21.3.2017   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 88/39

1.

εκφράζει την ικανοποίησή της για το σχέδιο δράσης της Επιτροπής, το οποίο υποδεικνύει την πορεία που θα πρέπει να ακολουθηθεί ώστε έως το 2017 να έχει προταθεί η δημιουργία ενός ενιαίου χώρου Φόρου Προστιθέμενης Αξίας (ΦΠΑ) εντός της ΕΕ·

2.

αναγνωρίζει ότι το σύστημα ΦΠΑ αποτελεί καθοριστικής σημασίας στοιχείο της ενιαίας αγοράς και ότι θα πρέπει να μεταρρυθμιστεί ώστε να καταστεί απλούστερο, δικαιότερο, αποτελεσματικότερο και λιγότερο ευάλωτο στην απάτη, προκειμένου να βελτιωθούν οι συνθήκες του ανταγωνισμού μεταξύ των επιχειρήσεων, να μειωθούν οι διακρίσεις μεταξύ καταναλωτών και να βελτιστοποιηθεί η είσπραξη των εσόδων·

3.

διαπιστώνει ότι ένας ενιαίος χώρος ΦΠΑ εντός της Ένωσης μπορεί να είναι ιδιαίτερα σημαντικός για τους οργανισμούς τοπικής αυτοδιοίκησης, δεδομένου ότι, σε ορισμένα κράτη μέλη, είναι αρμόδιοι για την είσπραξη του εν λόγω φόρου και ότι η ανακατανομή των εσόδων του ΦΠΑ κατέχει κεντρικό ρόλο στην εφαρμογή μηχανισμών δημοσιονομικής εξισορρόπησης υπέρ των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης· ωστόσο, τα συστήματα των κρατών μελών εθνικής ανακατανομής των εσόδων ΦΠΑ δεν εμπίπτουν στην αρμοδιότητα της ΕΕ·

4.

υπενθυμίζει ότι ο ΦΠΑ είναι επίσης μια σημαντική πηγή εσόδων για τους ιδίους πόρους της ΕΕ, καθώς το 2014 ανερχόταν σε 17,6 δισεκατ. ευρώ, δηλαδή στο 12,3 % των συνολικών εσόδων της ΕΕ·

5.

υποστηρίζει τον στόχο της Επιτροπής να αντιμετωπιστούν οι περιπτώσεις απάτης: ο τεράστιος όγκος των περιπτώσεων απάτης καταδεικνύει τις αδυναμίες του τρέχοντος συστήματος, κάθε χρόνο γίνεται δε αιτία σημαντικών απωλειών εσόδων για τα κράτη μέλη· η εκτιμώμενη ζημία για την ΕΕ είναι 170 εκατ. ευρώ ετησίως. Αυτό έχει αρνητικό αντίκτυπο στους προϋπολογισμούς του Δημοσίου, συμπεριλαμβανομένων των προϋπολογισμών των τοπικών και των περιφερειακών αρχών σε ορισμένα κράτη μέλη, καθώς και στη δυνατότητά του να παρέχει υπηρεσίες υψηλής ποιότητας· εν προκειμένω καλεί τα κράτη μέλη να συγκεντρώνουν και να κοινοποιούν στατιστικές σχετικά με τη διασυνοριακή απάτη στον τομέα του ΦΠΑ·

6.

επισημαίνει ότι ο κατακερματισμός και η πολυπλοκότητα του συστήματος ΦΠΑ συνεπάγονται σημαντικό κόστος συμμόρφωσης για τις επιχειρήσεις που ασχολούνται με το διασυνοριακό εμπόριο. Οι δαπάνες αυτές είναι υπερβολικά υψηλές για τις μικρές και τις μεσαίες επιχειρήσεις, που αποτελούν τη ραχοκοκαλιά της οικονομίας και της απασχόλησης στο περιφερειακό επίπεδο. Σημειώνει ότι το σχέδιο δράσης για τον ΦΠΑ θα πρέπει επίσης να οδηγήσει σε απλούστευση για τις νόμιμες επιχειρήσεις που ασχολούνται με το διασυνοριακό εμπόριο. Το σύστημα του ΦΠΑ δεν πρέπει να επιβάλει αδικαιολόγητα εμπόδια στο διασυνοριακό εμπόριο·

7.

εφιστά την προσοχή στο γεγονός ότι οι διαφορές που υφίστανται όσον αφορά τα συστήματα ΦΠΑ και τον καθορισμό των αντίστοιχων συντελεστών πλήττουν ιδιαίτερα τις παραμεθόριες περιοχές και τις δραστηριότητες των μικρών και των μεσαίων επιχειρήσεων (ΜΜΕ) σε αυτές τις περιοχές. Είναι συνεπώς σκόπιμο να εκτιμηθεί ο εδαφικός αντίκτυπος των προτάσεων που επιτρέπουν την εισαγωγή μεγαλύτερης ευελιξίας ως προς τον καθορισμό των συντελεστών ΦΠΑ·

8.

διαπιστώνει ότι η οδηγία για τον ΦΠΑ περιλαμβάνει διατάξεις σχετικές με τους συντελεστές ΦΠΑ με τις οποίες επιδιώκεται η προστασία της ενιαίας αγοράς και η πρόληψη περιπτώσεων στρέβλωσης του ανταγωνισμού· θεωρεί ότι οι αρχές αυτές είναι ουσιαστικής σημασίας και ότι πρέπει να εξεταστούν προσεκτικά όλες οι προτάσεις που αποσκοπούν στο να αναγνωριστεί στα κράτη μέλη μεγαλύτερο περιθώριο ελευθερίας όσον αφορά τον καθορισμό των συντελεστών ΦΠΑ, ώστε να μπορούν να εξακριβώνουν ποιες είναι οι επιπτώσεις τους στην ενιαία αγορά και στον ανταγωνισμό·

9.

στηρίζει οποιαδήποτε μεταρρύθμιση του συστήματος ΦΠΑ θα ενίσχυε τα θεμέλια της ανάπτυξης, της ανταγωνιστικότητας και της απασχόλησης, δηλαδή την ψηφιακή και κινητή οικονομία, καθώς και νέα επιχειρηματικά μοντέλα και επιχειρήσεις παροχής υπηρεσιών. Σε αυτό το πλαίσιο, χαιρετίζει την πρόταση της Επιτροπής να επεκτείνει την υπηρεσία μιας στάσης στον τομέα του ΦΠΑ για τις ηλεκτρονικές υπηρεσίες παροχής αγαθών, με βάση ένα πιλοτικό πρόγραμμα που αποσκοπεί στη βελτίωση της συνεργασίας μεταξύ των φορολογικών διοικήσεων και των επιχειρήσεων που ασκούν εμπορική δραστηριότητα στον τομέα των ηλεκτρονικών προϊόντων·

10.

θεωρεί ότι η αποδοτικότητα στον τομέα της φορολογικής διοίκησης ποικίλλει σημαντικά μεταξύ των κρατών μελών: η συνεργασία και η εμπιστοσύνη μεταξύ των φορολογικών υπηρεσιών είναι ανεπαρκείς. Είναι της γνώμης ότι, εάν προκύπτουν περιπτώσεις απάτης ως προς τον ΦΠΑ, οι τράπεζες θα πρέπει να συνεργάζονται πλήρως με τις φορολογικές αρχές, σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία περί προστασίας των δεδομένων·

11.

συνιστά να εξεταστούν οι βέλτιστες πρακτικές των κρατών μελών που συνίστανται στη διάθεση μέρους των εσόδων από τον ΦΠΑ στις τοπικές και περιφερειακές αρχές —ή, εναλλακτικά, στην ανάθεση στους ΟΤΑ της αρμοδιότητας για την είσπραξη του φόρου·

12.

ζητά να συμπεριληφθούν στις διαβουλεύσεις σχετικά με οποιαδήποτε τροποποίηση του συστήματος του ΦΠΑ, οι εκπρόσωποι των περιφερειακών και των τοπικών αρχών σε εθνικό επίπεδο και η ΕτΠ σε ευρωπαϊκό επίπεδο, δεδομένου ότι οι σχετικές αποφάσεις έχουν άμεσες συνέπειες για την ευημερία του πληθυσμού, την ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων και τα έσοδα των δημόσιων αρχών·

13.

καλεί την Επιτροπή, κατά την εξέταση της αρχής με βάση την οποία οι καταβολές του ΦΠΑ για τις διασυνοριακές συναλλαγές υπόκεινται στις ίδιες απαιτήσεις με εκείνες που ισχύουν για τις εθνικές συναλλαγές, να ληφθούν ιδίως υπόψη οι επιπτώσεις της στις ΜΜΕ εάν, ταυτόχρονα, διατηρηθούν οι διαφορετικοί συντελεστές ΦΠΑ·

14.

συμμερίζεται την άποψη ότι το νέο σύστημα θα πρέπει να βασίζεται στην «αρχή του προορισμού» και να προβλέπει ότι, για τις πωλήσεις σε πελάτη εγκατεστημένο σε άλλο κράτος μέλος της ΕΕ, ο ΦΠΑ θα επιβάλλεται σύμφωνα με τη νομοθεσία της χώρας που προμηθεύει τα αγαθά και με τον συντελεστή που εφαρμόζεται στη χώρα προορισμού, καθώς και ότι τα έσοδα ΦΠΑ του κράτους που τα εισέπραξε θα διαβιβάζονται στις αρμόδιες αρχές του κράτους κατανάλωσης·

15.

εκφράζει την ικανοποίησή της για την πρόθεση να εξασφαλιστεί ότι οι επιχειρήσεις που θα πραγματοποιούν τις εμπορικές συναλλαγές στο εσωτερικό της ενιαίας αγοράς θα είναι σε θέση να ρυθμίζουν όλα τα θέματα που συνδέονται με τον ΦΠΑ ενώπιον των αρμόδιων αρχών της χώρας προέλευσής τους και ότι δεν θα υποχρεούνται να εγγράφονται στο μητρώο ΦΠΑ, να υποβάλλουν δηλώσεις και να καταβάλλουν τέλη σε όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ στα οποία διεξάγουν εμπορικές συναλλαγές. Αυτές οι απλοποιήσεις δεν πρέπει να προκαλέσουν κίνδυνο απώλειας εσόδων από τον ΦΠΑ ούτε να επηρεάσουν τη δημοσιονομική κυριαρχία των κρατών μελών·

16.

είναι της γνώμης ότι το σχέδιο δράσης της Επιτροπής είναι φιλόδοξο και ότι θα χρειαστεί μεγάλο χρονικό διάστημα για την εφαρμογή του, και ως εκ τούτου τάσσεται υπέρ της αρχής της σταδιακής υλοποίησής του·

17.

καλεί επίμονα την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να λάβουν μέτρα για την αύξηση της αποτελεσματικότητας της φορολογίας και την καταπολέμηση της απάτης, ώστε να μειωθούν τα ποσά ΦΠΑ που δεν εισπράττονται από τα κράτη μέλη. Μέτρα αυτού του είδους μπορούν να συμβάλουν σημαντικά στις προσπάθειες οικοδόμησης εμπιστοσύνης έναντι των φορολογικών διοικήσεων και στην αποτελεσματική συνεργασία, η οποία είναι απαραίτητη για την καλή λειτουργία του νέου συστήματος· τονίζει ότι η εισαγωγή νέων εργαλείων υποβολής εκθέσεων και ελέγχου δεν θα πρέπει να επιβαρύνει υπερβολικά τις επιχειρήσεις, ιδίως τις ΜΜΕ·

18.

καλεί τα κράτη μέλη να λάβουν συγκεκριμένες αποφάσεις όσον αφορά τη ρύθμιση σχετικά με τον ΦΠΑ στην ΕΕ, ιδίως για να εξαλειφθούν οι διαφορές που παρατηρούνται σήμερα μεταξύ των μεμονωμένων κρατών μελών όσον αφορά τις παρεκκλίσεις που χορηγούνται δυνάμει της οδηγίας ΦΠΑ και για να ενθαρρυνθεί η εφαρμογή της από κάθε κράτος μέλος·

19.

επισημαίνει ότι η Επιτροπή, όταν υποβάλλει προτάσεις για την αύξηση της αποτελεσματικότητας της φορολογικής διοίκησης, οφείλει να σέβεται τις αρμοδιότητες των εθνικών ή/και περιφερειακών διοικήσεων·

20.

ενθαρρύνει μια πιο αποτελεσματική χρήση των εργαλείων της τεχνολογίας πληροφοριών, που θα αξιοποιεί όλα τα ηλεκτρονικά δεδομένα που είναι διαθέσιμα για την καταπολέμηση της απάτης και, παράλληλα, θα διασφαλίζει την προστασία των δεδομένων·

21.

υπογραμμίζει ότι, ενώπιον των συστημάτων αντιστροφής ή διαχωρισμού των πληρωμών του ΦΠΑ (1) που έχουν καθιερωθεί σε αρκετές χώρες, είναι αναγκαίο να ενισχυθεί η εμπιστοσύνη του κοινού ώστε να πεισθεί ότι ο ΦΠΑ που καταβάλλεται καταλήγει όντως στον εθνικό, περιφερειακό ή εθνικό προϋπολογισμό, δεδομένου ότι οι πολίτες συγκαταλέγονται στις βασικές πραγματικές πηγές εσόδων από τον ΦΠΑ. Συνιστά να εξεταστεί η δυνατότητα θέσπισης ενός εθελοντικού συστήματος ηλεκτρονικής πληρωμής το οποίο θα μετέφερε τον ΦΠΑ των αγορών των πολιτών στον προϋπολογισμό της αρμόδιας αρχής και το ποσό των αγορών εκτός ΦΠΑ, όπως συμβαίνει σήμερα, στον λογαριασμό του εκάστοτε πωλητή·

22.

τονίζει ότι δεν υπάρχουν επαρκείς αποδείξεις ότι η μη επιβολή ΦΠΑ σε ορισμένα είδη δραστηριοτήτων οργανισμών του δημόσιου τομέα, σε δραστηριότητες διαδημοτικών συμπράξεων ή σε δραστηριότητες που θεωρούνται δημοσίου συμφέροντος οδηγεί σε στρέβλωση του ανταγωνισμού. H μη υπαγωγή δημόσιων φορέων στον ΦΠΑ εξαρτάται από κριτήρια αντικειμενικά και εναρμονισμένα σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης και όχι από τη διακριτική ευχέρεια των κρατών μελών·

23.

ζητεί να ληφθούν υπόψη τα συμφέροντα των τοπικών και των περιφερειακών αρχών στην έκθεση εκτίμησης του αντίκτυπου που η Επιτροπή θα υποβάλει το 2017 και θεωρεί ότι, στο πλαίσιο αυτό, θα πρέπει να αποσαφηνιστεί η έννοια των «(σημαντικών) στρεβλώσεων των όρων του ανταγωνισμού», με βάση τη διαβούλευση με τις τοπικές και τις περιφερειακές αρχές·

24.

θεωρεί ότι επείγει να εξασφαλιστεί ότι θα δοθεί σε όλα τα κράτη μέλη η δυνατότητα εφαρμογής όλων των παρεκκλίσεων που θεσπίστηκαν στο παρελθόν σε κάθε κράτος μέλος·

25.

ζητεί να μειωθεί ο συντελεστής ΦΠΑ για τα σχολικά κτίρια στο 6 %·

26.

τονίζει ότι ο υφιστάμενος κατάλογος των μειωμένων συντελεστών είναι ιδιαίτερα αδιαφανής και δεν υπακούει σε σαφώς καθορισμένη λογική, ως εκ τούτου, εκφράζει τη λύπη της που η Επιτροπή δεν προέβη σε πλήρη και διαφανή καταγραφή των μειωμένων συντελεστών που έχουν εγκριθεί. Πιστεύει ότι πρέπει να αναθεωρηθεί ο κατάλογος των μειωμένων συντελεστών ΦΠΑ, αφού ληφθούν υπόψη οι τεχνολογικές, οικονομικές και άλλες εξελίξεις και οι στρεβλώσεις που οφείλονται στο γεγονός ότι υφίστανται διαφορετικοί συντελεστές ΦΠΑ για ομοειδή αγαθά και υπηρεσίες. Η εν λόγω αναθεώρηση θα πρέπει να καταλήξει στη μεγαλύτερη δυνατή εναρμόνιση, ώστε να αποφευχθούν, για τις ΜΜΕ, οι στρεβλώσεις του ανταγωνισμού στην ενιαία αγορά·

27.

εκτιμά, άλλωστε, ότι για τους φορείς που αναπτύσσουν δραστηριότητες κοινής ωφέλειας ενδέχεται να είναι πιο συμφέρον να αφαιρούν εκ των υστέρων τον ΦΠΑ παρά να μην υπόκεινται σε αυτόν εκ των προτέρων·

28.

είναι της γνώμης ότι η επιλογή 1 (επέκταση και τακτική επανεξέταση του καταλόγου αγαθών και υπηρεσιών που είναι επιλέξιμα για εφαρμογή μειωμένων συντελεστών) είναι πιθανό να ενέχει λιγότερο σημαντικούς κινδύνους από ό,τι η επιλογή 2 (κατάργηση του καταλόγου των αγαθών και υπηρεσιών που είναι επιλέξιμα για την εφαρμογή μειωμένου συντελεστή)·

29.

φρονεί ότι η παραχώρηση μεγαλύτερου περιθωρίου χειρισμού στα κράτη μέλη όσον αφορά τον καθορισμό των συντελεστών θα οδηγήσει, αναπόφευκτα, σε αύξηση της ποικιλομορφίας των εν λόγω συντελεστών, πράγμα που ενδέχεται να έχει ως αποτέλεσμα τη στρέβλωση της ενιαίας αγοράς και την επιβολή επιβαρύνσεων στις επιχειρήσεις, ιδιαίτερα στις ΜΜΕ· προτείνει να προβεί η Επιτροπή σε πλήρη σχετική ανάλυση προκειμένου να μελετηθούν οι επιπτώσεις αυτών των προτάσεων στον ανταγωνισμό και στις διοικητικές υποχρεώσεις των επιχειρήσεων, καθώς και ο εδαφικός αντίκτυπός τους, ιδιαίτερα στις παραμεθόριες περιοχές·

30.

σημειώνει ότι στην ανακοίνωση αναφέρονται, επίσης, άλλα έξοδα και ελλείψεις που συνδέονται με την εκχώρηση στα κράτη μέλη των αρμοδιοτήτων που συνδέονται με τη μείωση των συντελεστών, κυρίως δε ο κίνδυνος μείωσης της αποδοτικότητας του ΦΠΑ και αύξησης της πολυπλοκότητάς του, καθώς και αύξησης του κόστους και δημιουργίας ανασφάλειας δικαίου για τις επιχειρήσεις· θεωρεί ότι ο κίνδυνος αυτός πρέπει να εξεταστεί διεξοδικά·

31.

υποστηρίζει, σε συνέχεια της γνωμοδότησης σχετικά με τα απορρίμματα τροφίμων (του Ιουνίου 2016), την πρόταση οι λιανοπωλητές μεγάλης κλίμακας να έχουν το δικαίωμα έκπτωσης του ΦΠΑ σε περίπτωση δωρεάς απούλητων τροφίμων·

32.

επισημαίνει ότι περίπλοκα και διαφορετικά από κράτος μέλος σε κράτος μέλος συστήματα ΦΠΑ αποτελούν ένα από τα κύρια εμπόδια που τίθενται στο ηλεκτρονικό εμπόριο· αναγνωρίζει ότι το σύστημα ΦΠΑ πρέπει να απλοποιηθεί, το δε συνακόλουθο κόστος που προκύπτει για τις ΜΜΕ να περιοριστεί, ιδίως με την κατάργηση των όρων που είναι λιγότερο ευνοϊκοί για τις επιχειρήσεις με έδρα στην Ευρωπαϊκή Ένωση έναντι αυτών που ισχύουν για τους προμηθευτές τρίτων χωρών·

33.

τάσσεται υπέρ της επέκτασης του μηχανισμού «υπηρεσίας μιας στάσης» που καλύπτει το εμπόριο των αγαθών και υπέρ της θέσπισης ή της αύξησης των κατώτατων ορίων ΦΠΑ για τις νεοσύστατες και τις πολύ μικρές επιχειρήσεις·

34.

επικροτεί την πρόταση για την κατάργηση της απαλλαγής από τον ΦΠΑ για την εισαγωγή μικροδεμάτων από τρίτες χώρες και των ελέγχων μέσω ενός ενιαίου ελέγχου των διασυνοριακών επιχειρήσεων, δεδομένου ότι οι ευρωπαϊκές ΜΜΕ σήμερα έχουν ανταγωνιστικό μειονέκτημα σε σύγκριση με τις ΜΜΕ των τρίτων χωρών·

35.

επισημαίνει ότι η οικονομική ανάπτυξη των τοπικών και των περιφερειακών αρχών στηρίζεται στις ΜΜΕ και ότι το κόστος συμμόρφωσης με τους κανόνες ΦΠΑ είναι αναλογικά υψηλότερο γι’ αυτές απ’ ό,τι για τις μεγάλες επιχειρήσεις, συνεπώς οι ΜΜΕ είναι υποχρεωμένες να ασκούν δραστηριότητα υπό δυσμενείς συνθήκες ανταγωνισμού·

36.

εφιστά την προσοχή στο γεγονός ότι σε ορισμένα κράτη μέλη έχουν υιοθετηθεί μέτρα για την απλοποίηση της καταχώρισης των νέων επιχειρήσεων, με σκοπό προφανώς τη βελτίωση του περιβάλλοντος των επιχειρήσεων, αυτά, ωστόσο, καταλήγουν συχνά να ενθαρρύνουν τη δημιουργία επιχειρήσεων που έχουν τη δυνατότητα να θεσπίζουν συστήματα κυκλικής φορολογικής απάτης («carrousel»)·

37.

επισημαίνει ότι ο έλεγχος των δραστηριοτήτων των επιχειρήσεων που λειτουργούν νόμιμα εμπίπτει στην αρμοδιότητα των οικείων εθνικών οργάνων (συμπεριλαμβανομένων των φορολογικών διοικήσεων) και ότι δεν πρέπει να ανατίθεται στους αντισυμβαλλομένους, σε άλλες επιχειρήσεις, όπως έχει επανειλημμένα τονίσει το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε αποφάσεις σχετικά με τον ΦΠΑ·

38.

συνιστά στη δέσμη μέτρων για τις ΜΜΕ που η Επιτροπή θα προτείνει το 2017 να περιλαμβάνονται τα δέοντα μέτρα απλούστευσης.