Choose the experimental features you want to try

This document is an excerpt from the EUR-Lex website

Document 52013IR0246

Γνωμοδότηση της Επιτροπής των Περιφερειών με θέμα «Οι μεθοριακοί εργαζόμενοι — Εκτίμηση της κατάστασης μετά από είκοσι χρόνια λειτουργίας της εσωτερικής αγοράς: προβλήματα και προοπτικές»

ΕΕ C 280 της 27.9.2013, pp. 8–12 (BG, ES, CS, DA, DE, ET, EL, EN, FR, HR, IT, LV, LT, HU, MT, NL, PL, PT, RO, SK, SL, FI, SV)

27.9.2013   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 280/8


Γνωμοδότηση της Επιτροπής των Περιφερειών με θέμα «Οι μεθοριακοί εργαζόμενοι — Εκτίμηση της κατάστασης μετά από είκοσι χρόνια λειτουργίας της εσωτερικής αγοράς: προβλήματα και προοπτικές»

2013/C 280/03

Η ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ

σημειώνει ότι υπάρχει έλλειψη αξιόπιστων στατιστικών στοιχείων για τους «διακινούμενους εργαζομένους»·

επιμένει ότι το άρθρο 5 της οδηγίας σχετικά με τα μέτρα που διευκολύνουν την άσκηση των δικαιωμάτων που αναγνωρίζονται στους εργαζόμενους στο πλαίσιο της ελεύθερης κυκλοφορίας των εργαζομένων (COM (2013) 236) πρέπει να τροποποιηθεί ώστε να επιτραπεί στα κράτη μέλη να ορίσουν διαπεριφερειακές διαρθρώσεις για την προώθηση, την ανάλυση, την παρακολούθηση και την υποστήριξη της ίσης μεταχείρισης όλων των εργαζομένων και των μελών των οικογενειών τους·

τονίζει ότι οι εθνικοί φορείς συντονισμού του EURES (σε λειτουργία από το 2015 και μετά) θα πρέπει συστηματικά να έχουν στενή συνεργασία με τις περιφερειακές και τοπικές αρχές·

εφιστά εξάλλου την προσοχή στο θεμελιώδη ρόλο των διαπεριφερειακών φορέων παροχής συμβουλών και εμπειρογνωμοσύνης·

εκφράζει τη λύπη της διαπιστώνοντας ότι η έλλειψη συντονισμού όσον αφορά τις ρυθμίσεις για τους κατώτατους μισθούς οδηγεί, κυρίως σε παραμεθόριες περιοχές, στον κίνδυνο της εξωτερικής ανάθεσης σε κλάδους υψηλής έντασης εργασίας και υπηρεσιών, και σε κοινωνικό ντάμπινγκ.

Εισηγητής

ο κ. Karl-Heinz LAMBERTZ (BE/PSE), Πρωθυπουργός της γερμανόφωνης κοινότητας του Βελγίου

Έγγραφο αναφοράς

I.   ΣΥΣΤΑΣΕΙΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ

Η ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ

Η διασυνοριακή κινητικότητα του εργατικού δυναμικού και οι επιδράσεις της στη στρατηγική «Ευρώπη 2020»

1.

υπενθυμίζει ότι η στρατηγική Ευρώπη 2020 τονίζει τη θετική επίδραση της κινητικότητας τόσο στην ολοκλήρωση της ευρωπαϊκής αγοράς εργασίας όσο και στη βελτίωση της προσαρμοστικότητας και της απασχολησιμότητας των εργαζομένων στην ΕΕ·

2.

παρατηρεί ότι η παράδοξη κατάσταση της έλλειψης εργατικού δυναμικού σε συγκεκριμένους τομείς, όπου παρατηρείται υψηλή μακροχρόνια ανεργία, ιδίως των ανειδίκευτων εργαζομένων, απαιτεί περισσότερη ευελιξία και κινητικότητα στις ευρωπαϊκές παραμεθόριες περιοχές·

3.

υπογραμμίζει ότι η κινητικότητα προσφέρει ιδιαίτερα στους νέους τη δυνατότητα να βελτιώσουν τις δεξιότητες και τις γνώσεις τους και να αποκτούν νέες εμπειρίες. Ως εκ τούτου, υποστηρίζει σθεναρά τις πρωτοβουλίες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που εστιάζονται στους νέους, όπως π.χ. η Ευρωπαϊκή πρωτοβουλία για την απασχόληση των νέων, συμπεριλαμβανομένου του συστήματος Ευρωπαϊκής εγγύησης για τους νέους που αποφασίστηκε το Μάρτιο του 2013, η εμβληματική πρωτοβουλία «Νεολαία σε κίνηση» ή το πιλοτικό πρόγραμμα «Η πρώτη σου δουλειά μέσω του EURES»·

4.

τονίζει την κοινωνική διάσταση της κινητικότητας του εργατικού δυναμικού και τη συμβολή της στην προώθηση της βιώσιμης και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξης·

5.

χαιρετίζει την απόφαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τον εκσυγχρονισμό και τη βελτίωση του δικτύου ευρέσεως εργασίας με την προαγωγή της κινητικότητας EURES, που μπορεί να συμβάλει στην αύξηση της κινητικότητας των εργαζομένων μεταξύ κρατών μελών. Η μεταρρύθμιση αυτή θα πρέπει επίσης να διευκολύνει την κινητικότητα στις παραμεθόριες περιοχές, όπου σημειώνονται οι υψηλότερες ροές κινητικότητας, ενισχύοντας παράλληλα περαιτέρω τα υφιστάμενα δίκτυα EURES Τ.

Διασυνοριακή κινητικότητα του εργατικού δυναμικού μετά από 20 χρόνια λειτουργίας της εσωτερικής αγοράς

6.

σημειώνει ότι μετά την υιοθέτηση της πρώτης γνωμοδότησης της Επιτροπής των Περιφερειών για τους μεθοριακούς εργαζόμενους στις 29 Σεπτεμβρίου 2004, έχουν προκύψει νέες προκλήσεις, αλλά και ευκαιρίες σε σχέση με την κινητικότητα του εργατικού δυναμικού·

7.

χαιρετίζει την πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την έκδοση οδηγίας σχετικά με τα μέτρα που διευκολύνουν την άσκηση των δικαιωμάτων που αναγνωρίζονται στους εργαζόμενους στο πλαίσιο της ελεύθερης κυκλοφορίας των εργαζομένων (COM (2013) 236), η οποία στοχεύει στην επιβολή του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 492/2011 της 5ης Απριλίου 2011 περί ελεύθερης κυκλοφορίας των εργαζομένων στο εσωτερικό της Ένωσης. Θεωρεί ότι η νομική ιδιαιτερότητα της πρότασης οδηγίας για την επιβολή ενός κανονισμού ο οποίος από μόνος του τίθεται κατ 'αρχήν άμεσα σε ισχύ αποκαλύπτει το μέγεθος των νομικών και διοικητικών προκλήσεων που εξακολουθούν να υφίστανται σε επίπεδο εθνικής νομοθεσίας και διοίκησης στον τομέα της ελεύθερης κυκλοφορίας των εργαζομένων. Επιμένει ότι το άρθρο 5 της οδηγίας πρέπει να τροποποιηθεί ώστε να επιτραπεί στα κράτη μέλη να ορίσουν διαπεριφερειακές διαρθρώσεις για την προώθηση, την ανάλυση, την παρακολούθηση και την υποστήριξη της ίσης μεταχείρισης όλων των εργαζομένων και των μελών των οικογενειών τους. Ζητεί να συμπεριληφθεί στους παραλήπτες της έκθεσης σχετικά με την εφαρμογή της παρούσας οδηγίας (άρθρο 10)·

8.

χαιρετίζει την έγκριση του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 492/2011 της 05.04.2011 περί της ελεύθερης κυκλοφορίας των εργαζομένων στο εσωτερικό της Ένωσης, που κωδικοποιεί τον κανονισμό (ΕΟΚ) αριθ. 1612/68, ο οποίος ενισχύει τα δικαιώματα των διακινούμενων εργαζόμενων με την παράλληλη επιβολή της υφιστάμενης νομοθεσίας·

9.

αναγνωρίζει τη θετική επίδραση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 883/2004 για τον συντονισμό της κοινωνικής ασφάλισης και του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 987/2009 για τον καθορισμό της διαδικασίας εφαρμογής του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 883/2004, όπως τροποποιήθηκε τελευταία από τον κανονισμό (ΕΕ) 465/2012, που απλοποίησε και εκσυγχρόνισε το δίκαιο της Ένωσης·

10.

υποστηρίζει την πρωτοβουλία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την καλύτερη προστασία των δικαιωμάτων των αποσπασμένων εργαζομένων, που αποτελούν σημαντική μερίδα των εργαζομένων σε ορισμένες παραμεθόριες περιοχές. Η προτεινόμενη οδηγία σχετικά με την εφαρμογή της οδηγίας 96/71/ΕΚ μπορεί να συμβάλει στη μείωση των υφιστάμενων περιορισμών εφαρμογής των διατάξεων και στη βελτίωση της συνεργασίας μεταξύ των αρμόδιων εθνικών αρχών. Ωστόσο, υπενθυμίζει τη γνωμοδότηση που εξέδωσε στις 29 Νοεμβρίου 2012 στην οποία:

διαπιστώνει ότι απαιτούνται περαιτέρω στοχευμένες πρωτοβουλίες και δράσεις, προκειμένου να αντιμετωπιστούν αποτελεσματικά το κοινωνικό ντάμπινγκ και η απάτη·

εκφράζει τη λύπη της για το γεγονός ότι δεν εξετάζονται στην προτεινόμενη οδηγία τα θεμελιώδη ζητήματα που εγείρει η νομολογία, και ιδιαίτερα οι αποφάσεις σχετικά με την επέκταση της εφαρμογής των συλλογικών συμβάσεων, την επέκταση του «σκληρού πυρήνα εφαρμόσιμων κανόνων», την εφαρμογή πιο ευνοϊκών όρων στη χώρα υποδοχής και τον σεβασμό των θεμελιωδών δικαιωμάτων όπως το δικαίωμα για απεργία·

προτείνει την εξασφάλιση μεγαλύτερης κοινωνικής ευθύνης από την πλευρά των εργοδοτών και των υπεργολάβων με την εισαγωγή διάταξης που περιορίζει των αριθμό των επιπέδων υπεργολαβίας·

11.

υπενθυμίζει ότι περισσότερο από το ένα τρίτο των πολιτών της ΕΕ ζουν σε παραμεθόριες περιοχές, όπου η διέλευση των συνόρων για λόγους αναψυχής, συμμετοχής σε μια πολιτιστική εκδήλωση ή για λόγους εργασίας είναι μέρος της καθημερινής τους ζωής. Κατά συνέπεια, τα νομικά και πρακτικά εμπόδια στην κινητικότητα συνιστούν ιδιαίτερη πρόκληση σε αυτές τις περιοχές·

12.

σημειώνει ότι υπάρχει έλλειψη αξιόπιστων στατιστικών στοιχείων για τους «διακινούμενους εργαζομένους», έννοια που ορίζεται ως εξής στον κανονισμό (ΕΟΚ) αριθ. 1408/71: «κάθε μισθωτός ή αυτοαπασχολούμενος ο οποίος ασκεί την επαγγελματική του δραστηριότητα στο έδαφος ενός κράτους μέλους και κατοικεί στο έδαφος άλλου κράτους μέλους όπου επιστρέφει, κατά κανόνα, κάθε ημέρα ή τουλάχιστον μία φορά την εβδομάδα». Σύμφωνα με την «Επιστημονική έκθεση σχετικά με την κινητικότητα των διασυνοριακών εργαζομένων εντός των χωρών ΕΕ-27/ΕΟΧ/ΕΖΕΣ» που εκπονήθηκε για την Ευρωπαϊκή Επιτροπή το 2009, ο αριθμός των διασυνοριακών εργαζομένων ανήλθε στην ΕΕ (συμπεριλαμβανομένων των ΕΟΧ/ΕΖΕΣ) την περίοδο 2006/2007 σε περίπου 780 000. Για την περιοχή ΕΕ-15/ΕΟΧ/ΕΖΕΣ ο συνολικός αριθμός των διασυνοριακών εργαζομένων αυξήθηκε κατά 26 % μεταξύ 2000 και 2006/2007·

13.

παρατηρεί ότι οι σημαντικότερες ροές διασυνοριακής μετακίνησης παρατηρούνται στο κέντρο της Βορειοδυτικής Ευρώπης και στο νότιο τμήμα της Σκανδιναβίας. Επίσης, σε ορισμένες μεθοριακές περιοχές κατά μήκος των νέων εσωτερικών συνόρων (π.χ. μεταξύ της Εσθονίας και της Φινλανδίας, της Ουγγαρίας και της Αυστρίας), η διασυνοριακή κινητικότητα εργατικού δυναμικού είναι σημαντική. Η Ένωση Ευρωπαϊκών Μεθοριακών Περιφερειών δημοσίευσε το 2012 λεπτομερή έκθεση στην οποία αναλύεται η ένταση της διασυνοριακής κινητικότητας εργατικού δυναμικού σε διαφορετικές γεωγραφικές περιοχές και προσδιορίζονται οι ανάγκες πληροφόρησης και εξυπηρέτησης των μεθοριακών εργαζομένων·

14.

αναφέρει ότι ο αντίκτυπος της διεύρυνσης της ΕΕ το 2004 και το 2007 επί της κινητικότητας των εργαζομένων κατά μήκος των «παλαιών» εξωτερικών συνόρων ήταν μέτριος. Οι διακινούμενοι εκτός των «νέων» κρατών μελών δεν αντιπροσωπεύουν περισσότερο του 15 % των διασυνοριακών εργαζομένων στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Ωστόσο, οι αναζητήσεις πληροφοριών σχετικά με τις ευκαιρίες απασχόλησης και τις συνθήκες εργασίας σε μια γειτονική χώρα έχουν αυξηθεί σημαντικά κατά μήκος των «παλαιών» εξωτερικών συνόρων, ιδίως μετά την άρση όλων των υπόλοιπων περιορισμών στην αγορά εργασίας -με εξαίρεση τη Βουλγαρία και τη Ρουμανία- τον Μάιο του 2011·

15.

συμμερίζεται την άποψη της Επιτροπής (1) ότι ο αριθμός των διακινούμενων εργαζομένων στην Ευρώπη είναι πολύ χαμηλός για να επιτευχθεί μια πραγματικά ευρωπαϊκή αγορά εργασίας. Όντως, σύμφωνα με έρευνα του 2011, που είχε αντικείμενο το εργατικό δυναμικό στην ΕΕ, μόλις 3,1 % των ευρωπαίων πολιτών σε εργάσιμη ηλικία (15-64) ζούσαν σε κράτος μέλος της ΕΕ άλλο από αυτό στο οποίο γεννήθηκαν. Η Επιτροπή των Περιφερειών πιστεύει ότι ο αριθμός των μεθοριακών εργαζομένων θα μπορούσε να είναι υψηλότερος, ιδίως εάν οι πολίτες μπορούσαν να έχουν καλύτερη και πιο αξιόπιστη πληροφόρηση και εξατομικευμένη υποστήριξη. Οι συνδικαλιστικές οργανώσεις θα μπορούσαν να συμβάλουν ιδιαιτέρως στην παροχή αυτού του είδους υποστήριξης, για παράδειγμα, με την προάσπιση των συμφερόντων των εργαζομένων που απασχολούνται σε πολυεθνικό περιβάλλον. Η Επιτροπή των Περιφερειών πιστεύει ότι ο αριθμός των μεθοριακών εργαζομένων θα μπορούσε να είναι υψηλότερος, ιδίως εάν οι πολίτες μπορούσαν να έχουν καλύτερη και πιο αξιόπιστη πληροφόρηση και εξατομικευμένη υποστήριξη. Οι στόχοι αυτοί θα πρέπει να αντικατοπτρίζεονται και στις διαβουλεύσεις γύρω από τις προτεραιότητες των ευρωπαϊκών προγραμμάτων χρηματοδότησης την περίοδο 2014-2020. Η ΕτΠ απευθύνει άμεση έκκληση στα κράτη μέλη να εξασφαλίσουν την επαρκή χρηματοδότηση των προτεραιοτήτων EURES.

Εμπόδια στην κινητικότητα και προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι διακινούμενοι εργαζόμενοι

16.

χαιρετίζει την πρωτοβουλία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που δρομολογήθηκε το 2012 προκειμένου να εξετασθούν φορολογικά μέτρα για τους μεθοριακούς εργαζόμενους. Τα φορολογικά εμπόδια παραμένουν κύρια πηγή των προβλημάτων που αντιμετωπίζουν οι μεθοριακοί εργαζόμενοι οι οποίοι εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν δυσκολίες για να τύχουν φορολογικών διευκολύνσεων, απαλλαγών και εκπτώσεων που θα απολάμβαναν αν δεν είχαν την ιδιότητα του μεθοριακού εργαζομένου·

17.

θεωρεί ότι η πολυπλοκότητα των κανόνων συντονισμού των συστημάτων κοινωνικής ασφάλισης συνιστά σημαντική πρόκληση. Είναι σχεδόν αδύνατο να μειωθούν τα προβλήματα που σχετίζονται με τις διαφορές μεταξύ των συστημάτων κοινωνικής ασφάλισης στην ΕΕ, καθώς οι εθνικές νομοθετικές και διοικητικές διατάξεις αλλάζουν συνεχώς και εγείρουν νέες προκλήσεις. Κατά συνέπεια, πρέπει να βελτιωθεί περαιτέρω η πρόσβαση σε αξιόπιστες και τακτικά επικαιροποιημένες πληροφορίες αλλά και σε συμβουλευτικές υπηρεσίες. Δεδομένου ότι η κατάσταση των μεθοριακών εργαζομένων διαφέρει σε μεγάλο βαθμό από τις συνήθεις καταστάσεις, οι μεθοριακοί εργαζόμενοι θα πρέπει να έχουν πρόσβαση σε εξατομικευμένες πληροφορίες. Οι ηλεκτρονικές υπηρεσίες αποτελούν επίσης σημαντικό εργαλείο, αλλά δεν μπορούν να αντικαταστήσουν τις εξατομικευμένες υπηρεσίες·

18.

παρατηρεί ότι υπάρχουν συχνά αβεβαιότητες που σχετίζονται με το ερώτημα της ερμηνείας και της εφαρμογής των υφιστάμενων νομικών βάσεων. Κατά συνέπεια, ορισμένα προβλήματα παρουσιάζονται συχνά μόνο και μόνο επειδή δεν υπάρχει γενική συμφωνία στις δημόσιες αρχές σχετικά με τον τρόπο εφαρμογής της αντίστοιχης νομοθεσίας·

19.

έχει επίγνωση του γεγονότος ότι τα πολιτιστικά εμπόδια, όπως η ανεπαρκής γνώση της γλώσσας, δεν μπορεί να ξεπεραστεί σε σύντομο χρονικό διάστημα. Ωστόσο, η πιο στοχευμένη εκμάθηση γλωσσών θα μπορούσε να βοηθήσει ώστε να αλλάξει η στάση απέναντι στην κινητικότητα του εργατικού δυναμικού. Επιπλέον, η δημιουργία των μηχανισμών που προωθούν πρακτικές επαγγελματικής μαθητείας και κατάρτισης τόσο για τους φοιτητές όσο και γα τους εργαζόμενους, είναι καθοριστικής σημασίας για την βελτίωση της ευελιξίας και της κινητικότητας στις παραμεθόριες περιοχές της ΕΕ·

20.

επισημαίνει ότι η μη αναγνώριση επαγγελματικών προσόντων εξακολουθεί να αποτελεί εμπόδιο στην ελεύθερη κυκλοφορία των εργαζομένων. Για να διευκολυνθεί η κινητικότητα του εργατικού δυναμικού, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εξέδωσε τον Δεκέμβριο του 2011 πρόταση εκσυγχρονισμού της οδηγίας 2005/36/ΕΚ σχετικά με την αναγνώριση των επαγγελματικών προσόντων που καθιερώνει την ευρωπαϊκή επαγγελματική ταυτότητα και διευκολύνει την πρόσβαση σε πληροφορίες. Ωστόσο, ιδίως τα νομικά κατοχυρωμένα επαγγέλματα παραμένουν πρόκληση, δεδομένου ότι απαιτούν την απόδειξη συγκεκριμένων επαγγελματικών προσόντων με βάση το εθνικό δίκαιο. Σε τέτοιες περιπτώσεις, οι διαδικασίες αναγνώρισης μπορεί να είναι περίπλοκες και διαφέρουν σε μεγάλο βαθμό από το ένα κράτος μέλος στο άλλο·

21.

Η ΕτΠ φοβάται ότι η παροχή συμβουλών σε εργαζόμενους και άτομα που αναζητούν εργασία δεν θα έχει τόση προτεραιότητα για το EURES από το 2015 και μετά, γιατί το ενδιαφέρον θα εστιαστεί στην αντιστοίχιση θέσεων εργασίας και την παροχή υπηρεσιών για τους εργοδότες, όχι στην παροχή συμβουλών σχετικά με την κοινωνική ασφάλιση, τη φορολογία και τους μισθούς και τις συνθήκες εργασίας. Η ΕτΠ επιθυμεί να τονίσει ότι τα καθήκοντα παροχής συμβουλών στους εργαζόμενους και τα άτομα που αναζητούν εργασία θα πρέπει αντιθέτως να ενισχυθούν, για παράδειγμα με την ενδυνάμωση των συνοριακών σημείων πληροφόρησης για τους εργαζόμενους και τα άτομα που αναζητούν εργασία, καθώς και με την προσφορά περισσότερων δυνατοτήτων στους κοινωνικούς εταίρους όσον αφορά την παροχή συμβουλών στους μεθοριακούς εργαζόμενους·

22.

εκφράζει τη λύπη της διαπιστώνοντας ότι η έλλειψη συντονισμού όσον αφορά τις ρυθμίσεις για τους κατώτατους μισθούς οδηγεί, κυρίως σε παραμεθόριες περιοχές, στον κίνδυνο της εξωτερικής ανάθεσης σε κλάδους υψηλής έντασης εργασίας και υπηρεσιών, και σε κοινωνικό ντάμπινγκ. Η ΕτΠ ζητεί, συνεπώς, έναν ευρωπαϊκό συντονισμό των κατώτατων μισθών που θα αναπτυχθεί με τον δέοντα σεβασμό προς τις αντίστοιχες συνθήκες στην αγορά εργασίας και το ρόλο των κοινωνικών εταίρων·

23.

παρατηρεί ότι οι διαφορές του επιπέδου των μισθών και/ή της φορολογίας μπορεί να αποτελέσουν για τις επιχειρήσεις σε παραμεθόριες περιοχές κίνητρο μετεγκατάστασης σε γειτονική χώρα. Η συνέπεια για τους εργαζόμενους σε αυτές είναι ότι μετατρέπονται παρά τη θέλησή τους σε μεθοριακούς εργαζόμενους·

24.

αναμένει ότι με τις μεταρρυθμίσεις προς την κατεύθυνση της ευρωπαϊκής Τραπεζικής Ένωσης θα αντιμετωπιστεί ο κατακερματισμός των κεφαλαιαγορών που συνιστά σημαντικό εμπόδιο στην εξασφάλιση ισότιμων όρων ανταγωνισμού σε ό,τι αφορά την πρόσβαση σε χρηματοδότηση των ΜμΕ στις παραμεθόριες περιοχές·

25.

παρατηρεί ότι οι διαφορές στα επίπεδα των μισθών μεταξύ «νέων» και «παλαιών» κρατών μελών της ΕΕ ευνοούν μερικές φορές το μισθολογικό ντάμπινγκ και ακατάλληλες συνθήκες εργασίας. Αυτό θέτει μια ιδιαίτερη πρόκληση για τις υφιστάμενες συμβουλευτικές υπηρεσίες στα παλαιά εξωτερικά σύνορα. Καλεί, συνεπώς, την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να διασφαλίσει ότι οι μεθοριακοί εργαζόμενοι που προέρχονται από χώρες με χαμηλότερα επίπεδα μισθών δεν θα υφίστανται διακρίσεις στις χώρες με υψηλότερα μισθολογικά επίπεδα·

Διευκόλυνση της διασυνοριακής κινητικότητας του εργατικού δυναμικού

26.

υπενθυμίζει ότι ο βαθμός διασυνοριακής κινητικότητας του εργατικού δυναμικού εξαρτάται από διάφορους παράγοντες. Καθοριστικοί παράγοντες είναι οι μισθολογικές διαφορές και οι καλύτερες ευκαιρίες εργασίας. Η ύπαρξη καλά αναπτυγμένων περιφερειακών και διασυνοριακών δικτύων συγκοινωνιών και η καλή γνώση της γλώσσας της γειτονικής χώρας είναι επίσης σημαντικοί παράγοντες που διευκολύνουν τη διασυνοριακή κινητικότητα του εργατικού δυναμικού·

27.

τονίζει ότι οι εθνικοί φορείς συντονισμού του EURES (σε λειτουργία από το 2015 και μετά) θα πρέπει συστηματικά να έχουν στενή συνεργασία με τις περιφερειακές και τοπικές αρχές·

28.

πιστεύει ότι η συστηματική διασυνοριακή συνεργασία μεταξύ των αυτοδιοικητικών αρχών αποτελεί σημαντική προϋπόθεση για να επισυρθεί η προσοχή των εθνικών φορέων στο θέμα των εμποδίων στα οποία προσκρούει η κινητικότητα και στις προσπάθειες αντιμετώπισής τους·

29.

τονίζει την προστιθέμενη αξία της πληροφόρησης και των συμβουλευτικών υπηρεσιών που διατίθενται για τους μεθοριακούς εργαζομένους στα ευρωπαϊκά σύνορα και στις παραμεθόριες περιοχές. Υπάρχουν περισσότερα από 35 γραφεία πληροφοριών σε περιφερειακό/τοπικό επίπεδο, που παρέχουν εξατομικευμένες συμβουλές και πληροφορίες στους μεθοριακούς εργαζόμενους. Η τεχνογνωσία και η πείρα που διαθέτουν θα πρέπει να χρησιμοποιηθεί σε ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο στο πλαίσιο της προσπάθειας να βρεθούν λύσεις στο πρόβλημα·

30.

αναγνωρίζει τις προσπάθειες των ευρωπαϊκών παραμεθόριων περιοχών προκειμένου να διευκολυνθεί η διασυνοριακή κινητικότητα του εργατικού δυναμικού, με την αναζήτηση λύσεων για τα εμπόδια κινητικότητας. Έχουν δημοσιευθεί πολλές εκθέσεις στις οποίες αναλύονται λεπτομερώς τα προβλήματα και οι προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι μεθοριακοί εργαζόμενοι σε συγκεκριμένες διασυνοριακές περιοχές (π.χ. η έκθεση σχετικά με τα εμπόδια της κινητικότητας των περιοχών Galicia / Norte de Portugal ή Schleswig-Sønderjylland). Εφιστά εξάλλου την προσοχή στο θεμελιώδη ρόλο των διαπεριφερειακών φορέων παροχής συμβουλών και εμπειρογνωμοσύνης, όπως η Ειδική Ομάδα για τους μεθοριακούς εργαζόμενους της ευρύτερης περιφέρειας SaarLorLux, η οποία σχετίζεται με τους κοινωνικούς και οικονομικούς εταίρους σε διακρατικό επίπεδο και με τους αρμόδιους για τη λήψη πολιτικών αποφάσεων σε ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο. Υποστηρίζει κάθε προσπάθεια που αποσκοπεί στην εξασφάλιση της βιωσιμότητας των φορέων αυτών·

31.

πιστεύει ότι το ενωσιακό νομικό μέσο «Ευρωπαϊκός Όμιλος Εδαφικής Συνεργασίας (ΕΟΕΣ)» προσφέρει νέες δυνατότητες για την προώθηση και τη διευκόλυνση της κινητικότητας του εργατικού δυναμικού στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Λαμβάνοντας υπόψη το γεγονός ότι ένας ΕΟΕΣ απασχολεί προσωπικό που προέρχεται συνήθως από περισσότερα του ενός κράτη μέλη, οι εμπειρίες των ΕΟΕΣ σε σχέση με τα νομικά και πρακτικά εμπόδια στην κινητικότητα θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για την αναζήτηση πρακτικών λύσεων·

32.

αναγνωρίζει τη δέσμευση των κέντρων παροχής επιγραμμικών υπηρεσιών SOLVIT και «Your Europe Advice» που βοηθούν τους ευρωπαίους πολίτες και τις επιχειρήσεις να κατανοήσουν και να υπερασπιστούν τα δικαιώματά τους στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Η SOLVIT δέχεται κάθε χρόνο πάνω από 1 300 αιτήσεις. Ο αριθμός αυτός θα μπορούσε να είναι ακόμη μεγαλύτερος αν η υπηρεσία ήταν περισσότερο γνωστή μεταξύ των πολιτών και των επιχειρήσεων στην ΕΕ. Ως εκ τούτου, καλεί τα κράτη μέλη, τις περιφερειακές και τις τοπικές αρχές να μεριμνήσουν για την ευαισθητοποίηση –ιδίως των ΜΜΕ– ως προς τα κέντρα SOLVIT και να αυξήσουν το προσωπικό τους, προκειμένου αυτά να μπορούν να επεξεργάζονται και να διαχειρίζονται ταχύτερα τα ερωτήματα που τους υποβάλλονται·

Συστάσεις της Επιτροπής των Περιφερειών

33.

τονίζει ότι τα υφιστάμενα δίκτυα παροχής συμβουλών (π.χ. EURES T, δίκτυα εμπειρογνωμόνων των ευρωπεριφερειών) και τα γραφεία πληροφοριών για τους μεθοριακούς εργαζόμενους προσφέρουν μια μοναδική υπηρεσία και υποστηρίζουν σθεναρά τις προσπάθειες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την αύξηση της κινητικότητας του εργατικού δυναμικού στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Κατά συνέπεια, οι διασυνοριακές συμβουλευτικές υπηρεσίες που διευκολύνουν την κινητικότητα, ιδιαιτέρως αυτές που παρέχονται από τις τοπικές και περιφερειακές αρχές και τους κοινωνικούς εταίρους, θα πρέπει να θεωρηθούν ως ένα ευρωπαϊκό έργο και θα πρέπει να τυγχάνουν της αναγκαίας οικονομικής στήριξης·

34.

καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να παρακολουθεί σε τακτική βάση την εφαρμογή της κοινοτικής νομοθεσίας σχετικά με την ελεύθερη κυκλοφορία των εργαζομένων, την μη διακριτική μεταχείριση και τον συντονισμό της κοινωνικής ασφάλισης στα κράτη μέλη της ΕΕ, και να συμβάλλει ενεργά στην καλύτερη προστασία των κοινωνικών δικαιωμάτων των εργαζομένων στην Ευρωπαϊκή Ένωση, εξαίροντας ταυτόχρονα την ευθύνη που φέρουν όλα τα κράτη μέλη για την ενίσχυση των ελέγχων με σκοπό την καταπολέμηση της αδήλωτης εργασίας. Επίσης, θα πρέπει να συλλέγονται σε τακτική βάση ποσοτικά και ποιοτικά στοιχεία σχετικά με τη διασυνοριακή κινητικότητα του εργατικού δυναμικού εντός της ΕΕ, προκειμένου να εξασφαλίζεται η καλύτερη ανταπόκριση στις νέες εξελίξεις και προκλήσεις·

35.

αναγνωρίζει τον σημαντικό ρόλο των περιφερειακών/τοπικών αρχών στην προσπάθεια προώθησης της κινητικότητας των εργαζομένων. Η ΕΕ θα πρέπει να αξιοποιήσει την εμπειρία και την τεχνογνωσία που αυτές διαθέτουν και να επεξεργαστεί σε συνεργασία μαζί τους κοινές θεωρήσεις που θα διευκολύνουν τη γεωγραφική κινητικότητα και θα συμβάλουν στη δημιουργία μιας πραγματικά ευρωπαϊκής αγοράς εργασίας·

36.

υποστηρίζει την ιδέα της διασυνοριακής παρακολούθησης της αγοράς εργασίας και τη συλλογή αξιόπιστων στατιστικών δεδομένων σε περιφερειακό/τοπικό επίπεδο. Η διαθεσιμότητα των κατάλληλων δεδομένων είναι σημαντικό στοιχείο για την προετοιμασία ολοκληρωμένων στρατηγικών αγοράς εργασίας και πολιτικών παρεμβάσεων που ανταποκρίνονται στις σήμερα αναδυόμενες τάσεις·

37.

πιστεύει ότι ο πολιτικός διάλογος σε ευρωπαϊκό, εθνικό και περιφερειακό/τοπικό επίπεδο, καθώς και ο διάλογος με τις συλλογικές οργανώσεις των εργαζομένων και των εργοδοτών είναι απαραίτητος για την αντιμετώπιση των συνεχών νέων προκλήσεων, όπως η αλλαγή της δημογραφικής δομής ή η έλλειψη ειδικευμένου εργατικού δυναμικού·

38.

προτείνει να συσταθεί σε ευρωπαϊκό επίπεδο μια πλατφόρμα που θα επισημαίνει τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι μεθοριακοί εργαζόμενοι και θα διατυπώνει συστάσεις για την επίλυσή τους. Η εν λόγω πλατφόρμα θα εξασφαλίζει την ανταλλαγή εμπειριών και την αξιοποίηση πιθανών συνεργιών και θα ενισχύει τον διάλογο με τους αρμόδιους πολιτικούς και διοικητικούς φορείς

39.

προτείνει να καταρτιστεί συγκεντρωτικός κατάλογος των πλέον επειγόντων εμποδίων και προβλημάτων κινητικότητας, καθώς και των πιθανών τρόπων εξεύρεσης λύσεων, ο οποίος να επικαιροποιείται τακτικά.

Βρυξέλλες, 3 Ιουλίου 2013

Ο Πρόεδρος της Επιτροπής των Περιφερειών

Ramón Luis VALCÁRCEL SISO


(1)  Βλ. Ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών: «Στοχεύοντας σε μια ανάκαμψη με άφθονες θέσεις απασχόλησης» (COM(2012) 173 final).


Top