Γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής με θέμα «Ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών: Στρατηγική της ΕΕ για την καταπολέμηση του αντισημιτισμού και τη διαφύλαξη της εβραϊκής ζωής (2021-2030)»

[COM(2021) 615 final]

(2022/C 290/13)

Εισηγητής:

ο κ. Ákos TOPOLÁNSZKY

Αίτηση γνωμοδότησης	Ευρωπαϊκή Επιτροπή, 1.12.2021
Νομική βάση	Άρθρο 304 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης
Αρμόδιο τμήμα	Απασχόληση, κοινωνικές υποθέσεις, δικαιώματα του πολίτη
Υιοθετήθηκε από το τμήμα	7.3.2022
Υιοθετήθηκε από την ολομέλεια	23.3.2022
Σύνοδος ολομέλειας αριθ.	568
Αποτέλεσμα της ψηφοφορίας (υπέρ/κατά/αποχές)	145/0/4

1.   Συμπεράσματα και συστάσεις

1.1.

Η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή (ΕΟΚΕ) υποστηρίζει αταλάντευτα και τονίζει σθεναρά τις θεμελιώδεις αξίες που συγκροτούν τα θεμέλια της ΕΕ και της συνύπαρξης στην Ευρώπη. Θεωρεί ότι τυχόν εκδηλώσεις αντισημιτισμού είναι ασύμβατες με τις αξίες και τα πρότυπα της Ευρώπης διότι παραβιάζουν τον νόμο και επιφέρουν φαινόμενα αποκλεισμού που συνιστούν απειλή όχι μόνο για τις ενδιαφερόμενες κοινότητες και την εβραϊκή ζωή, αλλά και για την ευρωπαϊκή κληρονομιά, για την Ευρώπη του σήμερα και για ένα δημοκρατικό ευρωπαϊκό μέλλον που μπορεί να υλοποιηθεί μόνο σε μια πλουραλιστική κοινωνία.

1.2.

Η ΕΟΚΕ επικροτεί λοιπόν ευρέως τη δρομολόγηση της στρατηγικής (1), καθώς και το γεγονός ότι διενεργήθηκε προηγουμένως εκτεταμένη διαδικασία διαβούλευσης κατά το 2021. Είναι επίσης αναγκαίο, από κάθε άποψη, όχι μόνο να καταπολεμηθεί ο αντισημιτισμός, αλλά και να καταβληθούν συγχρόνως προσπάθειες για τη χάραξη δημόσιων πολιτικών και την ανάπτυξη συνεργασιών σε επίπεδο κοινότητας που προωθούν την αμοιβαία αποδοχή.

1.3.

Η ΕΟΚΕ επιδοκιμάζει σθεναρά το γεγονός ότι η στρατηγική αποσκοπεί όχι μόνο στην καταπολέμηση του αντισημιτισμού αλλά και στη διαφύλαξη της εβραϊκής ζωής. Οι εβραϊκές κοινότητες και τα μέλη τους δεν είναι μόνο παθητικά θύματα του παρελθόντος και του σήμερα, αλλά και ενεργό τμήμα των ευρωπαϊκών κοινωνιών. Η ΕΟΚΕ υποστηρίζει πλήρως το όραμα της στρατηγικής για ένα ευρωπαϊκό μέλλον όπου οι εβραϊκές κοινότητες θα διευρύνονται και θα αναπτύσσονται. Είναι δε πεπεισμένη ότι ο αντισημιτισμός δεν αποτελεί μόνο παραβίαση των δικαιωμάτων των Εβραίων της Ευρώπης, αλλά θέτει επίσης υπό δοκιμασία την ευρωπαϊκή ιδέα, τη συνύπαρξη στην Ευρώπη, το κράτος δικαίου, τα θεμελιώδη δικαιώματα και τη δημοκρατία.

1.4.

Η ΕΟΚΕ ενστερνίζεται τον λειτουργικό ορισμό που χρησιμοποιεί για τον αντισημιτισμό η Διεθνής Συμμαχία για τη Μνήμη του Ολοκαυτώματος (IHRA) (2) και προτρέπει σθεναρά όλα τα κράτη μέλη να τον υιοθετήσουν και να τον χρησιμοποιήσουν ως βάση της πολιτικής τους δράσης.

1.5.

Η ΕΟΚΕ προτίθεται να συμπεριλάβει το εν λόγω θέμα στην ετήσια ημερήσια διάταξη ενός από τα βασικά εσωτερικά της όργανα και να αξιολογεί, κατά περίπτωση, την εφαρμογή της στρατηγικής με τη βοήθεια και άλλων μέσων (επισκέψεις σε χώρες, έρευνα κ.λπ.).

1.6.

Η ΕΟΚΕ τάσσεται υπέρ της επίδειξης ιδιαίτερης προσοχής στην εκπαίδευση μεταξύ των προτεραιοτήτων της στρατηγικής, δεδομένου ότι διαδραματίζει ζωτικό ρόλο στην καταπολέμηση και την πρόληψη του αντισημιτισμού. Για τους σκοπούς της εκπαίδευσης και της διδασκαλίας, θα πρέπει —σε συνεργασία με τις ενδιαφερόμενες επαγγελματικές και αντιπροσωπευτικές οργανώσεις της εβραϊκής κοινότητας— να αναπτυχθεί μαθησιακό περιεχόμενο και διδακτικό υλικό για την αντιμετώπιση συναφών ζητημάτων, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνεται η καταπολέμηση της εθνοτικής μισαλλοδοξίας, του ρατσισμού, των εγκλημάτων μίσους και των προκαταλήψεων.

1.7.

Κρίνεται σκόπιμη η συστηματική χρήση στα μέσα ενημέρωσης όλων των διαθέσιμων συνταγματικών και ευρωπαϊκών νομικών πράξεων για την αντίκρουση του αντισημιτικού περιεχομένου, καθώς και η βελτίωση των γνώσεων και της κατανόησης της εβραϊκής ζωής, διασφαλίζοντας παράλληλα ότι τα σχετικά δημοσιεύματα είναι πιο ισορροπημένα και επιδεικνύουν μεγαλύτερη ευαισθησία σε αυτό το θέμα.

1.8.

Η ΕΟΚΕ συνιστά να εξετάσει η Επιτροπή τρόπους διασφάλισης του δικαιώματος των εβραϊκών κοινοτήτων να διαφυλάσσουν τις πεποιθήσεις και τα θρησκευτικά τελετουργικά τους κατά τη διαμόρφωση των μελλοντικών πολιτικών, με μέλημα την υποστήριξη της εβραϊκής ζωής στην Ευρώπη.

1.9.

Η ΕΟΚΕ εκτιμά ότι χρειάζεται να διευκολυνθεί και να προαχθεί περαιτέρω η πρόσβαση των πολιτών και του ευρέος κοινού στον εβραϊκό πολιτισμό, ως αδιαίρετη παρακαταθήκη της ευρωπαϊκής ταυτότητας, παρέχοντας συγχρόνως μια εξαιρετική ευκαιρία για την προώθηση της αμοιβαίας κατανόησης σε επίπεδο κοινότητας, η οποία αποτελεί προαπαιτούμενο τόσο για την επιτυχία της ευρωπαϊκής ιδέας όσο και για την ανάπτυξη της εβραϊκής ταυτότητας και την ενίσχυση των εβραϊκών κοινοτήτων.

1.10.

Ένα σαφές και ισχυρό νομοθετικό πλαίσιο που θα καταπολεμά συστηματικά τη ρητορική μίσους και τα συναφή φαινόμενα, όπως το ζήτημα της παραπληροφόρησης, αποτελεί ζωτικό και αναπόσπαστο στοιχείο της ευρωπαϊκής έννομης τάξης, αλλά δεν αποτελεί από μόνο του επαρκή απόκριση. Τα νομοθετικά πλαίσια θα πρέπει να συμπληρωθούν με εκπαιδευτικά εργαλεία και με ένα σύστημα προγραμμάτων ευρείας κλίμακας, σε κοινοτικό και κοινωνικό επίπεδο, δυνάμενων να προσεγγίσουν τους πολίτες.

1.11.

Η άνοδος του λαϊκισμού σε παγκόσμια κλίμακα εξαίρει την ανάγκη αποτύπωσης του ευρύτερου κοινωνικού πλαισίου του αντισημιτισμού. Η αντιμετώπιση μίας μορφής μίσους δεν είναι εφικτή χωρίς την αναγνώριση και την αποτελεσματική αντιμετώπιση των υπολοίπων μορφών.

1.12.

Η διασφάλιση της ελευθερίας των πολιτών να διαθέτουν πεποιθήσεις και θρησκευτικά τελετουργικά και να τα ασκούν άφοβα αποτελεί ευθύνη όλων των κρατών μελών. Ο εκφοβισμός, με οποιοδήποτε μέσο ή σε οποιονδήποτε βαθμό, απέναντι στις θρησκείες γενικά και στην εβραϊκή θρησκεία ειδικότερα, θα πρέπει να θεωρείται προσβολή της δημοκρατικής έννομης τάξης.

1.13.

Η ΕΟΚΕ προτρέπει την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να προσδώσει στην καταπολέμηση του αντισημιτισμού και στο στρατηγικό πρόγραμμα για τη διαφύλαξη της εβραϊκής ζωής μια ισχυρή διάσταση εξωτερικής πολιτικής σε όλες τις πτυχές της συνεργασίας με τρίτες χώρες και διεθνείς οργανισμούς.

1.14.

Για την ακόμη αποτελεσματικότερη εφαρμογή της στρατηγικής, η ΕΟΚΕ συνιστά τη σύσταση μόνιμης μονάδας στα πλαίσια του Συμβουλίου, επιφορτισμένης με την παρακολούθηση και την καταπολέμηση του αντισημιτισμού.

1.15.

Δεδομένου ότι ο αθλητισμός —και ιδίως το ποδόσφαιρο, λόγω της δημοτικότητας και της ευρείας προβολής του— ενέχει μεν σοβαρό κίνδυνο αντισημιτισμού, αλλά μπορεί συγχρόνως να αποτελέσει βασικό εργαλείο για την αποτελεσματική καταπολέμηση του εν λόγω φαινομένου, η ΕΟΚΕ είναι πεπεισμένη ότι απαιτούνται επίσης ισχυρές συστάσεις και κατευθυντήριες γραμμές στον συγκεκριμένο τομέα.

2.   Γενικές παρατηρήσεις

2.1.

Η ΕΟΚΕ υποστηρίζει αταλάντευτα και τονίζει σθεναρά τις θεμελιώδεις αξίες που συγκροτούν τα θεμέλια της ΕΕ και της συνύπαρξης στην Ευρώπη. Οι αξίες αυτές περιλαμβάνουν τον σεβασμό της ανθρώπινης αξιοπρέπειας, την ελευθερία, τη δημοκρατία, την ισότητα, το κράτος δικαίου και τον σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, συμπεριλαμβανομένων των δικαιωμάτων των προσώπων που ανήκουν σε μειονότητες (3). Θεωρεί ότι τυχόν εκδηλώσεις αντισημιτισμού είναι ασύμβατες με τις αξίες και τα πρότυπα της Ευρώπης διότι παραβιάζουν τον νόμο και επιφέρουν φαινόμενα αποκλεισμού που συνιστούν απειλή όχι μόνο για τις ενδιαφερόμενες κοινότητες και την εβραϊκή ζωή, αλλά και για την ευρωπαϊκή κληρονομιά, για την Ευρώπη του σήμερα και για ένα δημοκρατικό ευρωπαϊκό μέλλον που μπορεί να υλοποιηθεί μόνο σε μια πλουραλιστική κοινωνία.

2.2.

Είναι, ωστόσο, αξιοσημείωτο ότι η στρατηγική αποσκοπεί όχι μόνο στην καταπολέμηση του αντισημιτισμού αλλά και στη διαφύλαξη της εβραϊκής ζωής. Σε κάθε περίπτωση, αξίζει να επισημανθεί ότι οι εβραϊκές κοινότητες και τα μέλη τους δεν είναι μόνο παθητικά θύματα του παρελθόντος και του σήμερα, αλλά και ενεργό τμήμα των ευρωπαϊκών κοινωνιών με αξιοσημείωτη συμβολή που συμβάλλει σημαντικά στη δημιουργία μιας ποικιλόμορφης και πολυδεκτικής Ευρώπης. Η ΕΟΚΕ υποστηρίζει πλήρως το όραμα της στρατηγικής για ένα ευρωπαϊκό μέλλον όπου οι εβραϊκές κοινότητες θα διευρύνονται και θα αναπτύσσονται.

2.3.

Η ΕΟΚΕ επικροτεί λοιπόν ευρέως τη δρομολόγηση της στρατηγικής (4), καθώς και το γεγονός ότι διενεργήθηκε προηγουμένως εκτεταμένη διαδικασία διαβούλευσης κατά το 2021. Είναι επίσης αναγκαίο, από κάθε άποψη, όχι μόνο να καταπολεμηθεί ο αντισημιτισμός, αλλά και να καταβληθούν συγχρόνως προσπάθειες για τη χάραξη δημόσιων πολιτικών και την ανάπτυξη συνεργασιών σε επίπεδο κοινότητας που προωθούν την αμοιβαία αποδοχή. Η ΕΟΚΕ εκτιμά επίσης ότι οφείλει να υποστηρίξει όλες τις προσπάθειες που καταβάλλονται με στόχο να διασφαλιστεί ότι οι εβραϊκής καταγωγής Ευρωπαίοι πολίτες αισθάνονται σιγουριά και ασφάλεια, είναι ευπρόσδεκτοι σε ολόκληρη την Ευρώπη και έχουν θετικές μελλοντικές προοπτικές στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

2.4.

Η ΕΟΚΕ είναι πεπεισμένη ότι ο αντισημιτισμός δεν αποτελεί μόνο παραβίαση των δικαιωμάτων των Εβραίων της Ευρώπης, αλλά θέτει επίσης υπό δοκιμασία την ευρωπαϊκή ιδέα, τη συνύπαρξη στην Ευρώπη, το κράτος δικαίου, τα θεμελιώδη δικαιώματα και τη δημοκρατία. Το φαινόμενο αυτό επηρεάζει, επομένως, όλους τους πολίτες, καθώς και όλους τους πολιτικούς και δημόσιους οργανισμούς που διαθέτουν αρμοδιότητες, και αποτελεί «χάρτη ηλιοτροπίου» που αξιολογεί την εξέλιξη του ευρωπαϊκού τρόπου ζωής μας και τον βαθμό προστασίας των πολιτών και των αξιών της Ένωσης.

2.5.

Η ΕΟΚΕ συμφωνεί ότι είναι αναγκαίο τα θεσμικά όργανα της ΕΕ και τα κράτη μέλη να υιοθετήσουν μια στρατηγική βασισμένη σε μια κοινή προσέγγιση, αλλά εκτιμά ότι μια τέτοια προσέγγιση δεν επαρκεί από μόνη της. Οι δεσμεύσεις που απορρέουν από τις αξίες που καθορίζονται στις στρατηγικές πρέπει επίσης να υλοποιούνται με μετρήσιμο και επαληθεύσιμο τρόπο και να αναγνωρίζονται ως αυτονόητη εκδήλωση της συνύπαρξης στην Ευρώπη

2.6.

Όπως ήδη συμβαίνει ήδη στο πλαίσιο της δήλωσης του Συμβουλίου, του 2018, για την καταπολέμηση του αντισημιτισμού (5) και της δήλωσης του Συμβουλίου, του 2020, για την ενσωμάτωση της καταπολέμησης του αντισημιτισμού σε όλους τους τομείς πολιτικής (6), οι συστάσεις που προκύπτουν τόσο από ανεξάρτητη και δεόντως τεκμηριωμένη έρευνα όσο και από κοινοτικές έρευνες θα είναι θεμελιώδεις για τη χάραξη και την εφαρμογή των εθνικών στρατηγικών και των σχεδίων δράσης τους, καθώς και για την παρακολούθηση και την αξιολόγησή τους.

2.7.

Η ΕΟΚΕ συνιστά το υποστηριζόμενο από την Επιτροπή σχέδιο NOA (Networks Overcoming Antisemitism/Δίκτυα για την υπερνίκηση του αντισημιτισμού), το οποίο αξιολογεί τα μέτρα που λαμβάνει κάθε κράτος μέλος για την καταπολέμηση του αντισημιτισμού με τη βοήθεια αντικειμενικών ερωτήσεων και δεικτών βασισμένων σε διεθνή και ευρωπαϊκά πρότυπα (7), να εφαρμοστεί ευρέως σε όλα τα κράτη μέλη για να τα συνδράμει στην αποτελεσματική υλοποίηση και χάραξη των πολιτικών τους.

2.8.

Η ΕΟΚΕ ενστερνίζεται και εφαρμόζει τον λειτουργικό ορισμό εργασίας που χρησιμοποιεί για τον αντισημιτισμό η Διεθνής Συμμαχία για τη Μνήμη του Ολοκαυτώματος (IHRA). Προτρέπει δε σθεναρά όλα τα κράτη μέλη να τον υιοθετήσουν και να τον χρησιμοποιήσουν ως βάση για τη θέσπιση μέτρων και για τον καθορισμό της δράσης των κρατικών και των τοπικών θεσμικών φορέων σε αυτόν τον τομέα.

2.9.

Η ΕΟΚΕ επικροτεί και θεωρεί υποδειγματικό το γεγονός ότι η ανάπτυξη της στρατηγικής βασίζεται σε ευρεία διαδικασία διαβούλευσης (8). Η αρχή της μη διακριτικής μεταχείρισης, καθώς και οι διατάξεις και το πνεύμα του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, πρέπει να τηρούνται πλήρως.

2.10.

Η ΕΟΚΕ υποστηρίζει πλήρως τον διορισμό από κάθε κράτος μέλος, ως απαραίτητο στοιχείο της στρατηγικής του, ενός εθνικού συντονιστή ή ειδικού απεσταλμένου, επιφορτισμένου να συνδράμει στην απρόσκοπτη και αυτόνομη επιτέλεση έργου επιδιώκοντας τη συμμετοχή όλων των ενδιαφερομένων φορέων της κοινωνίας στις δραστηριότητές του.

2.11.

Ως εκπρόσωπος της οργανωμένης κοινωνίας των πολιτών στην Ευρωπαϊκή Ένωση, η ΕΟΚΕ θεωρεί επιτακτική ανάγκη την ανάληψη δράσης, όχι μόνο με τη διοργάνωση μεμονωμένων εκστρατειών ή εκστρατειών κατά του αντισημιτισμού, αλλά και με τη σύσταση μόνιμης αποστολής παρακολούθησης και ευαισθητοποίησης στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Εν προκειμένω, συνιστά θερμά τη σύσταση μόνιμης μονάδας στα πλαίσια του Συμβουλίου, επιφορτισμένης με την παρακολούθηση και την καταπολέμηση του αντισημιτισμού (9), με σκοπό όχι μόνο να αποκτήσει η ΕΕ ένα σημαντικό ορατό σύμβολο, αλλά και να ενισχυθεί το πολύτιμο έργο της Ευρωπαίας συντονίστριας για την καταπολέμηση του αντισημιτισμού και τη διαφύλαξη της εβραϊκής ζωής, επίσης από τα κράτη μέλη και την ομάδα εργασίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για τον αντισημιτισμό.

2.12.

Η ΕΟΚΕ προτίθεται να συμπεριλάβει το εν λόγω θέμα στην ετήσια ημερήσια διάταξη ενός από τα βασικά εσωτερικά της όργανα και να αξιολογεί, κατά περίπτωση, την εφαρμογή της στρατηγικής με τη βοήθεια και άλλων μέσων (επισκέψεις σε χώρες, έρευνα κ.λπ.).

3.   Πολιτική για την εκπαίδευση και τη νεολαία

3.1.

Η ΕΟΚΕ τάσσεται υπέρ της επίδειξης ιδιαίτερης προσοχής στην εκπαίδευση μεταξύ των προτεραιοτήτων της στρατηγικής, δεδομένου ότι διαδραματίζει ζωτικό ρόλο στην καταπολέμηση και την πρόληψη του αντισημιτισμού. Παρότι η νομοθεσία και η επιβολή του νόμου, συμπεριλαμβανομένου του ποινικού δικαίου, διαδραματίζουν προφανώς μείζονα ρόλο στην καταπολέμηση της διαγενεακής μεταβίβασης του μίσους, η μακροπρόθεσμη αλλαγή στάσης, δημόσιου λόγου και νοοτροπίας μπορεί να επιτευχθούν μόνο με εργαλεία εκπαιδευτικής πολιτικής και μέσα σε επίπεδο κοινότητας.

3.2.

Η έκθεση, του 2019, του Οργανισμού Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (FRA) (10) δείχνει σαφώς ότι οι αντισημιτικές επιθέσεις βάλλουν πολύ συχνά κατά νέων ηλικίας 18 έως 34 ετών και αποτελούν καθημερινή πραγματικότητα για πολλούς εξ αυτών. Τα εβραϊκά σχολεία χρήζουν προστασίας σε ολόκληρη την Ευρώπη. Η ΕΟΚΕ συνιστά οι μαθητές της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, οι σπουδαστές και οι νεαροί ενήλικες να πρωτοστατήσουν στην εφαρμογή της στρατηγικής, σε συνεργασία με διοργανωτές δραστηριοτήτων για νέους και οργανώσεις φοιτητών, καθώς και μέσω συνεχούς διαδικασίας διαβούλευσης και διαλόγου με το σύνολο των εν λόγω φορέων, μεταξύ άλλων και σε τοπικό επίπεδο. Η εμπειρία τους στους τομείς της ρητορικής μίσους και των εγκλημάτων μίσους, των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και της εκπαίδευσης είναι επίσης υψίστης σημασίας διότι μπορούν να αποτελέσουν τα πρώτα θύματα και, ενδεχομένως, τον βασικό στόχο των αντισημιτικών επιθέσεων.

3.3.

Σύμφωνα με τη γνωμοδότηση της ΕΟΚΕ, η στρατηγική θα πρέπει να περιλαμβάνει επίσης τις λεγόμενες «συν-σχεδιαζόμενες παρεμβάσεις» με τη συμμετοχή όλων των ενδιαφερομένων, συμπεριλαμβανομένων άλλων μειονοτικών ομάδων και εκπροσώπων ήδη υφιστάμενων διαθρησκευτικών οργανώσεων, με στόχο να επέλθει ριζική αλλαγή προς τη σωστή κατεύθυνση.

3.4.

Τα πανεπιστήμια και οι επιστημονικές κοινότητες μετατρέπονται ενίοτε σε πνευματικές εστίες αντισημιτισμού. Η συμμετοχή των διοικήσεων των πανεπιστήμιων στην καταπολέμηση του αντισημιτισμού θα πρέπει να αποτελέσει προτεραιότητα της στρατηγικής, σύμφωνα με τη σχετική καθοδήγηση που παρέχεται στη δημοσίευση της Unesco με τίτλο «Addressing antisemitism through education» (Πρόληψη του αντισημιτισμού μέσω της εκπαίδευσης» (11), η εφαρμογή της οποίας θα ήταν σίγουρα σκόπιμο να καταστεί υποχρεωτική. Οι σχετικές κατευθυντήριες γραμμές περιλαμβάνουν ειδικότερα την ενεργοποίηση διαφανών μηχανισμών μετά από εκδηλώσεις αντισημιτισμού, δηλαδή ενδεδειγμένη διαδικασία, καταγγελίες περιστατικών και δέουσα παρακολούθησή τους, καθώς και ακύρωση τυχόν αντισημιτικών μέτρων που λαμβάνονται από τις διοικήσεις των πανεπιστημίων.

3.5.

Προκειμένου να διευκρινιστεί στους διδάσκοντες σε σχολεία και πανεπιστήμια τι ακριβώς σημαίνει αντισημιτισμός, θα πρέπει να τους παρέχονται έμπρακτα οι ευκαιρίες κατάρτισης και διδασκαλίας που υποδεικνύονται στη στρατηγική. Επίσης, τα σχολεία θα πρέπει να ενθαρρυνθούν, με χρηματοοικονομικά μέσα και με την οργάνωση της μάθησης, να θέσουν σε εφαρμογή προγράμματα ευαισθητοποίησης και ανάπτυξης γνώσεων με τη συμμετοχή εβραϊκών οργανώσεων —τόσο οργανώσεων πολιτών όσο και θρησκευτικών οργανώσεων— προκειμένου να καταπολεμήσουν την παραπληροφόρηση, καθώς και την άρνηση, τη συγκάλυψη και την υποβάθμιση του Ολοκαυτώματος, και να αδρανοποιήσουν οποιαδήποτε απόπειρα εξύμνησης των Ναζί και των συνεργατών τους, αφετέρου. Παρεμφερή προγράμματα θα μπορούσαν να προβλεφθούν στο πλαίσιο των μαθημάτων (ένταξης) που απευθύνονται στους μετανάστες. Η ΕΟΚΕ θεωρεί επίσης επιθυμητή και σκόπιμη τη συμμετοχή μελών των οργάνων λήψης αποφάσεων τόσο της ΕΕ όσο και των κρατών μελών σε προγράμματα κατάρτισης στο πλαίσιο των οποίων θα μπορούσαν να αναπτύξουν τις δεξιότητές τους όσον αφορά την εβραϊκή κοινότητα και άλλες μειονότητες.

3.6.

Σχετικά με το μέλλον και την ασφάλεια της εβραϊκής κοινότητας στην Ευρώπη, η ΕΟΚΕ συνιστά στα κράτη μέλη, αφενός, να αναθέσουν στα αρμόδια υπουργεία τους την εξέταση του περιεχομένου και του προσανατολισμού των εθνικών σχολικών προγραμμάτων και προγραμμάτων σπουδών των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων όσον αφορά τον αντισημιτισμό και την αναγνώριση των εβραϊκών αξιών και της εβραϊκής ταυτότητας και, αφετέρου, να αναπτύξουν —για τους σκοπούς της εκπαίδευσης και της διδασκαλίας και σε συνεργασία με τις ενδιαφερόμενες επαγγελματικές και αντιπροσωπευτικές οργανώσεις της εβραϊκής κοινότητας— μαθησιακό περιεχόμενο και διδακτικό υλικό για την αντιμετώπιση συναφών ζητημάτων, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνεται η καταπολέμηση της εθνοτικής μισαλλοδοξίας, του ρατσισμού, των εγκλημάτων μίσους και των προκαταλήψεων.

3.7.

Η ΕΟΚΕ συνιστά στην Επιτροπή να αναπτύξει διδακτικό ενημερωτικό υλικό, προσβάσιμο και κατάλληλο προς χρήση από όλες τις ενδιαφερόμενες ομάδες, το οποίο θα καθορίζει —στη γλώσσα του εκάστοτε σχολείου και προς όφελος των μειονοτήτων, ιδίως δε των εβραϊκών κοινοτήτων— τι σημαίνει το «ανήκειν» σε μια Ευρωπαϊκή Ένωση εδραζόμενη στις αξίες της δημοκρατίας και των θεμελιωδών ανθρωπίνων δικαιωμάτων, όπου η πολυμορφία και η καταπολέμηση των διακρίσεων αποτελούν προφανείς και αυτονόητες αξίες.

3.8.

Η ΕΟΚΕ συνιστά τα ιδρύματα δευτεροβάθμιας και τριτοβάθμιας εκπαίδευσης να συμπεριλάβουν σαφώς τόσο την προσήλωσή τους στον αντισημιτισμό όσο και την αναγνώριση των εβραϊκών αξιών στην πολιτική τους κατά των διακρίσεων.

3.9.

Η ΕΟΚΕ προτείνει να δοθεί στις εβραϊκές οργανώσεις νεολαίας ηγετικός ρόλος στις μελλοντικές δημόσιες πολιτικές που αποσκοπούν στην προώθηση της εβραϊκής ζωής σε όλους τους τομείς που υποδεικνύονται στη στρατηγική και να διασφαλιστεί ότι τους παρέχεται η δέουσα υποστήριξη από τους φορείς χάραξης πολιτικής για την υλοποίηση των δραστηριοτήτων τους.

4.   Μέσα ενημέρωσης

4.1.

Για την καταπολέμηση του αντισημιτικού περιεχομένου, τα μέσα ενημέρωσης θα πρέπει, κατά τις συνήθεις δραστηριότητες τους, να αναλάβουν αποφασιστική δράση βασισμένη σε κοινές αξίες και να υποστηρίξουν σθεναρά τη διάδοση θετικού περιεχομένου που αναγνωρίζει την αξιοπρέπεια και τα δικαιώματα των μειονοτήτων, συμπεριλαμβανομένων των ατόμων εβραϊκής καταγωγής, μεταξύ άλλων και στο πλαίσιο εκστρατειών στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

4.2.

Η εκπροσώπηση των εβραϊκών κοινοτήτων και των μελών τους στα παραδοσιακά μέσα ενημέρωσης και στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης είναι, κατά κανόνα, πολύ περιορισμένη και κατ’ εξοχήν επικεντρωμένη στις επιπτώσεις της αντισημιτικής βίας και της τρομοκρατίας, καθώς και στη συλλογική μνήμη του Ολοκαυτώματος στην Ευρώπη, θέματα των οποίων η σημασία είναι προφανώς αδιαμφισβήτητη. Ωστόσο, πέραν αυτών, θα ήταν επίσης σκόπιμο να διατίθεται πιο θετικό περιεχόμενο, όπως η παρουσίαση των σύγχρονων εβραϊκών παραστατικών τεχνών ή των εβραϊκών εορτών ή η προώθηση των εβραϊκών γλωσσών, ως ένδειξη αναγνώρισης της σημασίας της κοινωνικής συνύπαρξης.

4.3.

Επιπλέον, πέραν του κλάδου του πολιτισμού, μια σειρά έργων και πρωτοβουλιών της κοινωνίας των πολιτών ή της εβραϊκής κοινότητας που αποσκοπούν σε μια πιο πολυδεκτική και δημοκρατική Ευρώπη, με συνεκτίμηση των αξιών και των στόχων της ΕΕ, υλοποιούνται επί του παρόντος εκ παραλλήλου στα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Οι πρωτοβουλίες αυτές αναλαμβάνονται σε διάφορους τομείς οι οποίοι συμπεριλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, την καταπολέμηση του ρατσισμού, τα ανθρώπινα δικαιώματα, την προστασία του περιβάλλοντος και την πολιτιστική πολυμορφία.

4.4.

Κατά την άποψη της ΕΟΚΕ, εκτός από την ευκαιρία που παρέχεται στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για την εξοικείωση τόσο με τις παραδοσιακές αξίες της εβραϊκής κοινότητας όσο και με τις ιστορικές και θρησκευτικές εκφάνσεις της, θα ήταν επιθυμητό για την κοινωνία γενικότερα να έχει μια ιδέα σχετικά με τη θετική επίδραση του ακτιβισμού της εβραϊκής κοινότητας στο σύνολο της κοινωνίας, η οποία μπορεί επίσης να συμβάλει σημαντικά στην καταπολέμηση των στερεοτύπων (12).

4.5.

Είναι αναγκαίο να βελτιωθούν οι γνώσεις και η κατανόηση της εβραϊκής ζωής στα μέσα ενημέρωσης, μέσω της κατάρτισης και της ενημέρωσης των δημοσιογράφων, κατά τρόπο ώστε τα σχετικά δημοσιεύματα να είναι πιο ισορροπημένα και να επιδεικνύουν μεγαλύτερη ευαισθησία σε αυτό το θέμα.

4.6.

Κρίνεται σκόπιμη η συστηματική χρήση στα μέσα ενημέρωσης όλων των διαθέσιμων συνταγματικών και ευρωπαϊκών νομικών πράξεων για την αντίκρουση του αντισημιτικού περιεχομένου. Προς τον σκοπό αυτό, θα πρέπει επίσης να αναλαμβάνονται συστηματικές διερευνητικές δραστηριότητες με τη συμμετοχή κρατικών φορέων εποπτείας των μέσων ενημέρωσης και οργανώσεων παρακολούθησης.

5.   Πολιτισμός

5.1.

Η ΕΟΚΕ εκτιμά ότι χρειάζεται να διευκολυνθεί και να προαχθεί περαιτέρω η πρόσβαση των πολιτών και του ευρέος κοινού στον εβραϊκό πολιτισμό, ως αδιαίρετη παρακαταθήκη της ευρωπαϊκής ταυτότητας, παρέχοντας συγχρόνως μια εξαιρετική ευκαιρία για την προώθηση της αμοιβαίας κατανόησης σε επίπεδο κοινότητας, η οποία αποτελεί προαπαιτούμενο τόσο για την επιτυχία της ευρωπαϊκής ιδέας όσο και για την ανάπτυξη της εβραϊκής ταυτότητας και την ενίσχυση των εβραϊκών κοινοτήτων.

5.2.

Η εκπαίδευση όσον αφορά τον εβραϊκό πολιτισμό, ως αδιαμφισβήτητο, αναπόσπαστο και αδιαίρετο τμήμα της ευρωπαϊκής πολιτισμικής παλέτας, καθίσταται ολοένα και πιο αναγκαία στα σχολεία, δεδομένου ότι ο αριθμός των ατόμων που βρίσκονται σε καθημερινή επαφή με την εβραϊκή ζωή μειώθηκε μετά το Ολοκαύτωμα.

5.3.

Η ΕΟΚΕ είναι πεπεισμένη ότι η πολιτιστική κληρονομιά θα πρέπει να αναγνωρίζεται, να γίνεται σεβαστή και να προάγεται ως ζωντανή και εξελισσόμενη πραγματικότητα, και όχι ως απλή παρακαταθήκη του απώτερου παρελθόντος. Προς το σκοπό αυτό, απαιτείται να υποστηριχθεί η αυξημένη συμμετοχή και δέσμευση σε τοπικό επίπεδο μέσω της ενθάρρυνσης εταιρικών σχέσεων με τα ενδιαφερόμενα μέρη.

5.4.

Μολονότι η στρατηγική κάνει αναφορά στη σύμβαση του Φάρο (13), δεν εξετάζει ωστόσο το ζήτημα της πρακτικής εφαρμογής της. Το πλαίσιο και οι κατευθυντήριες γραμμές που προβλέπονται στη σύμβαση αυτή χρειάζεται να μετουσιωθούν σε πράξη προκειμένου να προαχθεί η συνεργασία και η ανάπτυξη στους τομείς της επιστήμης, του πολιτισμού, των τεχνών και της εκπαίδευσης, συμπεριλαμβανομένου επίσης του τουρισμού.

5.5.

Η ΕΟΚΕ καλεί τα θεσμικά όργανα της ΕΕ, τα κράτη μέλη, καθώς και τις οργανώσεις τόσο της κοινωνίας των πολιτών όσο και των κοινωνικών εταίρων, να προβάλουν και να τιμήσουν δεόντως την εβραϊκή συμβολή στην Ευρωπαϊκή Ένωση ως συστατικό και αναφαίρετο στοιχείο του κοινού μας πολιτισμού, αντλώντας π.χ. έμπνευση από μια πρωτοβουλία με τίτλο «Έτος εβραϊκής ζωής και πολιτισμού» που σηματοδοτεί 1 700 χρόνια εβραϊκής παρουσίας στη Γερμανία. Προτείνει να υποστηριχθούν οι Ευρωπαϊκές Ημέρες Εβραϊκού Πολιτισμού, με τη συμμετοχή των αρμόδιων θεσμικών φορέων και της κοινωνίας των πολιτών, και ενθαρρύνει τη συνεργασία με το Συμβούλιο της Ευρώπης για την εφαρμογή και την επέκταση του προγράμματος Πολιτιστικών Διαδρομών του.

5.6.

Ελλείψει κάποιας συναφούς πρωτοβουλίας, κρίνεται σκόπιμη η θέσπιση εθνικών προτύπων και κατευθυντηρίων γραμμών με στόχο τη διαφύλαξη, τη διατήρηση και την αναζωογόνηση της εβραϊκής πολιτιστικής κληρονομιάς, με παράλληλη εξασφάλιση επαρκούς χρηματοδότησης επί τούτου. Η παρουσία του εβραϊκού πολιτισμού στον διαπολιτισμικό διάλογο και η παρουσίασή του θα πρέπει να υποστηριχθούν.

5.7.

Η ΕΟΚΕ κρίνει αναγκαία τόσο τη χάραξη ολοκληρωμένων μακρόπνοων στρατηγικών για τη διαφύλαξη της πολιτιστικής κληρονομιάς, βασισμένων στη συμμετοχή των τοπικών κοινοτήτων και σε μια πολυτομεακή προσέγγιση, όσο και τη στήριξη της εφαρμογής τους με χρηματοδοτικά μέσα. Προς το σκοπό αυτό, χρειάζεται να προσδιοριστούν τα ενδιαφερόμενα μέρη (τοπικές κοινότητες, δήμοι, εθελοντές, ακτιβιστές, κοινωνικοί εταίροι, οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών, εβραϊκές θρησκευτικές κοινότητες, εκκλησίες, περιφερειακά και εθνικά θεσμικά όργανα, δημόσιες αρχές), να καθοριστούν μέθοδοι ενημέρωσης, συμμετοχής και διαβούλευσης, να εντοπιστούν ευκαιρίες συνεργασίας και εταιρικών σχέσεων και να υποστηριχθούν συστηματικά οι σχετικές διαδικασίες. Η μόνιμη συμμετοχή της Ευρωπαϊκής ένωσης για τη διατήρηση και την προώθηση του εβραϊκού πολιτισμού και της εβραϊκής πολιτιστικής κληρονομιάς (European Association for the Preservation and Promotion of Jewish Culture and Heritage/AEPJ), της σημαντικότερης οργάνωσης για την προστασία της εβραϊκής κληρονομιάς στην Ευρώπη, είναι θεμελιώδους σημασίας.

6.   Ρητορική μίσους, εγκλήματα μίσους και ασφάλεια

6.1.

Ένα σαφές και ισχυρό νομοθετικό πλαίσιο που θα καταπολεμά συστηματικά τη ρητορική μίσους και τα συναφή φαινόμενα, όπως το ζήτημα της παραπληροφόρησης, αποτελεί ζωτικό και αναπόσπαστο στοιχείο της ευρωπαϊκής έννομης τάξης, αλλά δεν αποτελεί από μόνο του επαρκή απόκριση. Πρέπει επίσης να συνοδεύεται από εκπαιδευτικά εργαλεία και προγράμματα ευρείας κλίμακας δυνάμενα να προσεγγίσουν τους πολίτες και τα οποία, μεταξύ άλλων, θα προωθούν τον ψηφιακό γραμματισμό και την απόκτηση γνώσεων σε θέματα πληροφόρησης, θα συγκεκριμενοποιούν τις αξίες της υπεύθυνης συμμετοχής των πολιτών στα κοινά και θα διαπαιδαγωγούν για την καταπολέμηση των προκαταλήψεων και της παραπληροφόρησης, με στόχο την καλλιέργεια πνεύματος αμοιβαίας κατανόησης.

6.2.

Κατά την άποψη της ΕΟΚΕ, είναι εξαιρετικά σημαντικό να κατανοηθούν οι ρίζες και τα αίτια όλων των μορφών βίας εις βάρος των μεμονωμένων Εβραίων και των εβραϊκών κοινοτήτων, προκειμένου να καταστεί δυνατή η ανάληψη εποικοδομητικής δράσης μέσω όχι μόνο της ποινικής δικαιοσύνης, αλλά και ενός αποτελεσματικότερου συστήματος κοινοτικών και κοινωνικών παρεμβάσεων, μεταξύ άλλων, με την υποστήριξη εκστρατειών ευαισθητοποίησης κατά των διακρίσεων, με την αρωγή των οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών για την παροχή κατάρτισης σε ομάδες-στόχους, προκειμένου να είναι σε θέση να αναγνωρίζουν τη ρητορική μίσους και τα εγκλήματα μίσους και να ενθαρρύνονται να αντιδράσουν, καθώς και με την ενίσχυση και την οικονομική στήριξη των εν λόγω οργανώσεων για την παρακολούθηση, τη συλλογή πληροφοριών και την κατάρτιση εκθέσεων σε εθνικό και διεθνές επίπεδο.

6.3.

Η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι η ευθύνη των πολιτών σε αυτούς τους τομείς δεν είναι ισομερής και κρίνει σκόπιμο να επισημανθεί πρωτίστως η ευθύνη εκείνων των οποίων οι δραστηριότητες επηρεάζουν περισσότερο τις κοινωνικές προκαταλήψεις, με αποτέλεσμα να χρειάζεται να παρεμποδισθούν κατά προτεραιότητα και, ενδεχομένως, να διωχθούν στις πλέον σοβαρές περιπτώσεις. Μεταξύ αυτών περιλαμβάνονται πολιτικοί παράγοντες, δημόσιοι υπάλληλοι και υπάλληλοι οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης, καθώς και εκπρόσωποι των υπηρεσιών επιβολής του νόμου και των δικαστικών οργάνων. Οι παραβάσεις στις οποίες υποπίπτουν χρήζουν αντιμετώπισης κατά προτεραιότητα και με τον προσήκοντα τρόπο.

6.4.

Είναι αναγκαίο να ενισχυθεί η ενδοϋπηρεσιακή κατάρτιση όσον αφορά την ευαισθητοποίηση εντός των εν λόγω θεσμικών φορέων, συμπεριλαμβανομένων των υπηρεσιών επιβολής του νόμου, και να διεξάγονται τακτικές αξιολογήσεις της ενδοϋπηρεσιακής κατάστασης, με στόχο τον σχεδιασμό ενδεδειγμένων πολιτικών για την ανάδειξη ενδεχόμενων προκαταλήψεων μεταξύ του προσωπικού και για τη βελτίωση της κατάστασης.

6.5.

Η ΕΟΚΕ προτρέπει τον Οργανισμό Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (FRA) να προβεί σε διεξοδικότερη ανάλυση της υφιστάμενης κατάστασης ως προς την ασφάλεια και τις απειλές κατά της εβραϊκής ζωής. Συγχρόνως, οι απόπειρες παραπληροφόρησης σε επίπεδο κρατών μελών που θέτουν στο στόχαστρο την εβραϊκή κοινότητα και εκπορεύονται από ψευδείς ή εσφαλμένες πληροφορίες, ιδίως όσον αφορά τις τελετουργικές πράξεις, θα πρέπει να διερευνώνται και να αποτρέπονται με τη βοήθεια εργαλείων επικοινωνίας και μέσων δημόσιας πολιτικής.

6.6.

Ενδείκνυται να ενισχυθούν οι θεσμοθετημένοι μηχανισμοί συνεργασίας μεταξύ των υπηρεσιών επιβολής του νόμου και των οργανώσεων της εβραϊκής κοινότητας, αλλά και να παρασχεθεί η απαιτούμενη κατάρτιση προκειμένου να είναι η αστυνομία σε θέση να εντοπίζει επακριβώς αυτά τα είδη αδικημάτων και τα κίνητρά τους που βασίζονται σε προκαταλήψεις. Σύμφωνα με τη στρατηγική της ΕΕ για τα δικαιώματα των θυμάτων (2020-2025) (14), θα πρέπει να υποστηριχθεί η ικανότητα της εβραϊκής κοινότητας και των οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών να παρέχουν υπηρεσίες αρωγής των θυμάτων. Σε επίπεδο ΕΕ, θα πρέπει να προβλεφθεί η ομοιόμορφη και ολοκληρωμένη συγκέντρωση περισσότερο συγκρίσιμων δεδομένων.

6.7.

Η άνοδος του λαϊκισμού σε παγκόσμια κλίμακα καθιστά αναγκαία την αποτύπωση του ευρύτερου κοινωνικού πλαισίου του αντισημιτισμού κατά την προσπάθεια καταπολέμησης αυτού του φαινομένου: η ξενοφοβία, η ομοφοβία, η τρανσφοβία, ο ρατσισμός, η αθιγγανοφοβία συχνά συμβαδίζουν με τον αντισημιτισμό και είναι αδύνατον να αντιμετωπιστεί μία μορφή μίσους αγνοώντας τις υπόλοιπες μορφές του. Πρόκειται για διαφορετικά συμπτώματα του ίδιου κοινωνικού φαινομένου, τα οποία δεν μπορούν να ερμηνευθούν ή να αντιμετωπιστούν με αποτελεσματικό τρόπο μεμονωμένα.

6.8.

Οι εβραϊκές κοινότητες της Ευρώπης βρίσκονται αντιμέτωπες με την ανάγκη ενίσχυσης της ασφάλειας γύρω από τα σχολεία, τις συναγωγές και τα κοινοτικά κέντρα τους. Τα κράτη θα πρέπει να υιοθετήσουν μια ολιστική και συνεκτική προσέγγιση προς τον σκοπό αυτό, προβλέποντας ενδεδειγμένα μέτρα και/ή χρηματοδότηση για την αντιμετώπιση των συγκεκριμένων προκλήσεων, προκειμένου να εγγυηθούν την ασφάλεια των εβραϊκών ιδρυμάτων και των συνθηκών διαβίωσης των εβραϊκών κοινοτήτων.

7.   Θρησκευτική ελευθερία και πρακτική

7.1.

Η διασφάλιση της ελευθερίας των πολιτών να διαθέτουν πεποιθήσεις και θρησκευτικά τελετουργικά και να τα ασκούν άφοβα αποτελεί ευθύνη όλων των κρατών μελών. Ο εκφοβισμός, με οποιοδήποτε μέσο ή σε οποιονδήποτε βαθμό, απέναντι στις θρησκείες γενικά και στην εβραϊκή θρησκεία ειδικότερα, θα πρέπει να θεωρείται προσβολή της δημοκρατικής έννομης τάξης.

7.2.

Ο διαθρησκευτικός διάλογος πρέπει να αποτελέσει αντικείμενο στρατηγικών βασισμένων στις πραγματικές αξίες που είναι κοινές στις διάφορες θρησκευτικές οργανώσεις και να μην θεωρείται —αλλά και ούτε να υλοποιείται— ως απλή χειρονομία ευγένειας· η προσέγγιση αυτή χρήζει υποστήριξης με ειδικά κρατικά μέσα.

7.3.

Οι εβραϊκές κοινότητες επιθυμούν την άρση της αυξανόμενης νομικής αβεβαιότητας όσον αφορά την τελετουργική σφαγή (Shechita) και την περιτομή (Brit Mila), και την ενιαία αντιμετώπιση του εν λόγω ζητήματος στο πλαίσιο του ενωσιακού δικαίου. Ως εκ τούτου, η ΕΟΚΕ προκρίνει τη συστηματική συζήτηση των συγκεκριμένων ζητημάτων με τις εβραϊκές κοινότητες και τη νομική διευθέτησή τους, αναγνωρίζοντας ότι αποτελούν αναπόσπαστο τμήμα του τελετουργικού της εβραϊκής θρησκείας εδώ και χιλιάδες χρόνια, μεταξύ άλλων και στην Ευρώπη.

8.   Διεθνής διάσταση

8.1.

Η ΕΟΚΕ προτρέπει την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να προσδώσει στην καταπολέμηση του αντισημιτισμού και στο στρατηγικό πρόγραμμα για τη διαφύλαξη της εβραϊκής ζωής μια ισχυρή διάσταση εξωτερικής πολιτικής σε όλες τις πτυχές της συνεργασίας με τρίτες χώρες και διεθνείς οργανισμούς.

8.2.

Η ΕΟΚΕ επικροτεί τη συμπερίληψη των διεθνών πτυχών στην ανακοίνωση της Επιτροπής και θεωρεί, ειδικότερα, τα μέσα της πολιτικής γειτονίας και της αναπτυξιακής συνεργασίας της ΕΕ, καθώς και τα μέσα που αποσκοπούν στην προσέγγιση των υποψηφίων προς ένταξη χωρών με την ΕΕ, ως ενδεδειγμένους μηχανισμούς για την καταπολέμηση του αντισημιτισμού και την προώθηση της εβραϊκής ζωής.

9.   Αθλητισμός

9.1.

Δεδομένου ότι ο αθλητισμός —και ιδίως το ποδόσφαιρο, λόγω της δημοτικότητας και της ευρείας προβολής του— ενέχει μεν σοβαρό κίνδυνο αντισημιτισμού, αλλά μπορεί συγχρόνως να αποτελέσει βασικό εργαλείο για την αποτελεσματική καταπολέμηση του εν λόγω φαινομένου, η ΕΟΚΕ είναι πεπεισμένη ότι απαιτούνται επίσης ισχυρές συστάσεις και κατευθυντήριες γραμμές στον συγκεκριμένο τομέα. Εν προκειμένω, επιδοκιμάζει τις κατευθυντήριες γραμμές του Οδηγού βέλτιστων πρακτικών για την πολυμορφία και την καταπολέμηση των διακρίσεων της Διεθνούς Ομοσπονδίας Ποδοσφαιρικών Σωματείων (FIFA), ο οποίος θα μπορούσε επίσης να αποτελέσει χρήσιμο σημείο αναφοράς για τη στρατηγική.

9.2.

Κρίνεται σημαντικό οι αθλητικές ομοσπονδίες και οργανώσεις να καθορίζουν τους στόχους τους ανά θέμα βάσει των συστάσεων της FIFA (εσωτερικοί κανονισμοί, κυρώσεις και παρακολούθηση της εφαρμογής τους, εκπαίδευση, δικτύωση και συνεργασία, επικοινωνία και ισότητα ευκαιριών).

9.3.

Η ΕΟΚΕ θεωρεί σκόπιμη την ανάπτυξη και την ευρεία χρήση προγραμμάτων κατάρτισης και ενημέρωσης για τους οπαδούς, τους συλλόγους και τις ενώσεις, στο πλαίσιο της ανάληψης σαφούς δέσμευσης εκ μέρους τους. Η παρακολούθηση παρεμφερών προγραμμάτων κατάρτισης θα μπορούσε επίσης να επιβάλλεται στο πλαίσιο κυρώσεων κατά οπαδών, επιπροσθέτως των ποινικών κυρώσεων ή ανεξαρτήτως αυτών.

9.4.

Η ΕΟΚΕ θεωρεί αναγκαία την προετοιμασία διδακτικού υλικού για την κοινότητα των οπαδών με στόχο τη βελτίωση της κατανόησης του ιστορικού πλαισίου του αντισημιτισμού στις κερκίδες των σταδίων, σε συνδυασμό με την καλλιέργεια πνεύματος ένταξης (15).

9.5.

Οι εθνικές ομοσπονδίες και οι σύλλογοι θα πρέπει να ενθαρρύνονται με αθλητικά μέσα να προβαίνουν οι ίδιες σε δημοσιεύσεις εκπαιδευτικού περιεχομένου και να καταρτίζουν προγράμματα ευαισθητοποίησης (16), σε συνεργασία με τις ενδιαφερόμενες τοπικές οργανώσεις.

---

(1)  Ανακοίνωση της Επιτροπής με τίτλο «Ευρωπαϊκή στρατηγική για την καταπολέμηση του αντισημιτισμού και τη διαφύλαξη της εβραϊκής ζωής» [COM(2021) 615 final].

(2)  «Ο αντισημιτισμός είναι μια συγκεκριμένη αντίληψη για τους Εβραίους, η οποία μπορεί να εκφράζεται ως μίσος εναντίον των Εβραίων. Οι λεκτικές και σωματικές εκδηλώσεις αντισημιτισμού στρέφονται κατά Εβραίων ή μη Εβραίων και/ή των περιουσιών τους, των ιδρυμάτων και θρησκευτικών χώρων της εβραϊκής κοινότητας». https://www.holocaustremembrance.com/resources/working-definitions-charters/working-definition-antisemitism

(3)  Ενοποιημένη απόδοση της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση και της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EL/TXT/HTML/?uri=CELEX:12012M/TXT&from=EL.

(4)  Ανακοίνωση της Επιτροπής με τίτλο «Ευρωπαϊκή στρατηγική για την καταπολέμηση του αντισημιτισμού και τη διαφύλαξη της εβραϊκής ζωής» [COM(2021) 615 final].

(5)  https://data.consilium.europa.eu/doc/document/ST-15213-2018-INIT/el/pdf.

(6)  https://data.consilium.europa.eu/doc/document/ST-13637-2020-INIT/el/pdf.

(7)  https://www.noa-project.eu/report-cards/ Η χρησιμοποιούμενη μεθοδολογία αξιολογεί τη γραμμή δράσης κάθε κράτους μέλους σε δέκα τομείς που επίσης επισημαίνονται στη στρατηγική: εκπαίδευση, εγκλήματα μίσους, ρητορική μίσους, μέσα ενημέρωσης, μνήμη του Ολοκαυτώματος, αθλητισμός, διαθρησκευτικός διάλογος, θρησκευτική ελευθερία, πολιτισμός και προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς, καθώς και ασφάλεια. Τα πρότυπα βασίζονται σχεδόν όλα σε πρότυπα, προσανατολισμούς, συστάσεις ή κατευθυντήριες γραμμές διεθνούς εμβέλειας που έχουν εγκριθεί από τα θεσμικά όργανα της ΕΕ ή από άλλους διεθνείς οργανισμούς (όπως π.χ. ο ΟΑΣΕ ή η Unesco).

(8)  Στο τελικό κείμενο της στρατηγικής περιλαμβάνονται 58 από τα 76 σημεία που επισημάνθηκαν στην κοινή σύσταση 9 ευρωπαϊκών εβραϊκών οργανώσεων [B’nai B’rith International (BBI), Εβραϊκό Ευρωπαϊκό Κέντρο Πληροφόρησης (CEJI), Παγκόσμιο Εβραϊκό Συνέδριο (WJC), Ευρωπαϊκό Εβραϊκό Συνέδριο(EJC), Ευρωπαϊκή Ένωση Εβραίων Φοιτητών (EUJS), Ευρωπαϊκή Ένωση Προοδευτικού Ιουδαϊσμού (EUPJ), Αμερικανική Εβραϊκή Επιτροπή (AJC), Ευρωπαϊκή ένωση για τη διατήρηση και την προώθηση του εβραϊκού πολιτισμού και της εβραϊκής πολιτιστικής κληρονομιάς και B’nai B’rith Europe (BBI)].

(9)  Εναρκτήρια ομιλία της Προέδρου της ΕΟΚΕ επ’ ευκαιρία της συζήτησης που πραγματοποιήθηκε σχετικά με τον αντισημιτισμό, στο πλαίσιο της γνωμοδότησης SOC/704 με θέμα «Στρατηγική της ΕΕ για την καταπολέμηση του αντισημιτισμού και τη διαφύλαξη της εβραϊκής ζωής», κατά τη συνεδρίαση του τμήματος SOC στις 10 Φεβρουαρίου 2022.

(10)  Young Jewish Europeans, perceptions and experiences of antisemitism (Νεαροί Ευρωπαίοι Εβραίοι: αντισημιτικές αντιλήψεις και εμπειρίες), https://fra.europa.eu/sites/default/files/fra_uploads/fra-2019-young-jewish-europeans_en.pdf

(11)  https://en.unesco.org/preventing-violent-extremism/education/antisemitism

(12)  Για συγκεκριμένα παραδείγματα συναφών εκστρατειών και έργων, βλέπε: https://www.noa-project.eu/profiles/

(13)  https://www.coe.int/en/web/conventions/full-list?module=treaty-detail&treatynum=199

(14)  https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EL/TXT/?uri=CELEX:52020DC0258

(15)  Π.χ. https://changingthechants.eu/wp-content/uploads/2021/10/Guidelines.ENGpdf.pdf

(16)  Το εγχειρίδιο της ποδοσφαιρικής ομάδας της Chelsea αποτελεί, εν προκειμένω, χρήσιμο παράδειγμα: https://www.efdn.org/wp-content/uploads/2018/05/CFC-CST-KIO-Antisemitism-Stewards-Guide-2018.pdf, όπως και η πρωτοβουλία «Show Racism The Red Card» (Κόκκινη κάρτα στον ρατσισμό): https://www.theredcard.org/