52012DC0022

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ, ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ

Εμπόριο, μεγέθυνση και ανάπτυξη Η προσαρμογή της εμπορικής και επενδυτικής πολιτικής στις χώρες που έχουν τη μεγαλύτερη ανάγκη βοήθειας

1. Σκοπός

Το παγκόσμιο οικονομικό τοπίο άλλαξε ριζικά την τελευταία δεκαετία, γεγονός που είχε βαθιές συνέπειες στην εμπορική, επενδυτική και αναπτυξιακή πολιτική. Οι χαμηλοί για τα οικονομικά χρονικά δασμοί και η αναδιοργάνωση του διεθνούς εμπορίου σύμφωνα με τις παγκόσμιες αλυσίδες εφοδιασμού μετατοπίζουν ολοένα περισσότερο την έμφαση της εμπορικής πολιτικής προς τα ρυθμιστικά και άλλα εσωτερικού χαρακτήρα θέματα. Οι αναπτυσσόμενες χώρες διήλθαν ριζικές αλλαγές. Ορισμένες από αυτές τις χώρες, όπως η Κίνα, η Ινδία και η Βραζιλία κατάφεραν να δρέψουν τους καρπούς των ανοιχτών και ολοένα πιο ολοκληρωμένων παγκόσμιων αγορών και να συγκαταλέγονται πλέον μεταξύ των ανταγωνιστικότερων οικονομιών του κόσμου, ενώ άλλες εξακολουθούν να υστερούν και κινδυνεύουν να περιθωριοποιηθοόυν ακόμη περισσότερο. Οι λιγότερο ανεπτυγμένες χώρες (ΛΑΧ) ιδίως, που βρίσκονται κυρίως στην Αφρική, εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν πολλές δυσκολίες και είναι οι περισσότερο απομακρυσμένες από τους αναπτυξιακούς στόχους της χιλιετίας.

Η έννοια των «αναπτυσσόμενων χωρών» ως ομάδας χάνει, ως εκ τούτου, το νόημά της, οπότε θα πρέπει να προσαρμοστούν η εμπορική, η επενδυτική και η αναπτυξιακή πολιτική, ώστε να αντικατοπτρίσουν αυτό το γεγονός. Το θέμα της ανάπτυξης, ωστόσο, και του ειδικού ρόλου του εμπορίου για την ανάπτυξη, εξακολουθεί να είναι πιεστικό. Η ΕΕ φέρει ιδιαίτερη ευθύνη επειδή αποτελεί τη μεγαλύτερη εμπορική δύναμη παγκοσμίως, τον μεγαλύτερο εμπορικό εταίρο πολλών ΛΑΧ και άλλων χωρών χαμηλού εισοδήματος ή χαμηλού-μεσαίου εισοδήματος και τον μεγαλύτερο πάροχο αναπτυξιακής βοήθειας στον κόσμο (βοήθειας στην οποία συμπεριλαμβάνονται τα προγράμματα που συνδέονται με το εμπόριο).

Σε συνέχεια της ανακοίνωσης του 2010 για το εμπόριο, την ανάπτυξη και τις παγκόσμιες υποθέσεις[1], η παρούσα ανακοίνωση επικαιροποιεί την ανακοίνωση του 2002 για το εμπόριο και την αειφόρο ανάπτυξη[2] με σκοπό να εκφράσει τις αλλαγές της οικονομικής πραγματικότητας, να αποτιμήσει τον τρόπο με τον οποίο η ΕΕ ανταποκρίθηκε στις δεσμεύσεις της και να σκιαγραφήσει την κατεύθυνση που θα πρέπει να λάβει η εμπορική και επενδυτική πολιτική της ΕΕ την επόμενη δεκαετία με σκοπό την ανάπτυξη. Η ανακοίνωση, αφού επιβεβαιώνει τις βασικές αρχές που ορίστηκαν το 2002, τονίζει την ανάγκη ολοένα μεγαλύτερης διαφοροποίησης μεταξύ των αναπτυσσόμενων χωρών, ώστε να δοθεί βαρύτητα στις χώρες που έχουν τη μεγαλύτερη ανάγκη βοήθειας και να βελτιωθεί ο τρόπος με τον οποίο παράγουν αποτελέσματα τα μέσα που χρησιμοποιούμε. Υπογραμμίζει επίσης την ανάγκη να αναλάβουν εσωτερικές μεταρρυθμίσεις οι αναπτυσσόμενες χώρες-εταίροι μας και την ανάγκη να ανταποκριθούν άλλες ανεπτυγμένες και ανερχόμενες οικονομίες στις πρωτοβουλίες μας για ανοιχτές αγορές προς όφελος των χωρών που έχουν τη μεγαλύτερη ανάγκη βοήθειας.

Η παρούσα ανακοίνωση προτείνει συγκεκριμένους τρόπους για την ενίσχυση των συνεργειών μεταξύ εμπορικής και αναπτυξιακής πολιτικής. Η αποτελεσματική εμπορική πολιτική έχει ζωτική σημασία, αφενός, για την προαγωγή της οικονομικής μεγέθυνσης και της απασχόλησης στην Ευρώπη και στο εξωτερικό και, αφετέρου, για την προβολή των αξιών και των συμφερόντων της ΕΕ στον κόσμο. Μπορεί επίσης να αποτελέσει ισχυρό μοχλό ανάπτυξης, σύμφωνα με της αρχή της ΕΕ για τη συνοχή της αναπτυξιακής πολιτικής[3]. Η αποτελεσματική αναπτυξιακή πολιτική έχει καίρια σημασία, επειδή συμβάλλει στη δημιουργία καλύτερων όρων διεξαγωγής του εμπορίου και των επενδύσεων στις αναπτυσσόμενες χώρες, καθώς και επειδή εξασφαλίζει ισότιμη κατανομή των οφελών που συνεπάγονται οι καλύτεροι όροι για την εξάλειψη της φτώχειας. Η ανακοίνωση σχετικά με το «πρόγραμμα δράσης για αλλαγή»[4] υπόσχεται μεγαλύτερη υποστήριξη για την αναβάθμιση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος, για την προώθηση της περιφερειακής ολοκλήρωσης και για την αξιοποίηση των ευκαιριών που προσφέρουν οι παγκόσμιες αγορές, ως κινητήριο μοχλό για οικονομική μεγέθυνση χωρίς αποκλεισμούς και για αειφόρο ανάπτυξη. Για την ανάληψη κάθε εξωτερικής δράσης, η ΕΕ έχει ως γνώμονά της τον πυρήνα των αξιών που στηρίζουν την ύπαρξή της, καθώς και τον σεβασμό και η προαγωγή των ανθρώπινων δικαιωμάτων[5].

2. Ο ΚΟΣΜΟΣ ΑΛΛΑΖΕΙ 2.1. Οι μεγάλες ανακατατάξεις στην παγκόσμια οικονομική τάξη

Η παγκόσμια οικονομία αλλάζει με πρωτοφανείς ρυθμούς. Πολλές χώρες διαχειρίστηκαν με επιτυχία τις δυνατότητες ενός ανοιχτού εμπορικού συστήματος για να δώσουν ώθηση στις εξαγωγές βιομηχανικών προϊόντων και υπηρεσιών τους έναντι των εξαγωγών παραδοσιακών βασικών προϊόντων και για να απολαύσουν σταθερούς ρυθμούς αύξησης του ΑΕγχΠ. Η Κίνα κατέστη ο μεγαλύτερος εξαγωγέας παγκοσμίως μετά την ΕΕ και η τρίτη μεγαλύτερη οικονομία μετά την ΕΕ και τις ΗΠΑ. Η Ινδία, η Βραζιλία και άλλες ανερχόμενες οικονομίες ακολουθούν παρόμοιο δρόμο. Προσέλκυσαν άμεσες ξένες επενδύσεις (ΑΞΕ) και είναι πλέον οι ίδιες βασικοί παγκόσμιοι επενδυτές. Οι ανερχόμενες οικονομίες έχουν το προβάδισμα στην παγκόσμια οικονομική μεγέθυνση και αναγνωρίζονται διεθνώς ως σημαντικοί οικονομικοί και πολιτικοί παράγοντες. Ενισχύουν την παρουσία τους σε φτωχότερες χώρες και τους δεσμούς τους με αυτές. Για πρώτη φορά στη νεότερη ιστορία οι αναπτυσσόμενες χώρες αντιπροσωπεύουν συνολικά περισσότερο από το ήμισυ του παγκόσμιου εμπορίου. Η παγκόσμια οικονομική και χρηματοπιστωτική κρίση επιτάχυνε τη μετατόπιση της οικονομικής εξουσίας από τις ανεπτυγμένες χώρες προς τις ανερχόμενες οικονομίες, οι οποίες θεωρούνται πλέον ως μέρος της λύσης του προβλήματος της κρίσης.

Οι εμπορικές επιδόσεις των αναπτυσσόμενων χωρών

Πηγή: ΔΝΤ

Μπορεί οι αλλαγές αυτές να βοήθησαν εκατοντάδες εκατομμύρια ανθρώπους να βγουν από τη φτώχεια, ωστόσο δεν είχαν όλες οι αναπτυσσόμενες χώρες τέτοια οφέλη. Οι ΛΑΧ, ειδικότερα, περιθωριοποιήθηκαν ακόμη περισσότερο[6]. Μολονότι το ΑΕγχΠ και το εμπόριο αυξήθηκαν σημαντικά σε μερικές από αυτές τις χώρες, αυτό οφείλεται κυρίως στο κύμα εξαγωγών πετρελαίου και βασικών προϊόντων, το οποίο είχε περιορισμένα αποτελέσματα στη μείωση της φτώχειας. Πολλές ΛΑΧ κατέστησαν ολοένα περισσότερο εξαρτημένες από λιγοστά εξαγωγικά προϊόντα, ιδίως της πρωτογενούς παραγωγής[7]. Παρόλα αυτά, μερικές ΛΑΧ, όπως το Μπανγκλαντές και η Καμπότζη, σημείωσαν αρκετή πρόοδο, λόγω της ειδίκευσής τους στις βιομηχανίες χαμηλής τεχνολογίας, κυρίως στην κλωστοϋφαντουργία. Μερικές αφρικανικές χώρες που δεν εξάγουν πετρέλαιο ούτε βασικά προϊόντα σημείωσαν επίσης καλές επιδόσεις την τελευταία δεκαετία και διεύρυναν ακόμη τις υπηρεσίες τους. Εν μέρει ως αποτέλεσμα ενός προγράμματος για την προώθηση των εξαγωγών γεωργικών προϊόντων, όπως ο καφές, και για την προσέλκυση του τουρισμού, η μέση ετήσια αύξηση των εξαγωγών της Ρουάντα από το 2001 ήταν 19%, αύξηση η οποία συνοδεύτηκε από υψηλούς ρυθμούς οικονομικής ανάπτυξης και σταθερή βελτίωση των δεικτών ανθρώπινης ανάπτυξης. Ένα άλλο παράδειγμα αποτελεί το Πράσινο Ακρωτήριο, το οποίο προήχθη από καθεστώς ΛΑΧ σε επίπεδο χώρας χαμηλού-μεσαίου εισοδήματος το 2007, χάρη στην καλή μακροοικονομική διαχείριση και διακυβέρνηση, όπως επίσης και στο προοδευτικό άνοιγμα του εμπορίου και στην ένταξη στην παγκόσμια οικονομία.

Μεταξύ ΛΑΧ και ανερχόμενων χωρών, υπάρχει ποικιλία επιδόσεων χωρών, ιδίως σε σχέση με το εύρος των εσωτερικών μεταρρυθμίσεων και με την ένταξή τους στην παγκόσμια οικονομία.

2.2. Διδάγματα για την εμπορική και επενδυτική πολιτική για ανάπτυξη

Το άνοιγμα του εμπορίου ήταν βασικός παράγοντας των επιτυχημένων στρατηγικών μεγέθυνσης και ανάπτυξης. Καμία χώρα δεν κατόρθωσε ποτέ να διατηρήσει μακροπρόθεσμη ανάπτυξη χωρίς να ενταχθεί στην παγκόσμια οικονομία. Η πρόσβαση στις αγορές του εξωτερικού παρέχει τη δυνατότητα, αφενός, μεγαλύτερων οικονομιών κλίμακας και, αφετέρου, εξειδίκευσης, ενώ η πρόσβαση σε φθηνότερες και πιο ποικίλες εισροές, καθώς και σε αποδοτικότερες υπηρεσίες, ανοίγει νέες δυνατότητες παραγωγής. Οι ΑΞΕ αποτέλεσαν επίσης σημαντικό συντελεστή της οικονομικής μεγέθυνσης και των εξαγωγικών επιδόσεων (για παράδειγμα οι ξένες θυγατρικές σήμερα αντιπροσωπεύουν το 75% του εμπορίου της Κίνας). Το άνοιγμα στην κινητικότητα των προσώπων μπορεί να συμβάλει στη μεταφορά δεξιοτήτων καθώς και σε επενδύσεις σε αναπτυσσόμενες χώρες, ιδίως εάν ληφθεί υπόψη ο ρόλος των κοινοτήτων της διασποράς[8].

Το εμπόριο αποτελεί αναγκαία αλλά όχι και ικανή συνθήκη ανάπτυξης, ωστόσο. Το εμπόριο μπορεί να προαγάγει την ανάπτυξη και τη μείωση της φτώχειας, ανάλογα με τη δομή της οικονομίας, με τον κατάλληλο προγραμματισμό μέτρων απελευθέρωσης του εμπορίου και με συμπληρωματικές πολιτικές. Οι εσωτερικές μεταρρυθμίσεις έχουν ουσιαστική σημασία για τη διατήρηση της ανάπτυξης που στηρίζεται στο εμπόριο και στις επενδύσεις. Οι οικονομικές επιδόσεις των ΛΑΧ παρεμποδίζονται πολλές φορές όχι μόνο εξαιτίας των ελάχιστα διαφοροποιημένων οικονομιών και εξαγωγικών βάσεων, της ανεπαρκούς υποδομής και των ανεπαρκών υπηρεσιών ή της έλλειψης κατάλληλων δεξιοτήτων αλλά επίσης εξαιτίας πολιτικών παραγόντων, που συνδέονται με την κακή διακυβέρνηση, τη διαφθορά και την απάτη, την απουσία προστασίας των ανθρώπινων δικαιωμάτων και την απουσία διαφάνειας, την περιορισμένη διοικητική ικανότητα, την αναποτελεσματική φορολογική πολιτική και την εκτεταμένη φοροδιαφυγή, τα ανεπαρκή αναδιανεμητικά μέσα, το ασθενές πλαίσιο κοινωνικής και περιβαλλοντικής πολιτικής, τη μη αειφόρο εκμετάλλευση των φυσικών πόρων, τις απειλές για την ασφάλεια και την έλλειψη σταθερότητας.

Για να τεθεί το εμπόριο στην υπηρεσία της ανάπτυξης χρειάζονται πολύ περισσότερα από τη μείωση των δασμών. Μια σύγχρονη εμπορική πολιτική που προωθεί την ανάπτυξη θα πρέπει να αντιμετωπίσει σειρά θεμάτων, από τη διευκόλυνση του εμπορίου σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο έως την έκδοση τεχνικών, κοινωνικών και περιβαλλοντικών κανονισμών, τον σεβασμό των θεμελιωδών δικαιωμάτων, τη λήψη μέτρων για την υποστήριξη των επενδύσεων, την προστασία των δικαιωμάτων διανοητικής ιδιοκτησίας, τη ρύθμιση των υπηρεσιών, την πολιτική ανταγωνισμού και τη διαφάνεια και την πρόσβαση στην αγορά όσον αφορά τις προμήθειες του δημοσίου. Η πρόοδος στα θέματα αυτά μπορεί να προαγάγει τη διαφάνεια, την προβλεψιμότητα και την υποχρέωση λογοδοσίας, που έχουν ουσιαστική σημασία για την χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξη και για τη μείωση της φτώχειας και τις οποίες δεν μπορούν να εξασφαλίσουν οι μειωμένοι δασμοί από μόνοι τους. Τέλος, χρειάζονται δραστήριες πολιτικές για την ελαχιστοποίηση των αρνητικών συνεπειών από το άνοιγμα του εμπορίου.

Η ολοένα μεγαλύτερη διαφοροποίηση των αναπτυσσόμενων χωρών απαιτεί μεγαλύτερη διαφοροποίηση στον σχεδιασμό και στην εφαρμογή των πολιτικών της ΕΕ. Οι ανερχόμενες οικονομίες δεν έχουν τις ίδιες δυνατότητες με τις φτωχότερες οικονομίες ούτε τις ίδιες ανάγκες ούτε τους ίδιους στόχους, επομένως απαιτούν διαφορετική πολιτική προσέγγιση. Η πολιτική πρέπει να σχεδιάζεται προσεκτικά ώστε να εκφράζει διαφορετικές καταστάσεις. Η προτεραιότητα πρέπει να δίνεται σε χώρες που έχουν μάλλον περιορισμένες προοπτικές μακροπρόθεσμης και αειφόρου ανάπτυξης χωρίς εξωτερική βοήθεια, ιδίως στις ΛΑΧ και σε άλλες χώρες με τη μεγαλύτερη ανάγκη βοήθειας, σύμφωνα με τα όσα προτάθηκαν στον τομέα της αναπτυξιακής πολιτικής[9]. Παράλληλα, ενισχύουμε τις δεσμεύσεις μας έναντι των ανερχόμενων οικονομιών, όπως αναφέρεται στην ανακοίνωση του 2010 με τίτλο: «Εμπόριο, ανάπτυξη και παγκόσμιες υποθέσεις». Ωστόσο, αλλάζει η φύση της σχέσης μας με αυτές τις οικονομίες, αφού εστιάζεται λιγότερο στην ανάπτυξη και περισσότερο σε νέες μορφές εταιρικών σχέσεων που βασίζονται σε αμοιβαία συμφέροντα και οφέλη, καθώς και στη δίκαιη κατανομή των ευθυνών στο παγκόσμιο σύστημα[10].

3. ΤΙ ΕΧΟΥΜΕ ΕΠΙΤΥΧΕΙ ΕΩΣ ΤΩΡΑ

Η ανακοίνωση του 2002 για το εμπόριο και την ανάπτυξη περιείχε δεσμεύσεις για την παροχή μεγαλύτερης πρόσβασης στην αγορά της ΕΕ για τις αναπτυσσόμενες χώρες, για την παροχή επαρκούς χρηματοδότησης για βοήθεια συνδεόμενη με το εμπόριο και για την τοποθέτηση του εμπορίου στο επίκεντρο της αναπτυξιακής στρατηγικής. Οι δεσμεύσεις περιλάμβαναν εμπορικές συμφωνίες για την προώθηση μεγαλύτερης πρόσβασης στην αγορά, για την υποστήριξη της περιφερειακής ολοκλήρωσης και για τη βελτίωση των εμπορικών κανόνων με σκοπό την προώθηση της ανάπτυξης. Η αγορά της ΕΕ είναι η πιο ανοικτή αγορά για τις αναπτυσσόμενες χώρες. Με εξαίρεση τα καύσιμα, εισάγουμε πιο πολλά προϊόντα από τις ΛΑΧ σε σύγκριση με τις ΗΠΑ, τον Καναδά, την Ιαπωνία και την Κίνα συνολικά. Τηρήσαμε τις δεσμεύσεις μας παίρνοντας συχνά το προβάδισμα σε παγκόσμιο επίπεδο. Ωστόσο, χρειάζεται να σημειωθεί μεγαλύτερη πρόοδος.

3.1. Καινοτομικά αυτόνομα συστήματα

Δημιουργήσαμε δύο νέα προτιμησιακά συστήματα στο πλαίσιο του συστήματος γενικευμένων προτιμήσεων (ΣΓΠ)[11]:

· Η πρωτοβουλία «τα πάντα εκτός από όπλα», του 2001, ήταν ριζοσπαστική, επειδή άνοιξε πλήρως την αγορά της ΕΕ στις ΛΑΧ χωρίς κανέναν δασμό ή ποσόστωση. Δέκα χρόνια αργότερα αποδεικνύεται ότι η πρωτοβουλία αυτή ήταν ένας αποτελεσματικός μοχλός προώθησης των εξαγωγών των ΛΑΧ στην αγορά μας. Οι εισαγωγές της ΕΕ από τις ΛΑΧ αυξήθηκαν με ταχύτερο ρυθμό, περισσότερο από 25%, σε σχέση με τις εισαγωγές από χώρες μη δικαιούχους προτιμησιακών συστημάτων (χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελούν οι εξαγωγές κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων από το Μπανγκλαντές)[12]. Από την άλλη πλευρά, ο αντίκτυπος στη διαφοροποίηση των εξαγωγών είναι ανάμεικτος. Τα ποσοστά χρησιμοποίησης μπορούν να βελτιωθούν περισσότερο. Η ανταγωνιστική πίεση από πιο προηγμένους προτιμησιακούς εταίρους (που απορροφούν περισσότερο από το 40% των προτιμησιακών εξαγωγών βάσει του ΣΓΠ) και η διάβρωση των προτιμήσεων έγιναν εντονότερες, γεγονός που έδειξε ότι υπήρχε ανάγκη μεταρρύθμισης του συστήματος (βλέπε 4.1.1).

· Το σύστημα ΣΓΠ+ που δημιουργήθηκε το 2006 είναι ένα πολύ καινοτομικό εργαλείο της ενωσιακής εμπορικής πολιτικής για την υποστήριξη της αειφόρου ανάπτυξης, το οποίο απευθύνεται ειδικά στις ευάλωτες αναπτυσσόμενες χώρες. Οι πρόσθετες προτιμήσεις του παρέχουν ένα ισχυρό κίνητρο σε χώρες που δεσμεύονται να εφαρμόσουν βασικές διεθνείς συμβάσεις για τα δικαιώματα του ανθρώπου, τα δικαιώματα των εργαζομένων, την περιβαλλοντική προστασία και τη χρηστή διακυβέρνηση. Σήμερα υπάρχουν 16 δικαιούχοι[13]· το σύστημα έδωσε ώθηση στις εξαγωγές τους προς την ΕΕ, με ανάλογα εισοδηματικά οφέλη σχεδόν για όλους τους. Η πρόκληση για το μέλλον είναι να διευρυνθούν τα κριτήρια πρόσβασης και τα κίνητρα και να ενισχυθεί η παρακολούθηση της πραγματικής εφαρμογής των βασικών διεθνών συμβάσεων.

Καταβάλαμε επίσης ουσιαστικές προσπάθειες για να διευκολύνουμε τη χρήση των προτιμησιακών συστημάτων:

· Οι νέοι κανόνες καταγωγής του ΣΓΠ που εφαρμόζονται από το 2011[14] είναι η απάντηση στην κριτική που έχει ασκηθεί ότι οι άκαμπτοι κανόνες καταγωγής εμποδίζουν τις αναπτυσσόμενες χώρες να αξιοποιήσουν πλήρως της ενωσιακές προτιμήσεις. Οι νέοι κανόνες είναι απλούστεροι και είναι ευκολότερο να τηρηθούν. Προσφέρουν περισσότερες δυνατότητες εφοδιασμού, καθώς και νέες ευκαιρίες περιφερειακής και διαπεριφερειακής σώρευσης καταγωγής μεταξύ χωρών. Οι ΛΑΧ επωφελούνται από περισσότερη ευελιξία, πέρα από τα επίπεδα που προσφέρουν οι περισσότερες άλλες ανεπτυγμένες χώρες μέσω των δικών τους συστημάτων τύπου ΣΓΠ. Βελτιωμένοι κανόνες προτάθηκαν επίσης στις διαπραγματεύσεις για τις συμφωνίες οικονομικής εταιρικής σχέσης (ΣΟΕΣ) (βλέπε 3.3).

· Το 2004 η Επιτροπή εγκαινίασε μια υπηρεσία ανοιχτής γραμμής για δυνητικούς εξαγωγείς από αναπτυσσόμενες χώρες σχετικά με πρακτικές πτυχές της απόκτησης πρόσβασης στην αγορά της ΕΕ, την υπηρεσία Export Helpdesk[15]. Η υπηρεσία παρέχει αναλυτικές πληροφορίες για τους εισαγωγικούς δασμούς της ΕΕ, τους κανόνες καταγωγής, τις τελωνειακές διαδικασίες, τις τεχνικές απαιτήσεις κ.λπ. Πρόκειται για μοναδικό εργαλείο σε παγκόσμιο επίπεδο, αν και η χρήση του από τις ΛΑΧ έχει περιθώρια περαιτέρω αύξησης.

3.2. Πρώτοι στη «βοήθεια για το εμπόριο»

· Η ΕΕ και τα κράτη μέλη της ηγούνται των προσπαθειών που καταβάλλονται διεθνώς για τη «βοήθεια για το εμπόριο», αφού αντιπροσωπεύουν περισσότερο από το ένα τρίτο των παγκόσμιων ροών. Το 2007 η ΕΕ υιοθέτησε κοινή στρατηγική με τα κράτη μέλη της ΕΕ. Διπλασιάσαμε τις προσπάθειές μας, φτάνοντας τα 10,5 δισεκατομμύρια ευρώ το 2009, ξεπερνώντας, δηλαδή, τους στόχους μας. Περισσότερο από το ένα τρίτο της αναπτυξιακής βοήθειας της ΕΕ υποστηρίζει πλέον ανάγκες που συνδέονται με το εμπόριο. Ωστόσο, μας ανησυχεί το γεγονός ότι οι ΛΑΧ λαμβάνουν μικρό μόνο μερίδιο της «βοήθειας για το εμπόριο» (22%). Καταβάλαμε προσπάθειες με σκοπό την αύξηση της αποτελεσματικότητας χάρη στον καλύτερο συνδυασμό με τις εμπορικές ευκαιρίες, καθώς και χάρη στην αυξημένη διεθνή συνοχή και παρακολούθηση, αν και αναγνωρίζουμε ότι και σε αυτό το σημείο απαιτείται ακόμη μεγαλύτερη πρόοδος.

Συλλογική βοήθεια της ΕΕ για το εμπόριο (ΕΕ και κράτη μέλη της ΕΕ)

3.3. Νέες διμερείς και περιφερειακές προσπάθειες

Πέρα από τη συμφωνία του Κοτονού, ξεκίνησαν διαπραγματεύσεις το 2002 με τις χώρες της Αφρικής, της Καραϊβικής και του Ειρηνικού (ΑΚΕ) με σκοπό τη σύναψη συμφωνιών οικονομικής εταιρικής σχέσης (ΣΟΕΣ). Υπογράφηκε και εφαρμόστηκε προσωρινά μια συλλογική, περιφερειακή ΣΟΕΣ με την ομάδα CARIFORUM των κρατών της Καραϊβικής. Διαπραγματευθήκαμε ενδιάμεσες ΣΟΕΣ με άλλες χώρες και περιφέρειες, ώστε να εξασφαλίσουμε τη συνέχεια του εμπορίου προϊόντων μετά την εκπνοή των προτιμήσεων του Κοτονού στο τέλος του 2007. Οι διαπραγματεύσεις για ενισχυμένες συμφωνίες συνεχίζονται σήμερα με όλες τις περιφέρειες. Εν αναμονή της επικύρωσης των ενδιάμεσων ΣΟΕΣ, εγκρίθηκαν προσωρινά μέτρα τον Δεκέμβριο του 2007[16]. Τον Σεπτέμβριο του 2011 η Επιτροπή πρότεινε να διατηρηθούν αυτές οι ρυθμίσεις για την πρόσβαση στην αγορά μετά το 2013 μόνο με εκείνες τις χώρες που προβαίνουν στις απαραίτητες ενέργειες για την επικύρωση της εκάστοτε ΣΟΕΣ[17].

Το 2006 η ανακοίνωση με τίτλο «Η Ευρώπη στον κόσμο»[18] δρομολόγησε μια νέα σειρά συμφωνιών ελεύθερων συναλλαγών (ΣΕΣ) με τις πιο προηγμένες αναπτυσσόμενες χώρες και περιφέρειες. Σε εξέλιξη βρίσκονται οι συνομιλίες με την Ινδία και τη Mercosur. Λόγω της αργής προόδου που σημειώνεται στο πλαίσιο της προσέγγισης περιφέρεια προς περιφέρεια με τον ASEAN, διεξάγονται τώρα διμερείς διαπραγματεύσεις με τη Σιγκαπούρη και τη Μαλαισία. Ολοκληρώσαμε επίσης τις διαπραγματεύσεις μας για συνολικές ΣΕΣ με το Περού, την Κολομβία και την Κεντρική Αμερική, καθώς και με την Ουκρανία.

Η ΕΕ έχει προσπαθήσει με συνέπεια να προαγάγει την περιφερειακή ολοκλήρωση, κυρίως ως το κατάλληλο μέσο για να ξεπεραστούν οι αδυναμίες των μικρών και κερματισμένων αγορών, για να καταστήσει τις χώρες ελκυστικότερες για ΑΞΕ και για να δώσει ώθηση στην οικονομική μεγέθυνση. Οι συμφωνίες μας με την Κεντρική Αμερική και με την CARIFORUM υποστήριξαν έντονα τις περιφερειακές διαδικασίες ολοκλήρωσης, αλλά συνειδητοποιήσαμε ότι έπρεπε να προσαρμόσουμε την προσέγγισή μας στις περιπτώσεις που έλειπε η ισχυρή πολιτική βούληση ή η περιφερειακή ικανότητα. Σε ορισμένες περιπτώσεις πρέπει να προχωρούμε διμερώς, ως ενδιάμεσο βήμα προς τον πιο μακροπρόθεσμο στόχο της σύναψης συμφωνιών περιφέρειας με περιφέρεια με τρόπο που δεν θα εμποδίζει και άλλους περιφερειακούς εταίρους να προσχωρήσουν μόλις είναι έτοιμοι. Διαθέσαμε σημαντικά ποσά για τη χρηματοδότηση της περιφερειακής ολοκλήρωσης, αν και τα αποτελέσματα πολλές φορές υπολείπονταν των προσδοκιών. Βασική δυσκολία αποτελεί η περιορισμένη ικανότητα των περιφερειακών οργανώσεων να διατυπώσουν προτάσεις έργων τα οποία να είναι βιώσιμα και να κερδίσουν την υποστήριξη των μελών τους.

3.4. Ανάμεικτη διεθνής εικόνα

Ο ρόλος της ΕΕ ήταν αποφασιστικός για την εκκίνηση του γύρου πολυμερών εμπορικών διαπραγματεύσεων της Ντόχα το 2001. Ωστόσο, διαπραγματεύσεις μιας δεκατετίας δεν κατέληξαν σε συμφωνία. Ακόμη και μια ενδιάμεση συμφωνία σχετικά με μια δέσμη μέτρων για τις φτωχότερες χώρες φαίνεται ακατόρθωτη. Καταβάλαμε σημαντικές προσπάθειες για την πρόοδο των διαπραγματεύσεων, μεταξύ άλλων, καταθέσαμε πρωτοφανείς προσφορές με σημαντικά πλεονεκτήματα για τις αναπτυσσόμενες χώρες είτε σε όρους πρόσβασης στην αγορά είτε ρυθμίσεων για τις επιδοτήσεις γεωργικών προϊόντων. Επανειλημμένως υποβάλαμε συμβιβαστικές προτάσεις. Ωστόσο, οι διαρθρωτικές δυσκολίες, σε συνδυασμό με την απροθυμία ορισμένων μελών του ΠΟΕ, είχαν ως συνέπεια να μη σταθεί δυνατό να επιτύχουμε συμφωνία σε βασικές παραμέτρους.

Η δέσμευση, από την αρχή της παγκόσμιας οικονομικής και χρηματοπιστωτικής κρίσης, για αποφυγή του προστατευτισμού, την οποία υποστήριξε με πάθος η ΕΕ, είχε μεγαλύτερη επιτυχία, αν και εξακολουθεί να απαιτείται επαγρύπνηση[19]. Η ΕΕ υποστήριξε επίσης την ένταξη διάφορων αναπτυσσόμενων χωρών στον ΠΟΕ (π.χ. της Σαμόα και του Βανουάτου πρόσφατα).

4. Καθηκοντα για την επομενη δεκαετια

Με βάση τα πρόσφατα επιτεύγματα και προσπάθειες, όπως και την πείρα που μας έχει διδάξει ότι η πρόοδος δεν είναι πάντοτε η αναμενόμενη, η ΕΕ θα εντείνει τις προσπάθειές της για να βοηθήσει αυτές τις χώρες που έχουν τη μεγαλύτερη ανάγκη σε βοήθεια να δρέψουν τα οφέλη της αυξανόμενης ολοκλήρωσης των παγκόσμιων αγορών. Ωστόσο, η επιτυχία αυτή θα εξαρτηθεί πρωταρχικά από το αν θα αναλάβουν τις ευθύνες τους οι αναπτυσσόμενες χώρες και αν θα είναι πρόθυμες να προβούν στις απαραίτητες εσωτερικές μεταρρυθμίσεις. Πολλά ακόμη πρέπει να γίνουν στο πολυμερές πλαίσιο, στο οποίο οι προσπάθειές μας για λογαριασμό των χωρών που έχουν τη μεγαλύτερη ανάγκη σε βοήθεια θα πρέπει να συνδυαστούν με τις προσπάθειες άλλων μεγάλων εμπορικών δυνάμεων.

4.1. Τι μπορεί να προσφέρει η Ευρώπη

Η ΕΕ πρέπει να εστιάσει τις προσπάθειές της στις φτωχότερες και πιο ευάλωτες χώρες και να φροντίσει να αντιστοιχούν οι προσπάθειές της στις ανάγκες τους και στους περιορισμούς τους, ενώ ταυτόχρονα να εξασφαλίσει συνέπεια και συμπληρωματικότητα μεταξύ εμπορικής, αναπτυξιακής και άλλης πολιτικής.

4.1.1.   Πιο εξειδικευμένες προτιμήσεις

Η Επιτροπή πρότεινε μεταρρύθμιση του συστήματος ΣΓΠ με σκοπό να εξασφαλίσει ότι οι αντίστοιχες προτιμήσεις εξυπηρετούν τις χώρες με τη μεγαλύτερη ανάγκη σε βοήθεια[20]. Η ανασκόπηση λαμβάνει υπόψη τις ολοένα μεγαλύτερες διαφορές μεταξύ αναπτυσσόμενων χωρών και τις άνισες ανάγκες τους και προτείνει να επανεξεταστούν τα κριτήρια επιλεξιμότητας και οι μηχανισμοί διαβάθμισης, ώστε να εξασφαλιστεί ότι μόνον οι ΛΑΧ και οι χώρες χαμηλού και χαμηλού έως μεσαίου εισοδήματος επωφελούνται πράγματι από το σύστημα σε τομείς που χρειάζονται βοήθεια. Θα αυξηθεί επίσης η προβλεψιμότητα για τους οικονομικούς φορείς, με βάση ένα σύστημα που θα ισχύει επ’ αόριστον και στο οποίο τα διαδικαστικά στάδια για τις απαραίτητες προσαρμογές θα είναι περισσότερο διαφανή, ενώ θα προβλέπονται κατάλληλες μεταβατικές περίοδοι.

Δέσμη μέτρων για την προώθηση των εμπορικών συναλλαγών μικρών οικονομικών φορέων σε αναπτυσσόμενες χώρες

Οι μικρές επιχειρήσεις αποτελούν τη ραχοκοκκαλιά των οικονομιών πολλών αναπτυσσόμενων χωρών, ιδίως του τεράστιου άτυπου τομέα της οικονομίας και υποφέρουν δυσανάλογα εξαιτίας των περίπλοκων διοικητικών διαδικασιών και της έλλειψης ενημέρωσης, κατάρτισης, διασυνδέσεων και πρόσβασης σε χρηματοδότηση. Για να αντιμετωπιστούν αυτά τα προβλήματα, θα εξεταστούν ως ενδεχόμενη λύση οι ακόλουθες πρωτοβουλίες:

· Αύξηση των πρακτικών πληροφοριών για την εμπορική πολιτική και των πληροφοριών για την αγορά. Κατά τρόπο συμπληρωματικό προς την υπηρεσία της ΕΕ Export Helpdesk, θα υποστηρίξουμε μια πολυμερή πρωτοβουλία για τη διαφάνεια στις εμπορικές συναλλαγές με σκοπό την παροχή παρόμοιων πληροφοριών για όλες τις αγορές. Αυτό είναι ιδιαίτερα χρήσιμο για τις εμπορικές συναλλαγές Νότου-Νότου και για τις περιφερειακές συναλλαγές.

· Διευκόλυνση της χρήσης των εργαλείων διανοητικής ιδιοκτησίας από μικροπαραγωγούς και αγρότες, με σκοπό να βοηθηθούν να μεγιστοποιήσουν την οικονομική αξία των προϊόντων τους, χάρη στην ανάπτυξη και στην προστασία της ταυτότητας και της ποιότητας προϊόντος, στη χρήση εμπορικών σημάτων, γεωγραφικών ενδείξεων και σχεδίων[21].

· Παροχή κατάρτισης σε δίκτυα μικρεμπόρων της διασποράς στην ΕΕ (π.χ. σχετικά με τις εμπορικές διαδικασίες, τα πρότυπα, την πρόσβαση σε χρηματοδότηση) ώστε να έχουν μια θετική συμβολή στην ανάπτυξη των χωρών καταγωγής τους.

· Προαγωγή του διαλόγου με τις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις στο πλαίσιο του φόρουμ για τη χρηματοδότηση των ΜΜΕ στην Αφρική, που συστάθηκε το 2011, και του μνημονίου συμφωνίας που υπογράφηκε με την Επιτροπή της Αφρικανικής Ένωσης στις 30 Νοεμβρίου 2011.

· Διευκόλυνση της πρόσβασης σε χρηματοδότηση για μικροεξαγωγείς/εμπόρους από αναπτυσσόμενες χώρες. Είμαστε πρόθυμοι να υποστηρίξουμε το έργο των διεθνών χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων σε αυτό τον τομέα, όπως επίσης την επανεξέταση των αναγκών στην οποία προβαίνει η ομάδα G20 σε χώρες χαμηλού εισοδήματος[22].

· Επέκταση της απλουστευμένης διαδικασίας για την απόδειξη της καταγωγής. Οι εμπορικές προτιμήσεις χρησιμοποιούνται σχετικά λιγότερο για τις μικροσυναλλαγές, εν μέρει λόγω της υψηλής αναλογίας κόστους/οφέλους για την εξασφάλιση πιστοποιητικού καταγωγής. Η μεταρρύθμιση των κανόνων καταγωγής του ΣΓΠ το 2011 προβλέπει μια απλουστευμένη διαδικασία βάσει αυτοπιστοποίησης για όλες τις αποστολές εμπορευμάτων, εφόσον έχει προηγουμένως καταχωριστεί ο εξαγωγέας. Εάν λειτουργήσει καλά αυτό το σύστημα, θα εξετάσουμε το ενδεχόμενο να το επεκτείνουμε και σε άλλες προτιμησιακές διευθετήσεις.

· Υποστήριξη της συμμετοχής των μικρών επιχειρήσεων σε εμπορικά συστήματα που διασφαλίζουν προστιθέμενη αξία για τους παραγωγούς, συμπεριλαμβανομένων των συστημάτων που υπηρετούν την αειφορία (π.χ. θεμιτό εμπόριο, εμπόριο με δεοντολογικά κριτήρια ή εμπόριο βιολογικών προϊόντων) και σέβονται τα κριτήρια γεωγραφικής προέλευσης στην αναπτυξιακή συνεργασία με τρίτες χώρες. Αυτό μπορεί να αποτελέσει έναν αποτελεσματικό τρόπο για τους παραγωγούς για να διαφοροποιήσουν το προϊόν τους, να έχουν μεγαλύτερη διαπραγματευτική ισχύ για τα προϊόντα τους και να εξασφαλίσουν υψηλότερη τιμή πώλησης.

4.1.2.   Καλύτερα στοχοθετημένη βοήθεια για το εμπόριο

Θα εξακολουθήσουμε να ενθαρρύνουμε τις αναπτυσσόμενες χώρες να περιλαμβάνουν το εμπόριο στις αναπτυξιακές στρατηγικές τους. Σ’ αυτό το πλαίσιο, η βοήθεια για το εμπόριο μπορεί να είναι καθοριστική και θα συνεχίσουμε τις προσπάθειές μας για να βελτιώσουμε περισσότερο τον προγραμματισμό και την παράδοσή της.

· Βελτίωση της συμπληρωματικότητας μεταξύ εμπορικής και αναπτυξιακής πολιτικής: όταν τα μέτρα εμπορικής πολιτικής δημιουργήσουν περισσότερες ευκαιρίες για τους αναπτυσσόμενους εταίρους μας (π.χ. οι ΣΟΕΣ, το νέο ΣΓΠ, οι νέοι κανόνες καταγωγής), θα είμαστε έτοιμοι να προσφέρουμε βοήθεια για το εμπόριο, ώστε να βοηθήσουμε τους εταίρους μας να αξιοποιήσουν τις ευκαιρίες. Μέσα όπως τα τομεακά προγράμματα ή η δημοσιονομική στήριξη μπορούν να βοηθήσουν να πραγματοποιηθούν οι οικονομικές μεταρρυθμίσεις που χρειάζονται, ώστε να αξιοποιηθούν οι εμπορικές και επενδυτικές ευκαιρίες[23]. Εκτός από τα γεωγραφικά προγράμματα, μπορούν να εφαρμοστούν νέα θεματικά προγράμματα για να συνοδεύσουν τα εμπορικά ανοίγματα[24].

· Εστίαση στις ΛΑΧ. Θα πρέπει να εξακολουθήσουμε να παρέχουμε ουσιαστική υποστήριξη για να ενισχύσουμε τις ικανότητες καθορισμού, ιεράρχησης και εφαρμογής της βοήθειας για το εμπόριο, αξιοποιώντας το ενισχυμένο ολοκληρωμένο πλαίσιο πολλαπλών χορηγών, που υποστηρίζει τις ΛΑΧ στην ανάπτυξη του εμπορίου τους.

· Εστίαση στις μικρές επιχειρήσεις. Θα πρέπει να εξασφαλίσουμε ότι οι μικρές επιχειρήσεις, συμπεριλαμβανομένων των μικροκατόχων γεωργικών εκμεταλλεύσεων, θα έχουν κατάλληλη πρόσβαση στη βοήθεια για το εμπόριο, για να διευκολύνεται η συμμετοχή τους σε εξωτερικές αγορές.

· Εντατικοποίηση οικονομικών συμπράξεων, ρυθμιστικού διαλόγου και συνεργασίας επιχειρήσεων. Η μετάδοση της πείρας της ΕΕ μπορεί να βοηθήσει τις εταίρους χώρες να διαχειριστούν τις εσωτερικές τους μεταρρυθμίσεις (βλέπε 4.2) και να εισχωρήσουν στην αγορά της ΕΕ. Ο νέος μηχανισμός εταιρικής σχέσης που πρότεινε η Επιτροπή μπορεί να υποστηρίξει τέτοιες πρωτοβουλίες, ιδίως σε ανερχόμενες οικονομίες, και να βοηθήσει να καλλιεργηθούν νέες μορφές συνεργασίας σε χώρες που βελτίωσαν την κατάστασή τους χάρη στη διμερή αναπτυξιακή βοήθεια.

· Επανεξέταση της προσέγγισής μας σχετικά με τη στήριξη της περιφερειακής ολοκλήρωσης. Θα εξακολουθήσουμε να δίνουμε έμφαση στην οικοδόμηση ικανοτήτων τόσο στις περιφερειακές όσο και στις εθνικές διοικήσεις που είναι αρμόδιες για την ολοκλήρωση, ενώ ταυτόχρονα θα αντιμετωπίσουμε αυτά τα θέματα με πιο στρατηγικό τρόπο στον πολιτικό μας διάλογο με τις αναπτυσσόμενες χώρες. Μπορούν να σχεδιαστούν ειδικά περιφερειακά προγράμματα της βοήθειας για το εμπόριο με σκοπό τη διευκόλυνση των εμπορικών συναλλαγών και της συνδετικότητάς τους. Κάθε φορά που οι περιφερειακές οργανώσεις εξορθολογίζουν τη σύνθεσή τους με σκοπό να εκφράσουν καλύτερα την οικονομική και πολιτική πραγματικότητα, είμαστε έτοιμοι να τις υποστηρίξουμε.

· Προετοιμασία του πληθυσμού για την αλλαγή: η χάραξη πολιτικής σε σχέση με τις δεξιότητες και την εκπαίδευση, τα εργασιακά δικαιώματα και την κοινωνική προστασία έχει ιδιαίτερη σημασία για τα φτωχότερα και πιο ευάλωτα τμήματα του πληθυσμού, συμπεριλαμβανομένων των γυναικών και των παιδιών, ιδίως σε σχέση με τις εμπορικές μεταρρυθμίσεις. Η διάσταση αυτή πρέπει επομένως να ενσωματωθεί πλήρως στην αναπτυξιακή συνεργασία της ΕΕ, παράλληλα με τη διαρκή της υποστήριξη για την αξιοπρεπή εργασία, τα ανθρώπινα δικαιώματα και την κοινωνική προστασία[25].

· Βελτίωση της αποτελεσματικότητας της βοήθειας: η παράδοση βοήθειας για το εμπόριο θα πρέπει να εφαρμόζει αρχές και να τηρεί δεσμεύσεις που συμφωνήθηκαν στα φόρουμ υψηλού επιπέδου για την αποτελεσματικότητα της βοήθειας[26]. Όπως συμφωνήθηκε στο φόρουμ του Μπουσάν η βοήθεια θα πρέπει να εστιάζεται στα αποτελέσματα και στον αντίκτυπο, στην οικοδόμηση παραγωγικών ικανοτήτων, στην αντιμετώπιση των αδυναμιών της αγοράς, στην ενίσχυση της πρόσβασης στις κεφαλαιακές αγορές και στην προώθηση προσεγγίσεων που μετριάζουν τους κινδύνους που αντιμετωπίζουν οι φορείς του ιδιωτικού τομέα. Η βελτίωση του συντονισμού μεταξύ των χορηγών της ΕΕ έχει ουσιαστική σημασία. Θα χρειαστεί επίσης να βελτιωθεί η συνεργασία με παραδοσιακούς χορηγούς που δεν είναι μέλη της ΕΕ ή με ανερχόμενους χορηγούς. Όπως συμφωνήθηκε επίσης στο Μπουσάν, θα επικεντρωθούμε στην τήρηση των δεσμεύσεών μας σε επίπεδο χωρών και θα υποστηρίξουμε τη νέα παγκόσμια εταιρική σχέση για την αποτελεσματικότητα της συνεργασίας για την ανάπτυξη χωρίς αποκλεισμούς[27].

4.1.3.   Συμπληρωματικά μέσα για την ώθηση των ΑΞΕ

Ενώ υπήρξε κύμα ΑΞΕ σε αναπτυσσόμενες χώρες και από αναπτυσσόμενες χώρες την τελευταία δεκαετία, το κύμα αυτό δεν επηρέασε τις χώρες με τη μεγαλύτερη ανάγκη σε βοήθεια, λόγω των ασθενών οικονομικών προοπτικών και των δυσμενών επενδυτικών συνθηκών. Οι επενδυτές χρειάζονται σταθερό, διαφανές και προβλέψιμο ρυθμιστικό περιβάλλον. Η ΕΕ μπορεί να βοηθήσει στη βελτίωση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος μέσω της βοήθειας για το εμπόριο και μιας σειράς μέσων συνδεόμενων με τις ΑΞΕ, τα οποία επεκτάθηκαν πλέον με τη Συνθήκη της Λισαβόνας, που ενέταξε τις επενδύσεις στο πλαίσιο της εμπορικής πολιτικής της ΕΕ, τομέα της αποκλειστικής αρμοδιότητας της ΕΕ[28].

· Οι διατάξεις των ΣΕΣ της ΕΕ παρέχουν μεγαλύτερη ασφάλεια δικαίου για τους επενδυτές όσον αφορά την πρόσβαση στην αγορά και τους όρους υπό τους οποίους επιτρέπεται να δραστηριοποιούνται. Περιλαμβάνουμε τομείς (π.χ. τηλεπικοινωνίες, μεταφορές, τράπεζες, ενέργεια, περιβαλλοντικές υπηρεσίες, κατασκευές και διανομή) που βοηθούν στην οικοδόμηση ενός φιλικού περιβάλλοντος για την επιχειρηματική δραστηριότητα και αναπτύσσουν υποδομή. Η ΕΕ δείχνει ευελιξία και ευαισθησία για τις ανάγκες των εταίρων μας σ’ αυτές τις διαπραγματεύσεις: καλύπτονται μόνο οι τομείς που αναφέρονται ρητώς και διαφυλάσσεται το δικαίωμα των χωρών να ρυθμίζουν και να εισάγουν όρια και περιορισμούς.

· Η προστασία των επενδύσεων την οποία παρέχουν οι διμερείς επενδυτικές συνθήκες (ΔΕΣ) μπορεί επίσης να ενισχύσει το δυναμικό για ΑΞΕ, επειδή η προστασία αυτή παρέχει πρόσθετες εγγυήσεις και αυξάνει την ασφάλεια δικαίου για τους επενδυτές. Τα κράτη μέλη της ΕΕ διαθέτουν ήδη ευρύ δίκτυο ΔΕΣ με αναπτυσσόμενες χώρες. Σκοπεύουμε να αναπτύξουμε συμφωνίες προστασίας των επενδύσεων σε επίπεδο ΕΕ με προοδευτικό τρόπο, είτε στο πλαίσιο διαπραγματεύσεων για ΣΕΣ που βρίσκονται σε εξέλιξη είτε ως αυτοτελείς συμφωνίες. Είμαστε πρόθυμοι να εξετάσουμε αιτήματα των αναπτυσσόμενων χωρών-εταίρων που ενδιαφέρονται για τη δυνατότητα αυτή.

· Μπορούν να χρησιμοποιηθούν συνδυασμένοι μηχανισμοί της ΕΕ για την ενίσχυση των εγχώριων και των ξένων επενδύσεων στις αναπτυσσόμενες χώρες[29]. Οι επιχορηγήσεις μπορούν να συνδυαστούν π.χ. με δάνεια ή με κεφάλαια επιχειρηματικού κινδύνου για να υποστηριχθεί η οικονομική βιωσιμότητα των στρατηγικών επενδύσεων. Ο σκοπός μας είναι να χορηγήσουμε μεγαλύτερο ποσοστό βοήθειας μέσω των καινοτομικών αυτών εργαλείων χρηματοδότησης βάσει των νέων χρηματοπιστωτικών μέσων που καλύπτονται από το πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο της περιόδου 2014-2020[30]. Η χρήση τέτοιων χρηματοπιστωτικών μέσων θα αξιολογηθεί κατά περίπτωση σε χώρες στις οποίες η βιωσιμότητα του χρέους είναι επισφαλής. Άλλα μέσα που θα εξεταστούν είναι, μεταξύ άλλων, οι εγγυήσεις, τα ιδιωτικά μετοχικά κεφάλαια και οι συμπράξεις δημοσίου-ιδιωτικού τομέα. Θα επιζητηθεί συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων και τους οργανισμούς χρηματοδότησης της ανάπτυξης των κρατών μελών και άλλους. Απαιτείται επίσης μεγαλύτερη συνοχή με τις εμπορικές και επενδυτικές συμφωνίες.

4.1.4.   Συνολικές και τμηματικές διμερείς/περιφερειακές συμφωνίες

Στο πλαίσιο του θεματολογίου «η Ευρώπη στον κόσμο»[31], θα επιδιώξουμε τη σύναψη σφαιρικών συμφωνιών ελεύθερων συναλλαγών και θα εξακολουθήσουμε να λαμβάνουμε υπόψη μας το επίπεδο ανάπτυξης των εταίρων μας, προσφέροντας ευέλικτες προσεγγίσεις προσαρμοσμένες στις ανάγκες τους και στις ικανότητες της κάθε χώρας.

Θα προσπαθήσουμε να ολοκληρώσουμε τις διαπραγματεύσεις για τις ΣΟΕΣ με όλες τις ενδιαφερόμενες χώρες και περιφέρειες ΑΚΕ, σύμφωνα με τον στόχο της συμφωνίας του Κοτονού για βαθύτερη περιφερειακή ολοκλήρωση, εκσυγχρονισμό της οικονομικής μας σχέσης και χρησιμοποίηση του εμπορίου για την τόνωση της οικονομικής μεγέθυνσης. Ο χρόνος έχει καθοριστική σημασία για να παρασχεθεί ασφάλεια και προβλεψιμότητα στους οικονομικούς φορείς. Όσο συντομότερα κλείνονται οι συμφωνίες αυτές, τόσο νωρίτερα αρχίζουν να αποδίδουν αναπτυξιακά οφέλη[32]. Εάν το επιθυμούν οι χώρες ΑΚΕ, οι ΣΟΕΣ θα συμπεριλάβουν δεσμεύσεις για τομείς που σχετίζονται με τις υπηρεσίες, τις επενδύσεις και το εμπόριο, που προσδιορίζονται στη συμφωνία του Κοτονού ως βασικές συνιστώσες τις ανάπτυξης. Εάν αποδειχτεί ότι οι σφαιρικές και περιφερειακές συμφωνίες είναι ανέφικτες, τότε μπορούν να συναφθούν συμφωνίες «μεταβλητής γεωμετρίας» ή πολλών ταχυτήτων. Επιβεβαιώνουμε την προσφορά μας για ελεύθερη πρόσβαση στην αγορά της ΕΕ και βελτιωμένους κανόνες καταγωγής για εκείνες τις χώρες ΑΚΕ που έλαβαν κατά το παρελθόν εμπορικές προτιμήσεις Κοτονού, στο βαθμό που οι χώρες ΑΚΕ προβούν σε μερική και προοδευτική ελευθέρωση. Καταθέσαμε και παραμένουμε ανοιχτοί στην τελική διαμόρφωση ρεαλιστικών λύσεων για την άρση των εμποδίων που απομένουν στις διαπραγματεύσεις, με βάση τη θεμελιώδη αρχή ότι οι ΣΟΕΣ που θα προκύψουν θα πρέπει να είναι στο ύψος της φιλοσοφίας της συμφωνίας του Κοτονού που ήταν η προαγωγή της ανάπτυξης στις χώρες και περιφέρειες ΑΚΕ. Οι χώρες που δεν είναι έτοιμες να αναλάβουν υποχρεώσεις εμπορικών συμφωνιών συμβατών με τον ΠΟΕ μπορούν να επιλέξουν να επωφεληθούν από το ΣΓΠ, εάν είναι επιλέξιμες. Ωστόσο, αυτό δεν θα προσφέρει το ίδιο αναπτυξιακό δυναμικό όπως οι ΣΟΕΣ, ιδίως σε όρους περιφερειακής ολοκλήρωσης, αναβαθμισμένων επενδύσεων και βελτιωμένου επιχειρηματικού περιβάλλοντος.

Ως απάντηση στην αραβική άνοιξη, η ΕΕ εξήγγειλε επίσης μια εταιρική σχέση για τη δημοκρατία και την κοινή ευημερία που υπερβαίνει κατά πολύ την πρόσβαση στην αγορά, με σκοπό την εμβάθυνση της ολοκλήρωσης με τις χώρες της Νότιας Μεσογείου και την προαγωγή των δικαιωμάτων του ανθρώπου, της χρηστής διακυβέρνησης και των δημοκρατικών μεταρρυθμίσεων[33]. Θα ξεκινήσουμε διαπραγματεύσεις για τη σύναψη σφαιρικών και εμπεριστατωμένων συμφωνιών ελεύθερων συναλλαγών με την Αίγυπτο, την Τυνησία, την Ιορδανία και το Μαρόκο. Θα σφυρηλατήσουμε επίσης στενότερους δεσμούς με την Αρμενία, τη Γεωργία και τη Μολδαβία, όσον αφορά τους ανατολικούς γείτονές μας. Απώτερος σκοπός είναι η συμβολή στη δημιουργία ενός χώρου κοινής ευημερίας, που προσφέρει στις χώρες αμφότερων των περιφερειών την προοπτική της συμμετοχής στην εσωτερική αγορά της ΕΕ, μόλις πληρωθούν οι όροι[34].

4.1.5.   Ένα θεματολόγιο εμπορικής πολιτικής βασιζόμενο στις αξίες με σκοπό την αειφόρο ανάπτυξη

Ένας από τους βασικούς στόχους της ΕΕ είναι να διασφαλίσει ότι η οικονομική μεγέθυνση και ανάπτυξη συμβαδίζουν με την κοινωνική δικαιοσύνη, συμπεριλαμβανομένων των θεμελιωδών κανόνων εργασίας, και με τις αειφορικές περιβαλλοντικές πρακτικές, που μπορούν να εξασφαλιστούν επίσης μέσω της εξωτερικής πολιτικής. Οι προσπάθειες αυτές έχουν ιδιαίτερη σημασία σε αναπτυξιακό πλαίσιο, στο οποίο οι χώρες έχουν να αντιμετωπίσουν σημαντικές προκλήσεις.

Το σύστημα ΣΓΠ+ αποτελεί το εμβληματικό μέσο της ενωσιακής εμπορικής πολιτικής που υποστηρίζει την αειφόρο ανάπτυξη και τη χρηστή διακυβέρνηση σε αναπτυσσόμενες χώρες. Η Επιτροπή πρότεινε να το καταστήσει ελκυστικότερο καταργώντας τη διαβάθμιση για τους δικαιούχους του, χαλαρώνοντας τα οικονομικά κριτήρια εισόδου και παρέχοντας τη δυνατότητα στις χώρες να υποβάλουν αίτηση ανά πάσα στιγμή. Ταυτοχρόνως, οι μηχανισμοί παρακολούθησης και αποχώρησης θα ενισχυθούν, ώστε να εξασφαλίζεται ουσιαστική εφαρμογή των δεσμεύσεων που ανέλαβαν οι δικαιούχοι χώρες.

Οι πρόσφατες ΣΕΣ της ΕΕ περιλαμβάνουν συστηματικά διατάξεις για το εμπόριο και την αειφόρο ανάπτυξη. Ο σκοπός είναι να δεσμεύσουν τις χώρες-εταίρους σε μια διαδικασία συνεργασίας στην οποία να συμμετέχει η κοινωνία των πολιτών, καθώς και να ενισχύσουν την τήρηση των εσωτερικών και διεθνών εργασιακών και περιβαλλοντικών κανόνων. Οι διατάξεις προβλέπουν επίσης τη διενέργεια ανεξάρτητης και αμερόληπτης επανεξέτασης. Στο βαθμό που τίθενται σε ισχύ οι συμφωνίες αυτές, θα πρέπει να εξασφαλίζουμε ότι οι μηχανισμοί αυτοί χρησιμοποιούνται αποτελεσματικά και παρέχουν κατάλληλη υποστήριξη στην αναπτυξιακή μας συνεργασία.

Είμαστε αποφασισμένοι να αξιολογούμε καλύτερα τον αντίκτυπο των εμπορικών πρωτοβουλιών στην ΕΕ και στους εμπορικούς της εταίρους, συμπεριλαμβανομένων των αναπτυσσόμενων χωρών[35]. Θα εξασφαλίσουμε ότι οι αναλύσεις που διενεργούνται κάθε φορά που χαράσσεται μια νέα πολιτική (εκτιμήσεις αντικτύπου), την ώρα που η συμφωνία βρίσκεται υπό διαπραγμάτευση (εκτιμήσεις αντικτύπου στην αειφόρο ανάπτυξη) ή εφαρμόζεται (εκ των υστέρων αναλύσεις), εξετάζουν κάθε σημαντικό οικονομικό και κοινωνικό αντίκτυπο, κάθε αντίκτυπο στα ανθρώπινα δικαιώματα και στο περιβάλλον και στηρίζονται σε μια ευρεία διαβούλευση με τα ενδιαφερόμενα μέρη. Οι αναλύσεις αυτές αναμένεται να συμβάλλουν επίσης στον σχεδιασμό των συνοδευτικών μέτρων της βοήθειας για το εμπόριο.

Θεσπίσαμε μέτρα για την προώθηση της αειφόρου διαχείρισης ορισμένων βασικών φυσικών πόρων, όπως η ξυλεία και τα ψάρια που αποτελούν αντικείμενο εμπορικών συναλλαγών μέσα στην ΕΕ[36]. Θα βοηθήσουμε τις αναπτυσσόμενες χώρες-εταίρους μας να εφαρμόσουν αυτά τα συστήματα, ώστε να μεγιστοποιήσουν το δυναμικό διατηρήσιμης ανάπτυξής τους. Θα συνεργαστούμε επίσης με άλλες χώρες που αποτελούν σημαντικές αγορές για φυσικούς πόρους, με σκοπό να προωθήσουμε παρόμοια πρότυπα.

Θα προωθήσουμε την κατάργηση των δασμολογικών και μη δασμολογικών φραγμών σε εμπορεύματα και υπηρεσίες που μπορούν να αποδώσουν περιβαλλοντικά οφέλη. Αυτό θα στηρίξει τις προσπάθειές μας να εξασφαλίσουμε καλύτερη πρόσβαση των αναπτυσσόμενων χωρών στις πράσινες τεχνολογίες.

Τα εμπορικά κίνητρα δεν προκύπτουν μόνο από κρατικές ενέργειες αλλά επίσης από μια στροφή της αγοράς προς περισσότερο αειφορικά προϊόντα. Τα ιδιωτικά συστήματα που συνδέονται με την αειφορία (π.χ. θεμιτό εμπόριο, εμπόριο με δεοντολογικά κριτήρια ή εμπόριο βιολογικών προϊόντων) μπορούν να είναι αποτελεσματικός τρόπος για την προώθηση της διατηρήσιμης και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξης στις αναπτυσσόμενες χώρες[37]. Οι δημόσιες αρχές μπορούν να προωθήσουν αυτές τις πρωτοβουλίες. Θα εντείνουμε την υποστήριξή μας προς τους παραγωγούς των αναπτυσσόμενων χωρών που συμμετέχουν σε συστήματα βιώσιμου εμπορίου, κινητοποιώντας περαιτέρω τη συνεργασία, μεταξύ άλλων κινητοποιώντας τα μέτρα βοήθειας για το εμπόριο, θα βελτιώσουμε την παρακολούθηση των σχετικών δραστηριοτήτων και θα εξακολουθήσουμε να ενθαρρύνουμε τις χώρες-εταίρους μας να προάγουν το θεμιτό και με δεοντολογικά κριτήρια εμπόριο. Σκοπεύουμε επίσης να διευκολύνουμε περισσότερο τις θεμιτές και με δεοντολογικά κριτήρια αγοραστικές επιλογές των δημόσιων αρχών στην Ευρώπη, στο πλαίσιο της επικείμενης αναθεώρησης των οδηγιών για τις δημόσιες συμβάσεις.

Η εταιρική κοινωνική ευθύνη παίζει επίσης ολοένα μεγαλύτερο ρόλο σε διεθνές επίπεδο, επειδή οι εταιρείες μπορούν να συμβάλουν στη διατηρήσιμη και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξη, εάν λάβουν περισσότερο υπόψη τους τα ανθρώπινα και τα κοινωνικά δικαιώματα και τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις των δραστηριοτήτων τους. Ενθαρρύνουμε, αφενός, τις εταιρείες να προσυπογράψουν τις διεθνώς αναγνωρισμένες κατευθυντήριες γραμμές και αρχές στον τομέα αυτό[38], όπως είναι οι κατευθυντήριες γραμμές του ΟΟΣΑ για τις πολυεθνικές επιχειρήσεις και, αφετέρου, τους εμπορικούς εταίρους μας να τις ενστερνιστούν. Περιλαμβάνουμε επίσης διατάξεις στις συμφωνίες μας με σκοπό την προαγωγή της υπεύθυνης επιχειρηματικής συμπεριφοράς των επενδυτών.

4.1.6.   Βοήθεια στις ευάλωτες χώρες ώστε να βελτιώσουν την αντοχή τους και την αντίστασή τους στις κρίσεις

Οι ΛΑΧ και άλλες ευάλωτες χώρες είναι πιο επιρρεπείς στις κρίσεις, οι οποίες μπορούν να θέσουν σε κίνδυνο τις προσπάθειές τους για μακροπρόθεσμη ανάπτυξη, ιδίως τις προσπάθειες εκείνων των χωρών που η αναπτυξιακή στρατηγική τους βασίζεται κυρίως στις εξαγωγές, επειδή οι παγκόσμιες κρίσεις τιμών των βασικών εμπορευμάτων ή οι φυσικές καταστροφές μπορούν να προκαλέσουν σοβαρές δυσκολίες στο ισοζύγιο πληρωμών, εάν μειωθούν τα έσοδα από τις εξαγωγές ή εκτιναχθεί στα ύψη το κόστος των εισαγωγών. Μπορούμε να βοηθήσουμε στην ενίσχυση της αντοχής σε εξωτερικές κρίσεις και την ικανότητα αντίδρασης:

· Οι φυσικές καταστροφές μπορούν να έχουν διαλυτικές επιπτώσεις στις αλυσίδες εφοδιασμού, στην εμπορική και στην οικονομική δραστηριότητα. Έπειτα από τις πλημμύρες του Ιουλίου 2010, η ΕΕ πρότεινε να χορηγήσει πρόσθετες προτιμήσεις στο Πακιστάν, αλλά η εμπειρία έδειξε ότι η αντίδραση δεν ήταν αρκετά γρήγορη. Επιπλέον, προκάλεσε ανησυχίες σχετικά με τις πιθανές επιπτώσεις, σε άλλες φτωχές χώρες, λόγω εκτροπής του εμπορίου. Στο μέλλον θα προσπαθήσουμε να εφαρμόσουμε προσωρινές παρεκκλίσεις από τις απαιτήσεις των κανόνων καταγωγής για χώρες που πλήττονται από την κρίση, στο πλαίσιο των νέων κανόνων καταγωγής του ΣΓΠ. Για τη βελτίωση της ετοιμότητας απέναντι σε φυσικές καταστροφές, θα προσπαθήσουμε να συνυπολογίσουμε τα ευάλωτα στοιχεία του εμπορίου στις αξιολογήσεις των αναγκών που θα διενεργήσουμε στο πλαίσιο της ενωσιακής πολιτικής για την ανθρωπιστική βοήθεια. Η ΕΕ βοηθά επίσης τις εταίρους χώρες να αναπτύξουν καινοτομικές ασφαλίσεις κατά του κινδύνου της κακοκαιρίας, με βάση δείκτες. Μπορούμε να αντλήσουμε διδάγματα από επιτυχή παραδείγματα μεταβίβασης των μετεωρολογικών κινδύνων στην κεφαλαιαγορά, λόγου χάρη με την έκδοση ομολόγων για την αποζημίωση φυσικών καταστροφών, ώστε να καλυφθεί ο κρατικός προϋπολογισμός από τον χρηματοπιστωτικό κίνδυνο ενός σεισμού.

· Διάφορες αναπτυσσόμενες χώρες σπαράσσονται από συγκρούσεις, οι οποίες συχνά συνδέονται με τον έλεγχο των φυσικών πόρων. Η Επιτροπή κατέθεσε σχέδια οδηγιών που προωθούν τη δημοσιοποίηση των πληρωμών προς κυβερνήσεις για την εξορυκτική και δασική βιομηχανία τόσο για εταιρείες εισηγμένες στα χρηματιστήρια της ΕΕ[39] όσο και για άλλες μεγάλες εταιρείες της ΕΕ[40]. Είναι ένα πρώτο βήμα προς την κατεύθυνση ενός διαφανέστερου επενδυτικού περιβάλλοντος, που μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο της διαφθοράς και της φοροαποφυγής. Με βάση την εμπειρία της διαδικασίας του Kimberley, την πρωτοβουλία για τη διαφάνεια των εξορυκτικών βιομηχανιών, την επιβολή της δασικής νομοθεσίας, τη διακυβέρνηση και το εμπόριο και τον κανονισμό για την ξυλεία, θα διερευνήσουμε τρόπους βελτίωσης της διαφάνειας σε όλη την αλυσίδα εφοδιασμού, συμπεριλαμβανομένων των πτυχών της δέουσας επιμέλειας. Ταυτόχρονα, συνιστούμε μεγαλύτερη υποστήριξη και χρήση των κατευθυντήριων γραμμών του ΟΟΣΑ για πολυεθνικές επιχειρήσεις και των συστάσεων του ΟΟΣΑ για τη δέουσα επιμέλεια και την υπεύθυνη διαχείριση της αλυσίδας εφοδιασμού, τις οποίες πρέπει να προωθήσουμε και πέρα από τις χώρες του ΟΟΣΑ. Παράλληλα, θα εξακολουθήσουμε να συνεργαζόμαστε και να παρέχουμε υποστήριξη σε αναπτυσσόμενες χώρες-εταίρους σχετικά με την αειφόρο εξόρυξη, τις γεωλογικές γνώσεις και τη χρηστή διακυβέρνηση στη διαχείριση των φυσικών πόρων[41].

· Η αστάθεια των τιμών των βασικών προϊόντων έχει επιπτώσεις στους κρατικούς προϋπολογισμούς των εταίρων χωρών. Μπορούμε να βοηθήσουμε τις χώρες-εταίρους να κάνουν χρήση ασφαλιστικών μηχανισμών βασιζόμενων στην αγορά, όπως η προθεσμιακή αγορά βασικών εμπορευμάτων, για να είναι καλυμμένες από μειώσεις των εσόδων. Βασιζόμενοι στον μηχανισμό FLEX για τις ευάλωτες χώρες (V-FLEX), που συστάθηκε το 2009 για τον μετριασμό των επιπτώσεων της παγκόσμιας επισιτιστικής και χρηματοπιστωτικής κρίσης στις χώρες ΑΚΕ, θα εργαστούμε για να δημιουργήσουμε ένα νέο σύστημα απορρόφησης των κραδασμών με έμφαση στις ευρύτερες εξωγενείς κρίσεις και με διακρατική διάσταση[42].

4.2. Οι εσωτερικές μεταρρυθμίσεις και η χρηστή διακυβέρνηση είναι βασικοί παράγοντες για τη μεγέθυνση που στηρίζεται στο εμπόριο

Η κύρια ώθηση για την οικονομική μεγέθυνση είναι πρωτίστως εσωτερική. Η χρηστή διακυβέρνηση έχει ζωτική σημασία για την ανάπτυξη του ιδιωτικού τομέα και για κάθε διαρκή μεγέθυνση που στηρίζεται στο εμπόριο και στις επενδύσεις. Ξεκινά από τους σταθερούς πολιτικούς θεσμούς και πρακτικές, την ανεξάρτητη δικαστική εξουσία, την προστασία των ανθρώπινων δικαιωμάτων, τη διαφάνεια των δημόσιων οικονομικών, τους κανόνες και τους θεσμούς και την αυστηρή στάση απέναντι στην απάτη και τη διαφθορά. Οι πολιτικές, οι κανονισμοί και οι θεσμοί που υποστηρίζουν την ανάπτυξη του ιδιωτικού τομέα, τις αξιοπρεπείς θέσεις εργασίας και την ανταγωνιστικότητα των εξαγωγών έχουν επίσης ζωτική σημασία. Οι εσωτερικές μεταρρυθμίσεις χρειάζονται για να βελτιωθεί η ικανότητα εφοδιασμού και η επάρκεια κεφαλαίου (συμπεριλαμβανομένου του ανθρώπινου κεφαλαίου), για να μειωθεί το κόστος μεταφοράς, για να αυξηθεί η γεωργική και βιομηχανική παραγωγικότητα, για να βελτιωθεί το ποσοστό εφαρμογής ορισμένων εργασιακών και περιβαλλοντικών προτύπων και για να βελτιωθεί το επενδυτικό κλίμα. Έχουν ουσιαστική σημασία για να μετριαστούν οι πιθανές απώλειες δασμολογικών εσόδων και για να δοθεί το περιθώριο για αναγκαίες προσαρμογές χάρη σε αποτελεσματικά εργαλεία φορολόγησης και αναδιανομής και σε αποτελεσματικά δίκτυα ασφαλείας. Έχουν καίρια σημασία για τη μετατροπή των κερδών της οικονομικής μεγέθυνσης σε πραγματική εξάλειψη της φτώχειας.

Οι συμφωνίες εξωτερικής βοήθειας και εμπορίου μπορούν να υποστηρίξουν αυτή τη διαδικασία. Οι μεταρρυθμιστές σε πολλές χώρες προσπαθούν στην πραγματικότητα να συνάψουν διμερείς ή περιφερειακές εμπορικές συμφωνίες για να στηρίξουν το δικό τους πρόγραμμα εσωτερικής πολιτικής και τις εσωτερικές μεταρρυθμίσεις. Οι συμφωνίες αυτές, για να είναι αποτελεσματικές, πρέπει να περιλαμβάνουν κανόνες που προάγουν τη διαφάνεια, την προβλεψιμότητα και την υποχρέωση λογοδοσίας.

Η ιδία ευθύνη αποτελεί καθοριστική προϋπόθεση για την επιτυχία. Οι λύσεις δεν μπορούν να επιβάλλονται απ’ έξω. Σε τελική ανάλυση, οι αναπτυσσόμενες χώρες πρέπει να κάνουν τις επιλογές τους. Το Περού και η Κολομβία, η Κεντρική Αμερική και οι χώρες της CARIFORUM διέρχονται ποιοτική αλλαγή και, αντί να στηρίζονται στις μονομερείς εμπορικές προτιμήσεις, έχουν συνάψει φιλόδοξες συμφωνίες με την ΕΕ, που επιφέρουν διαρθρωτικές αλλαγές στις οικονομίες τους. Αυτές οι συμφωνίες θα βοηθήσουν να εδραιωθούν ορισμένες από τις σημαντικότερες μεταρρυθμίσεις που πραγματοποίησαν χώρες της Λατινικής Αμερικής από τον καιρό που εφαρμόζονταν πολιτικές υποκατάστασης των εισαγωγών. Πρόκειται για σαφές παράδειγμα του πόσο σημαντικότερη είναι η πολιτική βούληση από το επίπεδο της ανάπτυξης, αφού χώρες όπως η Ονδούρα, η Νικαράγουα ή η Αϊτή δεν συγκαταλέγονται στις πλουσιότερες.

4.3. Το πολυμερές θεματολόγιο έως το 2020

Ένα ισχυρό πολυμερές εμπορικό σύστημα έχει καίρια σημασία για τα μακροπρόθεσμα συμφέροντα των αναπτυσσόμενων χωρών, τόσο επειδή ορίζει κανόνες όσο και επειδή εγγυάται την πρόσβαση σε όλες τις βασικές αγορές. Οι αγορές ολοένα και συχνότερα βρίσκονται στις ίδιες τις αναπτυσσόμενες χώρες. Πράγματι, για πρώτη φορά στην πρόσφατη ιστορία, οι εμπορικές συναλλαγές Νότου-Νότου είναι περισσότερες από τις συναλλαγές Βορρά-Νότου, παρ’ όλο που οι φραγμοί στις συναλλαγές Νότου-Νότου είναι πολύ υψηλότεροι απ’ ό,τι οι φραγμοί για την πρόσβαση στις αγορές των ανεπτυγμένων χωρών[43]. Επομένως, οι πολυμερείς διαπραγματεύσεις έχουν ουσιώδη σημασία. Πρέπει να φροντίσουμε να παραγάγουν αποτελέσματα οι διαπραγματεύσεις που βρίσκονται σε εξέλιξη, να θεσπίσουμε μια σταθερή βάση για τις μελλοντικές διαπραγματεύσεις και να τελειοποιήσουμε το πολυμερές σύστημα, ώστε το εμπόριο να λειτουργεί ακόμη πιο αποτελεσματικά για την ανάπτυξη.

4.3.1.   Αποτελέσματα όσον αφορά την αναπτυξιακή διάσταση του αναπτυξιακού προγράμματος της Ντόχα

Το πολυμερές πρόγραμμα παραμένει προτεραιότητα για την ΕΕ. Το αναπτυξιακό πρόγραμμα της Ντόχα βρίσκεται σε σοβαρό αδιέξοδο, αλλά περικλείει πάρα πολλές δυνατότητες για τις αναπτυσσόμενες χώρες γενικότερα και για τις ΛΑΧ ειδικότερα για να εγκαταλειφθεί. Η ΕΕ παραμένει προσηλωμένη στο αναπτυξιακό πρόγραμμα της Ντόχα και στην ειδική δέσμη για τις ΛΑΧ. Πιστεύουμε ότι τα μέλη του ΠΟΕ θα πρέπει να συνεχίσουν τις διαπραγματεύσεις στους τομείς που είναι εφικτό στη διάρκεια του 2012 και μετέπειτα, ώστε να συμπεριλάβουν, για παράδειγμα, τα θέματα που εμπίπτουν στην εντολή του προγράμματος της Ντόχα, όπως η διευκόλυνση του εμπορίου, οι μη δασμολογικοί φραγμοί και η επίλυση των διαφορών, που έχουν όλα σημαντική αναπτυξιακή διάσταση.

Μια συμφωνία για τη διευκόλυνση του εμπορίου προσφέρει σημαντικά αναπτυξιακά οφέλη, εξασφαλίζοντας συνοχή στις μεταρρυθμίσεις όλων των μελών του ΠΟΕ, ώστε να διευκολυνθεί το εμπόριο τόσο στην εσωτερική όσο και στην εξαγωγική αγορά. Μπορεί να επωφεληθούν όλα τα μέλη του ΠΟΕ από τη συμφωνία, ωστόσο η συμφωνία θα είναι ιδιαίτερα χρήσιμη για τις αναπτυσσόμενες χώρες, ιδίως δε για τα μεσόγεια κράτη. Η εφαρμογή της θα προσαρμοστεί στις ανάγκες και στις ικανότητες της κάθε χώρας και θα υποστηριχτεί, όπου απαιτείται από εξωτερική βοήθεια. Όλοι έχουν να κερδίσουν από την ταχύτερη ολοκλήρωση αυτών των συνομιλιών.

Θα εξακολουθήσουμε να πιέζουμε για συγκεκριμένα αποτελέσματα από τα οποία θα επωφεληθούν οι ΛΑΧ. Δεν μπορούμε να είμαστε ικανοποιημένοι από τη συνεχιζόμενη αδυναμία των μελών του ΠΟΕ να εφαρμόσουν ισχύουσες αποφάσεις για την αδασμολόγητη πρόσβαση και την απουσία δασμολογικών ποσοστώσεων, αποφάσεις που είναι σημαντικές για να δημιουργηθούν νέες και σίγουρες εμπορικές ευκαιρίες για τις ΛΑΧ. Είναι επίσης σημαντικό να υπάρξει θετικό αποτέλεσμα για το βαμβάκι στις γεωργικές διαπραγματεύσεις. Βασιζόμενοι στην πρόσφατη αναμόρφωση των κανόνων καταγωγής, θα πιέσουμε για να επιτύχουμε μεγαλύτερη συνοχή στους προτιμησιακούς κανόνες καταγωγής για τις ΛΑΧ, καθώς και μεγαλύτερη διαφάνεια, απλότητα και βελτιωμένη πρόσβαση στην αγορά. Η εξαίρεση των υπηρεσιών για τις ΛΑΧ, που εγκρίθηκε από την 8η Υπουργική Διάσκεψη του ΠΟΕ τον Δεκέμβριο του 2011, η οποία επιτρέπει στα μέλη του ΠΟΕ να χορηγήσουν στις ΛΑΧ προτιμησιακή πρόσβαση στην αγορά του τομέα των υπηρεσιών, είναι ένα πρώτο βήμα προς τη διαμόρφωση της δέσμης για τις ΛΑΧ.

Πέρα από τις διαπραγματεύσεις του αναπτυξιακού προγράμματος της Ντόχα και για να κατορθώσουν όσο το δυνατόν περισσότερες χώρες να επωφεληθούν από το σύστημα, θα εξακολουθήσουμε να υποστηρίζουμε και να διευκολύνουμε την πρόσβαση των ΛΑΧ στον ΠΟΕ και να συμβάλλουμε ενεργά στην αναθεώρηση των κατευθυντήριων γραμμών για την προσχώρηση, ώστε να διατυπωθούν κατάλληλες σχετικές συστάσεις πριν από τον Ιούλιο του 2012. Η πορεία προς την προσχώρηση είναι μια χρήσιμη διαδικασία και κινητήριος μοχλός μεταρρυθμίσεων, αλλά συχνά είναι μακριά και δύσκολη. Διαφυλάσσουμε την ακεραιότητα των κανόνων του ΠΟΕ, ωστόσο ταυτόχρονα επιδεικνύουμε την αρμόζουσα μετριοπάθεια όσον αφορά το άνοιγμα της αγοράς και θα βοηθήσουμε τις ΛΑΧ να θεσπίσουν και να εφαρμόσουν νέους κανόνες. Επίσης, όταν εξετάσουμε τις ανάγκες και τις απαιτήσεις των ΛΑΧ σε σχέση με την εφαρμογή της συμφωνίας του ΠΟΕ για τα δικαιώματα διανοητικής ιδιοκτησίας στον τομέα του εμπορίου (TRIPS), θα εξετάσουμε θετικά τις αιτήσεις παράτασης της προθεσμίας ενσωμάτωσης που είναι το 2013, καθώς και τις αιτήσεις τεχνικής βοήθειας.

4.3.2.   Δημιουργία σταθερής βάσης για το μέλλον

Απόλυτη προτεραιότητά μας πρέπει να είναι η διαφύλαξη και η ενίσχυση του πολυμερούς εμπορικού συστήματος. Τυχόν εξασθένιση του ΠΟΕ θα αποβεί εις βάρος των μικρότερων και ασθενέστερων μελών του. Η τάση αυτή οξύνεται περισσότερο σε καιρούς κρίσης, όταν ο πειρασμός καταφυγής στον προστατευτισμό είναι μεγάλος.

Το σημερινό αδιέξοδο του αναπτυξιακού προγράμματος της Ντόχα φανερώνει μια θεμελιώδη αδυναμία του συστήματος του ΠΟΕ, που δεν εξελίχθηκε με τον ίδιο ρυθμό που εξελίχθηκε η οικονομική πραγματικότητα. Η μεγάλη μετατόπιση της σχετικής οικονομικής δύναμης μεταξύ των εμπορικών εταίρων δεν έχει αποτυπωθεί ακόμη πλήρως στο σύστημα του ΠΟΕ. Υπάρχει ολοένα μεγαλύτερη ανισορροπία μεταξύ, αφενός, της συμβολής των μεγάλων χωρών ανερχόμενης οικονομίας στο πολυμερές εμπορικό σύστημα και, αφετέρου, των οφελών που αποκομίζουν από αυτό. Αυτό το γεγονός γίνεται όλο και πιο αισθητό στις φτωχότερες χώρες, οι οποίες παρατηρούν ότι το χάσμα μεταξύ αυτών και των χωρών με ανερχόμενη οικονομία διευρύνεται. Η τάση αυτή, που ήταν ήδη ορατή όταν ξεκίνησε το αναπτυξιακό πρόγραμμα της Ντόχα, έχει γίνει αισθητά εντονότερη και φαίνεται ότι θα επιταθεί περισσότερο στο μέλλον.

Το θέμα της διαφοροποίησης και ο ρόλος των ανερχόμενων οικονομιών πρέπει να αντιμετωπιστούν για το συμφέρον του πολυμερούς συστήματος και προς όφελος της ανάπτυξης. Οι ανερχόμενες χώρες θα πρέπει να επιδείξουν ηγετικότερο προφίλ και να αναλάβουν περισσότερες ευθύνες για το άνοιγμα των αγορών τους στις ΛΑΧ μέσω προτιμησιακών συστημάτων αλλά επίσης να μην εφαρμόσουν διακρίσεις έναντι των υπολοίπων μελών του ΠΟΕ, από τα οποία τα τέσσερα πέμπτα είναι αναπτυσσόμενες χώρες.

Κατά την άποψή μας, αυτό δεν συνεπάγεται πλήρη αμοιβαιότητα δεσμεύσεων με τις ανεπτυγμένες χώρες ως έκβαση του αναπτυξιακού προγράμματος της Ντόχα, αλλά μεγαλύτερη αναλογικότητα της συμβολής τους προς τα οφέλη που αποκομίζουν από το σύστημα.

4.3.3.   Αντιμετώπιση αναδυόμενων προκλήσεων

Οι αναπτυσσόμενες χώρες επωφελούνται από ισχυρούς και δεσμευτικούς πολυμερείς κανόνες. Τα εμπόδια στο εμπόριο στη σύγχρονη παγκόσμια οικονομία αφορούν ολοένα και λιγότερο τους δασμούς και ολοένα και περισσότερο τα περιττά και αμοιβαίως ασύμβατα ρυθμιστικά μέτρα, που πολλές φορές είναι πολύ πιο δύσκολο να αντιμετωπιστούν από τις φτωχότερες αναπτυσσόμενες χώρες και από τις χώρες με πολύ περιορισμένη διοικητική ικανότητα.

Πρέπει να δοθεί μεγαλύτερη προσοχή στον τρόπο με τον οποίο αλληλεπιδρά το εμπόριο με άλλα θέματα υψηλού ενδιαφέροντος για τις φτωχότερες αναπτυσσόμενες χώρες. Αυτό συνέβη ήδη με τη διασύνδεση εμπορίου και ασφάλειας τροφίμων, ιδίως έπειτα από τις –ακόμη χωρίς αποτέλεσμα—εκκλήσεις της ομάδας G20 και των ΗΕ για μόνιμη άρση των περιορισμών ή των φόρων στις εξαγωγές τροφίμων, όταν πρόκειται για αγορές τροφίμων για ανθρωπιστικούς σκοπούς, στο πλαίσιο του παγκόσμιου προγράμματος τροφίμων. Μπορούν επίσης να καταβληθούν περισσότερες προσπάθειες με σκοπό, παραδείγματος χάριν, να βελτιωθεί η διαφάνεια για τους εξαγωγικούς περιορισμούς που συνδέονται με τα τρόφιμα, να συνεκτιμηθούν δεόντως οι επιπτώσεις τους και να ζητηθεί η γνώμη των άλλων μελών του ΠΟΕ. Οι φτωχές αναπτυσσόμενες χώρες αντιμετωπίζουν επίσης άλλες παγκόσμιες προκλήσεις, όπως είναι η εξασφάλιση επαρκούς και αξιόπιστου ενεργειακού εφοδιασμού ή η προσαρμογή των οικονομικών συστημάτων τους στις μεταβαλλόμενες συνθήκες του παγκόσμιου κλίματος, οι απειλές για τη βάση φυσικών πόρων τους και η προώθηση και διαφύλαξη της ανταγωνιστικότητας των εταιρειών τους στην παγκόσμια αγορά. Τα μέλη του ΠΟΕ θα χρειαστεί να αφιερώσουν περισσότερη προσοχή στα σημαντικά αυτά ζητήματα τα επόμενα χρόνια. Η αποτελεσματική συνεργασία με τις χώρες ανερχόμενης οικονομίας θα έχει αποφασιστική σημασία.

5.         Συμπέρασμα

Η άνοδος των χωρών με ανερχόμενη οικονομία στέλνει ένα ισχυρό μήνυμα ότι η ανάπτυξη είναι εφικτή και ότι οι ανοιχτές αγορές σε μια ολοένα πιο ολοκληρωμένη παγκόσμια οικονομία διαδραματίζουν βασικό ρόλο σ’ αυτή τη διαδικασία. Ωστόσο πολλές ακόμη αναπτυσσόμενες χώρες εξακολουθούν να μένουν πίσω. Χρειάζονται βοήθεια και αυτό σημαίνει ότι η ΕΕ πρέπει να διατηρήσει και να ενισχύσει την έντονη προσήλωσή της σ’ αυτή την προσπάθεια, με μεγαλύτερη έμφαση στις χώρες που έχουν τη μεγαλύτερη ανάγκη βοήθειας.

Η υποστήριξη παίρνει τη μορφή εταιρικής σχέσης στο πλαίσιο της οποίας και οι αναπτυσσόμενες χώρες πρέπει να κάνουν επιλογές και να αναλάβουν ευθύνες, ώστε να εδραιωθούν τα μακροπρόθεσμα οφέλη του εμπορίου και των επενδύσεων. Η ανάληψη ευθύνης και η χρηστή διακυβέρνηση διαδραματίζουν κεντρικό ρόλο ως προς αυτό. Θα προσφέρουμε υποστήριξη μέσω της αναπτυξιακής συνεργασίας και θα προτείνουμε εμπορικές και επενδυτικές συμφωνίες, που θα στηρίξουν και θα εδραιώσουν τις θεσμικές αλλαγές οι οποίες έχουν ουσιαστική σημασία για την ανάπτυξη.

Σε πιο μακροπρόθεσμο ορίζοντα, όλα τα μέρη οφείλουν να προσαρμοστούν στη μετατόπιση της οικονομικής δύναμης που παρατηρήθηκε την τελευταία δεκαετία. Το εμπόριο Νότου-Νότου, για πρώτη φορά σήμερα, υπερισχύει του εμπορίου Βορρά-Νότου. Πολλές ανεπτυγμένες και ανερχόμενες χώρες δεν έχουν ακόμη προσφέρει το βαθμό ανοίγματος που προσφέρει η ΕΕ όσον αφορά το εμπόριο με τις φτωχότερες αναπτυσσόμενες χώρες. Αυτό αποτελεί ισχυρό επιχείρημα, αφενός, για την ανάληψη πολυμερούς δράσης στο πλαίσιο του αναπτυξιακού προγράμματος της Ντόχα και εκτός του πλαισίου αυτού, και, αφετέρου, για τη διεξοδική επανεξέταση της βάσης των πολυμερών διαπραγματεύσεων. Οι μεγάλες χώρες με ανερχόμενη οικονομία οφείλουν να αναλάβουν ηγετικότερο ρόλο και περισσότερες ευθύνες στο πολυμερές εμπορικό σύστημα προς το συμφέρον του συστήματος και προς όφελος της παγκόσμιας ανάπτυξης.

Η Διάσκεψη των ΛΑΧ στην Κωνσταντινούπολη τον Μάιο του 2011 έθεσε έναν φιλόδοξο στόχο, να διπλασιάσει το ποσοστό συμμετοχής των ΛΑΧ στις παγκόσμιες εξαγωγές έως το 2020. Η προσέγγιση που αναπτύσσεται στην παρούσα ανακοίνωση μπορεί να συμβάλει σ’ αυτό τον στόχο. Αναμένεται να αποτυπωθεί στα σημαντικά διεθνή πλαίσια διαβούλευσης που επίκεινται, όπως είναι, ιδίως, η Διάσκεψη των ΗΕ για το εμπόριο και την ανάπτυξη XIII (UNCTAD XIII), που θα διεξαχθεί στην Ντόχα τον Απρίλιο του 2012, και η Διάσκεψη «Ρίο 20+» για την αειφόρο ανάπτυξη, που θα διεξαχθεί τον Ιούνιο του 2012, τα οποία αναμένεται να δώσουν τη νέα κατεύθυνση για την πρόοδο προς την πράσινη οικονομία.

[1]               «Εμπόριο, ανάπτυξη και παγκόσμιες υποθέσεις: Η εμπορική πολιτική ως βασική συνιστώσα της στρατηγικής «Ευρώπη 2020» της ΕΕ», COM(2010)612 της 9.11.2010.

[2]               «Εμπόριο και ανάπτυξη: Για να μπορέσουν οι αναπτυσσόμενες χώρες να επωφεληθούν από τις εμπορικές συναλλαγές», COM(2002)513 της 18.9.2002.

[3]               Το άρθρο 208 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης ορίζει ότι η ΕΕ οφείλει να λαμβάνει υπόψη τους στόχους της συνεργασίας για την ανάπτυξη, ο κυριότερος από τους οποίους είναι η εξάλειψη της φτώχειας, κατά την εφαρμογή πολιτικών που ενδέχεται να επηρεάσουν τις αναπτυσσόμενες χώρες.

[4]               «Αύξηση του αντικτύπου της αναπτυξιακής πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης: ένα πρόγραμμα δράσης για αλλαγή», COM(2011)637 της 13.10.2011.

[5]               «Τα ανθρώπινα δικαιώματα και η δημοκρατία στο επίκεντρο της εξωτερικής δράσης της ΕΕ: προς μια αποτελεσματικότερη προσέγγιση», COM (2011)886 της 12.12.2011.

[6]               Συνολικά, αντιπροσωπεύουν το 0,6% του παγκόσμιου ΑΕγχΠ το 2010, έναντι 0,7% το 2000.

[7]               Κατά μέσο όρο, τρία εξαγωγικά προϊόντα αντιπροσωπεύουν περισσότερο από το 75% του συνόλου των εξαγωγών τους. Σε 8 ΛΑΧ το ποσοστό αυτό είναι άνω του 95%.

[8]               «Η συνολική προσέγγιση της μετανάστευσης και της κινητικότητας», COM(2011)743 της 18.11.2011 και πρόταση οδηγίας σχετικά με τους όρους εισόδου και διαμονής υπηκόων τρίτων χωρών στο πλαίσιο ενδοεπιχειρησιακής μετάθεσης COM(2010) 378 της 13.7.2010.

[9]               COM(2011)637.

[10]             Συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, 16.09.2010.

[11]             Το σύστημα ΣΓΠ καθαυτό επανεξετάστηκε το 2006 με σκοπό την κάλυψη περισσότερων προϊόντων, την απλούστευση των κανόνων και την αύξηση της προβλεψιμότητας. Η μεταρρύθμιση έδωσε ώθηση στις εξαγωγές των δικαιούχων χωρών και στις ΑΞΕ και υποστήριξε τη διαφοροποίηση των εξαγωγών πολλών χωρών.

[12]             CARIS, Ενδιάμεση αξιολόγηση του ΣΓΠ της ΕΕ, 2010.

[13]             Αρμενία, Αζερμπαϊτζάν, Βολιβία, Πράσινο Ακρωτήριο, Κολομβία, Κόστα Ρίκα, Ισημερινός, Ελ Σαλβαδόρ, Γεωργία, Γουατεμάλα, Ονδούρα, Μογγολία, Νικαράγουα, Παναμάς, Παραγουάη, Περού.

[14]             Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1063/2010 του Συμβουλίου της 18.11.2010.

[15]             www.exporthelp.europa.eu

[16]             Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1528/2007 του Συμβουλίου της 20.12.2007.

[17]             COM(2011)598 της 30.09.2011

[18]             «Η Ευρώπη στον κόσμο: η συμμετοχή της στον παγκόσμιο ανταγωνισμό», COM(2006) 567 της 4.10.2006.

[19]             Βλέπε όγδοη έκθεση της ΕΕ σχετικά με τα δυνητικώς περιοριστικά εμπορικά μέτρα (Οκτώβριος 2010-Σεπτέμβριος 2011): http://trade.ec.europa.eu/doclib/docs/2011/october/tradoc_148288.pdf

[20]             COM(2011)241 της 10.05.2011.

[21]             Βλέπε επικείμενη ανακοίνωση της Επιτροπής με τίτλο «Στρατηγική για την προστασία και την επιβολή των δικαιωμάτων διανοητικής ιδιοκτησίας σε τρίτες χώρες».

[22]             Σύνοδος κορυφής των Κανών της ομάδας G20 – Τελική διακήρυξη, «Για την οικοδόμηση του κοινού μας μέλλοντος, ας ενισχύσουμε τη συλλογική μας δράση προς όφελος όλων», 4.11.2011.

[23]             «Η μελλοντική προσέγγιση για τη δημοσιονομική στήριξη της ΕΕ στις τρίτες χώρες», COM(2011) 638 της 13.10.2011.

[24]             Το θεματικό πρόγραμμα «παγκόσμια δημόσια αγαθά και προκλήσεις» του μηχανισμού χρηματοδότησης της αναπτυξιακής συνεργασίας, που προτάθήκε από την Επιτροπή στην ανακοίνωσή της με τίτλο «Παγκόσμια Ευρώπη: Μια νέα προσέγγιση για τη χρηματοδότηση της εξωτερικής δράσης της ΕΕ» COM(2011) 865 της 7.12.2011 προβλέπει, μεταξύ άλλων, υποστήριξη για τη χάραξη και εφαρμογή εμπορικών πολιτικών και συμφωνιών, βοήθεια για την ένταξη στο πολυμερές εμπορικό σύστημα, προώθηση των επενδυτικών σχέσεων μεταξύ της ΕΕ και των χωρών-εταίρων και των περιφερειών.

[25]             COM(2011)637.

[26]             Ρώμη 2003, Παρίσι 2005, Άκκρα 2008, Μπουσάν 2011.

[27]             Σύμπραξη του Μπουσάν για αποτελεσματική αναπτυξιακή συνεργασία, τέταρτο φόρουμ υψηλού επιπέδου για την αποτελεσματικότητα της βοήθειας, Μπουσάν, Δημοκρατία της Κορέας, 29.11.2011-1.12.2011.

[28]             Στην ανακοίνωσή της με τίτλο «Προς μια σφαιρική ευρωπαϊκή πολιτική διεθνών επενδύσεων», COM(2010)343 της 7.7.2010, η Επιτροπή περιέγραψε εν συντομία τους στόχους της μελλοντικής επενδυτικής πολιτικής της ΕΕ.

[29]             Όπως το καταπιστευματικό ταμείο υποδομών ΕΕ-Αφρικής, το ταμείο επενδύσεων για την ευρωπαϊκή πολιτική γειτονίας, η επενδυτική διευκόλυνση Λατινικής Αμερικής και η επενδυτική διευκόλυνση για την Κεντρική Ασία.

[30]             COM(2011)865.

[31]             COM(2006)567 της 04.10.2006

[32]             Μόλις συνάψουν ΣΟΕΣ κάποιες χώρες ΑΚΕ, άλλες χώρες ΑΚΕ μπορούν φυσικά να ζητήσουν να προσχωρήσουν.

[33]             «Εταιρική σχέση με τις χώρες της Νότιας Μεσογείου για τη δημοκρατία και την κοινή ευημερία», COM(2011)200 της 8.3.2011.

[34]             «Μια νέα απάντηση σε μια γειτονιά που αλλάζει», COM(2011)303 της 25.5.2011.

[35]             COM(2010)612.

[36]             «Κανονισμός για την ξυλεία» [κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 995/2010 του ΕΚ/Συμβουλίου της 20.10.2010] και «κανονισμός για την καταπολέμηση της παράνομης, λαθραίας και άναρχης αλιείας» [κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1005/2008 του Συμβουλίου της 29.10.2008].

[37]             «Συμβολή στη βιώσιμη ανάπτυξη: ο ρόλος του δίκαιου εμπορίου και των μη κυβερνητικών εμπορικών σχεδίων εξασφάλισης της βιωσιμότητας», COM(2009)215 της 05.05.2009.

[38]             «Μια ανανεωμένη στρατηγική ΕΕ 2011-14 για την εταιρική κοινωνική ευθύνη», COM(2011)681 της 25.10.2011.

[39]             Οδηγία 2004/109/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 15.12.2004, για την εναρμόνιση των προϋποθέσεων διαφάνειας αναφορικά με την πληροφόρηση σχετικά με εκδότες των οποίων οι κινητές αξίες έχουν εισαχθεί προς διαπραγμάτευση σε ρυθμιζόμενη αγορά και για την τροποποίηση της οδηγίας 2001/34/ΕK.     

[40]             Πρόταση οδηγίας σχετικά με τις ετήσιες οικονομικές καταστάσεις, τις ενοποιημένες οικονομικές καταστάσεις και συναφείς εκθέσεις επιχειρήσεων ορισμένων μορφών, COM(2011)684.

[41]             Ανακοίνωση για τις αγορές βασικών εμπορευμάτων και τις πρώτες ύλες, COM(2011) 25 της 2.2.2011.

[42]             Πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο όσον αφορά τη χρηματοδότηση της συνεργασίας της ΕΕ υπέρ των κρατών ΑΚΕ και των Υπερπόντιων Χωρών και Εδαφών για την περίοδο 2014-2020 (11ο Ευρωπαϊκό Ταμείο Ανάπτυξης).

[43]             Σχεδόν τρεις φορές υψηλότεροι, κατά την εκτίμηση των P. Kowalski και B. Shepherd (2006), «South-South Trade In Goods», ΟΟΣΑ Trade Policy Working Papers, αριθ. 40.