006.

(10)

Στις 24 Ιανουαρίου 2007, η Επιτροπή εξέδωσε απόφαση (4) σύμφωνα με το άρθρο 7 παράγραφος 5 και το άρθρο 14 παράγραφος 1 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 659/1999 του Συμβουλίου, της 22ας Μαρτίου 1999, για τη θέσπιση λεπτομερών κανόνων για την εφαρμογή του άρθρου 93 της συνθήκης ΕΚ (5).

1.2.   Διαδικασία ενώπιον του Δικαστηρίου

(11)

Στις 5 Απριλίου 2007, το κρατίδιο της Σαξονίας άσκησε προσφυγή κατά της απόφασης της Επιτροπής όσον αφορά τα μέτρα 2 και 3 (υπόθεση T-102/07). Στις 16 Απριλίου 2007, ασκήθηκε περαιτέρω προσφυγή από τις MB Immobilien Verwaltungs GmbH και MB System GmbH & Co. KG, που είναι οι διάδοχες εταιρείες των αποδεκτών, στους οποίους απευθυνόταν η απόφαση (T-120/07). Η δεύτερη προσφυγή αφορούσε και τα τρία μέτρα, που αποτελούσαν το αντικείμενο της απόφασης. Με απόφαση του προέδρου της 24ης Νοεμβρίου 2008, οι δύο υποθέσεις συνεκδικάστηκαν.

(12)

Με απόφαση της 3ης Μαρτίου 2010, το Δικαστήριο κήρυξε άκυρη την απόφαση της Επιτροπής της 24ης Ιανουαρίου 2007.

(13)

Οι προσφυγές (που σε μεγάλο βαθμό αλληλεπικαλύπτονται) περιλάμβαναν ουσιαστικά τους ακόλουθους ισχυρισμούς. Πρώτον, οι προσφεύγοντες ισχυρίστηκαν ότι η Επιτροπή αδίκως κατέληξε στο συμπέρασμα ότι τα μέτρα 2 και 3 δεν εμπίπτουν στο εγκεκριμένο γερμανικό καθεστώς ενισχύσεων. Δεύτερον, ότι η Επιτροπή εσφαλμένα χαρακτήρισε τους αποδέκτες ως προβληματικές επιχειρήσεις. Τρίτον, οι προσφεύγοντες επικαλέστηκαν εσφαλμένη αιτιολόγηση της απόφασης της Επιτροπής σχετικά με το ύψος του στοιχείου ενίσχυσης.

(14)

Το Δικαστήριο επικύρωσε την απόφαση της Επιτροπής σχετικά με το συμπέρασμα ότι τα μέτρα 2 και 3 δεν εμπίπτουν στο εγκεκριμένο καθεστώς ενίσχυσης. Εκτός αυτού, το Δικαστήριο επικύρωσε τον χαρακτηρισμό των αποδεκτών ως «προβληματικές επιχειρήσεις» εκ μέρους της Επιτροπής, η οποία βασίστηκε στον ορισμό των κοινοτικών κατευθυντήριων γραμμών σχετικά με τις ενισχύσεις διάσωσης και αναδιάρθρωσης του 1999 (6) (στο εξής «κατευθυντήριες γραμμές διάσωσης και αναδιάρθρωσης του 1999»). Το Δικαστήριο κήρυξε την απόφαση άκυρη μόνο λόγω της πλημμελούς αιτιολογίας των ασφάλιστρων κινδύνου που λήφθηκαν υπόψη για τον υπολογισμό του στοιχείου ενίσχυσης. Το Δικαστήριο αποφάνθηκε, συγκεκριμένα, ότι για τον υπολογισμό του στοιχείου ενίσχυσης ενός δανείου που χορηγείται σε προβληματική επιχείρηση, δεν αρκεί η απλή αναφορά στην ανακοίνωση της Επιτροπής, του 1997, σχετικά με τη μέθοδο καθορισμού των επιτοκίων αναφοράς και προεξόφλησης (7) (στο εξής «ανακοίνωση επιτοκίων αναφοράς του 1997») για να αιτιολογηθεί η εφαρμογή των διαφορετικών ασφαλίστρων κινδύνου.

(15)

Ως εκ τούτου, με την παρούσα απόφαση εφαρμόζεται η απόφαση του Δικαστηρίου σύμφωνα με το άρθρο 266 παράγραφος 1 της ΣΛΕΕ και επεξηγείται λεπτομερέστερα ο τρόπος με τον οποίο η Επιτροπή υπολόγισε το στοιχείο ενίσχυσης του εξεταζόμενου μέτρου. Η απόφαση αυτή δεν αλλάζει σε τίποτε την εκτίμηση της Επιτροπή όσον αφορά την ενίσχυση που αναφέρεται στην απόφαση της 24ης Ιανουαρίου 2007. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα όσον αφορά τα θέματα που είχαν ήδη εξεταστεί από το Δικαστήριο.

1.3.   Διαδικασία μετά την απόφαση του Δικαστηρίου

(16)

Μετά την απόφαση του Δικαστηρίου, οι αποδέκτες υπέβαλαν, στις 7 Ιουνίου 2010, πρόσθετες παρατηρήσεις, που καταχωρήθηκαν την ίδια ημέρα. Οι παρατηρήσεις αυτές διαβιβάστηκαν στις 16 Ιουνίου 2010 στη Γερμανία. Η απάντηση της Γερμανίας στις παρατηρήσεις των αποδεκτών απεστάλη στις 12 Ιουλίου 2010 και καταχωρήθηκε την ίδια ημέρα.

(17)

Στις 19 Αυγούστου 2010, η Επιτροπή διαβίβασε στη Γερμανία αίτηση αποστολής πληροφοριών, τις οποίες έλαβε με επιστολή της 14ης Σεπτεμβρίου 2010, η οποία καταχωρήθηκε την ίδια ημέρα.

ΙΙ.   ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ

2.1.   Ο αποδέκτης

(18)

Μέχρι τις 7 Νοεμβρίου 2005, ο όμιλος Biria ανέπτυσσε δραστηριότητες στους τομείς της παραγωγής και διάθεσης ποδηλάτων. Η μητρική εταιρεία του ομίλου, που έφερε τότε την επωνυμία Biria AG, είχε την έδρα της στο Neukirch της Σαξονίας, ενισχυόμενη περιοχή σύμφωνα με το άρθρο 107 παράγραφος 3 στοιχείο α) της ΣΛΕΕ (8).

(19)

Το 2003, ο όμιλος πραγματοποίησε κύκλο εργασιών ύψους 93,2 εκατ. ευρώ (2002: 83,8 εκατ. ευρώ) και είχε κέρδη ύψους 3,7 εκατ. ευρώ (2002: ζημίες ύψους 5,8 εκατ. ευρώ). Το 2003, ο όμιλος απασχολούσε 415 εργαζόμενους (2002: 490 εργαζόμενοι) και ως εκ τούτου κατατάσσεται στις μεγάλες επιχειρήσεις.

(20)

Η μητρική εταιρεία ιδρύθηκε το 2003 με συγχώνευση της εταιρείας Biria AG (παλαιά εταιρεία) με μία από τις θυγατρικές της επιχειρήσεις, την εταιρεία Sachsen Zweirad GmbH. Ταυτόχρονα άλλαξε η ονομασία της επιχείρησης από Sachsen Zweirad GmbH σε Biria GmbH. Τον Απρίλιο του 2005, η Biria GmbH μετατράπηκε σε Biria AG. Το 2003, η Biria GmbH πραγματοποίησε ετήσιο κύκλο εργασιών ύψους 55,7 εκατ. ευρώ και είχε κέρδη ύψους 3,6 εκατ. ευρώ. Ιδιοκτήτης της Biria AG είναι ο κ. Mehdi Biria. Η μητρική εταιρεία θα αποκαλείται στο εξής «Biria».

(21)

Οι σημαντικότερες επιχειρήσεις του ομίλου εκτός της μητρικής εταιρείας είναι η εταιρεία Bike Systems GmbH & Co Thüringer Zweiradwerk KG («Bike Systems») —η οποία ανήκει στην Biria μέσω της θυγατρικής εταιρείας της Bike Systems Betriebs- und Beteiligungsgesellschaft mbH («BSBG»)— και η εταιρεία Checker Pig GmbH.

(22)

Η εταιρεία Bike Systems έχει την έδρα της στο Nordhausen της Θουριγγίας, ενισχυόμενη περιοχή σύμφωνα με το άρθρο 107 παράγραφος 3 στοιχείο α) της ΣΛΕΕ. Το 2003, η εταιρεία Bike Systems πραγματοποίησε κύκλο εργασιών ύψους 6,1 εκατ. ευρώ και σημείωσε ζημίες ύψους 0,6 εκατ. ευρώ. Η εταιρεία απασχολούσε 157 εργαζομένους. Η Bike Systems παράγει αποκλειστικά ποδήλατα για λογαριασμό της μητρικής εταιρείας BSBG («σύμβαση μίσθωσης έργου»). Η BSBG είναι υπεύθυνη για τη διάθεση των ποδηλάτων.

(23)

Η εταιρεία Checker Pig GmbH εδρεύει στη Δρέσδη της Σαξονίας, ενισχυόμενη περιοχή σύμφωνα με το άρθρο 107 παράγραφος 3 στοιχείο α) της συνθήκης ΣΛΕΕ. Το 2003, η εταιρεία Checker Pig GmbH πραγματοποίησε κύκλο εργασιών ύψους 6,9 εκατ. ευρώ και σημείωσε ζημίες ύψους 0,4 ευρώ. Η εταιρεία απασχολούσε 43 εργαζόμενους.

(24)

Στις 7 Νοεμβρίου 2005, η Biria προέβη σε πώληση των περισσοτέρων περιουσιακών της στοιχείων σε δύο επιχειρήσεις του ομίλου Lone Star, ενός ιδιωτικού ταμείου μετοχικού κεφαλαίου. Η ακίνητη περιουσία παραμένει στην ιδιοκτησία της Biria και εκμισθώνεται από αυτήν στον όμιλο Lone Star. Η τιμή πώλησης για τα περιουσιακά στοιχεία ανήλθε στα 11,5 εκατ. ευρώ. Εξωτερικός εμπειρογνώμονας υπολόγισε την αγοραία τιμή για τα συγκεκριμένα περιουσιακά στοιχεία σε 10,7 εκατ. ευρώ.

(25)

Με βάση τα στοιχεία που υπέβαλε η Γερμανία, η πώληση πραγματοποιήθηκε ύστερα από ανοικτό, διαφανή και άνευ όρων διαγωνισμό. Ο διαγωνισμός δημοσιεύθηκε στο Διαδίκτυο και σε πολλά έντυπα. Για τη συμμετοχή ενός νέου επενδυτή προβλέπονταν πολλές εναλλακτικές λύσεις, όπως η αγορά περιουσιακών στοιχείων (συμφωνία μεταβίβασης), η αγορά πακέτου περιουσιακών στοιχείων ή η αγορά μεριδίων. Ο όμιλος Lone Star απέκτησε τελικά τα περιουσιακά στοιχεία στο πλαίσιο συμφωνίας μεταβίβασης.

(26)

Σύμφωνα με τα στοιχεία της Γερμανίας, η πώληση της επιχείρησης δρομολογήθηκε ήδη πριν από την απόφαση της Επιτροπής της 20ής Οκτωβρίου 2005 για την κίνηση της επίσημης διαδικασίας έρευνας. Η πρώτη προθεσμία υποβολής προσφορών έληγε στις 4 Οκτωβρίου 2005.

(27)

Η διάδοχος εταιρεία της Biria AG (νέας) είναι η MB Immobilien Verwaltungs GmbH (στο εξής «MB Immobilien»). Η διάδοχος εταιρεία της Bike Systems είναι η MB System GmbH und Co. KG (στο εξής «MB System»). Από τον Ιούλιο του 2008, η MB Immobilien είναι υπό εκκαθάριση.

(28)

Στο πλαίσιο της παρούσας απόφασης, με εξαίρεση τη μητρική εταιρεία Biria, χρησιμοποιούνται οι επωνυμίες που έφεραν οι εταιρείες κατά τη στιγμή χορήγησης των μέτρων.

2.2.   Τα χρηματοοικονομικά μέτρα

(29)

Μέτρο 1: Τον Μάρτιο του 2011, η gbb Beteiligungs AG (στο εξής «gbb») πραγματοποίησε αφανή συνεισφορά στην Bike Systems ύψους 2 070 732 ευρώ διάρκειας έως το τέλος του 2010. Η gbb ήταν τότε κατά 100 % θυγατρική της DtA-Beteiligungs-Holding AG, που με τη σειρά της ήταν κατά 100 % θυγατρική της Deutsche Ausgleichsbank, τράπεζας ενισχύσεων του ομοσπονδιακού κράτους, που διά νόμου ιδρύθηκε ως οργανισμός δημοσίου δικαίου.

(30)

Η gbb Beteiligungs AG υπήρχε ήδη την εποχή της πρώην Λαοκρατικής Δημοκρατίας της Γερμανίας ως κρατική τράπεζα για τον γεωργικό τομέα. Με τη συνθήκη της ενοποίησης μετατράπηκε το 1990 σε Berliner Genossenschaftsbank, οργανισμό δημοσίου δικαίου που τελεί υπό την εποπτεία του ομοσπονδιακού υπουργείου οικονομικών. Το 1991, η επωνυμία της άλλαξε σε gbb Beteiligungsholding, και το 1997 μετατράπηκε σε μετοχική εταιρεία. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, δεν αποτελούσε πλέον ιδιοκτησία της ομοσπονδιακής κυβέρνησης, αλλά θυγατρική εταιρεία της Deutsche Ausgleichsbank. Από την ίδρυσή της και μετά, η δημόσια διοίκηση ασκεί έντονη επιρροή στην εταιρεία. Στο βαθμό που η gbb αποτελούσε οργανισμό δημοσίου δικαίου, ήταν υπό την άμεση εποπτεία του αρμόδιου υπουργείου, και στο διοικητικό συμβούλιό της συμμετείχαν εκπρόσωποι των αρχών. Μετά τη μετατροπή της σε ανώνυμη εταιρεία και την υπαγωγή της στην Deutsche Ausgleichsbank, η gbb υπόκειτο στον έλεγχο που ασκούσαν οι κρατικές αρχές στην Deutsche Ausgleichsbank (βλέπε επόμενη αιτιολογική σκέψη).

(31)

Η Deutsche Ausgleichsbank, ως οργανισμός δημοσίου δικαίου, υπόκειτο στην εποπτεία του ομοσπονδιακού υπουργείου εσωτερικών. Εκτός αυτού, το διοικητικό συμβούλιό της αποτελείτο κατά πλειοψηφία από εκπροσώπους του ομοσπονδιακού και των περιφερειακών υπουργείων και μέλη της Bundestag.

(32)

Σύμφωνα με το άρθρο 4 παράγραφος 1 του νόμου για την Deutsche Ausgleichsbank, η δραστηριότητα της τράπεζας περιορίζεται στη χρηματοδότηση μέτρων που αποσκοπούν στην προώθηση των μικρομεσαίων επιχειρήσεων και των ελεύθερων επαγγελμάτων, της προστασίας του περιβάλλοντος, της κοινωνικής πολιτικής και της ένταξης των εκτοπισθέντων κατά τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο.

(33)

Στο άρθρο 4 παράγραφος 1 του νόμου για την Deutsche Ausgleichsbank προβλέπεται ότι η τράπεζα έχει τη δυνατότητα να αποκτά συμμετοχές σε άλλες επιχειρήσεις, εφόσον συμφωνούν το διοικητικό συμβούλιο και το υπουργείο που είναι επιφορτισμένο με την εποπτεία της τράπεζας.

(34)

Η συμμετοχή στην Bike Systems έχει καταχωρηθεί στις ετήσιες εκθέσεις της Deutsche Ausgleichsbank για το 2001 και το 2002, διότι η συμμετοχή που αντιστοιχούσε στην αφανή συνεισφορά ανήρχετο σε 20 % και ως εκ τούτου υπερέβαινε το όριο υποβολής στοιχείων. Το 2001, η gbb διατηρούσε συμμετοχές ύψους τουλάχιστον 20 % σε συνολικά 18 επιχειρήσεις.

(35)

Το 2003, η Deutsche Ausgleichsbank συγχωνεύθηκε με την Kreditanstalt für Wiederaufbau (KfW) βάσει ομοσπονδιακού νόμου.

(36)

Τόσο η Deutsche Ausgleichsbank όσο και η KfW αποτελούν χρηματοδοτικούς οργανισμούς, δηλαδή τράπεζες των οποίων η δραστηριότητα περιορίζεται στη στήριξη μέτρων περιφερειακής, οικονομικής και κοινωνικής πολιτικής. Στο πλαίσιο των κατάλληλων μέτρων, που η Γερμανία ενέκρινε στην υπόθεση ενίσχυσης Ε10/2000 (9), οι δραστηριότητες των χρηματοδοτικών οργανισμών περιορίζονταν σε συγκεκριμένους μη επιχειρηματικούς τομείς, μεταξύ άλλων στη διαχείριση των προγραμμάτων ενίσχυσης των μικρομεσαίων επιχειρήσεων.

(37)

Σύμφωνα με τη Γερμανία, η συμμετοχή της gbb στην Bike Systems αποκτήθηκε βάσει των όρων που ισχύουν στην αγορά και ως εκ τούτου δεν αποτελούσε κρατική ενίσχυση.

(38)

Μέτρο 2: Στις 20 Μαρτίου 2003, το κρατίδιο της Σαξονίας χορήγησε εγγύηση σε ποσοστό 80 % για πίστωση κεφαλαίου κίνησης ύψους 5,6 εκατ. ευρώ υπέρ της εταιρείας Sachsen Zweirad GmbH με αρχική διάρκεια έως τα τέλη του 2008. Η εγγύηση επεστράφη τον Ιανουάριο 2004 και αντικαταστάθηκε από εγγύηση υπέρ της εταιρείας Biria GmbH (βλέπε μέτρο 3). Η εγγύηση χορηγήθηκε βάσει των σχετικών με τις κρατικές εγγυήσεις κανόνων του κρατιδίου της Σαξονίας, στο πλαίσιο εγκεκριμένου από την Επιτροπή καθεστώτος ενισχύσεων (10).

(39)

Μέτρο 3: Στις 9 Δεκεμβρίου 2003, το κρατίδιο της Σαξονίας χορήγησε εγγύηση σε ποσοστό 80 % για πιστώσεις κεφαλαίου κίνησης ύψους 24 875 000 ευρώ υπέρ της εταιρείας Biria GmbH (αργότερα Biria AG) για τη χρηματοδότηση της προγραμματισμένης αύξησης του κύκλου εργασιών και για την αναδιάρθρωση του μηχανισμού χρηματοδότησης του ομίλου. Οι πιστώσεις, με διάρκεια μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου 2011, συνίστανται σε 8 εκατ. ευρώ υπό μορφή δανείου για κεφαλαία κίνησης, σε 7,45 εκατ. ευρώ ως προκαταβολή σε αλληλόχρεο λογαριασμό και σε ποσό ύψους 9,425 εκατ. ευρώ για την κάλυψη εποχικών χρηματοδοτικών αναγκών. Η εγγύηση χορηγήθηκε βάσει των σχετικών με τις κρατικές εγγυήσεις κανόνων του κρατιδίου της Σαξονίας, στο πλαίσιο εγκεκριμένου από την Επιτροπή καθεστώτος ενισχύσεων. Η εγγύηση χορηγήθηκε υπό την προϋπόθεση επιστροφής της εγγύησης που είχε χορηγηθεί στην εταιρεία Sachsen Zweirad GmbH (μέτρο 2). Κατά συνέπεια, η εγγύηση τέθηκε σε ισχύ μόλις στις 5 Ιανουαρίου 2004, όταν επεστράφη η εγγύηση για την εταιρεία Sachsen Zweirad.

ΙΙΙ.   ΛΟΓΟΙ ΠΟΥ ΟΔΗΓΗΣΑΝ ΣΤΗΝ ΚΙΝΗΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΣΗΜΗΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ ΕΡΕΥΝΑΣ

(40)

Η επίσημη διαδικασία έρευνας κινήθηκε επειδή η Επιτροπή διατηρούσε επιφυλάξεις σχετικά με τον ισχυρισμό της Γερμανίας ότι η αφανής συνεισφορά πραγματοποιήθηκε βάσει των όρων της αγοράς. Κατά την άποψη της Επιτροπής, η εταιρεία Bike Systems είχε μόλις εξέλθει από τη διαδικασία αφερεγγυότητας με την αποδοχή σχεδίου αφερεγγυότητας, με αποτέλεσμα οι προοπτικές της επιχείρησης να είναι αβέβαιες. Συνεπώς, κατά τη συγκεκριμένη χρονική στιγμή, η εν λόγω εταιρεία έπρεπε να έχει αξιολογηθεί ως προβληματική επιχείρηση. Η Επιτροπή αμφέβαλλε αν, δεδομένου του κινδύνου, η αποζημίωση ήταν η ενδεδειγμένη και αν η αφανής συνεισφορά χορηγήθηκε βάσει των όρων της αγοράς. Όσον αφορά στην ενδεχόμενη εφαρμογή των διατάξεων παρέκκλισης του άρθρου 107 παράγραφοι 2 και 3 της ΣΛΕΕ, η Επιτροπή δεν είχε πληροφορίες για το κατά πόσον τηρήθηκαν οι προϋποθέσεις των κατευθυντήριων γραμμών διάσωσης και αναδιάρθρωσης του 1999.

(41)

Ένας άλλος λόγος για την κίνηση της επίσημης διαδικασίας έρευνας ήταν το προκαταρκτικό συμπέρασμα στο οποίο κατέληξε η Επιτροπή ότι δεν πληρούνταν οι προϋποθέσεις του εγκεκριμένου καθεστώτος ενίσχυσης, βάσει των οποίων υποτίθεται ότι χορηγήθηκαν οι εγγυήσεις υπέρ των εταιρειών Sachsen Zweirad GmbH και Biria GmbH, με αποτέλεσμα να μην εμπίπτουν οι εγγυήσεις αυτές στις διατάξεις του συγκεκριμένου καθεστώτος ενίσχυσης. Η Επιτροπή φρονεί ότι κατά τη χρονική στιγμή της χορήγησης των εγγυήσεων οι εταιρείες Sachsen Zweirad GmbH και Biria GmbH ήταν προβληματικές επιχειρήσεις. Επειδή, εκτός αυτού, οι εταιρείες Sachsen Zweirad GmbH και Biria GmbH είναι μεγάλες εταιρείες, οι εγγυήσεις όφειλαν επιπλέον να κοινοποιηθούν μεμονωμένα στην Επιτροπή βάσει του συγκεκριμένου καθεστώτος ενίσχυσης. Όσον αφορά στην ενδεχόμενη εφαρμογή των διατάξεων παρέκκλισης του άρθρου 107 παράγραφοι 2 και 3 της ΣΛΕΕ, η Επιτροπή διατηρούσε επιφυλάξεις για το κατά πόσον τηρήθηκαν οι προϋποθέσεις των κατευθυντήριων γραμμών διάσωσης και αναδιάρθρωσης του 1999.

IV.   ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΜΕΝΩΝ ΜΕΡΩΝ

(42)

Η Επιτροπή έλαβε παρατηρήσεις από έναν ενδιαφερόμενο που επιθυμεί να διατηρήσει την ανωνυμία του, και τις εταιρείες Prophete GmbH & Co. KG, Pantherwerke AG και Vaterland-Werke GmbH & Co. KG.

4.1.   Παρατηρήσεις ανταγωνιστή που επιθυμεί να διατηρήσει την ανωνυμία του

(43)

Στις παρατηρήσεις του σχετικά με την κίνηση της επίσημης διαδικασίας έρευνας, ο ανταγωνιστής, ο οποίος επιθυμεί να διατηρήσει την ανωνυμία του, ισχυρίζεται ότι χάρη στην κρατική εγγύηση ύψους 24,5 εκατ. ευρώ η Biria AG ήταν σε θέση να πωλεί ποδήλατα σε τιμές κάτω του κόστους παραγωγής σε πελάτες του, παρόλο που ο ίδιος διαθέτει την από οικονομικής απόψεως πλέον πρόσφορη παραγωγική μονάδα στη Γερμανία.

(44)

Επίσης, το έτος 2003 η Biria AG μπόρεσε να εμφανίσει κέρδη μόνο χάρη στο γεγονός ότι ορισμένα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα παραιτήθηκαν από απαιτήσεις τους ύψους 8,567 εκατ. ευρώ. Κατά το επόμενα έτη 2004 και 2005, η Biria AG εμφάνισε εκ νέου ζημίες.

(45)

Επιπλέον, ο ανταγωνιστής επισημαίνει ότι η Biria πωλήθηκε στο πλαίσιο συμφωνίας μεταβίβασης στον όμιλο Lone Star. Κατά τη διαδικασία αυτή, η εταιρεία Sachsen-LB και η Mittelständische Beteiligungsgesellschaft παραιτήθηκαν ενδεχομένως από μεγάλο μέρος των απαιτήσεών τους. Η νέα εταιρεία Biria GmbH, που ανήκει στον όμιλο Lone Star, απέκτησε το σύνολο των περιουσιακών στοιχείων της παλαιάς εταιρείας Biria AG.

4.2.   Prophete GmbH & Co. KG και Pantherwerke AG

(46)

Στις παρατηρήσεις τους σχετικά με την κίνηση της επίσημης διαδικασίας έρευνας οι εταιρείες Prophete GmbH & Co. KG και Pantherwerke AG (στο εξής «Prophete και Pantherwerke») αναφέρουν ότι χάρη στις κρατικές ενισχύσεις, η εταιρεία Biria ήταν σε θέση να πωλεί σε τιμές οι οποίες ήταν ανέφικτες υπό κανονικές συνθήκες της αγοράς. Και οι δύο επιχειρήσεις αποτελούν ανταγωνιστές της εταιρείας Biria και ως εκ τούτου πλήττονται άμεσα από την ενίσχυση.

(47)

Ο όμιλος Biria αποτελεί τον μεγαλύτερο κατασκευαστή ποδηλάτων της Γερμανίας με ετήσια παραγωγή της τάξης των 700 000 ποδηλάτων. Οι επιχειρήσεις του ομίλου Biria εκπροσωπούνται σε δύο τμήματα της αγοράς ποδηλάτων, τα μη εξειδικευμένα καταστήματα και το εξειδικευμένο χονδρικό εμπόριο.

(48)

Το τμήμα των μη εξειδικευμένων καταστημάτων καλύπτει το σύνολο του λιανικού εμπορίου μέσω μεγάλων αλυσίδων καταστημάτων λιανικής και του εμπορίου ταχυδρομικής αποστολής. Η τιμή των ποδηλάτων σε αυτό το τμήμα της αγοράς κυμαίνεται συνήθως μεταξύ 100 και 199 ευρώ. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των εταιρειών Prophete και Pantherwerke, σε αυτή την αγορά πωλούνται περίπου 1,5 εκατ. ποδήλατα, ενώ η εταιρεία Biria κατέχει σε αυτό το τμήμα μερίδιο της τάξης του 50 % με πωλήσεις που ανέρχονται σε 650 000 ποδήλατα.

(49)

Σύμφωνα με τις εταιρείες Prophete και Pantherwerke, ο όμιλος Biria κατέχει δεσπόζουσα θέση και στο τμήμα του εξειδικευμένου χονδρικού εμπορίου. Ο όγκος συναλλαγών σε αυτό το τμήμα της αγοράς κυμαίνεται μεταξύ 150 000 και 200 000 ποδηλάτων. Στο τμήμα του εξειδικευμένου χονδρικού εμπορίου μπορούν να επιτευχθούν τιμές έως και 400 ευρώ. Σε αυτό το τμήμα της αγοράς, η εταιρεία Pantherwerke αποτελεί άμεσο ανταγωνιστή της εταιρείας Biria.

(50)

Οι εταιρείες Prophete και Pantherwerke διαπιστώνουν εδώ και χρόνια ότι οι τιμές που προσφέρει ο όμιλος Biria είναι σταθερά χαμηλότερες από εκείνες άλλων κατασκευαστών. Αυτή η διαφορά δεν εξηγείται από οικονομική άποψη, διότι ο όμιλος Biria επιτυγχάνει μεν μεγαλύτερο όγκο πωλήσεων λόγω της δεσπόζουσας θέσης του, χωρίς όμως αυτό να συνεπάγεται ευνοϊκότερους όρους. Οι εταιρείες Prophete και Pantherwerke φρονούν ότι λόγω των χαμηλότερων τιμών πώλησης του ομίλου Biria η επιχείρηση παρουσίασε σημαντικές ζημίες κατά τα τελευταία έτη.

(51)

Όσον αφορά την αφανή συνεισφορά, οι εταιρείες Prophete και Pantherwerke εκφράζουν επιφυλάξεις κατά πόσον ένας ιδιώτης επενδυτής θα αποκτούσε την εν λόγω συμμετοχή, δεδομένης της οικονομικής κατάστασης της Bike Systems τον Μάρτιο του 2001.

(52)

Οι εταιρείες Prophete και Pantherwerke θεωρούν ότι η χορήγηση των δύο εγγυήσεων υπέρ των εταιρειών Sachsen Zweirad GmbH και Biria το 2003 και το 2004 δεν είναι συμβιβάσιμη με τους κανόνες περί κρατικών ενισχύσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Οι εταιρείες Prophete και Pantherwerke έχουν την άποψη ότι οι αποδέκτριες επιχειρήσεις ήταν προβληματικές κατά τη χρονική στιγμή της χορήγησης των εγγυήσεων. Η νέα επιχείρηση Biria πρέπει να θεωρηθεί ως διάδοχος εταιρεία των δύο προηγούμενων επιχειρήσεων από τις οποίες προέκυψε. Ο ισολογισμός έναρξης της νεοϊδρυθείσας επιχείρησης δεν έχει αποδεικτική ισχύ.

(53)

Η χορήγηση των δύο εγγυήσεων αποτελεί παραβίαση της αρχής της εφάπαξ ενίσχυσης, επειδή η διατήρηση της οικονομικής δραστηριότητας των επιχειρήσεων του ομίλου Biria κατέστη κατ’ επανάληψη εφικτή μόνο με κρατική υποστήριξη.

(54)

Δεν ελήφθησαν κανενός είδους αντισταθμιστικά μέτρα προκειμένου να εξισορροπηθούν οι δυσμενείς επιπτώσεις στους ανταγωνιστές. Η παρουσία στην αγορά του ομίλου Biria δεν περιορίστηκε. Αντίθετα, αρχή του συγκριμένου ομίλου είναι η περαιτέρω επέκταση της επιχειρηματικής του δραστηριότητας μέσω μιας επιθετικής πολιτικής τιμών. Στην αρχική σελίδα της στο Διαδίκτυο, η εταιρεία Biria ανακοίνωσε την πρόθεσή της να αυξήσει το 2005 τις πωλήσεις της κατά 850 000 ποδήλατα σε σύγκριση με το 2004. Επίσης, οι εταιρείες Prophete και Pantherwerke παραπέμπουν σε δελτίο Τύπου, σύμφωνα με το οποίο ο ιδιοκτήτης της εταιρείας Biria AG προέβη σε πώληση της επιχείρησης στο ιδιωτικό ταμείο μετοχικού κεφαλαίου Lone Star.

4.3.   Vaterland-Werke GmbH & Co. KG

(55)

Στις παρατηρήσεις της σχετικά με την κίνηση της επίσημης διαδικασίας έρευνας η εταιρεία Vaterland-Werke GmbH & Co. KG (Vaterland-Werke) αναφέρει ότι ο όμιλος Biria αποτελεί τον μεγαλύτερο κατασκευαστή στη Γερμανία με ετήσια παραγωγή 700 000 έως 800 000 ποδηλάτων. Ανάλογο μέγεθος έχει μόνο η εταιρεία MIFA Mitteldeutsche Fahrradwerke με ετήσια παραγωγή 700 000 ποδηλάτων. Η παραγωγή των άλλων κατασκευαστών ανέρχεται μόλις σε 250 000 έως 400 000 ποδήλατα.

(56)

Οι εταιρείες Vaterland-Werke και Biria δραστηριοποιούνται αμφότερες στο τμήμα αγοράς των μη εξειδικευμένων καταστημάτων, το οποίο περιλαμβάνει επίσης τις μεγάλες αλυσίδες καταστημάτων λιανικής και μεγάλες επιχειρήσεις εμπορίου ταχυδρομικής αποστολής. Σε αυτό το τμήμα της αγοράς επικρατεί έντονος ανταγωνισμός και η εταιρεία Biria είναι γνωστή για την επιθετική συμπεριφορά της όσον αφορά στον ανταγωνισμό με τιμές κάτω του κόστους. Αυτή η συμπεριφορά είναι δυνατή μόνο με εξωτερικές χρηματοδοτικές πηγές, που στην περίπτωση της εταιρείας Biria συνίστανται στις κρατικές ενισχύσεις. Το γεγονός αυτό απειλεί την ύπαρξη όλων των μικρών ανταγωνιστών, οι οποίοι δεν λαμβάνουν κρατικές ενισχύσεις. Η εταιρεία Vaterland-Werke πλήττεται σε σημαντικό βαθμό, η δε διαθέσιμη παραγωγική ικανότητα δεν μπορεί να καλυφθεί με άλλες παραγγελίες. Επειδή η αγορά εμφανίζει πλεονάζουσα παραγωγική ικανότητα, οποιαδήποτε αύξηση της παραγωγικής ικανότητας ενός κατασκευαστή με τη βοήθεια κρατικών επιδοτήσεων θα απέβαινε σε βάρος των λοιπών ανταγωνιστών.

(57)

Όσον αφορά στην αφανή συνεισφορά, η εταιρεία Vaterland-Werke εκφράζει επιφυλάξεις για το κατά πόσον ένας ιδιώτης επενδυτής θα προέβαινε στην εν λόγω απόκτηση συμμετοχής, δεδομένης της οικονομικής κατάστασης της Bike Systems τον Μάρτιο του 2001.

(58)

Η εταιρεία Vaterland-Werke θεωρεί ότι η χορήγηση των δύο εγγυήσεων υπέρ των εταιρειών Sachsen Zweirad GmbH και Biria το 2003 και το 2004 δεν είναι συμβιβάσιμη με τους κανόνες περί κρατικών ενισχύσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Οι αποδέκτριες επιχειρήσεις ήταν προβληματικές κατά τη χρονική στιγμή της χορήγησης των εγγυήσεων. Η νέα επιχείρηση Biria πρέπει να θεωρηθεί ως διάδοχος εταιρεία των δύο προηγούμενων επιχειρήσεων από τις οποίες προέκυψε. Ο ισολογισμός έναρξης της νεοϊδρυθείσας επιχείρησης δεν έχει αποδεικτική ισχύ.

(59)

Η χορήγηση των δύο εγγυήσεων αποτελεί παραβίαση της αρχής της εφάπαξ ενίσχυσης επειδή η διατήρηση της οικονομικής δραστηριότητας των επιχειρήσεων του ομίλου Biria κατέστη κατ’ επανάληψη εφικτή μόνο με κρατική υποστήριξη.

(60)

Δεν ελήφθησαν κανενός είδους αντισταθμιστικά μέτρα προκειμένου να εξισορροπηθούν οι δυσμενείς επιπτώσεις στους ανταγωνιστές. Η παρουσία του ομίλου Biria στην αγορά δεν περιορίστηκε. Αντίθετα, αρχή του συγκριμένου ομίλου είναι η περαιτέρω επέκταση της επιχειρηματικής του δραστηριότητας μέσω μιας επιθετικής πολιτικής τιμών. Στην αρχική σελίδα της στο Διαδίκτυο, η εταιρεία Biria ανακοίνωσε την πρόθεσή της να αυξήσει το 2005 τις πωλήσεις της κατά 850 000 ποδήλατα σε σύγκριση με το 2004. Επίσης, η εταιρεία Vaterland-Werke παραπέμπει σε ένα δελτίο Τύπου, σύμφωνα με το οποίο ο ιδιοκτήτης της εταιρείας Biria AG είχε πωλήσει την επιχείρηση στο ιδιωτικό ταμείο μετοχικού κεφαλαίου Lone Star.

4.4.   Οι αποδέκτες

(61)

Στις παρατηρήσεις που υπέβαλαν στις 7 Ιουνίου 2010, μετά την ακύρωση της αρχικής απόφασης από το Δικαστήριο, οι αποδέκτες παρείχαν πρόσθετες πληροφορίες.

(62)

Συγκεκριμένα, εξέφρασαν την άποψη ότι η Επιτροπή, όταν εκτίμησε την αφανή συνεισφορά της gbb στην Bike Systems (μέτρο 1), θα έπρεπε να είχε λάβει υπόψη την ύπαρξη μιας λεγόμενης δήλωσης προθέσεων (Patronatserklärung), που είχε πραγματοποιήσει η Biria GmbH. Η εν λόγω Biria GmbH αποτελεί διαφορετικό νομικό πρόσωπο από αυτό που δημιουργήθηκε από τη συγχώνευση της Biria AG (παλαιάς) με την Sachsen-Zweirad GmbH και που αναφέρεται στην αιτιολογική σκέψη 20. Η Biria GmbH, που παρείχε τη δήλωση προθέσεων υπέρ της Bike Systems, είναι από νομική άποψη η προκάτοχος της Biria AG (παλαιάς).

V.   ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΤΗΣ ΓΕΡΜΑΝΙΑΣ

(63)

Στις παρατηρήσεις της σχετικά με την κίνηση της επίσημης διαδικασίας έρευνας η Γερμανία θεωρεί ότι η αφανής συνεισφορά της gbb πραγματοποιήθηκε με τους όρους της αγοράς. Η Γερμανία συμφωνεί με την Επιτροπή ότι η αφανής συνεισφορά ενέχει μεγαλύτερο κίνδυνο σε σύγκριση με ένα σύνηθες δάνειο. Ωστόσο, οι όροι της αφανούς συνεισφοράς διαμορφώθηκαν κατά τρόπο ώστε να τηρούνται οι διατάξεις της ανακοίνωσης του 1997 σχετικά με το επιτόκιο αναφοράς. Σύμφωνα με την εν λόγω ανακοίνωση, το επιτόκιο αναφοράς είναι ένα κατώτατο επιτόκιο το οποίο μπορεί να αυξηθεί σε περιπτώσεις ιδιαίτερου κινδύνου. Σε τέτοιες περιπτώσεις, η προσαύξηση μπορεί να ανέλθει σε 400 ή και περισσότερες μονάδες βάσης.

(64)

Σύμφωνα με τα γερμανικά στοιχεία, η αποζημίωση για την αφανή συνεισφορά ανέρχεται σε ποσοστό 12,25 % (8,75 % σταθερό και 3,5 % σε συνάρτηση με τα κέρδη). Συνεπώς, η συνεισφορά αυτή υπερβαίνει κατά 600 μονάδες βάσης το επιτόκιο αναφοράς 6,33 % της Επιτροπής. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, η gbb έλαβε υπόψη το γεγονός ότι η επιχείρηση βρισκόταν σε φάση αναδιάρθρωσης και ότι ως εκ τούτου ο κίνδυνος της αφανούς συμμετοχής ήταν αυξημένος λόγω του αναπροσανατολισμού της επιχείρησης και των ελλιπών εξασφαλίσεων. Αυτός ο πρόσθετος κίνδυνος ελήφθη υπόψη μέσω της πρόσθετης προσαύξησης των 200 μονάδων βάσης.

(65)

Επίσης, η απόφαση για την αφανή συνεισφορά ελήφθη βάσει πρόγνωσης, σύμφωνα με την οποία ο κύκλος εργασιών της επιχείρησης θα αυξανόταν από 0,89 εκατ. ευρώ το 2001 σε 3,38 εκατ. ευρώ το 2003. Ως εκ τούτου, η Γερμανία καταλήγει στο συμπέρασμα ότι η συμφωνηθείσα αποζημίωση για την αφανή συνεισφορά ύψους 12,25 % ανταποκρίνεται στον κίνδυνο. Η Γερμανία εξέφρασε την άποψη ότι το γεγονός ότι τμήμα της αποζημίωσης είναι μεταβλητό είναι άνευ σημασίας, επειδή κάτι τέτοιο συνηθίζεται στην περίπτωση των αφανών συνεισφορών, και συνάδει με τη στάση ενός επενδυτή που λειτουργεί σύμφωνα με τους κανόνες της οικονομίας της αγοράς.

(66)

Σχετικά με την εγγύηση υπέρ της εταιρείας Sachsen Zweirad GmbH, η Γερμανία αναφέρει ότι η επιχείρηση δεν ήταν προβληματική κατά τη χρονική στιγμή της χορήγησης και δεν εμφάνιζε κανένα από τα τυπικά χαρακτηριστικά των προβληματικών επιχειρήσεων κατά την έννοια των κατευθυντήριων γραμμών διάσωσης και αναδιάρθρωσης του 1999. Μεταξύ άλλων, η επιχείρηση διέθετε το 2003 (μέχρι τη στιγμή της συγχώνευσης με την εταιρεία Biria τον Οκτώβριο) θετικό ίδιο κεφάλαιο ύψους 404 εκατ. ευρώ και εμφάνιζε κέρδη ύψους 2,1 εκατ. ευρώ. Η οικονομική κατάσταση της επιχείρησης το 2003 είχε βελτιωθεί συγκρινόμενη με την περίοδο 2001/2002 χάρη στις προσπάθειες σταθεροποίησης που δρομολογήθηκαν στα τέλη του 2002 και στην ευνοϊκότερη κατάσταση της αγοράς.

(67)

Η κατάσταση ρευστότητας της επιχείρησης ήταν μεν δυσχερής, όχι όμως «σοβαρή». Ο κίνδυνος να μην παρατείνουν τις πιστώσεις τους τα ιδιωτικά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα δεν υφίστατο. Ούτε η καταβολή υψηλών τόκων θα δημιουργούσε προβλήματα ρευστότητας, όπως ισχυρίζεται η Επιτροπή.

(68)

Σχετικά με την εγγύηση για την εταιρεία Biria GmbH (αργότερα Biria AG), η Γερμανία αναφέρει ότι αυτή χορηγήθηκε βάσει του νέου σχεδιασμού του ομίλου Biria, ο οποίος προέβλεπε τη σύμπτυξη της οργάνωσης του ομίλου και τη συγκέντρωση της προμήθειας, της ευθύνης της παραγωγής και της διάθεσης στην εταιρεία Biria GmbH. Εκτός από την κάλυψη των χρηματοδοτικών αναγκών για την αύξηση του κύκλου εργασιών, ο σχεδιασμός περιλάμβανε την αναδιάταξη της συνολικής χρηματοδότησης του ομίλου.

(69)

Κατά την άποψη της Γερμανίας, η εταιρεία Biria GmbH (αργότερα Biria AG) δεν αποτελούσε προβληματική επιχείρηση κατά τη χρονική στιγμή της χορήγησης της εγγύησης. Στο πλαίσιο αυτό θα πρέπει να γίνει διάκριση μεταξύ της παλαιάς και της νέας εταιρείας Biria AG. Η νέα επιχείρηση θα μπορούσε να αξιολογηθεί ως προβληματική μόνο σε περίπτωση που θα είχε κληρονομήσει τα προβλήματα της παλαιάς επιχείρησης (σε περίπτωση που η παλαιά επιχείρηση ήταν προβληματική). Ωστόσο αυτό δεν συνέβη στην περίπτωση της νέας εταιρείας Biria AG. Η νέα εταιρεία Biria AG προέκυψε από τη συγχώνευση της παλαιάς εταιρείας Biria AG και της εταιρείας Sachsen Zweirad GmbH. Η εταιρεία Sachsen Zweirad GmbH, η οποία σε καμία περίπτωση δεν ήταν προβληματική, είχε κατά τη συγχώνευση την οικονομικά κυρίαρχη θέση. Για το λόγο αυτό δεν πρέπει να θεωρηθεί αυτομάτως ότι η νέα Biria AG ήταν προβληματική. Ακόμη και στην περίπτωση που η παλαιά Biria AG ήταν προβληματική, η συγχώνευση με την Sachsen Zweirad GmbH θα είχε ως αποτέλεσμα η νέα Biria AG να μην καταστεί αυτόματα προβληματική.

(70)

Η Γερμανία επεσήμανε επίσης ότι η απόσυρση ενός εκ των ιδιωτικών χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων από τη χρηματοδότηση της επιχείρησης οφειλόταν σε στρατηγικό αναπροσανατολισμό της τράπεζας λόγω συγχώνευσης. Τα δύο άλλα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα αποσύρθηκαν ταυτόχρονα με τη συγκεκριμένη ιδιωτική τράπεζα. Παρά ταύτα, το γεγονός αυτό δεν μπορεί να θεωρηθεί ως ένδειξη απώλειας της εμπιστοσύνης, επειδή ένα από τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα εξακολούθησε να συγχρηματοδοτεί δύο επενδυτικά σχέδια.

(71)

Η Γερμανία επεσήμανε ότι η συγχώνευση της εταιρείας Sachsen Zweirad GmbH με την εταιρεία Biria AG δεν είχε επίσης ως σκοπό να παρακαμφθούν οι κανόνες περί κρατικών ενισχύσεων και ο χαρακτηρισμός της επιχείρησης ως προβληματικής, αλλά υπήρξε αποτέλεσμα του νέου σχεδιασμού του ομίλου επιχειρήσεων.

(72)

Σε σχέση με τις παρατηρήσεις του ανταγωνιστή, ο οποίος ζήτησε να παραμείνει ανώνυμος, η Γερμανία αναφέρει ότι τα αριθμητικά στοιχεία σχετικά με τη διάρθρωση του κόστους του ανταγωνιστή και της εταιρείας Biria δεν είναι συγκρίσιμα. Ο κύκλος εργασιών του ανταγωνιστή έχει αυξηθεί, ενώ οι πωλήσεις του ομίλου Biria μειώθηκαν. Ταυτόχρονα, μειώθηκε το EBITDA (αποτέλεσμα λειτουργικής εκμετάλλευσης πριν τους τόκους, τους φόρους και τις αποσβέσεις των στοιχείων του ενεργητικού) του ανταγωνιστή, ενώ εκείνο του ομίλου Biria διατηρήθηκε αμετάβλητο. Από τα ανωτέρω προκύπτει ότι η εταιρεία Biria δεν πωλεί σε τιμή ντάμπινγκ αλλά, αντίθετα, ο ανταγωνιστής τήρησε πιο επιθετική στάση ως προς τις τιμές απ’ ό,τι ο όμιλος Biria.

(73)

Τα οικονομικά μειονεκτήματα τα οποία υποτίθεται ότι συνεπάγεται για τον ανταγωνιστή η στάση του ομίλου Biria, ούτε αποδεικνύονται από τα γεγονότα ούτε εκτίθενται με συγκροτημένο τρόπο. Εκτός αυτού, σε μία αγορά που χαρακτηρίζεται από έντονο ανταγωνισμό, η υποτιμολόγηση των τιμών μιας επιχείρησης από έναν ανταγωνιστή αποτελεί συνήθη πρακτική.

(74)

Σχετικά με την αναφερόμενη από τον ανταγωνιστή πώληση των περιουσιακών στοιχείων του ομίλου Biria στον όμιλο Lone Star, η Γερμανία υπέβαλε αναλυτικά στοιχεία σχετικά με την καθαυτή διαδικασία πώλησης, καθώς και σχετικά με την ικανοποίηση των απαιτήσεων πιστωτών του ιδιωτικού και του δημόσιου τομέα.

(75)

Στις παρατηρήσεις της σχετικά με τις παρατηρήσεις των εταιρειών Prophete, Pantherwerke και Vaterland-Werke, η Γερμανία επισημαίνει ότι η αγορά ποδηλάτων διαρθρώνεται σε τρία και όχι σε δύο τμήματα όπως ισχυρίζονται οι εν λόγω επιχειρήσεις. Τα τρία αυτά τμήματα είναι τα ειδικά καταστήματα, το εμπόριο ταχυδρομικής αποστολής και το εμπόριο αυτοεξυπηρέτησης. Στο τμήμα του εμπορίου ταχυδρομικής αποστολής ο όμιλος Biria κατέχει ισχυρή θέση, η οποία όμως οφείλεται όχι σε επιθετική πολιτική τιμών όσο στις έγκαιρες παραδόσεις. Αντίθετα, ο κύριος προμηθευτής στο τμήμα της αυτοεξυπηρέτησης είναι η εταιρεία MIFA AG, ενώ το μερίδιο της εταιρείας Biria δεν υπερβαίνει το 10 %.

(76)

Η Γερμανία απορρίπτει τον ισχυρισμό της εταιρείας Vaterland-Werke ότι η εταιρεία Biria σχεδιάζει την επέκταση των επιχειρηματικών της δραστηριοτήτων μέσω μιας επιθετικής πολιτικής τιμών, και επικαλείται σχετικά τα στοιχεία που έχουν ήδη υποβληθεί στο πλαίσιο της διαδικασίας. Η Γερμανία δηλώνει ότι η εταιρεία Biria AG παρήγαγε 670 000 ποδήλατα το 2003 και ότι η παραγωγή της έκτοτε μειώθηκε.

VI.   ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΒΑΣΕΙ ΤΩΝ ΚΑΝΟΝΩΝ ΠΕΡΙ ΚΡΑΤΙΚΩΝ ΕΝΙΣΧΥΣΕΩΝ

(77)

Σύμφωνα με το άρθρο 107 παράγραφος 1 της ΣΛΕΕ, ενισχύσεις που χορηγούνται υπό οποιαδήποτε μορφή από τα κράτη ή με κρατικούς πόρους και που νοθεύουν ή απειλούν να νοθεύσουν τον ανταγωνισμό διά της ευνοϊκής μεταχειρίσεως ορισμένων επιχειρήσεων ή ορισμένων κλάδων παραγωγής είναι ασυμβίβαστες με την κοινή αγορά, κατά το μέτρο που επηρεάζουν τις μεταξύ κρατών μελών συναλλαγές. Από την πάγια νομολογία του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης προκύπτει ότι το κριτήριο του επηρεασμού του εμπορίου πληρούται όταν η αποδέκτρια επιχείρηση ασκεί οικονομική δραστηριότητα η οποία αποτελεί αντικείμενο εμπορικών συναλλαγών μεταξύ των κρατών μελών.

(78)

Για να μπορέσει να εκτιμήσει εάν υφίσταται στοιχείο κρατικής ενίσχυσης, η Επιτροπή εξετάζει τη σχετική επιχείρηση. Στη συνέχεια, η Επιτροπή εκτιμά για το κάθε μέτρο χωριστά εάν πληρούνται οι προϋποθέσεις του άρθρου 107 παράγραφος 1 της ΣΛΕΕ. Τέλος, υπολογίζεται το στοιχείο της ενίσχυσης και εκτιμάται εάν το μέτρο συμβιβάζεται με την εσωτερική αγορά.

6.1.   Η αποδέκτρια επιχείρηση

(79)

Οι ενισχύσεις χορηγήθηκαν στις εταιρείες Sachsen Zweirad GmbH και Biria, καθώς και στην εταιρεία Bike Systems, θυγατρική εταιρεία της Biria. Στις 7 Νοεμβρίου 2005, η Biria προέβη σε πώληση των περισσοτέρων περιουσιακών της στοιχείων σε δύο επιχειρήσεις του ομίλου Lone Star, ιδιωτικού ταμείου μετοχικού κεφαλαίου. Η Επιτροπή διαπιστώνει ότι, σύμφωνα με τις υποβληθείσες πληροφορίες, η πώληση πραγματοποιήθηκε μετά από ανοικτό, διαφανή και άνευ όρων διαγωνισμό. Με βάση τα στοιχεία που υπέβαλε η Γερμανία, η αξία πώλησης των περιουσιακών στοιχείων υπολογίσθηκε από εμπειρογνώμονα σε 10,7 εκατ. ευρώ. Συνεπώς, η τιμή των 11,5 εκατ. ευρώ που κατέβαλε ο όμιλος Lone Star ήταν μεγαλύτερη της εκτιμηθείσας.

(80)

Με βάση τις πληροφορίες που έχει στη διάθεσή της, η Επιτροπή καταλήγει στο συμπέρασμα ότι δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι από τις ενισχύσεις προέκυψε κάποιο πλεονέκτημα για τον όμιλο Lone Star ούτε ότι ο όμιλος Lone Star υπήρξε άμεσος ή έμμεσος αποδέκτης των ενισχύσεων που χορηγήθηκαν στις εταιρείες Biria και Bike Systems.

6.2.   Μέτρο 1: Αφανής συνεισφορά που υποτίθεται ότι χορηγήθηκε βάσει των όρων της αγοράς

(81)

Η αφανής συνεισφορά (μέτρο 1) χορηγήθηκε από την gbb. Με βάση τα στοιχεία που υπέβαλε η Γερμανία, η συμμετοχή αποκτήθηκε στο πλαίσιο του προγράμματος της gbb, με αποτέλεσμα να μην προέρχεται από κρατικούς πόρους. Όπως εξήγησε ήδη στην απόφαση για την κίνηση της διαδικασίας, η Επιτροπή λαμβάνει υπόψη της ότι τη χρονική στιγμή κατά την οποία αποκτήθηκε η συμμετοχή, η gbb ήταν κατά 100 % θυγατρική της Deutsche Ausgleichsbank, που με τη σειρά της ανήκε κατά 100 % στο γερμανικό δημόσιο. Κατά συνέπεια, η gbb αποτελεί επιχείρηση δημόσιου δικαίου. Σύμφωνα με την πάγια νομολογία του Δικαστηρίου, οι πόροι των δημόσιων επιχειρήσεων συνιστούν κρατικούς πόρους (11).

(82)

Κατά συνέπεια, η Επιτροπή θεωρεί ότι προκύπτει υποχρεωτικά το συμπέρασμα ότι το μέτρο αυτό πρέπει να καταλογιστεί στο κράτος. Για το θέμα αυτό, το Δικαστήριο, στην υπόθεση C - 482/99 (Stardust) έκρινε τα εξής (σκέψεις 53-56):

«53.

Συναφώς δεν χρειάζεται να αποδεικνύεται, κατόπιν ειδικής έρευνας, ότι οι δημόσιες αρχές παρότρυναν συγκεκριμένα την οικεία δημόσια επιχείρηση να λάβει τα επίμαχα μέτρα ενισχύσεων. Πρώτον, αν ληφθεί υπόψη το γεγονός ότι οι σχέσεις μεταξύ Δημοσίου και δημόσιων επιχειρήσεων είναι πολύ στενές, υπάρχει πραγματικός κίνδυνος να χορηγούνται κρατικές ενισχύσεις μέσω των επιχειρήσεων αυτών, χωρίς να υπάρχει διαφάνεια και κατά παράβαση των διατάξεων της συνθήκης περί κρατικών ενισχύσεων.

54.

Δεύτερον, οι τρίτοι θα έχουν κατά κανόνα, λόγω ακριβώς των προνομιακών σχέσεων μεταξύ Δημοσίου και δημόσιων επιχειρήσεων, πολύ μεγάλη δυσκολία να αποδείξουν ότι τα μέτρα ενισχύσεων που έλαβε σε συγκεκριμένη περίπτωση μια δημόσια επιχείρηση ελήφθησαν ουσιαστικά κατόπιν οδηγιών των δημόσιων αρχών.

55.

Για τους λόγους αυτούς, πρέπει να γίνει δεκτό ότι η δυνατότητα καταλογισμού στο Δημόσιο μέτρου ενισχύσεως που έχει λάβει δημόσια επιχείρηση μπορεί να συναχθεί από ένα σύνολο ενδείξεων που προκύπτουν από τις περιστάσεις της συγκεκριμένης υπόθεσης και το όλο πλαίσιο στο οποίο εντάσσεται η λήψη του μέτρου. Συναφώς, το Δικαστήριο έχει ήδη προσδώσει βαρύνουσα σημασία στο γεγονός ότι ο οικείος φορέας δεν μπορούσε να λάβει την επίμαχη απόφαση χωρίς να λάβει υπόψη τις απαιτήσεις των δημόσιων αρχών (βλέπε ιδίως προαναφερθείσα απόφαση Van der Kooy κ.λπ. κατά Επιτροπής, σκέψη 37) ή ότι οι δημόσιες επιχειρήσεις μέσω των οποίων είχαν χορηγηθεί οι ενισχύσεις, πέρα από τα οργανικά στοιχεία που τις συνέδεαν με το Δημόσιο, έπρεπε να λαμβάνουν υπόψη τις οδηγίες ενός comitato interministeriale per la programmazione economica (CIPE) (προαναφερθείσες αποφάσεις της 21ης Μαρτίου 1991, C-303/88, Ιταλία κατά Επιτροπής, σκέψεις 11 και 12, και C-305/89, Ιταλία κατά Επιτροπής, σκέψεις 13 και 14).

56.

Για να συναχθεί το συμπέρασμα ότι ένα μέτρο ενίσχυσης που έχει λάβει δημόσια επιχείρηση μπορεί να καταλογιστεί στο Δημόσιο ενδέχεται να έχουν σημασία και ορισμένες άλλες ενδείξεις, π.χ. η ένταξή της στις δομές της δημόσιας διοίκησης, η φύση των δραστηριοτήτων της και η άσκησή τους στην αγορά υπό συνθήκες συνήθους ανταγωνισμού προς τις ιδιωτικές επιχειρήσεις, το νομικό καθεστώς της επιχείρησης, δηλαδή αν διέπεται από το δημόσιο δίκαιο ή το κοινό εταιρικό δίκαιο, ο βαθμός της εποπτείας που ασκούν οι δημόσιες αρχές επί της διαχειρίσεως της επιχειρήσεως ή οποιαδήποτε άλλη ένδειξη από την οποία να συνάγεται στη συγκεκριμένη περίπτωση ότι έχουν εμπλακεί ή ότι είναι απίθανο να μην έχουν εμπλακεί οι δημόσιες αρχές στη λήψη ορισμένου μέτρου, αν ληφθούν υπόψη η έκταση του μέτρου, το περιεχόμενό του ή οι συνθήκες που δημιουργεί.»

(83)

Στην προκειμένη περίπτωση, η Επιτροπή ανακάλυψε ενδείξεις που οδηγούν στο συμπέρασμα ότι η απόφαση της gbb πρέπει να καταλογιστεί στο Δημόσιο.

(84)

Στο πλαίσιο αυτό, η gbb είχε επιφορτιστεί από την ομοσπονδιακή κυβέρνηση με δραστηριότητες προώθησης και ήταν π.χ. υπεύθυνη για το ταμείο σταθεροποίησης και ανάπτυξης της Ανατολικής Γερμανίας, σκοπός του οποίου ήταν η διάθεση ιδίων κεφαλαίων για μικρομεσαίες επιχειρήσεις στην Ανατολική Γερμανία για την ενίσχυση του κεφαλαίου τους.

(85)

Δεύτερον, η Επιτροπή θεώρησε ότι το ιστορικό της gbb υποδηλώνει έντονη συμμετοχή του κράτους στις αποφάσεις της. Ως οργανισμός δημόσιου δικαίου, η gbb ήταν καταρχήν υπό την άμεση εποπτεία του αρμόδιου υπουργείου, και στο διοικητικό συμβούλιό της συμμετείχαν κατά πλειοψηφία εκπρόσωποι των αρχών. Από τη στιγμή που μετατράπηκε σε μετοχική εταιρεία, η μητρική της εταιρεία Deutsche Ausgleichsbank υπόκειται στην εποπτεία του αρμόδιου υπουργείου, και στο διοικητικό συμβούλιό της κυριαρχούν εκπρόσωποι των αρχών.

(86)

Τρίτον, η Επιτροπή θεώρησε ότι η μητρική εταιρεία, η Deutsche Ausgleichsbank, όταν ελήφθη η απόφαση για τη συμμετοχή αποτελούσε οργανισμό του δημόσιου δικαίου, υπό την άμεση εποπτεία του αρμόδιου υπουργείου, και το διοικητικό συμβούλιό της αποτελείτο κατά πλειοψηφία από εκπροσώπους του ομοσπονδιακού και των περιφερειακών υπουργείων και μέλη της Bundestag. Η Deutsche Ausgleichsbank δεν επιτρέπεται να αποκτά συμμετοχές σε άλλες επιχειρήσεις χωρίς την προηγούμενη έγκριση του υπουργείου που έχει αναλάβει την εποπτεία της, και του διοικητικού της συμβουλίου. Ως εκ τούτου, ακόμη και μετά τη μετατροπή της gbb από οργανισμό του δημόσιου δικαίου σε μετοχική εταιρεία, το κράτος έλεγχε της αποφάσεις της μέσω της μητρικής εταιρείας.

(87)

Τέταρτον, η Επιτροπή διαπιστώνει ότι το 2002 η Γερμανία ενέκρινε κατάλληλα μέτρα σε σχέση με τις γερμανικές τράπεζες ενισχύσεων (12). Αυτά τα κατάλληλα μέτρα ισχύουν και για την Deutsche Ausgleichsbank. Σύμφωνα με τα κατάλληλα μέτρα, οι δραστηριότητες της Deutsche Ausgleichsbank πρέπει να περιορίζονται, αφενός, στη στήριξη διαρθρωτικών μέτρων και μέτρων οικονομικής και κοινωνικής πολιτικής και, αφετέρου, στα δημόσια καθήκοντα του δημόσιου δικαίου ιδιοκτήτη της βάσει δημόσιας σύμβασης. Ως εκ τούτου, η Επιτροπή υποστηρίζει την άποψη ότι κατ’ αυτόν τον τρόπο η Deutsche Ausgleichsbank καθίσταται τμήμα τη δημόσιας διοίκησης και κατά συνέπεια όλες οι πράξεις της πρέπει να καταλογιστούν στο Δημόσιο.

(88)

Πέμπτον, η Επιτροπή διαπιστώνει ότι η αφανής συνεισφορά φαίνεται να εμπίπτει στη δραστηριότητα προώθησης «Mittelstandsfinanzierung» (13).

(89)

Συνεπώς, η Επιτροπή καταλήγει στο συμπέρασμα ότι αυτό το μέτρο πρέπει να καταλογιστεί στο κράτος.

(90)

Κατά την άποψη της Γερμανίας, η αφανής συνεισφορά της gbb στην Bike Systems (μέτρο 1) πραγματοποιήθηκε με τους όρους της αγοράς. Ο κίνδυνος μιας αφανούς συνεισφοράς είναι ανάλογος εκείνου του δανείου μειωμένης εξασφάλισης και, συνεπώς, αυτή η συνεισφορά πρέπει να αξιολογείται ως δάνειο υψηλού κινδύνου. Σε περίπτωση αφερεγγυότητας ή εκκαθάρισης, η αφανής συνεισφορά ανακτάται μόνο μετά την εξόφληση όλων των άλλων υποχρεώσεων. Ο κίνδυνος που ενέχει η αφανής συνεισφορά είναι συνεπώς μεγαλύτερος από εκείνον ενός συνήθους τραπεζικού δανείου για επένδυση η οποία εξασφαλίζεται με τους όρους της τράπεζας. Κατά τη στιγμή χορήγησης του μέτρου, το μέσο επίπεδο των ισχυόντων επιτοκίων για τα μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα δάνεια τα οποία συνοδεύονται από τις συνήθεις ασφαλίσεις, ανερχόταν σε 6,33 %. Η αποζημίωση για ανάλογη συνεισφορά πρέπει συνεπώς να είναι σημαντικά μεγαλύτερη από το εν λόγω επιτόκιο.

(91)

Για τη συμμετοχή συμφωνήθηκε σταθερή αποζημίωση ύψους 8,75 %, καθώς και μεταβλητή, ανάλογη του κέρδους αποζημίωση, ύψους 3,5 % (14). Συνεπώς, η συμφωνηθείσα αποζημίωση υπερβαίνει το εν λόγω επιτόκιο αναφοράς.

(92)

Γενικά, πρέπει να σημειωθεί ότι το συμπέρασμα αυτό προϋποθέτει ότι η Bike Systems μπορεί να αποκαταστήσει τη βιωσιμότητά της. Ωστόσο, η εταιρεία Bike Systems είχε μόλις εξέλθει από τη διαδικασία αφερεγγυότητας έχοντας εφαρμόσει σχέδιο αφερεγγυότητας. Οι προοπτικές της επιχείρησης ήταν αβέβαιες, επειδή η πραγματοποιηθείσα αναδιάρθρωση ήταν περιορισμένη. Σύμφωνα με τον ετήσιο ισολογισμό του 2001, η επιχείρηση εμφάνισε εκ νέου ζημίες κατά το έτος αυτό. Τα ίδια κεφάλαια εξακολουθούσαν να είναι αρνητικά, χωρίς ωστόσο να προκαλείται αφερεγγυότητα χάρη στην ύπαρξη αφανών αποθεματικών. Συνεπώς, κατά τη συγκεκριμένη χρονική στιγμή, η εταιρεία Bike Systems όφειλε να αξιολογηθεί ως προβληματική επιχείρηση.

(93)

Όσον αφορά τη δήλωση προθέσεων (βλέπε αιτιολογική σκέψη 62), η Επιτροπή διαπιστώνει καταρχήν ότι η πληροφορία αυτή δεν υπήρχε όταν ελήφθη η πρώτη απόφαση. Το κείμενο της δήλωσης προθέσεων υποβλήθηκε μόλις κατά τη διαδικασία ενώπιον του Δικαστηρίου.

(94)

Σύμφωνα με τη δήλωση προθέσεων της 6ης Μαρτίου 2001, η Biria GmbH λαμβάνει υπόψη της την αφανή συμμετοχή και αναλαμβάνει την υποχρέωση όσο αυτή ισχύει να διαχειριστεί και να χρηματοδοτήσει την Bike Systems κατά τρόπο ώστε η εταιρεία να μπορεί να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις της που απορρέουν από την αφανή συμμετοχή.

(95)

Η Επιτροπή έχει να αναφέρει σχετικά τα εξής.

(96)

Όσον αφορά τη χρηματοοικονομική ικανότητα της μητρικής εταιρείας, η Γερμανία δήλωσε ότι το 2001 η Biria GmbH δεν παρουσίασε άξιο λόγου κύκλο εργασιών, και ότι δραστηριοποιήθηκε ως διανομέας μόνο για τα άλλα τμήματα του επιχειρηματικού ομίλου (15). Όσον αφορά τη χρηματοδοτική ικανότητά της (16), το 1999 η εταιρεία, μετά την αφαίρεση των φόρων, πραγματοποίησε μέτριο κέρδος ύψους 205 000 DEM και το 2000 καθαρή ζημία ύψους 473 000 DEM.

(97)

Λόγω των ζημιών που υπέστη η επιχείρηση, τα ίδια κεφάλαιά της το 1999 ήταν αρνητικά. Το 2000, έγιναν θετικά, αλλά όχι χάρη στις επιδόσεις της επιχείρησης, αλλά σε μεταφορά κερδών από τη θυγατρική επιχείρηση Sachsen Zweirad (17). Η Επιτροπή διαπιστώνει ότι η δήλωση προθέσεων δεν πραγματοποιήθηκε από επιχείρηση του ιδίου ομίλου που ήταν σε εύρωστη οικονομική κατάσταση, αλλά από τη μητρική εταιρεία που ήταν σε κακή.

(98)

Για τους λόγους αυτούς, η Επιτροπή καταλήγει στο συμπέρασμα ότι η Biria GmbH – ανεξάρτητα από το αν μπορεί να χαρακτηριστεί τυπικά ως προβληματική επιχείρηση κατά την έννοια των κατευθυντήριων γραμμών διάσωσης και αναδιάρθρωσης του 1999 – δεν ήταν σε θέση να ανταποκριθεί σε πιθανές απαιτήσεις απορρέουσες από τη δήλωση προθέσεων σχετικά με την αφανή συμμετοχή ύψους άνω των 2 εκατ. ευρώ. Όπως ήδη αναφέρθηκε, η Επιτροπή οφείλει να διαπιστώσει ότι το 2000 η λογιστική απόδοση (πριν τη δήλωση προθέσεων) οφειλόταν ουσιαστικά μόνο στη μεταφορά κερδών της θυγατρικής και όχι στις οικονομικές επιδόσεις της επιχείρησης, και ότι τα ίδια κεφάλαια της επιχείρησης θα ήταν αρνητικά χωρίς την εν λόγω μεταφορά (συμπεριλαμβανομένου του εγγεγραμμένου κεφαλαίου και άλλων μορφών όπως αποθεμάτων ή ρευστών στον ισολογισμό). Ως εκ τούτου, είναι αμφίβολο αν η Biria GmbH θα μπορούσε να αποτρέψει την πιθανή αφερεγγυότητα της Bike Systems. Κατά συνέπεια, η Επιτροπή είναι της άποψης ότι η δήλωση προθέσεων δεν έχει καμία πραγματική οικονομική αξία που να μπορεί να αντισταθμίσει τα προβλήματα της Bike Systems, και ως εκ τούτου δεν συνιστά αξιόλογη ασφάλεια που θα μπορούσε να μειώσει την αποζημίωση την οποία θα προσδοκούσε ένας ιδιώτης επενδυτής για την αφανή συμμετοχή.

(99)

Για τον λόγο αυτό, η Επιτροπή καταλήγει στο συμπέρασμα ότι η αποζημίωση δεν ήταν ανάλογη του κινδύνου, και ότι η αφανής συνεισφορά δεν χορηγήθηκε βάσει των όρων της αγοράς. Συνεπώς, η συμμετοχή παρέσχε στην εταιρεία Bike Systems πλεονέκτημα, το οποίο η επιχείρηση δεν θα είχε αποκτήσει στην αγορά.

(100)

Τόσο η εταιρεία Bike Systems όσο και οι εταιρείες Sachsen Zweirad GmbH και Biria GmbH παράγουν ποδήλατα. Επειδή το συγκεκριμένο προϊόν αποτελεί αντικείμενο διασυνοριακών συναλλαγών, τα μέτρα απειλούν να νοθεύσουν τον ανταγωνισμό και επηρεάζουν τις συναλλαγές μεταξύ κρατών μελών.

6.3.   Μέτρα 2 και 3: Ενισχύσεις που υποτίθεται ότι καλύπτονται από εγκεκριμένα καθεστώτα ενισχύσεων

(101)

Η εγγύηση υπέρ της εταιρείας Sachsen Zweirad GmbH για πίστωση κεφαλαίου κίνησης ύψους 5,6 εκατ. ευρώ (μέτρο 2) και εκείνη υπέρ της εταιρείας Biria για πίστωση κεφαλαίου κίνησης ύψους 24,875 εκατ. ευρώ (μέτρο 3) χορηγήθηκαν βάσει των σχετικών με τις κρατικές εγγυήσεις κανόνων του κρατιδίου της Σαξονίας (18). Σύμφωνα με αυτό το εγκεκριμένο πρόγραμμα ενισχύσεων, επιτρέπεται η χορήγηση εγγυήσεων για δάνεια ύψους άνω των 5 εκατ. DEM (2,6 εκατ. ευρώ) για νέες επενδύσεις και, σε εξαιρετικές περιπτώσεις, για τη μεταγενέστερη χρηματοδότηση επενδύσεων και την παροχή κεφαλαίων κίνησης σε υγιείς επιχειρήσεις. Σε εξαιρετικές περιπτώσεις επιτρέπεται επίσης η χρηματοδότηση της εξυγίανσης και της αναδιάρθρωσης. Ωστόσο, η χορήγηση εγγυήσεων για την αναδιάρθρωση μεγάλης επιχείρησης πρέπει να αποτελεί αντικείμενο ατομικής κοινοποίησης στην Επιτροπή.

(102)

Σύμφωνα με τη Γερμανία, οι προϋποθέσεις του καθεστώτος τηρήθηκαν και για το λόγο αυτό οι εγγυήσεις συνάδουν με το καθεστώς. Η Γερμανία έχει την άποψη ότι οι εταιρείες Sachsen Zweirad GmbH και Biria δεν ήταν προβληματικές κατά τη χρονική στιγμή χορήγησης των εγγυήσεων. Οι εγγυήσεις χορηγήθηκαν με σκοπό την εξασφάλιση δανείων για την απόκτηση κεφαλαίων κίνησης, πράγμα το οποίο συνάδει με το καθεστώς ενισχύσεων.

(103)

Η Επιτροπή απορρίπτει το συμβιβάσιμο των εγγυήσεων με το καθεστώς ενισχύσεων, βάσει του οποίου υποτίθεται ότι αυτές χορηγήθηκαν. Αντίθετα με την άποψη της Γερμανίας, η Επιτροπή φρονεί, όπως αναλύεται ακολούθως, ότι κατά τη χρονική στιγμή χορήγησης της εγγύησης τον Μάρτιο του 2003, η εταιρεία Sachsen Zweirad GmbH αποτελούσε προβληματική επιχείρηση, και το ίδιο ίσχυε και για την εταιρεία Biria GmbH κατά τη χρονική στιγμή της χορήγησης της εγγύησης, τον Δεκέμβριο του 2003. Ωστόσο, η χορήγηση εγγυήσεων για την αναδιάρθρωση προβληματικής επιχείρησης πρέπει να κοινοποιείται ατομικά στην Επιτροπή.

(104)

Κατά την άποψη της Γερμανίας, η εταιρεία Sachsen Zweirad GmbH δεν εμφάνιζε κανένα από τα τυπικά χαρακτηριστικά των προβληματικών επιχειρήσεων κατά την έννοια των κατευθυντήριων γραμμών διάσωσης και αναδιάρθρωσης του 1999. Η Επιτροπή επισημαίνει ότι χαρακτηριστικά συμπτώματα μιας προβληματικής επιχείρησης που αναφέρονται στο σημείο 6 των κατευθυντήριων γραμμών διάσωσης και αναδιάρθρωσης του 1999, είναι απλώς ενδεικτικά για το αν μία επιχείρηση μπορεί να αξιολογηθεί ως προβληματική, δεν αποτελούν όμως όρους που πρέπει να πληρούνται σωρευτικά. Ως αποτέλεσμα των τακτικών δραστηριοτήτων της, η εταιρεία Sachsen Zweirad GmbH εμφάνισε ζημίες ύψους 1 274 000 ευρώ το 2001 και 733 000 ευρώ το 2002. Τις ζημίες ανέλαβε η μητρική εταιρεία Biria σύμφωνα με τη σύμβαση μεταφοράς αποτελεσμάτων. Ο κύκλος εργασιών μειώθηκε το 2002 σε σύγκριση με το 2001.

(105)

Σύμφωνα με την ετήσια έκθεση της επιχείρησης για το οικονομικό έτος 2002, η εταιρεία Sachsen Zweirad GmbH αντιμετώπιζε επίσης προβλήματα ρευστότητας. Στην ετήσια έκθεση αναφέρεται ρητά ότι η κατάσταση ρευστότητας της εταιρείας Sachsen Zweirad GmbH ήταν δυσχερής λόγω των υψηλών δαπανών για την προχρηματοδότηση του αποθέματος και της ανάπτυξης εντός του ομίλου. Σύμφωνα με την ετήσια έκθεση, η επιβίωση της επιχείρησης μπορούσε να εξασφαλισθεί μόνο εφόσον οι τράπεζες θα ήταν πρόθυμες να διατηρήσουν ή να αναδιαρθρώσουν τα υφιστάμενα πιστωτικά κονδύλια.

(106)

Κατά την άποψη της Γερμανίας, δεν υπήρξε ποτέ κίνδυνος να μην παρατείνουν τις πιστώσεις τους τα ιδιωτικά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα. Ωστόσο, το γεγονός αυτό δεν αναιρεί τη διαπίστωση ότι η κατάσταση ρευστότητας της επιχείρησης ήταν δυσχερής. Σύμφωνα με την ετήσια έκθεση, οι περισσότερες πιστώσεις είχαν υπολειπόμενη ωριμότητα κάτω των πέντε ετών, γεγονός που σε καμία περίπτωση δεν είναι ιδανικό για τη χρηματοδότηση της επιχειρηματικής δραστηριότητας και αυξάνει τους κινδύνους για την επιχείρηση. Ο βραχυπρόθεσμος χαρακτήρας των πιστώσεων είχε επιπλέον ως αποτέλεσμα την καταβολή υψηλών τόκων (έστω και αν αυτοί ήταν ελαφρώς μειωμένοι το 2002 σε σύγκριση με το 2001), που επιβάρυναν ακόμη περισσότερο τη ρευστότητα της επιχείρησης.

(107)

Η Επιτροπή καταλήγει κατά συνέπεια στο συμπέρασμα ότι η Sachsen Zweirad GmbH κατά τη στιγμή χορήγησης της εγγύησης ήταν προβληματική επιχείρηση και ως εκ τούτου, η εγγύηση θα πρέπει να θεωρηθεί ως εγγύηση αναδιάρθρωσης. Δεδομένου ότι η χορήγηση ανάλογης εγγύησης για μεγάλες επιχειρήσεις πρέπει να αποτελεί αντικείμενο ατομικής κοινοποίησης στην Επιτροπή, δεν πληρούνταν οι προϋποθέσεις του εγκεκριμένου καθεστώτος ενίσχυσης, βάσει του οποίου υποτίθεται ότι χορηγήθηκε η εγγύηση και, ως εκ τούτου, αυτή δεν εμπίπτει στο συγκεκριμένο καθεστώς ενισχύσεων.

(108)

Η εταιρεία Biria ιδρύθηκε την 1η Οκτωβρίου 2003 με συγχώνευση της εταιρείας Biria AG (παλαιά εταιρεία) με τη θυγατρική της επιχείρηση Sachsen Zweirad GmbH.

(109)

Κατά την άποψη της Γερμανίας, η εταιρεία Biria πρέπει να διακριθεί σαφώς από την εταιρεία Biria AG (παλαιά εταιρεία) και την εταιρεία Sachsen Zweirad GmbH, επειδή από τη συγχώνευση προέκυψε μια νέα επιχείρηση. Συνεπώς, το ζήτημα αν αυτή η επιχείρηση κατά τη χρονική στιγμή της χορήγησης της εγγύησης στις 9 Δεκεμβρίου 2004 ήταν προβληματική, πρέπει να κριθεί βάσει του ισολογισμού έναρξης της νέας επιχείρησης που προέκυψε από τη συγχώνευση. Από τον ισολογισμό έναρξης προκύπτει ότι η εταιρεία Biria GmbH δεν μπορεί να θεωρηθεί ως προβληματική.

(110)

Η Επιτροπή δεν αποδέχεται αυτή την επιχειρηματολογία. Η νέα συγχωνευθείσα επιχείρηση Biria GmbH δεν μπορεί να διαχωριστεί από την προηγούμενη εταιρεία Biria AG και την εταιρεία Sachsen Zweirad GmbH, δεδομένου ότι προέκυψε από τη συγχώνευση των δύο αυτών επιχειρήσεων. Ειδάλλως θα ήταν εύκολο να παρακάμπτεται ο χαρακτηρισμός των επιχειρήσεων ως προβληματικών μέσω της συγχώνευσης οικονομικών φορέων ή της ίδρυσης νέων επιχειρήσεων. Η πρώην εταιρεία Biria AG εμφάνιζε επίσης ζημίες κατά το 2002 και αντιμετώπιζε εξίσου προβλήματα ρευστότητας όπως και η Sachsen Zweirad GmbH. Η εταιρεία Biria GmbH ανέλαβε στο σύνολό τους τα χρέη και τις υποχρεώσεις της Biria AG (παλαιά εταιρεία) και της Sachsen Zweirad GmbH. Επιπλέον, η εταιρεία Biria GmbH κατέχει τα ίδια περιουσιακά στοιχεία και έχει την ίδια επιχειρηματική δραστηριότητα όπως και οι εταιρείες Biria AG (παλαιά εταιρεία) και Sachsen Zweirad GmbH. Ως εκ τούτου, η Επιτροπή έχει την άποψη ότι η εταιρεία Biria GmbH ανέλαβε τα προβλήματα της Biria AG (παλαιά εταιρεία) και της Sachsen Zweirad GmbH.

(111)

Σύμφωνα με τη Γερμανία, η εταιρεία Sachsen Zweirad GmbH είχε κατά τη συγχώνευση την οικονομικά κυρίαρχη θέση. Υποστηρίζεται ότι η εταιρεία Sachsen Zweirad GmbH δεν ήταν προβληματική και ως εκ τούτου δεν πρέπει να θεωρηθεί αυτομάτως ότι η νέα εταιρεία Biria GmbH ήταν προβληματική. Αντίθετα με τους ισχυρισμούς της Γερμανίας, η Επιτροπή έχει σαφώς την άποψη ότι η εταιρεία Sachsen Zweirad GmbH ήταν προβληματική. Κατά συνέπεια, η νέα εταιρεία Biria GmbH «κληρονόμησε» επίσης τα προβλήματα της Sachsen Zweirad GmbH.

(112)

Σύμφωνα με την ετήσια έκθεση για το οικονομικό έτος 2003, το 2003 συνεχίσθηκε η αναδιάρθρωση και η αναδιοργάνωση του ομίλου Biria. Αυτή η διαδικασία είχε δρομολογηθεί ήδη το 2002 και περιλάμβανε την αναδιάταξη της χρηματοδότησης του ομίλου. Με βάση την εγγύηση του κρατιδίου της Σαξονίας για το δάνειο ύψους 24,875 εκατ. ευρώ, ο όμιλος Biria κατάρτισε νέο σχέδιο για τη μεσοπρόθεσμη χρηματοδότηση των δραστηριοτήτων του. Το νέο σχέδιο χρηματοδότησης προέβλεπε επίσης τη σημαντική αναπροσαρμογή των επιτοκίων και συνεπώς τη μείωση των υψηλών οφειλόμενων τόκων.

(113)

Ταυτόχρονα αναδιοργανώθηκε ο όμιλος τραπεζών: Τρεις τράπεζες δήλωσαν πρόθυμες να παραιτηθούν απαιτήσεων ύψους 8 567 000 ευρώ – που όπως φαίνεται υπερβαίνουν σαφώς το 50 % των απαιτήσεών τους – με αντάλλαγμα την άμεση ικανοποίηση των υπολειπόμενων απαιτήσεων. Συνεπώς, το δάνειο που καλύπτεται από την εγγύηση σε ποσοστό 80 % του μέτρου 3, περιλαμβάνει 8 εκατ. ευρώ ως δάνειο για την απόκτηση κεφαλαίων κίνησης, 7,45 εκατ. ευρώ ως προκαταβολή σε αλληλόχρεο λογαριασμό και ένα ποσό ύψους 9,425 εκατ. ευρώ για την κάλυψη εποχικών χρηματοδοτικών αναγκών.

(114)

Επομένως, η εταιρεία Biria αντιμετώπιζε σημαντικότατα προβλήματα ρευστότητας κατά τη χρονική στιγμή της χορήγησης της εγγύησης, και ως εκ τούτου αποτελούσε προβληματική επιχείρηση. Υπέρ αυτής της αξιολόγησης συνηγορεί το γεγονός ότι τρεις τράπεζες αποσύρθηκαν από τη χρηματοδότηση των δραστηριοτήτων της εταιρείας Biria και μάλιστα ήταν πρόθυμες να παραιτηθούν μεγάλου ποσοστού των απαιτήσεών τους υπό την προϋπόθεση της άμεσης εξόφλησης των υπολειπόμενων απαιτήσεων. Εξ αυτού προκύπτει ότι οι τράπεζες είχαν σοβαρές επιφυλάξεις για το αν η εταιρεία Biria θα ήταν σε θέση να εξυπηρετήσει τα χρέη της και για το αν θα μπορούσε να αξιολογηθεί ως αποδοτική επιχείρηση.

(115)

Αντίθετα η Γερμανία υποστηρίζει ότι η απόσυρση των τραπεζών από τη χρηματοδότηση οφειλόταν στον αναπροσανατολισμό της επιχειρηματικής στρατηγικής τους. Η Επιτροπή διαπιστώνει ότι κατά πάσα πιθανότητα, οι τράπεζες παραιτήθηκαν του 50 % περίπου των εκκρεμών απαιτήσεων. Ακόμη και στην περίπτωση της απόσυρσης των τραπεζών λόγω του αναπροσανατολισμού της επιχειρηματικής στρατηγικής τους, το γεγονός αυτό αποτελεί ένδειξη ότι τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα θεωρούσαν ως εξαιρετικά απίθανη την πλήρη αποπληρωμή των δανείων.

(116)

Η Επιτροπή καταλήγει κατά συνέπεια στο συμπέρασμα, ότι η Biria κατά τη στιγμή χορήγησης της εγγύησης ήταν προβληματική επιχείρηση και, ως εκ τούτου, η εγγύηση θα πρέπει να θεωρηθεί ως εγγύηση αναδιάρθρωσης. Δεδομένου ότι η χορήγηση ανάλογης εγγύησης για μεγάλες επιχειρήσεις πρέπει να αποτελεί αντικείμενο ατομικής κοινοποίησης στην Επιτροπή, και ότι η Biria ήταν μεγάλη επιχείρηση κατά τον χρόνο έκδοσης της εγκριτικής απόφασης, δεν πληρούνταν οι προϋποθέσεις του εγκεκριμένου καθεστώτος ενίσχυσης, βάσει του οποίου υποτίθεται ότι χορηγήθηκε η εγγύηση και, ως εκ τούτου, αυτή δεν εμπίπτει στο συγκεκριμένο καθεστώς ενισχύσεων.

(117)

Οι εγγυήσεις που αναφέρονται ως μέτρα 2 και 3 χορηγήθηκαν από το κρατίδιο της Σαξονίας και ως εκ τούτου προέρχονται από κρατικούς πόρους και πρέπει να καταλογιστούν στο κράτος.

(118)

Ένα μέτρο πρέπει επιπλέον να παρέχει πλεονέκτημα στον αποδέκτη. Η Επιτροπή θεωρεί ότι οι εν λόγω δύο εγγυήσεις παρείχαν αδικαιολόγητο πλεονέκτημα στις εταιρείες Sachsen Zweirad GmbH και Biria GmbH (νυν Biria AG).

(119)

Για τους λόγους που αναφέρονται στα σημεία 2.2 και 3.2 στοιχείο δ) της ανακοίνωσης της Επιτροπής για την εφαρμογή των άρθρων 87 και 88 της συνθήκης ΕΚ στις κρατικές ενισχύσεις με τη μορφή εγγυήσεων (19) (στο εξής «ανακοίνωση για τις εγγυήσεις»), ο δανειολήπτης αποκτά πλεονέκτημα όταν δεν πρέπει να καταβάλει για την εγγύηση την τιμή που καθορίζεται βάσει κριτηρίων αγοράς. Σε ορισμένες περιπτώσεις, ο δανειολήπτης, όντας προβληματική επιχείρηση, δεν θα μπορούσε, χωρίς την κρατική εγγύηση, να πείσει κάποιο χρηματοπιστωτικό οργανισμό να του χορηγήσει δάνειο.

(120)

Στην προκειμένη περίπτωση, οι κρατικές εγγυήσεις για το δάνειο προβληματικής επιχείρησης χορηγήθηκαν χωρίς να έχει προβλεφθεί για τον εγγυητή (δηλαδή το κράτος) αντίτιμο που να έχει καθορισθεί βάσει κριτηρίων αγοράς.

(121)

Στο σημείο 3.2 της ανακοίνωσης για τις εγγυήσεις, η Επιτροπή αναφέρει τις ακόλουθες τέσσερεις προϋποθέσεις που πρέπει να πληρούνται σωρευτικά προκειμένου να διασφαλίζεται η απουσία κρατικής ενίσχυσης υπό τη μορφή εγγύησης:

1.

ο δανειολήπτης δεν αντιμετωπίζει οικονομικές δυσχέρειες·

2.

η εμβέλεια της εγγύησης μπορεί να μετρηθεί ορθά κατά τον χρόνο παροχής της·

3.

η εγγύηση δεν καλύπτει ποσοστό μεγαλύτερο του 80 % του οφειλόμενου ποσού του δανείου·

4.

καταβάλλεται για την εγγύηση τιμή που καθορίζεται βάσει κριτηρίων αγοράς.

(122)

Από την εφαρμογή των εν λόγω προϋποθέσεων στην εξεταζόμενη περίπτωση, η Επιτροπή διαπιστώνει καταρχήν ότι οι εταιρείες Sachsen Zweirad GmbH και Biria κατά τη στιγμή χορήγησης των εγγυήσεων αντιμετώπιζαν δυσχέρειες.

(123)

Για τις εγγυήσεις δεν καταβλήθηκαν ασφάλιστρα, και οι εγγυήσεις χορηγήθηκαν για τα δάνεια προβληματικής επιχείρησης. Και μόνο το γεγονός ότι για τις εγγυήσεις δεν καταβλήθηκε τιμή που να έχει καθορισθεί βάσει κριτηρίων αγοράς, υποδηλώνει ότι οι εταιρείες Sachsen Zweirad GmbH και Biria απέκτησαν πλεονέκτημα μέσω του μέτρου. Στην ελεύθερη αγορά δεν υφίστανται εγγυήσεις για τις οποίες δεν πρέπει να καταβληθεί ασφάλιστρο που να έχει καθορισθεί βάσει κριτηρίων αγοράς. Πόσο μάλλον, όταν πρόκειται για εγγυήσεις υπέρ προβληματικών επιχειρήσεων, που ενδεχομένως να μην μπορέσουν να επιστρέψουν τα δάνειά τους.

(124)

Η λογική της ανακοίνωσης για τις εγγυήσεις οδηγεί κατά συνέπεια στο συμπέρασμα ότι η εγγύηση αποτελεί κρατική ενίσχυση.

(125)

Η Επιτροπή καταλήγει ως εκ τούτου στο συμπέρασμα ότι οι εγγυήσεις ευνοούν τις εταιρείες Sachsen Zweirad GmbH και Biria GmbH (νυν Biria AG), επειδή και οι δύο επιχειρήσεις δεν θα μπορούσαν να λάβουν τις εν λόγω εγγυήσεις στην αγορά με τους ίδιους όρους.

(126)

Για τους ίδιους λόγους που αναφέρθηκαν ήδη στην αιτιολογική σκέψη (100), τα μέτρα 2 και 3 μπορούν να νοθεύσουν τον ανταγωνισμό και να επηρεάσουν τις συναλλαγές.

6.4.   Συμπέρασμα όσον αφορά την ύπαρξη ενίσχυσης

(127)

Για το λόγο αυτό, η Επιτροπή καταλήγει στο συμπέρασμα ότι η αφανής συνεισφορά και οι δύο εγγυήσεις αποτελούν κρατική ενίσχυση κατά την έννοια του άρθρου 107 παράγραφος 1 της συνθήκης ΣΛΕΕ, και ότι οι δύο εγγυήσεις δεν χορηγήθηκαν στο πλαίσιο εγκεκριμένου καθεστώτος ενισχύσεων. Τα μέτρα 1, 2 και 3 αποτελούν συνεπώς νέα ενίσχυση και πρέπει να αξιολογηθούν ανάλογα.

6.5.   Υπολογισμός του στοιχείου ενίσχυσης

(128)

Σύμφωνα με την παράγραφο 4.1 της ανακοίνωσης για τις εγγυήσεις, όταν μια μεμονωμένη εγγύηση ή καθεστώς εγγυήσεων δεν πληροί την αρχή του ιδιώτη επενδυτή στην οικονομία της αγοράς, θεωρείται ότι περιλαμβάνει στοιχείο κρατικής ενίσχυσης. Το στοιχείο κρατικής ενίσχυσης πρέπει, συνεπώς, να εκφραστεί σε ποσοτικούς όρους προκειμένου να εξεταστεί κατά πόσο η ενίσχυση θα μπορούσε να είναι συμβιβάσιμη με την εσωτερική αγορά δυνάμει κάποιας συγκεκριμένης εξαίρεσης σχετικά με τις κρατικές ενισχύσεις. Ως εκ τούτου, η Επιτροπή πρέπει πρώτα να ποσοτικοποιήσει το στοιχείο ενίσχυσης για να μπορέσει να εξετάσει το συμβιβάσιμο της ενίσχυσης.

(129)

Στην ανακοίνωση για τις εγγυήσεις, η Επιτροπή όρισε γενικές αρχές για τον υπολογισμό του στοιχείου ενίσχυσης.

(130)

Κατά την άποψη της Επιτροπής, μια κρατική εγγύηση μπορεί να συνιστά ενίσχυση μέχρι του συνολικού ποσού του σχετικού δανείου, εάν ο αποδέκτης δεν μπορεί να εξασφαλίσει με ίδια μέσα πρόσβαση στις χρηματαγορές [βλέπε παραγράφους 2.2 και 4.1 στοιχείο α) της ανακοίνωσης για τις εγγυήσεις].

(131)

Οι κανόνες για τον υπολογισμό του στοιχείου ενίσχυσης παρατίθενται στις παραγράφους 4.4 (Γενικές παρατηρήσεις), 4.2 (Στοιχείο ενίσχυσης στις μεμονωμένες εγγυήσεις) και 4.4. (Στοιχείο ενίσχυσης στα καθεστώτα εγγυήσεων) της ανακοίνωσης για τις εγγυήσεις. Στην προκειμένη περίπτωση, η Επιτροπή εφαρμόζει ως εξής τους κανόνες αυτούς.

(132)

Σύμφωνα με την παράγραφο 4.2 της ανακοίνωσης για τις εγγυήσεις, εάν δεν υπάρχει αγοραίο ασφάλιστρο που να μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως μέτρο σύγκρισης, τότε τα συνολικά έξοδα χρηματοδότησης ενός δανείου στην αγορά με εγγύηση θα πρέπει να αντιπαρατίθενται στα έξοδα χωρίς εγγύηση (δηλαδή το επιτόκιο για παρόμοιο δάνειο χωρίς εγγύηση θα πρέπει να συγκρίνεται με το επιτόκιο συν το ασφάλιστρο εγγύησης για το δάνειο με κρατική εγγύηση).

(133)

Σε πολλές περιπτώσεις δεν υπάρχει διαθέσιμο ένα τέτοιο αγοραίο επιτόκιο. Για το λόγο αυτό, στις ανακοινώσεις της σχετικά με τη μέθοδο καθορισμού των επιτοκίων αναφοράς και προεξόφλησης, η Επιτροπή έχει αναπτύξει μια μέθοδο, που για τους λόγους που εξηγούνται στην παράγραφο 4.2 της ανακοίνωσης για τις εγγυήσεις, μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως υποκατάστατο για το επιτόκιο της αγοράς.

(134)

Σύμφωνα με την ανακοίνωση για τα επιτόκια αναφοράς του 1997, η Επιτροπή καθορίζει τα επιτόκια αναφοράς τα οποία πρέπει να απεικονίζουν το μέσο επίπεδο των ισχυόντων επιτοκίων για μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα δάνεια τα οποία συνοδεύονται από τις συνήθεις εγγυήσεις. Στην ανακοίνωση για τα επιτόκια αναφοράς του 1997, επισημαίνεται επίσης ότι το επιτόκιο αναφοράς που καθορίζεται με τον τρόπο αυτό είναι ένα κατώτατο επιτόκιο, το οποίο μπορεί να αυξηθεί σε περιπτώσεις ιδιαίτερου κινδύνου (π.χ. προβληματικές επιχειρήσεις, έλλειψη εξασφαλίσεων που απαιτούν συνήθως οι τράπεζες). Σε τέτοιες περιπτώσεις, η προσαύξηση μπορεί να είναι 400 ή και περισσότερες μονάδες βάσης. Στην ανακοίνωση για τα επιτόκια αναφοράς του 1997, δεν αναφέρεται αν επιτρέπεται η σώρευση ασφαλίστρων για την κάλυψη διαφόρων κινδύνων. Η σώρευση δεν αποκλείεται, αλλά η Επιτροπή πρέπει να δικαιολογήσει στην απόφασή της τη μέθοδο που χρησιμοποιήθηκε για την κάλυψη διαφόρων ασφαλίστρων κινδύνου και για το σκοπό αυτό να βασιστεί σε ανάλυση των μεθόδων που χρησιμοποιούνται στις χρηματαγορές (20).

(135)

Το 2004, η Deloitte&Touche Wirtschaftsprüfungsgesellschaft GmbH εκπόνησε μελέτη (στο εξής η «μελέτη») για τη Γενική Διεύθυνση Ανταγωνισμού της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Στη μελέτη (21), με τη βοήθεια εμπειρικών ερευνών προσδιορίστηκαν μεταξύ άλλων ασφάλιστρα κινδύνων που ίσχυαν στην αγορά για επιχειρήσεις διαφορετικών κατηγοριών κινδύνου και συναλλαγές με διαφορετικές ασφαλίσεις. Από τη μελέτη προκύπτει σαφώς ότι ο συνδυασμός κινδύνων διαφορετικής φύσης (πιστοληπτική ικανότητα του δανειολήπτη, ασφαλίσεις) αντανακλάται στις διαφορετικές προσαυξήσεις στο βασικό επιτόκιο.

(136)

Βάσει της μελέτης, η Επιτροπή επεξεργάστηκε περαιτέρω την προσέγγισή της όσον αφορά τη μέθοδο για τον καθορισμό του στοιχείου αναφοράς και ενίσχυσης δανείων στην ανακοίνωσή της για την τροποποίηση των επιτοκίων προεξόφλησης (22) (στο εξής «ανακοίνωση για τα επιτόκια αναφοράς του 2008»). Η ανακοίνωση για τα επιτόκια αναφοράς του 2008 λαμβάνει υπόψη την προσέγγιση που ακολουθείται στη μελέτη. Στο βασικό επιτόκιο εφαρμόζονται προσαυξήσεις ανάλογα με την πιστοληπτική ικανότητα της επιχείρησης και τις παρεχόμενες ασφαλίσεις.

(137)

Η Επιτροπή είναι περαιτέρω της άποψης ότι η εκτίμηση του στοιχείου ενίσχυσης στα εξεταζόμενα μέτρα συνδέεται με την έννοια της ενίσχυσης. Σύμφωνα με τη νομολογία του Δικαστηρίου είναι πέραν αμφιβολίας ότι το ερώτημα εάν μια ενίσχυση είναι κρατική κατά την έννοια της συνθήκης, θα πρέπει να απαντηθεί βάσει αντικειμενικών δεδομένων, που πρέπει να εκτιμηθούν κατά τη στιγμή που η Επιτροπή λαμβάνει την απόφασή της (23).

(138)

Ως εκ τούτου, η Επιτροπή είναι της άποψης ότι η ανακοίνωση για τα επιτόκια αναφοράς του 2008 είναι η κατάλληλη βάση για τον υπολογισμό του στοιχείου ενίσχυσης, και στη συνέχεια θα εκτιμήσει το στοιχείο ενίσχυσης των εξεταζόμενων μέτρων βάσει της συγκεκριμένης ανακοίνωσης.

(139)

Κατά την άποψη της Επιτροπής, το στοιχείο ενίσχυσης της αφανούς συνεισφοράς προκύπτει από τη διαφορά μεταξύ της αποζημίωσης, την οποία η εταιρεία Bike Systems θα έπρεπε να καταβάλει στην ελεύθερη αγορά για την αφανή συνεισφορά και της πραγματικά καταβληθείσας αποζημίωσης. Δεδομένου ότι η Bike Systems αποτελούσε προβληματική επιχείρηση όταν πραγματοποιήθηκε η αφανής συνεισφορά, και ο σχετικός κίνδυνος ήταν υψηλός, το στοιχείο ενίσχυσης μπορεί να ανέρχεται σε ποσοστό μέχρι 100 % της αφανούς συνεισφοράς, διότι πιθανόν κανένας επενδυτής που ενεργεί σύμφωνα με τους κανόνες της οικονομίας της αγοράς δεν θα προέβαινε στη συγκεκριμένη συνεισφορά (24).

(140)

Κατά την άποψη της Επιτροπής, η αφανής συνεισφορά δεν είναι δάνειο, μπορεί όμως να παρομοιαστεί με δάνειο ιδιαίτερα υψηλού κινδύνου επειδή, σε περίπτωση αφερεγγυότητας, εξοφλείται ύστερα από ικανοποίηση όλων των άλλων απαιτήσεων, συμπεριλαμβανομένων των δανείων μειωμένης εξασφάλισης.

(141)

Όπως εξηγείται στην αιτιολογική σκέψη (91), η κατάσταση της εταιρείας Bike Systems, η οποία μόλις είχε ολοκληρώσει τη διαδικασία αφερεγγυότητας, πρέπει, κατά την άποψη της Επιτροπής, να αξιολογηθεί ως επισφαλής. Οι προοπτικές της επιχείρησης ήταν αβέβαιες, επειδή η πραγματοποιηθείσα αναδιάρθρωση ήταν περιορισμένη. Όπως εξηγείται στην αιτιολογική σκέψη (90), η επιχείρηση πρέπει συνεπώς να θεωρηθεί ως προβληματική. Εκτός αυτού δεν παρασχέθηκαν εξασφαλίσεις για την αφανή συνεισφορά, γεγονός που αυξάνει τον κίνδυνο μη εξόφλησης. Ως εκ τούτου, η Επιτροπή είναι της άποψης ότι η αφανής συνεισφορά πρέπει να θεωρηθεί ως συναλλαγή εξαιρετικά χαμηλής εξασφάλισης κατά την έννοια της ανακοίνωσης για τα επιτόκια αναφοράς του 2008. Η αφανής συνεισφορά, εκτός του ότι είναι ελλιπώς εξασφαλισμένη, εξοφλείται μετά από όλα τα άλλα δάνεια σε περίπτωση αφερεγγυότητας, γεγονός που αυξάνει ακόμη περισσότερο τον κίνδυνο μη εξόφλησης. Κατά την άποψη της Επιτροπής, το τελευταίο αυτό στοιχείο πρέπει να θεωρηθεί ως πρόσθετος παράγοντας κινδύνου εκτός από την έλλειψη επαρκών ασφαλίσεων, διότι μια εξαιρετικά χαμηλή εξασφάλιση αυξάνει τον κίνδυνο μη ικανοποίησης της απαίτησης του πιστωτή σε περίπτωση αφερεγγυότητας του δανειολήπτη στο πλαίσιο της αξιολόγησης των ασφαλίσεων, ενώ η κατωτερότητα της απαίτησης σημαίνει ότι ο πιστωτής σε περίπτωση αφερεγγυότητας θα μπορεί να ικανοποιήσει τις απαιτήσεις του μετά από τους άλλους πιστωτές, και ότι ως εκ τούτου είναι πιθανό να μην λάβει καμία ικανοποίηση.

(142)

Κατά την άποψη της Επιτροπής, η Bike Systems, κατατάσσεται στην κατηγορία αξιολόγησης της πιστοληπτικής ικανότητας «κακή», δεδομένου ότι κατά τη στιγμή χορήγησης του μέτρου ήταν προβληματική. Στην ανακοίνωση για τα επιτόκια αναφοράς του 2008 αναφέρεται ότι για επιχειρήσεις αυτής της κατηγορίας πιστοληπτικής ικανότητας με εξαιρετικά χαμηλή εξασφάλιση μπορεί να επιβληθεί προσαύξηση μέχρι και 1 000 μονάδων βάσης ώστε να αποκλεισθεί το ενδεχόμενο ενίσχυσης. Κατά την άποψη της Επιτροπής, δεδομένης της έλλειψης ασφαλίσεων και της χαμηλής κατάταξης της αφανούς συνεισφοράς δικαιολογείται προσαύξηση 1 000 μονάδων βάσης.

(143)

Το στοιχείο ενίσχυσης της αφανούς συνεισφοράς προκύπτει, κατά συνέπεια, από τη διαφορά μεταξύ του επιτοκίου αναφοράς προσαυξημένου κατά 1 000 μονάδες βάσης και της αποζημίωσης που έπρεπε να καταβληθεί για την αφανή συνεισφορά.

(144)

Κατά την άποψη της Επιτροπής, η μεταβλητή αποζημίωση ύψους 3,5 % μπορεί να ληφθεί υπόψη κατά τον υπολογισμό του στοιχείου ενίσχυσης μόνο εν μέρει, δεδομένου ότι εξαρτάται από τα κέρδη. Ωστόσο, η επιχείρηση βρισκόταν σε δυσμενή θέση και οι προοπτικές κερδοφορίας ήταν αβέβαιες. Για τον λόγο αυτό, η Επιτροπή θεωρεί ότι δικαιολογείται η μεταβλητή αποζημίωση να ληφθεί υπόψη μόνο κατά το ήμισυ, ήτοι μόνο κατά το 1,75 %. Ως πραγματική αποζημίωση, η οποία συνυπολογίζεται κατά τον προσδιορισμό του στοιχείου ενίσχυσης, θα πρέπει συνεπώς να ληφθεί υπόψη το σταθερό επιτόκιο 8,75 %, καθώς και το ήμισυ της μεταβλητής αποζημίωσης ύψους 3,5 % που αντιστοιχεί σε συνολική αποζημίωση της τάξης του 10,5 %. Συνεπώς, το στοιχείο ενίσχυσης αντιστοιχεί στη διαφορά μεταξύ του επιτοκίου αναφοράς προσαυξημένου κατά 1 000 μονάδες βάσης και της αποζημίωσης ύψους 10,5 %.

(145)

Χάρη στις χορηγηθείσες εγγυήσεις που χορηγήθηκαν ως μέτρα 2 και 3, οι εταιρείες Sachsen Zweirad GmbH και Biria GmbH κατόρθωσαν να επιτύχουν για τα δάνειά τους ευνοϊκότερους από τους συνήθεις στις χρηματαγορές οικονομικούς όρους. Το στοιχείο ενίσχυσης της εγγύησης του μέτρου 2 και της εγγύησης του μέτρου 3 αντιστοιχεί στη διαφορά μεταξύ του επιτοκίου το οποίο οι εταιρείες Sachsen Zweirad GmbH και Biria GmbH θα έπρεπε να καταβάλουν για ένα δάνειο βάσει των όρων της αγοράς (δηλαδή, χωρίς εγγύηση) και του επιτοκίου με το οποίο χορηγήθηκε εντέλει το εγγυημένο δάνειο. Αυτή η διαφορά θα πρέπει να αντιστοιχεί στο ασφάλιστρο, το οποίο θα απαιτούσε για τις εν λόγω εγγυήσεις ένας εγγυητής που ενεργεί σύμφωνα με τους κανόνες της οικονομίας της αγοράς. Επειδή οι εταιρείες Sachsen Zweirad GmbH και Biria GmbH ήταν προβληματικές κατά τη χρονική στιγμή της χορήγησης των εγγυήσεων και των αντίστοιχων δανείων, το στοιχείο ενίσχυσης μπορεί να ανέλθει έως και στο 100 % των εγγυήσεων, επειδή κανένας χρηματοδότης δεν θα χορηγούσε τα δάνεια χωρίς εγγύηση (25).

(146)

Κατά την άποψη της Επιτροπής, το δάνειο και η εγγύηση που χορηγήθηκαν στην εταιρεία Sachsen Zweirad GmbH, ενείχαν πρόσθετο κίνδυνο λόγω των εξαιρετικά χαμηλών παρεχόμενων εξασφαλίσεων. Η εγγύηση για το δάνειο που χορηγήθηκε στην εταιρεία Sachsen Zweirad GmbH ασφαλίσθηκε απλώς με μία εγγυητική δήλωση των επιχειρήσεων του ομίλου. Η οικονομική αξία αυτών των εγγυητικών δηλώσεων είναι εξαιρετικά χαμηλή. Ως εκ τούτου, η Επιτροπή είναι της άποψης ότι η εγγύηση θα πρέπει να θεωρηθεί ως συναλλαγή εξαιρετικά χαμηλής εξασφάλισης κατά την έννοια της ανακοίνωσης για τα επιτόκια αναφοράς του 2008.

(147)

Όσον αφορά το δάνειο και την εγγύηση που χορηγήθηκαν στην εταιρεία Biria GmbH, οι προς το σκοπό αυτό παρασχεθείσες εξασφαλίσεις είχαν μεγαλύτερη οικονομική αξία από εκείνες που παρασχέθηκαν για την εγγύηση που χορηγήθηκε στην εταιρεία Sachsen Zweirad GmbH. Παρ’ όλα αυτά, οι εξασφαλίσεις ήταν σε κάθε περίπτωση χαμηλότερες από τις συνήθως απαιτούμενες. Η εγγύηση για την εταιρεία Biria GmbH ασφαλίσθηκε με πρώτη υποθήκη στα περιουσιακά στοιχεία της εταιρείας Bike Systems ύψους 15 εκατ. ευρώ. Ωστόσο, η υποθήκη είναι υποδεέστερης εξασφάλισης έναντι ενός άλλου δανείου ύψους 2 εκατ. ευρώ. Συνεπώς, αυτή η πρώτη υποθήκη καλύπτει ποσό που μόλις υπερβαίνει το 50 % του συνολικού ποσού του δανείου. Ωστόσο, δεν υπάρχει κανένα στοιχείο για το ύψος της κανονικής αξίας εκκαθάρισης της υποθήκης. Οι περαιτέρω εξασφαλίσεις – υποθήκες, εκχώρηση απαιτήσεων, εκχώρηση της κυριότητας εμπορευμάτων ιδιοκτησίας των επιχειρήσεων του ομίλου καθώς και εγγυητική δήλωση του ιδιοκτήτη της εταιρείας Biria GmbH – είχαν ελάχιστη οικονομική αξία. Παρά τις χορηγηθείσες εξασφαλίσεις, κατά την άποψη της Επιτροπής, η εγγύηση θα πρέπει να θεωρηθεί ως συναλλαγή εξαιρετικά χαμηλής εξασφάλισης κατά την έννοια της ανακοίνωσης για τα επιτόκια αναφοράς του 2008.

(148)

Όπως εξηγήθηκε ανωτέρω, κατά τη στιγμή χορήγησης των εγγυήσεων, οι Biria GmbH και Sachsen Zweirad GmbH ήταν προβληματικές επιχειρήσεις, ώστε να πρέπει να καταταγούν στην κατηγορία αξιολόγησης της πιστοληπτικής ικανότητας «κακή». Σύμφωνα με την ανακοίνωση για τα επιτόκια αναφοράς του 2008, σε αυτήν την κατηγορία αξιολόγησης για να αποκλεισθεί το ενδεχόμενο κρατικής ενίσχυσης, η προσαύξηση που πρέπει να εφαρμοσθεί σε περίπτωση εξαιρετικά χαμηλών εξασφαλίσεων, μπορεί να ανέλθει μέχρι σε 1 000 μονάδες βάσης. Κατά την άποψη της Επιτροπής, στην περίπτωση της Sachsen Zweirad GmbH, δεδομένων των εξαιρετικά χαμηλών εξασφαλίσεων, δικαιολογείται προσαύξηση ύψους 800 μονάδων βάσης. Η Biria GmbH προσέφερε ελάχιστα καλύτερες εξασφαλίσεις. Ως εκ τούτου, δικαιολογείται προσαύξηση ύψους 700 μονάδων βάσης. Η χαμηλότερη προσαύξηση σε σύγκριση με την αφανή συνεισφορά που εφαρμόζεται και στις δύο επιχειρήσεις δικαιολογείται από τη χαμηλότερη ιεράρχηση της συνεισφοράς.

(149)

Το στοιχείο ενίσχυσης της εγγύησης για την Sachsen Zweirad GmbH (μέτρο 2) προκύπτει από τη διαφορά μεταξύ του επιτοκίου αναφοράς προσαυξημένου κατά 800 μονάδες βάσης και των συνολικών εξόδων χρηματοδότησης (επιτόκιο για το δάνειο συν οποιαδήποτε ασφάλιστρα για την εγγύηση), που ήταν απαραίτητα για τη χορήγηση του εξασφαλισμένου δανείου.

(150)

Το στοιχείο ενίσχυσης της εγγύησης για την Sachsen Zweirad GmbH (μέτρο 3) προκύπτει από τη διαφορά μεταξύ του επιτοκίου αναφοράς προσαυξημένου κατά 700 μονάδες βάσης και των συνολικών εξόδων χρηματοδότησης (επιτόκιο για το δάνειο συν οποιαδήποτε ασφάλιστρα για την εγγύηση), που ήταν απαραίτητα για τη χορήγηση του εξασφαλισμένου δανείου.

6.6.   Εξαιρέσεις σύμφωνα με το άρθρο 107 παράγραφοι 2 και 3 της ΣΛΕΕ

(151)

Το άρθρο 107 παράγραφοι 2 και 3 της ΣΛΕΕ προβλέπει εξαιρέσεις από την απαγόρευση χορήγησης ενισχύσεων στην παράγραφο 1.

(152)

Οι εξαιρέσεις του άρθρου 107 παράγραφος 2 της ΣΛΕΕ δεν ισχύουν στην προκειμένη περίπτωση, διότι τα μέτρα ενίσχυσης δεν είναι ούτε κοινωνικού χαρακτήρα ούτε χορηγούνται προς μεμονωμένους καταναλωτές. Επίσης δεν χορηγούνται για την επανόρθωση ζημιών που προκαλούνται από θεομηνίες ή άλλα έκτακτα γεγονότα, ούτε εξυπηρετούν την οικονομία ορισμένων περιοχών της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας, οι οποίες θίγονται από τη διαίρεση της Γερμανίας.

(153)

Επίσης δεν ισχύουν οι διατάξεις παρέκκλισης του άρθρου 107 παράγραφος 3 στοιχεία β) και δ) της ΣΛΕΕ. Οι εν λόγω εξαιρέσεις αφορούν την προώθηση σημαντικών σχεδίων κοινού ευρωπαϊκού συμφέροντος, καθώς και την προώθηση του πολιτισμού και της διατήρησης της πολιτιστικής κληρονομιάς.

(154)

Ως εκ τούτου απομένουν οι διατάξεις παρέκκλισης του άρθρου 107 παράγραφος 3 στοιχεία α) και γ) της ΣΛΕΕ και των κοινοτικών κατευθυντήριων γραμμών που στηρίζονται σε αυτές.

(155)

Η Επιτροπή διαπίστωσε καταρχάς ότι η εταιρεία Bike System εδρεύει σε μία ενισχυόμενη περιοχή σύμφωνα με το άρθρο 107 παράγραφος 3 στοιχείο α) της ΣΛΕΕ, η οποία είναι επιλέξιμη για χορήγηση περιφερειακών ενισχύσεων. Ωστόσο, παρά τις επιφυλάξεις που εξέφρασε η Επιτροπή κατά την κίνηση της επίσημης διαδικασίας έρευνας, η Γερμανία δεν διαβίβασε καμία πληροφορία που να αποδεικνύει ότι πληρούνται οι προϋποθέσεις για τη χορήγηση περιφερειακών ενισχύσεων, όπως ορίζουν οι κατευθυντήριες γραμμές σχετικά με τις κρατικές ενισχύσεις περιφερειακού χαρακτήρα (26).

(156)

Περαιτέρω διατάξεις παρέκκλισης προβλέπονται στις κοινοτικές κατευθυντήριες γραμμές. Επειδή η ενίσχυση χορηγήθηκε τον Μάρτιο του 2001, ισχύουν οι κατευθυντήριες γραμμές διάσωσης και αναδιάρθρωσης του 1999. Η Επιτροπή δεν έχει καμία πληροφορία ότι η ενίσχυση μπορεί να θεωρηθεί ως συμβιβάσιμη με τη ΣΛΕΕ βάσει των εν λόγω κατευθυντήριων γραμμών. Στις κατευθυντήριες γραμμές διάσωσης και αναδιάρθρωσης του 1999, η χορήγηση ενίσχυσης αναδιάρθρωσης εξαρτάται από την υλοποίηση βιώσιμου σχεδίου αναδιάρθρωσης, στο πλαίσιο του οποίου πρέπει να αποφεύγονται δυσανάλογες στρεβλώσεις του ανταγωνισμού, ενώ η ενίσχυση πρέπει να περιορίζεται στο ελάχιστο δυνατό. Παρά τις επιφυλάξεις που εξέφρασε η Επιτροπή κατά την κίνηση της διαδικασίας, η Γερμανία δεν υπέβαλε καμία πληροφορία που να αποδεικνύει ότι πληρούνται οι εν λόγω προϋποθέσεις. Ως εκ τούτου, η Επιτροπή καταλήγει στο συμπέρασμα ότι δεν πληρούνται οι προϋποθέσεις των κατευθυντήριων γραμμών διάσωσης και αναδιάρθρωσης του 1999.

(157)

Επίσης, το υπό εξέταση μέτρο δεν εμπίπτει σε άλλες κοινοτικές κατευθυντήριες γραμμές ούτε άλλους κοινοτικούς κανονισμούς που ισχύουν, μεταξύ άλλων, στους τομείς της έρευνας και ανάπτυξης, του περιβάλλοντος, των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, της απασχόλησης και της εκπαίδευσης ή των κεφαλαίων επιχειρηματικού κινδύνου. Επειδή το μέτρο δεν έχει κανένα στόχο κοινού συμφέροντος, η ενίσχυση αποτελεί λειτουργική ενίσχυση που δεν είναι συμβιβάσιμη με τη ΣΛΕΕ.

(158)

Η Επιτροπή διαπιστώνει ότι οι εταιρείες Sachsen Zweirad GmbH και Biria GmbH εδρεύουν σε ενισχυόμενη περιοχή σύμφωνα με το άρθρο 107 παράγραφος 3 στοιχείο α) της συνθήκης ΣΛΕΕ. Ωστόσο, τόσο οι διατάξεις παρέκκλισης του εν λόγω στοιχείου όσο και οι περιφερειακές διατάξεις του άρθρου 107 παράγραφος 3 στοιχείο γ) της συνθήκης ΣΛΕΕ δεν ισχύουν, επειδή οι εταιρείες Sachsen Zweirad GmbH και Biria GmbH ήταν προβληματικές και τα μέτρα ενίσχυσης δεν αποσκοπούσαν στην οικονομική ανάπτυξη συγκεκριμένης περιοχής.

(159)

Η Επιτροπή καταλήγει στο συμπέρασμα, ότι μόνο οι κοινοτικές κατευθυντήριες γραμμές όσον αφορά τις κρατικές ενισχύσεις για τη διάσωση και την αναδιάρθρωση προβληματικών επιχειρήσεων θα μπορούσαν να εφαρμοστούν. Επειδή η ενίσχυση χορηγήθηκε τον Μάρτιο και τον Δεκέμβριο του 2003, ισχύουν οι κατευθυντήριες γραμμές διάσωσης και αναδιάρθρωσης του 1999.

(160)

Η χορήγηση ενίσχυσης εξαρτάται από την υλοποίηση σχεδίου αναδιάρθρωσης κατά το δυνατόν περιορισμένης διάρκειας, το οποίο θα αποκαταστήσει τη μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα της επιχείρησης σε εύλογο χρονικό διάστημα, με βάση ορισμένες ρεαλιστικές υποθέσεις όσον αφορά τους μελλοντικούς όρους λειτουργίας. Παρά τις επιφυλάξεις που εξέφρασε η Επιτροπή κατά την κίνηση της διαδικασίας, η Γερμανία δεν υπέβαλε καμία πληροφορία που να αποδεικνύει ότι οι εγγυήσεις χορηγήθηκαν βάσει ενός βιώσιμου σχεδίου αναδιάρθρωσης που θα αποκαθιστούσε τη βιωσιμότητα του ομίλου.

(161)

Επιπλέον, θα πρέπει να λαμβάνονται μέτρα για τον περιορισμό, στο μέτρο του δυνατού, των δυσμενών συνεπειών που θα έχει η ενίσχυση για τους ανταγωνιστές. Συνήθως αυτό συνεπάγεται τον περιορισμό της παρουσίας της επιχείρησης στην αγορά ή στις αγορές της μετά την ολοκλήρωση του σταδίου αναδιάρθρωσης. Η Επιτροπή δεν έχει καμία πληροφορία όσον αφορά τη σχετική αγορά και το μερίδιο του ομίλου Biria σε αυτήν. Επίσης δεν έχει καμία πληροφορία όσον αφορά κάποια αντισταθμιστικά μέτρα για τον περιορισμό της παρουσίας της επιχείρησης στην αγορά. Αντίθετα, η Επιτροπή έχει την εντύπωση ότι ο όμιλος Biria πέτυχε την επέκτασή του με την εξαγορά των εταιρειών Checker Pig και Bike Systems το 2001.

(162)

Σύμφωνα με τις κατευθυντήριες γραμμές διάσωσης και αναδιάρθρωσης του 1999, το ύψος της ενίσχυσης πρέπει να περιορίζεται στο ελάχιστο δυνατό που απαιτείται για να καταστεί εφικτή η αναδιάρθρωση, λαμβανομένων υπόψη των διαθέσιμων χρηματοδοτικών μέσων της επιχείρησης και των μετόχων της. Επίσης, οι δικαιούχοι της ενίσχυσης οφείλουν να συνεισφέρουν ουσιαστικά στο σχέδιο αναδιάρθρωσης από τους ιδίους πόρους τους ή με εξωτερική χρηματοδότηση που θα λάβουν υπό τους όρους της αγοράς. Επειδή η ενίσχυση δεν χορηγήθηκε βάσει σχεδίου αναδιάρθρωσης, η Επιτροπή δεν έχει καμία πληροφορία σχετική με τη συνεισφορά του δικαιούχου της ενίσχυσης ούτε για το κατά πόσον η ενίσχυση περιορίσθηκε στο ελάχιστο δυνατό.

(163)

Σύμφωνα με τις κατευθυντήριες γραμμές διάσωσης και αναδιάρθρωσης του 1999, οι ενισχύσεις αναδιάρθρωσης πρέπει να χορηγούνται μόνο μία φορά. Εάν η επιχείρηση έχει ήδη τύχει στο παρελθόν ενίσχυσης αναδιάρθρωσης και εάν από τη λήξη της περιόδου αναδιάρθρωσης έχουν παρέλθει λιγότερα από δέκα έτη, τότε η Επιτροπή κανονικά δεν εγκρίνει τη χορήγηση νέας ενίσχυσης αναδιάρθρωσης, εκτός εάν συντρέχουν έκτακτοι και απρόβλεπτοι λόγοι.

(164)

Η εταιρεία Sachsen Zweirad GmbH έλαβε τον Απρίλιο του 1996 και τον Μάρτιο του 1998 ενίσχυση αναδιάρθρωσης υπό μορφή συμμετοχής του Δημοσίου, συνολικού ύψους 1 278 200 ευρώ βάσει εγκεκριμένου καθεστώτος ενισχύσεων. Επειδή έχουν παρέλθει λιγότερα από 10 έτη από τη λήξη της περιόδου αναδιάρθρωσης της εταιρείας Sachsen Zweirad GmbH και η Επιτροπή δεν έχει καμία ενημέρωση σχετική με έκτακτους και απρόβλεπτους λόγους, δεν τηρήθηκε η αρχή της εφάπαξ ενίσχυσης κατά τη χορήγηση των δύο εγγυήσεων.

(165)

Ως εκ τούτου, η Επιτροπή καταλήγει στο συμπέρασμα ότι δεν πληρούνται οι προϋποθέσεις των κατευθυντήριων γραμμών διάσωσης και αναδιάρθρωσης του 1999.

(166)

Επιπλέον, η Επιτροπή είναι της άποψης ότι τα μέτρα 2 και 3 δεν εμπίπτουν σε άλλες κοινοτικές κατευθυντήριες γραμμές ούτε άλλους κοινοτικούς κανονισμούς που ισχύουν για ενισχύσεις, μεταξύ άλλων, στους τομείς της έρευνας και ανάπτυξης, του περιβάλλοντος, των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, της απασχόλησης και της επαγγελματικής κατάρτισης ή των κεφαλαίων επιχειρηματικού κινδύνου. Επειδή τα μέτρα δεν έχουν κανένα στόχο κοινού συμφέροντος, η ενίσχυση αποτελεί λειτουργική ενίσχυση που δεν είναι συμβιβάσιμη με τη συνθήκη ΣΛΕΕ.

VII.   ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ

(167)

Συνεπώς η Επιτροπή καταλήγει στο συμπέρασμα ότι η συμμετοχή της gbb στην εταιρεία Bike Systems ύψους 2 070 732 ευρώ, η εγγύηση σε ποσοστό 80 % για τη χορήγηση δανείου στην εταιρεία Sachsen Zweirad GmbH ύψους 5,6 εκατ. ευρώ και η εγγύηση σε ποσοστό 80 % για τη χορήγηση δανείου στην εταιρεία Biria GmbH (αργότερα Biria AG) ύψους 24 875 000 ευρώ συνιστούν κρατικές ενισχύσεις και δεν πληρούν τις προϋποθέσεις ώστε να θεωρηθούν συμβιβάσιμες με την εσωτερική αγορά.

(168)

Σύμφωνα με το άρθρο 14 παράγραφος 1 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 659/1999, η Επιτροπή υποχρεούται καταρχήν να απαιτήσει την ανάκτηση της εν λόγω ασυμβίβαστης ενίσχυσης από τον δικαιούχο,

ΕΞΕΔΩΣΕ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΑ ΑΠΟΦΑΣΗ:

Άρθρο 1

Η κρατική ενίσχυση της Γερμανίας υπέρ των εταιρειών Bike Systems GmbH & Co. Thüringer Zweiradwerk KG (νυν MB System), Sachsen Zweirad GmbH και Biria GmbH (στη συνέχεια Biria AG και νυν MB Immobilien) δεν είναι συμβιβάσιμη με την κοινή αγορά. Η ενίσχυση περιλάμβανε τα ακόλουθα μέτρα:

α)

μέτρο 1: Αφανής συνεισφορά στην εταιρεία Bike Systems GmbH & Co. Thüringer Zweiradwerk KG (νυν MB System) ύψους 2 070 732 ευρώ. Το στοιχείο ενίσχυσης αντιστοιχεί στη διαφορά μεταξύ του επιτοκίου αναφοράς προσαυξημένου κατά 1 000 μονάδες βάσης και της αποζημίωσης της αφανούς συνεισφοράς (σταθερό επιτόκιο συν 50 % της μεταβλητής αποζημίωσης)·

β)

μέτρο 2: Εγγύηση ύψους 4 480 000 ευρώ υπέρ της Sachsen Zweirad GmbH (στη συνέχεια Biria AG, νυν MB Immobilien). Το στοιχείο ενίσχυσης αντιστοιχεί στη διαφορά μεταξύ του επιτοκίου αναφοράς προσαυξημένου κατά 800 μονάδες βάσης και των συνολικών εξόδων χρηματοδότησης (επιτόκιο για το δάνειο συν τα ασφάλιστρα για την εγγύηση), για τη χορήγηση του εγγυημένου δανείου·

γ)

μέτρο 3: Εγγύηση ύψους 19 900 000 ευρώ υπέρ της Biria GmbH (στη συνέχεια Biria AG, νυν MB Immobilien). Το στοιχείο ενίσχυσης αντιστοιχεί στη διαφορά μεταξύ του επιτοκίου αναφοράς προσαυξημένου κατά 700 μονάδες βάσης και των συνολικών εξόδων χρηματοδότησης (επιτόκιο για το δάνειο συν τα ασφάλιστρα για την εγγύηση), για τη χορήγηση του εγγυημένου δανείου.

Άρθρο 2

1.   Η Γερμανία ανακτά από τον αποδέκτη την ενίσχυση που αναφέρεται στο άρθρο 1.

2.   Η ανάκτηση της ενίσχυσης πραγματοποιείται αμέσως, σύμφωνα με τις διαδικασίες της εθνικής νομοθεσίας, εφόσον αυτές επιτρέπουν την άμεση και πραγματική εκτέλεση της απόφασης.

3.   Το ποσό που πρέπει να ανακτηθεί περιλαμβάνει τόκους για όλη την περίοδο από την ημερομηνία χορήγησης στον αποδέκτη μέχρι την ημερομηνία ανάκτησης.

4.   Οι τόκοι υπολογίζονται με τη μέθοδο του ανατοκισμού, σύμφωνα με το κεφάλαιο V του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 794/2004 της Επιτροπής (27).

5.   Από την ημερομηνία κοινοποίησης της παρούσας απόφασης, η Γερμανία σταματά κάθε εκκρεμούσα πληρωμή για την ενίσχυση που αναφέρεται στο άρθρο 1.

Άρθρο 3

1.   Η ανάκτηση των ενισχύσεων που αναφέρονται στο άρθρο 1 είναι άμεση και πραγματική.

2.   Η Γερμανία διασφαλίζει την εκτέλεση της παρούσας απόφασης εντός τεσσάρων μηνών από την ημερομηνία κοινοποίησής της στις γερμανικές αρχές.

Άρθρο 4

1.   Εντός δύο μηνών από την κοινοποίηση της παρούσας απόφασης, η Γερμανία υποβάλλει στην Επιτροπή τα ακόλουθα στοιχεία:

α)

το συνολικό ποσό (αρχικό κεφάλαιο και τόκους) που θα πρέπει να ανακτηθεί από τον αποδέκτη·

β)

λεπτομερή περιγραφή των μέτρων που η Γερμανία έχει ήδη λάβει ή σχεδιάζει να λάβει για να συμμορφωθεί με την παρούσα απόφαση·

γ)

έγγραφα που αποδεικνύουν ότι έχει δοθεί εντολή στον αποδέκτη να επιστρέψει την ενίσχυση.

2.   Η Γερμανία ενημερώνει την Επιτροπή για την πρόοδο των εθνικών μέτρων που ελήφθησαν για την εκτέλεση της παρούσας απόφασης μέχρι να ολοκληρωθεί η ανάκτηση της ενίσχυσης που αναφέρεται στο άρθρο 1. Εάν το ζητήσει η Επιτροπή, η Γερμανία υποβάλλει αμέσως πληροφορίες σχετικά με τα μέτρα που έχει ήδη λάβει ή σχεδιάζει να λάβει για να συμμορφωθεί με την παρούσα απόφαση. Η Γερμανία παρέχει επίσης λεπτομερείς πληροφορίες για τα ποσά των ενισχύσεων και των τόκων που έχουν ήδη ανακτηθεί από τον αποδέκτη.

Άρθρο 5

Η παρούσα απόφαση απευθύνεται στην Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας.

Βρυξέλλες, 14 Δεκεμβρίου 2010.

Για την Επιτροπή

Joaquín ALMUNIA

Αντιπρόεδρος


(1)  Από 1ης Δεκεμβρίου 2009, τα άρθρα 87 και 88 της συνθήκης ΕΚ έχουν γίνει, αντιστοίχως, τα άρθρα 107 και 108 της ΣΛΕΕ. Τα άρθρα 87 και 88 της συνθήκης ΕΚ και τα άρθρα 107 και 108 της ΣΛΕΕ είναι ουσιαστικά ταυτόσημα. Για τους σκοπούς της παρούσας απόφασης, οι αναφορές στα άρθρα 107 και 108 της ΣΛΕΕ νοούνται κατά περίπτωση ως αναφορές στα άρθρα 87 και 88, αντιστοίχως, της συνθήκης ΕΚ, και οι αναφορές στο Δικαστήριο ως αναφορές στο Πρωτοδικείο.

(2)  ΕΕ C 2 της 5.1.2006, σ. 14.

(3)  Βλέπε υποσημείωση 2.

(4)  ΕΕ L 183 της 13.7.2007, σ. 27.

(5)  ΕΕ L 83 της 27.3.1999, σ. 1.

(6)  ΕΕ C 288 της 29.4.1999, σ. 2.

(7)  ΕΕ C 273 της 9.9.1997, σ. 3.

(8)  Η περιοχή, ήδη όταν χορηγήθηκε το μέτρο, ήταν ενισχυόμενη περιοχή και συνεχίζει να είναι βάσει του γερμανικού χάρτη περιφερειακών ενισχύσεων για την περίοδο 2007–2013 (ΕΕ C 295 της 5.12.2006, σ. 6).

(9)  Απόφαση K(2002) 1286 της Επιτροπής της 27.3.2002 — Anstaltslast και Gewährträgerhaftung, Γερμανία (ΕΕ C 146 της 19.6.2002, σ. 6).

(10)  N 73/1993 — Κανόνες σχετικοί με τις εγγυήσεις του κρατιδίου της Σαξονίας, SG(93) D/9273 της 7.6.1993.

(11)  Βλέπε απόφαση της 16ης Μαΐου 2002 στην υπόθεση C-482/99, Γαλλία κατά Επιτροπής (Stardust), Συλλογή 2002, σ.I-4397, σκέψεις 32 έως 43.

(12)  Βλέπε υποσημείωση 9. Στην απόφαση διαπιστώνεται ότι η Deutsche Ausgleichsbank αποτελεί μέρος της δημόσιας διοίκησης.

(13)  Βλέπε υποσημείωση 9 [σ. 11, στοιχείο α) των κατάλληλων μέτρων].

(14)  Εάν η επιχείρηση παρουσιάσει ζημίες, η αποζημίωση αυτή δεν καταβάλλεται. Εάν υπάρξουν ζημίες ή εάν το κέρδος δεν είναι επαρκές, η μεταβλητή αποζημίωση καταβάλλεται τον επόμενο χρόνο.

(15)  Επιπλέον, σύμφωνα με τα έγγραφα που υπέβαλε η Γερμανία, η Biria GmbH απασχολούσε το 1999 δεκατρείς εργαζομένους και το 2000 είκοσι έναν.

(16)  Δεδομένου ότι οι όροι της αφανούς συμμετοχής καθορίστηκαν όταν αυτή χορηγήθηκε, η οικονομική κατάσταση της μητρικής εταιρείας έπρεπε να εκτιμηθεί κατά τη στιγμή της δήλωσης προθέσεων, μολονότι η δήλωση προθέσεων ίσχυε για όλη τη διάρκεια της αφανούς συμμετοχής.

(17)  Μεταφορά κερδών από τη θυγατρική επιχείρηση Sachsen Zweirad GmbH (περίπου 2,4 εκατ. DEM το 1999 και 3,4 εκατ. DEM το 2000).

(18)  Βλέπε υποσημείωση 10.

(19)  ΕΕ C 155 της 20.6.2008, σ. 10.

(20)  Βλέπε συνεκδικασθείσες υποθέσεις T-102 και 120/07, Freistaat Sachsen MB Immobilien Verwaltungs GmbH και MB System GmbH/Επιτροπή, μη δημοσιευθείσα ακόμη απόφαση, σκέψεις 218 έως 222.

(21)  Μελέτη της Studie von Deloitte & Touche GmbH σε σχέση με την επικαιροποίηση των επιτοκίων αναφοράς κατά τον έλεγχο των κρατικών ενισχύσεων στην ΕΕ, Οκτώβριος 2004.

http://ec.europa.eu/competition/state_aid/studies_reports/full_report.pdf

(22)  ΕΕ C 14 της 19.1.2008, σ. 6.

(23)  Βλέπε συνεκδικασθείσες υποθέσεις C-341/06 P και C-342/06 P, Chronopost SA και La Poste/Union française de l’express (UFEX) και λοιποί, Συλλογή 2008, σ. I-4777, σκέψη 95.

(24)  Βλέπε ανάλογα την ανακοίνωση για τις εγγυήσεις.

(25)  Βλέπε υποσημείωση 24.

(26)  ΕΕ C 74 της 10.3.1998, σ. 9.

(27)  ΕΕ L 140 της 30.4.2004, σ. 1.


Top