–

η Vion Livestock BV, εκπροσωπούμενη από τον H. A. Pasveer, advocaat,

–

η Ολλανδική Κυβέρνηση, εκπροσωπούμενη από τις M. Bulterman και M. Noort,

–

η Ουγγρική Κυβέρνηση, εκπροσωπούμενη από τον Μ. Z. Fehér και την E. Sebestyén,

–

η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, εκπροσωπούμενη από τον A. Bouquet και την B. Eggers,

1

Η αίτηση προδικαστικής απόφασης αφορά την ερμηνεία του άρθρου 5, παράγραφος 4, του άρθρου 8, παράγραφος 2, και του παραρτήματος II, σημεία 3 και 7, του κανονισμού (ΕΚ) 1/2005 του Συμβουλίου, της 22ας Δεκεμβρίου 2004, για την προστασία των ζώων κατά τη μεταφορά και συναφείς δραστηριότητες και για την τροποποίηση των οδηγιών 64/432/ΕΟΚ και 93/119/ΕΚ και του κανονισμού (ΕΚ) 1255/97 (ΕΕ 2005, L 3, σ. 1, και διορθωτικό ΕΕ 2011, L 336, σ. 86), καθώς και την ερμηνεία του άρθρου 3, παράγραφος 1, και των άρθρων 4, 5 και 7 του κανονισμού (ΕΕ) 817/2010 της Επιτροπής, της 16ης Σεπτεμβρίου 2010, για καθορισμό των λεπτομερειών εφαρμογής με βάση τον κανονισμό (ΕΚ) 1234/2007 του Συμβουλίου, όσον αφορά τις απαιτήσεις για τη χορήγηση επιστροφών κατά την εξαγωγή σε σχέση με την καλή μεταχείριση των ζωντανών βοοειδών κατά τη μεταφορά (ΕΕ 2010, L 245, σ. 16).

2

Η αίτηση αυτή υποβλήθηκε στο πλαίσιο ένδικης διαφοράς μεταξύ της Vion Livestock BV (στο εξής: Vion) και του Staatssecretaris van Economische Zaken (Υφυπουργός Οικονομικών, Κάτω Χώρες) (στο εξής: Υφυπουργός) με αντικείμενο την ανάκτηση επιστροφών κατά την εξαγωγή που εισέπραξε η Vion κατά την εξαγωγή ζωντανών βοοειδών με προορισμό τον Λίβανο.

3

Κατά την αιτιολογική σκέψη 11 του κανονισμού 1/2005, για να διασφαλισθεί η συνεπής και αποτελεσματική εφαρμογή του σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση με γνώμονα τη βασική της αρχή σύμφωνα με την οποία τα ζώα δεν πρέπει να μεταφέρονται με τρόπο που μπορεί να τους προξενήσει τραυματισμούς και αδικαιολόγητη ταλαιπωρία, είναι σκόπιμο να θεσπιστούν λεπτομερείς διατάξεις για την ικανοποίηση των ειδικών αναγκών που προκύπτουν σε σχέση με τους διάφορους τύπους μεταφοράς.

4

Το άρθρο 1 του κανονισμού 1/2005, το οποίο καθορίζει το πεδίο εφαρμογής του κανονισμού αυτού, ορίζει, στην παράγραφό του 1, τα εξής:

«Ο παρών κανονισμός εφαρμόζεται στη μεταφορά ζώντων σπονδυλωτών ζώων η οποία πραγματοποιείται εντός της [Ένωσης], συμπεριλαμβανομένων των ειδικών ελέγχων που πρέπει να διενεργούνται από τους αρμόδιους υπαλλήλους στις αποστολές που εισέρχονται ή εξέρχονται από το τελωνειακό έδαφος της [Ένωσης].»

5

Το τιτλοφορούμενο «Υποχρεώσεις προγραμματισμού για τη μεταφορά ζώων» άρθρο 5 του κανονισμού αυτού προβλέπει, στην παράγραφο 4, τα ακόλουθα:

«Για τα ταξίδια μεγάλης διάρκειας μεταξύ κρατών μελών καθώς και μεταξύ κρατών μελών και τρίτων χωρών κατά τα οποία μεταφέρονται κατοικίδια ιπποειδή, πλην των εγγεγραμμένων ιπποειδών, βοοειδή, χοίροι και αιγοπρόβατα, οι μεταφορείς και οι διοργανωτές συμμορφώνονται με τις διατάξεις που αφορούν το ημερολόγιο ταξιδίου όπως περιγράφεται στο παράρτημα ΙΙ.»

6

Το άρθρο 8 του εν λόγω κανονισμού, το οποίο φέρει τον τίτλο «Φύλακες», ορίζει, στην παράγραφο 2, τα εξής:

«Οι φύλακες ελέγχουν όλα τα ζώα που φθάνουν σε τόπο διαμετακόμισης ή σε τόπο προορισμού και διαπιστώνουν εάν τα ζώα έχουν υποβληθεί σε ταξίδι μεγάλης διάρκειας μεταξύ κρατών μελών καθώς και μεταξύ κρατών μελών και τρίτων χωρών. Στην περίπτωση μεταφοράς μεγάλης διάρκειας κατοικίδιων ιπποειδών, πλην των εγγεγραμμένων ιπποειδών, και κατοικιδίων, βοοειδών, αιγοπροβάτων και χοίρων, οι φύλακες συμμορφώνονται με τις διατάξεις του παραρτήματος ΙΙ σχετικά με το ημερολόγιο ταξιδίου.»

7

Το άρθρο 14 του ίδιου κανονισμού, το οποίο φέρει τον τίτλο «Έλεγχοι και άλλα μέτρα που αφορούν τα ημερολόγια ταξιδίου που εφαρμόζει η αρμόδια αρχή πριν από τα ταξίδια μεγάλης διάρκειας», ορίζει, στην παράγραφο 1, τα ακόλουθα:

«Για τα ταξίδια μεγάλης διάρκειας μεταξύ κρατών μελών καθώς και μεταξύ κρατών μελών και τρίτων χωρών [των καλυπτομένων ειδών], η αρμόδια αρχή του τόπου αναχώρησης:

[…]».

8

Το τιτλοφορούμενο «Ημερολόγιο ταξιδίου» παράρτημα II του κανονισμού 1/2005 ορίζει, στα σημεία 1 έως 3, 7 και 8, τα ακόλουθα:

[…]

9

Το προσάρτημα του παραρτήματος ΙΙ του κανονισμού 1/2005 αποτελείται από διάφορα τμήματα, έκαστο των οποίων αντιστοιχεί σε ένα τυποποιημένο έντυπο. Το τμήμα 3 του προσαρτήματος περιέχει έντυπο με τίτλο «Τόπος προορισμού». Στο σημείο 4 του εν λόγω εντύπου ορίζονται οι «έλεγχοι [που πρέπει να διενεργούνται]» από τον «[φ]ύλακα στον τόπο προορισμού/από τον επίσημο κτηνίατρο» του σημείου 1 του εν λόγω εντύπου. Ένας από τους ελέγχους αυτούς –που μνημονεύεται στο σημείο 4.5 του ίδιου εντύπου– αφορά τα «[σ]τοιχεία του ημερολογίου ταξιδίου και [τις] μέγιστες περιόδους μεταφοράς». Επιπλέον, το τμήμα 4 του ίδιου προσαρτήματος περιέχει έντυπο δήλωσης του μεταφορέα η οποία συμπληρώνεται από τον οδηγό κατά τη διάρκεια του ταξιδίου. Στη δήλωση αυτή πρέπει να μνημονεύονται, όσον αφορά την πραγματική διαδρομή (σημεία ανάπαυσης, μεταφόρτωσης ή εξόδου), οι διάφορες τοποθεσίες και διευθύνσεις, οι ημερομηνίες και ώρες άφιξης και αναχώρησης, η διάρκεια των στάσεων και οι λόγοι για τους οποίους πραγματοποιήθηκαν, η αιτιολογία των διαφορών μεταξύ των πραγματοποιηθεισών και των προγραμματισμένων διαδρομών και κάθε άλλη παρατήρηση, όπως και ο αριθμός και τα αίτια τυχόν τραυματισμών και/ή θανάτων ζώων κατά τη διάρκεια της μεταφοράς. Η εν λόγω δήλωση υπογράφεται από τον ή τους οδηγούς και από τον μεταφορέα.

10

Κατά την αιτιολογική σκέψη 3 του κανονισμού 817/2010, «[π]ροκειμένου να εξασφαλισθεί η τήρηση των ελάχιστων προδιαγραφών καλής μεταχείρισης των ζώων, θα πρέπει να καθιερωθεί σύστημα παρακολούθησης, το οποίο να περιλαμβάνει υποχρεωτικούς ελέγχους στο σημείο εξόδου από το τελωνειακό έδαφος της [Ένωσης] και μετά την έξοδο από το τελωνειακό έδαφος της [Ένωσης], στα σημεία αλλαγής του μέσου μεταφοράς, καθώς επίσης και στο σημείο της πρώτης εκφόρτωσης στην τρίτη χώρα τελικού προορισμού».

11

Το τιτλοφορούμενο «Πεδίο εφαρμογής» άρθρο 1 του κανονισμού 817/2010 ορίζει, στο πρώτο εδάφιο, τα εξής:

«Η καταβολή των επιστροφών κατά την εξαγωγή ζωντανών βοοειδών της δασμολογικής κλάσης ΣΟ 0102 (εφεξής καλούμενα “ζώα”) σύμφωνα με το άρθρο 168 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1234/2007 [του Συμβουλίου, της 22ας Οκτωβρίου 2007, για τη θέσπιση κοινής οργάνωσης των γεωργικών αγορών και ειδικών διατάξεων για ορισμένα γεωργικά προϊόντα (“Ενιαίος κανονισμός ΚΟΑ”) (ΕΕ 2007, L 299, σ. 1)], εξαρτάται από τη συμμόρφωση, κατά τη μεταφορά των ζώων μέχρι την πρώτη εκφόρτωση στην τρίτη χώρα τελικού προορισμού, με τα άρθρα 3 έως 9 του κανονισμού [1/2005] και των αναφερόμενων σε αυτά παραρτημάτων, καθώς και με τον παρόντα κανονισμό.»

12

Το άρθρο 2 του κανονισμού 817/2010, το οποίο φέρει τον τίτλο «Έλεγχοι εντός του τελωνειακού εδάφους της [Ένωσης]», ορίζει, στην παράγραφο 2, τα ακόλουθα:

«Ο επίσημος κτηνίατρος στο σημείο εξόδου επαληθεύει […] για τα ζώα για τα οποία έχει γίνει δεκτή διασάφηση εξαγωγής, κατά πόσον:

Ο επίσημος κτηνίατρος που πραγματοποίησε τους ελέγχους συμπληρώνει έκθεση σύμφωνα με το υπόδειγμα του παραρτήματος Ι του παρόντος κανονισμού, πιστοποιώντας κατά πόσο οι έλεγχοι που πραγματοποιήθηκαν σύμφωνα με το πρώτο εδάφιο είναι ικανοποιητικοί ή όχι.

Η αρμόδια κτηνιατρική αρχή του σημείου εξόδου διατηρεί την εν λόγω έκθεση για τουλάχιστον τρία έτη. Αντίγραφο της έκθεσης αποστέλλεται στον οργανισμό πληρωμής.»

13

Το τιτλοφορούμενο «Έλεγχοι σε τρίτες χώρες» άρθρο 3 του κανονισμού 817/2010 προβλέπει τα ακόλουθα:

«1.   Μετά την αναχώρηση από το τελωνειακό έδαφος της [Ένωσης], ο εξαγωγέας εξασφαλίζει πως τα ζώα θα ελεγχθούν στα ακόλουθα σημεία:

2.   Την ευθύνη για τους ελέγχους που αναφέρονται στην παράγραφο 1 έχει διεθνής εταιρία ελέγχου και εποπτείας η οποία έχει αναγνωρισθεί και ελέγχεται προς το σκοπό αυτό από κράτος μέλος […] ή επίσημη υπηρεσία κράτους μέλους.

[…]

Για κάθε έλεγχο που πραγματοποιείται με βάση την παράγραφο 1, ο κτηνίατρος που τον πραγματοποίησε συμπληρώνει έκθεση σύμφωνα με τα υποδείγματα των παραρτημάτων ΙΙΙ και IV του παρόντος κανονισμού.»

14

Το άρθρο 4 του κανονισμού αυτού, το οποίο φέρει τον τίτλο «Διαδικασία καταβολής των επιστροφών κατά την εξαγωγή», ορίζει τα εξής:

«1.   Ο εξαγωγέας παρέχει στις αρμόδιες αρχές του κράτους μέλους όπου έγινε δεκτή η διασάφηση εξαγωγής όλες τις αναγκαίες λεπτομέρειες για το ταξίδι, το αργότερο κατά την υποβολή της διασάφησης εξαγωγής.

[…]

2.   Οι αιτήσεις καταβολής των επιστροφών κατά την εξαγωγή […] συμπληρώνονται […] με:

3.   Εφόσον, λόγω περιστάσεων για τις οποίες δεν ευθύνεται ο εξαγωγέας, δεν καταστεί δυνατή η διεξαγωγή των ελέγχων που αναφέρονται στο άρθρο 3 παράγραφος 1, η αρμόδια αρχή, μετά από αιτιολογημένο αίτημα του εξαγωγέα, μπορεί να δεχτεί άλλα έγγραφα, τα οποία αποτελούν ικανοποιητική απόδειξη τήρησης του κανονισμού [1/2005].»

15

Το άρθρο 5 του εν λόγω κανονισμού, το οποίο φέρει τον τίτλο «Μη καταβολή των επιστροφών κατά την εξαγωγή», ορίζει, στην παράγραφο 1, τα ακόλουθα:

«Το συνολικό ποσό της επιστροφής κατά την εξαγωγή ανά ζώο η οποία υπολογίζεται σύμφωνα με το δεύτερο εδάφιο δεν καταβάλλεται για:

[…]

[…]»

16

Το τιτλοφορούμενο «Ανάκτηση αχρεωστήτως καταβληθέντων ποσών» άρθρο 7 του κανονισμού 817/2010 ορίζει τα ακόλουθα:

«Εφόσον διαπιστωθεί, μετά από την καταβολή της επιστροφής, ότι δεν έχει εφαρμοσθεί ο κανονισμός [1/2005] το σχετικό μέρος της επιστροφής, συμπεριλαμβανομένης, ενδεχομένως, της μείωσης που αναφέρεται στο άρθρο 6, θεωρείται ως αχρεωστήτως καταβληθέν και αποδίδεται σύμφωνα με το άρθρο 49 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 612/2009 [της Επιτροπής, της 7ης Ιουλίου 2009, για τις κοινές λεπτομέρειες εφαρμογής του καθεστώτος των επιστροφών κατά την εξαγωγή για τα γεωργικά προϊόντα (ΕΕ 2009, L 186, σ. 1)].»

17

Το παράρτημα IV του κανονισμού 817/2010 περιέχει υπόδειγμα εκθέσεως ελέγχου στο σημείο της πρώτης εκφόρτωσης στην τρίτη χώρα τελικού προορισμού. Ένα από τα προς συμπλήρωση τετραγωνίδια που έχουν σχέση με τους «[δ]ιενεργηθέντες ελέγχους» αφορά το «[σχέδιο] δρομολογίου».

18

Στα τέλη του 2010, η Vion εξήγαγε 36 ζωντανά βοοειδή με προορισμό τον Λίβανο. Τα εν λόγω ζώα μεταφέρθηκαν καταρχάς με φορτηγό από το Woerden (Κάτω Χώρες) στο Koper (Σλοβενία), όπου μεταφορτώθηκαν σε πλοίο προσαρμοσμένο για τη μεταφορά ζώων. Εν συνεχεία, τα ζώα αυτά εξήλθαν διά θαλάσσης από το έδαφος της Ένωσης με προορισμό τη Βηρυτό (Λίβανος).

19

Κατά το αιτούν δικαστήριο, στο Koper ο μεταφορέας παρέδωσε το ημερολόγιο ταξιδίου στον επίσημο κτηνίατρο του σημείου εξόδου από την Ένωση, με αποτέλεσμα να καταστεί αδύνατη η ενημέρωση του πρωτοτύπου του εν λόγω ημερολογίου μέχρι τη Βηρυτό.

20

Πριν από το ταξίδι, η Vion είχε υποβάλει στην αρμόδια ολλανδική αρχή, σύμφωνα με τον κανονισμό 1/2005, ημερολόγιο ταξιδίου όπου διευκρινιζόταν, στο τιτλοφορούμενο «Προγραμματισμός» τμήμα 1, ότι η συνολική διάρκεια της μεταφοράς θα ήταν επτά ημέρες, ότι τόπος αναχώρησης ήταν το Woerden και ότι τόπος προορισμού ήταν η Βηρυτός. Η μεταφορά αυτή θα άρχιζε στις 9 Σεπτεμβρίου 2010, χωρίς να διευκρινίζεται η ώρα αναχώρησης, και θα ολοκληρωνόταν στις 16 Σεπτεμβρίου 2010. Τέλος, σημειωνόταν ότι τα ζώα θα αναπαύονταν στο Μόναχο (Γερμανία) και ότι θα μεταφορτώνονταν σε πλοίο στο Koper.

21

Ομοίως, ενώ τα βοοειδή έπρεπε να μεταφερθούν στο Λίβανο, το τιτλοφορούμενο «Τόπος προορισμού» τμήμα 3 του επίμαχου στην υπόθεση της κύριας δίκης ημερολογίου ταξιδίου ανέφερε το Koper και τη Σλοβενία ως τόπο και κράτος μέλος προορισμού. Η περιεχόμενη στο τμήμα 4 του ανωτέρω ημερολογίου ταξιδίου «[δ]ήλωση του μεταφορέα» πιστοποιούσε ότι τα ζώα είχαν φθάσει στο Koper στις 10 Σεπτεμβρίου 2010 στις 10:50 και ότι οι εν λόγω ημερομηνία και ώρα αντιστοιχούσαν σε εκείνες της άφιξης στον τόπο προορισμού. Αντιθέτως, το εν λόγω ημερολόγιο ταξιδίου δεν περιλαμβάνει πληροφορίες σχετικά με τη διεξαγωγή της μεταφοράς από την αναχώρηση του πλοίου από το Koper έως την άφιξή του στη Βηρυτό.

22

Τα ζώα εκφορτώθηκαν στις 22 Σεπτεμβρίου 2010, μεταξύ 11:15 και 13:30, και υποβλήθηκαν σε έλεγχο που διενήργησε ανεξάρτητος κτηνίατρος με έδρα τη Βηρυτό, σύμφωνα με το άρθρο 3, παράγραφος 2, του κανονισμού 817/2010.

23

Βάσει της έκθεσης η οποία χρονολογείται την ίδια ημέρα και φέρει την υπογραφή του κτηνιάτρου αυτού, η Control Union Nederland, εταιρία ενεργούσα για λογαριασμό της Vion, πιστοποίησε, στις 12 Οκτωβρίου 2010, ότι είχαν τηρηθεί οι διατάξεις των κανονισμών 1/2005 και 817/2010.

24

Με απόφαση της 4ης Φεβρουαρίου 2014, ο Υφυπουργός απαίτησε, ωστόσο, από τη Vion να αποδώσει τις επιστροφές κατά την εξαγωγή που της είχε καταβάλει και οι οποίες ανέρχονταν στο ποσό των 5292,92 ευρώ, στο οποίο προστίθεντο 577,40 ευρώ για προσαύξηση 10 % και για τόκους. Ο Υφυπουργός προσήψε στον μεταφορέα της Vion ότι είχε ενημερώσει το τμήμα 4 του ημερολογίου ταξιδίου μόνον μέχρι το σημείο εξόδου από την Ένωση και όχι μέχρι τον τελικό προορισμό των ζώων. Επομένως, βάσει της δήλωσης του μεταφορέα αυτού, το ταξίδι θεωρούνταν ότι είχε διακοπεί στο Koper και δεν συνεχίστηκε έως τη Βηρυτό.

25

Κατόπιν της απόρριψης της ένστασής της από τον Υφυπουργό με απόφαση της 18ης Ιουνίου 2014, η Vion άσκησε προσφυγή ενώπιον του College van Beroep voor het bedrijfsleven (διοικητικού εφετείου αρμόδιου επί οικονομικών υποθέσεων, Κάτω Χώρες).

26

Η Vion και ο Υφυπουργός διαφωνούν ως προς το αν η υποχρέωση διατήρησης και ενημέρωσης του ημερολογίου ταξιδίου, σε περίπτωση μεταφοράς μεγάλης διάρκειας ζώων, επιβάλλεται αποκλειστικά μέχρι το σημείο εξόδου από την Ένωση ή αν ισχύει, ευρύτερα, έως τον τελικό προορισμό, δηλαδή μέχρι την άφιξη των ζώων στην τρίτη χώρα.

27

Το αιτούν δικαστήριο εκτιμά, στο πλαίσιο αυτό, ότι καλείται να ερμηνεύσει ένα δυσχερές ζήτημα του δικαίου της Ένωσης, δεδομένων των αποκλίσεων που υφίστανται, κατά την άποψή του, μεταξύ των όσων επιτάσσουν, αφενός, τα άρθρα 4, 5 και 7 του κανονισμού 817/2010 και, αφετέρου, το άρθρο 5, παράγραφος 4, του κανονισμού 1/2005, καθώς και το σημείο 3 του παραρτήματος II του τελευταίου κανονισμού. Φρονεί ότι ούτε η άποψη που υποστηρίζει η Vion ούτε εκείνη του Υφυπουργείου είναι αστήρικτη.

28

Λαμβανομένου υπόψη του γράμματος των σημείων 3 και 7 του παραρτήματος II του κανονισμού 1/2005, το αιτούν δικαστήριο διατηρεί αμφιβολίες, όπως και η Vion, ως προς το αν ο διοργανωτής ή ο μεταφορέας μπορεί να διατηρήσει το ημερολόγιο ταξιδίου μέχρι το σημείο τελικού προορισμού του ταξιδίου, δηλαδή έως την τρίτη χώρα. Ωστόσο, το αιτούν δικαστήριο είναι πεπεισμένο ότι μόνο βάσει του ημερολογίου ταξιδίου θα μπορεί ο κτηνίατρος του τόπου της πρώτης εκφόρτωσης στην τρίτη χώρα τελικού προορισμού να διακριβώσει πράγματι ότι τηρήθηκε ο κανονισμός 1/2005.

29

Η απορρέουσα από το σημείο 7 του παραρτήματος II του κανονισμού 1/2005 υποχρέωση παράδοσης του ημερολογίου ταξιδίου στον επίσημο κτηνίατρο του σημείου εξόδου από την Ένωση στερεί, επομένως, από τον εξαγωγέα τη δυνατότητα να αποδείξει, ενώπιον του κτηνιάτρου του τόπου της πρώτης εκφόρτωσης στην τρίτη χώρα τελικού προορισμού, ότι τήρησε πράγματι τα άρθρα 3 έως 9 του κανονισμού αυτού, καθώς και τα παραρτήματά του.

30

Το αιτούν δικαστήριο επισημαίνει, εντούτοις, ότι η άποψη που υποστηρίζει ο Υφυπουργός βασίζεται επίσης σε ισχυρά επιχειρήματα. Ειδικότερα, η αιτιολογική σκέψη 11 του κανονισμού 1/2005 θα μπορούσε να αφορά το σύνολο του ταξιδίου προς τρίτη χώρα, καθόσον αναφέρει ότι τα ζώα δεν πρέπει να μεταφέρονται με τρόπο που μπορεί να τους προξενήσει τραυματισμούς και αδικαιολόγητη ταλαιπωρία.

31

Επιπλέον, διάφορες διατάξεις του κανονισμού 817/2010 εξαρτούν την καταβολή των επιστροφών κατά την εξαγωγή από την τήρηση του κανονισμού 1/2005, η οποία θα πρέπει να βεβαιώνεται από τον κτηνίατρο του τόπου της πρώτης εκφόρτωσης στην τρίτη χώρα τελικού προορισμού. Προκειμένου, όμως, να είναι αποτελεσματικός, ο έλεγχος αυτός προϋποθέτει ότι το ημερολόγιο ταξιδίου τηρείται μέχρι την άφιξη στην εν λόγω τρίτη χώρα. Κατά το αιτούν δικαστήριο, κάθε άλλη λύση θα καθιστούσε αδύνατο τον μέσω του ημερολογίου ταξιδίου έλεγχο του τμήματος εκείνου της μεταφοράς που πραγματοποιείται στην επικράτεια τρίτων χωρών.

32

Υπό τις συνθήκες αυτές, το College van Beroep voor het bedrijfsleven (διοικητικό εφετείο αρμόδιο επί οικονομικών υποθέσεων) αποφάσισε να αναστείλει την ενώπιόν του διαδικασία και να υποβάλει στο Δικαστήριο τα ακόλουθα προδικαστικά ερωτήματα:

33

Με τα ερωτήματά του, τα οποία πρέπει να συνεξεταστούν, το αιτούν δικαστήριο ζητεί, κατ’ ουσίαν, να διευκρινιστεί κατά πόσον το άρθρο 7 του κανονισμού 817/2010, σε συνδυασμό με το άρθρο 3, παράγραφοι 1 και 2, και το άρθρο 2, παράγραφος 2, του ίδιου κανονισμού, καθώς και με τα σημεία 3, 7 και 8 του παραρτήματος II του κανονισμού 1/2005, έχει την έννοια ότι μπορεί να απαιτηθεί ανάκτηση των επιστροφών κατά την εξαγωγή βάσει του κανονισμού 817/2010 σε περίπτωση κατά την όποια ο μεταφορέας βοοειδών δεν ενημέρωσε το προβλεπόμενο στο παράρτημα II του κανονισμού 1/2005 ημερολόγιο ταξιδίου μέχρι τον τόπο πρώτης εκφόρτωσης στην τρίτη χώρα τελικού προορισμού.

34

Πρέπει, προκαταρκτικώς, να υπογραμμιστεί ότι ούτε ο κανονισμός 817/2010 ούτε ο κανονισμός 1/2005 προβλέπουν ρητώς τα έγγραφα που οφείλει να προσκομίσει ο μεταφορέας που εξάγει βοοειδή με προορισμό τρίτη χώρα ώστε να δικαιούται επιστροφές κατά την εξαγωγή.

35

Εντούτοις, από πάγια νομολογία προκύπτει ότι, για την ερμηνεία διάταξης του δικαίου της Ένωσης, πρέπει να λαμβάνεται υπόψη όχι μόνο το γράμμα της, αλλά και το πλαίσιο στο οποίο αυτή εντάσσεται, συνεκτιμωμένων της οικονομίας και των σκοπών που επιδιώκει η ρύθμιση της οποίας αποτελεί μέρος (βλ., συναφώς, αποφάσεις της 17ης Νοεμβρίου 1983, Merck, 292/82, EU:C:1983:335, σκέψη 12, της 26ης Ιουνίου 1990, Velker International Oil Company, C-185/89, EU:C:1990:262, σκέψη 17, καθώς και της 27ης Σεπτεμβρίου 2007, Teleos κ.λπ., C-409/04, EU:C:2007:548, σκέψη 35).

36

Πρέπει συναφώς να σημειωθεί, πρώτον, ότι, όπως προκύπτει από το άρθρο 7 του κανονισμού 817/2010, εφόσον διαπιστωθεί, μετά την καταβολή της επιστροφής, ότι δεν τηρήθηκε ο κανονισμός 1/2005, το σχετικό μέρος της επιστροφής, θεωρείται ως αχρεωστήτως καταβληθέν. Συνεπώς, το μέρος αυτό πρέπει να ανακτάται, όπως και η κύρωση που επιβάλλεται ενδεχομένως στον εξαγωγέα ή στον μεταφορέα. Ως εκ τούτου, η ανάκτηση των επιστροφών κατά την εξαγωγή προϋποθέτει την εκ μέρους του εξαγωγέα ή του μεταφορέα μη τήρηση των υποχρεώσεων που απορρέουν από τον κανονισμό 1/2005.

37

Το άρθρο 1 του κανονισμού 817/2010 εξαρτά, όμως, την καταβολή των επιστροφών κατά την εξαγωγή από την τήρηση, κατά τη μεταφορά των ζώων μέχρι τον τόπο πρώτης εκφόρτωσης στην τρίτη χώρα τελικού προορισμού, των άρθρων 3 έως 9 του κανονισμού 1/2005 και των παραρτημάτων που μνημονεύονται σ’ αυτά, καθώς και των ίδιων του των διατάξεων. Η ανάκτησή τους πρέπει, ως εκ τούτου, να δικαιολογείται από παράβαση των προμνησθέντων άρθρων 3 έως 9 του κανονισμού 1/2005.

38

Δεύτερον, ο κανονισμός 817/2010 επιτάσσει, σύμφωνα με την αιτιολογική σκέψη 3, προκειμένου να εξασφαλίζεται η τήρηση των ελάχιστων προδιαγραφών καλής μεταχείρισης των ζώων, την καθιέρωση συστήματος παρακολούθησης, το οποίο να περιλαμβάνει υποχρεωτικούς ελέγχους όχι μόνο στο σημείο εξόδου από το τελωνειακό έδαφος της Ένωσης, αλλά επίσης μέχρι το σημείο της πρώτης εκφόρτωσης στην τρίτη χώρα τελικού προορισμού. Συγκεκριμένα, σύμφωνα ιδίως με το άρθρο 3, παράγραφος 1, στοιχείο βʹ, του κανονισμού αυτού, στο σημείο της πρώτης εκφόρτωσης στην τρίτη χώρα τελικού προορισμού πρέπει να διενεργείται έλεγχος, ο οποίος να καταλήγει, κατά το άρθρο 3, παράγραφος 2, τελευταίο εδάφιο, του εν λόγω κανονισμού, στην κατάρτιση έκθεσης, σύμφωνα με το υπόδειγμα που μνημονεύθηκε στη σκέψη 17 της παρούσας αποφάσεως. Όμως, όπως επιβεβαιώνεται στο υπόδειγμα αυτό, σκοπός του ελέγχου είναι ουσιαστικά να διαπιστωθεί εάν τηρήθηκαν οι διατάξεις του κανονισμού 1/2005, μεταξύ άλλων και κατά το τμήμα του ταξιδίου από το σημείο εξόδου από την Ένωση μέχρι τον τόπο της πρώτης εκφόρτωσης στην τρίτη χώρα τελικού προορισμού.

39

Στο μέτρο που ένα από τα εξεταστέα στο πλαίσιο του ελέγχου αυτού στοιχεία είναι το «[σχέδιο] δρομολογίου», το οποίο αντιστοιχεί στο ημερολόγιο ταξιδίου, όπως ανέφερε ο γενικός εισαγγελέας στο σημείο 47 των προτάσεών του, για τη διενέργεια του ελέγχου που μνημονεύθηκε στην προηγούμενη σκέψη της παρούσας αποφάσεως απαιτείται η διαβίβαση στην επιφορτισμένη με τη διενέργεια του εν λόγω ελέγχου εταιρία των προβλεπόμενων για αυτόν τον σκοπό πληροφοριών.

40

Πλην όμως, η «δήλωση του μεταφορέα», η οποία αποτελεί το τμήμα 4 του ημερολογίου ταξιδιού, πρέπει να συμπληρώνεται από τον οδηγό και να υπογράφεται από τον τελευταίο και από τον μεταφορέα. Στη δήλωση αυτή πρέπει να αναφέρονται, όσον αφορά την πραγματική διαδρομή (σημεία ανάπαυσης, μεταφόρτωσης ή εξόδου), οι διάφορες τοποθεσίες και διευθύνσεις, οι ημερομηνίες και ώρες άφιξης και αναχώρησης, η διάρκεια των στάσεων και οι λόγοι για τους οποίους πραγματοποιήθηκαν, η αιτιολογία των ενδεχόμενων διαφορών μεταξύ των πραγματοποιηθεισών και των προγραμματισμένων διαδρομών, κάθε άλλη παρατήρηση, καθώς και ο αριθμός και τα αίτια τυχόν τραυματισμών και/ή θανάτων ζώων κατά τη διάρκεια της μεταφοράς.

41

Η ως άνω ερμηνεία συμβάλλει στην πρακτική αποτελεσματικότητα του άρθρου 14, παράγραφος 1, του κανονισμού 1/2005, το οποίο έχει την έννοια ότι, προκειμένου να εγκριθεί από την αρμόδια αρχή του τόπου αναχώρησης μια μεταφορά που συνεπάγεται μεγάλης διάρκειας ταξίδι ζώων, το οποίο αρχίζει επί του εδάφους της Ένωσης και συνεχίζεται εκτός του εδάφους αυτού, ο διοργανωτής του ταξιδίου οφείλει να υποβάλει ημερολόγιο ταξιδίου το οποίο να ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα και να παρέχει ενδείξεις ότι θα τηρηθούν οι διατάξεις του κανονισμού αυτού, μεταξύ άλλων και για το τμήμα του εν λόγω ταξιδίου που θα πραγματοποιηθεί επί εδάφους τρίτων χωρών (απόφαση της 23ης Απριλίου 2015, Zuchtvieh-Export, C-424/13, EU:C:2015:259, σκέψη 56).

42

Επομένως, προς διασφάλιση τόσο της σκοπιμότητας του ελέγχου αυτού, τον οποίο διενεργεί εκ των προτέρων η αρμόδια αρχή του τόπου αναχώρησης, όσο και της αποτελεσματικής καλής μεταχείρισης των ζώων, πρέπει οπωσδήποτε να απαιτείται η ενημέρωση του ημερολογίου ταξιδίου καθ’ όλη τη διάρκεια του ταξιδίου, συμπεριλαμβανομένου του τμήματος της μεταφοράς από το σημείο εξόδου από την Ένωση μέχρι τον πρώτο τόπο εκφόρτωσης στην τρίτη χώρα τελικού προορισμού.

43

Τρίτον, ασφαλώς μεν, από το σημείο 7 του παραρτήματος II του κανονισμού 1/2005 προκύπτει ότι, σε περίπτωση εξαγωγής προς τρίτη χώρα ζώων που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του κανονισμού αυτού, οι μεταφορείς οφείλουν να παραδώσουν το ημερολόγιο ταξιδίου στον επίσημο κτηνίατρο στο σημείο εξόδου από την Ένωση.

44

Εντούτοις, στο σημείο 8 του παραρτήματος II του κανονισμού 1/2005 καθίσταται προφανές ότι ο κανονισμός αυτός προβλέπει τη χρήση αντιγράφων του ημερολογίου ταξιδίου. Τούτο ισχύει και στην περίπτωση του άρθρου 2, παράγραφος 2, τρίτο εδάφιο, δεύτερη περίοδος, του κανονισμού 817/2010.

45

Επιπλέον, εφόσον το σημείο 3, στοιχείο εʹ, του παραρτήματος II του κανονισμού 1/2005 προβλέπει ότι, σε περίπτωση εξαγωγής προς τρίτη χώρα, ο διοργανωτής οφείλει να εξασφαλίσει ότι το ημερολόγιο ταξιδίου συνοδεύει τα ζώα καθ’ όλη τη διάρκεια του ταξιδίου τουλάχιστον μέχρι το σημείο εξόδου από την Ένωση, τούτο συνεπάγεται ότι ο διοργανωτής οφείλει να εξακολουθήσει να συμπληρώνει ένα αντίγραφο του ημερολογίου ταξιδίου μέχρι το σημείο της πρώτης εκφόρτωσης στην τρίτη χώρα τελικού προορισμού.

46

Κατά συνέπεια, από τη σύνδεση του κανονισμού 817/2010 με τον κανονισμό 1/2005 μπορεί να συναχθεί ότι το αντίγραφο του ημερολογίου ταξιδίου πρέπει να επιτελεί την ίδια λειτουργία σε περίπτωση μεταφοράς μέχρι το σημείο της πρώτης εκφόρτωσης στην τρίτη χώρα τελικού προορισμού με εκείνη που επιτελεί το πρωτότυπο κατά τη μεταφορά μέχρι το σημείο εξόδου από την Ένωση.

47

Δεδομένου ότι εναπόκειται στο πρόσωπο που ζητεί τις επιστροφές κατά την εξαγωγή να αποδείξει την τήρηση των όρων που απορρέουν από τα άρθρα 3 έως 9 του κανονισμού 1/2005 και από τα παραρτήματα που μνημονεύονται σ’ αυτά, καθώς και από τις διατάξεις του κανονισμού 817/2010, από τις προηγηθείσες σκέψεις προκύπτει ότι σ’ αυτό εναπόκειται να συμπληρώσει αντίγραφο του ημερολογίου ταξιδίου μέχρι τον έλεγχο των ζώων από τον κτηνίατρο του τόπου της πρώτης εκφόρτωσης στην τρίτη χώρα τελικού προορισμού και να παράσχει στον τελευταίο τη δυνατότητα να εξακριβώσει κατά πόσον τηρήθηκαν οι υποχρεώσεις που προβλέπονται όσον αφορά τη φύλαξη του ημερολογίου ταξιδίου.

48

Επομένως, το άρθρο 3, παράγραφος 1, του κανονισμού 817/2010 προϋποθέτει ότι ο μεταφορέας συμπληρώνει αντίγραφο του ημερολογίου ταξιδίου μέχρι την άφιξη των ζώων στον τόπο της πρώτης εκφόρτωσης στην τρίτη χώρα τελικού προορισμού.

49

Υπό τις συνθήκες αυτές, στα υποβληθέντα ερωτήματα πρέπει να δοθεί η απάντηση ότι το άρθρο 7 του κανονισμού 817/2010, σε συνδυασμό με το άρθρο 3, παράγραφοι 1 και 2, και το άρθρο 2, παράγραφος 2, του ίδιου κανονισμού, καθώς και με τα σημεία 3, 7 και 8 του παραρτήματος II του κανονισμού 1/2005, έχει την έννοια ότι μπορεί να απαιτηθεί ανάκτηση των επιστροφών κατά την εξαγωγή βάσει του κανονισμού 817/2010 σε περίπτωση κατά την οποία ο μεταφορέας βοοειδών δεν έχει ενημερώσει το προβλεπόμενο στο παράρτημα II του κανονισμού 1/2005 ημερολόγιο ταξιδίου μέχρι τον τόπο της πρώτης εκφόρτωσης στην τρίτη χώρα τελικού προορισμού.

50

Δεδομένου ότι η παρούσα διαδικασία έχει ως προς τους διαδίκους της κύριας δίκης τον χαρακτήρα παρεμπίπτοντος που ανέκυψε ενώπιον του εθνικού δικαστηρίου, σ’ αυτό εναπόκειται να αποφανθεί επί των δικαστικών εξόδων. Τα έξοδα στα οποία υποβλήθηκαν όσοι υπέβαλαν παρατηρήσεις στο Δικαστήριο, πλην των ως άνω διαδίκων, δεν αποδίδονται.

Για τους λόγους αυτούς, το Δικαστήριο (τρίτο τμήμα) αποφαίνεται:

Το άρθρο 7 του κανονισμού (ΕΕ) 817/2010 της Επιτροπής, της 16ης Σεπτεμβρίου 2010, για καθορισμό των λεπτομερειών εφαρμογής με βάση τον κανονισμό (ΕΚ) 1234/2007 του Συμβουλίου, όσον αφορά τις απαιτήσεις για τη χορήγηση επιστροφών κατά την εξαγωγή σε σχέση με την καλή μεταχείριση των ζωντανών βοοειδών κατά τη μεταφορά, σε συνδυασμό με το άρθρο 3, παράγραφοι 1 και 2, και το άρθρο 2, παράγραφος 2, του κανονισμού 817/2010, καθώς και με τα σημεία 3, 7 και 8 του παραρτήματος II του κανονισμού (ΕΚ) 1/2005 του Συμβουλίου, της 22ας Δεκεμβρίου 2004, για την προστασία των ζώων κατά τη μεταφορά και συναφείς δραστηριότητες και για την τροποποίηση των οδηγιών 64/432/ΕΟΚ και 93/119/ΕΚ και του κανονισμού (ΕΚ) 1255/97, έχει την έννοια ότι μπορεί να απαιτηθεί ανάκτηση των επιστροφών κατά την εξαγωγή βάσει του κανονισμού 817/2010 σε περίπτωση κατά την οποία ο μεταφορέας βοοειδών δεν έχει ενημερώσει το προβλεπόμενο στο παράρτημα II του κανονισμού 1/2005 ημερολόγιο ταξιδίου μέχρι τον τόπο της πρώτης εκφόρτωσης στην τρίτη χώρα τελικού προορισμού.