61987J0062

++++

1 . Ενισχύσεις που χορηγούνται από τα κράτη - Απαγορεύονται - Ενίσχυση στις επενδύσεις που χορηγείται σε επιχείρηση ενός τομέα με πλεονάζουσα ικανότητα παραγωγής

( Συνθήκη ΕΟΚ, άρθρο 92, παράγραφος 1 )

2 . Ενισχύσεις που χορηγούνται από τα κράτη - Απόφαση της Επιτροπής με την οποία απαγορεύεται η εφαρμογή σχεδίου ενισχύσεως - Υποχρέωση αιτιολογίας - Αναγκαίες ενδείξεις

( Συνθήκη ΕΟΚ, άρθρα 92, παράγραφος 1, και 190 )

3 . Ενισχύσεις που χορηγούνται από τα κράτη - Απαγορεύονται - Παρεκκλίσεις - Ενισχύσεις που μπορούν να θεωρηθούν ότι συμβιβάζονται με την κοινή αγορά - Ενισχύσεις που συμβάλλουν στην υλοποίηση σημαντικού σχεδίου ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος - Εξουσία εκτιμήσεως της Επιτροπής

(( Συνθήκη ΕΟΚ, άρθρο 92, παράγραφος 3, στοιχείο β ) ))

4 . Ενισχύσεις που χορηγούνται από τα κράτη - Απαγορεύονται - Παρεκκλίσεις - Ενισχύσεις που μπορούν να θεωρηθούν ότι συμβιβάζονται με την κοινή αγορά - Ενισχύσεις για την προώθηση της αναπτύξεως ενός τομέα της οικονομίας - Εξουσία εκτιμήσεως της Επιτροπής

(( Συνθήκη ΕΟΚ, άρθρο 92, παράγραφος 3, στοιχείο γ ) ))

5 . Ενισχύσεις που χορηγούνται από τα κράτη - Σχέδια ενισχύσεων - Εξετάζονται από την Επιτροπή - Διαδικασία παρέχουσα τη δυνατότητα αμφισβητήσεως - Κατάθεση παρατηρήσεων από τρίτους ενδιαφερόμενους - Παρατηρήσεις που δεν κοινοποιήθηκαν στις αρχές οι οποίες χορηγούν την ενίσχυση - Οι λόγοι που στηρίζουν την απόφαση της Επιτροπής δεν αναφέρονται στις εν λόγω παρατηρήσεις - Παραβίαση των δικαιωμάτων άμυνας - Δεν υπάρχει

( Συνθήκη ΕΟΚ, άρθρο 92, παράγραφος 2, πρώτο εδάφιο )

1 . Η ενίσχυση στις επενδύσεις που χορηγείται υπό τη μορφή επιδοτήσεως επιτοκίου σε επιχείρηση ενός τομέα όπου οι δυσκολίες διαθέσεως της παραγωγής προκάλεσαν μείωση της απασχόλησης εμπίπτει στην απαγόρευση του άρθρου 92, παράγραφος 1, της Συνθήκης διότι ευνοεί μια επιχείρηση εις βάρος των ανταγωνιστών της .

2 . Η απόφαση με την οποία απαγορεύεται η εφαρμογή ενός προγράμματος ενισχύσεως είναι επαρκώς αιτιολογημένη κατά την έννοια του άρθρου 190 της Συνθήκης, όσον αφορά τα στοιχεία ότι επηρεάζονται οι συναλλαγές μεταξύ κρατών μελών και νοθεύεται ο ανταγωνισμός όπως προβλέπει το άρθρο 92, παράγραφος 1, όταν η Επιτροπή μνημονεύει στην απόφαση αυτή την κρίσιμη κατάσταση στην οποία βρίσκεται η συγκεκριμένη αγορά λόγω ιδίως της στασιμότητας της ζήτησης, της πλεονάζουσας ικανότητας παραγωγής και της προοδευτικής μείωσης της απασχόλησης, αποδεικνύει τον όγκο των εξαγωγών της δικαιούχου επιχειρήσεως και διευκρινίζει ότι σε διάστημα δύο ετών έλαβε τρεις αποφάσεις περί απαγορεύσεως των ενισχύσεων υπέρ επιχειρήσεων του ίδιου τομέα και του ίδιου τμήματος της κοινής αγοράς .

3 . Η Επιτροπή δεν υπερβαίνει τα όρια της εξουσίας εκτιμήσεως που διαθέτει όταν κρίνει ότι ένα σχέδιο δεν μπορεί να χαρακτηρισθεί ως κοινού ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος κατά την έννοια του άρθρου 92, παράγραφος 3, στοιχείο β ), της Συνθήκης παρά μόνον όταν εντάσσεται σε διεθνές ευρωπαϊκό πρόγραμμα που υποστηρίζουν από κοινού διάφορες κυβερνήσεις κρατών μελών ή όταν αποτελεί μέρος εναρμονισμένης δράσης διαφόρων κρατών μελών για την καταπολέμηση κοινής απειλής, όπως λόγου χάρη η μόλυνση του περιβάλλοντος .

4 . 'Οταν η Επιτροπή αποφασίζει ότι μια ενίσχυση δεν εμπίπτει στην παρέκκλιση του άρθρου 92, παράγραφος 3, στοιχείο γ ), της Συνθήκης διότι πρώτον, αποβλέπουσα στη χρηματοδότηση της ανακαίνισης της μονάδας παραγωγής η οποία εμπίπτει στις δαπάνες εκμεταλλεύσεως, δεν μπορεί να θεωρηθεί, παρά τις τεχνολογικές καινοτομίες που περιλαμβάνει κάθε ανακαίνιση, ότι συμβάλλει στην ανάπτυξη ορισμένης οικονομικής δραστηριότητας και, δεύτερον, διότι, αφορώσα τομέα όπου σημειώνεται πλεονάζουσα ικανότητα παραγωγής, αλλοιώνει τους όρους των συναλλαγών κατά τρόπο που αντίκειται στο κοινό συμφέρον, ασκεί την εξουσία εκτιμήσεως που διαθέτει .

5 . Δεν υπάρχει παραβίαση των δικαιωμάτων άμυνας στην περίπτωση που η Επιτροπή παραλείπει να κοινοποιήσει στο κράτος αποδέκτη της απόφασης περί απαγορεύσεως ορισμένης ενίσχυσης τις παρατηρήσεις που κατέθεσαν οι ενδιαφερόμενοι στο πλαίσιο των διαβουλεύσεων τις οποίες προβλέπει το άρθρο 93, παράγραφος 2, πρώτο εδάφιο, της Συνθήκης, οι δε λόγοι στους οποίους στηρίζεται η απόφαση δεν αναφέρονται στις παρατηρήσεις αυτές .

Στις συνεκδικαζόμενες υποθέσεις 62 και 72/87,

Περιφερειακή κυβέρνηση της Βαλλονίας, εκπροσωπούμενη από τον Jean-Louis Lodomez, δικηγόρο Βρυξελλών, με αντίκλητο στο Λουξεμβούργο τον Ernest Arendt, 4, avenue Marie-Therese,

και

SA Glaverbel, εταιρία που εδρεύει στις Βρυξέλλες, εκπροσωπούμενη από τους Andre Faures και Bernard van de Walle de Ghelcke, δικηγόρους Βρυξελλών, με αντίκλητο στο Λουξεμβούργο τον Jean-Claude Wolter, 8, rue Zithe,

προσφεύγουσες,

κατά

Επιτροπής των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων, εκπροσωπούμενης από τους Antonino Abate και Alain van Solinge, μέλη της νομικής της υπηρεσίας, με αντίκλητο στο Λουξεμβούργο τον Γεώργιο Κρεμλή, μέλος της νομικής της υπηρεσίας, κτίριο Jean Monnet,

καθής,

που έχει ως αντικείμενο την ακύρωση της απόφασης της Επιτροπής της 3ης Δεκεμβρίου 1986 σχετικά με σχέδιο της βελγικής κυβέρνησης να χορηγήσει ενίσχυση για επενδύσεις που πραγματοποιήθηκαν από κατασκευαστή επίπεδης υάλου στο Moustier ( Glaverbel ),

ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ( έκτο τμήμα )

συγκείμενο από τους O . Due, πρόεδρο τμήματος, T . Koopmans, K . Bahlmann, Κ . Κακούρη και T . F . O' Higgins, δικαστές,

γενικός εισαγγελέας : C . O . Lenz

γραμματέας : B . Pastor, υπάλληλος διοικήσεως

έχοντας υπόψη την επ' ακροατηρίου συζήτηση και κατόπιν της προφορικής διαδικασίας της 8ης Δεκεμβρίου 1987,

αφού άκουσε το γενικό εισαγγελέα που ανέπτυξε τις προτάσεις του κατά τη συνεδρίαση της 19ης Ιανουαρίου 1988,

εκδίδει την ακόλουθη

Απόφαση

1 Με δικόγραφα που κατέθεσαν στη γραμματεία του Δικαστηρίου στις 27 Φεβρουαρίου και στις 9 Μαρτίου 1987 αντιστοίχως, η περιφερειακή κυβέρνηση της Βαλλονίας που εδρεύει στις Βρυξέλλες και η ανώνυμη εταιρία Glaverbel, που εδρεύει επίσης στις Βρυξέλλες άσκησαν, δυνάμει του άρθρου 173, δεύτερη παράγραφος, της Συνθήκης ΕΟΚ, προσφυγή με την οποία ζητούν την ακύρωση της απόφασης της Επιτροπής της 3ης Δεκεμβρίου 1986 σχετικά με σχέδιο της βελγικής κυβερνήσεως να χορηγήσει ενίσχυση για επενδύσεις που πραγματοποιήθηκαν από κατασκευαστή επίπεδης υάλου στο Moustier .

2 Ο βελγικός νόμος της 17ης Ιουλίου 1959 για τη θέσπιση και το συντονισμό των μέτρων προς διευκόλυνση της οικονομικής ανάπτυξης και δημιουργία νέων βιομηχανικών κλάδων ( Moniteur belge της 29ης Αυγούστου 1959 ) προβλέπει γενικά μέτρα ενισχύσεως της βελγικής οικονομίας, μεταξύ άλλων, υπό τη μορφή επιδοτήσεων επιτοκίου για τις πιστώσεις που προορίζονται για την πραγματοποίηση επενδύσεων . Κατά την εξέταση του νόμου αυτού η Επιτροπή κατέληξε στο συμπέρασμα ότι πρόκειται για σύστημα γενικών ενισχύσεων που δεν περιλαμβάνει στόχους κατά τομέα ή περιφέρεια . Υπό τις συνθήκες αυτές αποφάσισε ότι η βελγική κυβέρνηση υποχρεούται να της κοινοποιεί είτε σχέδια εφαρμογής κατά περιφέρειες ή τομείς είτε τις σημαντικές επιμέρους περιπτώσεις εφαρμογής . Με μια απόφαση του 1975 ( 75/397 της Επιτροπής, της 17ης Ιουνίου 1975, JΟ L 177, σ . 13 ) υποχρεώνει τη βελγική κυβέρνηση να κοινοποιεί εκ των προτέρων και εγκαίρως στην Επιτροπή τις σημαντικές μεμονωμένες περιπτώσεις εφαρμογής του εν λόγω νόμου του 1959 ώστε να μπορεί η Επιτροπή να κρίνει αν οι συγκεκριμένες ενισχύσεις συμβιβάζονται με την κοινή αγορά .

3 Στο πλαίσιο αυτής της διαδικασίας, η βελγική κυβέρνηση ενημέρωσε την Επιτροπή, με έγγραφο της 15ης Νοεμβρίου 1985, για την πρόθεσή της να χορηγήσει, δυνάμει του νόμου του 1959, ενισχύσεις στις επενδύσεις ενός κατασκευαστή επίπεδης υάλου στην έδρα του στο Moustier της επαρχίας Namur . Οι επενδύσεις αυτές, ύψους 1 201 725 000 βελγικών φράγκων ( BFR ) απέβλεπαν στην ανανέωση μιας από τις δύο σειρές παραγωγής χυτής υάλου και στον εκσυγχρονισμό της άλλης, με βελτίωση των ενεργειακών μεγεθών και των όρων υγιεινής προκειμένου κυρίως να καταστεί δυνατή η παραγωγή χρωματιστής υάλου και υάλου με επιστρώσεις πυρολύσεως καθώς και διαφανούς υάλου .

4 Οι σχεδιασθείσες ενισχύσεις θα ελάμβαναν τη μορφή επιδοτήσεως επιτοκίου 4 % επί έξι έτη για ποσό 531 600 000 BFR, πριμοδότησης κεφαλαίου 4 % επί έξι έτη για ποσό 269 550 000 BFR και απαλλαγής από το φόρο επί ακινήτων επί πέντε έτη για το σύνολο των επενδύσεων . Κατά την Επιτροπή οι ενισχύσεις αυτές αντιπροσωπεύουν καθαρό ισοδύναμο επιχορήγησης ύψους 5,8 %.

5 Η προσβαλλόμενη απόφαση ορίζει στο άρθρο 1 ότι δεν επιτρέπεται στη βελγική κυβέρνηση να προβεί σε εκτέλεση του σχεδίου της και, στο άρθρο 2, ότι υποχρεούται να ενημερώνει την Επιτροπή εντός δύο μηνών από την ημερομηνία κοινοποιήσεως της απόφασης σχετικά με τα μέτρα που θα έχει λάβει για να συμμορφωθεί με αυτή . Κατά το άρθρο 3, η απόφαση απευθύνεται στο Βασίλειο του Βελγίου .

6 Η μία από τις δύο προσφεύγουσες είναι η περιφερειακή κυβέρνηση της Βαλλονίας που έχει ήδη, δυνάμει της βελγικής νομοθεσίας, την αρμοδιότητα για τη χορήγηση ενισχύσεων στις επιχειρήσεις που είναι εγκατεστημένες στη Βαλλονία, στην οποία υπάγεται η επαρχία Namur . Πράγματι, αυτή η αρχή αποφάσισε στις 18 Οκτωβρίου 1984 να χορηγήσει τις επίδικες ενισχύσεις στην άλλη προσφεύγουσα, την εταιρία Glaverbel .

7 Στην έκθεση για την επ' ακροατηρίου συζήτηση αναπτύσσονται διεξοδικώς το ιστορικό της υπόθεσης καθώς και οι ισχυρισμοί και τα επιχειρήματα των διαδίκων . Τα στοιχεία αυτά της δικογραφίας δεν επαναλαμβάνονται πιο κάτω παρά μόνον καθόσον απαιτείται για να σχηματίσει κρίση το Δικαστήριο .

8 Η Επιτροπή δεν αμφισβήτησε το παραδεκτό των δύο προσφυγών και το Δικαστήριο κρίνει ότι δεν χρειάζεται να εξετάσει το ζήτημα αυτό αυτεπαγγέλτως .

9 Οι ισχυρισμοί των δύο προσφευγουσών συμπίπτουν σε μεγάλο βαθμό . Οι προσφεύγουσες βάλλουν κατά της εφαρμογής του άρθρου 92, παράγραφος 1, της Συνθήκης, της μη εφαρμογής του άρθρου 92, παράγραφος 3, στοιχείο β ), και της μη εφαρμογής του άρθρου 92, παράγραφος 3, στοιχείο γ ). Υποστηρίζουν επίσης ότι η προσβαλλόμενη απόφαση πάσχει σε πολλά σημεία πλήρη ή σχετική έλλειψη αιτιολογίας . Τέλος, η περιφερειακή κυβέρνηση της Βαλλονίας υποστηρίζει ότι η Επιτροπή παραβίασε τα δικαιώματα άμυνας .

10 Οι σχετικές με την αιτιολογία αιτιάσεις αφορούν τις αιτιολογικές σκέψεις της προσβαλλόμενης απόφασης που αναφέρονται στην εφαρμογή του άρθρου 92, παράγραφος 1, της Συνθήκης και στη μη εφαρμογή των διατάξεων του άρθρου 92, παράγραφος 3, στοιχεία β ) και γ ). Οι αιτιάσεις αυτές πρέπει να εξετασθούν μαζί με τους ισχυρισμούς επί της ουσίας .

Α - 'Αρθρο 92, παράγραφος 1, της Συνθήκης

11 Οι δύο προσφεύγουσες υποστηρίζουν ότι η απόφαση της Επιτροπής στηρίζεται σε εσφαλμένη εκτίμηση των πραγματικών περιστατικών . Η Επιτροπή στηρίχθηκε στη σκέψη ότι η βιομηχανία επίπεδης υάλου αντιμετωπίζει τα προβλήματα που προέκυψαν από το χαμηλό βαθμό χρησιμοποίησης των ικανοτήτων παραγωγής και ότι η πλεονάζουσα ικανότητα παραγωγής κυμάνθηκε μεταξύ 1982 και 1985 από 10 έως 16 %. Τα μεγέθη αυτά είναι ανακριβή και συγκεκριμένα το ποσοστό χρησιμοποιήσεως κατά το 1985 ήταν 91 % ή μάλιστα 92 %. Εξάλλου η Επιτροπή δεν έλαβε υπόψη τη σταδιακή αύξηση του ποσοστού χρησιμοποίησης κατά τη διάρκεια της περιόδου αναφοράς, η οποία συνεχίστηκε το 1986 με το κλείσιμο πολλών μονάδων κλιβάνων παραγωγής υάλου για υαλοπίνακες εντός της Κοινότητας .

12 Η Επιτροπή επικαλείται την έκθεση δραστηριοτήτων της Glaverbel των ετών 1982-1984 κατά την οποία η κατανάλωση επίπεδης υάλου στην Ευρώπη έφθασε το 1982 στο χαμηλότερο επίπεδο από το 1975 . Η Επιτροπή ομολογεί ότι η κατάσταση βελτιώθηκε ελαφρά έκτοτε, επικαλείται όμως και άλλα στοιχεία προερχόμενα από την Glaverbel για να αποδείξει ότι οι επιχειρήσεις του τομέα αυτού διαμαρτυρήθηκαν για την αύξηση του κόστους παραγωγής, τη στασιμότητα της ζήτησης και την ανάγκη κλεισίματος διαφόρων μονάδων παραγωγής .

13 Πρέπει να σημειωθεί ότι η αντιδικία ως προς το ύψος του ποσοστού χρησιμοποιήσεως των ικανοτήτων παραγωγής δεν επηρεάζει την κρίση περί του αν τα σχεδιαζόμενα από την περιφερειακή κυβέρνηση της Βαλλονίας μέτρα συνιστούν ενισχύσεις κατά την έννοια του άρθρου 92, παράγραφος 1 . Είναι αναμφισβήτητο ότι μεταξύ 1981 και 1986 η βιομηχανία επίπεδης υάλου αντιμετώπισε δυσχέρειες στη διάθεση των προϊόντων της οι οποίες οδήγησαν σε μείωση των θέσεων εργασίας στον τομέα αυτό . Σε μια τέτοια κατάσταση τα ωφελήματα του είδους αυτών που προβλέπουν τα σχεδιαζόμενα μέτρα πρέπει να θεωρηθούν ότι ευνοούν μία επιχείρηση έναντι των ανταγωνιστών της και κατ' αυτόν τον τρόπο αποτελούν ενίσχυση κατά την έννοια της Συνθήκης .

14 Οι προσφεύγουσες υποστηρίζουν επίσης ότι οι επίδικες επενδύσεις απέβλεπαν στην παραγωγή και στην εμπορία ενός νέου προϊόντος που σχεδιάστηκε με νέα τεχνολογία την οποία ανέπτυξε η Glaverbel, τεχνολογία η οποία καθιστά δυνατή την επίθεση της επίστρωσης πυρολύσεως στους υαλοπίνακες ενώ βρίσκονται ακόμη, κατά την τεχνική έκφραση, "on line" ή "floatees ". Το νέο αυτό προϊόν υφίσταται τον ανταγωνισμό μόνο ενός πολύ μικρού αριθμού προϊόντων .

15 Το επιχείρημα αυτό δεν είναι ικανό να αποκλείσει την εφαρμογή του άρθρου 92, παράγραφος 1 . Αφενός οι προσφεύγουσες δεν απέδειξαν ότι υπάρχουν δύο χωριστές αγορές, μια για το νέο προϊόν και μια για τα παραδοσιακά προϊόντα . Αφετέρου, το νέο προϊόν αντιπροσωπεύει μόνο το 30 % περίπου της συνολικής παραγωγής της Glaverbel, η οποία όμως ωφελείται, ως παραγωγός διαφόρων προϊόντων, από τα χρηματικά πλεονεκτήματα που συνεπάγεται η ενίσχυση .

16 Οι προσφεύγουσες υποστηρίζουν περαιτέρω ότι η Επιτροπή δεν απέδειξε με την απόφαση κατά τι οι σχεδιαζόμενες ενισχύσεις θα επηρέαζαν το εμπόριο μεταξύ κρατών μελών και θα νόθευαν τον ανταγωνισμό στην κοινή αγορά . Η Επιτροπή περιορίστηκε σε γενικές σκέψεις και στατιστικές σχετικά με την κατάσταση της αγοράς υάλου χωρίς να δίνει κανένα συγκεκριμένο στοιχείο που να καθιστά κατανοητό το συλλογισμό της .

17 Για το σημείο αυτό η απόφαση της Επιτροπής περιέχει τρεις διαφορετικές αιτιολογικές σκέψεις . Μνημονεύει πρώτον την κρίσιμη κατάσταση στην οποία βρίσκεται η αγορά επίπεδης υάλου λόγω κυρίως της στασιμότητας της ζήτησης, της πλεονάζουσας ικανότητας παραγωγής και της προοδευτικής μείωσης της απασχόλησης . Στη συνέχεια παρέχει αριθμητικά στοιχεία σχετικά με το εμπόριο μεταξύ της ενώσεως Βελγίου-Λουξεμβούργου και των άλλων κρατών μελών, που διαπιστώνει ότι είναι σημαντικό, παρατηρώντας ότι η Glaverbel εξάγει το 50 % περίπου της παραγωγής χυτής υάλου προς άλλα κράτη μέλη . Τέλος, αναφέρει ότι το 1984 και 1986 εκδόθηκαν τρεις αποφάσεις με τις οποίες κρίθηκαν ασυμβίβαστες με το άρθρο 92 της Συνθήκης οι ενισχύσεις στη βιομηχανία επίπεδης υάλου στις τρεις χώρες της Benelux ( αποφάσεις 84/497, 86/593 και 84/507 ).

18 Οι αιτιολογικές αυτές σκέψεις συνιστούν επαρκή αιτιολογία κατά την έννοια του άρθρου 190 της Συνθήκης που στηρίζει το συμπέρασμα της Επιτροπής ότι η σχεδιαζόμενη ενίσχυση ήταν ικανή να επηρεάσει το εμπόριο μεταξύ κρατών μελών και μπορούσε να νοθεύσει ή να απειλήσει να νοθεύσει τον ανταγωνισμό ευνοώντας ορισμένες επιχειρήσεις εις βάρος άλλων .

19 Επομένως οι αιτιάσεις που αφορούν το άρθρο 92, παράγραφος 1, και τη σχετική έλλειψη αιτιολογίας πρέπει να απορριφθούν .

Β - 'Αρθρο 92, παράγραφος 3, στοιχείο β )

20 Η περιφερειακή κυβέρνηση της Βαλλονίας υποστηρίζει ότι η νέα τεχνολογία στην οποία απέβλεπαν οι επίδικες επενδύσεις θα επέτρεπε στην Glaverbel να μειώσει την εξάρτηση της Ευρώπης έναντι των αμερικανών και ιαπώνων παραγωγών ιδίως στους τομείς της τεχνολογίας πρώτης γραμμής όπως η ανάπτυξη φωτοβολταϊκών κυττάρων σε λεπτές επιστρώσεις που περιλαμβάνεται στο πρόγραμμα ESPRIT με το οποίο έχει συνδεθεί η Glaverbel . Οι σχεδιαζόμενες ενισχύσεις αποβλέπουν δηλαδή στην "προώθηση της πραγματοποιήσεως σημαντικού σχεδίου κοινού ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος" κατά την έννοια του άρθρου 92, παράγραφος 3, στοιχείο β ).

21 Πρέπει να σημειωθεί ότι οι κατηγορίες ενισχύσεων που απαριθμούνται στην τρίτη παράγραφο του άρθρου 92, μεταξύ των οποίων και αυτή που αφορά την πραγματοποίηση σημαντικού σχεδίου κοινού ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος "δύνανται" να θεωρηθούν από την Επιτροπή ότι συμβιβάζονται με την κοινή αγορά . Το εν λόγω όργανο έχει δηλαδή εξουσία εκτιμήσεως σ' αυτό το θέμα .

22 Η Επιτροπή στηρίζει την πρακτική της σχετικά με τις ενισχύσεις στη σκέψη ότι ένα σχέδιο δεν μπορεί να χαρακτηριστεί ως κοινού ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος κατά την έννοια του άρθρου 92, παράγραφος 3, στοιχείο β ), παρά μόνο όταν εντάσσεται σε διεθνές ευρωπαϊκό πρόγραμμα που υποστηρίζουν από κοινού διάφορες κυβερνήσεις κρατών μελών ή όταν αποτελεί μέρος εναρμονισμένης δράσης διαφόρων κρατών μελών για την καταπολέμηση κοινής απειλής, όπως λόγου χάρη η μόλυνση του περιβάλλοντος .

23 Υιοθετώντας τη στάση αυτή και θεωρώντας ότι οι προβλεπόμενες εν προκειμένω ενισχύσεις δεν πληρούσαν τις αναγκαίες προϋποθέσεις, η Επιτροπή δεν υπέπεσε σε πρόδηλη πλάνη εκτιμήσεως .

24 Οι δύο προσφεύγουσες προσάπτουν περαιτέρω στην Επιτροπή ότι δεν αιτιολόγησε την αρνητική εκτίμησή της με την προσβαλλόμενη απόφαση . Συγκεκριμένα η Επιτροπή παρατηρεί απλώς ότι "είναι φανερό ότι η εν λόγω ενίσχυση δεν προορίζεται για τη διευκόλυνση της πραγματοποίησης ενός σημαντικού σχεδίου κοινού ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος ".

25 Το Δικαστήριο κρίνει ότι η αιτιολογία που στηρίζεται στο "προφανές" θεωρείται γενικώς ανεπαρκής . Στην προκειμένη περίπτωση όμως τα επιχειρήματα των προσφευγουσών δεν μπορούν να γίνουν δεκτά . Πράγματι, κανένα στοιχείο της δικογραφίας δεν στηρίζει το συμπέρασμα ότι η επίδικη ενίσχυση θα μπορούσε να συμβάλει στην πραγματοποίηση "σημαντικού" σχεδίου "κοινού" ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος . Το γεγονός ότι οι επίδικες επενδύσεις οδήγησαν στη χρησιμοποίηση νέας τεχνολογίας δεν προσδίδει άνευ ετέρου στο σχέδιο κοινό ευρωπαϊκό ενδιαφέρον και μάλιστα στην περίπτωση που τα προϊόντα θα πωληθούν σε αγορά όπου σημειώνονται πλεονάσματα, όπως εν προκειμένω .

26 Επομένως οι αιτιάσεις που στηρίζονται στην παράβαση του άρθρου 92, παράγραφος 3, στοιχείο β ), και στη σχετική έλλειψη αιτιολογίας πρέπει να απορριφθούν .

Γ - 'Αρθρο 92, παράγραφος 3, στοιχείο γ )

27 Η περιφερειακή κυβέρνηση της Βαλλονίας επαναλαμβάνει ότι η σχεδιαζόμενη ενίσχυση εντάσσεται στο ευρύτερο πλαίσιο μιας επωφελούς αναδιάρθρωσης και αμφισβητεί τη διαπίστωση της Επιτροπής ότι η ανακαίνιση των εν λόγω εγκαταστάσεων (" float ") αποτελεί καταρχήν επένδυση αντικατάστασης και ότι η ενίσχυση για την περιοδική ανακαίνιση ενός "float" δεν ανταποκρίνεται στα κριτήρια ανάπτυξης του συγκεκριμένου τομέα χωρίς να επηρεάζει τους όρους των συναλλαγών αντίθετα προς το κοινό συμφέρον . Κατά την περιφερειακή κυβέρνηση της Βαλλονίας, η Επιτροπή όφειλε να εφαρμόσει την παρέκκλιση που προβλέπει το άρθρο 92, παράγραφος 3, στοιχείο γ ).

28 Οι δύο προσφεύγουσες φρονούν εξάλλου ότι οι αιτιολογικές σκέψεις της προσβαλλόμενης απόφασης δεν προδίδουν το συλλογισμό που ακολούθησε η Επιτροπή για να καταλήξει στο συμπέρασμα ότι η ενίσχυση θα επηρέαζε τους όρους των συναλλαγών αντίθετα προς το κοινό συμφέρον, ακόμη κι αν η εν λόγω επένδυση περιελάμβανε τεχνολογικές καινοτομίες .

29 Με την προσβαλλόμενη απόφαση η Επιτροπή παρατηρεί, πρώτον, ότι η περιοδική ανακαίνιση ενός "float" που γίνεται κάθε έξι έως εννέα έτη αποτελεί καταρχήν επένδυση, το κόστος της οποίας αποτελεί μέρος των δαπανών εκμετάλλευσης . Είναι απολύτως κανονικό και προς το συμφέρον του παραγωγού να χρησιμοποιεί τις πλέον σύγχρονες και αποδοτικές τεχνικές μεθόδους και υλικά προκειμένου να μειώσει τα έξοδα διαχείρισης περιλαμβανομένης και της κατανάλωσης ενέργειας . Συνεπώς η ενίσχυση για την περιοδική ανακαίνιση ενός "float" δεν ανταποκρίνεται στα κριτήρια της ανάπτυξης του συγκεκριμένου τομέα κατά την έννοια της παραγράφου 3, στοιχείο γ ).

30 Μετά την προεκτεθείσα διαπίστωση αρχής, οι αιτιολογικές σκέψεις της απόφασης εξετάζουν τις πληροφορίες που διαβίβασαν η βελγική κυβέρνηση και η Glaverbel σχετικά με τις τεχνολογικές καινοτομίες που περιλαμβάνουν οι εν λόγω επενδύσεις . Η Επιτροπή αναγνωρίζει στις αιτιολογικές σκέψεις ότι η δικαιούχος επιχείρηση είναι ο σημαντικότερος παραγωγός υάλου στην Ευρώπη που παράγει υαλοπίνακες με επιστρώσεις κατευθείαν επάνω σε "float" ( χυτή ύαλο ) που εξοικονομούν ενέργεια . Η Επιτροπή όμως φρονεί ότι το στοιχείο αυτό δεν είναι ικανό να μεταβάλει την εκτίμησή της . Η Επιτροπή παρατηρεί ότι η ύαλος με επιστρώσεις λαμβάνεται κατά δύο διαφορετικές μεθόδους που δίνουν προϊόντα, διαφορετικά μεν κατά τη σύνθεση, που προσφέρονται όμως εν μέρει για τις ίδιες χρήσεις και ιδίως τη μόνωση κτιρίων . Ενόψει της πλεονάζουσας ικανότητας παραγωγής που παρατηρείται στον τομέα των θεσμοκατεργασμένων και επενδεδυμένων υαλοπινάκων, η εν λόγω ενίσχυση θα επηρέαζε τους όρους των συναλλαγών κατά τρόπο αντίθετο προς το κοινό συμφέρον, ακόμη και αν η επένδυση περιελάμβανε τεχνολογικές καινοτομίες .

31 Από τις θεωρήσεις αυτές προκύπτει ότι η Επιτροπή στηρίχτηκε στη σκέψη ότι η εν λόγω επένδυση απέβλεπε στην ανακαίνιση ενός "float", ανακαίνιση η οποία πρέπει να γίνεται περιοδικά και δεν μπορεί να θεωρηθεί ως προοριζόμενη να διευκολύνει την ανάπτυξη ορισμένων οικονομικών δραστηριοτήτων, ακόμη κι αν περιλαμβάνει τεχνολογική ανανέωση . Στη συνέχεια η Επιτροπή κρίνει ότι, ακόμη κι αν η ανανέωση αυτή παρίσταται ως τεχνική πρόοδος που μπορεί να θεωρηθεί ότι πληροί το κριτήριο της οικονομικής ανάπτυξης κατά την έννοια της παραγράφου 3, στοιχείο γ ), και πάλι δεν δικαιολογεί παρέκκλιση βάσει της διατάξεως αυτής στην περίπτωση της βιομηχανίας χυτής υάλου διότι, λαμβανομένης υπόψη της πλεονάζουσας ικανότητας, η ενίσχυση θα επηρέαζε τη θέση άλλων επιχειρήσεων και θα ήταν αντίθετη προς το κοινό συμφέρον .

32 Πρέπει να σημειωθεί ότι η συλλογιστική αυτή είναι κατανοητή και δίνει τη δυνατότητα στους μεν ενδιαφερόμενους να γνωρίσουν στο δε Δικαστήριο να ελέγξει τους λόγους που υπαγόρευσαν την αρνητική απόφαση της Επιτροπής . Επομένως η αιτίαση της ελλείψεως αιτιολογίας είναι απορριπτέα .

33 'Οσον αφορά την γενομένη εφαρμογή του άρθρου 92, παράγραφος 3, στοιχείο γ ), πρέπει να σημειωθεί πρώτον ότι οι προσφεύγουσες δεν αμφισβήτησαν τα πραγματικά στοιχεία στα οποία στηρίχτηκε η Επιτροπή . Συγκεκριμένα αναγνώρισαν ότι οι ανακαινίσεις ενός "float" πρέπει να γίνονται περιοδικά και ότι, στην προκειμένη περίπτωση, έπρεπε να ανακαινισθεί η συγκεκριμένη εγκατάσταση . Βεβαίως οι προσφεύγουσες αμφισβήτησαν ότι υπάρχει πλεονάζουσα ικανότητα στην αγορά επίπεδης υάλου, πλην όμως στήριξαν την αμφισβήτηση αυτή σε λόγους που εξετάστηκαν ήδη και απορρίφθηκαν πιο πάνω .

34 Σημειωτέον εξάλλου ότι η Επιτροπή έχει εξουσία εκτιμήσεως κατά την εφαρμογή της παραγράφου 3, στοιχείο γ ), όπως και για την εφαρμογή της παραγράφου 3, στοιχείο β ). Πράγματι, αυτή κρίνει αν κάποια ενίσχυση αλλοιώνει τους όρους των συναλλαγών μεταξύ των κρατών μελών "κατά τρόπο που θα αντέκειτο προς το κοινό συμφέρον ". Οι προσφεύγουσες δεν προσκόμισαν κανένα στοιχείο ικανό να στηρίξει τη σκέψη ότι κατά την εκτίμηση αυτή η Επιτροπή διέπραξε κατάχρηση εξουσίας ή επέπεσε σε προφανή πλάνη .

35 Από τα προαναφερθέντα προκύπτει ότι οι αιτιάσεις της παραβάσεως του άρθρου 92, παράγραφος 3, στοιχείο γ ), και της σχετικής ελλείψεως αιτιολογίας πρέπει να απορριφθούν .

Δ - Δικαιώματα της άμυνας

36 Η περιφερειακή κυβέρνηση της Βαλλονίας προέβαλε τον ισχυρισμό ότι η προσβαλλόμενη απόφαση περιέχει παρατηρήσεις που κατατέθηκαν κατά τη διάρκεια της διαδικασίας από δύο άλλα κράτη μέλη, μια κλαδική ομοσπονδία και έναν όμιλο παραγωγής του ιδίου τομέα και στηρίζεται, όσον αφορά τα αριθμητικά στοιχεία τα σχετικά με την παραγωγή και το εμπόριο, σε μια γνώμη που διατύπωσε το 1985 η ευρωπαϊκή ομάδα των παραγωγών υάλου, τη στιγμή που τα έγγραφα αυτά δεν κοινοποιήθηκαν στην προσφεύγουσα η οποία δεν είχε τη δυνατότητα να διατυπώσει λυσιτελώς την άποψή της ως προς το περιεχόμενό τους .

37 Με την απόφασή της η Επιτροπή αναφέρεται στις παρατηρήσεις που κατέθεσαν οι δύο κυβερνήσεις, μία κλαδική ομοσπονδία και ένας όμιλος παραγωγής τονίζοντας ότι οι παρατηρήσεις αυτές κατατέθηκαν στο πλαίσιο των διαβουλεύσεων που γίνονται δυνάμει του άρθρου 93, παράγραφος 2, πρώτο εδάφιο . Οι λόγοι στους οποίους στηρίζεται η απόφαση δεν αναφέρονται καθόλου στις παρατηρήσεις αυτές επομένως οι ενδιαφερόμενοι γνώριζαν πλήρως τους λόγους αυτούς, έστω και αν αγνοούσαν τις εν λόγω παρατηρήσεις .

38 'Οπως προκύπτει από τις διευκρινίσεις που παρέσχε η Επιτροπή κληθείσα προς τούτο από το Δικαστήριο, τα αριθμητικά στοιχεία που δανείστηκε από μια γνώμη της ευρωπαϊκής ομάδας των παραγωγών υάλου είχαν παρατεθεί στο από 15 Νοεμβρίου 1985 έγγραφο με το οποίο η βελγική κυβέρνηση ενημέρωσε την Επιτροπή για την πρόθεσή της να χορηγήσει την ενίσχυση . Υπό τις συνθήκες αυτές η περιφερειακή κυβέρνηση της Βαλλονίας που πρέπει να θεωρηθεί, όσον αφορά τη χορήγηση των ενισχύσεων στη Βαλλονία, ως το όργανο που ενεργεί για λογαριασμό του βελγικού δημοσίου, δεν μπορεί να επικαλεστεί άγνοια των αριθμητικών αυτών στοιχείων .

39 Επομένως ο ισχυρισμός της παραβιάσεως των δικαιωμάτων της άμυνας είναι αβάσιμος .

40 Από τα προαναφερόμενα προκύπτει ότι η προσφυγή είναι απορριπτέα στο σύνολό της .

Επί των δικαστικών εξόδων

41 Κατά το άρθρο 69, παράγραφος 2, του κανονισμού διαδικασίας, ο ηττηθείς διάδικος καταδικάζεται στα δικαστικά έξοδα . Επειδή οι προσφεύγουσες ηττήθηκαν πρέπει να καταδικαστούν στα δικαστικά έξοδα .

Για τους λόγους αυτούς

ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ( έκτο τμήμα )

αποφασίζει :

1 ) Απορρίπτει την προσφυγή .

2 ) Καταδικάζει τις προσφεύγουσες στα δικαστικά έξοδα αλληλεγγύους και εις ολόκληρον .