ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ
Βρυξέλλες, 17.10.2023
COM(2023) 661 final
2023/0378(COD)
Πρόταση
ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ
για την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΕ) 2016/2031 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου όσον αφορά τα πολυετή προγράμματα επισκοπήσεων, τις γνωστοποιήσεις σχετικά με την παρουσία ρυθμιζόμενων επιβλαβών οργανισμών μη καραντίνας, τις προσωρινές παρεκκλίσεις από τις απαγορεύσεις εισαγωγής και τις ειδικές απαιτήσεις εισαγωγής και τη θέσπιση διαδικασιών για τη χορήγησή τους, τις προσωρινές απαιτήσεις εισαγωγής για φυτά, φυτικά προϊόντα και άλλα αντικείμενα υψηλού κινδύνου, τη θέσπιση διαδικασιών για την καταχώριση φυτών υψηλού κινδύνου, το περιεχόμενο των πιστοποιητικών φυτοϋγείας, τη χρήση των φυτοϋγειονομικών διαβατηρίων και όσον αφορά ορισμένες απαιτήσεις υποβολής στοιχείων για τις οριοθετημένες περιοχές και τις επισκοπήσεις επιβλαβών οργανισμών
ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ
1.ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ
•Αιτιολόγηση και στόχοι της πρότασης
Η νομοθεσία που αφορά τα προστατευτικά μέτρα κατά των οργανισμών που είναι επιβλαβείς για τα φυτά ή τα φυτικά προϊόντα έχει θεσπιστεί σε επίπεδο Ένωσης από τη δεκαετία του 1970. Η νομοθεσία αυτή έχει μείζονα σημασία για την προστασία της γεωργίας, του φυσικού τοπίου και του περιβάλλοντος στην Ένωση. Η πρώτη αξιολόγηση και αναθεώρηση της φυτοϋγειονομικής πολιτικής της Ένωσης διενεργήθηκε από το 2008 έως το 2016 και είχε ως αποτέλεσμα την έκδοση του κανονισμού (ΕΕ) 2016/2031 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (στο εξής: κανονισμός), ο οποίος κατάργησε και αντικατέστησε την οδηγία 2000/29/ΕΚ του Συμβουλίου. Ο κανονισμός αποτελεί επί του παρόντος το βασικό νομικό πλαίσιο για τη φυτοϋγειονομική πολιτικής της Ένωσης.
Σύμφωνα με το άρθρο 50 και το άρθρο 79 παράγραφος 6 του κανονισμού, η Επιτροπή οφείλει να υποβάλει, έως τα τέλη του 2021, στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο εκθέσεις σχετικά, αφενός, με την επιβολή και την αποτελεσματικότητα των μέτρων εισαγωγής και, αφετέρου, με την εμπειρία που απέκτησαν οι επιχειρηματίες από την επέκταση του φυτοϋγειονομικού διαβατηρίου σε όλα τα φυτά προς φύτευση (στο εξής: εκθέσεις που υποβλήθηκαν σύμφωνα με το άρθρο 50 και το άρθρο 79 παράγραφος 6).
Η Επιτροπή υπέβαλε τις εν λόγω εκθέσεις στις 10 Δεκεμβρίου 2021.
Σύμφωνα με το συμπέρασμα στο οποίο κατέληξε η έκθεση σχετικά με τα μέτρα για τις εισαγωγές, μπορεί να θεωρηθεί ότι τα εν λόγω μέτρα εισαγωγής, καθώς και η συμπερίληψη των φυτοϋγειονομικών ελέγχων στο πεδίο εφαρμογής του κανονισμού (ΕΕ) 2017/625 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, συνέβαλαν στην επίτευξη των στόχων για την ενίσχυση της φυτοϋγειονομικής προστασίας της Ένωσης και την αύξηση της προορατικής δράσης κατά των επιβλαβών οργανισμών, σύμφωνα με τους κανόνες της Διεθνούς Σύμβασης για την Προστασία των Φυτών, μέσω διαφανών προσεγγίσεων βασισμένων στον κίνδυνο.
Η έκθεση για την επέκταση του συστήματος του φυτοϋγειονομικού διαβατηρίου σε όλα τα φυτά προς φύτευση κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η εν λόγω επέκταση συνέβαλε στην επίτευξη των στόχων του κανονισμού. Πιο συγκεκριμένα, συνέβαλε στο να αυξηθεί η αποτελεσματικότητα της προστασίας από επιβλαβείς οργανισμούς καραντίνας, να βελτιωθεί η ετοιμότητα για τον εντοπισμό νέων, ενωσιακού ενδιαφέροντος, επιβλαβών για τα φυτά οργανισμών, να βελτιωθεί η επίγνωση και η ευαισθητοποίηση των ενδιαφερόμενων μερών όσον αφορά τη σημασία της υγείας των φυτών, και να αυξηθεί η δυνατότητα εντοπισμού επιβλαβών οργανισμών.
Οι εκθέσεις προσδιόρισαν τομείς προς περαιτέρω συζήτηση ώστε να ενισχυθεί η αποτελεσματικότητα και η πρακτική εφαρμογή των κανόνων για την υγεία των φυτών και των κανόνων για τους επίσημους ελέγχους. Οι σχετικές συζητήσεις πραγματοποιήθηκαν το 2022 με τους προϊσταμένους των φυτοϋγειονομικών υπηρεσιών, καθώς και με ενώσεις της Ένωσης που σχετίζονται με την υγεία των φυτών. Οι συζητήσεις αυτές κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι ήταν αναγκαίες ορισμένες βελτιώσεις του συστήματος, οι οποίες ήταν δυνατές μόνο με την τροποποίηση του κανονισμού. Οι εν λόγω βελτιώσεις αφορούν την ανάγκη για: i) δηλώσεις σχετικά με τους ρυθμιζόμενους επιβλαβείς οργανισμούς μη καραντίνας (στο εξής: ΡΕΟΜΚ) στο πιστοποιητικό φυτοϋγείας , ii) δήλωση των περιπτώσεων μη συμμόρφωσης με τους κανόνες για τους ΡΕΟΜΚ στο ηλεκτρονικό σύστημα κοινοποίησης (Σύστημα διαχείρισης πληροφοριών για τους επίσημους ελέγχους – IMSOC), iii) διαδικαστικούς κανόνες για την υποβολή και την εξέταση των αιτημάτων τρίτων χωρών για προσωρινές παρεκκλίσεις από τις απαγορεύσεις εισαγωγής, iv) διαδικασίες για τον εντοπισμό και την καταχώριση φυτών υψηλού κινδύνου και v) εξορθολογισμό της υποχρέωσης να επισυνάπτεται φυτοϋγειονομικό διαβατήριο σε ορισμένα φυτά.
Προσδιορίστηκαν περαιτέρω βελτιώσεις μέσω στοιχείων που απορρέουν από την πείρα που απέκτησε η Επιτροπή κατά τα πρώτα 5 έτη εφαρμογής του κανονισμού, όσον αφορά: i) μέτρα κατά των επιβλαβών οργανισμών που χαρακτηρίζονται επιβλαβείς οργανισμοί καραντίνας αλλά δεν έχουν ακόμη αξιολογηθεί, ii) την ανάγκη για αυτόνομες νομοθετικές πράξεις ώστε να θεσπίζονται προσωρινές παρεκκλίσεις από τις απαγορεύσεις εισαγωγής και τις ειδικές απαιτήσεις εισαγωγής, iii) την ανάγκη καθορισμού προσωρινών απαιτήσεων εισαγωγής για την εισαγωγή στην Ένωση φυτών, προϊόντων φυτών ή άλλων αντικειμένων που έχουν διαγραφεί από τον κατάλογο των φυτών υψηλού κινδύνου αλλά για τα οποία δεν έχει αξιολογηθεί πλήρως ο φυτοϋγειονομικός κίνδυνος, iv) τον καθορισμό απαιτήσεων για την ισοδυναμία τρίτων χωρών και v) τις εναλλακτικές επίσημες βεβαιώσεις.
Τέλος, με βάση την ανακοίνωση της Επιτροπής με τίτλο «Μακροπρόθεσμη ανταγωνιστικότητα της ΕΕ: προοπτικές μετά το 2030», ορισμένες πτυχές της υποβολής στοιχείων κρίθηκε ότι εμπίπτουν στο πεδίο της δέσμευσης της Επιτροπής να εξορθολογίσει τις υποχρεώσεις υποβολής στοιχείων των κρατών μελών και των επαγγελματιών.
Εξορθολογισμός των υποχρεώσεων υποβολής στοιχείων
Η Επιτροπή έχει αναλάβει οριζόντια πρωτοβουλία όσον αφορά τον εξορθολογισμό των υποχρεώσεων υποβολής στοιχείων. Στην ανακοίνωση που εξέδωσε με τίτλο «Μακροπρόθεσμη ανταγωνιστικότητα της ΕΕ: προοπτικές μετά το 2030», η Επιτροπή τόνισε τη σημασία ενός ρυθμιστικού συστήματος που θα διασφαλίζει ότι οι στόχοι επιτυγχάνονται με το ελάχιστο κόστος. Ως εκ τούτου, έχει δεσμευτεί να δώσει νέα ώθηση για τον εξορθολογισμό και την απλούστευση των απαιτήσεων υποβολής στοιχείων, με απώτερο στόχο τη μείωση του σχετικού φόρτου κατά 25 %, χωρίς να υπονομεύονται οι σχετικοί στόχοι πολιτικής.
Η πρωτοβουλία αυτή αποσκοπεί συνοπτικά στα εξής:
α)να βελτιώσει την ασφάλεια δικαίου και τη σαφήνεια για τις αρμόδιες αρχές και τους επαγγελματίες, τόσο στην Ένωση όσο και σε τρίτες χώρες·
β)να αυξήσει τη διαφάνεια, την ευελιξία και τη συνέπεια των κανονιστικών διαδικασιών της Ένωσης·
γ)να συμβάλει, μέσω της ψηφιοποίησης, στον εξορθολογισμό των υποχρεώσεων υποβολής στοιχείων και των διοικητικών καθηκόντων που συνδέονται με αυτές.
Οι απαιτήσεις υποβολής στοιχείων διαδραματίζουν καίριο ρόλο στη διασφάλιση της ορθής επιβολής και παρακολούθησης της νομοθεσίας. Το κόστος τους αντισταθμίζεται συνολικά σε μεγάλο βαθμό από το όφελος που αποφέρουν, ιδίως όσον αφορά την παρακολούθηση και τη διασφάλιση της συμμόρφωσης με βασικά μέτρα πολιτικής. Ωστόσο, οι απαιτήσεις υποβολής στοιχείων ενδέχεται επίσης να επιβαρύνουν δυσανάλογα τα ενδιαφερόμενα μέρη, επηρεάζοντας ιδίως τις ΜΜΕ και τις πολύ μικρές επιχειρήσεις. Η σώρευσή τους με την πάροδο του χρόνου μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα περιττές, επικαλυπτόμενες ή παρωχημένες υποχρεώσεις, αναποτελεσματικότητα ως προς τη συχνότητα και τον χρόνο ή ακατάλληλες μεθόδους συλλογής.
Επομένως, η πρόταση επιδιώκει να εξορθολογίσει τις υποχρεώσεις υποβολής στοιχείων με έναν συνδυασμό μέτρων:
–την κατάργηση των γνωστοποιήσεων που δεν είναι πλέον απαραίτητες·
–την ψηφιοποίηση της διαβίβασης των πληροφοριών·
–τη μείωση της συχνότητας των απαιτήσεων υποβολής στοιχείων
Οι απαιτήσεις υποβολής στοιχείων αφορούν τις δημόσιες αρχές και, σε ορισμένες περιπτώσεις, εμμέσως, τους επαγγελματίες. Σύμφωνα με τις προτεινόμενες τροποποιήσεις, καταργούνται ορισμένες υποχρεώσεις υποβολής στοιχείων, ενώ άλλες ψηφιοποιούνται ή απαιτούνται με μειωμένη συχνότητα.
•Συνέπεια με τις ισχύουσες διατάξεις στον τομέα πολιτικής
Η πρόταση επιφέρει τροποποιήσεις όσον αφορά την εφαρμογή των διατάξεων που συνιστούν τη φυτοϋγειονομική πολιτική της Ένωσης. Δεν μεταβάλλουν καθαυτή τη φυτοϋγειονομική πολιτική. Επομένως, οι προτεινόμενες τροποποιήσεις συνάδουν σε μεγάλο βαθμό με την υφιστάμενη φυτοϋγειονομική πολιτική της Ένωσης και αποσκοπούν στη βελτίωση της εφαρμογής της.
Οι προτάσεις σχετικά με τις υποχρεώσεις υποβολής στοιχείων αποτελούν μέρος μιας πρώτης δέσμης πρωτοβουλιών για τον εξορθολογισμό των απαιτήσεων υποβολής στοιχείων. Πρόκειται για ένα βήμα σε μια συνεχή διαδικασία, η οποία εξετάζει διεξοδικά τις υφιστάμενες απαιτήσεις υποβολής στοιχείων, με σκοπό να αξιολογηθεί η συνεχιζόμενη συνάφειά τους και να καταστούν αποδοτικότερες.
Η πρόταση θα επηρεάσει θετικά μόνο την επίτευξη των στόχων στον συγκεκριμένο τομέα πολιτικής, καθώς θα αυξήσει τη διαφάνεια και θα μειώσει τον διοικητικό φόρτο για τις αρμόδιες αρχές, τους επαγγελματίες και την Επιτροπή.
•Συνέπεια με άλλες πολιτικές της Ένωσης
Η συνέπεια του κανονισμού με άλλες ενωσιακές πολιτικές που σχετίζονται με τη γεωργία και το περιβάλλον, όπως εκείνες που αφορούν τη βιοποικιλότητα και την κλιματική αλλαγή, εξασφαλίζεται με τις υπάρχουσες διατάξεις του και με την εφαρμογή τους. Δεδομένου ότι οι προτεινόμενες τεχνικές τροποποιήσεις δεν μεταβάλλουν την κατεύθυνση πολιτικής του κανονισμού, η συνέπεια με τις εν λόγω πολιτικές παραμένει αμετάβλητη.
Η Επιτροπή διασφαλίζει ότι η νομοθεσία της είναι κατάλληλη για τον επιδιωκόμενο σκοπό και ότι στοχεύει στις ανάγκες των ενδιαφερόμενων μερών. Ελαχιστοποιεί τον διοικητικό φόρτο, ενώ παράλληλα επιτυγχάνει τους στόχους της στο πλαίσιο του προγράμματος για τη βελτίωση της καταλληλότητας και της αποδοτικότητας του κανονιστικού πλαισίου (REFIT). Οι προτεινόμενες τροποποιήσεις αφορούν τον εξορθολογισμό των υποχρεώσεων υποβολής στοιχείων, καθώς μειώνουν την πολυπλοκότητα του σχετικού διοικητικού φόρτου που προκύπτει από το νομικό πλαίσιο της Ένωσης.
2.ΝΟΜΙΚΗ ΒΑΣΗ, ΕΠΙΚΟΥΡΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΑΝΑΛΟΓΙΚΟΤΗΤΑ
•Νομική βάση
Η πρόταση τροποποιεί την τεχνική εφαρμογή των κανόνων που είναι αναγκαίοι για την επίτευξη των στόχων της κοινής γεωργικής πολιτικής, στον κλάδο της παραγωγής και της εμπορίας φυτών, φυτικών προϊόντων και άλλων αντικειμένων στην Ένωση.
Από αυτή την άποψη, επιλέχθηκε το άρθρο 43 παράγραφος 2 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ), το οποίο παρέχει τη νομική βάση για τη θέσπιση των διατάξεων που είναι αναγκαίες για την επίτευξη των στόχων της κοινής γεωργικής πολιτικής.
•Επικουρικότητα (σε περίπτωση μη αποκλειστικής αρμοδιότητας)
Σύμφωνα με το άρθρο 4 παράγραφος 2 σημείο δ) της ΣΛΕΕ, ο τομέας της γεωργίας και της αλιείας αποτελεί συντρέχουσα αρμοδιότητα της Ένωσης και των κρατών μελών, με την εξαίρεση της διατήρησης των βιολογικών πόρων της θάλασσας.
Από την έκδοση της οδηγίας 2000/29/ΕΚ και στο πλαίσιο του κανονισμού, όλοι οι τομείς της υγείας των φυτών υπάγονται σε κανονιστικές διατάξεις σε επίπεδο Ένωσης σε πολύ μεγάλο βαθμό. Όπως αποδείχθηκε, οι κανόνες αυτοί συμβάλλουν τα μέγιστα στην προστασία του εδάφους της Ένωσης από επιβλαβείς οργανισμούς και ασθένειες. Επομένως, οι στόχοι των προτεινόμενων τροποποιήσεων μπορούν να επιτευχθούν καλύτερα αν για τα σχετικά ζητήματα εφαρμοστούν κανονιστικές διατάξεις σε επίπεδο Ένωσης.
Όσον αφορά τις υποχρεώσεις υποβολής στοιχείων, οι σχετικές απαιτήσεις έχουν ήδη καθιερωθεί από το ενωσιακό δίκαιο. Ως εκ τούτου, ο εξορθολογισμός τους θα πρέπει να γίνει σε επίπεδο Ένωσης.
•Αναλογικότητα
Τα προτεινόμενα μέτρα περιορίζονται σε ενέργειες που πρέπει να αναληφθούν σε επίπεδο Ένωσης προκειμένου να είναι αποτελεσματικές και αποδοτικές. Η τροποποίηση του κανονισμού θεωρείται το πλέον ενδεδειγμένο μέτρο για να επιτευχθεί η αποτελεσματικότητα και η αποδοτικότητα των ενεργειών αυτών, δεδομένου ότι βασικό στοιχείο της πρότασης είναι η ενίσχυση της εφαρμογής εναρμονισμένων μέτρων για τα κράτη μέλη. Οι ενιαίες απαιτήσεις μέσω του κανονισμού είναι ο μόνος τρόπος για να διασφαλιστεί υψηλό επίπεδο ποιότητας για όσους εφαρμόζουν τον κανονισμό, η λειτουργία της εσωτερικής αγοράς και ισότιμοι όροι ανταγωνισμού για τις επιχειρήσεις, καθώς και βιώσιμη γεωργική παραγωγή και παραγωγή τροφίμων.
Ο εξορθολογισμός των απαιτήσεων υποβολής στοιχείων απλοποιεί το νομικό πλαίσιο επιφέροντας ελάχιστες αλλαγές στις υπάρχουσες απαιτήσεις, οι οποίες δεν επηρεάζουν την ουσία του ευρύτερου στόχου πολιτικής. Ως εκ τούτου, η πρόταση περιορίζεται στις αλλαγές που είναι αναγκαίες για να διασφαλιστεί η αποτελεσματική υποβολή στοιχείων χωρίς να μεταβληθεί κανένα από τα ουσιαστικά στοιχεία της σχετικής νομοθεσίας.
•Επιλογή της νομικής πράξης
Η πρόταση έχει τη μορφή κανονισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου. Άλλα μέσα δεν θα ήταν κατάλληλα διότι η πρόταση τροποποιεί βασικές διατάξεις κανονισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, πράγμα που η Επιτροπή δεν έχει την εξουσία να επιτύχει μέσω εκτελεστικών πράξεων.
3.ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΤΩΝ ΕΚ ΤΩΝ ΥΣΤΕΡΩΝ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΕΩΝ, ΤΩΝ ΔΙΑΒΟΥΛΕΥΣΕΩΝ ΜΕ ΤΑ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΜΕΝΑ ΜΕΡΗ ΚΑΙ ΤΩΝ ΕΚΤΙΜΗΣΕΩΝ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ
•Εκ των υστέρων αξιολογήσεις / έλεγχοι καταλληλότητας της ισχύουσας νομοθεσίας
Οι εκθέσεις που υποβλήθηκαν σύμφωνα με το άρθρο 50 και το άρθρο 79 παράγραφος 6 του κανονισμού υποστηρίχθηκαν από διαβούλευση με τα ενδιαφερόμενα μέρη η οποία περιλάμβανε, όταν χρειαζόταν, τη συλλογή των διαθέσιμων στοιχείων σχετικά με τις εισαγωγές.
Όσον αφορά τις υποχρεώσεις υποβολής στοιχείων, δεν εφαρμόζεται εκ των υστέρων αξιολόγηση ή έλεγχος καταλληλότητας.
•Διαβουλεύσεις με τα ενδιαφερόμενα μέρη
Για να καταρτιστούν οι εκθέσεις που υποβάλλονται σύμφωνα με το άρθρο 50 και το άρθρο 79 του κανονισμού, διεξήχθησαν εκτενείς διαβουλεύσεις με τα όλα τα σχετικά ενδιαφερόμενα μέρη. Σε πρώτο στάδιο, η ομάδα εμπειρογνωμόνων για την υγεία των φυτών —η οποία αποτελείται από τις αρχές των κρατών μελών που είναι αρμόδιες για την υγεία των φυτών και για την πιστοποίηση του φυτικού και του δασικού πολλαπλασιαστικού υλικού—, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και οι σχετικές επαγγελματικές ενώσεις σε επίπεδο Ένωσης κλήθηκαν να συμμετάσχουν στη διαδικασία κατάρτισης των κατάλληλων ερωτηματολογίων για τον επιδιωκόμενο στόχο. Καταρτίστηκαν συνολικά 5 λεπτομερή ερωτηματολόγια που αφορούσαν τις διαδικασίες εισαγωγής, τις απαγορεύσεις εισαγωγών, τα πιστοποιητικά φυτοϋγείας εισαγωγής, τους επίσημους ελέγχους και τα φυτοϋγειονομικά διαβατήρια, τα οποία απαρτίζονταν από 234 ερωτήσεις συνολικά και κάλυπταν τις κύριες αλλαγές που επιφέρει ο κανονισμός.
Οι αρμόδιες αρχές της Ένωσης και οι επαγγελματικές ενώσεις σε ενωσιακό επίπεδο κλήθηκαν να συμμετάσχουν στη διαδικασία διαβούλευσης με ειδική πρόσκληση, ενώ οι εθνικές ενώσεις και οι μεμονωμένοι επαγγελματίες της Ένωσης ενημερώθηκαν από τις εν λόγω αρμόδιες αρχές και τις ενωσιακές επαγγελματικές ενώσεις σχετικά με τη δυνατότητα να συμμετάσχουν στη διαβούλευση μέσω ηλεκτρονικού συνδέσμου ανοικτής πρόσβασης. Λόγω του εξαιρετικά τεχνικού χαρακτήρα των αλλαγών, ελάχιστα ερωτήματα απευθύνθηκαν στο κοινό, το οποίο ενημερώθηκε από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Ελήφθησαν συνολικά 563 απαντήσεις και η λεπτομερής ανάλυσή τους παρουσιάστηκε στις 5 τεχνικές εκθέσεις που εκπόνησαν η ΓΔ SANTE της Επιτροπής και το Κοινό Κέντρο Ερευνών (JRC).
Όσον αφορά τις διατάξεις που σχετίζονται με τις εισαγωγές, οι απόψεις των κρατών μελών ήταν θετικές όσον αφορά τις διατάξεις και τις προτάσεις που διασαφήνισαν τους φυτοϋγειονομικούς ελέγχους και ενίσχυσαν περαιτέρω την προστασία της Ένωσης από επιβλαβείς οργανισμούς. Οι ενώσεις σε επίπεδο Ένωσης και σε επίπεδο κρατών μελών θεώρησαν ότι ορισμένες διατάξεις, όπως οι προσωρινές απαγορεύσεις των φυτών υψηλού κινδύνου, έχουν προκαλέσει δυσκολίες στο ήδη καθιερωμένο εμπόριο και, ως εκ τούτου, ζήτησαν μεγαλύτερη νομική σαφήνεια και διαφάνεια. Οι ενώσεις ζήτησαν μεγαλύτερη νομική σαφήνεια και διαφάνεια και για άλλες διαδικασίες που μπορούν να συμβάλουν θετικά στο εμπόριο, όπως οι παρεκκλίσεις από τις μόνιμες απαγορεύσεις. Η παρούσα πρόταση ανταποκρίνεται στο αίτημα αυτό. Όσον αφορά τα φυτοϋγειονομικά διαβατήρια, τα ενδιαφερόμενα μέρη θεώρησαν ότι η επισύναψή τους σε κάθε εμπορική μονάδα συνεπάγεται πρόσθετο διοικητικό φόρτο και σχετικές δαπάνες που υπερβαίνουν τα εκτιμώμενα πρόσθετα οφέλη τους. Και αυτό το αίτημα βρίσκει απάντηση στην παρούσα πρόταση.
•Συλλογή και χρήση εμπειρογνωσίας
Εκτός από τις προτεινόμενες τροποποιήσεις που απορρέουν από τις εκθέσεις που υποβάλλονται σύμφωνα με το άρθρο 50 και το άρθρο 79 παράγραφος 6 του κανονισμού, η πρόταση περιλαμβάνει τροποποιήσεις που απορρέουν από την πείρα που αποκόμισε η Επιτροπή κατά τα πρώτα 5 έτη εφαρμογής του κανονισμού. Παρότι δεν πραγματοποιήθηκε διαβούλευση με τα ενδιαφερόμενα μέρη για τις εν λόγω προτάσεις, οι συγκεκριμένες προτεινόμενες τροποποιήσεις, αφενός, αναφέρονται σε διαδικασίες που θεωρήθηκαν προβληματικές όσον αφορά την εφαρμογή τους και, αφετέρου, επιδιώκουν να παράσχουν νομική σαφήνεια και ασφάλεια δικαίου για τις αρμόδιες αρχές, τους επαγγελματίες και τις τρίτες χώρες.
Όσον αφορά τις υποχρεώσεις υποβολής στοιχείων, οι προτάσεις αυτές διαμορφώθηκαν μετά από διαδικασία εσωτερικού ελέγχου των υφιστάμενων σχετικών υποχρεώσεων και βασίστηκαν στην πείρα που έχει αποκομιστεί από την εφαρμογή της σχετικής νομοθεσίας. Δεδομένου ότι πρόκειται για ένα βήμα στη διαδικασία συνεχούς αξιολόγησης των απαιτήσεων υποβολής στοιχείων που απορρέουν από την ενωσιακή νομοθεσία, θα συνεχιστεί ο έλεγχος του φόρτου αυτού και του αντικτύπου του στα ενδιαφερόμενα μέρη.
•Εκτίμηση επιπτώσεων
Σύμφωνα με την ανάλυση που πραγματοποίησε η Επιτροπή, οι προτεινόμενες τροποποιήσεις δεν έχουν σημαντικές οικονομικές, περιβαλλοντικές ή κοινωνικές επιπτώσεις. Ως εκ τούτου, η Επιτροπή αποφάσισε να μην διενεργήσει εκτίμηση επιπτώσεων για τις στοχευμένες τεχνικές τροποποιήσεις που περιλαμβάνονται στην πρόταση.
Η πρόταση είναι εν μέρει αποτέλεσμα των εκθέσεων που έχει υποβάλει η Επιτροπή στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και στο Συμβούλιο δυνάμει των άρθρων 50 και 79 του κανονισμού (ΕΕ) 2016/2031. Βασίζεται επίσης στην πείρα που αποκομίστηκε από την εφαρμογή του εν λόγω κανονισμού. Για την κατάρτιση της έκθεσης πραγματοποιήθηκε εκτενής διαβούλευση με όλα τα σχετικά ενδιαφερόμενα μέρη. Ύστερα από την υποβολή των εν λόγω εκθέσεων στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο στις 10 Δεκεμβρίου 2021, προσδιορίστηκαν τομείς που χρήζουν περαιτέρω συζήτησης. Επομένως, το 2022 πραγματοποιήθηκαν συζητήσεις με τους προϊσταμένους των φυτοϋγειονομικών υπηρεσιών και τις ενωσιακές ενώσεις που σχετίζονται με την υγεία των φυτών και με το φυτικό και δασικό πολλαπλασιαστικό υλικό, οι οποίες οδήγησαν στο συμπέρασμα ότι απαιτούνται ορισμένες βελτιώσεις και ότι αυτές θα είναι δυνατές μόνο με την τροποποίηση του κανονισμού. Όσον αφορά τις υποχρεώσεις υποβολής στοιχείων, οι προτεινόμενες τροποποιήσεις αφορούν περιορισμένες και στοχευμένες αλλαγές της νομοθεσίας με σκοπό τον εξορθολογισμό των σχετικών απαιτήσεων. Βασίζονται στην εμπειρία που αποκομίστηκε από την εφαρμογή της αντίστοιχης νομοθεσίας. Οι τροποποιήσεις αυτές δεν έχουν σημαντικό αντίκτυπο στην πολιτική, απλώς διασφαλίζουν την αποδοτικότερη και αποτελεσματικότερη εφαρμογή της. Λόγω του στοχευμένου χαρακτήρα τους και της έλλειψης σχετικών επιλογών πολιτικής, δεν χρειάζεται εκτίμηση επιπτώσεων.
Συνολικά, οι ενδεχόμενες συνέπειες των προτεινόμενων τροποποιήσεων αναμένεται να είναι ελάχιστες και θετικές, τόσο για τις αρμόδιες αρχές όσο και για τους επαγγελματίες. Θα μειώσουν τον διοικητικό φόρτο, θα αυξήσουν τη νομική σαφήνεια και θα διευκολύνουν το εμπόριο των αντίστοιχων εμπορευμάτων.
•Καταλληλότητα και απλούστευση του κανονιστικού πλαισίου
Η πρόταση περιλαμβάνει στοχευμένες διατάξεις που βελτιώνουν ένα ήδη λειτουργικό σύστημα μέσω ενός απλούστερου, σαφέστερου και λιγότερο επαχθούς κανονιστικού καθεστώτος για τους επαγγελματίες και για τις αρμόδιες αρχές της ΕΕ και μέσω της αυξημένης διαφάνειας για τις τρίτες χώρες.
Όσον αφορά τις υποχρεώσεις υποβολής στοιχείων, η παρούσα πρόταση αποσκοπεί στο να απλουστεύσει τη νομοθεσία και να μειώσει τον διοικητικό φόρτο για τα ενδιαφερόμενα μέρη, ιδίως για τις διοικητικές αρχές. Επιδιώκει να ελαχιστοποιήσει τις δαπάνες συμμόρφωσης με την ενωσιακή νομοθεσία, μειώνοντας τον διοικητικό φόρτο και τον φόρτο εργασίας των εθνικών αρχών με την κατάργηση ορισμένων υποχρεώσεων υποβολής στοιχείων. Όσον αφορά την κατάργηση της υποχρέωσης ετήσιας γνωστοποίησης της θέσης των οριοθετημένων περιοχών, η συγκεκριμένη πληροφορία μπορεί να ανακτηθεί από το σύστημα πληροφοριών της Επιτροπής (EUROPHYT) για τη δήλωση των κρουσμάτων.
Η πρόταση επιδιώκει επίσης να εξορθολογίσει την υποχρέωση που αφορά τη γνωστοποίηση των πολυετών προγραμμάτων επισκοπήσεων, μειώνοντας τη συχνότητα και παρατείνοντας τη διάρκειά τους από 5-7 έτη σε 10 έτη. Με τον τρόπο αυτόν οι εθνικές αρχές θα έχουν περισσότερο χρόνο στη διάθεσή τους για τη διενέργεια των σχετικών επισκοπήσεων. Τέλος, η πρόταση αποβλέπει στην ψηφιοποίηση ορισμένων υποχρεώσεων υποβολής στοιχείων, λαμβάνοντας υπόψη, αφενός, τα συστήματα πληροφοριών που έχουν αναπτυχθεί και εφαρμόζονται επί του παρόντος για τους σκοπούς του κανονισμού (ΕΕ) 2017/625, και, αφετέρου, το σύστημα ΤΠ για τις φυτοϋγειονομικές έρευνες. Η ψηφιοποίηση αυτή θα προσαρμόσει την τήρηση των αντίστοιχων υποχρεώσεων υποβολής στοιχείων στο ψηφιακό περιβάλλον.
•Θεμελιώδη δικαιώματα
Οι προτεινόμενες τροποποιήσεις δεν έχουν καμία επίπτωση στα θεμελιώδη δικαιώματα που προστατεύονται από τον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης
4.ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ
Η πρόταση δεν έχει δημοσιονομικές επιπτώσεις.
5.ΛΟΙΠΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ
•Σχέδια εφαρμογής και ρυθμίσεις παρακολούθησης, αξιολόγησης και υποβολής εκθέσεων
Εξορθολογίζονται οι ρυθμίσεις που αφορούν την υποβολή στοιχείων. Δεν προτείνεται καμία τροποποίηση όσον αφορά τα σχέδια εφαρμογής και τις υποχρεώσεις παρακολούθησης. Θα χορηγηθεί μεταβατική περίοδος 6 μηνών στις τρίτες χώρες όσον αφορά την υποχρέωσή τους να αναφέρουν στην πρόσθετη δήλωση του πιστοποιητικού φυτοϋγείας τα μέτρα που έλαβαν σχετικά με τους κανόνες για τους ΡΕΟΜΚ.
•Επεξηγηματικά έγγραφα (για οδηγίες)
Άνευ αντικειμένου
•Αναλυτική επεξήγηση των επιμέρους διατάξεων της πρότασης
i)Διασαφήνιση σχετικά με τα μέτρα κατά των επιβλαβών οργανισμών που χαρακτηρίζονται προσωρινά ως επιβλαβείς οργανισμοί καραντίνας αλλά δεν έχουν ακόμη αξιολογηθεί πλήρως.
Το άρθρο 30 του κανονισμού εξουσιοδοτεί την Επιτροπή να θεσπίζει, μέσω εκτελεστικών πράξεων, προσωρινά μέτρα σχετικά με τον κίνδυνο επιβλαβών οργανισμών που δεν έχουν αξιολογηθεί πλήρως και δεν υπόκεινται ακόμα σε ρυθμίσεις ως ενωσιακοί επιβλαβείς οργανισμοί καραντίνας. Δίνει τη δυνατότητα να αντιμετωπίζονται οι εν λόγω οργανισμοί ως καταγεγραμμένοι ενωσιακοί επιβλαβείς οργανισμοί καραντίνας. Η διάταξη αυτή δεν διευκρινίζει σαφώς αν τα μέτρα αυτά καλύπτουν επίσης ειδικές απαιτήσεις εισαγωγής για φυτά και άλλα εμπορεύματα.
Συνεπώς, και για λόγους μεγαλύτερης σαφήνειας, η πρόταση τροποποιεί το άρθρο 30 παράγραφος 1 του κανονισμού ώστε να διευκρινίζεται ότι τα προσωρινά μέτρα που πρόκειται να θεσπιστούν μπορούν να καλύπτουν τόσο την εσωτερική διακίνηση φυτών και άλλων εμπορευμάτων εντός της Ένωσης όσο και τις εισαγωγές τους στην Ένωση.
ii)Τροποποίηση των απαιτήσεων σχετικά με τις δηλώσεις για τους ρυθμιζόμενους επιβλαβείς οργανισμούς μη καραντίνας (ΡΕΟΜΚ) στο πιστοποιητικό φυτοϋγείας
Το άρθρο 71 παράγραφος 1 του κανονισμού απαιτεί από την τρίτη χώρα να πιστοποιεί την απουσία ενωσιακών επιβλαβών οργανισμών καραντίνας και την απουσία (ή τη συμμόρφωση με τα σχετικά επίπεδα ανοχής) ρυθμιζόμενων επιβλαβών οργανισμών μη καραντίνας (ΡΕΟΜΚ) στα αντίστοιχα φυτά και εμπορεύματα. Αυτό γίνεται με τυποποιημένη δήλωση μέσα στο πιστοποιητικό φυτοϋγείας όσον αφορά τη συμμόρφωση του φορτίου με τους κανόνες εισαγωγής περί επιβλαβών οργανισμών καραντίνας, καθώς και για τους ΡΕΟΜΚ.
Ακολουθώντας το διεθνές πρότυπο για τα φυτοϋγειονομικά μέτρα (ISPM) αριθ. 12, το άρθρο 71 παράγραφος 2 του κανονισμού απαιτεί από την τρίτη χώρα, όταν είναι δυνατές διάφορες επιλογές βάσει των εφαρμοστέων ειδικών απαιτήσεων εισαγωγής, να δηλώνει στο πιστοποιητικό φυτοϋγείας ποια επιλογή εφάρμοσε για να εξασφαλίσει την απουσία επιβλαβών οργανισμών καραντίνας. Ωστόσο, η διάταξη αυτή εφαρμόζεται μόνο στους επιβλαβείς οργανισμούς καραντίνας και όχι στους ΡΕΟΜΚ.
Συνεπώς, η πρόταση τροποποιεί το άρθρο 71 παράγραφος 2 του κανονισμού, ώστε οι τρίτες χώρες να δηλώνουν στο πιστοποιητικό φυτοϋγείας πώς εξασφάλισαν τη συμμόρφωση με τους κανόνες των ΡΕΟΜΚ, εάν υπάρχουν διάφορες επιλογές στην ενωσιακή νομοθεσία. Η τροποποίηση αυτή θα είναι επίσης σύμφωνη με το σχετικό διεθνές πρότυπο.
iii)Η υποβολή στοιχείων για τις περιπτώσεις μη συμμόρφωσης με τους κανόνες για τους ΡΕΟΜΚ στο ηλεκτρονικό σύστημα κοινοποίησης (Σύστημα διαχείρισης πληροφοριών για τους επίσημους ελέγχους – IMSOC).
Σύμφωνα με τον κανονισμό, υπάρχει υποχρέωση δήλωσης στο IMSOC των περιπτώσεων μη συμμόρφωσης με τους κανόνες για τους ενωσιακούς επιβλαβείς οργανισμούς καραντίνας (π.χ. την παρουσία ενωσιακών επιβλαβών οργανισμών καραντίνας σε εισαγόμενα φυτά). Η υποχρέωση αυτή δεν προβλέπεται στον κανονισμό όσον αφορά τους κανόνες για τους ΡΕΟΜΚ.
Η απουσία αυτής της απαίτησης για τους ΡΕΟΜΚ έχει ως αποτέλεσμα την ύπαρξη μη εναρμονισμένων, μη ψηφιοποιημένων προσεγγίσεων στα κράτη μέλη όσον αφορά τον τρόπο που δηλώνονται, στην Ένωση και στην εκάστοτε τρίτη χώρα, οι περιπτώσεις μη συμμόρφωσης με τους κανόνες για τους ΡΕΟΜΚ.
Συνεπώς, η πρόταση τροποποιεί τα άρθρα 37 και 104 του κανονισμού ώστε να εξασφαλίζεται ότι οι περιπτώσεις μη συμμόρφωσης με τους κανόνες για τους ΡΕΟΜΚ και τις επακόλουθες ενέργειες κοινοποιούνται με τρόπο εναρμονισμένο εντός της Ένωσης. Αυτό θα εξασφαλίσει επίσης τη συνοχή με τους αντίστοιχους κανόνες για τους επιβλαβείς οργανισμούς καραντίνας και θα αυξήσει συνολικά το επίπεδο φυτοϋγειονομικής προστασίας της ΕΕ.
iv)Νέα εξουσιοδότηση στην Επιτροπή ώστε να επιτρέπει προσωρινές παρεκκλίσεις από τις απαγορεύσεις εισαγωγής και τις ειδικές απαιτήσεις εισαγωγής για εμπορεύματα που έχουν διαγραφεί από τον κατάλογο φυτών, φυτικών προϊόντων και άλλων αντικειμένων υψηλού κινδύνου αλλά για τα οποία δεν έχει αξιολογηθεί πλήρως ο κίνδυνος από επιβλαβείς οργανισμούς. .
Το άρθρο 40 του κανονισμού περί της απαγόρευσης της εισαγωγής φυτών, φυτικών προϊόντων ή άλλων αντικειμένων από τρίτες χώρες, ορίζει πως η Επιτροπή οφείλει να καταρτίσει ενιαίο κατάλογο με τις απαγορεύσεις αυτές. Οι εν λόγω απαγορεύσεις σχετίζονται με έναν ή περισσότερους συγκεκριμένους επιβλαβείς οργανισμούς καραντίνας, δεν έχουν ημερομηνία λήξης και εφαρμόζονται συνήθως σε όλες ή σε πολλές τρίτες χώρες.
Ωστόσο, σύμφωνα με τους υγειονομικούς και φυτοϋγειονομικούς κανόνες, μια τρίτη χώρα θα πρέπει να έχει τη δυνατότητα να ζητά παρέκκλιση από τις εν λόγω απαγορεύσεις εισαγωγής, εφόσον θεωρεί ότι διαθέτει σύστημα που θα μπορούσε να εγγυηθεί το επίπεδο φυτοϋγειονομικής προστασίας που απαιτείται από την Ένωση. Για τέτοιες περιπτώσεις, είναι αναγκαίο να επιτραπούν προσωρινές παρεκκλίσεις από τις σχετικές απαγορεύσεις.
Όπως και στην περίπτωση παρέκκλισης από τις απαγορεύσεις εισαγωγής, υπάρχουν περιπτώσεις στις οποίες απαιτείται η χορήγηση προσωρινών παρεκκλίσεων από τις ειδικές και ισοδύναμες απαιτήσεις που περιγράφονται στον κατάλογο του άρθρου 41 παράγραφος 2. Για παράδειγμα, μια τρίτη χώρα μπορεί να ζητήσει από την Ένωση να δεχτεί εναλλακτικά μέτρα τα οποία η ίδια θεωρεί αποτελεσματικά όσον αφορά τη μείωση, σε αποδεκτό επίπεδο, του κινδύνου εισόδου εντός της Ένωσης φυτών, φυτικών προϊόντων ή άλλων αντικειμένων με επιβλαβείς οργανισμούς. Με την πρόταση δίνεται η δυνατότητα να επιτραπεί η παρέκκλιση από τις ειδικές απαιτήσεις του άρθρου 41 παράγραφος 2, βάσει προσωρινής αξιολόγησης.
Αυτού του είδους οι προσωρινές παρεκκλίσεις αφορούν συνήθως μία τρίτη χώρα ή τμήμα αυτής. Θα πρέπει να χορηγούνται μόνον εφόσον τηρούνται πολύ λεπτομερείς ειδικές απαιτήσεις εισαγωγής. Οι εν λόγω απαιτήσεις θα μπορούσαν να καλύπτουν όλα τα στάδια από την παραγωγή έως την εξαγωγή στην Ένωση, όπως οι μέθοδοι παραγωγής, οι επεξεργασίες και άλλες μέθοδοι για τον μετριασμό του κινδύνου των σχετικών επιβλαβών οργανισμών, καθώς και οι οπτικές επιθεωρήσεις, η δειγματοληψία, η διεξαγωγή δοκιμών και άλλα φυτοϋγειονομικά μέτρα για την επίτευξη του επιπέδου που απαιτείται από την Ένωση. Οι εν λόγω απαιτήσεις θα πρέπει να προβλέπονται σε αυτόνομες πράξεις για προσωρινό χρονικό διάστημα, ώστε να είναι δυνατή η πλήρης αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας των μέτρων και η ευέλικτη τροποποίηση των όρων ή της ίδιας της παρέκκλισης, εφόσον απαιτείται. Μόλις θεσπιστούν και ελεγχθούν τα προσωρινά μέτρα, και καταστεί διαθέσιμη πλήρης αξιολόγηση, θα μπορεί να καταργηθεί το προσωρινό καθεστώς της παρέκκλισης. Στη συνέχεια, όσον αφορά τα εμπορεύματα που υπόκεινται σε παρεκκλίσεις από τις απαγορεύσεις εισαγωγής, τότε το αντίστοιχο εμπόρευμα από την οικεία τρίτη χώρα θα περιληφθεί, ως εκ τούτου, στον κατάλογο των ειδικών απαιτήσεων εισαγωγής που έχει καταρτιστεί δυνάμει του άρθρου 41 παράγραφος 2 του κανονισμού. Ομοίως, εάν, κατά την περίοδο εφαρμογής μιας προσωρινής παρέκκλισης, καταστεί προφανές ότι ο κίνδυνος δεν μειώνεται σε αποδεκτό επίπεδο, η εν λόγω παρέκκλιση θα καταργηθεί αμέσως και το αντίστοιχο εμπόρευμα από την οικεία τρίτη χώρα θα μεταφερθεί στον κατάλογο των απαγορευμένων εμπορευμάτων, σύμφωνα με το άρθρο 40 του κανονισμού.
Εκτός από τις παρεκκλίσεις από τις απαγορεύσεις εισαγωγής και τις ειδικές απαιτήσεις εισαγωγής, η πείρα που έχει αποκομιστεί από τη διαγραφή των εμπορευμάτων από τον κατάλογο των φυτών, φυτικών προϊόντων και άλλων αντικειμένων υψηλού κινδύνου έχει δείξει ότι υπάρχουν περιπτώσεις στις οποίες, ενώ έχει αξιολογηθεί ο συνολικός κίνδυνος του εμπορεύματος, ορισμένοι αναγνωρισμένοι επιβλαβείς οργανισμοί δεν έχουν αξιολογηθεί. Επομένως, προκύπτει η ανάγκη να θεσπιστούν προσωρινές ειδικές απαιτήσεις ώστε να καταστεί δυνατή η πλήρης αξιολόγηση των εν λόγω κινδύνων από επιβλαβείς οργανισμούς. Όταν ο εν λόγω κίνδυνος αξιολογηθεί πλήρως, το σχετικό εμπόρευμα από την οικεία τρίτη χώρα θα συμπεριληφθεί στον κατάλογο που έχει καταρτιστεί δυνάμει του άρθρου 41 παράγραφος 2 του κανονισμού ή θα του χορηγηθεί ισοδυναμία.
Η πρόταση προσθέτει ένα νέο άρθρο 42α στον κανονισμό, με σκοπό να προσδώσει περισσότερη σαφήνεια και διαφάνεια στη διαδικασία χορήγησης προσωρινών παρεκκλίσεων από τις απαγορεύσεις εισαγωγής και τις ειδικές απαιτήσεις εισαγωγής για εμπορεύματα που έχουν διαγραφεί από τον κατάλογο των φυτών υψηλού κινδύνου, καθώς και για φυτικά προϊόντα και άλλα αντικείμενα για τα οποία δεν έχει αξιολογηθεί πλήρως ο κίνδυνος από επιβλαβείς οργανισμούς· το εν λόγω νέο άρθρο προβλέπει τη χορήγηση ξεχωριστής εξουσιοδότησης στην Επιτροπή ώστε να εκδίδει αυτόνομες νομοθετικές πράξεις οι οποίες θα ασχολούνται με τις εν λόγω προσωρινές παρεκκλίσεις από τις καθιερωμένες απαγορεύσεις ή τις ειδικές απαιτήσεις εισαγωγής.
v)Νέα εξουσιοδότηση στην Επιτροπή ώστε να θεσπίζει διαδικαστικούς κανόνες για την υποβολή και την εξέταση των αιτημάτων τρίτων χωρών για προσωρινές παρεκκλίσεις από τις απαγορεύσεις εισαγωγής ή από τις απαιτήσεις εισαγωγής.
Το άρθρο 40 του κανονισμού καθορίζει τους κανόνες σχετικά με τις απαγορεύσεις εισαγωγής για ορισμένα φυτά ορισμένης καταγωγής, ενώ το άρθρο 41 καθορίζει τους κανόνες που αφορούν τις απαιτήσεις εισαγωγής και διακίνησης ορισμένων φυτών ορισμένης καταγωγής. Όπως εξηγείται σε σχέση με την προηγούμενη προτεινόμενη τροποποίηση, κατόπιν αιτήματος από τρίτη χώρα, η Επιτροπή χορηγεί, σε ορισμένες περιπτώσεις, προσωρινές παρεκκλίσεις σε τρίτες χώρες από τις εν λόγω απαγορεύσεις, προκειμένου να επιτραπεί η εισαγωγή ορισμένων από τα φυτά ή άλλα προϊόντα τους, ή από τις απαιτήσεις εισαγωγής και διακίνησης, προκειμένου να επιτραπεί η εισαγωγή και η περαιτέρω διακίνηση στην Ένωση ορισμένων φυτών ή άλλων προϊόντων τους.
Ωστόσο, δεν υπάρχουν τυποποιημένες διαδικασίες για την αξιολόγηση των αιτημάτων των εν λόγω τρίτων χωρών. Επί του παρόντος, όταν υποβάλλεται αίτημα για μια τέτοια προσωρινή παρέκκλιση από τρίτη χώρα, η διαδικασία για τη χορήγηση της παρέκκλισης βασίζεται σε αίτημα ad-hoc για πληροφορίες και σε ad-hoc απόφαση για το αν πρέπει ή όχι να συμμετάσχει η Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων (EFSA) στην εν λόγω αξιολόγηση. Μια τυποποιημένη διαδικασία θα παρείχε κανόνες για τη διαδικασία λήψης αποφάσεων, εξασφαλίζοντας έτσι τη διαφάνεια που σήμερα λείπει.
Επομένως, η πρόταση προβλέπει, στο νέο άρθρο 42α του κανονισμού, την εξουσιοδότηση στην Επιτροπή να θεσπίζει κανόνες σχετικά με τυποποιημένη διαδικασία για την υποβολή και την εξέταση αιτήματος για τη χορήγηση προσωρινών παρεκκλίσεων από τις απαγορεύσεις εισαγωγής ή τις απαιτήσεις εισαγωγής. Οι κανόνες αυτοί θα μπορούσαν να περιλαμβάνουν οδηγίες σχετικά με την υποβολή των αντίστοιχων φακέλων και τα στοιχεία για την αξιολόγηση.
vi)Νέα εξουσιοδότηση για την έκδοση κατ’ εξουσιοδότηση πράξης με σκοπό την έγκριση διαδικασιών για τον προσδιορισμό και την απαρίθμηση και την καταχώριση φυτών υψηλού κινδύνου.
Σύμφωνα με το άρθρο 42 του κανονισμού, η προσωρινή καταχώριση των φυτών ως φυτών υψηλού κινδύνου θα πρέπει βασίζεται σε προκαταρκτική αξιολόγηση. Ωστόσο, δεν προβλέπονται περαιτέρω λεπτομέρειες σχετικά με τον τρόπο διενέργειας της εν λόγω αξιολόγησης. Μέχρι σήμερα, έχει γίνει μόνο μία καταχώριση αρκετών φυτικών ειδών ως φυτών υψηλού κινδύνου με τον εκτελεστικό κανονισμό (ΕΕ) 2018/2019 της Επιτροπής. Οι εμπειρογνώμονες των κρατών μελών συμμετείχαν στη διαδικασία κατάρτισης του καταλόγου των φυτών υψηλού κινδύνου, υποβάλλοντας προτάσεις οι οποίες αξιολογήθηκαν διεξοδικά, ενώ η εν λόγω αξιολόγηση έλαβε υπόψη επιστημονικά και τεχνικά πραγματικά στοιχεία.
Ωστόσο, η διαδικασία χαρακτηρίστηκε από διάφορους παράγοντες ως μη επαρκώς διαφανής, ιδίως λόγω του γεγονότος ότι είχε ως αποτέλεσμα την προσωρινή απαγόρευση ενός ήδη υφιστάμενου εμπορίου.
Επομένως, και για λόγους διαφάνειας, θα πρέπει να περιγραφούν η εν λόγω διαδικασία και τα στοιχεία που απαιτούνται για την αξιολόγηση. Από την άποψη αυτή, η πρόταση τροποποιεί το άρθρο 42 του κανονισμού, προβλέποντας εξουσιοδότηση που θα επιτρέψει στην Επιτροπή να εκδώσει κατ’ εξουσιοδότηση πράξη στην οποία θα περιγράφεται η διαδικασία ταυτοποίησης και καταχώρισης των εν λόγω φυτών υψηλού κινδύνου, καθώς και τα ειδικά στοιχεία που απαιτούνται για τη διενέργεια της αξιολόγησης.
vii)Η διασαφήνιση της νομικής βάσης για τον καθορισμό απαιτήσεων όσον αφορά την ισοδυναμία τρίτων χωρών, ώστε να αναφέρεται όχι μόνο στις απαιτήσεις εσωτερικής διακίνησης, αλλά και στις υφιστάμενες απαιτήσεις εισαγωγής, σύμφωνα με το σχετικό διεθνές πρότυπο.
Σύμφωνα με το άρθρο 44 του κανονισμού, η Επιτροπή εξουσιοδοτείται, μέσω εκτελεστικών πράξεων, να καθορίζει ισοδύναμες απαιτήσεις για τα συστήματα των τρίτων χωρών, όταν οι εν λόγω χώρες παρέχουν επίπεδο φυτοϋγειονομικής προστασίας ισοδύναμο με τις ειδικές απαιτήσεις που ισχύουν για τη διακίνηση των φυτών και άλλων εμπορευμάτων στην επικράτεια της Ένωσης. Σε τέτοιες περιπτώσεις, το φυτοϋγειονομικό σύστημα της τρίτης χώρας αξιολογείται από την Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων, ύστερα από απόφαση της Ένωσης να θεωρήσει ή όχι τις αντίστοιχες απαιτήσεις ως ισοδύναμες.
Η δυνατότητα να καθορίζονται ισοδύναμες απαιτήσεις για τα συστήματα τρίτων χωρών μόνο όταν ισχύουν απαιτήσεις για την εσωτερική διακίνηση φυτών, φυτικών προϊόντων ή άλλων αντικειμένων είναι περιοριστική, καθώς δεν καλύπτει τις περιπτώσεις στις οποίες δεν υπάρχουν τέτοιες απαιτήσεις για τη διακίνηση εντός της Ένωσης, δεδομένου ότι δεν είναι γνωστή η παρουσία του αντίστοιχου επιβλαβούς οργανισμού στην επικράτεια της Ένωσης, παρότι ισχύουν ειδικές απαιτήσεις εισαγωγής. Για τον λόγο αυτόν, και σύμφωνα με την προτεινόμενη τροποποίηση, η οικεία τρίτη χώρα θα πρέπει να εξασφαλίσει επίπεδο φυτοϋγειονομικής προστασίας ισοδύναμο όχι μόνο με τις απαιτήσεις για εσωτερική διακίνηση των αντίστοιχων φυτών και εμπορευμάτων, αλλά και με τις ειδικές απαιτήσεις εισαγωγής από άλλες τρίτες για τα ίδια φυτά και τα άλλα εμπορεύματα, εάν ισχύουν τέτοιες ειδικές απαιτήσεις εισαγωγής.
Επομένως, η πρόταση τροποποιεί το άρθρο 44 παράγραφος 1 του κανονισμού ώστε να επεκταθεί το πεδίο εφαρμογής των εν λόγω απαιτήσεων.
viii)Νέα εξουσιοδότηση στην Επιτροπή για την έκδοση νομοθετικής πράξης με την οποία να εξορθολογίζεται η υποχρέωση επισύναψης φυτοϋγειονομικού διαβατηρίου σε ορισμένα φυτά.
Το άρθρο 88 του κανονισμού ορίζει την υποχρέωση επισύναψης του φυτοϋγειονομικού διαβατηρίου σε όλα τα σχετικά φυτά, φυτικά προϊόντα ή άλλα αντικείμενα, χωρίς να επιτρέπει εξαίρεση. Ωστόσο, σε ορισμένες περιπτώσεις, όπως οι κορμοί ξυλείας ή οι χλοοτάπητες, η φύση ορισμένων εμπορευμάτων ή η ταχύτητα της εμπορίας τους μεταξύ επαγγελματιών είναι τέτοια ώστε η τήρηση της υποχρέωσης αυτής καθίσταται δυσχερής, αν όχι αδύνατη.
Συνεπώς, η πρόταση τροποποιεί το άρθρο 88 του κανονισμού, παρέχοντας στην Επιτροπή την εξουσία να απαριθμεί συγκεκριμένα εμπορεύματα που μπορούν να εξαιρεθούν από την υποχρέωση επισύναψης του φυτοϋγειονομικού διαβατηρίου και να καθορίζει τις λεπτομέρειες εφαρμογής της εν λόγω εξαίρεσης.
ix)Η εναρμόνιση της δυνατότητας να γίνονται αποδεκτές εναλλακτικές επίσημες βεβαιώσεις που εκδίδονται από τρίτες χώρες με τη διεθνή τρέχουσα κατάσταση.
Σύμφωνα με το άρθρο 99 του κανονισμού, η Επιτροπή εξουσιοδοτείται να εκδίδει κατ’ εξουσιοδότηση πράξεις με τις οποίες καθορίζονται τα στοιχεία που πρέπει να περιέχονται στις επίσημες βεβαιώσεις που εκδίδονται από τρίτες χώρες κατά περίπτωση για τα φυτά, τα φυτικά προϊόντα ή άλλα αντικείμενα, εκτός από τη σήμανση του ξύλινου μέσου συσκευασίας, οι οποίες απαιτούνται από τα εφαρμοστέα διεθνή πρότυπα. Ωστόσο, μέχρι στιγμής δεν υπάρχουν διεθνή πρότυπα για τις εν λόγω βεβαιώσεις. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι οι εν λόγω επίσημες βεβαιώσεις αναφέρονται συνήθως σε πολύ συγκεκριμένα είδη εμπορευμάτων και σε συγκεκριμένες χώρες καταγωγής, ενώ τα διεθνή πρότυπα είναι συνήθως γενικότερου χαρακτήρα. Αυτή η περιορισμένη δυνατότητα αποδοχής επίσημων βεβαιώσεων, μόνο όταν έχουν συνταχθεί σύμφωνα με τα σχετικά διεθνή πρότυπα, επηρεάζει επίσης τις εκτελεστικές αποφάσεις της Επιτροπής που εφαρμόζονται εδώ και πολλά χρόνια.
Συνεπώς, η πρόταση τροποποιεί το άρθρο 99 του κανονισμού ώστε, αφενός, να διευρυνθεί η απαίτηση σχετικά με τα «εφαρμοστέα διεθνή πρότυπα», περιλαμβάνοντας άλλα κριτήρια εναλλακτικά ως προς την ύπαρξη διεθνών κριτηρίων, και, αφετέρου, να εξουσιοδοτηθεί η Επιτροπή να εκδίδει κατ’ εξουσιοδότηση πράξεις για τον καθορισμό των στοιχείων των εν λόγω βεβαιώσεων, χωρίς να απαιτείται η έγκριση διεθνών προτύπων.
x)Εξορθολογισμός των υποχρεώσεων υποβολής στοιχείων
Η πρόταση τροποποιεί τα σχετικά άρθρα του κανονισμού όσον αφορά τις ακόλουθες υποχρεώσεις υποβολής στοιχείων:
α)κατάργηση της ετήσιας γνωστοποίησης του αριθμού και της θέσης των οριοθετημένων περιοχών που καθορίστηκαν, των σχετικών επιβλαβών οργανισμών και των αντίστοιχων μέτρων που ελήφθησαν κατά τη διάρκεια του προηγούμενου ημερολογιακού έτους (άρθρο 18)·
β)εξορθολογισμός της υποβολής στοιχείων, με τη μείωση της συχνότητας και την παράταση της διάρκειας των πολυετών προγραμμάτων επισκόπησης (δηλ. της περιόδου κατά την οποία τα κράτη μέλη πρέπει να εποπτεύουν όλους τους επιβλαβείς οργανισμούς καραντίνας) από 5-7 έτη σε 10 έτη (άρθρο 23).
γ)ψηφιοποίηση των ακόλουθων μέτρων υποβολής στοιχείων:
i)ad-hoc γνωστοποίηση των οριοθετημένων περιοχών (άρθρο 8)·
ii)ετήσια υποβολή των αποτελεσμάτων των επισκοπήσεων για τους επιβλαβείς οργανισμούς καραντίνας (άρθρο 22)·
iii)γνωστοποίηση των πολυετών προγραμμάτων επισκοπήσεων (άρθρο 23)·
iv)ετήσια υποβολή εκθέσεων σχετικά με τα αποτελέσματα των επισκοπήσεων για τους επιβλαβείς οργανισμούς προτεραιότητας (άρθρο 24)·
v)ετήσια υποβολή εκθέσεων σχετικά με τα αποτελέσματα των επισκοπήσεων για τους επιβλαβείς οργανισμούς καραντίνας στις προστατευόμενες ζώνες (άρθρο 34)·
Η πρωτοβουλία αυτή περιλαμβάνει επίσης την καθιέρωση ηλεκτρονικού συστήματος για την υποβολή των γνωστοποιήσεων (άρθρο 103).
xi)Συναφείς τροποποιήσεις σε άλλες ενωσιακές πράξεις και τελικές διατάξεις
Άνευ αντικειμένου.
2023/0378 (COD)
Πρόταση
ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ
για την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΕ) 2016/2031 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου όσον αφορά τα πολυετή προγράμματα επισκοπήσεων, τις γνωστοποιήσεις σχετικά με την παρουσία ρυθμιζόμενων επιβλαβών οργανισμών μη καραντίνας, τις προσωρινές παρεκκλίσεις από τις απαγορεύσεις εισαγωγής και τις ειδικές απαιτήσεις εισαγωγής και τη θέσπιση διαδικασιών για τη χορήγησή τους, τις προσωρινές απαιτήσεις εισαγωγής για φυτά, φυτικά προϊόντα και άλλα αντικείμενα υψηλού κινδύνου, τη θέσπιση διαδικασιών για την καταχώριση φυτών υψηλού κινδύνου, το περιεχόμενο των πιστοποιητικών φυτοϋγείας, τη χρήση των φυτοϋγειονομικών διαβατηρίων και όσον αφορά ορισμένες απαιτήσεις υποβολής στοιχείων για τις οριοθετημένες περιοχές και τις επισκοπήσεις επιβλαβών οργανισμών
ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ,
Έχοντας υπόψη τη Συνθήκη για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης και ιδίως το άρθρο 43 παράγραφος 2,
Έχοντας υπόψη την πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής,
Κατόπιν διαβίβασης του σχεδίου νομοθετικής πράξης στα εθνικά κοινοβούλια,
Έχοντας υπόψη τη γνώμη της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής,
Αποφασίζοντας σύμφωνα με τη συνήθη νομοθετική διαδικασία,
Εκτιμώντας τα ακόλουθα:
(1)Οι απαιτήσεις υποβολής στοιχείων διαδραματίζουν καίριο ρόλο στη διασφάλιση της ορθής παρακολούθησης και της ορθής επιβολής της νομοθεσίας. Ωστόσο, είναι σημαντικό να εξορθολογιστούν οι εν λόγω απαιτήσεις, ώστε να διασφαλιστεί ότι εκπληρώνουν τους σκοπούς για τους οποίους προορίζονται και να περιοριστεί ο διοικητικός φόρτος.
(2)Ο κανονισμός (ΕΕ) 2016/2031 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου θεσπίζει κανόνες σχετικά με προστατευτικά μέτρα κατά των επιβλαβών για τα φυτά οργανισμών. Στους εν λόγω κανόνες περιλαμβάνονται η ταξινόμηση και η καταγραφή των ρυθμιζόμενων επιβλαβών οργανισμών, απαιτήσεις σχετικά με την είσοδο και τη διακίνηση στο έδαφος της Ένωσης ορισμένων φυτών, φυτικών προϊόντων και άλλων αντικειμένων, οι επισκοπήσεις, οι κοινοποιήσεις εστιών, τα μέτρα για την εξάλειψη επιβλαβών οργανισμών, εάν διαπιστωθεί η παρουσία τους στην επικράτεια της Ένωσης, και η πιστοποίηση.
(3)Επιπλέον, ο κανονισμός (ΕΕ) 2016/2031 περιλαμβάνει απαιτήσεις υποβολής στοιχείων στους τομείς της δημιουργίας οριοθετημένων περιοχών και των επισκοπήσεων των ενωσιακών επιβλαβών οργανισμών καραντίνας, των επιβλαβών οργανισμών προτεραιότητας και των επιβλαβών οργανισμών καραντίνας στις προστατευόμενες ζώνες, οι οποίες θα πρέπει να απλουστευθούν σύμφωνα με την ανακοίνωση της Επιτροπής με τίτλο «Μακροπρόθεσμη ανταγωνιστικότητα της ΕΕ: προοπτικές μετά το 2030».
(4)Σύμφωνα με το άρθρο 18 παράγραφος 6 του κανονισμού (ΕΕ) 2016/2031, τα κράτη μέλη γνωστοποιούν στην Επιτροπή και στα άλλα κράτη μέλη, έως τις 30 Απριλίου κάθε έτους, τον αριθμό και τις θέσεις των οριοθετημένων περιοχών, τους σχετικούς επιβλαβείς οργανισμούς και τα αντίστοιχα μέτρα που ελήφθησαν κατά τη διάρκεια του προηγούμενου ημερολογιακού έτους.
(5)Όπως έχει δείξει η πείρα από την εφαρμογή του κανονισμού (ΕΕ) 2016/2031, είναι αποτελεσματικότερο, για λόγους συντονισμού της φυτοϋγειονομικής πολιτικής σε επίπεδο Ένωσης, να γνωστοποιούνται οι οριοθετημένες περιοχές αμέσως μόλις ορίζονται. Η άμεση γνωστοποίηση των οριοθετημένων περιοχών από κάθε κράτος μέλος στα άλλα κράτη μέλη, στην Επιτροπή και στους επαγγελματίες συμβάλλει στην ενημέρωση σχετικά με την παρουσία και την εξάπλωση του εν λόγω επιβλαβούς οργανισμού και στη λήψη αποφάσεων σχετικά με τα μέτρα που πρέπει να ληφθούν στη συνέχεια. Ως εκ τούτου, το άρθρο 18 παράγραφος 6 του κανονισμού (ΕΕ) 2016/2031 θα πρέπει να θεσπίζει την υποχρέωση των κρατών μελών να γνωστοποιούν στην Επιτροπή και στα άλλα κράτη μέλη τις οριοθετημένες περιοχές αμέσως μόλις δημιουργούνται, καθώς και τους σχετικούς επιβλαβείς οργανισμούς και τα αντίστοιχα μέτρα που λαμβάνουν. Η υποχρέωση αυτή δεν προσθέτει νέο διοικητικό φόρτο, διότι η άμεση γνωστοποίηση των οριοθετημένων περιοχών αποτελεί υφιστάμενη υποχρέωση που ορίζεται στο παράρτημα I σημείο 7.1 του εκτελεστικού κανονισμού (ΕΕ) 2019/1715 της Επιτροπής και τηρείται επί του παρόντος από όλα τα κράτη μέλη. Η θέσπιση της εν λόγω υποχρέωσης στο άρθρο 18 παράγραφος 6 του κανονισμού (ΕΕ) 2016/2031 θα ενισχύσει περαιτέρω τη σαφήνεια σχετικά με τους εφαρμοστέους κανόνες που αφορούν τις οριοθετημένες περιοχές, ενώ η αντίστοιχη υποχρέωση που προβλέπεται στον εκτελεστικό κανονισμό (ΕΕ) 2019/1715 θα πρέπει να καταργηθεί, ώστε να αποφευχθούν επικαλύψεις των αντίστοιχων διατάξεων.
(6)Επιπλέον, και όπως έχει δείξει η πείρα από την εφαρμογή του άρθρου 18 παράγραφος 6 του κανονισμού (ΕΕ) 2016/2031, η υποχρέωση των κρατών μελών να γνωστοποιούν στην Επιτροπή και στα άλλα κράτη μέλη, έως τις 30 Απριλίου κάθε έτους, τον αριθμό και τις θέσεις των οριοθετημένων περιοχών, τους σχετικούς επιβλαβείς οργανισμούς και τα αντίστοιχα μέτρα που ελήφθησαν κατά το προηγούμενο ημερολογιακό έτος, απλώς αυξάνει τον διοικητικό φόρτο και δεν έχει καμία πρακτική αξία όσον αφορά την υποχρέωση της άμεσης γνωστοποίησης των οριοθετημένων περιοχών. Ως εκ τούτου, θα πρέπει να αφαιρεθεί από το εν λόγω άρθρο.
(7)Σύμφωνα με το άρθρο 22 παράγραφος 3, το άρθρο 24 παράγραφος 2 και το άρθρο 34 παράγραφος 2 του κανονισμού (ΕΕ) 2016/2031, τα κράτη μέλη γνωστοποιούν στην Επιτροπή και στα άλλα κράτη μέλη, έως τις 30 Απριλίου κάθε έτους, τα αποτελέσματα των επισκοπήσεων που έγιναν κατά το προηγούμενο ημερολογιακό έτος σχετικά με την παρουσία ορισμένων επιβλαβών οργανισμών στην επικράτεια της Ένωσης. Πρόκειται για τους ενωσιακούς επιβλαβείς οργανισμούς καραντίνας, τους επιβλαβείς οργανισμούς που υπόκεινται στα μέτρα που θεσπίζονται σύμφωνα με τα άρθρα 29 και 30 του κανονισμού (ΕΕ) 2016/2031, τους επιβλαβείς οργανισμούς προτεραιότητας και τους επιβλαβείς οργανισμούς καραντίνας στις προστατευόμενες ζώνες, αντίστοιχα. Επιπλέον, και σύμφωνα με το άρθρο 23 παράγραφος 2 του κανονισμού (ΕΕ) 2016/2031, τα κράτη μέλη πρέπει, κατόπιν αιτήματος, να γνωστοποιούν στην Επιτροπή και στα άλλα κράτη μέλη τα πολυετή τους προγράμματα επισκόπησης αμέσως μετά τη θέσπισή τους.
(8)Σύμφωνα με το άρθρο 23 παράγραφος 1 τρίτο εδάφιο, τα πολυετή προγράμματα επισκόπησης καταρτίζονται για μια περίοδο πέντε έως επτά ετών. Όπως έχει δείξει η πείρα από την ημερομηνία εφαρμογής του κανονισμού (ΕΕ) 2016/2031 κι έπειτα, τα κράτη μέλη χρειάζονται περισσότερο χρόνο για τον ορθό σχεδιασμό και την ανάπτυξη των εν λόγω προγραμμάτων. Επομένως, και προκειμένου επίσης να μειωθεί ο διοικητικός φόρτος για τις αρμόδιες αρχές, η διάρκεια της εν λόγω περιόδου θα πρέπει να παραταθεί στα 10 έτη. Για λόγους νομικής σαφήνειας, θα πρέπει να διευκρινιστεί ότι τα εν λόγω προγράμματα πρέπει να θεσπιστούν εκ νέου για διαδοχικές περιόδους 10 ετών στη συνέχεια, και ότι η πρώτη περίοδος θα λήξει στις 14 Δεκεμβρίου 2029, δηλαδή 10 έτη μετά την ημερομηνία εφαρμογής του κανονισμού (ΕΕ) 2016/2031.
(9)Το άρθρο 30 παράγραφος 1 δεύτερο εδάφιο του κανονισμού (ΕΕ) 2016/2031 ορίζει ότι, όταν η Επιτροπή καταλήγει στο συμπέρασμα ότι πληρούνται τα κριτήρια όσον αφορά τους επιβλαβείς οργανισμούς που δεν είναι καταγεγραμμένοι ως ενωσιακοί επιβλαβείς οργανισμοί καραντίνας, οι οποίοι ορίζονται στο παράρτημα I τμήμα 2 υποτμήμα 3 του εν λόγω κανονισμού, πρέπει να θεσπίζει αμέσως, με εκτελεστικές πράξεις, μέτρα για περιορισμένο χρονικό διάστημα όσον αφορά τους κινδύνους που ενέχει ο εν λόγω επιβλαβής οργανισμός.
(10)Κατά την εφαρμογή της εν λόγω διάταξης, ορισμένα κράτη μέλη εξέφρασαν αμφιβολίες ως προς το ακριβές περιεχόμενο του όρου «μέτρα», και ιδίως ως προς το αν αφορά δράσεις που αναλαμβάνονται στο πλαίσιο των εισαγωγών ή της εσωτερικής διακίνησης εμπορευμάτων, προκειμένου να αποτραπεί η είσοδος και η εξάπλωση του σχετικού επιβλαβούς οργανισμού στην επικράτεια της Ένωσης. Ως εκ τούτου, και για λόγους νομικής σαφήνειας και πληρότητας, το άρθρο 30 παράγραφος 1 θα πρέπει να τροποποιηθεί ώστε να αναφέρει συγκεκριμένα ότι τα εν λόγω μέτρα μπορούν να περιλαμβάνουν την απαγόρευση της παρουσίας του σχετικού επιβλαβούς οργανισμού στην επικράτεια της Ένωσης, καθώς και απαιτήσεις σχετικά με την είσοδο και τη διακίνηση φυτών, φυτικών προϊόντων και άλλων αντικειμένων στην Ένωση.
(11)Σύμφωνα με το άρθρο 41 παράγραφος 4 του κανονισμού (ΕΕ) 2016/2031, στην περίπτωση κατά την οποία φυτά, φυτικά προϊόντα ή άλλα αντικείμενα εισήλθαν ή διακινήθηκαν στην επικράτεια της Ένωσης κατά παράβαση της παραγράφου 1 του εν λόγω άρθρου, τα κράτη μέλη θεσπίζουν τα αναγκαία μέτρα, όπως αναφέρεται στην ενωσιακή νομοθεσία για τους επίσημους ελέγχους, και ενημερώνουν την Επιτροπή και τα άλλα κράτη μέλη, μέσω του ηλεκτρονικού συστήματος γνωστοποίησης που αναφέρεται στο άρθρο 103 του εν λόγω κανονισμού. Στο άρθρο αυτό ορίζεται η απαίτηση για την αποτροπή της παρουσίας ενωσιακών επιβλαβών οργανισμών καραντίνας στα εν λόγω φυτά, φυτικά προϊόντα ή άλλα αντικείμενα.
(12)Ωστόσο, δεν υπάρχει απαίτηση για τη γνωστοποίηση της παραβίασης των αντίστοιχων κανόνων στο άρθρο 37 του κανονισμού (ΕΕ) 2016/2031, το οποίο αφορά μέτρα για την αποτροπή της παρουσίας ρυθμιζόμενων επιβλαβών οργανισμών μη καραντίνας (στο εξής: ΡΕΟΜΚ) σε φυτά προς φύτευση.
Ως εκ τούτου, το άρθρο 37 του κανονισμού (ΕΕ) 2016/2031 θα πρέπει να τροποποιηθεί με σκοπό να προβλέπει ότι, σε περίπτωση μη συμμόρφωσης με τις απαιτήσεις για τους ΡΕΟΜΚ, τα κράτη μέλη θεσπίζουν τα αναγκαία μέτρα, όπως αναφέρεται στον κανονισμό (ΕΕ) 2017/625, και ενημερώνουν την Επιτροπή και τα άλλα κράτη μέλη μέσω του ηλεκτρονικού συστήματος γνωστοποίησης που αναφέρεται στο άρθρο 103 του κανονισμού (ΕΕ) 2016/2031.
(13)Κατά συνέπεια, το άρθρο 104 του κανονισμού (ΕΕ) 2016/2031, το οποίο αφορά τις γνωστοποιήσεις σε περίπτωση παρουσίας επιβλαβών οργανισμών, θα πρέπει επίσης να περιλαμβάνει παραπομπή στο άρθρο 37 παράγραφος 1.
(14)Σε ορισμένες περιπτώσεις, είναι σκόπιμο να επιτρέπεται η είσοδος στην επικράτεια της Ένωσης ορισμένων φυτών, φυτικών προϊόντων ή άλλων αντικειμένων, από ορισμένες τρίτες χώρες, κατά παρέκκλιση από την αντίστοιχη απαγόρευση που θεσπίζεται σύμφωνα με το άρθρο 40 παράγραφος 1 του κανονισμού (ΕΕ) 2016/2031 ή από τις ειδικές και ισοδύναμες απαιτήσεις που θεσπίζονται με την εκτελεστική πράξη που εκδίδεται σύμφωνα με το άρθρο 41 παράγραφος 2. Τα αντίστοιχα φυτά, φυτικά προϊόντα και άλλα αντικείμενα απαριθμούνται επί του παρόντος στα παραρτήματα VI και VII του εκτελεστικού κανονισμού (ΕΕ) 2019/2072 αντίστοιχα. Οι περιπτώσεις αυτές είναι εκείνες στις οποίες μια τρίτη χώρα έχει υποβάλει αίτημα για την ανάλογη προσωρινή παρέκκλιση και έχει εγγυηθεί γραπτώς ότι τα μέτρα που εφαρμόζει στην επικράτειά της είναι αποτελεσματικά για τη μείωση του αντίστοιχου κινδύνου από αυτά τα φυτά, τα φυτικά προϊόντα ή άλλα αντικείμενα και από προσωρινή εκτίμηση κινδύνου αποδεικνύεται ότι ο κίνδυνος για την επικράτεια της Ένωσης μπορεί να μειωθεί σε αποδεκτό επίπεδο με την εφαρμογή ορισμένων προσωρινών μέτρων που ορίζονται στο παράρτημα II τμήμα 1 σημεία 2 και 3 του κανονισμού (ΕΕ) 2016/2031.
(15)Για λόγους σαφήνειας και διαφάνειας, η Επιτροπή θα πρέπει να εξουσιοδοτηθεί να εκδίδει εκτελεστικές πράξεις οι οποίες να προβλέπουν αυτού του είδους τις παρεκκλίσεις. Για λόγους πληρότητας, οι εν λόγω πράξεις θα πρέπει επίσης να καθορίζουν τα προσωρινά μέτρα τα οποία είναι αναγκαία για τη μείωση του σχετικού φυτοϋγειονομικού κινδύνου σε αποδεκτό επίπεδο, παρέχοντας το κατάλληλο χρονικό διάστημα για την πλήρη αξιολόγηση όλων των κινδύνων από επιβλαβείς οργανισμούς, οι οποίοι δεν έχουν ακόμη αξιολογηθεί πλήρως σε σχέση με τα συγκεκριμένα φυτά, φυτικά προϊόντα ή άλλα αντικείμενα. Με τον τρόπο αυτόν, μόλις ολοκληρώνεται η αντίστοιχη αξιολόγηση, σύμφωνα με τις αρχές του τμήματος 2 του παραρτήματος II του κανονισμού (ΕΕ) 2016/2031, τα εν λόγω φυτά, φυτικά προϊόντα ή άλλα αντικείμενα θα μπορούν να διατηρούνται ή να αφαιρούνται από τον κατάλογο των εμπορευμάτων σύμφωνα με το άρθρο 40 παράγραφος 3 ή το άρθρο 41 παράγραφος 3 του κανονισμού (ΕΕ) 2016/2031.
(16)Σύμφωνα με το άρθρο 42 παράγραφος 4 του κανονισμού (ΕΕ) 2016/2031, ένα φυτό, φυτικό προϊόν ή άλλο αντικείμενο διαγράφεται από τον κατάλογο φυτών, φυτικών προϊόντων και άλλων αντικειμένων υψηλού κινδύνου, εφόσον συναχθεί το συμπέρασμα, βάσει εκτίμησης κινδύνου, ότι η είσοδός τους στην επικράτεια της Ένωσης πρέπει να υπόκειται σε απαγόρευση, ειδικές απαιτήσεις ή καμία απαίτηση. Ωστόσο, όπως έχει δείξει η πείρα από την εφαρμογή του εν λόγω άρθρου, σε ορισμένες περιπτώσεις η είσοδος των εν λόγω εμπορευμάτων στην επικράτεια της Ένωσης θα μπορούσε να υπόκειται σε ειδικά μέτρα τα οποία να μειώνουν τον αντίστοιχο φυτοϋγειονομικό κίνδυνο σε αποδεκτό επίπεδο, ενόσω ακόμη εκκρεμεί η πλήρης αξιολόγηση για ορισμένους από τους επιβλαβείς οργανισμούς για τους οποίους αποτελούν ξενιστές. Για τον λόγο αυτό, η Επιτροπή θα πρέπει να εξουσιοδοτηθεί να εκδίδει εκτελεστική πράξη για τη διαγραφή φυτών, φυτικών προϊόντων ή άλλων αντικειμένων από τον κατάλογο φυτών, φυτικών προϊόντων ή άλλων αντικειμένων υψηλού κινδύνου που εγκρίνεται σύμφωνα με το άρθρο 42 παράγραφος 3, εάν παρουσιάζουν φυτοϋγειονομικό κίνδυνο ο οποίος δεν έχει ακόμη αξιολογηθεί πλήρως και δεν έχει ακόμη εκδοθεί σχετική εκτελεστική πράξη γι’ αυτά σύμφωνα με το άρθρο 42 παράγραφος 4. Προκειμένου να μειωθεί οποιοσδήποτε φυτοϋγειονομικός κίνδυνος σε αποδεκτό επίπεδο, οι εν λόγω πράξεις θα πρέπει να θεσπίζουν προσωρινά μέτρα σχετικά με την είσοδο των εν λόγω φυτών, φυτικών προϊόντων και άλλων αντικειμένων στην επικράτεια της Ένωσης.
(17)Προκειμένου να διασφαλιστεί αναλογική προσέγγιση και η ταχύτερη δυνατή ολοκλήρωση των αντίστοιχων εκτιμήσεων κινδύνου, η περίοδος εφαρμογής όλων των εν λόγω εκτελεστικών πράξεων θα πρέπει να είναι τέτοια ώστε να επιτρέπει εύλογα την πλήρη αξιολόγηση όλων των φυτοϋγειονομικών κινδύνων και των μέτρων που εφαρμόζονται από τις οικείες τρίτες χώρες, και δεν θα πρέπει να υπερβαίνει τα 5 έτη.
(18)Επιπλέον, η Επιτροπή θα πρέπει να εξουσιοδοτηθεί να εκδίδει κατ’ εξουσιοδότηση πράξη για τη συμπλήρωση του κανονισμού (ΕΕ) 2016/2031 με στοιχεία για τη διαδικασία που πρέπει να ακολουθείται σχετικά με τη χορήγηση προσωρινών παρεκκλίσεων από το άρθρο 40 παράγραφος 2 και το άρθρο 41 παράγραφος 2. Η ενέργεια αυτή είναι αναγκαία διότι η πείρα από την έκδοση του κανονισμού (ΕΕ) 2016/2031 έχει δείξει ότι μια τυποποιημένη διαδικασία όσον αφορά τη χορήγηση των εν λόγω προσωρινών παρεκκλίσεων είναι αναγκαία για να διασφαλίζεται η διαφάνεια και η συνέπεια για τα κράτη μέλη, τις τρίτες χώρες και τους ενδιαφερόμενους επαγγελματίες.
(19)Η Επιτροπή θα πρέπει να εξουσιοδοτηθεί να εκδίδει κατ’ εξουσιοδότηση πράξη για τη συμπλήρωση του παρόντος κανονισμού με τον καθορισμό των διαδικασιών που πρέπει να τηρούνται για την καταχώριση φυτών, φυτικών προϊόντων και άλλων αντικειμένων υψηλού κινδύνου. Η διαδικασία αυτή θα πρέπει να περιλαμβάνει όλα τα ακόλουθα στοιχεία: την προετοιμασία, το περιεχόμενο και την υποβολή των αντίστοιχων φακέλων από τις ενδιαφερόμενες τρίτες χώρες· τα μέτρα που θα πρέπει να ληφθούν μετά την παραλαβή των εν λόγω φακέλων· τις διαδικασίες για τη διενέργεια της αντίστοιχης εκτίμησης κινδύνου· τον χειρισμό των φακέλων όσον αφορά την εμπιστευτικότητα και την προστασία των δεδομένων. Αυτό είναι αναγκαίο διότι η πείρα έχει δείξει ότι μια ειδική διαδικασία όσον αφορά την καταχώριση φυτών υψηλού κινδύνου θα μπορούσε να διασφαλίσει τη διαφάνεια και τη συνέπεια για τα κράτη μέλη, τις τρίτες χώρες και τους ενδιαφερόμενους επαγγελματίες.
(20)Σύμφωνα με το άρθρο 44 παράγραφος 1 στοιχείο α) του κανονισμού (ΕΕ) 2016/2031, η Επιτροπή καθορίζει τις ισοδύναμες απαιτήσεις, με εκτελεστικές πράξεις, έπειτα από αίτημα συγκεκριμένης τρίτης χώρας, εάν η εν λόγω τρίτη χώρα εξασφαλίζει, μέσω της εφαρμογής υπό επίσημο έλεγχο ενός ή περισσότερων συγκεκριμένων μέτρων, επίπεδο φυτοϋγειονομικής προστασίας ισοδύναμο με τις ειδικές απαιτήσεις όσον αφορά τη διακίνηση στην επικράτεια της Ένωσης των οικείων φυτών, φυτικών προϊόντων και άλλων αντικειμένων.
(21)Η πείρα από την εφαρμογή της εν λόγω διάταξης έχει δείξει ότι ο καθορισμός απαιτήσεων ισοδύναμων μόνο με τις ειδικές απαιτήσεις όσον αφορά τη διακίνηση φυτών, φυτικών προϊόντων και άλλων αντικειμένων στην επικράτεια της Ένωσης δεν είναι ούτε επαρκής ούτε εφικτός εάν δεν υπάρχουν τέτοιες απαιτήσεις για τη διακίνηση. Στην πράξη αυτό συμβαίνει συχνά, όταν οι ενωσιακοί κανόνες αφορούν επιβλαβείς οργανισμούς που απαντούν σε τρίτες χώρες και όχι στην επικράτεια της Ένωσης και όταν έχουν θεσπιστεί μόνο απαιτήσεις για την είσοδο εμπορευμάτων στην επικράτεια της Ένωσης.
(22)Για τον λόγο αυτό, το ζητούμενο επίπεδο φυτοϋγειονομικής προστασίας από την αντίστοιχη τρίτη χώρα θα πρέπει επίσης να είναι ισοδύναμο με τις ισχύουσες ειδικές απαιτήσεις όσον αφορά την είσοδο στην επικράτεια της Ένωσης των εν λόγω φυτών, φυτικών προϊόντων και άλλων αντικειμένων, από όλες ή από ορισμένες τρίτες χώρες.
(23)Σύμφωνα με το άρθρο 71 παράγραφος 2 του κανονισμού (ΕΕ) 2016/2031, το πιστοποιητικό φυτοϋγείας πρέπει να διευκρινίζει, υπό τον τίτλο «Πρόσθετη δήλωση», ποια συγκεκριμένη απαίτηση πληρούται οσάκις η αντίστοιχη εκτελεστική πράξη, η οποία εκδίδεται σύμφωνα με το άρθρο 28 παράγραφοι 1 και 2, το άρθρο 30 παράγραφοι 1 και 3, το άρθρο 37 παράγραφος 2, το άρθρο 41 παράγραφοι 2 και 3 και το 54 παράγραφοι 2 και 3, προβλέπει διάφορες επιλογές για τις ανωτέρω απαιτήσεις. Η διευκρίνιση αυτή πρέπει να περιλαμβάνει την πλήρη διατύπωση της σχετικής απαίτησης.
(24)Η πρακτική εφαρμογή του κανονισμού (ΕΕ) 2016/2031 κατέδειξε ότι τα πιστοποιητικά φυτοϋγείας θα πρέπει επίσης να περιλαμβάνουν αναφορά στις απαιτήσεις που θεσπίζονται σύμφωνα με το άρθρο 37 παράγραφος 4 του κανονισμού, δηλαδή στα μέτρα για την αποτροπή της παρουσίας ΡΕΟΜΚ στα σχετικά φυτά προς φύτευση, όπως αναφέρεται στο άρθρο 36 στοιχείο στ) του εν λόγω κανονισμού, σε περίπτωση που η αντίστοιχη διάταξη προβλέπει διάφορες επιλογές για τις εν λόγω απαιτήσεις. Η θέση αυτή συνάδει με την προσέγγιση για τους ενωσιακούς επιβλαβείς οργανισμούς καραντίνας, καθώς το άρθρο 71 παράγραφος 2 του εν λόγω κανονισμού παραπέμπει στην εκτελεστική πράξη που εκδίδεται σύμφωνα με το άρθρο 41 παράγραφοι 2 και 3. Θα προσφέρει επίσης μεγαλύτερη σαφήνεια και βεβαιότητα στις αρμόδιες αρχές, στους επαγγελματίες και στις τρίτες χώρες, όσον αφορά την εφαρμογή των κανόνων σχετικά με τους ΡΕΟΜΚ και τα αντίστοιχα φυτά προς φύτευση.
(25)Για τον λόγο αυτό, το άρθρο 71 παράγραφος 2 του κανονισμού (ΕΕ) 2016/2031 θα πρέπει να περιλαμβάνει αναφορά στις εκτελεστικές πράξεις που εκδίδονται σύμφωνα με το άρθρο 37 παράγραφος 4. Επιπλέον, η αναφορά στο άρθρο 37 παράγραφος 2 θα πρέπει να απαλειφθεί, δεδομένου ότι δεν σχετίζεται με το περιεχόμενο της πρόσθετης δήλωσης των φυτοϋγειονομικών πιστοποιητικών.
(26)Σύμφωνα με το άρθρο 88 του κανονισμού (ΕΕ) 2016/2031, τα φυτοϋγειονομικά διαβατήρια πρέπει να επισυνάπτονται από τους ενδιαφερόμενους επαγγελματίες στη μονάδα εμπορίας των σχετικών φυτών, φυτικών προϊόντων και άλλων αντικειμένων πριν διακινηθούν στην επικράτεια της Ένωσης, σύμφωνα με το άρθρο 79, ή προς προστατευόμενη ζώνη ή εντός αυτής, σύμφωνα με το άρθρο 80 του κανονισμού (ΕΕ) 2016/2031. Αν τα εν λόγω φυτά, φυτικά προϊόντα ή άλλα αντικείμενα μεταφέρονται σε πακέτο, δέσμη ή εμπορευματοκιβώτιο, το φυτοϋγειονομικό διαβατήριο πρέπει να επισυνάπτεται στο εν λόγω πακέτο, δέσμη ή εμπορευματοκιβώτιο.
(27)Οι εμπορικές πρακτικές που βασίζονται στον κανονισμό (ΕΕ) 2016/2031 έδειξαν ότι, σε ορισμένες περιπτώσεις, δεν είναι πρακτικά εφικτό να επισυναφθούν φυτοϋγειονομικά διαβατήρια σε εμπορικές μονάδες συγκεκριμένων φυτών, φυτικών προϊόντων ή άλλων αντικειμένων λόγω του μεγέθους, του σχήματος ή άλλων ειδικών χαρακτηριστικών τους ή λόγω της ταχύτητας μεταφοράς τους από έναν επαγγελματία σε άλλον. Αντ’ αυτού, οι μονάδες εμπορίας των εν λόγω φυτών, φυτικών προϊόντων ή άλλων αντικειμένων θα πρέπει να επιτρέπεται να διακινούνται εντός της επικράτειας της Ένωσης με φυτοϋγειονομικό διαβατήριο το οποίο να συνδέεται με αυτές με τρόπο διαφορετικό από τη φυσική του επισύναψη. Οι απαιτήσεις του κανονισμού (ΕΕ) 2016/2031 για την έκδοση φυτοϋγειονομικών διαβατηρίων για τα αντίστοιχα φυτά, φυτικά προϊόντα και άλλα αντικείμενα πρέπει να εξακολουθήσουν να ισχύουν.
(28)Ως εκ τούτου, η Επιτροπή θα πρέπει να εξουσιοδοτηθεί να εκδίδει κατ’ εξουσιοδότηση πράξη που θα επιτρέπει τη διακίνηση ορισμένων φυτών, φυτικών προϊόντων και άλλων αντικειμένων χωρίς φυτοϋγειονομικό διαβατήριο το οποίο να έχει επισυναφθεί στις εμπορικές μονάδες τους, λόγω του μεγέθους, του σχήματος, της ταχύτητας εμπορίας τους ή άλλων ειδικών χαρακτηριστικών που καθιστούν την εν λόγω επισύναψη αδύνατη. Στο πλαίσιο αυτό, είναι αναγκαίο να καθοριστούν οι λεπτομέρειες που διασφαλίζουν ότι το φυτοϋγειονομικό διαβατήριο εξακολουθεί να χρησιμοποιείται, παρά το γεγονός ότι δεν έχει επισυναφθεί, και εξακολουθεί να αναφέρεται στα αντίστοιχα φυτά, φυτικά προϊόντα και άλλα αντικείμενα, προκειμένου να διασφαλίζεται ότι το φυτοϋγειονομικό διαβατήριο εξακολουθεί να συνδέεται με το αντίστοιχο εμπόρευμα του μέσω ειδικού σήματος, μικροκυκλώματος (τσιπ), βάσης δεδομένων ή άλλων κατάλληλων στοιχείων.
(29)Σύμφωνα με το άρθρο 99 παράγραφος 1 του κανονισμού (ΕΕ) 2016/2031, η Επιτροπή εξουσιοδοτείται να εκδίδει κατ’ εξουσιοδότηση πράξεις για τη συμπλήρωση του εν λόγω κανονισμού με τον καθορισμό των στοιχείων που πρέπει να περιέχονται στις επίσημες βεβαιώσεις για φυτά, φυτικά προϊόντα ή άλλα αντικείμενα, εκτός των ξύλινων υλικών συσκευασίας, τα οποία απαιτούνται από τα ισχύοντα διεθνή πρότυπα. Μετά την έκδοση του κανονισμού (ΕΕ) 2016/2031, δεν έχουν εγκριθεί τέτοιου είδους διεθνή πρότυπα ούτε διεξάγονται επί του παρόντος προπαρασκευαστικές εργασίες από διεθνή οργανισμό για την εκπόνηση των εν λόγω προτύπων. Ως εκ τούτου, και ελλείψει τέτοιου είδους διεθνών προτύπων, δεν είναι δυνατόν, βάσει του άρθρου 99 του κανονισμού (ΕΕ) 2016/2031, να εκδοθεί κατ’ εξουσιοδότηση πράξη που να καθορίζει τα αναγκαία στοιχεία για τις αντίστοιχες επίσημες βεβαιώσεις. Λόγω της έλλειψης τέτοιου είδους κατ’ εξουσιοδότηση πράξης, η είσοδος στην επικράτεια της Ένωσης των σχετικών φυτών, φυτικών προϊόντων ή άλλων αντικειμένων δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί με τις εν λόγω επίσημες βεβαιώσεις εναλλακτικά προς τα φυτοϋγειονομικά πιστοποιητικά.
(30)Επιπλέον, και σύμφωνα με ορισμένες εκτελεστικές πράξεις που εκδίδονται δυνάμει των οδηγιών 77/93/ΕΟΚ και 2000/29/ΕΚ του Συμβουλίου, φυτά, φυτικά προϊόντα και άλλα αντικείμενα εξακολουθούν να εισέρχονται στην επικράτεια της Ένωσης, συνοδευόμενα από άλλες επίσημες βεβαιώσεις, εκτός των φυτοϋγειονομικών πιστοποιητικών, οι οποίες έχουν εκδοθεί σε διάφορες τρίτες χώρες. Οι εν λόγω πράξεις είναι, ιδίως, οι αποφάσεις 93/365/ΕΚ, 93/422/ΕΟΚ, 93/423/ΕΟΚ της Επιτροπής και η εκτελεστική απόφαση 2013/780/ΕΕ. Οι αποφάσεις αυτές έχουν εκδοθεί ελλείψει αντίστοιχων διεθνών προτύπων.
(31)Η πείρα που αποκτήθηκε από την εφαρμογή του κανονισμού (ΕΕ) 2016/2031 και των αποφάσεων αυτών, οι οποίες εξακολουθούν να ισχύουν, δείχνει ότι οι εν λόγω επίσημες βεβαιώσεις παρέχουν επαρκείς εγγυήσεις για τη φυτοϋγειονομική προστασία της επικράτειας της Ένωσης, παρά το γεγονός ότι δεν υπήρξαν ποτέ αντίστοιχα διεθνή πρότυπα. Για τον λόγο αυτό, και προκειμένου να διασφαλιστεί η αδιάλειπτη χρήση επίσημων βεβαιώσεων δυνάμει του κανονισμού (ΕΕ) 2016/2031, ο όρος σύμφωνα με τον οποίο τα στοιχεία της εν λόγω κατ’ εξουσιοδότηση πράξης πρέπει να απαιτούνται από τα ισχύοντα διεθνή πρότυπα, θα πρέπει να διαγραφεί από το άρθρο 99 παράγραφος 1.
(32)Σύμφωνα με το άρθρο 103 του κανονισμού (ΕΕ) 2016/2031, η Επιτροπή θεσπίζει ηλεκτρονικό σύστημα για την υποβολή των γνωστοποιήσεων από τα κράτη μέλη. Προκειμένου να διασφαλιστεί ότι το εν λόγω ηλεκτρονικό σύστημα θα μπορούσε να εφαρμόζεται και για την υποβολή εκθέσεων, όπως οι εκθέσεις για τις επισκοπήσεις σχετικά με τους ενωσιακούς επιβλαβείς οργανισμούς καραντίνας, τους επιβλαβείς οργανισμούς προτεραιότητας και τους επιβλαβείς οργανισμούς καραντίνας στις προστατευόμενες ζώνες, η πρώτη περίοδος του εν λόγω άρθρου θα πρέπει να τροποποιηθεί ώστε να συμπεριλάβει και την υποβολή εκθέσεων από τα κράτη μέλη. Η τροποποίηση αυτή είναι αναγκαία για τον εξορθολογισμό του συστήματος υποβολής στοιχείων και την ενίσχυση της διαδικασίας ψηφιοποίησης των φυτοϋγειονομικών μέτρων.
(33)Επομένως, ο κανονισμός (ΕΕ) 2016/2031 θα πρέπει να τροποποιηθεί αναλόγως.
(34)Για να μπορέσουν οι τρίτες χώρες και οι επαγγελματίες τους να προσαρμοστούν στους νέους κανόνες για την έκδοση πιστοποιητικών φυτοϋγείας όσον αφορά τη συμμόρφωση με τους αντίστοιχους κανόνες για τους ΡΕΟΜΚ, η τροποποίηση του άρθρου 71 παράγραφος 2 του κανονισμού (ΕΕ) 2016/2031 θα πρέπει να εφαρμοστεί από ... [6 μήνες από την έναρξη ισχύος του παρόντος κανονισμού],
ΕΞΕΔΩΣΑΝ ΤΟΝ ΠΑΡΟΝΤΑ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟ:
Άρθρο 1
Τροποποιήσεις του κανονισμού (ΕΕ) 2016/2031
Ο κανονισμός (ΕΕ) 2016/2031 τροποποιείται ως εξής:
1)στο άρθρο 18 παράγραφος 6, το πρώτο εδάφιο αντικαθίσταται από το ακόλουθο κείμενο:
«Τα κράτη μέλη γνωστοποιούν στην Επιτροπή και στα άλλα κράτη μέλη τις οριοθετημένες περιοχές αμέσως μόλις δημιουργούνται, καθώς και τους σχετικούς επιβλαβείς οργανισμούς και τα αντίστοιχα μέτρα που λαμβάνουν. Οι εν λόγω γνωστοποιήσεις υποβάλλονται μέσω του ηλεκτρονικού συστήματος γνωστοποίησης που αναφέρεται στο άρθρο 103.»·
2)στο άρθρο 22 παράγραφος 3, το πρώτο εδάφιο αντικαθίσταται από το ακόλουθο κείμενο:
«Τα κράτη μέλη υποβάλλουν έκθεση στην Επιτροπή και στα άλλα κράτη μέλη έως τις 30 Απριλίου κάθε έτους, με βάση τα αποτελέσματα των επισκοπήσεων της παραγράφου 1, οι οποίες έγιναν στο προηγούμενο ημερολογιακό έτος. Οι εκθέσεις αυτές περιλαμβάνουν πληροφορίες σχετικά με τον τόπο και τον χρόνο διενέργειας των επισκοπήσεων, τους επιβλαβείς οργανισμούς και τα φυτά, τα φυτικά προϊόντα ή τα άλλα σχετικά αντικείμενα, τον αριθμό των επιθεωρήσεων και των δειγμάτων που έχουν ληφθεί, καθώς και τον εντοπισμό του σχετικού επιβλαβούς οργανισμού. Οι εν λόγω εκθέσεις υποβάλλονται στο ηλεκτρονικό σύστημα για την υποβολή των γνωστοποιήσεων και των εκθέσεων που αναφέρονται στο άρθρο 103, το οποίο έχει δημιουργηθεί από την Επιτροπή για τον σκοπό αυτό.»·
3)Το άρθρο 23 τροποποιείται ως εξής:
α)στην παράγραφο 1, το τρίτο εδάφιο αντικαθίσταται από το ακόλουθο κείμενο:
«Τα πολυετή προγράμματα επισκοπήσεων καταρτίζονται για περίοδο 10 ετών και στη συνέχεια παρατείνονται και επικαιροποιούνται, ανάλογα με τις ανάγκες, για περαιτέρω διαδοχικές περιόδους 10 ετών. Η πρώτη περίοδος λήγει στις 14 Δεκεμβρίου 2029.»·
β)η παράγραφος 2 αντικαθίσταται από το ακόλουθο κείμενο:
«2.Τα κράτη μέλη γνωστοποιούν, κατόπιν αιτήματος της Επιτροπής, τα πολυετή τους προγράμματα επισκοπήσεων. Οι εν λόγω γνωστοποιήσεις υποβάλλονται στο ηλεκτρονικό σύστημα για την υποβολή των γνωστοποιήσεων και των εκθέσεων που αναφέρονται στο άρθρο 103.»·
4)στο άρθρο 24, η παράγραφος 2 αντικαθίσταται από το ακόλουθο κείμενο:
«2.Τα κράτη μέλη υποβάλλουν έκθεση στην Επιτροπή και στα άλλα κράτη μέλη έως τις 30 Απριλίου κάθε έτους, με βάση τα αποτελέσματα των επισκοπήσεων της παραγράφου 1, οι οποίες πραγματοποιήθηκαν κατά το προηγούμενο ημερολογιακό έτος. Οι εν λόγω εκθέσεις υποβάλλονται στο ηλεκτρονικό σύστημα για την υποβολή των γνωστοποιήσεων και των εκθέσεων που αναφέρονται στο άρθρο 103.»·
5)στο άρθρο 30 παράγραφος 1, το τρίτο εδάφιο αντικαθίσταται από το ακόλουθο κείμενο:
«Τα μέτρα αυτά εφαρμόζουν, κατά περίπτωση, ειδικά για καθέναν από τους σχετικούς επιβλαβείς οργανισμούς, μία ή περισσότερες από τις διατάξεις του άρθρου 28 παράγραφος 1 πρώτο εδάφιο στοιχεία α) έως ζ). Μπορεί να περιλαμβάνουν την απαγόρευση της παρουσίας του εν λόγω επιβλαβούς οργανισμού στο έδαφος της Ένωσης και/ή απαιτήσεις σχετικά με την είσοδο στην Ένωση και τη διακίνηση στην επικράτειά της φυτών, φυτικών προϊόντων και άλλων αντικειμένων. »·
6)στο άρθρο 34, η παράγραφος 2 αντικαθίσταται από το ακόλουθο κείμενο:
«2.Τα κράτη μέλη γνωστοποιούν στην Επιτροπή και στα άλλα κράτη μέλη, έως τις 30 Απριλίου κάθε έτους, τα αποτελέσματα των επισκοπήσεων της παραγράφου 1 οι οποίες πραγματοποιήθηκαν κατά το προηγούμενο ημερολογιακό έτος. Οι εν λόγω γνωστοποιήσεις υποβάλλονται στο ηλεκτρονικό σύστημα για την υποβολή των γνωστοποιήσεων και των εκθέσεων που αναφέρονται στο άρθρο 103.»·
7)στο άρθρο 37, προστίθεται η ακόλουθη παράγραφος:
«10.Στην περίπτωση κατά την οποία φυτά προς φύτευση εισήλθαν στην επικράτεια της Ένωσης ή διακινήθηκαν στο έδαφός της κατά παράβαση της παραγράφου 1, τα κράτη μέλη θεσπίζουν τα αναγκαία μέτρα, όπως αναφέρεται στο άρθρο 66 παράγραφος 3 του κανονισμού (ΕΕ) 2017/625, και ενημερώνουν την Επιτροπή και τα άλλα κράτη μέλη σχετικά με την παράβαση αυτή και τα σχετικά μέτρα μέσω του ηλεκτρονικού συστήματος για την υποβολή των γνωστοποιήσεων και των στοιχείων που αναφέρεται στο άρθρο 103.
Τα κράτη μέλη γνωστοποιούν επίσης τα εν λόγω μέτρα στην τρίτη χώρα από την οποία τα φυτά προς φύτευση εισήλθαν στην επικράτεια της Ένωσης.»·
8)στο άρθρο 42 παράγραφος 1 προστίθενται τα εξής εδάφια:
«Ανατίθεται στην Επιτροπή η εξουσία να εκδίδει κατ’ εξουσιοδότηση πράξη, σύμφωνα με το άρθρο 105, για τη συμπλήρωση του παρόντος κανονισμού με τον καθορισμό της διαδικασίας για τη διενέργεια της καταχώρισης φυτών, φυτικών προϊόντων και άλλων αντικειμένων υψηλού κινδύνου.
Η διαδικασία αυτή περιλαμβάνει όλα τα ακόλουθα στοιχεία:
α)την προετοιμασία των αντίστοιχων στοιχείων για την αξιολόγηση των φυτών, των φυτικών προϊόντων και άλλων αντικειμένων υψηλού κινδύνου·
β)τα μέτρα που θα ληφθούν μετά την παραλαβή των εν λόγω στοιχείων·
γ)τις διαδικασίες της αντίστοιχης αξιολόγησης·
δ)τον χειρισμό των φακέλων όσον αφορά την εμπιστευτικότητα και την προστασία των δεδομένων.»·
9)μετά το άρθρο 42 παρεμβάλλεται το ακόλουθο άρθρο 42α:
«Άρθρο 42α
Προσωρινές παρεκκλίσεις από τις απαγορεύσεις που προβλέπονται στα άρθρα 40 και 42 και από τις απαιτήσεις που αναφέρονται στο άρθρο 41
1.Κατά παρέκκλιση από το άρθρο 40 παράγραφος 1 και το άρθρο 41 παράγραφος 1, η Επιτροπή μπορεί, με εκτελεστικές πράξεις, να εγκρίνει προσωρινές παρεκκλίσεις από την απαγόρευση που προβλέπεται στο άρθρο 40 παράγραφος 1 και από τις ειδικές και ισοδύναμες απαιτήσεις που αναφέρονται στο άρθρο 41 παράγραφος 2 σχετικά με την είσοδο στην επικράτεια της Ένωσης συγκεκριμένων φυτών, φυτικών προϊόντων και άλλων αντικειμένων καταγωγής μίας ή περισσότερων τρίτων χωρών, τα οποία παρουσιάζουν φυτοϋγειονομικό κίνδυνο που δεν έχει ακόμη αξιολογηθεί πλήρως.
Οι εν λόγω εκτελεστικές πράξεις:
α)καθορίζουν προσωρινά μέτρα σχετικά με την είσοδο των εν λόγω φυτών, φυτικών προϊόντων και άλλων αντικειμένων στην επικράτεια της Ένωσης, σύμφωνα με τις αρχές που ορίζονται στο παράρτημα II τμήμα 2· και
β)τροποποιούν τα αντίστοιχα μέρη της εκτελεστικής πράξης που αναφέρεται στο άρθρο 40 παράγραφος 2 και στο άρθρο 41 παράγραφος 2, με την προσθήκη αναφοράς στην παρέκκλιση που αφορά το αντίστοιχο φυτό, φυτικό προϊόν ή άλλο αντικείμενο.
2.Οι προσωρινές παρεκκλίσεις που αναφέρονται στην παράγραφο 1 εγκρίνονται μόνον εφόσον πληρούνται οι ακόλουθες προϋποθέσεις:
α)η οικεία τρίτη χώρα έχει υποβάλει στην Επιτροπή αίτημα, το οποίο περιέχει επίσημες γραπτές εγγυήσεις σχετικά με την εφαρμογή στο έδαφός της, πριν και κατά τη στιγμή υποβολής του αιτήματος, των μέτρων που είναι αναγκαία για την αντιμετώπιση του αντίστοιχου φυτοϋγειονομικού κινδύνου· και
β)από προσωρινή αξιολόγηση έχει προκύψει ότι τα εν λόγω φυτά, φυτικά προϊόντα ή άλλα αντικείμενα ενέχουν κίνδυνο ο οποίος μπορεί να μειωθεί σε αποδεκτό επίπεδο με την εφαρμογή ενός ή περισσότερων μέτρων όσον αφορά τον σχετικό φυτοϋγειονομικό κίνδυνο.
3.Ανατίθεται στην Επιτροπή η εξουσία να εκδίδει κατ’ εξουσιοδότηση πράξη, σύμφωνα με το άρθρο 105, για τη συμπλήρωση του παρόντος κανονισμού όσον αφορά τη διαδικασία που πρέπει να ακολουθείται για την έγκριση των προσωρινών παρεκκλίσεων που αναφέρονται στην παράγραφο 1. Η εν λόγω κατ’ εξουσιοδότηση πράξη προβλέπει τα ακόλουθα στοιχεία της διαδικασίας:
α)την προετοιμασία, το περιεχόμενο και την υποβολή του αντίστοιχου αιτήματος και των αντίστοιχων φακέλων από τις ενδιαφερόμενες τρίτες χώρες·
β)τα μέτρα που θα ληφθούν μετά την παραλαβή του εν λόγω αιτήματος και των εν λόγω φακέλων·
γ)τον χειρισμό των αιτημάτων και των φακέλων όσον αφορά την εμπιστευτικότητα και την προστασία των δεδομένων.
4.Κατά παρέκκλιση από το άρθρο 42 παράγραφος 2, η Επιτροπή μπορεί, με εκτελεστικές πράξεις, να εγκρίνει προσωρινές παρεκκλίσεις από τις πράξεις που αναφέρονται στο άρθρο 42 παράγραφος 3, εφόσον πληρούνται και οι δύο ακόλουθες προϋποθέσεις:
α)ο αντίστοιχος φυτοϋγειονομικός κίνδυνος από τα φυτά, φυτικά προϊόντα ή άλλα αντικείμενα υψηλού κινδύνου δεν έχει ακόμη αξιολογηθεί πλήρως·
β)δεν έχει εκδοθεί ακόμη καμία εκτελεστική πράξη σύμφωνα με το άρθρο 42 παράγραφος 4 όσον αφορά τα σχετικά φυτά, φυτικά προϊόντα ή άλλα αντικείμενα.
Οι εν λόγω εκτελεστικές πράξεις καθορίζουν προσωρινά μέτρα, τα οποία είναι αναγκαία για τη μείωση του αντίστοιχου φυτοϋγειονομικού κινδύνου σε αποδεκτό επίπεδο, όσον αφορά την είσοδο των εν λόγω φυτών, φυτικών προϊόντων και άλλων αντικειμένων στην Ένωση.
5.Οι εκτελεστικές πράξεις που αναφέρονται στις παραγράφους 1, 2 και 4 προβλέπουν την υποβολή ετήσιων εκθέσεων από την οικεία τρίτη χώρα σχετικά με την εφαρμογή των αντίστοιχων προσωρινών μέτρων. Σε περίπτωση που η σχετική έκθεση οδηγεί στο συμπέρασμα ότι ο σχετικός κίνδυνος δεν αντιμετωπίζεται κατάλληλα από τα μέτρα που αναφέρονται, η πράξη που προβλέπει τα εν λόγω μέτρα καταργείται ή τροποποιείται αμέσως, ανάλογα με τις ανάγκες.
6.Η περίοδος εφαρμογής των εκτελεστικών πράξεων που αναφέρονται στις παραγράφους 1, 2 και 4 είναι τέτοια ώστε να επιτρέπει εύλογα την πλήρη αξιολόγηση όλων των φυτοϋγειονομικών κινδύνων και των μέτρων των οικείων τρίτων χωρών, και δεν υπερβαίνει τα 5 έτη.
7.Οι εκτελεστικές πράξεις που αναφέρονται στις παραγράφους 1, 2 και 4 εκδίδονται σύμφωνα με τη διαδικασία εξέτασης στην οποία παραπέμπει το άρθρο 107 παράγραφος 2.»·
10)στο άρθρο 44 παράγραφος 1, το στοιχείο α) αντικαθίσταται από το ακόλουθο κείμενο:
«α)η εν λόγω τρίτη χώρα εξασφαλίζει, μέσω της εφαρμογής υπό επίσημο έλεγχο ενός ή περισσότερων συγκεκριμένων μέτρων, επίπεδο φυτοϋγειονομικής προστασίας που είναι ισοδύναμο με τις ειδικές απαιτήσεις όσον αφορά την είσοδο στην επικράτεια της Ένωσης και/ή τη διακίνηση σε αυτό των σχετικών φυτών, φυτικών προϊόντων και άλλων αντικειμένων από άλλες τρίτες χώρες·»·
11)στο άρθρο 71, η παράγραφος 2 αντικαθίσταται από το ακόλουθο κείμενο:
«2.Το πιστοποιητικό φυτοϋγείας διευκρινίζει, υπό τον τίτλο “Πρόσθετη δήλωση”, ποια συγκεκριμένη απαίτηση πληρούται οσάκις η αντίστοιχη εκτελεστική πράξη, η οποία εκδίδεται σύμφωνα με το άρθρο 28 παράγραφοι 1 και 2, το άρθρο 30 παράγραφοι 1 και 3, το άρθρο 37 παράγραφος 4, το άρθρο 41 παράγραφοι 2 και 3 και το 54 παράγραφοι 2 και 3, προβλέπει διάφορες επιλογές για τις ανωτέρω απαιτήσεις. Η διευκρίνιση αυτή περιλαμβάνει την πλήρη διατύπωση της σχετικής απαίτησης.»·
12)στο άρθρο 88 προστίθενται οι ακόλουθες παράγραφοι:
«Ανατίθεται στην Επιτροπή η εξουσία να εκδίδει κατ’ εξουσιοδότηση πράξεις σύμφωνα με το άρθρο 105 που συμπληρώνουν τον παρόντα κανονισμό:
α)προσδιορίζοντας τα φυτά, τα φυτικά προϊόντα ή άλλα αντικείμενα τα οποία, κατά παρέκκλιση από το πρώτο εδάφιο, μπορούν να διακινούνται στο εσωτερικό της Ένωσης με φυτοϋγειονομικό διαβατήριο που συνδέεται με αυτά με τρόπο διαφορετικό από αυτόν της φυσικής επισύναψης, λόγω του μεγέθους, του σχήματος ή της ταχύτητας εμπορίας τους που καθιστά αδύνατη ή πολύ δύσκολη την εν λόγω επισύναψη· και
β)προβλέποντας κανόνες που διασφαλίζουν ότι το εν λόγω φυτοϋγειονομικό διαβατήριο, αν και δεν επισυνάπτεται, εξακολουθεί να αναφέρεται στα αντίστοιχα φυτά, φυτικά προϊόντα και άλλα αντικείμενα μέσω ειδικού σήματος, μικροκυκλώματος και/ή βάσης δεδομένων.»·
13)στο άρθρο 99, η παράγραφος 1 αντικαθίσταται από το ακόλουθο κείμενο:
«1.Ανατίθεται στην Επιτροπή η εξουσία να εκδίδει κατ’ εξουσιοδότηση πράξεις, σύμφωνα με το άρθρο 105, για τη συμπλήρωση του παρόντος κανονισμού μέσω του καθορισμού των στοιχείων που πρέπει να περιλαμβάνονται στις επίσημες βεβαιώσεις, κατά περίπτωση για τα φυτά, τα φυτικά προϊόντα ή άλλα αντικείμενα, εκτός των ξύλινων υλικών συσκευασίας, ως απόδειξη της εφαρμογής των μέτρων που θεσπίζονται σύμφωνα με το άρθρο 28 παράγραφος 1 ή 2, το άρθρο 30 παράγραφος 1 ή 3, το άρθρο 41 παράγραφος 2 ή 3, το άρθρο 44 ή το άρθρο 54 παράγραφος 2 ή 3.»·
14)στο άρθρο 103 η πρώτη περίοδος αντικαθίσταται από το ακόλουθο κείμενο:
«Η Επιτροπή καθιερώνει ηλεκτρονικό σύστημα για την υποβολή των γνωστοποιήσεων και των εκθέσεων από τα κράτη μέλη.»·
15)στο άρθρο 104 πρώτη παράγραφος, η πρώτη περίοδος αντικαθίσταται από το ακόλουθο κείμενο:
«Η Επιτροπή μπορεί να ορίζει, με εκτελεστικές πράξεις, ειδικούς κανόνες σχετικά με την υποβολή των γνωστοποιήσεων που αναφέρονται στο άρθρο 9 παράγραφοι 1 και 2, το άρθρο 11, το άρθρο 17 παράγραφος 3, το άρθρο 18 παράγραφος 6, το άρθρο 19 παράγραφος 2, το άρθρο 28 παράγραφος 7, το άρθρο 29 παράγραφος 3 πρώτο εδάφιο, το άρθρο 30 παράγραφος 8, το άρθρο 33 παράγραφος 1, το άρθρο 37 παράγραφος 10, το άρθρο 40 παράγραφος 4, το άρθρο 41 παράγραφος 4, το άρθρο 46 παράγραφος 4, το άρθρο 49 παράγραφος 6, το άρθρο 53 παράγραφος 4, το άρθρο 54 παράγραφος 4, το άρθρο 62 παράγραφος 1, το άρθρο 77 παράγραφος 2 και το άρθρο 95 παράγραφος 5.»
Άρθρο 2
Έναρξη ισχύος και εφαρμογή
Ο παρών κανονισμός αρχίζει να ισχύει την εικοστή ημέρα από τη δημοσίευσή του στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Το άρθρο 1 σημείο 11) εφαρμόζεται από ... [6 μήνες μετά την έναρξη της ισχύος του παρόντος κανονισμού].
Ο παρών κανονισμός είναι δεσμευτικός ως προς όλα τα μέρη του και ισχύει άμεσα σε κάθε κράτος μέλος.
Βρυξέλλες,
Για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο
Για το Συμβούλιο
