ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ

Βρυξέλλες, 15.7.2020

COM(2020) 312 final

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ

ΣΧΕΔΙΟ ΔΡΑΣΗΣ ΓΙΑ





ΔΙΚΑΙΗ ΚΑΙ ΑΠΛΗ ΦΟΡΟΛΟΓΗΣΗ ΠΟΥ ΣΤΗΡΙΖΕΙ ΤΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΑΝΑΚΑΜΨΗΣ

1. Γενικό πλαίσιο - φορολογικές πολιτικές της ΕΕ σε μεταβατικές περιόδους

Η πρωτοφανής κρίση της νόσου COVID-19 διατάραξε σοβαρά τις οικονομίες εντός και εκτός της ΕΕ. Η ΕΕ, τα θεσμικά της όργανα, τα κράτη μέλη, οι επιχειρήσεις και οι πολίτες αντιμετωπίζουν αυτή την τεράστια κρίση κατά τη διάρκεια μιας περιόδου ριζικών αλλαγών, που διαμορφώνεται από τις κλιματικές και περιβαλλοντικές προκλήσεις, μια ψηφιακή επανάσταση, την αυξανόμενη ανισότητα και μια γεωπολιτική στροφή.

Η Επιτροπή σκοπεύει να διαδραματίσει ηγετικό ρόλο στη μετάβαση προς έναν πιο πράσινο και πιο ψηφιακό κόσμο που θα είναι συμβατός με τις αρχές της κοινωνικής οικονομίας της αγοράς μας. Η δίκαιη, αποδοτική και βιώσιμη φορολόγηση διαδραματίζει κεντρικό ρόλο σε αυτές τις φιλοδοξίες: Οι φορολογικές πολιτικές της ΕΕ θα πρέπει να διασφαλίζουν ότι πληρώνουν όλοι, ιδιώτες και επιχειρήσεις, το μερίδιο που τους αναλογεί. Ταυτόχρονα, οι φορολογικές πολιτικές της ΕΕ θα πρέπει να σχεδιάζονται έτσι ώστε τόσο οι επιχειρήσεις όσο και οι πολίτες να είναι σε θέση να επωφελούνται πλήρως από τα πλεονεκτήματα της ενιαίας αγοράς, να εργάζονται και να επενδύουν σε διασυνοριακό επίπεδο, να καινοτομούν και να δημιουργούν θέσεις εργασίας. Και όλα αυτά, ενώ παράλληλα δημιουργούμε τα κατάλληλα κίνητρα για βιώσιμη και φιλική προς το κλίμα συμπεριφορά, συμπεριλαμβανομένων των βιώσιμων επενδύσεων, και τηρείται η αρχή «ο ρυπαίνων πληρώνει»..

Η δίκαιη και αποτελεσματική φορολόγηση θα είναι ακόμη πιο σημαντική κατά τους επόμενους μήνες και τα επόμενα έτη, καθώς η ΕΕ και η διεθνής κοινότητα θα προσπαθούν να ανακάμψουν από τις επιπτώσεις της κρίσης της νόσου COVID-19. Όπως τονίστηκε και στην ανακοίνωση της Επιτροπής «Η ώρα της Ευρώπης: ανασύνταξη και προετοιμασία για την επόμενη γενιά» 1 , για να διασφαλιστεί ότι στο επίκεντρο της ανάκαμψης θα βρίσκονται η αλληλεγγύη και η δικαιοσύνη, η Επιτροπή θα εντείνει την καταπολέμηση της φορολογικής απάτης και άλλων αθέμιτων πρακτικών. Αυτό θα βοηθήσει τα κράτη μέλη να εισπράξουν τα φορολογικά έσοδα που απαιτούνται για την αντιμετώπιση των πιο σημαντικών προκλήσεων της τρέχουσας κρίσης. Η παρούσα ανακοίνωση υλοποιεί αυτή τη δέσμευση και ορίζει ένα «Σχέδιο δράσης για δίκαιη και απλή φορολόγηση που στηρίζει την ανάκαμψη», το οποίο περιλαμβάνει μια δέσμη 25 δράσεων. Έχει σχεδιαστεί για να ανταποκριθεί στη διπλή πρόκληση που δημιουργεί η σημερινή κρίση: να στηρίξει την ταχεία και βιώσιμη οικονομική ανάκαμψη και να διασφαλίσει την επάρκεια των δημόσιων εσόδων στην ΕΕ. Το σχέδιο δράσης:

·Σκιαγραφεί μέτρα που αποσκοπούν στη μείωση των φορολογικών εμποδίων για τις επιχειρήσεις στην ενιαία αγορά. Η φορολογική απλούστευση θα βελτιώσει το επιχειρηματικό περιβάλλον, θα ενισχύσει την ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων και θα συμβάλει στην οικονομική ανάπτυξη.

·Ανακοινώνει μια δέσμη πρωτοβουλιών που θα βοηθήσουν τα κράτη μέλη να επιβάλουν τους υφιστάμενους φορολογικούς κανόνες και να βελτιώσουν τη φορολογική συμμόρφωση. Πρέπει να φροντίσουμε ώστε τα κράτη μέλη να διασφαλίζουν τα φορολογικά έσοδα που χρειάζονται για να χρηματοδοτήσουν την αντιμετώπιση των μεγάλων προκλήσεων που δημιουργεί η σημερινή κρίση, χωρίς να επιβαρύνουν αδικαιολόγητα εκείνους που έχουν ήδη πληγεί σοβαρά από την κρίση. Η καταπολέμηση της φορολογικής απάτης, της φοροαποφυγής και της φοροδιαφυγής εξακολουθεί να είναι ζωτικής σημασίας από την άποψη αυτή. Θα πρέπει επίσης να συμβάλει στη συλλογή των εσόδων τόσο για τον εθνικό όσο και για τον ενωσιακό προϋπολογισμό με δικαιότερο, καλά προσαρμοσμένο, αποτελεσματικό και αποδοτικό τρόπο μεταξύ των κρατών μελών.

Το παρόν σχέδιο δράσης αποτελεί βασικό στοιχείο μιας συνολικής και φιλόδοξης φορολογικής ατζέντας της ΕΕ για τα επόμενα έτη, η οποία περιλαμβάνει επίσης τις ακόλουθες σημαντικές πρωτοβουλίες:

·Ένα καλά σχεδιασμένο φορολογικό σύστημα διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στη στήριξη της πράσινης μετάβασης. Η χρήση της φορολογίας ως μέσου πολιτικής θα βοηθήσει στην επίτευξη του στόχου της κλιματικής ουδετερότητας έως το 2050 και άλλων περιβαλλοντικών στόχων της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας.  2 Κατά την εν λόγω διαδικασία, θα διασφαλίσει επίσης πρόσθετα φορολογικά έσοδα για τους κρατικούς προϋπολογισμούς με σκοπό τη στήριξη των έξυπνων επενδύσεων για πράσινη μετάβαση. Οι περιβαλλοντικοί φόροι συμβάλλουν στην παροχή των κατάλληλων μηνυμάτων των τιμών και κατάλληλων κινήτρων σε παραγωγούς, χρήστες και καταναλωτές, ώστε να ενθαρρύνονται η μείωση της ρυπογόνου κατανάλωσης και η βιώσιμη ανάπτυξη. Μπορούν επίσης να προσφέρουν ευκαιρίες για μείωση των φόρων σε άλλους τομείς, για παράδειγμα, στην απασχόληση· εάν μάλιστα προστατεύονται τα έσοδα για επαρκή κοινωνική προστασία, οι περιβαλλοντικοί φόροι μπορούν να αποτελέσουν αμοιβαία επωφελή επιλογή για την αντιμετώπιση ζητημάτων που αφορούν τόσο το περιβάλλον όσο και την απασχόληση.

·Η ριζική μεταρρύθμιση του συστήματος φορολόγησης των επιχειρήσεων με σκοπό την προσαρμογή του στη σύγχρονη και ολοένα και πιο ψηφιοποιημένη οικονομία μας είναι τώρα ακόμη πιο σημαντική, προκειμένου να στηριχθεί η ανάπτυξη και να δημιουργηθούν τα απαραίτητα έσοδα με δίκαιο τρόπο, μέσω της επανευθυγράμμισης των δικαιωμάτων φορολόγησης με τη δημιουργία αξίας και του ορισμού ενός ελάχιστου επιπέδου πραγματικής φορολόγησης των κερδών των επιχειρήσεων. Η Επιτροπή στηρίζει ενεργά τις συζητήσεις που διεξάγονται σε παγκόσμιο επίπεδο με πρωτοβουλία του ΟΟΣΑ και της ομάδας G20 και είναι έτοιμη να αναλάβει δράση αν δεν επιτευχθεί παγκόσμια συμφωνία. Πριν από το τέλος του έτους, η Επιτροπή θα καθορίσει τα επόμενα βήματα, σε συνέχεια των παγκόσμιων συζητήσεων στο πλαίσιο ενός σχεδίου δράσης για τη φορολογία των επιχειρήσεων για τον 21ο αιώνα. 

·Η καταπολέμηση της φοροδιαφυγής και της φοροαποφυγής σε παγκόσμιο επίπεδο απαιτεί αποφασιστική δράση. Η έξαρση της νόσου COVID-19 οδήγησε σε μια άνευ προηγουμένου ανάληψη δράσης σε εθνικό και ενωσιακό επίπεδο για τη στήριξη των οικονομιών των κρατών μελών και τη διευκόλυνση της ανάκαμψής τους. Η δράση αυτή περιλαμβάνει κρατική παρέμβαση για τη διασφάλιση της ρευστότητας και της πρόσβασης των επιχειρήσεων σε χρηματοδότηση, μεγάλο μέρος της οποίας υπόκειται στους κανόνες της Ένωσης περί κρατικών ενισχύσεων. Ο ενωσιακός κατάλογος μη συνεργάσιμων περιοχών φορολογικής δικαιοδοσίας («ενωσιακός κατάλογος μη συνεργάσιμων περιοχών δικαιοδοσίας») αποσκοπεί στην αντιμετώπιση των απειλών για τις φορολογικές βάσεις των κρατών μελών της ΕΕ. Στο πλαίσιο αυτό, η Επιτροπή διατυπώνει σύσταση στα κράτη μέλη να εξαρτούν τη χρηματοδοτική στήριξη των επιχειρήσεων στην Ένωση από την απουσία δεσμών μεταξύ των εν λόγω επιχειρήσεων και των περιοχών δικαιοδοσίας που περιλαμβάνονται στον ενωσιακό κατάλογο.

·Προκειμένου να υλοποιηθεί πλήρως το θεματολόγιο της ΕΕ για τη φορολογική δικαιοσύνη, θα πρέπει να ενεργοποιηθούν όλοι οι υφιστάμενοι μοχλοί πολιτικής. Σε αυτό το πλαίσιο, η Επιτροπή θα εξετάσει πώς μπορεί να αξιοποιήσει πλήρως τις διατάξεις της Συνθήκης για τη λειτουργία της ΕΕ (ΣΛΕΕ) οι οποίες επιτρέπουν την έγκριση προτάσεων σχετικών με τη φορολόγηση με τη συνήθη νομοθετική διαδικασία, συμπεριλαμβανομένου του άρθρου 116 της ΣΛΕΕ.

Παράλληλα με τις εν λόγω εμβληματικές φορολογικές πρωτοβουλίες, η Επιτροπή θα εξακολουθήσει να προσθέτει ενωσιακές φορολογικές πολιτικές στο ευρύτερο θεματολόγιό της. Για παράδειγμα, θα ξεκινήσει η αναθεώρηση της οδηγίας για τη φορολόγηση του καπνού 3 και των οδηγιών για τη φορολόγηση του αλκοόλ 4 , καθώς και της διάταξης για τις διασυνοριακές εξαγορές από ιδιώτες της οριζόντιας οδηγίας για τους ειδικούς φόρους κατανάλωσης 5 , προκειμένου να συμβάλει καλύτερα στην επίτευξη των στόχων για τη δημόσια υγεία και την πρόληψη της φορολογικής απάτης. Επίσης, η Επιτροπή θα εξακολουθήσει να προωθεί το θεματολόγιό της για δίκαιη, απλή και βιώσιμη φορολόγηση στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου, η οποία αξιοποιεί τη φορολογία ως μέσο διαμόρφωσης ενός ολιστικού θεματολογίου για κοινωνικά δίκαιη πράσινη μετάβαση, μεταξύ άλλων, με την προώθηση του πράσινου προϋπολογισμού. Εκτός αυτού, η Επιτροπή εξακολουθεί να στηρίζει την εφαρμογή του θεματολογίου της για δίκαιη και απλή φορολόγηση μέσω των οικείων προγραμμάτων τεχνικής υποστήριξης.

2. Έχουμε ήδη επιτύχει πολλά, αλλά πρέπει να γίνουν περισσότερα

2.1 Καταπολέμηση της φορολογικής απάτης, της φοροδιαφυγής και της φοροαποφυγής:

Τα τελευταία χρόνια, η ΕΕ έχει εστιάσει τις προσπάθειές της στην αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής και την ενίσχυση της διαφάνειας. Έχουν εφαρμοστεί αρκετές νομοθετικές πρωτοβουλίες που έχουν καταστήσει τη φοροαποφυγή και τη φοροδιαφυγή από μέρους των φορολογουμένων πιο δύσκολη παρά ποτέ, συμπεριλαμβανομένων πρωτοποριακών προγραμμάτων για τη διαφάνεια και τη συνεργασία μεταξύ των κρατών μελών. Συγκεκριμένα παραδείγματα περιλαμβάνουν την οδηγία για την καταπολέμηση της φοροαποφυγής, 9 τη σύσταση της Επιτροπής σχετικά με την εφαρμογή μέτρων κατά της κατάχρησης των φορολογικών συμβάσεων 10 καθώς επίσης τους κανόνες διαφάνειας για τις φορολογικές αποφάσεις 11 και την εφαρμογή της υποβολής στοιχείων ανά χώρα μεταξύ των φορολογικών αρχών. 12  

Συνεπώς, οι φορολογικές αρχές διαθέτουν σήμερα μια ευρύτερη δέσμη μέσων για τον εντοπισμό και την αντιμετώπιση της καταχρηστικής συμπεριφοράς και για τη συνεργασία με άλλες αρχές επιβολής του νόμου. Η αυτόματη ανταλλαγή πληροφοριών και οι κοινές δράσεις μεταξύ των κρατών μελών είναι πια συνήθεις στην ΕΕ, όπως δείχνουν οι αξιολογήσεις του πλαισίου διοικητικής συνεργασίας της ΕΕ 13 . Οι φορολογικές αρχές έχουν επίσης αποκτήσει πρόσβαση σε πληροφορίες για την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες 14 . Επιπλέον, οι μηχανισμοί αποφυγής θα πρέπει τώρα να δηλώνονται, βάσει των νέων κανόνων της ΕΕ σχετικά με μηχανισμούς δυνητικά επιθετικού φορολογικού σχεδιασμού 15 .

Η δέσμη μέτρων ΦΠΑ για το ηλεκτρονικό εμπόριο 16 που ισχύει από το 2021 κατάργησε την απαλλαγή από τον ΦΠΑ για τα εισαγόμενα προϊόντα αξίας κάτω των 22 EUR, καθιστώντας υποχρεωτική την καταβολή ΦΠΑ για όλα τα αγαθά που εισάγονται στην ΕΕ, γεγονός που μειώνει την πιθανότητα απάτης. Ενισχύθηκαν επίσης, τα μέσα διοικητικής συνεργασίας στον τομέα του ΦΠΑ: το δίκτυο Eurofisc 17 μπορεί τώρα, με δική του πρωτοβουλία, να συνεργάζεται και να ανταλλάσσει πληροφορίες με την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Καταπολέμησης της Απάτης (OLAF) και τον Ευρωπόλ 18 · οι φορολογικές αρχές μπορούν να ανταλλάσσουν πληροφορίες με τις τελωνειακές αρχές για εισαγωγές που υπόκεινται σε ΦΠΑ και τελωνειακές απάτες 19 και να οργανώνουν από κοινού ελέγχους με την ενεργό συμμετοχή αλλοδαπών εφοριακών υπαλλήλων στις διοικητικές έρευνες.

Ωστόσο, η φορολογική απάτη και η φοροδιαφυγή εξακολουθούν να απειλούν την ευρωστία των δημόσιων οικονομικών. Η απώλεια εσόδων στην ΕΕ εξαιτίας της διεθνούς φοροδιαφυγής από ιδιώτες, που καλύπτει τους τομείς του φόρου εισοδήματος φυσικών προσώπων, του φόρου εισοδήματος κεφαλαίου, του φόρου επί περιουσιακών στοιχείων και του φόρου κληρονομιάς, υπολογίστηκε σε 46 δισ. EUR το 2016 20 . Το έλλειμμα ΦΠΑ (δηλαδή η διαφορά μεταξύ των αναμενόμενων εσόδων από τον ΦΠΑ και των πραγματικά εισπραχθέντων ποσών ΦΠΑ) υπολογίστηκε σε 137 δισ. EUR το 2017, συμπεριλαμβανομένης της διασυνοριακής απάτης στον τομέα του ΦΠΑ ύψους 50 δισ. EUR 21 . Το 2018 η Επιτροπή παρουσίασε μια πολύ σημαντική αναθεώρηση του συστήματος ΦΠΑ για τις ενδοενωσιακές εμπορικές συναλλαγές. 22 . Η έγκριση αυτής της πρότασης για το οριστικό καθεστώς του ΦΠΑ θα μπορούσε, με την κατάργηση της απαλλαγής για ενδοκοινοτικές παραδόσεις αγαθών και παροχές υπηρεσιών, να συμβάλει στη μείωση αυτού του ελλείμματος και στη διευκόλυνση της συμμόρφωσης. Ομοίως, η φοροαποφυγή από επιχειρήσεις στην ΕΕ υπερβαίνει τα 35 δισ. EUR ετησίως, σύμφωνα με διάφορες εκτιμήσεις 23 . Η απώλεια αυτών των σημαντικότατων εσόδων καθίσταται ακόμη πιο προβληματική αν λάβουμε υπόψη ότι οι οικονομικές επιπτώσεις της νόσου COVID-19 θα οδηγήσουν αναπόφευκτα σε σημαντική μείωση των φορολογικών εσόδων. Επιπλέον, η απάτη στον τομέα του ΦΠΑ συνδέεται ενίοτε με την απάτη στον τομέα των τελωνειακών δασμών. Η απώλεια φορολογικών εσόδων υπονομεύει τη δίκαιη κατανομή των βαρών μεταξύ των φορολογουμένων, καθώς και τη δίκαιη εθνική συνεισφορά στον προϋπολογισμό της ΕΕ. Σχεδόν το 75 % των Ευρωπαίων απαιτούν αυξημένη δράση σε επίπεδο ΕΕ για την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής 24 .

2.2 Φορολογική διοίκηση στην ψηφιακή εποχή

Απαιτείται περαιτέρω δράση σε επίπεδο ΕΕ, προκειμένου να ενισχυθεί η καταπολέμηση της φοροδιαφυγής και να βοηθηθούν οι φορολογικές διοικήσεις να συμβαδίζουν με τη διαρκώς εξελισσόμενη οικονομία. Η ψηφιακή οικονομία και η ανάπτυξη νέων επιχειρηματικών μοντέλων δημιουργούν νέες προκλήσεις για τις φορολογικές διοικήσεις. Επιπλέον, οι φορολογικές αρχές διαθέτουν περιορισμένους πόρους σε εθνικό επίπεδο για την αξιοποίηση του τεράστιου όγκου δεδομένων που συλλέγουν με την εφαρμογή των μέτρων που θεσπίστηκαν τα πρόσφατα έτη.

Η ψηφιοποίηση της οικονομίας και των εθνικών αρχών θα πρέπει επίσης να θεωρηθεί ως ευκαιρία. Η χρήση ψηφιακών λύσεων διευκολύνει το έργο των φορολογικών διοικήσεων και θα διαδραματίσει κεντρικό ρόλο στη μείωση του κόστους συμμόρφωσης τόσο για τις φορολογικές διοικήσεις όσο και για τις επιχειρήσεις. Επιπλέον, η ανάλυση δεδομένων είναι ζωτικής σημασίας για την αξιοποίηση της αυξανόμενης ποσότητας των συλλεγόμενων δεδομένων. Στον τομέα του ηλεκτρονικού εμπορίου, όπου οι τελωνειακές και φορολογικές αρχές θα έχουν στη διάθεσή τους τεράστιους όγκους δεδομένων και πληροφοριακών συστημάτων, οι συνέργειες μεταξύ των φορολογικών και τελωνειακών αρχών είναι ιδιαίτερα κρίσιμες από αυτή την άποψη. Η ψηφιοποίηση αποτελεί επίσης βασικό παράγοντα για την ελάφρυνση του φόρτου που συνεπάγεται η υποβολή στοιχείων για τις επιχειρήσεις, ιδίως τις ΜΜΕ, μεταξύ άλλων μέσω της επαναχρησιμοποίησης των πληροφοριών από τις στατιστικές αρχές.

Ένα συνέδριο που διοργάνωσε η Επιτροπή τον Δεκέμβριο του 2019 για τον ΦΠΑ στην ψηφιακή εποχή τόνισε την ανάγκη για εμβάθυνση του προβληματισμού στον τομέα αυτόν. Ο προβληματισμός αυτός θα πρέπει να επικεντρωθεί στο πώς μπορεί να χρησιμοποιηθεί η τεχνολογία από τις φορολογικές αρχές για την καταπολέμηση της φορολογικής απάτης και προς όφελος των επιχειρήσεων και στο κατά πόσον οι ισχύοντες κανόνες περί ΦΠΑ είναι προσαρμοσμένοι στην επιχειρηματικότητα στην ψηφιακή εποχή.

2.3 Απλές φορολογικές πολιτικές της ΕΕ για μια ανταγωνιστική ενιαία αγορά

Η ΕΕ έχει επίσης σημειώσει πρόοδο όσον αφορά την απλούστευση της φορολογίας. Έχουν θεσπιστεί νέοι κανόνες για τη διασφάλιση ταχύτερης και αποτελεσματικότερης επίλυσης των φορολογικών διαφορών στον τομέα της άμεσης φορολογίας, οι οποίες προκύπτουν από την ερμηνεία ή την εφαρμογή των συμφωνιών και συμβάσεων για την αποφυγή διπλής φορολόγησης μεταξύ των κρατών μελών. 25 Η εγκριθείσα δέσμη μέτρων ΦΠΑ για το ηλεκτρονικό εμπόριο εξάλειψε ένα από τα μεγαλύτερα εμπόδια για τις μικρές επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στο διασυνοριακό εμπόριο. Οι εταιρείες που πωλούν εμπορεύματα μέσω διαδικτύου στους καταναλωτές μπορούν να εκπληρώνουν τις σχετικές με τον ΦΠΑ υποχρεώσεις τους στην ΕΕ χρησιμοποιώντας μια εύχρηστη διαδικτυακή πύλη στη γλώσσα τους.

Έχουν επίσης αναληφθεί πρωτοβουλίες σε επίπεδο ΕΕ, προκειμένου να βοηθηθούν τα κράτη μέλη που χρησιμοποιούν τη φορολογία ως εργαλείο βιώσιμης οικονομικής ανάπτυξης, μεταξύ άλλων στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου. Πιο συγκεκριμένα, η Επιτροπή επισήμανε ότι τα δίκαια και ευνοϊκά προς την ανάπτυξη φορολογικά συστήματα μπορούν να στηρίξουν τις ιδιωτικές επενδύσεις, να βελτιώσουν το επιχειρηματικό περιβάλλον, να προωθήσουν την απασχόληση, να μειώσουν τις ανισότητες και να συμβάλουν σε μια περιβαλλοντικά ανθεκτική οικονομία. Επιπλέον, η απλούστευση του φορολογικού συστήματος μπορεί να συμβάλει στον περιορισμό των οικονομικών στρεβλώσεων και να μειώσει τον διοικητικό φόρτο για τις επιχειρήσεις. Η έγκριση της πρότασης για τους συντελεστές ΦΠΑ 26 που συζητείται επί του παρόντος στο Συμβούλιο, θα παράσχει στα κράτη μέλη την απαραίτητη ευελιξία προκειμένου να ορίζουν, βάσει αυστηρών κριτηρίων, τους δικούς τους συντελεστές —γεγονός που είναι απαραίτητο για να ανακάμψουν από την παρούσα κρίση— επιτρέποντάς τους ταυτόχρονα να ευθυγραμμίσουν καλύτερα την πολιτική τους για τον ΦΠΑ με τους στόχους που αφορούν το περιβάλλον και την υγεία.

Ωστόσο, το κόστος φορολογικής συμμόρφωσης παραμένει υψηλό στην ΕΕ. Πρέπει να στηρίξουμε ιδίως τις νεοσύστατες και καινοτόμες επιχειρήσεις που επηρεάζονται από τη διοικητική περιπλοκότητα περισσότερο από τις μεγάλες πολυεθνικές. Το κόστος συμμόρφωσης είναι συνήθως σημαντικά υψηλότερο για τις μικρές από ό,τι για τις μεγάλες επιχειρήσεις. 27 Το κόστος φορολογικής συμμόρφωσης για τις μεγάλες επιχειρήσεις εκτιμάται περίπου στο 2 % των φόρων που καταβάλλουν, ενώ για τις ΜΜΕ το αντίστοιχο ποσοστό είναι περίπου 30 %. 28 Επιπλέον, η περιπλοκότητα που προκύπτει από το συνονθύλευμα των 27 διαφορετικών φορολογικών συστημάτων δημιουργεί όχι μόνο κενά για καταχρηστικές φορολογικές πρακτικές, αλλά και αβεβαιότητα για τους έντιμους φορολογουμένους, οι οποίοι νιώθουν απλώς ότι κατακλύζονται από πληροφορίες και, παρά τη θέλησή τους, δεν συμμορφώνονται με τους κανόνες.

Επομένως, απαιτείται επίσης δράση σε επίπεδο ΕΕ για τη δημιουργία ενός απλούστερου και πιο σύγχρονου φορολογικού περιβάλλοντος. Αυτό θα βοηθήσει τις συμμορφούμενες επιχειρήσεις να καρπωθούν τα οφέλη της ενιαίας αγοράς και να διατηρήσουν την οικονομική ανάπτυξη στην ΕΕ. Όπως αναφέρεται στην πρόσφατη ανακοίνωση της Επιτροπής σχετικά με τους φραγμούς στην ενιαία αγορά, οι επιχειρήσεις τονίζουν διαρκώς ότι οι εθνικοί κανόνες και οι διαδικασίες στον τομέα της φορολογίας είναι ένα από τα μεγαλύτερα εμπόδια που αντιμετωπίζουν. 29 Αυτά τα εμπόδια έχουν επιπτώσεις ιδίως στις επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται διασυνοριακά, εφόσον οφείλουν να προσαρμόζονται σε διαφορετικά συστήματα και διαφορετικές διοικήσεις. Τα εμπόδια που τονίζουν οι επιχειρήσεις περιλαμβάνουν ευρεία ποικιλία θεμάτων, που καλύπτουν τις υποχρεώσεις καταχώρισης, αλλά και υποβολής στοιχείων τόσο για τον ΦΠΑ όσο και για τον φόρο εισοδήματος των επιχειρήσεων.

3. Νέο σχέδιο δράσης για τη δίκαιη και απλή φορολόγηση που στηρίζει τη στρατηγική ανάκαμψης

Στην παρούσα ανακοίνωση καθορίζεται μια ισορροπημένη προσέγγιση, που συνδυάζει δράσεις κατά της φορολογικής απάτης και της φοροδιαφυγής με μέτρα απλούστευσης της ζωής των έντιμων φορολογουμένων και επίκεντρο τον φορολογούμενο. Ως εκ τούτου, οι διάφορες δράσεις που προβλέπονται στο σχέδιο δράσης διαρθρώνονται γύρω από τη διαδρομή του φορολογουμένου. Σε διάφορα κομβικά σημεία της διαδρομής αυτής, οι σχετικές δράσεις περιγράφονται ως βήματα προς την επίτευξη του διπλού στόχου της ΕΕ που συνίσταται στην πάταξη της φοροδιαφυγής και στην απλούστευση και διευκόλυνση της φορολόγησης.

Το σχέδιο περιλαμβάνει 25 δράσεις (βλ. παράρτημα), τις οποίες θα προτείνει και θα εφαρμόσει η Επιτροπή μέχρι το 2024. Οι πιθανές νομοθετικές αλλαγές που περιγράφονται εξαρτώνται από τα αποτελέσματα μιας εκτίμησης επιπτώσεων, μεταξύ άλλων όσον αφορά τα θεμελιώδη δικαιώματα, ιδίως δε το δικαίωμα προστασίας των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα, η οποία θα εκπονηθεί όταν αυτό κρίνεται απαραίτητο για την αξιολόγηση των διάφορων επιλογών πολιτικής σύμφωνα με τις αρχές της βελτίωσης της νομοθεσίας 30 .

3.1 Καταχώριση

Η αποτελεσματική και αποδοτική καταχώριση αποτελεί το πρώτο βήμα προκειμένου να διασφαλιστεί ότι οι φορολογούμενοι καταβάλλουν το μερίδιο που τους αναλογεί. 31 Στο εσωτερικό της ΕΕ, οι φορολογούμενοι ταυτοποιούνται από τον αριθμό φορολογικού μητρώου (ΑΦΜ). 32 Οι φορολογούμενοι που υπόκεινται σε ΦΠΑ ταυτοποιούνται από έναν αριθμό φορολογικού μητρώου ΦΠΑ. Οι βάσεις δεδομένων που περιέχουν τα δεδομένα των φορολογουμένων πρέπει να διατηρούνται επικαιροποιημένες: οι φορολογούμενοι οφείλουν να υποβάλλουν όλα τα απαραίτητα δεδομένα στις φορολογικές αρχές. Σε περίπτωση αλλαγών (π.χ. όταν ο φορολογούμενος μετακομίζει μόνιμα σε άλλο κράτος μέλος) τα στοιχεία καταχώρισής του θα πρέπει να μεταβάλλονται αναλόγως.

Για να είναι αποτελεσματική, η καταχώριση θα πρέπει να είναι όσο το δυνατόν απλούστερη. Η απόκτηση ΑΦΜ ή/και αριθμού ΦΠΑ δεν θα πρέπει να είναι επαχθής. Όταν οι φορολογούμενοι μετακομίζουν σε άλλο κράτος μέλος για εργασία ή αποφασίζουν να συστήσουν μια επιχείρηση εκεί, η διαδικασία επικαιροποίησης των μητρώων φορολογουμένων θα πρέπει να είναι ομαλή, για να διασφαλίζεται η όσο το δυνατόν μικρότερη διοικητική επιβάρυνση των φορολογούμενων. Όταν οι φορολογούμενοι χρειάζεται να αποδείξουν το καθεστώς φορολογικής κατοικίας τους, δηλαδή πού είναι εγγεγραμμένοι ως φορολογούμενοι, σε άλλη φορολογική διοίκηση εκτός της δικής τους, η σχετική διαδικασία θα πρέπει να είναι απλή.

3.2 Υποβολή στοιχείων

Οι φορολογούμενοι ενημερώνουν τακτικά τις φορολογικές διοικήσεις σχετικά με τις φορολογικές τους υποχρεώσεις, εκπληρώνοντας έτσι πολλές απαιτήσεις πληροφόρησης. Προκειμένου να διασφαλίζεται η όσο το δυνατόν αποδοτικότερη υποβολή στοιχείων από μέρους των φορολογουμένων, τα ζητούμενα δεδομένα θα πρέπει να είναι τα ελάχιστα δυνατά και οι διαδικασίες και τα συστήματα υποβολής φορολογικών δηλώσεων από τους φορολογουμένους στις φορολογικές διοικήσεις θα πρέπει να είναι εύχρηστα. Οι δηλώσεις θα πρέπει να είναι προ-συμπληρωμένες στον μεγαλύτερο δυνατό βαθμό. Οι αρχές της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης θα πρέπει να ισχύουν και για τα φορολογικά στοιχεία, ιδίως όταν πρόκειται για την υποβολή τους. Στο πλαίσιο μιας ολιστικής προσέγγισης, θα πρέπει να απαιτείται από τους φορολογουμένους να υποβάλλουν στοιχεία άπαξ μέσω ηλεκτρονικών υπηρεσιών «μίας στάσης» που είναι ψηφιακές, ασφαλείς και συμπεριληπτικές. Η επαναχρησιμοποίηση αυτών των πληροφοριών, π.χ. από τις στατιστικές αρχές, θα πρέπει να γίνεται με σεβασμό στους ισχύοντες κανόνες εμπιστευτικότητας.

Η αποτελεσματική υποβολή στοιχείων έχει ως βάση την οικειοθελή συμμόρφωση των φορολογουμένων. Οι φορολογικές διοικήσεις βασίζονται στην παροχή από τους φορολογουμένους ορθής πληροφόρησης σχετικά με το φορολογητέο εισόδημα και τις φορολογητέες πράξεις τους. Οι δράσεις που αποσκοπούν στην προώθηση και διατήρηση της οικειοθελούς συμμόρφωσης και στην αύξηση της εμπιστοσύνης μεταξύ, αφενός, των φορολογικών αρχών και, αφετέρου, των φορολογουμένων δύνανται να αυξήσουν την αποτελεσματικότητα της υποβολής στοιχείων.

Η υποβολή στοιχείων από τους φορολογούμενους υποστηρίζεται και συμπληρώνεται από την υποβολή στοιχείων από τρίτους, π.χ. εργοδότες, χρηματοπιστωτικά ιδρύματα και ολοένα και περισσότερο από άλλες φορολογικές διοικήσεις.

3.3 Καταβολή

Σημαντικό βήμα στη φορολογική διαδικασία είναι η καταβολή των οφειλόμενων φόρων. Οι φορολογούμενοι αναμένεται να καταβάλλουν τους φόρους τους έγκαιρα και στο ακέραιο. Οι περισσότεροι φορολογούμενοι το πράττουν καταβάλλοντας οικειοθελώς τα ποσά που οφείλουν. Προκειμένου να διασφαλιστεί η αποδοτικότερη δυνατή καταβολή των φόρων, οι φορολογικές διοικήσεις θα πρέπει να επεκτείνουν τις ηλεκτρονικές μεθόδους πληρωμής που είναι διαθέσιμες για τους φορολογούμενους. Για παράδειγμα, σε ορισμένα κράτη μέλη είναι δυνατή η καταβολή πολλών φόρων μέσω εφαρμογής για κινητά τηλέφωνα.

Οι επιχειρήσεις που υπόκεινται σε ΦΠΑ και οι εργοδότες ή άλλοι φορείς και μεσάζοντες που καταβάλλουν φόρο για λογαριασμό των φορολογουμένων θα πρέπει επίσης να επωφελούνται από ηλεκτρονικές υπηρεσίες και απλουστεύσεις. Η ευκολία καταβολής των φόρων είναι ιδιαίτερα σημαντική για τις ΜΜΕ, οι οποίες τείνουν να αντιμετωπίζουν δυσανάλογο και σχετικά υψηλότερο κόστος συμμόρφωσης. 37  

Για τη βελτίωση της συμμόρφωσης όσον αφορά την καταβολή των φόρων, οι φορολογικές διοικήσεις θα πρέπει να χρησιμοποιήσουν νέες μεθόδους συμμετοχής των φορολογουμένων, λόγου χάρη χρησιμοποιώντας μια συμπεριφοριστική προσέγγιση ή τη συνεργατική συμμόρφωση.

Το ποσό του οφειλόμενου φόρου θα πρέπει να είναι ορθό ευθύς εξαρχής, ώστε να μην απαιτείται από τους φορολογουμένους να ζητούν επιστροφή και να περιμένουν για την είσπραξή της. Οι επιστροφές απαιτούν χρόνο και ευνοούν την απάτη. Όταν αναμένονται επιστροφές, οι φορολογικές διοικήσεις θα πρέπει να τις διεκπεραιώνουν το συντομότερο δυνατόν, ώστε να μην απαιτείται από τους φορολογουμένους να περιμένουν πολύ, αντιμετωπίζοντας προβλήματα ταμειακών ροών.

3.4 Επαληθεύσεις, παρακολούθηση και διοικητική συνεργασία.

Η δίκαιη φορολόγηση αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο του ευρωπαϊκού κοινωνικού μοντέλου προς όφελος των επιχειρήσεων και των πολιτών. Για να διατηρηθεί αυτό το σύστημα, οι φορολογούμενοι αναμένεται να υποβάλλουν τις φορολογικές τους δηλώσεις και να καταβάλλουν τους φόρους τους έγκαιρα. Οι περισσότεροι όντως το πράττουν, και οι φορολογικές διοικήσεις θα πρέπει να λειτουργούν με βάση το τεκμήριο της εντιμότητας και της συμμόρφωσης. Δυστυχώς, όμως, ορισμένοι φορολογούμενοι δεν συμπεριφέρονται έντιμα. Οι φορολογικές διοικήσεις έχουν το καθήκον να ελέγχουν και να επαληθεύουν τις φορολογικές υποθέσεις των φορολογουμένων, ενίοτε δε να διενεργούν φορολογικούς ελέγχους.

Η διενέργεια επαληθεύσεων προστατεύει τον δίκαιο χαρακτήρα του φορολογικού συστήματος, διασφαλίζει ισότιμους όρους ανταγωνισμού στον τομέα της φορολογίας και αποτρέπει την καταβολή αυξημένων φόρων από μέρους των έντιμων φορολογουμένων, η οποία προκύπτει όταν οι υπόλοιποι φορολογούμενοι δεν συμμορφώνονται και δεν καταβάλλουν τους φόρους που τους αναλογούν. Επιπλέον, οι αποτελεσματικοί φορολογικοί έλεγχοι μπορούν να αποτρέψουν περιστατικά μη συμμόρφωσης στο μέλλον.

Η διενέργεια αποδοτικών και αποτελεσματικών φορολογικών ελέγχων απαιτεί από τις φορολογικές διοικήσεις να χρησιμοποιούν τεχνικές διαχείρισης κινδύνων, ώστε οι φορολογικοί έλεγχοι να στοχεύουν στις σωστές ομάδες φορολογουμένων. Οι επαληθεύσεις θα πρέπει να βασίζονται σε ευρύ φάσμα πηγών πληροφόρησης, ιδίως δε —για φορολογουμένους που δραστηριοποιούνται διασυνοριακά— σε πληροφορίες προερχόμενες από άλλα κράτη μέλη και τρίτες χώρες μέσω ανταλλαγής πληροφοριών.

3.5 Διαφορές

Η φορολογία βασίζεται στην οικειοθελή συμμόρφωση και θα πρέπει να στηρίζεται, όσο αυτό είναι εφικτό, σε συνεργατικές, θετικές και αρμονικές σχέσεις μεταξύ φορολογουμένων και φορολογικών διοικήσεων. Ωστόσο, η πραγματικότητα δεν είναι πάντα ιδεώδης, οπότε εγείρονται ενίοτε διαφωνίες μεταξύ των φορολογουμένων και των φορολογικών αρχών.

Ο πρωταρχικός στόχος είναι η πρόληψη των διαφορών και η παροχή ασφάλειας δικαίου για τους φορολογουμένους.

Ωστόσο, σε περίπτωση που εγερθεί διαφορά, οι φορολογούμενοι θα πρέπει να εξακολουθούν να έχουν την ευκαιρία να διορθώσουν ή να διευκρινίσουν τυχόν παρανοήσεις, με σκοπό την αποφυγή της περαιτέρω κλιμάκωσης της διαφοράς.

Οι διαφορές, ιδίως εκείνες που παραπέμπονται στη δικαιοσύνη, είναι δαπανηρές και χρονοβόρες. Ιδανικά, οι διαφορές αυτές θα πρέπει να προλαμβάνονται, αλλά όταν αυτό δεν είναι δυνατόν, η γρήγορη επίλυσή τους επιτρέπει την ελαχιστοποίηση του κόστους τόσο για τους φορολογουμένους όσο και για τις φορολογικές διοικήσεις. Στο πλαίσιο αυτό, ορισμένοι εμπλεκόμενοι έχουν ήδη εκφράσει την προτίμησή τους για αυξημένη παρέμβαση σε επίπεδο ΕΕ, ιδίως για την πρόληψη και την επίλυση των διαφορών. 51  

3.6 Απλούστευση των φορολογικών κανόνων της ΕΕ με σκοπό την αύξηση της ανταγωνιστικότητας στην ενιαία αγορά

Οι δράσεις που παρουσιάζονται παραπάνω εστιάζουν στη φορολογική διοίκηση, την καθημερινή εφαρμογή των φορολογικών κανόνων. Ωστόσο, ο εξορθολογισμός και μόνο της φορολογικής διοίκησης μπορεί να διασφαλίσει περιορισμένα αποτελέσματα. Για να επωφεληθούν οι φορολογούμενοι, είναι σημαντική η απλούστευση των κανόνων.

Ανεξάρτητα από τυχόν μέτρα απλούστευσης που δύνανται να λάβουν οι φορολογικές διοικήσεις, η διαχείριση της φορολογικής πολιτικής και η συμμόρφωση με αυτήν συχνά εξακολουθεί να είναι εξαιρετικά περίπλοκη. Οι περισσότεροι φορολογούμενοι θέλουν να καταβάλλουν το μερίδιο που τους αναλογεί. Δυστυχώς όμως, η περιπλοκότητα των φορολογικών κανόνων λειτουργεί ενίοτε για αυτούς ως αντικίνητρο.

Για να γίνει η φορολόγηση απλούστερη και ευκολότερη και, παράλληλα, να στηρίζεται η συμμόρφωση, είναι αναγκαίο να επικαιροποιηθεί και να απλουστευθεί την ισχύουσα νομοθεσία σε ορισμένους τομείς. Ένα από τα οφέλη που θα προκύψουν είναι η επαναφορά ίσων όρων ανταγωνισμού μεταξύ των ενωσιακών επιχειρήσεων και των ανταγωνιστών τους εκτός της ΕΕ. Θα πρέπει επίσης να διασφαλιστεί η συνοχή με τους βασικούς στόχους πολιτικής, π.χ. με την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία. Είναι επίσης σημαντικό να γνωρίζουν οι φορολογούμενοι τα δικαιώματά τους.

4. Συμπέρασμα

Η Επιτροπή προτείνει το παρόν φιλόδοξο σχέδιο δράσης για δίκαιη και απλή φορολόγηση που στηρίζει τη στρατηγική ανάκαμψης σε μια περίοδο πρωτοφανών προκλήσεων. Η Επιτροπή έχει ενεργοποιήσει και θα συνεχίσει να ενεργοποιεί όλους τους υφιστάμενους μοχλούς πολιτικής που διαθέτει προκειμένου να συμβάλει στην ταχεία οικονομική ανάκαμψη, διαμορφώνοντας παράλληλα τη μετάβαση της ΕΕ προς μια πράσινη, ψηφιακή, και δικαιότερη κοινωνική οικονομία της αγοράς. Η φορολογική ατζέντα της ΕΕ βρίσκεται, και θα εξακολουθήσει να βρίσκεται, στο επίκεντρο αυτής της μετάβασης.

Η Επιτροπή καλεί το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο, αλλά και τους υπόλοιπους εμπλεκομένους, όπως οι ΜΚΟ, οι συνδικαλιστικές οργανώσεις και οι επιχειρήσεις, να συμμετάσχουν ενεργά με εποικοδομητικό τρόπο και χωρίς αποκλεισμούς, έτσι ώστε το παρόν σχέδιο δράσης να οδηγήσει σε συγκεκριμένες πρωτοβουλίες που θα ωφελήσουν εξίσου τους πολίτες, τις επιχειρήσεις και τα κράτη μέλη της ΕΕ.

(1)

COM(2020) 456 final.

(2)

Πρωτοβουλίες όπως η επανεξέταση της οδηγίας για τη φορολόγηση της ενέργειας και η δημιουργία ενός μηχανισμού συνοριακής προσαρμογής άνθρακα αποτελούν μέρος της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας, η οποία έχει επίσης ως στόχο να δημιουργηθούν ευνοϊκές συνθήκες για ευρείες φορολογικές μεταρρυθμίσεις σε εθνικό επίπεδο, να καταργηθούν οι επιδοτήσεις ορυκτών καυσίμων και να μετατοπιστεί η φορολογική επιβάρυνση από την απασχόληση στην ρύπανση, συνυπολογιζόμενων, ταυτόχρονα, των κοινωνικών επιπτώσεων. Στο πλαίσιο των εργασιών για τη στήριξη αυτού του στόχου, η Επιτροπή θα διοργανώσει διάσκεψη για την πράσινη φορολογία εντός του 2020.

(3)

Οδηγία του Συμβουλίου 2011/64/ΕΕ, της 21ης Ιουνίου 2011, για τη διάρθρωση και τους συντελεστές του ειδικού φόρου κατανάλωσης που εφαρμόζονται στα βιομηχανοποιημένα καπνά (ΕΕ L 176 της 5.7.2011, σ. 24-36)

(4)

Οδηγία 92/83/ΕΟΚ του Συμβουλίου, της 19ης Οκτωβρίου 1992, για την εναρμόνιση των διαρθρώσεων των ειδικών φόρων κατανάλωσης που επιβάλλονται στην αλκοόλη και τα αλκοολούχα ποτά (ΕΕ L 316 της 31.10.1992, σ. 21–27) και οδηγία 92/84/ΕΟΚ του Συμβουλίου, της 19ης Οκτωβρίου 1992, για την προσέγγιση των συντελεστών των ειδικών φόρων κατανάλωσης για τα αλκοολούχα ποτά και την αλκοόλη (ΕΕ L 316 της 31.10.1992, σ. 29–31)

(5)

Οδηγία 2008/118/ΕΚ του Συμβουλίου, της 16ης Δεκεμβρίου 2008, σχετικά με το γενικό καθεστώς των ειδικών φόρων κατανάλωσης και για την κατάργηση της οδηγίας 92/12/ΕΟΚ (ΕΕ L 9 της 14.1.2009, σ. 12).

(6)

COM(2020) 314 final

(7)

 Οδηγία 2011/16/ΕΕ του Συμβουλίου, της 15ης Φεβρουαρίου 2011, σχετικά με τη διοικητική συνεργασία στον τομέα της φορολογίας (ΕΕ L 64 της 11.3.2011, σ. 1).

(8)

COM(2020) 313 final

(9)

Οδηγία (ΕΕ) 2016/1164 του Συμβουλίου, της 12ης Ιουλίου 2016, για τη θέσπιση κανόνων κατά πρακτικών φοροαποφυγής που έχουν άμεση επίπτωση στη λειτουργία της εσωτερικής αγοράς (ΕΕ L 193 της 19.7.2016, σ. 1–14).

(10)

Σύσταση (ΕΕ) 2016/136 της Επιτροπής, της 28ης Ιανουαρίου 2016, σχετικά με την εφαρμογή μέτρων κατά της κατάχρησης των φορολογικών συμβάσεων (ΕΕ L 25 της 2.2.2016, σ. 67–68)

(11)

Οδηγία (ΕΕ) 2015/2376 του Συμβουλίου, της 8ης Δεκεμβρίου 2015, για την τροποποίηση της οδηγίας 2011/16/ΕΕ όσον αφορά την υποχρεωτική αυτόματη ανταλλαγή πληροφοριών στον τομέα της φορολογίας (ΕΕ L 332 της 18.12.2015, σ. 1–10).

(12)

Οδηγία (ΕΕ) 2016/881 του Συμβουλίου, της 25ης Μαΐου 2016, για την τροποποίηση της οδηγίας 2011/16/ΕΕ όσον αφορά την υποχρεωτική αυτόματη ανταλλαγή πληροφοριών στον τομέα της φορολογίας, (ΕΕ L 146 της 3.6.2016, σ. 8–21).

(13)

Ευρωπαϊκή Επιτροπή, (2017). Αξιολόγηση του κανονισμού (ΕΕ) 904/2010. Έγγραφο εργασίας της Επιτροπής, SWD (2017) 428 final (σχετικά με τον ΦΠΑ) και Ευρωπαϊκή Επιτροπή. (2019). Έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπή για την αξιολόγηση της οδηγίας 2011/16/EE του Συμβουλίου σχετικά με τη διοικητική συνεργασία στον τομέα της άμεσης φορολογίας και την κατάργηση της οδηγίας 77/799/ΕΟΚ (SWD(2019)328 final).

(14)

Οδηγία (ΕΕ) 2016/2258 του Συμβουλίου, της 6ης Δεκεμβρίου 2016, για την τροποποίηση της οδηγίας 2011/16/ΕΕ όσον αφορά την πρόσβαση των φορολογικών αρχών σε πληροφορίες για την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες (ΕΕ L 342 της 16.12.2016, σ. 1–3).

(15)

Οδηγία (ΕΕ) 2018/822 του Συμβουλίου, της 25ης Μαΐου 2018, για την τροποποίηση της οδηγίας 2011/16/ΕΕ όσον αφορά την υποχρεωτική αυτόματη ανταλλαγή πληροφοριών στον τομέα της φορολογίας σχετικά με δηλωτέες διασυνοριακές ρυθμίσεις (ΕΕ L 139 της 5.6.2018, σ. 1).

(16)

  Οδηγία (ΕΕ) 2017/2455 του Συμβουλίου,   κανονισμός (ΕΕ) 2017/2454 του Συμβουλίου,   εκτελεστικός κανονισμός (ΕΕ) 2017/2459 του Συμβουλίου,   οδηγία (ΕΕ) 2019/1995 του Συμβουλίου,   εκτελεστικός κανονισμός (ΕΕ) 2019/2026 του Συμβουλίου,   εκτελεστικός κανονισμός (ΕΕ) 2020/194 · https://ec.europa.eu/taxation_customs/business/vat/modernising-vat-cross-border-ecommerce_en#heading_1

(17)

Το Eurofisc είναι ένα δίκτυο για την ταχεία ανταλλαγή, επεξεργασία και ανάλυση στοχοθετημένων πληροφοριών σχετικά με διασυνοριακές απάτες μεταξύ των κρατών μελών και για τον συντονισμό δράσεων παρακολούθησης.

(18)

Επιπλέον, ο Ευρωπόλ εγκαινίασε το νέο Ευρωπαϊκό Κέντρο Χρηματοοικονομικού και Οικονομικού Εγκλήματος (EFECC). Το Κέντρο αυτό θα ενισχύσει την επιχειρησιακή στήριξη που παρέχεται στα κράτη μέλη και σε φορείς της ΕΕ στους τομείς του χρηματοοικονομικού και οικονομικού εγκλήματος και θα προάγει τη συστηματική χρήση χρηματοοικονομικών ερευνών· https://www.europol.europa.eu/newsroom/news/europol-launches-european-financial-and-economic-crime-centre

(19)

Κανονισμός (ΕΕ) 2018/1541 του Συμβουλίου, της 2ας Οκτωβρίου 2018, για την τροποποίηση των κανονισμών (ΕΕ) αριθ. 904/2010 και (ΕΕ) 2017/2454 σχετικά με μέτρα ενίσχυσης της διοικητικής συνεργασίας στον τομέα του φόρου προστιθέμενης αξίας (ΕΕ L 259 της 16.10.2018, σ. 1–11).

(20)

  https://ec.europa.eu/taxation_customs/sites/taxation/files/2019-taxation-papers-76.pdf  

(21)

  https://ec.europa.eu/taxation_customs/sites/taxation/files/vat-gap-full-report-2019_en.pdf  

(22)

Πρόταση οδηγίας του Συμβουλίου για την τροποποίηση της οδηγίας 2006/112/ΕΚ όσον αφορά την εισαγωγή των

αναλυτικών τεχνικών μέτρων για τη λειτουργία του οριστικού συστήματος ΦΠΑ για τη φορολόγηση των εμπορικών συναλλαγών μεταξύ των κρατών μελών, COM(2018) 329, 25 Μαΐου 2018.

(23)

Ενώ η ύπαρξη πρακτικών φοροαποφυγής έχει αποδειχθεί σε πολλές μελέτες, είναι δύσκολη μέτρηση της απώλειας εσόδων λόγω της περιπλοκότητας του φαινομένου και των περιορισμένων δεδομένων. Οι Dover et al. (2015) διαπίστωσαν ότι η απώλεια εσόδων από τη μετατόπιση κερδών εντός της ΕΕ ανέρχεται περίπου σε 50-70 δισ. EUR, ποσό που αντιστοιχεί τουλάχιστον στο 17 % των εσόδων από τον φόρο εισοδήματος εταιριών για το 2013. Χρησιμοποιώντας το μοντέλο γενικής ισορροπίας, οι Álvarez-Martínez et al. (2018) διαπίστωσαν ότι η φοροαποφυγή στην ΕΕ των 28 συνεπάγεται απώλειες εσόδων από τη φορολογία εταιρειών ύψους 36 δισ. EUR ετησίως. Οι Zucman et al. (2018) υπολογίζουν ότι η απώλειες στην ΕΕ των 28 ανέρχονται περίπου σε 37 δισ. EUR.

(24)

Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. (2016). Φορολογική απάτη: Το 75 % των Ευρωπαίων επιθυμούν να κάνει περισσότερα η ΕΕ για την καταπολέμησή της, ειδήσεις του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, 29-07-2016.

(25)

Οδηγία (ΕΕ) 2017/1852 του Συμβουλίου, της 10ης Οκτωβρίου 2017, για τους μηχανισμούς επίλυσης φορολογικών διαφορών στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ L 265 της 14.10.2017, σ. 1–14).

(26)

COM (2018) 20 της 18.1.2018.

(27)

Ευρωπαϊκή Επιτροπή, (2018). Μελέτη για το κόστος φορολογικής συμμόρφωσης για ΜΜΕ, Τελική έκθεση - μελέτη (Δημοσιεύθηκε στις: 12-12-2018).

(28)

  https://ec.europa.eu/taxation_customs/sites/taxation/files/resources/documents/tax_survey.pdf  

(29)

COM(2020) 93 final και συνοδευτικό έγγραφο SWD(2020) 54 final.

(30)

  https://ec.europa.eu/info/law/law-making-process/planning-and-proposing-law/better-regulation-why-and-how_en .

(31)

Το παρόν κεφάλαιο εστιάζει κυρίως στους φορολογουμένους και προσπαθεί να τους αντιμετωπίσει ως πελάτες των φορολογικών διοικήσεων. Η εμπειρία των φορολογουμένων χωρίζεται σε πέντε βασικά βήματα αλληλεπίδρασης μεταξύ φορολογουμένων και φορολογικών διοικήσεων: καταχώριση, υποβολή στοιχείων, επαλήθευση, καταβολή και διαφορές. Τα πέντε αυτά βήματα προέρχονται από το έντυπο: OECD (2017), Tax Administration 2017: Comparative Information on OECD and Other Advanced and Emerging Economies https://doi.org/10.1787/tax_admin-2017-en . Τα βήματα αυτά είναι προσαρμοσμένα στο αντικείμενο εστίασης. Για παράδειγμα, η λέξη «είσπραξη» (από την οπτική γωνία της φορολογικής διοίκησης) γίνεται «καταβολή» (από την οπτική γωνία του φορολογουμένου). Σε σχέση με τη διαδρομή του πελάτη γενικότερα: Lemon, K. N., & Verhoef, P. C. (2016). Understanding customer experience throughout the customer journey. Journal of marketing, 80(6), 69-96.

(32)

Ή αντίστοιχα: Ο ιστότοπος της Επιτροπής «TIN on Europa» παρέχει μια επισκόπηση των ΑΦΜ της ΕΕ: https://ec.europa.eu/taxation_customs/tin/tinByCountry.html?locale=el  

(33)

 Οδηγία 2006/112/ΕΚ του Συμβουλίου, της 28ης Νοεμβρίου 2006, σχετικά με το κοινό σύστημα φόρου προστιθέμενης αξίας (ΕΕ L 347 της 11.12.2006, σ. 1).

(34)

Ευρωπαϊκή Επιτροπή, (2016). Σχέδιο δράσης της ΕΕ για την ηλεκτρονική διακυβέρνηση 2016-2020 Επιτάχυνση του ψηφιακού μετασχηματισμού της διακυβέρνησης COM(2016) 179 final.

(35)

Ευρωπαϊκή Επιτροπή, (2019). Έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπή για την αξιολόγηση της οδηγίας 2011/16/EE του Συμβουλίου σχετικά με τη διοικητική συνεργασία στον τομέα της άμεσης φορολογίας και την κατάργηση της οδηγίας 77/799/ΕΟΚ (SWD(2019)328 final).

(36)

Τηλεπικοινωνιακές, ραδιοτηλεοπτικές και ηλεκτρονικές υπηρεσίες.

(37)

Ευρωπαϊκή Επιτροπή, (2018). Μελέτη για το κόστος φορολογικής συμμόρφωσης των ΜΜΕ, Τελική έκθεση - μελέτη (Δημοσιεύθηκε στις: 12-12-2018).

(38)

 COM(2017)778.

(39)

 Οδηγία 2010/24/ΕΕ του Συμβουλίου, της 16ης Μαρτίου 2010, περί αμοιβαίας συνδρομής για την είσπραξη απαιτήσεων σχετικών με φόρους, δασμούς και άλλα μέτρα (ΕΕ L 84 της 31.3.2010, σ. 1).

(40)

Η Επιτροπή πρέπει να υποβάλει ανά πενταετία έκθεση στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο (άρθρο 27 παράγραφος 3 της οδηγίας 2010/24/ΕΕ).

(41)

Ευρωπαϊκή Επιτροπή, (2017). Κώδικας δεοντολογίας για την παρακράτηση φόρου.

https://ec.europa.eu/taxation_customs/sites/taxation/files/code_of_conduct_on_witholding_tax.pdf

(42)

Για τα τελευταία στοιχεία που καταδεικνύουν ότι το πρόβλημα εξακολουθεί να υφίσταται, ανατρέξτε στην συμβουλευτική ομάδα υποδομών αγοράς για τίτλους και ασφάλειες της ΕΚΤ (2020), «10th T2S Harmonisation Progress Report - Harmonisation of European securities settlement and collateral management arrangement»

(43)

Εδώ γίνεται αναφορά στις ενωσιακές και εθνικές αρχές που είναι υπεύθυνες για την εποπτεία των χρηματοπιστωτικών αγορών. Περισσότερες πληροφορίες είναι διαθέσιμες στην ιστοσελίδα της Ευρωπαϊκής Αρχής Κινητών Αξιών και Αγορών (ESMA) στη διεύθυνση: https://www.esma.europa.eu/ .

(44)

  http://www.oecd.org/ctp/exchange-of-tax-information/treatyreliefandcomplianceenhancementtrace.htm  

(45)

 Το κόστος για τους επενδυτές εκτιμάται ότι υπερβαίνει τα 8 δισ. EUR ετησίως: Ευρωπαϊκή Επιτροπή, (2017). Επιτάχυνση της Ένωσης Κεφαλαιαγορών: αντιμετώπιση των εθνικών εμποδίων στις ροές κεφαλαίων COM(2017) 147 final. Από την άλλη πλευρά, η φορολογική απάτη στον τομέα της παρακράτησης φόρου επί των διασυνοριακών μερισμάτων εκτιμάται ότι υπερβαίνει τα 55 δισ. EUR https://www.europarl.europa.eu/news/en/press-room/20181120IPR19552/cum-ex-tax-fraud-meps-call-for-inquiry-justice-and-stronger-tax-authorities

(46)

Κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 904/2010 του Συμβουλίου, της 7ης Οκτωβρίου 2010, για τη διοικητική συνεργασία και την καταπολέμηση της απάτης στον τομέα του φόρου προστιθέμενης αξίας (ΕΕ L 268 της 12.10.2010, σ. 1).

(47)

Κανονισμός (ΕΕ) 2018/1541 του Συμβουλίου, της 2ας Οκτωβρίου 2018, για την τροποποίηση των κανονισμών (ΕΕ) αριθ. 904/2010 και (ΕΕ) 2017/2454 σχετικά με μέτρα ενίσχυσης της διοικητικής συνεργασίας στον τομέα του φόρου προστιθέμενης αξίας (ΕΕ L 259 της 16.10.2018, σ. 1).

(48)

Εδώ γίνεται αναφορά στις ενωσιακές και εθνικές αρχές που είναι υπεύθυνες για την εποπτεία των χρηματοπιστωτικών αγορών. Περισσότερες πληροφορίες είναι διαθέσιμες στην ιστοσελίδα της Ευρωπαϊκής Αρχής Κινητών Αξιών και Αγορών (ESMA) στη διεύθυνση: https://www.esma.europa.eu/  

(49)

 Τα πιλοτικά έργα και οι προπαρασκευαστικές δράσεις εισάγουν νέες προσωρινές πρωτοβουλίες που ενδέχεται να μετατραπούν σε μόνιμα χρηματοδοτικά προγράμματα της ΕΕ.

(50)

Για περισσότερες λεπτομέρειες σχετικά με την πρόσκληση υποβολής προτάσεων: https://ec.europa.eu/taxation_customs/calls-tenders-grants-calls-expression-interest/TAXUD/2020/CFP-01-eu-tax-observatory_en  

(51)

Απαντήσεις στη δημόσια διαβούλευση για την αξιολόγηση της οδηγίας σχετικά με τη διοικητική συνεργασία στον τομέα της φορολογίας, που συνοψίζονται στο παράρτημα 2 της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. (2019), «Έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπή για την αξιολόγηση της οδηγίας 2011/16/EE του Συμβουλίου σχετικά με τη διοικητική συνεργασία στον τομέα της άμεσης φορολογίας και την κατάργηση της οδηγίας 77/799/ΕΟΚ» (SWD(2019)328 final).

(52)

 Οδηγία (ΕΕ) 2017/1852 του Συμβουλίου, της 10ης Οκτωβρίου 2017, για τους μηχανισμούς επίλυσης φορολογικών διαφορών στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ L 265 της 14.10.2017, σ. 1).

(53)

  https://ec.europa.eu/info/law/better-regulation/have-your-say/initiatives/11883-Evaluation-of-the-special-VAT-scheme-for-travel-agents .

(54)

  Οδηγία 2008/118/ΕΚ του Συμβουλίου, της 16ης Δεκεμβρίου 2008, σχετικά με το γενικό καθεστώς των ειδικών φόρων κατανάλωσης και για την κατάργηση της οδηγίας 92/12/ΕΟΚ (ΕΕ L 9 της 14.1.2009, σ. 12) .

ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ

Βρυξέλλες, 15.7.2020

COM(2020) 312 final

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

της

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗΣ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ

ΣΧΕΔΙΟ ΔΡΑΣΗΣ ΓΙΑ













ΔΙΚΑΙΗ ΚΑΙ ΑΠΛΗ ΦΟΡΟΛΟΓΗΣΗ ΠΟΥ ΣΤΗΡΙΖΕΙ ΤΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΑΝΑΚΑΜΨΗΣ

Επισκόπηση των προβλεπόμενων για την περίοδο 2020-2023 πρωτοβουλιών που αποτελούν μέρος του σχεδίου δράσης για δίκαιη και απλή φορολόγηση που στηρίζει την ανάκαμψη