14.6.2016   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 213/1

1.

Το πολιτικό υπόβαθρο του ζητήματος όπως εκτίθεται στο παράρτημα των παρόντων συμπερασμάτων.

2.

Οι νέοι, οι αξίες και οι στάσεις ζωής τους, καθώς και οι δεξιότητες και οι ικανότητές τους, συνιστούν εξαιρετικό δυναμικό για τις κοινωνίες μας. Οι διαρκείς αλλαγές και οι κοινωνικές και οικονομικές προκλήσεις προσδίδουν ακόμα μεγαλύτερη σημασία στη διάδοση των δημοκρατικών αξιών, την κοινωνική ένταξη των νέων και την ενεργό συμμετοχή στα κοινά.

3.

Οι πρόσφατες τρομοκρατικές επιθέσεις στο Βέλγιο, τη Γαλλία και τη Δανία και οι παρόμοιες θηριωδίες στην Ευρώπη στο παρελθόν, καθώς και η αύξηση των περιστατικών τόσο ρητορικής μίσους και εγκλημάτων μίσους (1) όσο και προπαγάνδας και βίαιης ξενοφοβίας στην Ευρώπη, αναδεικνύουν την επείγουσα ανάγκη συμβολής όλων των τομέων της κοινωνίας, συμπεριλαμβανομένου του τομέα της νεολαίας, στην καταπολέμηση της ριζοσπαστικοποίησης (2), τη διατήρηση της κοινωνικής σταθερότητας αλλά και ενός θετικού και ασφαλούς περιβάλλοντος για την ανατροφή των νέων.

4.

Ενώ η βίαιη ριζοσπαστικοποίηση πρέπει να αντιμετωπιστεί και να παταχθεί σε διάφορα μέτωπα, είναι εξαιρετικά σημαντικό η απειλή και οι κίνδυνοι που εγκυμονεί για τους νέους να αναγνωριστούν, να προληφθούν και να υπάρξουν οι επακόλουθες ενέργειες με μέτρα έγκαιρης και αποτελεσματικής παρέμβασης, πάντα με σεβασμό της πολιτισμικής πολυμορφίας των νέων.

5.

Η διαδικασία διαμόρφωσης της ταυτότητας μπορεί να επηρεαστεί από πολλούς παράγοντες, όπως το πολλαπλώς προβληματικό οικογενειακό υπόβαθρο, οι συνομήλικοι, το διαδίκτυο και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, το πολιτικό περιβάλλον, καθώς και η θέση στην κοινωνία των ομάδων νέων οι οποίοι έρχονται συχνά αντιμέτωποι με διακρίσεις, ταπεινώσεις, αποκλεισμούς, αδικίες, έλλειψη προοπτικών, αισθήματα απογοήτευσης, με ενδεχόμενο αποτέλεσμα τη βίαιη ριζοσπαστικοποίηση.

6.

Οι γονείς, τα αδέλφια, οι συνομήλικοι και οι λοιποί σχετικοί παράγοντες (3) διαδραματίζουν καθοριστικό ρόλο στην υποστήριξη της θετικής διαμόρφωσης της ταυτότητας. Η διαδικασία αυτή μπορεί να περιλαμβάνει τη διαπολιτισμική ευαισθητοποίηση και τον σεβασμό των άλλων, την ενεργό συμμετοχή στην κοινωνία, αλλά επίσης ζητήματα πνευματικότητας, θρησκείας ή πίστης, και συνεπάγεται την ενίσχυση της αίσθησης του ανήκειν, η οποία είναι απαραίτητη για να αντισταθμιστούν οι πληροφορίες και εξτρεμιστικές ιδέες στις οποίες ενδέχεται να εκτίθενται οι νέοι.

7.

Οι νέοι θα πρέπει να ενθαρρύνονται να αναπτύξουν τον προσωπικό στοχασμό, την κατανόηση των άλλων και την κριτική σκέψη τους, να μάθουν να ζουν με τις προκλήσεις και τις αβεβαιότητες της ζωής, καθώς και πώς να αντιμετωπίζουν καταστάσεις και συναισθήματα που τους ενοχλούν, ώστε να γίνουν πιο ανθεκτικοί και να διατηρούν εποικοδομητικές σχέσεις μεταξύ των κοινωνικών ομάδων.

8.

Οι νέοι πρέπει να έχουν επίγνωση και κατανόηση της δημοκρατίας, της ισότητας, του σεβασμού της ανθρώπινης αξιοπρέπειας, των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, της πολυφωνίας και της πολυμορφίας και να διαθέτουν ικανότητες και εξοικείωση όσον αφορά τον χώρο των μέσων επικοινωνίας και των πληροφοριών. Τούτο συμβάλλει στην κριτική σκέψη, στην επίγνωση και γνώση του πώς οι βίαιες εξτρεμιστικές ομάδες μπορούν να παρουσιάζουν πληροφορίες με μεροληπτικό τρόπο και να τις εκμεταλλεύονται για να ασκούν προπαγάνδα.

9.

Τα μέτρα για την πρόληψη της βίαιης ριζοσπαστικοποίησης δεν πρέπει να συνεπάγονται στιγματισμό, διακρίσεις και ξενοφοβία έναντι ορισμένων ομάδων νέων.

10.

Οι κοινωνικομορφωτικές δραστηριότητες για τους νέους (youth work) είναι μια προσιτή υπηρεσία, μέθοδος και εργαλείο προσέγγισης που στοχεύει στη διαμόρφωση θετικής ταυτότητας από όλους τους νέους, παρέχοντας ένα μη τυπικό και άτυπο περιβάλλον για την ανάπτυξη αξιών, δεξιοτήτων, ικανοτήτων, ταλέντων και ανοικτών στάσεων, που τους παρέχει επίσης τη δυνατότητα να αναγνωρίζουν και να διαχειρίζονται τους κινδύνους με τους οποίους έρχονται ενδεχομένως αντιμέτωποι, όπως η βίαιη ριζοσπαστικοποίηση.

11.

Οι κοινωνικομορφωτικές δραστηριότητες για τους νέους χρησιμοποιούν ευρεία και ολιστική προσέγγιση, επιτυγχάνουν την ενεργό συμμετοχή των νέων και βασίζονται στη συνεργασία με τους νέους σε ατομικό και ομαδικό επίπεδο για την εξεύρεση λύσεων στις ερωτήσεις και τα προβλήματά τους. Με αυτόν τον τρόπο οι κοινωνικομορφωτικές δραστηριότητες αφενός προσφέρουν ένα ασφαλές περιβάλλον στο οποίο μπορεί κανείς να αναπτυχθεί, να διαμορφώσει την ταυτότητά του, να αισθάνεται ότι ανήκει σε ένα σύνολο και να εκτίθεται σε θετικές επιδράσεις από τον περίγυρό του και αφετέρου θα μπορούσαν να αποτρέψουν τις αρνητικές πιέσεις από συνομηλίκους που οδηγούν στη βίαιη ριζοσπαστικοποίηση.

12.

Σε συνεργασία με τον τομέα της εκπαίδευσης και άλλους σχετικούς τομείς και φορείς, ο τομέας της νεολαίας μπορεί να διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο σε μια ολοκληρωμένη και διατομεακή προσέγγιση για την αντιμετώπιση της βίαιης ριζοσπαστικοποίησης, ιδίως στα πρώιμα στάδιά της, υποστηρίζοντας την ανάπτυξη και τις δραστηριότητες των νέων, προάγοντας τις αρχές της δημοκρατίας και της πολυφωνίας, την ένταξη και την ενεργό συμμετοχή στα κοινά και εστιάζοντας στους αρνητικούς παράγοντες, όπως οι διακρίσεις και η έλλειψη προοπτικών που επηρεάζουν τη ζωή τους.

13.

Τα διάφορα στοιχεία που υπεισέρχονται στην κατάσταση, η πολυπλοκότητα της βίαιης ριζοσπαστικοποίησης και ο σοβαρός αντίκτυπός της στην κοινωνία απαιτούν ολοκληρωμένη και διατομεακή προσέγγιση σε τοπικό, περιφερειακό, εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο. Η προσέγγιση αυτή απαιτεί τη συμμετοχή διαφόρων τομέων και φορέων, όπως οι κοινωνικομορφωτικές δραστηριότητες για τους νέους, οι οργανώσεις υπό την ηγεσία των νέων και η εκπαίδευση.

14.

Στο πλαίσιο της ολοκληρωμένης και διατομεακής προσέγγισης, οι πολιτικές και οι κοινωνικομορφωτικές δραστηριότητες για τη νεολαία που εστιάζουν στο ασφαλές και χωρίς αποκλεισμούς περιβάλλον, την άτυπη και μη τυπική εκπαίδευση καθώς και την πρόληψη, πρέπει να ευθυγραμμιστούν με τις πολιτικές, τα εργαλεία και τις δράσεις άλλων συναφών τομέων όπως η έγκαιρη επισήμανση, η αποτελεσματική παρέμβαση και η καταπολέμηση της βίαιης ριζοσπαστικοποίησης. Με αυτόν τον τρόπο μπορεί να επιτευχθεί συνεπής, δομημένη προσέγγιση με αμοιβαία ενημέρωση και υποστήριξη από τους νέους, τον περίγυρό τους, τις οικογένειες και τα κοινωνικά τους δίκτυα.

15.

Μια τέτοια προσέγγιση θα πρέπει να συνεπάγεται την ανάπτυξη διαφόρων στρατηγικών ανάλογα με τον βαθμό ριζοσπαστικοποίησης: από στρατηγικές γενικής πρόληψης (4) στα πρώιμα στάδια της ριζοσπαστικοποίησης έως μια πιο στοχευμένη προσέγγιση για συγκεκριμένες ομάδες ή άτομα, όταν όντως διαπιστώνεται βίαιη ριζοσπαστικοποίηση. Η προσέγγιση αυτή συμπληρώνει τον κεντρικό ρόλο των κοινωνικομορφωτικών δραστηριοτήτων για τη νεολαία ως μέρος διατομεακών προσπαθειών που βοηθούν τους νέους να βρουν τον δρόμο τους στην κοινωνία και τους προστατεύουν από τους κινδύνους του βίαιου εξτρεμισμού.

16.

Να διαμορφώσουν ολοκληρωμένη και διατομεακή προσέγγιση σε εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο προκειμένου να βοηθήσουν όλους τους νέους που διατρέχουν κίνδυνο βίαιης ριζοσπαστικοποίησης, με τους εξής τρόπους:

17.

Κατά περίπτωση, να αναγνωρίσουν και να ενισχύσουν τον τομέα της νεολαίας ως προς:

18.

Να διατηρήσουν τα ισχύοντα βιώσιμα μέτρα και πρακτικές που έχουν αποδειχτεί επιτυχή και να εφαρμόσουν, κατά περίπτωση, καινοτόμα και βιώσιμα μέτρα και πρακτικές, ειδικά σχεδιασμένα για τους νέους, σε τοπικές δράσεις, στη δημοκρατική συμμετοχή, στη διαπολιτισμική μάθηση και τον διάλογο, στην ενεργό συμμετοχή του πολίτη στα κοινά και στη θετική εκπαίδευση μεταξύ των συνομήλικων.

19.

Να ενισχύσουν τη συνεργασία σε ευρωπαϊκό επίπεδο ως προς την ανταλλαγή γνώσεων και πρακτικών δουλεύοντας από κοινού στο πλαίσιο της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένης της ομάδας εμπειρογνωμόνων για την ενεργό άσκηση της ιδιότητας του πολίτη, την πρόληψη της περιθωριοποίησης και της βίαιης ριζοσπαστικοποίησης, της ομάδας εμπειρογνωμόνων για την ψηφιοποίηση, και του δικτύου ευαισθητοποίησης για τη ριζοσπαστικοποίηση, και με τις σχετικές τρίτες χώρες και το Συμβούλιο της Ευρώπης (7) με σκοπό την ανταλλαγή γνώσεων και βέλτιστων πρακτικών σχετικά με την πρόληψη της βίαιης ριζοσπαστικοποίησης, μεταξύ άλλων με τη χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, αντεπιχειρήματα (8) και ψηφιακές κοινωνικομορφωτικές δραστηριότητες για τους νέους.

20.

Να ανταλλάσσουν πληροφορίες και βέλτιστες πρακτικές και να αναπτύξουν κατευθυντήριες αρχές, κατά περίπτωση, για τη δημιουργία συνασπισμών ή δικτύων για μια ολοκληρωμένη και διατομεακή προσέγγιση, μαθαίνοντας τρόπους συνεργασίας με αποτελεσματικότητα, ευρυθμία και συνοχή, λαμβάνοντας υπόψη τις διαφορετικές πολιτιστικές συνθήκες στην ΕΕ.

21.

Να προάγουν την ανάπτυξη διαλόγου και αποτελεσματικής αντεπιχειρηματολογίας για την υποστήριξη των γονέων, των αδελφών, των άλλων νέων και λοιπών οι οποίοι έχουν επαφές με τους νέους που διατρέχουν κίνδυνο βίαιης ριζοσπαστικοποίησης, και να στηρίξουν την παροχή πληροφοριών σχετικά με τα υφιστάμενα συστήματα στήριξης και των δυνατοτήτων παροχής συμβουλών.

22.

Ανάλογα με την περίπτωση, να αναπτύξουν προγράμματα εκπαίδευσης και κατάρτισης διοργανωτών δραστηριοτήτων για νέους ως βάση για το εκπαιδευτικό υλικό που πρέπει να χρησιμοποιείται σε εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο, προκειμένου να διασφαλιστεί ότι οι δραστηριότητες για τους νέους αποκτούν επαρκή και ενήμερη πληροφόρηση, ευαισθητοποίηση, εργαλεία και δεξιότητες όσον αφορά:

23.

Την προώθηση και υποστήριξη σεμιναρίων μεταξύ συνομήλικων για διοργανωτές δραστηριοτήτων για νέους, εμπειρογνώμονες, υπεύθυνους χάραξης πολιτικής και ερευνητές, προκειμένου να καταστεί δυνατή η ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών και πληροφοριών σχετικά με την καλύτερη δυνατή προσέγγιση του ζητήματος της βίαιης ριζοσπαστικοποίησης.

24.

Να προωθήσουν, να δρομολογήσουν, να συντονίζουν, να υποστηρίζουν και να καθιστούν διαθέσιμα τα αποτελέσματα της περαιτέρω έρευνας σχετικά με τη βίαιη ριζοσπαστικοποίηση με στόχο την ενίσχυση των σχετικών γνώσεων για ζητήματα όπως η εμβέλεια, η προέλευση, οι προστατευτικοί παράγοντες, τα αίτια και η γνωστική όσο και η συναισθηματική δυναμική της βίαιης ριζοσπαστικοποίησης, προκειμένου να είναι σε θέση τα κράτη μέλη και η Ευρωπαϊκή Ένωση να αναπτύξουν τεκμηριωμένες πολιτικές και πρακτικές.

25.

Να διασφαλίσει τη βέλτιστη διάδοση των αποτελεσμάτων της ομάδας εμπειρογνωμόνων για την ενεργό άσκηση της ιδιότητας του πολίτη, την πρόληψη της περιθωριοποίησης και της βίαιης ριζοσπαστικοποίησης, τα οποία θα προσφέρουν καθοδήγηση που μπορεί να χρησιμοποιηθεί από τους διοργανωτές δραστηριοτήτων για νέους, τις οργανώσεις κοινωνικής μέριμνας και τους επαγγελματίες, σε ένα ολοκληρωμένο πλαίσιο συνεργασίας σχετικά με το πώς να προσεγγίζουν και να συνεργάζονται με τους νέους που διατρέχουν κίνδυνο βίαιης ριζοσπαστικοποίησης

26.

Να εξετάσει τον τρόπο με τον οποίο τα υφιστάμενα προγράμματα της ΕΕ όπως το Erasmus+, «Δημιουργική Ευρώπη» και «Η Ευρώπη για τους πολίτες» θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν με τον καλύτερο τρόπο για την προώθηση της κοινωνικής ένταξης των νέων με διαφορετικό υπόβαθρο, συμβάλλοντας κατ' αυτόν τον τρόπο στην πρόληψη της ριζοσπαστικοποίησης και εξασφαλίζοντας ενισχυμένη ικανότητα για τις κοινωνικομορφωτικές δραστηριότητες για τους νέους, συνεργασία με την παιδεία και με άλλους σχετικούς τομείς για το θέμα αυτό καθώς και τη χειραφέτηση των ίδιων των νέων.