22.2.2008   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 49/12

(1)

Στις 12 Φεβρουαρίου 2008, το Συμβούλιο εξέτασε το επικαιροποιημένο πρόγραμμα σταθερότητας της Γερμανίας, που καλύπτει την περίοδο 2007-2011.

(2)

Η οικονομική ανάπτυξη στη Γερμανία ήταν αισθητά υψηλότερη το 2006 και 2007 έναντι της προηγούμενης πενταετίας. Οι σταθερές προσπάθειες μισθολογικής συγκράτησης καθώς και οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις συνέβαλαν στην ανάκτηση της ανταγωνιστικότητας και στην τόνωση του ρυθμού αύξησης της απασχόλησης. Η αισθητή βελτίωση στην αγορά εργασίας ενισχύει την πρόβλεψη μιας σταθερής ανάκαμψης της εγχώριας ζήτησης, πράγμα που συμβάλλει στην αντιστάθμιση της αναμενόμενης χαμηλότερης συνεισφοράς στην ανάπτυξη από την καθαρή εξωτερική ζήτηση.

Η ταχύτητα της δημοσιονομικής εξυγίανσης ήταν εντυπωσιακή. Το ισοζύγιο της γενικής κυβέρνησης μετατράπηκε από έλλειμμα σχεδόν 3,5 % του ΑΕΠ το 2005 σε μικρό πλεόνασμα το 2007. Παρόμοια εξέλιξη είχε και το διαρθρωτικό έλλειμμα, το οποίο μειώθηκε κατά 2,5 εκατοστιαίες μονάδες του ΑΕΠ κατά την περίοδο από το 2005 έως το 2007. Ο έλεγχος των κρατικών δαπανών διαδραμάτισε καθοριστικό ρόλο στην εξυγίανση, οι οποίες σημείωσαν μείωση από σχεδόν 47 % του ΑΕΠ το 2005 σε κάτω του 44 % το 2007. Αυτό οφείλεται στα μέτρα εξυγίανσης που λήφθηκαν από το 2005, αλλά και στο γεγονός ότι τα απροσδόκητα υψηλά φορολογικά έσοδα δεν δαπανήθηκαν, αλλά διατέθηκαν για τη μείωση του ελλείμματος.

(3)

Το μακροοικονομικό σενάριο στο οποίο στηρίζεται το πρόγραμμα προβλέπει ότι η αύξηση του πραγματικού ΑΕΠ θα επιβραδυνθεί από 2,4 % το 2007 σε 2 % το 2008 και 1,5 % κατά μέσο όρο κατά την υπόλοιπη περίοδο του προγράμματος. Κρίνοντας από τις μέχρι στιγμής διαθέσιμες πληροφορίες (2), αυτό το αναπτυξιακό σενάριο φαίνεται εύλογο μέχρι το 2008 και συντηρητικό στη συνέχεια. Η αύξηση του ΑΕΠ θα διατηρηθεί σε επίπεδα χαμηλότερα της δυνητικής ανάπτυξης την περίοδο 2009–2011, χωρίς όμως να διακοπεί η συνεχής αύξηση της απασχόλησης. Οι αυξήσεις των μισθών προβλέπεται να παραμείνουν συγκρατημένες και, συνεπώς, δεν αναμένεται να ασκήσουν πληθωριστικές πιέσεις. Ωστόσο, η τάση βελτίωσης της ανταγωνιστικότητας των τιμών που παρατηρήθηκε την τελευταία δεκαετία αναμένεται να διακοπεί.

(4)

Για το 2007, το επικαιροποιημένο πρόγραμμα προβλέπει ισοσκελισμένο προϋπολογισμό, σε γενικές γραμμές σύμφωνα με τις φθινοπωρινές προβλέψεις των υπηρεσιών της Επιτροπής του 2007, οι οποίες προβλέπουν πλεόνασμα ύψους 0,1 % του ΑΕΠ, ενώ ο στόχος που είχε τεθεί στην προηγούμενη επικαιροποίηση του προγράμματος σταθερότητας ήταν έλλειμμα ύψους 1,5 % του ΑΕΠ. Η αισθητή δημοσιονομική βελτίωση σε σχέση με το στόχο κατέστη δυνατή χάρη στο ευνοϊκό αποτέλεσμα βάσης λόγω του χαμηλότερου από το αναμενόμενο έλλειμμα του 2006, τα εντονότερα κυκλικά αποτελέσματα και τον αυστηρότερο δημοσιονομικό προσανατολισμό. Η εκτέλεση του προϋπολογισμού το 2007 ήταν σύμφωνη με τις συστάσεις σχετικά με τις ακολουθητέες πολιτικές που διατυπώθηκαν από το Συμβούλιο στη γνώμη του της 27ης Φεβρουαρίου 2007 για την προηγούμενη επικαιροποίηση του προγράμματος σταθερότητας (3). Το Συμβούλιο σημειώνει ότι, δεδομένου ότι τα έκτακτα φορολογικά έσοδα χρησιμοποιήθηκαν εξ ολοκλήρου για τη μείωση του ελλείμματος, η εκτέλεση του προϋπολογισμού ήταν επίσης σύμφωνη με τους προσανατολισμούς της ευρωομάδας του Απριλίου 2007 σχετικά με τις δημοσιονομικές πολιτικές.

(5)

Ο κυριότερος στόχος της μεσοπρόθεσμης δημοσιονομικής στρατηγικής είναι να εξασφαλιστεί η μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα των δημοσίων οικονομικών. Για να επιτευχθεί ο στόχος αυτός, το πρόγραμμα προτείνει να συνεχιστεί η δημοσιονομική εξυγίανση, με ταυτόχρονη βελτίωση των συνθηκών που ευνοούν την ανάπτυξη και την απασχόληση. Το 2007 υλοποιήθηκε εν πολλοίς ο μεσοπρόθεσμος δημοσιονομικός στόχος (ΜΔΣ) που είχε τεθεί, και συγκεκριμένα η επίτευξη ισοσκελισμένης θέσης σε διαρθρωτικούς όρους (δηλαδή κυκλικά προσαρμοσμένο ισοζύγιο εκτός των έκτακτων και άλλων προσωρινών μέτρων). Το πρόγραμμα προβλέπει ότι το διαρθρωτικό ισοζύγιο θα εξασθενήσει ελαφρά το 2008 για να βελτιωθεί στη συνέχεια, και τελικά να φθάσει και πάλι τον ΜΔΣ το 2010, και να μετατραπεί σε διαρθρωτικό πλεόνασμα το 2011 (υπολογιζόμενο σύμφωνα με την από κοινού συμφωνηθείσα μεθοδολογία). Το προηγούμενο πρόγραμμα δεν προέβλεπε την επίτευξη του ΜΔΣ εντός της περιόδου του προγράμματος. Επιπλέον, θεωρείται ότι οι οικονομικές συνθήκες στηρίζουν τη διαδικασία δημιουργίας μικρών πλεονασμάτων στους λογαριασμούς της γενικής κυβέρνησης. Η βελτίωση του πρωτογενούς ισοζυγίου ακολουθεί την ίδια πορεία, και προβλέπεται ότι το πλεόνασμα θα φθάσει σε 3,5 % του ΑΕΠ μέχρι το 2011. Η προβλεπόμενη εξυγίανση στηρίζεται αποκλειστικά στις δαπάνες. Υπεραντισταθμίζει τη μείωση των εσόδων κυρίως λόγω της μεταρρύθμισης της φορολογίας των εταιρειών και της μείωσης της εισφοράς για την ασφάλιση ανεργίας το 2008. Ειδικότερα, ο δείκτης δαπανών προβλέπεται να μειωθεί κατά 2,5 εκατοστιαίες μονάδες σε 41,5 % του ΑΕΠ μέχρι το 2011, πράγμα που σχεδιάζεται να επιτευχθεί κυρίως μέσω του περιορισμού των κοινωνικών δαπανών. Το ακαθάριστο δημόσιο χρέος, το οποίο το 2007 εκτιμάται ότι είχε μειωθεί σε 65 % του ΑΕΠ, εξακολουθώντας να είναι υψηλότερο από την τιμή αναφοράς του 60 % του ΑΕΠ που ορίζει η συνθήκη, προβλέπεται να μειωθεί περαιτέρω κατά 7,5 εκατοστιαίες μονάδες κατά τη διάρκεια του προγράμματος.

(6)

Οι κίνδυνοι που συνδέονται με τις δημοσιονομικές προβλέψεις του προγράμματος φαίνεται να εξισορροπούνται. Οι μακροοικονομικές προοπτικές θεωρούνται εύλογες για το 2008 και συντηρητικές στη συνέχεια. Επίσης, κατά την τελευταία διετία, η πραγματική δημοσιονομική κατάσταση διαμορφώθηκε ευνοϊκότερα σε σχέση με τους στόχους που είχαν τεθεί. Στο πρόγραμμα φαίνεται να γίνεται η παραδοχή ότι θα συνεχιστούν οι διαρθρωτικές βελτιώσεις χάρη στις μεταρρυθμίσεις στις αγορές εργασίας κατά τη διάρκεια του προγράμματος. Δεδομένου ότι δεν έχουν προγραμματιστεί άλλες μεταρρυθμίσεις, το προβλεπόμενο δημοσιονομικό αποτέλεσμα απαιτεί σταθερή προσήλωση στο στόχο διατήρησης αυστηρού ελέγχου των δαπανών. Επίσης, οι κίνδυνοι που συνδέονται με την προβλεπόμενη εξέλιξη του δείκτη χρέους φαίνεται να εξισορροπούνται.

(7)

Με βάση την εν λόγω εκτίμηση όσον αφορά τους κινδύνους, ο δημοσιονομικός προσανατολισμός του προγράμματος φαίνεται επαρκής για την επαναφορά στον ΜΔΣ μέχρι το 2010, όπως προβλέπεται στο πρόγραμμα. Σε όλη τη διάρκεια του προγράμματος εξασφαλίζονται επαρκή περιθώρια ασφαλείας ώστε το έλλειμμα να μην υπερβεί την τιμή αναφοράς 3 % του ΑΕΠ υπό κανονικές συνθήκες μακροοικονομικών διακυμάνσεων. Ωστόσο, η προγραμματισθείσα δημοσιονομική χαλάρωση ύψους περίπου 0,5 % του ΑΕΠ συνεπάγεται και απόκλιση μόνον κατά το 2008. Συνεπώς, ο δημοσιονομικός προσανατολισμός που αντανακλάται στο πρόγραμμα ενδέχεται να μην είναι απόλυτα συνεπής με το Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης. Το Συμβούλιο σημειώνει ότι ο δημοσιονομικός προγραμματισμός για το 2008 παραμένει σύμφωνος με τους προσανατολισμούς των δημοσιονομικών πολιτικών που εγκρίθηκαν από την ευρωομάδα τον Απρίλιο του 2007. Τέλος, λαμβάνοντας υπόψη τους κινδύνους σχετικά με τις προβλέψεις για το χρέος που προαναφέρθηκαν, ο δείκτης χρέους φαίνεται να μειώνεται με ικανοποιητικό ρυθμό προς την κατεύθυνση της τιμής αναφοράς κατά τη διάρκεια του προγράμματος.

(8)

Η Γερμανία φαίνεται ότι αντιμετωπίζει μεσαίας τάξεως κίνδυνο ως προς τη διατηρησιμότητα των δημόσιων οικονομικών της. Οι μακροπρόθεσμες δημοσιονομικές επιπτώσεις της δημογραφικής γήρανσης προσεγγίζουν το μέσο όρο της ΕΕ, και οι δαπάνες για συντάξεις εμφανίζουν μια κάπως πιο περιορισμένη αύξηση από ό,τι σε πολλές άλλες χώρες, λόγω των μεταρρυθμίσεων του συνταξιοδοτικού συστήματος που έχουν ήδη θεσπιστεί. Η πρόσφατη μεταρρύθμιση του συνταξιοδοτικού συστήματος (2007) θα αυξήσει σταδιακά την προβλεπόμενη από το νόμο ηλικία συνταξιοδότησης στα 67 έτη, από το 2012 και μετά, πράγμα που αναμένεται να μειώσει περαιτέρω την προβλεπόμενη αύξηση των δαπανών που συνδέονται με τη γήρανση του πληθυσμού. Η δημοσιονομική θέση το 2007, όπως εκτιμάται στο τρέχον πρόγραμμα, και η οποία είναι καλύτερη από τη θέση εκκίνησης του προηγούμενου προγράμματος, συμβάλλει στην αντιστάθμιση των προβλεπόμενων μακροπρόθεσμων επιπτώσεων της γήρανσης του πληθυσμού. Ωστόσο, δεν αρκεί για την πλήρη κάλυψη των μελλοντικών πιέσεων που θα ασκούνται στις δαπάνες. Η διατήρηση υψηλών πρωτογενών πλεονασμάτων μεσοπρόθεσμα και η μείωση του δείκτη χρέους σε επίπεδο χαμηλότερο από την τιμή αναφοράς που ορίζει η συνθήκη θα συμβάλλουν στη μείωση των κινδύνων για τη διατηρησιμότητα των δημοσίων οικονομικών.

(9)

Ενώ το πρόγραμμα σταθερότητας δεν προσδιορίζει τις άμεσες δημοσιονομικές επιπτώσεις της έκθεσης εφαρμογής του φθινοπώρου 2007 του εθνικού προγράμματος μεταρρυθμίσεων, οι δημοσιονομικές στρατηγικές που παρουσιάζονται και στα δύο έγγραφα φαίνονται συνεκτικές. Τα σημαντικότερα μέτρα με άμεσες δημοσιονομικές επιπτώσεις που παρουσιάζονται στην έκθεση εφαρμογής του εθνικού προγράμματος μεταρρυθμίσεων αναφέρονται στο πρόγραμμα σταθερότητας, όπως για παράδειγμα η μεταρρύθμιση της φορολόγησης των εταιρειών, η αύξηση της ηλικίας συνταξιοδότησης που προβλέπει ο νόμος, η μείωση του συντελεστή εισφορών κοινωνικής ασφάλισης, οι υπηρεσίες φροντίδας παιδιών και το δεύτερο στάδιο της μεταρρύθμισης του ομοσπονδιακού συστήματος με την επανεξέταση των δημοσιονομικών σχέσεων μεταξύ των επιπέδων της κυβέρνησης προκειμένου να εξασφαλιστεί η δημοσιονομική πειθαρχία.

(10)

Η δημοσιονομική στρατηγική του προγράμματος είναι σε γενικές γραμμές συνεπής με τους ειδικούς κατά χώρα γενικούς προσανατολισμούς των οικονομικών πολιτικών που παρουσιάζονται στις ολοκληρωμένες κατευθυντήριες γραμμές και στις κατευθυντήριες γραμμές για τα κράτη μέλη της ζώνης του ευρώ στον τομέα των δημοσιονομικών πολιτικών που εκδόθηκαν στο πλαίσιο της στρατηγικής της Λισαβόνας.

(11)

Όσον αφορά τις απαιτήσεις δεδομένων που ορίζει ο κώδικας δεοντολογίας για τα προγράμματα σταθερότητας και σύγκλισης, το πρόγραμμα παρουσιάζει ορισμένα κενά τόσο στα υποχρεωτικά όσο και στα προαιρετικά δεδομένα (4).

i)

να διατηρήσει τα θετικά αποτελέσματα που επιτεύχθηκαν το 2007 ασκώντας αυστηρό έλεγχο των δαπανών σύμφωνα με τους στόχους του προγράμματος και χρησιμοποιώντας τυχόν μη αναμενόμενα επιπλέον έσοδα για τη μείωση του χρέους·

ii)

να βελτιώσει τη μακροπρόθεσμη διατηρησιμότητα των δημοσίων οικονομικών, συνεχίζοντας να εφαρμόζει τις προάγουσες την οικονομική μεγέθυνση και την απασχόληση μεταρρυθμίσεις που έχει θεσπίσει και στηρίζοντας την επιτευχθείσα δημοσιονομική εξυγίανση με την ενίσχυση των δημοσιονομικών θεσμών, και ιδίως με αναθεώρηση των ομοσπονδιακών δημοσιονομικών σχέσεων η οποία βρίσκεται σε εξέλιξη.