1.

Το 1988, η Ludwig Post GmbH (στο εξής: Post ), προσφεύγουσα της κύριας δίκης, ζήτησε από την Oberfinanzdirektion München (στο εξής: Oberfinanzdirektion), καθής της κύριας δίκης, την έκδοση δεσμευτικής γνωματεύσεως περί δασμολογικής κατατάξεως ενός προϊόντος, που ορίζεται ως « συμπύκνωμα κατά 75% πρωτεϊνών του ορού γάλακτος». Πρόκειται για σκόνη που παρασκευάζεται διά υπερδιηθήσεσως από ορό γάλακτος, προορίζεται να χρησιμοποιηθεί για παρασκευάσματα τροφών, και περιέχει 76,6 % πρωτεΐνες, 5 ο/ο λακτόζη και 2,1 ο/ο λιπαρές ουσίες, χωρίς να μπορεί να διαπιστωθεί η ύπαρξη ζαχάρεως.

2.

Στις 14 Ιουνίου 1988, η Oberfinanzdirektion χορήγησε στην Post γνωμάτευση κατατάσσουσα το προϊόν αυτό στη δασμολογική διάκριση 04049033, «προϊόντα που αποτελούνται από φυσικά συστατικά του γάλακτος (...) που δεν κατανομάζονται ούτε περιλαμβάνονται αλλού, χωρίς προσθήκη ζάχαρης ή άλλων γλυκαντικών και περιεκτικότητας κατά βάρος σε πρωτεΐνες που υπερβαίνει το 42 0/0 και περιεκτικότητας κατά βάρος σε λιπαρές ουσίες που υπερβαίνει το 1,5 % αλλά που δεν υπερβαίνει το 27 %», της συνδυασμένης ονοματολογίας του κοινού δασμολογίου (στο εξής: ΚΔ).

3.

Η εταιρία Post, αντίθετα, υποστήριξε ότι το προϊόν αυτό έπρεπε να καταταγεί στη δασμολογική διάκριση 04041011, « ορός γάλακτος, έστω και συμπυκνωμένος (... ) χωρίς προσθήκη ζάχαρης ή άλλων γλυκαντικών », δηλαδή στη δασμολογική διάκριση 35029059« γαλακτοαλβουμίνη (... ) », του ΚΔ.

4.

Κατόπιν απορρίψεως της ενστάσεως που υπέβαλε κατά της δεσμευτικής γνωματεύσεως της Oberfinanzdirektion περί δασμολογικής κατατάξεως, η εταιρία Post άσκησε προσφυγή ενώπιον του Bundesfinanzhof.

5.

Προς στήριξη της προσφυγής της, η εταιρία Post προέβαλε το επιχείρημα ότι από τις επεξηγηματικές σημειώσεις του εναρμονισμένου συστήματος περιγραφής και κωδικοποιήσεως των εμπορευμάτων (στο εξής: επεξηγηματικές σημειώσεις) σχετικά με τη δασμολογική κλάση 0404 του ΚΔ προκύπτει ότι η μερική αφαίρεση της λακτόζης ή των μεταλλικών ουσιών του εν λόγω προϊόντος δεν θίγει την ιδιότητα του ως « ορού γάλακτος » κατά την έννοια της δασμολογικής διακρίσεως 04041011. Η εταιρία Post στηρίζεται σχετικά στις επιστημονικές συνήθειες όσον αφορά τα τρόφιμα καθώς και στην ορολογία που χρησιμοποιούν οι ενδιαφερόμενοι επιχειρηματίες.

6.

Στο σκεπτικό της Διατάξεως του περί παραπομπής το εθνικό δικαστήριο εξέθεσε καταρχάς ότι σε κάθε περίπτωση αποκλειόταν η κατάταξη του εν λόγω προϊόντος στη δασμολογική κλάση 3502 του ΚΔ και ότι αμφιβολίες υπήρχαν μόνον ως προς την κατάταξη του προϊόντος αυτού εντός της δασμολογικής κλάσεως 0404.

Το Bundesfinanzhof στη συνέχεια διευκρίνισε ότι έτεινε προς την άποψη της Oberfinanzdirektion, διότι το ζήτημα αν οι ενδιαφερόμενοι επιχειρηματίες θεωρούν ένα προϊόν σαν αυτό για το οποίο πρόκειται ως ορό γάλακτος στερείται, καταρχήν, σημασίας.

Κατά την άποψη του εθνικού δικαστηρίου, από την επεξηγηματική σημείωση σχετικά με τη δασμολογική κλάση 0404 του ΚΔ προκύπτει ότι ως « ορός γάλακτος » νοούνται τα φυσικά συστατικά που παραμένουν μετά την αφαίρεση των λιπαρών ουσιών και της καζεΐνης από το γάλα. Αυτά τα υπολειπόμενα συστατικά είναι η γαλακτοαλβουμίνη, τα μεταλλικά άλατα και η λακτόζη, που αποτελεί το καθοριστικό συστατικό του γάλακτος. Βάσει αυτής της επεξηγηματικής σημειώσεως, η λακτόζη ή οι μεταλλικές ουσίες θα μπορούσαν να αφαιρεθούν εν μέρει, χωρίς αυτό να επιφέρει αμφισβήτηση της δασμολογικής κατατάξεως του προϊόντος ως ορού γάλακτος. Εντούτοις, η περιεκτικότητα του εν λόγω προϊόντος σε λακτόζη θα έφθανε μόνο το 5 % σε αναλογία 76,6 ο/ο πρωτεϊνών, ενώ η σκόνη ορρού γάλακτος περιέχει κανονικά 70 έως 75 ο/ο λακτόζη σε αναλογία 10 έως 14 Vo αλβουμινών. Λαμβανομένης υπόψη της αναλογίας αυτής, δεν φαίνεται δυνατό να γίνεται λόγος στην προκειμένη περίπτωση για μερική μόνο αφαίρεση της λακτόζης, κατά την έννοια της προαναφερθείσας επεξηγηματικής σημειώσεως. Πράγματι, εφόσον, για το εν λόγω προϊόν, η αναλογία λακτόζης θα ήταν ίση μόνο με το 1/14 περίπου της συνήθους περιεκτικότητας της σκόνης ορού γάλακτος, στην προκειμένη περίπτωση δεν θα πρόκειται πλέον για ορό γάλακτος από τον οποίο αφαιρέθηκε μερικώς η λακτόζη, αλλά για ορό γάλακτος μεταποιημένο, με μικρή περιεκτικότητα σε λακτόζη. Το Bundesfinanzhof αναφέρθηκε, σχετικά, στην απόφαση της 25ης Μαΐου 1989, 40/88, Weber (Συλλογή 1989, σ. 1395, σκέψη 24), από την οποία προκύπτει ότι το εμπόρευμα που χάνει τα ουσιώδη χαρακτηριστικά του βασικού προϊόντος δεν μπορεί πλέον να τύχει του ευεργετήματος της δασμολογικής κατατάξεως του προϊόντος αυτού.

Εντούτοις, το Bundesfinanzhof έκρινε ότι η ερμηνεία των δασμολογικών διατάξεων που είναι κρίσιμες στην παρούσα υπόθεση γεννούσε ορισμένες αμφιβολίες διότι, αφενός, γινόταν λόγος για τροποποίηση της δασμολογικής ρυθμίσεως, ώστε να αναφέρεται εκτός από τον « ορό γάλακτος » και ο μεταποιημένος ορός γάλακτος στη διάκριση 040410 του ΚΔ και, αφετέρου, ο εκπρόσωπος της Post υποστήριξε ότι οι βρετανικές και ολλανδικές τελωνειακές αρχές κατέταξαν στη διάκριση 040410 του ΚΔ τη σκόνη ορού γάλακτος που περιείχε 75 % πρωτεΐνες και 3 % λακτόζη.

7.

Θεωρώντας ότι, κατά συνέπεια, η διαφορά γεννούσε πρόβλημα ερμηνείας της εν λόγω κοινοτικής ρυθμίσεως, το Bundesfinanzhof αποφάσισε, με Διάταξη της 13ης Μαρτίου 1990, κατ' εφαρμογή του άρθρου 177 της Συνθήκης ΕΟΚ, να αναστείλει τη διαδικασία μέχρις ότου αποφανθεί το Δικαστήριο επί του ακόλουθου προδικαστικού ερωτήματος:

« Πρέπει η συνδυασμένη ονοματολογία (1988) να ερμηνευθεί υπό την έννοια ότι η σκόνη που παράγεται διά υπερδιηθήσεως από ορό γάλακτος και περιέχει 76,6 % πρωτεΐνες, 2,1 % λιπαρές ουσίες και 5 ο/ο λακτόζη, χωρίς να μπορεί να αποδειχθεί η ύπαρξη ζαχάρεως, πρέπει να καταταγεί, ως “προϊόν αποτελούμενο από φυσικά συστατικά του γάλακτος (... ) ”, στη δασμολογική διάκριση 04049033 ή — σε περίπτωση αρνητικής απαντήσεως — στη δασμολογική κλάση 04041011 ως “ορός γάλακτος (...)”; »

8.

Η Διάταξη του Bundesfinanzhof πρωτοκολλήθηκε στη Γραμματεία του Δικαστηρίου στις 26 Απριλίου 1990.

9.

Σύμφωνα με το άρθρο 20 του Πρωτοκόλλου περί του Οργανισμού του Δικαστηρίου της ΕΟΚ, γραπτές παρατηρήσεις κατέθεσαν στις 19 Ιουλίου 1990 η Επιτροπή των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων, εκπροσωπούμενη από τον Jörn Sack, νομικό σύμβουλο, στις 30 Ιουλίου 1990 η εταιρία Post, εκπροσωπούμενη από την Barbara Festge, δικηγόρο Αμβούργου, και την 1η Αυγούστου 1990 η Κυβέρνηση της Γαλλικής Δημοκρατίας, εκπροσωπούμενη από τον Philippe Pouzoulet, υποδιευθυντή νομικών υποθέσεων του Υπουργείου Εξωτερικών, και την Hélène Duchène, Γραμματέα των Εξωτερικών Υποθέσεων του ίδιου υπουργείου.

10.

Κατόπιν εκθέσεως του εισηγητή δικαστή και μετά από ακρόαση του γενικού εισαγγελέα, το Δικαστήριο αποφάσισε να προχωρήσει στην προφορική διαδικασία χωρίς προηγούμενη διεξαγωγή αποδείξεων.

11.

Κατ' εφαρμογή του άρθρου 95, παράγραφοι 1 και 2, του Κανονισμού Διαδικασίας, το Δικαστήριο, με απόφαση της 16ης Ιανουαρίου 1991, ανέθεσε την εκδίκαση της υποθέσεως στο δεύτερο τμήμα.

1.

Στην αρχή των παρατηρήσεων της η εταιρία Post εκθέτει ότι το συμπύκνωμα κατά 75 ο/ο πρωτεϊνών του ορού γάλακτος, το οποίο αφορά η υπόθεση ενώπιον του εθνικού δικαστηρίου, είναι ορός γάλακτος υπό τη μορφή σκόνης. Παρασκευάζεται κατά τρόπο ώστε ο ευρισκόμενος σε υγρή μορφή ορός γάλακτος συμπυκνώνεται με υπερδιήθηση, διαδικασία η οποία περιλαμβάνει, εκτός από την αφαίρεση του νερού, την αφαίρεση ορισμένης ποσότητας άλατος και λίγης λακτόζης, με συνέπεια την αύξηση της περιεκτικότητος κατά βάρος σε πρωτεΐνες. Στη συνέχεια, ο συμπυκνωμένος υγρός ορός γάλακτος αφυδατώνεται. Η εταιρία Post επιμένει στο γεγονός ότι καμία ουσία δεν προστίθεται στο προϊόν και ότι αυτό αποτελείται αποκλειστικά από φυσικά συστατικά του γάλακτος.

Όπως ακριβώς το ποσοστό των διαφόρων συστατικών του γάλακτος, η αναλογία μεταξύ των συστατικών του ορού γάλακτος, δηλαδή των πρωτεϊνών, της λακτόζης, των λιπαρών ουσιών και των τεφρών ποικίλλει. Το υψηλότερο ή χαμηλότερο ποσοστό των συστατικών αυτών καθορίζει, βέβαια, την ποιότητα και επομένως την τιμή του ορού γάλακτος, δεν είναι όμως σε καμιά περίπτωση καθοριστικό για τον χαρακτηρισμό του προϊόντος ως ορού γάλακτος.

Εξάλλου, η εταιρία Post υπογραμμίζει ότι το Bundesfinanzhof ξεκινά από εσφαλμένη αφετηρία, δεχόμενο ότι η λακτόζη αποτελεί το καθοριστικό συστατικό του γάλακτος. Ο ισχυρισμός αυτός, ο οποίος θα ευσταθούσε κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1960, σήμερα έχει ξεπεραστεί, στο μέτρο που σήμερα τα συστατικά του ορού γάλακτος θεωρούνται ισοδύναμα.

Κατά την άποψη της Post, το προϊόν το οποίο αφορά η υπόθεση της κυρίας δίκης είναι ορός γάλακτος υπαγόμενος στη δασμολογική διάκριση 040410.

Περιληπτικώς, η Post προτείνει να δοθεί η ακόλουθη απάντηση στο ερώτημα που υπέβαλε το Bundesfinanzhof:

« Η συνδυασμένη ονοματολογία ( 1988 ) έχει την έννοια ότι η σκόνη που παρασκευάζεται διά υπερδιηθήσεως ορού γάλακτος και περιέχει 76,6 % πρωτεΐνες, 2,1 ο/ο λιπαρές ουσίες και 5 ο/ο λακτόζη, χωρίς να μπορεί να διαπιστωθεί η ύπαρξη ζαχάρεως, εμπίπτει ως ορός γάλακτος στη διάκριση 04041011. »

2.

Η Κυβέρνηση της Γαλλικής Δημοκρατίας υπογραμμίζει αρχικά ότι το συμπύκνωμα κατά 75 ο/ο πρωτεϊνών ορού γάλακτος είναι προϊόν που εμφανίστηκε τελευταία στην αγορά, παρασκευάζεται διά υπερδιηθήσεως του ορού γάλακτος και χαρακτηρίζεται από πολύ μικρή περιεκτικότητα σε λακτόζη ( 5 % ), ενώ ο ορός γάλακτος που δεν έχει υποστεί επεξεργασία περιλαμβάνει 70 έως 75 ο/ο λακτόζη. Για να δοθεί επομένως απάντηση στο ερώτημα που υπέβαλε το Bundesfinanzhof, πρέπει να γίνει σύγκριση της αναλογίας λακτόζης που περιέχεται στον ορό γάλακτος και στο εν λόγω προϊόν και να εκτιμηθεί αν το προϊόν αυτό μπορεί να θεωρηθεί ως ορός γάλακτος από τον οποίο έχει « εν μέρει » αφαιρεθεί η λακτόζη. Το ερώτημα αυτό παρουσιάζει ενδιαφέρον διότι ο τροποποιημένος ορός γάλακτος αποτελεί συστατικό διαιτητικών τροφίμων με αυξανόμενη εμπορική επιτυχία.

Κατά την άποψη της Κυβερνήσεως της Γαλλικής Δημοκρατίας το συμπύκνωμα κατά 75 % πρωτεϊνών του ορού γάλακτος εμπίπτει στη δασμολογική διάκριση 04049033.

Το συμπέρασμα αυτό προκύπτει από την ισχύουσα ρύθμιση, η οποία επιβεβαιώνεται από τις επεξηγηματικές σημειώσεις. Πράγματι, κατά πάγια νομολογία του Δικαστηρίου, το αποφασιστικό κριτήριο για τη δασμολογική κατάταξη των εμπορευμάτων πρέπει να αναζητείται, γενικώς, στα αντικειμενικά χαρακτηριστικά και τις ιδιότητες τους, όπως αυτές καθορίζονται στη διατύπωση των κλάσεων και διακρίσεων του ΚΔ, καθώς και στις σημειώσεις των τμημάτων ή των κεφαλαίων. Επιπλέον, σύμφωνα με τη νομολογία αυτή, οι επεξηγηματικές σημειώσεις αποτελούν σημαντικό στοιχείο ερμηνείας που διευκρινίζει ή καθιστά σαφές το περιεχόμενο των διαφόρων δασμολογικών κλάσεων ή διακρίσεων.

Κατά την άποψη της Κυβερνήσεως της Γαλλικής Δημοκρατίας, η ανάλυση της συνθέσεως του προϊόντος το οποίο αφορά η υπόθεση της κύριας δίκης το κατατάσσει χωρίς αμφιβολία στη διάκριση 04049033 του ΚΔ, εφόσον τα αντικειμενικά χαρακτηριστικά που περιγράφονται στη διατύπωση της διακρίσεως αυτής συναντώνται στο συμπύκνωμα κατά 75 % πρωτεϊνών του ορού γάλακτος. Πράγματι, πρόκειται για προϊόν που συντίθεται από φυσικά συστατικά του γάλακτος, περιέχει 76,6 % πρωτεΐνες, δηλαδή περισσότερο από 42 %όπως απαιτεί η διατύπωση της εν λόγω διακρίσεως, έχει περιεκτικότητα κατά βάρος σε λιπαρές ουσίες ίση με 2,1 ο/ο, δηλαδή εντός των ορίων που απαιτεί ο κανόνας ( μεταξύ 1,5 και 27 ο/ο ) και για το οποίο η απαίτηση αποκλεισμού κάθε προσθήκης ζαχάρεως ή άλλων γλυκαντικών ικανοποιείται δεδομένου ότι δεν μπορεί να αποδειχθεί η ύπαρξη ζαχάρεως.

Εξάλλου, το συμπύκνωμα κατά 75% πρωτεϊνών του ορού γάλακτος δεν μπορεί να υπαχθεί στη δασμολογική διάκριση 04041011, διότι τόσο η διατύπωση της διακρίσεως αυτής όσο και οι σχετικές επεξηγηματικές σημειώσεις επισημαίνουν τη σημασία της περιεκτικότητας σε λακτόζη για την κατάταξη του εν λόγω προϊόντος. Σύμφωνα με αυτές τις σημειώσεις, ο ορός γάλακτος συντίθεται από τα φυσικά συστατικά του γάλακτος που παραμένουν όταν αφαιρεθούν οι λιπαρές ουσίες και η καζεΐνη. Από το προϊόν αυτό μπορούν να αφαιρεθούν εν μέρει η λακτόζη ή οι μεταλλικές ουσίες και μπορεί το προϊόν να συμπυκνωθεί. Εντούτοις, οι εργαστηριακές αναλύσεις αποδεικνύουν ότι, όταν αφαιρεθούν από το γάλα οι λιπαρές ουσίες και η καζεΐνη, προκύπτει προϊόν που περιέχει περίπου 70 ο/ο λακτόζη, γαλακτοαλβουμίνη και μεταλλικές ουσίες. Αντίθετα, στο επίδικο προϊόν, που παρασκευάζεται κατόπιν αφαιρέσεως όλης σχεδόν της λακτόζης, η περιεκτικότητα του συστατικού αυτού κατέρχεται από 70 σε 5 %. Επομένως, το προϊόν αυτό δεν ανταποκρίνεται πλέον στον ορισμό του ορού γάλακτος που περιέχεται στις επεξηγηματικές σημειώσεις.

Επιπλέον, με την απόφαση της 25ης Μαρτίου 1989, Weber, που προαναφέρθηκε, το Δικαστήριο έκρινε ότι πρέπει να τηρείται ορισμένη αναλογία στα συστατικά ενός προϊόντος, διότι διαφορετικά επέρχεται μεταβολή της φύσεως του προϊόντος. Στο συμπύκνωμα κατά 75 ο/ο πρωτεϊνών του ορού γάλακτος όμως, το οποίο αφορά η υπόθεση της κύριας δίκης, δεν υπάρχουν οι αναλογίες των συστατικών του ορού γάλακτος, διότι αυτό περιέχει μόνο 5o/ο λακτόζη. Μεταβάλλεται έτσι πλήρως η φύση του προϊόντος, το οποίο δεν είναι ορός γάλακτος, αλλά συμπύκνωμα πρωτεϊνών.

Η Κυβέρνηση της Γαλλικής Δημοκρατίας προσθέτει ότι στη Γαλλία τα ομοιάζοντα προς το επίδικο προϊόντα κατατάσσονται πάντοτε στη διάκριση 040490 του ΚΔ.

Εν τέλει η Κυβέρνηση της Γαλλικής Δημοκρατίας ζητεί από το Δικαστήριο να απαντήσει στο ερώτημα που υπέβαλε το Bundesfinanzhof ότι

« το συμπύκνωμα κατά 75 % πρωτεϊνών του ορού γάλακτος πρέπει να κατατάσσεται στη δασμολογική διάκριση 04049033 ως “ προϊόν που αποτελείται από φυσικά συστατικά του γάλακτος”».

3.

Η Επιτροπή υπενθυμίζει καταρχάς ότι οι διακρίσεις 04041011 και 04049033 υπάγονται στην κλάση 0404 του ΚΔ, που περιλαμβάνει δύο ομάδες προϊόντων, με τον τίτλο, αφενός, « ορός γάλακτος, έστω και συμπυκνωμένος ή με προσθήκη ζάχαρης ή άλλων γλυκαντικών » ( 040410 ), και, αφετέρου, « προϊόντα που αποτελούνται από φυσικά συστατικά του γάλακτος, έστω και με προσθήκη ζάχαρης ή άλλων γλυκαντικών, που δεν κατονομάζονται ούτε περιλαμβάνονται αλλού » ( 040490 ).

Η Επιτροπή υπογραμμίζει ακόμη ότι, σύμφωνα με τις επεξηγηματικές σημειώσεις, νοούνται ως « ορός γάλακτος » τα φυσικά συστατικά που παραμένουν όταν αφαιρεθούν οι λιπαρές ουσίες και η καζεΐνη από το γάλα. Εξάλλου, από τον ορό γάλακτος μπορούν να έχουν εν μέρει αφαιρεθεί η λακτόζη ή οι μεταλλικές ουσίες.

Έστω και αν ο ορός γάλακτος μπορεί να έχει διαφορετική σύνθεση αναλόγως του τύπου του προϊόντος, η λακτόζη είναι πάντοτε το κύριο συστατικό του ορού γάλακτος σε σκόνη ( ορός γάλακτος — πυτία σε σκόνη: 72,7 Vo λακτόζη όξινος ορός γάλακτος σε σκόνη: 65,5 Vo λακτόζη ). Κατά συνέπεια, όταν η περιεκτικότητα σε λακτόζη δεν υπερβαίνει το 5 Vo, δεν είναι δυνατόν να γίνει λόγος για εν μέρει μόνο αφαίρεση της λακτόζης. Επιπλέον, λόγω της πλήρους σχεδόν αφαιρέσεως της λακτόζης, μεταβλήθηκαν ριζικά και τα ποσοστά των άλλων συστατικών του ορού γάλακτος, οπότε το προϊόν δεν έχει πλέον τα κύρια χαρακτηριστικά του βασικού προϊόντος « ορός γάλακτος». Κατά συνέπεια, το προϊόν αυτό δεν μπορεί να υπαχθεί στη διάκριση 040410 του ΚΔ.

Το συμπέρασμα αυτό επιβεβαιώνεται καταρχάς από την απόφαση Weber, της 25ης Μαΐου 1989, που προαναφέρθηκε. Ενισχύεται, εξάλλου, από τις αποφάσεις της Επιτροπής Ονοματολογίας του Συμβουλίου Τελωνειακής Συνεργασίας η οποία, με επτά ψήφους υπέρ και δύο κατά, αποφάσισε να κατατάξει τον τροποποιημένο ορό γάλακτος στη διάκριση 040490.

Η Επιτροπή προσθέτει ότι για την ερμηνεία του ισχύοντος ΚΔ δεν έχει σημασία το γεγονός ότι με την ευκαιρία αυτή η Επιτροπή γνωστοποίησε, με οκτώ ψήφους υπέρ και μία κατά, ότι θεωρούσε επιθυμητή στο μέλλον την τροποποίηση της ονοματολογίας έτσι ώστε να συγκεντρωθούν ο φυσικός ορός γάλακτος και ο τροποποιημένος ορός γάλακτος στη διάκριση 040410 και ότι η άποψη αυτή έγινε δεκτή στις 5 Ιουλίου 1989 από το Συμβούλιο Τελωνειακής Συνεργασίας υπό τη μορφή συστάσεως που απευθύνθηκε στα κράτη μέλη και θα μεταφερθεί στην κοινοτική νομοθεσία από 1ης Ιανουαρίου 1992. Επίσης, η ορολογία που χρησιμοποιούν οι επιχειρηματίες ή η ενδεχόμενη αποκλίνουσα εφαρμογή του δικαίου σε ορισμένα κράτη μέλη δεν μπορεί να επηρεάσει την ερμηνεία του ΚΔ.

Κατά συνέπεια, η Επιτροπή προτείνει να δοθεί η ακόλουθη απάντηση στο ερώτημα που υπέβαλε το Bundesfinanzhof:

« Η ισχύουσα το 1988 συνδυασμένη ονοματολογία του κοινού δασμολογίου έχει την έννοια ότι το “ συμπύκνωμα κατά 75 Vo πρωτεϊνών του ορού γάλακτος ”, δηλαδή μια σκόνη παραγόμενη διά υπερδιηθήσεως ορού γάλακτος, προοριζόμενη να χρησιμοποιηθεί για παρασκευάσματα τροφών και περιέχουσα 76,6 Vo πρωτεΐνες, 2,1 % λιπαρές ουσίες και 5 % λακτόζη, χωρίς να μπορεί να αποδειχθεί η ύπαρξη ζαχάρεως, εμπίπτει στη δασμολογική διάκριση 04049033».

—

η Ludwig Post GmbH, εκπροσωπούμενη από την Barbara Festge, δικηγόρο Αμβούργου,

—

η Γαλλική Κυβέρνηση, εκπροσωπούμενη από τον Philippe Pouzoulet, υποδιευθυντή νομικών υποθέσεων του Υπουργείου Εξωτερικών, και την Hélene Duchène, Γραμματέα των Εξωτερικών Υποθέσεων του ίδιου υπουργείου,

—

η Επιτροπή των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων, εκπροσωπούμενη από τον Jörn Sack, νομικό σύμβουλο,

1

Με Διάταξη της 13ης Μαρτίου 1990, που περιήλθε στη Γραμματεία του Δικαστηρίου στις 26 Απριλίου 1990, το Bundesfinanzhof υπέβαλε, δυνάμει του άρθρου 177 της Συνθήκης ΕΟΚ, προδικαστικό ερώτημα ως προς την ερμηνεία των δασμολογικών διακρίσεων 04041011, «ορός γάλακτος, έστω και συμπυκνωμένος (...) χωρίς προσθήκη ζάχαρης ή άλλων γλυκαντικών », και 04049033, « προϊόντα που αποτελούνται από φυσικά συστατικά του γάλακτος (... ) που δεν κατονομάζονται ούτε περιλαμβάνονται αλλού, χωρίς προσθήκη ζάχαρης ή άλλων γλυκαντικών, περιεκτικότητας κατά βάρος σε πρωτεΐνες που υπερβαίνει το 42 ο/ο και περιεκτικότητας κατά βάρος σε λιπαρές ουσίες που υπερβαίνει το 1,5 ο/ο, αλλά που δεν υπερβαίνει το 27 %», του κοινού δασμολογίου, ( στο εξής: ΚΔ ), όπως αυτό περιλαμβάνεται στο παράρτημα του κανονισμού (ΕΟΚ) 3174/88 της Επιτροπής, της 21ης Σεπτεμβρίου 1988, που τροποποιεί το παράρτημα Ι του κανονισμού (ΕΟΚ) 2658/87 του Συμβουλίου για τη δασμολογική και στατιστική ονοματολογία και το κοινό δασμολόγιο ( ΕΕ L 298, σ. 1 ).

2

Το ερώτημα αυτό ανέκυψε στο πλαίσιο διαφοράς μεταξύ της επιχειρήσεως Ludwig Post GmbH (στο εξής: Post) και της Oberfinanzdirektion München (στο εξής: Oberfinanzdirektion ) σχετικά με τη δασμολογική κατάταξη προϊόντος που ορίζεται ως « συμπύκνωμα κατά 75 ο/ο πρωτεϊνών του ορού γάλακτος ».

3

Από τη δικογραφία της υποθέσεως της κύριας δίκης προκύπτει ότι το επίδικο προϊόν είναι σκόνη παραγόμενη διά υπερδιηθήσεως ορού γάλακτος, προοριζόμενη να χρησιμοποιηθεί για παρασκευάσματα τροφών και περιέχουσα 76,6 ο/ο πρωτεΐνες, 5 ο/ο λακτόζη και 2,1 ο/ο λιπαρές ουσίες, χωρίς να μπορεί να αποδειχθεί η ύπαρξη ζαχάρεως. Η αναλογία λακτόζης στο προϊόν αυτό αντιπροσωπεύει μόνο το 1/14 περίπου της συνήθους περιεκτικότητας στον ορό γάλακτος σε σκόνη.

4

Το 1988η Oberfinanzdirektion χορήγησε στην Post γνωμάτευση περί κατατάξεως του εν λόγω προϊόντος στη διάκριση 04049033 της συνδυασμένης ονοματολογίας του ΚΔ. Η Post θεώρησε, αντίθετα, ότι το προϊόν αυτό υπαγόταν στη διάκριση 04041011 του ΚΔ.

5

Προς στήριξη της προσφυγής της που άσκησε ενώπιον του Bundesfinanzhof, η Post προέβαλε το επιχείρημα ότι από τις επεξηγηματικές σημειώσεις σχετικά με την κλάση 0404 του ΚΔ προκύπτει ότι η μερική αφαίρεση της λακτόζης από το εν λόγω προϊόν δεν θίγει την ιδιότητά του ως « ορού γάλακτος » κατά την έννοια της δασμολογικής διακρίσεως 04041011. Ως προς αυτό, η Post στηρίχθηκε στις σχετικές με τα τρόφιμα επιστημονικές συνήθειες καθώς και στην ορολογία που χρησιμοποιούν οι ενδιαφερόμενοι επιχειρηματίες.

6

Στο σκεπτικό της Διατάξεώς του περί παραπομπής, το εθνικό δικαστήριο διευκρίνισε ότι τείνει προς την άποψη που υποστηρίζει η Oberfinanzdirektion. Το Bundesfinanzhof επικαλέστηκε σχετικά ιδίως τη μικρή περιεκτικότητα του εν λόγω προϊόντος σε λακτόζη. Κατά συνέπεια, το προϊόν έχασε τα κύρια χαρακτηριστικά του βασικού προϊόντος και δεν μπορεί πλέον, όπως έκρινε το Δικαστήριο με την απόφαση της 25ης Μαΐου 1989, 40/88, Weber ( Συλλογή 1989, σ. 1395 ), να τύχει της δασμολογικής κατατάξεως του προϊόντος αυτού. Δεν πρόκειται πλέον, επομένως, για ορό γάλακτος από τον οποίο αφαιρέθηκε εν μέρει η λακτόζη, αλλά για τροποποιημένο ορό γάλακτος με μικρή περιεκτικότητα σε λακτόζη.

7

To εθνικό δικαστήριο έκρινε, εντούτοις, ότι η ερμηνεία των εν λόγω δασμολογικών διατάξεων γεννούσε ορισμένες αμφιβολίες διότι, αφενός, προβλεπόταν η τροποποίηση της δασμολογικής ρυθμίσεως με σκοπό να συγκεντρωθούν ο τροποποιημένος ορός γάλακτος και ο « ορός γάλακτος » στη διάκριση 040410 του ICA και, αφετέρου, ο εκπρόσωπος της Post υποστήριξε ότι οι τελωνειακές αρχές ορισμένων κρατών μελών είχαν κατατάξει σκόνη ορού γάλακτος που περιείχε 75 % πρωτεΐνες και 3 % λακτόζη στη διάκριση 040410 του ΚΔ.

8

Υπό τις συνθήκες αυτές, το Bundesfinanzhof ανέστειλε τη διαδικασία και υπέβαλε στο Δικαστήριο το ακόλουθο προδικαστικό ερώτημα:

« Πρέπει η συνδυασμένη ονοματολογία (1988) να ερμηνευθεί υπό την έννοια ότι η σκόνη που παράγεται διά υπερδιηθήσεως από ορό γάλακτος και περιέχει 76,6 ο/ο πρωτεΐνες, 2,1 ο/ο λιπαρές ουσίες και 5 % λακτόζη, χωρίς να μπορεί να αποδειχθεί η ύπαρξη ζαχάρεως, πρέπει να καταταγεί, ως “προϊόν αποτελούμενο από φυσικά συστατικά του γάλακτος (... ) ”, στη δασμολογική διάκριση 04049033 ή — σε περίπτωση αρνητικής απαντήσεως — στη δασμολογική κλάση 04041011 ως “ ορός γάλακτος (...)”;»

9

Στην έκθεση για την επ' ακροατηρίου συζήτηση αναπτύσσονται διεξοδικώς τα πραγματικά περιστατικά της διαφοράς της κύριας δίκης, η εξέλιξη της διαδικασίας και οι γραπτές παρατηρήσεις που κατατέθηκαν στο Δικαστήριο. Τα στοιχεία αυτά της δικογραφίας δεν επαναλαμβάνονται κατωτέρω παρά μόνο καθόσον απαιτείται για τη συλλογιστική του Δικαστηρίου.

10

Με το ερώτημα του, το εθνικό δικαστήριο ερωτά, κατ' ουσίαν, αν το ΚΔ έχει την έννοια ότι ένα προϊόν που ονομάζεται « συμπύκνωμα κατά 75 ο/ο πρωτεϊνών του ορού γάλακτος», παρήχθη διά υπερδιηθήσεως ορού γάλακτος και περιέχει 76,6 % πρωτεΐνες, 5 % λακτόζη και 2,1 ο/ο λιπαρές ουσίες, χωρίς να μπορεί να αποδειχθεί η ύπαρξη ζαχάρεως, πρέπει να κατατάσσεται στη διάκριση 04049033 του ΚΔ, « προϊόντα που αποτελούνται από φυσικά συστατικά του γάλακτος (... ) », ή εμπίπτει, ως « ορός γάλακτος (... ) », στη διάκριση 04041011 του ΚΔ.

11

Για να δοθεί απάντηση στο ερώτημα αυτό πρέπει, προκαταρκτικώς, να υπενθυμιστεί ότι κατά πάγια νομολογία (βλ., τελευταία, απόφαση της 24ης Ιανουαρίου 1991, C-384/89, Tomatis, Συλλογή 1991, σ. I-127), λαμβανομένων υπόψη των επιταγών της ασφάλειας του δικαίου και της διευκολύνσεως των ελέγχων, το αποφασιστικό κριτήριο για τη δασμολογική κατάταξη των εμπορευμάτων πρέπει να αναζητείται, γενικώς, στα αντικειμενικά χαρακτηριστικά και τις ιδιότητες τους, όπως αυτά ορίζονται στη διατύπωση των κλάσεων και διακρίσεων του ΚΔ, καθώς και των σημειώσεων των τμημάτων ή των κεφαλαίων.

12

Σχετικά πρέπει καταρχάς να παρατηρηθεί ότι οι διακρίσεις 040410 και 040490, που υπάγονται στη δασμολογική κλάση 0404 του ΚΔ, αφορούν δύο ομάδες προϊόντων, που φέρουν τον τίτλο, αφενός, « ορός γάλακτος, έστω και συμπυκνωμένος ή με προσθήκη ζάχαρης ή άλλων γλυκαντικών » ( διάκριση 040410 ) και, αφετέρου, « προϊόντα που αποτελούνται από φυσικά συστατικά του γάλακτος, έστω και με προσθήκη ζάχαρης ή άλλων γλυκαντικών, που δεν κατονομάζονται ούτε περιλαμβάνονται αλλού » ( διάκριση 040490 ).

13

Στη συνέχεια πρέπει να επισημανθεί ότι οι επεξηγηματικές σημειώσεις του εναρμονισμένου συστήματος περιγραφής και κωδικοποιήσεως των εμπορευμάτων διευκρινίζουν, όσον αφορά την κλάση 0404 του ΚΔ, ότι ο ορός γάλακτος αποτελείται από τα φυσικά συστατικά που παραμένουν όταν αφαιρεθούν από το γάλα οι λιπαρές ουσίες και η καζεΐνη. Εξάλλου, σύμφωνα με αυτές τις επεξηγηματικές σημειώσεις, από τον ορό γάλακτος μπορούν να αφαιρεθούν εν μέρει η λακτόζη ή οι μεταλλικές ουσίες και ο ορρός γάλακτος μπορεί να συμπυκνωθεί.

14

Πρέπει, επομένως, να συγκριθεί η αναλογία λακτόζης που περιέχεται στον ορό γάλακτος και σ' ένα προϊόν σαν αυτό της υποθέσεως της κυρίας δίκης, για να εκτιμηθεί αν το προϊόν αυτό μπορεί να θεωρηθεί ως ορός γάλακτος από τον οποίο έχει αφαιρεθεί εν μέρει η λακτόζη, κατά την έννοια των επεξηγηματικών σημειώσεων.

15

Όπως επισήμανε το εθνικό δικαστήριο στη Διάταξη του περί παραπομπής, το προϊόν που παρασκευάζεται από το γάλα, μετά την αφαίρεση των λιπαρών ουσιών και της καζεΐνης, περιέχει κανονικά περίπου 70 % λακτόζη σε αναλογία 10 έως 14 % αλβουμίνης, πράγμα το οποίο επιβεβαίωσε, εξάλλου, η Επιτροπή. Αντίθετα, από τη Διάταξη περί παραπομπής προκύπτει ότι η περιεκτικότητα του προϊόντος για το οποίο πρόκειται στην υπόθεση της κύριας δίκης σε λακτόζη είναι μόνο 5 %.

16

Το Δικαστήριο όμως έχει ήδη αποφανθεί ότι, για να μπορεί ένα προϊόν να καταταγεί σε συγκεκριμένη διάκριση του ΚΔ, πρέπει να περιέχει τα ουσιώδη συστατικά του προϊόντος βάσεως και η σύνθεση του να μη διαφέρει θεμελιωδώς, στις αναλογίες της, από τη σύνθεση του βασικού προϊόντος ( βλ. την απόφαση της 25ης Μαΐου 1989, Weber, που προαναφέρθηκε ).

17

Αυτό δεν συμβαίνει στην περίπτωση συμπυκνώματος κατά 75 °/ο πρωτεϊνών του ορού γάλακτος, όπως αυτό για το οποίο πρόκειται ενώπιον του εθνικού δικαστηρίου, στο μέτρο που, αφενός, η αναλογία λακτόζης στο προϊόν αυτό δεν αντιπροσωπεύει πλέον παρά το 1/14 περίπου του ποσοστού που περιέχεται συνήθως στον ορό γάλακτος σε σκόνη και, αφετέρου, λόγω της πλήρους σχεδόν αφαιρέσεως της λακτόζης, υπήρξαν ουσιώδεις μεταβολές και στις αντίστοιχες αναλογίες των άλλων συνθετικών του ορού γάλακτος.

18

Υπό τις συνθήκες αυτές, το προϊόν αυτό δεν έχει πλέον τα ουσιώδη χαρακτηριστικά του βασικού προϊόντος « ορός γάλακτος » και, λαμβανομένης υπόψη της μικρής περιεκτικότητας σε λακτόζη σε σχέση με τα συνήθη μεγέθη του συστατικού αυτού, δεν μπορεί να θεωρηθεί ως ορός γάλακτος από τον οποίο έχει αφαιρεθεί εν μέρει η λακτόζη, κατά την έννοια των επεξηγηματικών σημειώσεων. Κατά συνέπεια, ένα τέτοιο προϊόν δεν μπορεί να υπαχθεί στη διάκριση 040410 του ΚΔ.

19

Αντίθετα, πρέπει να παρατηρηθεί ότι, λαμβανομένης υπόψη της συνθέσεως του προϊόντος, όπως αυτή προκύπτει από τη Διάταξη περί παραπομπής, ένα συμπύκνωμα κατά 75 °/ο πρωτεϊνών του ορού γάλακτος, όπως αυτό για το οποίο πρόκειται στην υπόθεση της κύριας δίκης, παρουσιάζει τα αντικειμενικά χαρακτηριστικά που ορίζονται στη δασμολογική διάκριση 04049033.

20

Πράγματι, πρόκειται για προϊόν που αποτελείται από φυσικά συστατικά του γάλακτος, περιέχει 76,6 ο/ο πρωτεΐνες, δηλαδή περισσότερο από 42 ο/ο, όπως απαιτεί η διατύπωση της εν λόγω διακρίσεως, με περιεκτικότητα κατά βάρος σε λιπαρές ουσίες 2,1 ο/ο, δηλαδή εντός των ορίων που απαιτεί ο κανόνας ( μεταξύ 1,5 % και 27 °/ο ) και για το οποίο η απαίτηση αποκλεισμού κάθε προσθήκης ζαχάρεως ή άλλων γλυκαντικών ικανοποιείται δεδομένου ότι δεν δύναται να αποδειχθεί η ύπαρξη ζαχάρεως.

21

Κατά συνέπεια, ένα συμπύκνωμα κατά 75 °/ο πρωτεϊνών του ορρού γάλακτος, όπως αυτό το οποίο αφορά η υπόθεση ενώπιον του εθνικού δικαστηρίου, αποτελεί, για τις ανάγκες της δασμολογικής κατατάξεως, προϊόν που αποτελείται από φυσικά συστατικά του γάλακτος, κατά την έννοια της διακρίσεως 04049033 του ΚΔ.

22

Το συμπέρασμα αυτό επιβεβαιώνεται από το γεγονός ότι η Επιτροπή Ονοματολογίας του Συμβουλίου Τελωνειακής Συνεργασίας αποφάσισε να κατατάξει, όπως έχει σήμερα η ρύθμιση, τον τροποποιημένο ορό γάλακτος στη διάκριση 040490 του ΚΔ.

23

Όπως ορθώς παρατήρησε η Επιτροπή, το γεγονός ότι με την ευκαιρία αυτή η Επιτροπή Ονοματολογίας γνωστοποίησε ότι θεωρούσε επιθυμητή στο μέλλον την τροποποίηση της ονοματολογίας έτσι ώστε να συγκεντρωθούν ο φυσικός ορός γάλακτος και ο τροποποιημένος ορός γάλακτος στη διάκριση 040410 του ΚΔ και ότι η άποψη αυτή υιοθετήθηκε στις 5 Ιουλίου 1989 από το Συμβούλιο Τελωνειακής Συνεργασίας υπό τη μορφή συστάσεως που απευθύνθηκε στα κράτη μέλη, και η οποία θα μεταφερθεί στην κοινοτική νομοθεσία από 1ης Ιανουαρίου 1992, στερείται σημασίας για την ερμηνεία του ισχύοντος ΚΔ.

24

Ομοίως, ούτε η ορολογία που φέρεται ως χρησιμοποιούμενη από τους ενδιαφερομένους επιχειρηματίες ούτε η ενδεχόμενη αποκλίνουσα εφαρμογή της ρυθμίσεως σε ορισμένα κράτη μέλη δεν μπορούν να επηρεάσουν την ερμηνεία του ΚΔ που στηρίζεται στη διατύπωση των δασμολογικών κλάσεων.

25

Από τις προηγούμενες σκέψεις προκύπτει ότι στο ερώτημα που υπέβαλε το εθνικό δικαστήριο πρέπει να δοθεί η απάντηση ότι το ΚΔ πρέπει να ερμηνευθεί υπό την έννοια ότι ένα προϊόν που καλείται « συμπύκνωμα κατά 75 % πρωτεϊνών του ορού γάλακτος », που παρήχθη διά υπερδιηθήσεως από ορό γάλακτος και περιέχει 76,6 ο/ο πρωτεΐνες, 5 % λακτόζη και 2,1 % λιπαρές ουσίες, χωρίς να μπορεί να αποδειχθεί η ύπαρξη ζαχάρεως, πρέπει να υπαχθεί στη διάκριση 04049033, « προϊόντα που αποτελούνται από φυσικά συστατικά του γάλακτος (... ) », του ΚΔ, όπως η διάκριση αυτή προκύπτει από το παράρτημα του κανονισμού 3174/88, που προαναφέρθηκε.

26

Τα έξοδα στα οποία υποβλήθηκαν η Κυβέρνηση της Γαλλικής Δημοκρατίας και η Επιτροπή των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων, που κατέθεσαν παρατηρήσεις στο Δικαστήριο, δεν αποδίδονται. Δεδομένου ότι η παρούσα διαδικασία έχει, ως προς τους διαδίκους της κύριας δίκης, τον χαρακτήρα παρεμπίπτοντος, που ανέκυψε ενώπιον του εθνικού δικαστηρίου, σ' αυτό εναπόκειται να αποφανθεί επί των δικαστικών εξόδων.

Για τους λόγους αυτούς,

ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ (δεύτερο τμήμα),

κρίνοντας επί του ερωτήματος που του υπέβαλε το Bundesfinanzhof, με Διάταξη της 13ης Μαρτίου 1990, αποφαίνεται:

Το κοινό δασμολόγιο πρέπει να ερμηνευθεί υπό την έννοια ότι ένα προϊόν που καλείται « συμπύκνωμα κατά 75 % πρωτεϊνών του ορού γάλακτος », που παρήχθη διά υπερδιηθή-σεως από ορό γάλακτος και περιέχει 76,6 % πρωτεΐνες, 5 % λακτόζη και 2,1 % λιπαρές ουσίες, χωρίς να μπορεί να αποδειχθεί η ύπαρξη ζαχάρεως, πρέπει να υπαχθεί στη διάκριση 04049033, «προϊόντα που αποτελούνται από φυσικά συστατικά του γάλακτος (... ) », του εν λόγω δασμολογίου, όπως η διάκριση αυτή προκύπτει από το παράρτημα του κανονισμού ( ΕΟΚ ) 3174/88 της Επιτροπής, της 21ης Σεπτεμβρίου 1988, που τροποποιεί το παράρτημα Ι του κανονισμού ( ΕΟΚ ) 2658/87 του Συμβουλίου για τη δασμολογική και στατιστική ονοματολογία και το κοινό δασμολόγιο.