18.12.2010

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 347/28

---

Γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής με θέμα «Συνέπειες των συμφωνιών οικονομικής εταιρικής σχέσης στις εξόχως απόκεντρες περιοχές (περιοχή της Καραϊβικής)»

(γνωμοδότηση πρωτοβουλίας)

(2010/C 347/04)

Εισηγητής: ο κ. COUPEAU

Στις 26 Φεβρουαρίου 2009, και σύμφωνα με το άρθρο 29 παράγραφος 2 του Εσωτερικού της Κανονισμού, η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή αποφάσισε να καταρτίσει γνωμοδότηση πρωτοβουλίας με θέμα:

«Συνέπειες των συμφωνιών οικονομικής εταιρικής σχέσης στις εξόχως απόκεντρες περιοχές (περιοχή της Καραϊβικής).»

Το ειδικευμένο τμήμα «Οικονομική και νομισματική ένωση, οικονομική και κοινωνική συνοχή», στο οποίο ανατέθηκε η προετοιμασία των σχετικών εργασιών, υιοθέτησε τη γνωμοδότησή του στις 2 Φεβρουαρίου 2010.

Κατά την 460ή σύνοδο ολομέλειας, της 17ης και 18ης Φεβρουαρίου 2010 (συνεδρίαση της 17ης Φεβρουαρίου 2010), η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή υιοθέτησε ομόφωνα, την ακόλουθη γνωμοδότηση.

1.   Συμπεράσματα και συστάσεις

1.1   Το πεδίο εφαρμογής της Συμφωνίας οικονομικής εταιρικής σχέσης (εφεξής ΣΟΕΣ), που υπεγράφη στις 15 Οκτωβρίου 2008 μεταξύ των δεκαπέντε κρατών μελών του Φόρουμ κρατών ΑΚΕ (1) της Καραϊβικής (2) αφενός, και της Ευρωπαϊκής Ένωσης αφετέρου, είναι ιδιαίτερα ευρύ. Εντούτοις, ορισμένες παράμετροι, παρά το γεγονός ότι αναφέρονται από την ΣΟΕΣ, θέτουν εμπόδια στους στόχους περιφερειακής ολοκλήρωσης, αειφόρου ανάπτυξης ή ακόμα συνεργασίας μεταξύ των κρατών CARIFORUM (φόρουμ των κρατών ΑΚΕ της Καραϊβικής) και των εξόχως απόκεντρων περιοχών (εφεξής ΕΑΠ). Παρόλο που οι ΕΑΠ έχουν μακρά ευρωπαϊκή παράδοση, είναι γεωγραφικά, ιστορικά, πολιτισμικά και οικονομικά συνδεδεμένες με τα κράτη CARIFORUM. Η στρατηγική θέση τους επιτρέπει τη δημιουργία βιώσιμων επιχειρηματικών σχέσεων με τις γειτονικές νήσους· είναι λοιπόν οι κατεξοχήν ευρωπαϊκές περιφέρειες για τις οποίες παρουσιάζει ενδιαφέρον η ΣΟΕΣ.

1.2   Η ΕΟΚΕ λαμβάνει υπόψη την περιπλοκότητα των διαπραγματεύσεων, τους δυνητικούς κινδύνους και τις ευκαιρίες που αντιπροσωπεύει η ΣΟΕΣ, τόσο για τα κράτη CARIFORUM όσο και για τις ΕΑΠ και γενικότερα για την ΕΕ.

1.3   Η ΕΟΚΕ συνιστά θερμά να ζητείται η γνώμη των τοπικών αρχών των ΕΑΠ σε όλες τις διαπραγματεύσεις σχετικά με τη ΣΟΕΣ ΕΕ-CARIFORUM. Αν και οι συγκεκριμένες ΕΑΠ είναι επίσης γαλλικά διαμερίσματα της Αμερικής (DFA), κάτι που τις διαφοροποιεί από τα κράτη CARIFORUM, είναι σε θέση να συμβάλουν στην οικοδόμηση μιας πραγματικής περιφερειακής ολοκλήρωσης.

1.4   Η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι είναι εξίσου σημαντικό να εξασφαλισθεί η μεγαλύτερη συμμετοχή της κοινωνίας των πολιτών και των τοπικών αρχών των ΕΑΠ στις συζητήσεις και τις διάφορες επιτροπές παρακολούθησης που αποσκοπούν στην εφαρμογή της συμφωνίας, διότι κάτι τέτοιο θα επέτρεπε την επίτευξη του στόχου περιφερειακής ολοκλήρωσης που διέπει τη συγκεκριμένη ΣΟΕΣ.

1.5   Η σταδιακή ένταξη των κρατών CARIFORUM στην παγκόσμια οικονομία δεν θα μπορέσει να ολοκληρωθεί όσο παραμένουν ανεπίλυτες οι δυσκολίες που συνδέονται με τις μεταφορές (υποδομές και μέσα μεταφοράς). Η ΕΟΚΕ συνιστά στην Επιτροπή να εξετάσει ευρύτερα το ζήτημα των μεταφορών και να επιδείξει μεγαλύτερο ενδιαφέρον για τις συγκεκριμένες λύσεις που προτείνονται από κοινού από τα κράτη CARIFORUM και τις ΕΑΠ.

1.6   Η ΕΟΚΕ συνιστά στα ενδιαφερόμενα μέρη να προβλέψουν προκαταβολική μείωση των τελωνειακών δεσμών μεταξύ των ΕΑΠ και των κρατών CARIFORUM, με σκοπό να ευνοηθούν οι εμπορικές σχέσεις στην περιοχή.

1.7   Η ΕΟΚΕ δηλώνει ικανοποιημένη από το γεγονός ότι η ΣΟΕΣ έλαβε υπόψη την ανάγκη θέσπισης σαφούς διαδικασίας όσον αφορά τα υγειονομικά και φυτοϋγειονομικά μέτρα (SPS). Συνιστά, εντούτοις, να συμπεριληφθούν οι ΕΑΠ στην αρχή που είναι αρμόδια για την εφαρμογή των υγειονομικών και φυτοϋγειονομικών μέτρων για την προώθηση του ενδοπεριφερειακού εμπορίου, καθώς και στις διαπραγματεύσεις σχετικά με τις διμερείς ρυθμίσεις. Η ΕΟΚΕ προτείνει επίσης την καθιέρωση ονομασίας προέλευσης «ΕΑΠ», που θα επιτρέψει στις ΕΑΠ να καταστήσουν τα προϊόντα τους διακριτά χάρη στην ποιότητά τους και τη συμμόρφωσή τους με τα κοινοτικά πρότυπα.

1.8   Η ΕΟΚΕ συνιστά ρητά τη διαχείριση της αλιείας και της υδατοκαλλιέργειας των ΕΑΠ σε συμφωνία με τα κράτη CARIFORUM.

1.9   Η ΕΟΚΕ συνιστά, τέλος, την πιο αποτελεσματική διάρθρωση των υπηρεσιών, με σκοπό τη δημιουργία μιας πραγματικής τουριστικής βιομηχανίας της Καραϊβικής.

1.10   Η ΕΟΚΕ παρακολουθεί προσεκτικά την ενσωμάτωση των εννοιών του σεβασμού προς το περιβάλλον και της κοινωνικής προστασίας στη Συμφωνία και πρέπει να της δίδεται η δυνατότητα να παρουσιάσει ανάλυση προοπτικών που να καλύπτει το σύνολο της περιοχής.

2.   Εισαγωγή και γενικές παρατηρήσεις

2.1   Τα άρθρα 349 και 355 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης αναγνωρίζουν τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των εξόχως απόκεντρων περιοχών. Το 1986, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δημιούργησε μια Διϋπηρεσιακή Ομάδα για τις ΕΑΠ, η οποία συντονίζει τις κοινοτικές δραστηριότητες που αναλαμβάνονται υπέρ αυτών των περιφερειών και ενεργεί ως μεσολαβητής έναντι των ενδιαφερόμενων εθνικών και περιφερειακών διοικήσεων. Από το 1989, οι περιφέρειες αυτές δικαιούνται ειδικού προγράμματος υποστήριξης μέτρων κοινωνικοοικονομικής ανάπτυξης, με σκοπό την ενίσχυση της σύγκλισης με την υπόλοιπη επικράτεια της ΕΕ.

Το άρθρο 239 της ΣΟΕΣ μεταξύ ΕΕ-CARIFORUM λαμβάνει υπόψη τη γεωγραφική εγγύτητα των ΕΑΠ της Καραϊβικής (Μαρτινίκα και Γουαδελούπη) με τα κράτη CARIFORUM: «με σκοπό την ενίσχυση των οικονομικών και των κοινωνικών δεσμών μεταξύ των εν λόγω περιοχών και των κρατών CARIFORUM, τα μέρη επιδιώκουν συγκεκριμένα να διευκολύνουν τη συνεργασία σε όλους τους τομείς που διέπονται από την παρούσα συμφωνία καθώς και να διευκολύνουν το εμπόριο σε αγαθά και υπηρεσίες, να προωθήσουν τις επενδύσεις και να ενθαρρύνουν τις μεταφορές για την επικοινωνία μεταξύ των εξόχως απόκεντρων περιοχών και των κρατών CARIFORUM.» Το άρθρο αυτό προβλέπει επίσης την από κοινού συμμετοχή των κρατών CARIFORUM και των ΕΑΠ στα προγράμματα-πλαίσια και στις ειδικές δράσεις στους τομείς που καλύπτονται από την ΣΟΕΣ.

2.2.1   Η ΕΟΚΕ τονίζει τη σημασία των υπερπόντιων ολλανδικών εδαφών, που είναι τα εξής: Μπονέρ, Κουρασάο, Σάμπα, Άγιος Ευστάθιος, Άγιος Μαρτίνος και Αρούμπα, και που βρίσκονται στην περιοχή της Καραϊβικής. Ωστόσο, από την άποψη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τα νησιά αυτά είναι «υπερπόντιες χώρες και εδάφη», γεγονός που τα διαφοροποιεί νομικά από τις ΕΑΠ της περιοχής της Καραϊβικής. Η ΕΟΚΕ οφείλει, εντούτοις, να υπογραμμίσει ότι η περιφερειακή ολοκλήρωση, έτσι όπως νοείται από την ΣΟΕΣ, είναι αδύνατον να επιτευχθεί εάν δεν ληφθούν περισσότερο υπόψη τα εδάφη που συνδέονται με κράτη μέλη της ΕΕ (Κάτω Χώρες, Ηνωμένο Βασίλειο, Γαλλία).

2.3   Η ΕΟΚΕ έκρινε αναγκαίο να μελετήσει τον οικονομικό και κοινωνικό αντίκτυπο αυτής της συμφωνίας στην περιοχή της Καραϊβικής, και ιδίως στις ΕΑΠ. Ο στόχος είναι ο καθορισμός της βραχυπρόθεσμης και μακροπρόθεσμης αποτελεσματικότητας των προσπαθειών περιφερειακής ολοκλήρωσης όσον αφορά τα εμπορεύματα, τις υπηρεσίες, τη συνεργασία και τη χρηστή οικονομική διαχείριση, μέσω τομέων που σχετίζονται με το εμπόριο (ανταγωνισμός, επενδύσεις, πνευματική ιδιοκτησία, κλπ.).

Η περιφερειακή ολοκλήρωση, με την ευρεία έννοια του όρου (ευρωπαϊκή στρατηγική για τις ΕΑΠ), αποτελεί έναν από τους κύριους στόχους της ΣΟΕΣ, αλλά και πάγιο στόχο για τις ΕΑΠ, με στόχο την ένταξή τους στην περιοχή τους. Εντούτοις, ορισμένες εγγενείς παράμετροι της Συμφωνίας είναι επιζήμιες τόσο για την περιφερειακή ολοκλήρωση όσο και για την αποτελεσματικότητα της ίδιας της ΣΟΕΣ.

2.4.1   Η απουσία διαβούλευσης με τα περιφερειακά και τα νομαρχιακά συμβούλια των ΕΑΠ στο πλαίσιο των διαπραγματεύσεων για τη ΣΟΕΣ, υποβάθμισε το ρόλο τους στην περιοχή της Καραϊβικής. Τα συμβούλιο αυτά έχουν αποκτήσει εμπειρογνωμοσύνη επί των επιθετικών και αμυντικών τομέων της οικονομίας των ΕΑΠ (3), ενώ, μέσω περιφερειακών συντονιστικών επιτροπών, μπορούν ανά πάσα στιγμή να προβούν σε απολογισμό των αποτελεσμάτων των μελετών τους· η σύνοδος των υπερπόντιων περιοχών, που συγκλήθηκε με πρωτοβουλία της γαλλικής κυβέρνησης, παρέχει εξάλλου πολλές απαντήσεις στα εμπόδια που τίθενται στη ΣΟΕΣ. Επιπλέον, λόγω της γεωγραφικής και πολιτισμικής τους εγγύτητας, οι αρχές αυτές έχουν ήδη αναπτύξει δεσμούς με τα κράτη CARIFORUM.

2.4.2   Η απουσία των ΕΑΠ από την επιτροπή CARIFORUM-ΕΕ «Εμπόριο και ανάπτυξη», από την Κοινοβουλευτική Επιτροπή CARIFORUM-ΕE και κυρίως από τη συμβουλευτική επιτροπή CARIFORUM-ΕE, περιορίζει την επιρροή τους στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Η ΕΟΚΕ συνιστά, λοιπόν, να συμπεριληφθούν στις προαναφερθείσες επιτροπές παρακολούθησης εκπρόσωποι των ΕΑΠ – βουλευτές, μέλη της κοινωνίας των πολιτών ή εκπρόσωποι των τοπικών αρχών, κατά περίπτωση.

2.4.3   Η απουσία διαβούλευσης με την κοινωνία των πολιτών των ΕΑΠ, η οποία βρίσκεται καθημερινά αντιμέτωπη με προβλήματα που προκαλούνται από τις δυσκολίες στις συναλλαγές με τα κράτη της Καραϊβικής (υποδομές, ποσοστώσεις, «αρνητικοί κατάλογοι»), θέτει εμπόδια στις άμεσες επαφές με την κοινωνία των πολιτών των κρατών CARIFORUM.

2.4.4   Η ΕΟΚΕ προτρέπει τα ενδιαφερόμενα μέρη να προωθήσουν την συμμετοχή των ΕΑΠ στους περιφερειακούς θεσμούς της Καραϊβικής, όπως το CARIFORUM ή η Οργάνωση των Κρατών της Ανατολικής Καραϊβικής (4), με καθεστώς παρατηρητή. Πράγματι, στο πλαίσιο αυτών των οργάνων λαμβάνεται σειρά αποφάσεων που αφορούν την περιοχή της Καραϊβικής και για όσο διάστημα οι ΕΑΠ δεν συμμετέχουν ούτε καν ως παρατηρητές, δεν θα μπορεί να υπάρξει πραγματική ένταξή τους στην περιοχή.

2.5   Οι μεταφορές

2.5.1   Η ΕΟΚΕ τονίζει ότι η ελευθέρωση των συναλλαγών αγαθών και υπηρεσιών μπορεί να πραγματοποιηθεί μόνο εάν υπάρχουν κατάλληλα μέσα μεταφοράς και υποδομές. Η Καραϊβική δεν διαθέτει επαρκή μέσα μεταφοράς. Υπάρχουν βέβαια δύο αερομεταφορείς και δύο ναυτιλιακές εταιρίες που παρέχουν υπηρεσίες επιβατικών μεταφορών μεταξύ των νήσων. Ωστόσο, δεν εκτελούν τακτικά δρομολόγια και δεν μεταφέρουν εμπορεύματα. Παρά το ειδικό κονδύλιο, ύψους 275,6 εκατομμυρίων ευρώ, που χορηγείται στις ΕΑΠ (Γουαδελούπη, Μαρτινίκα και Γουιάνα) ως αντιστάθμιση του πρόσθετου κόστους που οφείλεται στη γεωγραφική τους θέση, οι ΕΑΠ της Καραϊβικής πλήττονται από προβλήματα ναύλων με υψηλό κόστος, καθώς και από την ακατάλληλη για τις νησιωτικές περιοχές νομοθεσία όσον αφορά τις ενδομεταφορές.

2.5.2   Για να αντιμετωπίσουν αυτές τις δυσκολίες, οι ΕΑΠ καθώς και τα κράτη CARIFORUM σκέφτηκαν να χρησιμοποιήσουν ένα σύστημα φορτηγών πλοίων ή πορθμείων. Εντούτοις, τα σχέδια αυτά δεν μπόρεσαν να υλοποιηθούν, λόγω της έλλειψης των απαραίτητων πόρων.

2.5.3   Η ΣΟΕΣ αναφέρεται στις μεταφορές στο άρθρο 37, σε ένα κεφάλαιο που αφορά τη γεωργία και την αλιεία, χωρίς να παρέχει σαφείς λύσεις, ενώ από τη μεριά τους, οι ΕΑΠ και τα κράτη CARIFORUM είχαν ήδη προβλέψει κοινές λύσεις.

2.5.4   Θα ήταν σκόπιμο να εφαρμοστεί, στο πλαίσιο του επόμενου προγράμματος ΕΤΑ, μια φιλόδοξη διαρθρωτική πολιτική με σκοπό την παροχή, στο σύνολο της Καραϊβικής, ενός μεταφορικού συστήματος προσαρμοσμένου στις νησιωτικές περιοχές.

2.6   Η επίλυση των διαφορών σε αστικές και εμπορικές υποθέσεις δεν προβλέπεται από την ΣΟΕΣ. Σε περίπτωση διαφοράς μεταξύ μιας εταιρίας από ένα κράτος CARIFORUM και μιας άλλης από τις ΕΑΠ, δεν υπάρχουν διατάξεις για την επίλυση των συγκρούσεων δικαιοδοσίας, νόμων ή ακόμη όσον αφορά τη διαδικασία κήρυξης εκτελεστότητας. Η συμφωνία προβλέπει μόνο λύσεις για την επίλυση των διαφορών που προκύπτουν από την ερμηνεία και την εφαρμογή της ΣΟΕΣ. Ωστόσο, στο πλαίσιο μιας ΣΟΕΣ, κρίνεται σκόπιμο να προβλέπονται νομοθετικές επιλογές ανάλογες με τη βαρύτητα μιας τέτοιας συμφωνίας.

3.   Ειδικές παρατηρήσεις – Ανάλυση της περιοχής της Καραϊβικής

3.1   Γεωργία

Η μπανάνα είναι ένα φρούτο το οποίο παράγεται σε μεγάλες ποσότητες στην Καραϊβική, και αποτελεί έναν από τους κύριους οικονομικούς πόρους των ΕΑΠ. Οι εξαγωγές μπανάνας απασχολούν 10 000 άτομα και αντιπροσωπεύουν 14 % και 24 % των εξαγωγών της Γουαδελούπης και της Μαρτινίκας αντίστοιχα προς την Ευρωπαϊκή Ένωση· η μπανάνα διαδραματίζει σημαντικό οικονομικό και κοινωνικό ρόλο στις ΕΑΠ. Η Ευρωπαϊκή Ένωση είχε πάντα επίγνωση της στρατηγικής σημασίας της παραγωγής μπανάνας: το πρόγραμμα ειδικών μέτρων για τις εξόχως απόκεντρες περιοχές (POSEI), που εγκρίθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στις 22 Αυγούστου 2007, προβλέπει ετήσια ενίσχυση ύψους 129,1 εκατομμυρίων ευρώ για αυτές τις ΕΑΠ. Εντούτοις, η βοήθεια αυτή δεν είναι αρκετή, διότι η παραγωγή μπανάνας των ΕΑΠ απειλείται από προβλήματα που σχετίζονται με τις μετεωρολογικές συνθήκες, καθώς και από τους προμηθευτές μπανάνας που εμπορεύονται με βάση το δολάριο, των οποίων το μερίδιο αγοράς στην ΕΕ αγγίζει το 73,4 %, μετά την ελευθέρωση της αγοράς (σύμφωνα με το ODEADOM (5)). Επιπλέον, στις 15 Δεκεμβρίου 2009, η ΕΕ μονογράφησε συμφωνία με τις παραγωγούς χώρες της Λατινικής Αμερικής με στόχο την μείωση των τελωνειακών δασμών για τις μπανάνες από 176 ευρώ σε 114 ευρώ ανά τόνο έως το 2017, γεγονός που καθιστά ακόμη πιο επισφαλή την κατάσταση των ΕΑΠ και ορισμένων κρατών CARIFORUM.

3.1.1.1   Η μπανάνα παρουσιάζει μεγάλο ενδιαφέρον και για τα υπόλοιπα κράτη του CARIFORUM. Για παράδειγμα, η μπανάνα αντιπροσωπεύει το 18 % του ΑΕΠ της Ντομινίκας και απασχολεί το 28 % του εργατικού δυναμικού της. Η κρίση του τομέα της μπανάνας δεν πλήττει μόνο τις ΕΑΠ: η Αγία Λουκία απασχολεί πλέον μόνο 2 000 παραγωγούς μπανάνας, έναντι 10 000 το 1990.

3.1.1.2   Η ΕΟΚΕ κρίνει σκόπιμη τη σύσταση επαγγελματικής οργάνωσης όλης της Καραϊβικής, που θα έχει ως σκοπό να αυξήσει το μερίδιο της ΕΕ στην αλυσίδα διανομής της μπανάνας της Καραϊβικής. Αυτό θα ήταν ιδιαίτερα χρήσιμο, δεδομένου ότι ορισμένα κράτη CARIFORUM (Αγία Λουκία, Ντομίνικα …) εξάγουν μπανάνα σε άλλες χώρες (Καναδάς …) που έχουν παρόμοια με την ΕΕ υγειονομικά μέτρα και μέτρα για την ανιχνευσιμότητα.

3.1.2   Ζαχαροκάλαμο-Ζάχαρη-Ρούμι: Ο τομέας του ζαχαροκάλαμου διαδραματίζει επίσης πολύ σημαντικό ρόλο για τις ΕΑΠ, όπου αντιπροσωπεύει 32 % και 13 % της χρησιμοποιούμενης γεωργικής έκτασης (ΧΓΕ) της Γουαδελούπης και της Μαρτινίκας αντίστοιχα, και απασχολεί 6 500 άτομα σε πλήρη απασχόληση. Η παραγωγή ζάχαρης ανήλθε για την περίοδο εμπορίας 2006-2007 σε 5 849 τόνους για τη Μαρτινίκα και 80 210 τόνους για τη Γουαδελούπη. Η δε παραγωγή ρουμιού ανήλθε σε 79 352 HAP (6) για τη Μαρτινίκα και 74 524 HAP για τη Γουαδελούπη· έχει λοιπόν στρατηγική σημασία διόλου αμελητέα όσον αφορά την εμπορευματοποίησή της εκτός των ΕΑΠ.

Σε συνάρτηση με τον πλούτο του εδάφους αυτών των ΕΑΠ, η παραγωγή οπωροκηπευτικών είναι ένας πόρος που δεν αξιοποιείται ικανοποιητικά. Εντούτοις, φαίνεται ότι οι ΕΑΠ επέλεξαν τη διαφοροποίηση της γεωργικής παραγωγής τους. Το έτος 2006 η Γουαδελούπη παρήγαγε 17 218 τόνους φρούτων, ενώ η Μαρτινίκα παρήγαγε μόνο 8 666 τόνους. Το ίδιο έτος, η Γουαδελούπη παρήγαγε 43 950 τόνους φρέσκων λαχανικών ενώ η Μαρτινίκα 37 892 τόνους. Επιπλέον, η Γουαδελούπη παράγει αρωματικά φυτά καθώς και φυτά για την αρωματοποιία (βανίλια), καφέ, κακάο, μπαχαρικά, φαρμακευτικά φυτά (η παραγωγή οπωροκηπευτικών αντιπροσωπεύει 179 εκτάρια), ενώ η Μαρτινίκα παράγει κυρίως ανανά και ορισμένα μπαχαρικά (παραγωγή οπωροκηπευτικών: 105 εκτάρια). Κατά συνέπεια, πρόκειται για έναν γεωργικό τομέα με μέλλον, ιδιαίτερα αφού αυτές οι ΕΑΠ επιθυμούν την αύξηση των συναλλαγών με τις άλλες χώρες της Καραϊβικής, τόσο στον τομέα του περιφερειακού και διεθνούς εμπορίου προϊόντων, όσο και στον τομέα της έρευνας και ανάπτυξης.

3.1.3.1   Η διαφοροποίηση αυτή έχει ως σκοπό να ικανοποιήσει πλήρως την εσωτερική ζήτηση τροφίμων (αυτάρκεια), διότι η γεωργία των ΕΑΠ χαρακτηριζόταν από την υπεροχή της καλλιέργειας μπανάνας και ζαχαροκάλαμου που προορίζονταν για εξαγωγή. Για παράδειγμα, το 2008, η εισαγωγή χοιρείου κρέατος σημείωσε αύξηση κατά 10 % στη Μαρτινίκα και κατά 68 % στη Γουαδελούπη. Για να επιτύχουν την αυτάρκεια, οι γεωργοί των ΕΑΠ επέλεξαν πρόσφατα διεπαγγελματικές οργανώσεις που επιτρέπουν τη συγκέντρωση όλων των φορέων, από την παραγωγή έως τη διανομή, συμπεριλαμβανομένης της μεταποίησης και των προμηθευτών. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, αντιπροσωπεύεται το σύνολο της αλυσίδας και καθένα από τα μέλη έχει να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στη διαδικασία αποφάσεων της διεπαγγελματικής οργάνωσης (7). Ωστόσο, αυτό το νομικό σύστημα δεν ισχύει στις γείτονες νήσους που χαρακτηρίζονται από έλλειψη οργάνωσης, κάτι που πλήττει το εμπόριο γεωργικών προϊόντων τους με τις ΕΑΠ.

3.1.4   Εμπόδια στο εμπόριο γεωργικών προϊόντων μεταξύ των ΕΑΠ και των κρατών CARIFORUM

3.1.4.1   Η γεωργία βρίσκεται στο επίκεντρο των μέσων επιβίωσης και της ανάπτυξης της περιοχής και αποτελεί κατά συνέπεια αμυντικό τομέα για τις ΕΑΠ. Τα κύρια προβλήματα της περιοχής είναι η ασφάλεια των τροφίμων, η έλλειψη υποδομών και οι τελωνειακοί δασμοί που περιορίζουν το περιφερειακό εμπόριο, και η κοινωνική προστασία.

3.1.4.2   Από την άποψη της ασφάλειας των τροφίμων, η παραγωγή οπωροκηπευτικών των κρατών CARIFORUM δεν ανταποκρίνεται πλήρως στην ευρωπαϊκή νομοθεσία. Παρόλο που χρησιμοποιούν μεθόδους HACCP (8), η παραγωγή τους δεν πληροί τα κριτήρια της ευρωπαϊκής νομοθεσίας. Το ζήτημα περιπλέκεται από το γεγονός ότι οι ΕΑΠ δεν διαθέτουν ορισμένα προϊόντα που, αντίθετα, είναι διαθέσιμα σε μεγάλες ποσότητες στα κράτη CARIFORUM.

3.1.4.3   Η ΣΟΕΣ προβλέπει στο άρθρο 40 ότι, όσον αφορά την ασφάλεια των τροφίμων, τα μέρη μπορούν, σε περιπτώσεις που η κατάσταση αυτή «προκαλεί ή ενδέχεται να προκαλέσει σημαντικές δυσχέρειες», να κάνουν χρήση της ρήτρας διασφάλισης. Όμως, η πρόσβαση στη δυνατότητα αυτή εντός σύντομων προθεσμιών μπορεί να αποδειχθεί δυσχερής για τις ΕΑΠ. Επιπλέον, τα υγειονομικά και φυτοϋγειονομικά μέτρα (SPS) που προβλέπονται από τη συμφωνία (9) έχουν ως στόχο την θέσπιση ενδοπεριφερειακών κανόνων, σύμφωνα με τα πρότυπα του ΠΟΕ, προκειμένου να εναρμονιστούν με τα μέτρα της ΕΕ μέσω διμερών ρυθμίσεων για την αναγνώριση της ισοδυναμίας των μέτρων SPS. Ωστόσο, οι ΕΑΠ, που υπόκεινται στην ευρωπαϊκή νομοθεσία, εξακολουθούν να μην χαίρουν της ονομασίας «ΕΑΠ» όσον αφορά τα γεωργικά και αλιευτικά προϊόντα τους, όπως ζητήθηκε επανειλημμένα από την ΕΟΚΕ (10), τις τοπικές αρχές (11) και τους ευρωβουλευτές (12). Τέλος, οι ΕΑΠ δεν συμμετέχουν ούτε στην αρχή που είναι αρμόδια για την εφαρμογή των μέτρων SPS για την προώθηση του ενδοπεριφερειακού εμπορίου, ούτε στις διαπραγματεύσεις σχετικά με τις διμερείς ρυθμίσεις.

3.1.4.4   Η ΕΟΚΕ επομένως συμμερίζεται με τη ΣΟΕΣ την επιθυμία για ανάπτυξη των ικανοτήτων προώθησης εξαγωγών, «τόσο για το εμπόριο μεταξύ των κρατών CARIFORUM όσο και μεταξύ των μερών, καθώς και [προσδιορισμό] των επιλογών για τη βελτίωση της υποδομής εμπορικής προώθησης και των μεταφορών» (Άρθρο 43 παράγραφος 2 στοιχείο β). Η συμφωνία αναφέρει επίσης ότι ο προσδιορισμός των επιλογών χρηματοδότησης και συνεργασίας για τους παραγωγούς και τους εμπόρους είναι μέρος των κύριων στόχων στους τομείς της γεωργίας και της αλιείας.

3.1.4.5   Ορισμένα μεταποιημένα προϊόντα (μαρμελάδες, καφές, κ.λπ.) που προέρχονται από τις ΕΑΠ πλήττονται από την συμπερίληψή τους σε «αρνητικούς καταλόγους» (δασμούς) στα τελωνεία ορισμένων άλλων χωρών της Καραϊβικής, κάτι που δυσκολεύει την πώλησή τους σε αυτές τις χώρες. Παρά τα άρθρα 9 και επόμενα της ΣΟΕΣ σχετικά με τους τελωνειακούς δασμούς, και λόγω της ιδιαίτερης γεωγραφικής θέσης των ΕΑΠ στην Καραϊβική και των ιδιαιτεροτήτων τους, όπως αναγνωρίζονται από τα άρθρα 349 και 355 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η ΕΟΚΕ συνιστά στα ενδιαφερόμενα μέρη να εξετάσουν το ενδεχόμενο προκαταβολικής μείωσης των τελωνειακών δασμών μεταξύ ΕΑΠ και κρατών CARIFORUM, με σκοπό την προώθηση των εμπορικών τους σχέσεων στην περιοχή της Καραϊβικής.

3.2   Αλιεία

3.2.1   Όσον αφορά την αλιεία, πρέπει ακόμα να επιτευχθεί σημαντική πρόοδος, μετά την αρχική διαφωνία σχετικά με το αν η αλιεία θα αποτελούσε το αντικείμενο χωριστής συμφωνίας ή αν θα αποτελούσε μέρος μιας ΣΟΕΣ. Η Ευρωπαϊκή Ένωση αρνήθηκε να εξετάσει τα θέματα της περιφερειακής αλιείας σε χωριστή συμφωνία και προτίμησε να συνάψει διμερείς συμφωνίες σχετικά με την πρόσβαση στην αλιεία.

3.2.2   Η ΣΟΕΣ προβλέπει στο άρθρο 43 παράγραφος 2 στοιχείο ε) την παροχή βοήθειας στους φορείς των κρατών CARIFORUM για να συμμορφωθούν με τα εθνικά, περιφερειακά και διεθνή τεχνικά, υγειονομικά και ποιοτικά πρότυπα για τα ψάρια και τα προϊόντα αλιείας.

3.2.3   Ο στόχος που επιδιώκει η Ευρωπαϊκή Ένωση μέσω της Κοινής Αλιευτικής Πολιτικής (ΚΑΠ) είναι να προκρίνει μια μακροπρόθεσμη θεώρηση της διαχείρισης της αλιείας. Η ΚΑΠ διέπεται από την αρχή της προφύλαξης, η οποία υπαγορεύει την προστασία και διατήρηση των έμβιων υδρόβιων πόρων και τον περιορισμό, κατά το δυνατόν, των επιπτώσεων των αλιευτικών δραστηριοτήτων επί των θαλάσσιων οικοσυστημάτων. Εντούτοις, η ζώνη της Καραϊβικής, στο σύνολό της, δεν βρίσκεται στην ίδια κατάσταση, αφού οι μεν ΕΑΠ εξακολουθούν να υπόκεινται σε πολύ αυστηρή νομοθεσία [ζώνες πλήρους απαγόρευσης της αλιείας, ρύθμιση της αλιείας για τον αστακό, το κοχύλι του είδους Strombus gigas (lambi) και τον αχινό, διατάξεις για τη συγκέντρωση ιχθύων, κλπ (13)], ενώ αυτό δεν συμβαίνει με τα υπόλοιπα κράτη CARIFORUM. Η διαχείριση της αλιείας ανατίθεται σε κάθε κράτος μέλος, αλλά δεν λαμβάνονται υπόψη οι ιδιαιτερότητες της περιοχής της Καραϊβικής, κάτι που πλήττει την αλιεία ανοικτής θάλασσας σε αυτή την περιοχή.

3.2.4   Η ΕΟΚΕ συνιστά, λοιπόν, η διαχείριση της αλιείας στη ζώνη της Καραϊβικής να γίνεται σε συμφωνία με τα κράτη CARIFORUM.

3.3   Υδατοκαλλιέργεια

3.3.1   Η αλιεία στην Καραϊβική αφορά ιδιαίτερα τα είδη που βρίσκονται κοντά στην ακτή: το κοχύλι lambi (μεγάλο θαλάσσιο γαστερόποδο του οποίου το κρέας χρησιμοποιείται σε πολλές τοπικές συνταγές), το ροφό, τον αστακό, τον λουτιάνο καθώς και πολλά άλλα είδη των κοραλλιογενών υφάλων. Η εκμετάλλευση των πελαγικών θαλάσσιων πόρων βρίσκεται σε αρχικό μόνο στάδιο, λόγω της έλλειψης σκαφών βαθέων υδάτων και των ελλείψεων που συνδέονται με τα χαρακτηριστικά των τροπικών υδάτων.

3.3.2   Τα τελευταία χρόνια, η ζήτηση των τοπικών αγορών αυξήθηκε χάρη στην τουριστική βιομηχανία. Σε αυτό, πρέπει να προστεθούν τα κίνητρα για εξαγωγή προς την αμερικανική και την ευρωπαϊκή αγορά, με αποτέλεσμα την υπερεκμετάλλευση, η οποία, τελικά, θα οδηγήσει σε απότομη πτώση των αλιευτικών αποθεμάτων σε ολόκληρη την περιοχή.

3.3.3   Σήμερα, σχεδόν όλα τα κράτη της Καραϊβικής εισάγουν προϊόντα της θάλασσας. Μέχρι σήμερα, λόγω της αφθονίας, δεν υπήρχε ανάγκη για υδατοκαλλιέργεια και οι περισσότερες από τις χώρες της περιοχής δεν είχαν μεγάλη παράδοση στον τομέα αυτόν. Επομένως, παρά την αύξηση της υδατοκαλλιέργειας σε παγκόσμιο επίπεδο, η Καραϊβική δεν ανέπτυξε σημαντικά την υδατοκαλλιεργητική παραγωγή της.

3.3.4   Μόνο μετά το 2000 αρχίζει να διακρίνεται σαφής ανάπτυξη της υδατοκαλλιέργειας. Το 2004, η υδατοκαλλιεργητική παραγωγή της Μαρτινίκας αγγίζει έτσι τους 97 τόνους (10 τόνοι καραβίδας ποταμού, 12 τόνοι χριστόψαρου και 75 τόνοι λυκόψαρου της Καραϊβικής).

3.3.5   Οι ενισχύσεις που χορηγήθηκαν στις ΕΑΠ για την υδατοκαλλιέργεια προέρχονται κυρίως από τα περιφερειακά συμβούλια και από το ΧΜΠΑ (14). Ωστόσο, αυτές οι ενισχύσεις δεν φαίνονται αρκετές, λόγω της προόδου ορισμένων κρατών της Καραϊβικής (σύμφωνα με τον Οργανισμό Επισιτισμού και Γεωργίας των Ηνωμένων Εθνών, η παραγωγή στη Τζαμάικα το 2002 άγγιξε τους 6 000 τόνους) αλλά και επειδή αυτές οι ενισχύσεις δεν παρέχουν λύση στις ΕΑΠ όσον αφορά το ζήτημα της εισαγωγής προϊόντων της θάλασσας από την Βενεζουέλα, την Ευρωπαϊκή Ένωση και ορισμένα κράτη της Ασίας.

3.3.6   Η ΕΟΚΕ συνιστά ένθερμα να μελετηθούν οι δυνατότητες κοινής ανάπτυξης της υδατοκαλλιέργειας στη ζώνη της Καραϊβικής με τη βοήθεια ενισχύσεων όπως το Ευρωπαϊκό Ταμείο Ανάπτυξης και το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης.

3.4   Τουρισμός

3.4.1   Ο τουρισμός είναι σημαντική πηγή εσόδων για τις ΕΑΠ. Η λεκάνη της Καραϊβικής διαθέτει φυσικό πλεονέκτημα. Το φυσικό περιβάλλον της δεν μπορεί να συγκριθεί με καμία άλλη περιοχή στον κόσμο. Καταλαμβάνει μοναδική γεωγραφική θέση και είναι μία από τις μεγαλύτερες τουριστικές αγορές του κόσμου. Επιπλέον, λαμβανομένης υπόψη της παγκόσμιας τουριστικής αγοράς, τα προϊόντα τουρισμού από τις δύο πλευρές του Ατλαντικού δημιουργούν την ανάγκη για νέες, αυστηρότερες προδιαγραφές, προκειμένου να καλυφθούν οι επιθυμίες των τουριστών που επισκέπτονται τη ζώνη της Καραϊβικής.

3.4.2   Ωστόσο, η ΕΟΚΕ πρέπει να υπογραμμίσει τις ανισότητες μεταξύ των ΕΑΠ και των άλλων κρατών της Καραϊβικής, οι οποίες σχετίζονται με την υπάρχουσα τουριστική υποδομή, αφού τα κράτη της Καραϊβικής επικεντρώνονται σε μαζικό τουρισμό με πιο διαφοροποιημένη προσφορά (κρουαζιέρες, ναυτικός τουρισμός και, σε μικρότερο βαθμό, οικοτουρισμός), ενώ οι ΕΑΠ περιορίζονται αναγκαστικά σε συγκεκριμένο είδος τουρισμού, πιο εποχιακό και κυρίως γαλλόφωνο. Αυτή η ανισότητα υπάρχει λόγω της επισφαλούς κοινωνικής κατάστασης στην οποία βρίσκονται οι εργαζόμενοι στα κράτη CARIFORUM.

3.4.3   Η ΕΟΚΕ επιθυμεί επίσης να τονίσει ότι ο τουρισμός μεταξύ των νήσων είναι αρκετά περιορισμένος. Πράγματι, αν εξαιρέσουμε τον τουρισμό με κρουαζιερόπλοια, διαπιστώνεται ότι μόνο δύο αερομεταφορείς και δύο ναυτιλιακές εταιρίες παρέχουν επιβατικές μεταφορικές υπηρεσίες μεταξύ των νήσων της Καραϊβικής. Επιπλέον, όταν οι κάτοικοι ενός κράτους CARIFORUM επιθυμούν να μεταβούν σε μια από τις γειτονικές ΕΑΠ, πρέπει να υποβάλουν αίτηση θεώρησης, η οποία ενδέχεται να απαιτήσει πολλούς μήνες. Ο συνδυασμός αυτών των δύο παραγόντων περιορίζει τον τουρισμό, καθώς και τις περιφερειακές εμπορικές σχέσεις.

3.4.4   Η ΕΟΚΕ εκφράζει την ικανοποίησή της σχετικά με το γεγονός ότι η ΣΟΕΣ έλαβε υπόψη τις τουριστικές υπηρεσίες, υιοθετώντας σειρά κανόνων που αφορούν την πρόληψη των αντιανταγωνιστικών πρακτικών, τις ΜΜΕ, τα πρότυπα ποιότητας και τα περιβαλλοντικά πρότυπα, τη συνεργασία και την τεχνική υποστήριξη. Ωστόσο, καμία διάταξη δεν αναφέρεται σε τουρισμό της Καραϊβικής, ιδίως με τις ΕΑΠ· η ΣΟΕΣ προβλέπει μόνο την προσωρινή παρουσία φυσικών προσώπων για επαγγελματικούς λόγους.

3.4.5   Η περιοχή της Καραϊβικής, όπως προσδιορίζεται από την Γραμματεία των Ηνωμένων Εθνών (15) αριθμεί 250 εκατομμύρια κατοίκους, από τους οποίους 41 εκατομμύρια βρίσκονται μόνο και μόνο στις νήσους. Ωστόσο, η περιοχή αυτή συνιστά επίσης μια ζώνη με δυσχερείς διασυνδέσεις μεταξύ των νήσων, γεγονός που δεν ευνοεί τον περιφερειακό τουρισμό. Κατά συνέπεια, θα ήταν επιζήμιο τόσο για τις ΕΑΠ όσο και για τα κράτη CARIFORUM να χάσουν την ευκαιρία μιας αγοράς τουρισμού της Καραϊβικής με την ευρύτερη έννοια.

3.4.6   Η ΕΟΚΕ εκτιμά ότι θα ήταν ωφέλιμη η δημιουργία ενός χώρου τουρισμού της Καραϊβικής, μέσω της πιο αποτελεσματικής διάρθρωσης των υπηρεσιών.

3.5   Υπηρεσίες

3.5.1   Το εμπόριο στον τομέα των υπηρεσιών σημειώνει ραγδαία ανάπτυξη: η επιτυχία του τομέα είναι πραγματική, καθιστώντας τον «επιθετικό» τομέα για τις ΕΑΠ. Μολονότι το ποσοστό εξαγωγών εμπορευμάτων που αντιστοιχεί στην οικονομία της Καραϊβικής είναι μικρότερο από ό,τι παλαιότερα, οι εξαγωγές υπηρεσιών έχουν αυξηθεί, κυρίως χάρη στον τουρισμό. Η περιοχή έχει πλήρη επίγνωση των δυνατοτήτων που προσφέρονται από το εμπόριο υπηρεσιών. Ο τουρισμός, οι ασφάλειες, η οικοδομή, οι περιβαλλοντικές υπηρεσίες, οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, η παροχή συμβουλών (ποιότητα και εμπορική προώθηση), η εξειδικευμένη συντήρηση και οι μεταφορές αποτελούν τομείς που τονώνουν το εμπόριο και την οικονομική ανάπτυξη της περιοχής.

3.5.2   Η ΕΟΚΕ κρίνει ότι οι ΕΑΠ έχουν να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στην εξαγωγή υπηρεσιών στη ζώνη της Καραϊβικής, καθώς χώρες όπως η Αιτή και η Δομινικανή Δημοκρατία, οι οποίες έχουν περίπου 20 εκατομμύρια κατοίκους, επιθυμούν να αποκτήσουν υπηρεσίες ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης ή υπηρεσίες προς τις επιχειρήσεις που βασίζονται στο πρότυπο ΕΑΠ. Επιπλέον, όσον αφορά την κινητή τηλεφωνία, ορισμένοι φορείς εκμετάλλευσης είναι ήδη παρόντες σε ορισμένα κράτη της Καραϊβικής (Δομινικανή Δημοκρατία), αλλά μπορούν και θέλουν να ενισχύσουν τη θέση τους.

3.5.3   Παρά τα άρθρα 75 και επόμενα της ΣΟΕΣ, τα οποία καλύπτουν μόνο το εμπόριο μεταξύ των κρατών CARIFORUM και της ηπειρωτικής ΕΕ, η ταχεία ελευθέρωση των υπηρεσιών στην Καραϊβική (Δομινικανή Δημοκρατία), συμπεριλαμβανομένων των ΕΑΠ, θα επιτρέψει και στα δύο μέρη της συμφωνίας να αξιοποιήσουν ορισμένες ευκαιρίες προς όφελος όλων.

3.6   ΜΜΕ/ΜΜΒ

3.6.1   Οι Μικρές και Μεσαίες Επιχειρήσεις (ΜΜΕ) και οι Μικρές και Μεσαίες Βιομηχανίες (ΜΜΒ) έχουν ανάγκη από ένα σταθερό περιβάλλον με διαφανείς κανόνες και πρόσβαση στις πιο προηγμένες διεργασίες. Από το 2000, τα τρία τέταρτα των επιχειρήσεων που αποτελούν τον οικονομικό ιστό των ΕΑΠ είναι μικρές επιχειρήσεις που δεν απασχολούν προσωπικό (πηγή: INSEE (16)). Το 2007, δημιουργήθηκαν πολλές νέες επιχειρήσεις. Η βιομηχανία (18 %), το χονδρικό και λιανικό εμπόριο (12,8 %) αλλά κυρίως οι υπηρεσίες (λίγο περισσότερες από τις μισές από τις νέες επιχειρήσεις) αυξήθηκαν με ταχείς ρυθμούς.

3.6.2   Οι ΜΜΕ/ΜΜΒ των υπερπόντιων διαμερισμάτων έχουν υψηλότερες δαπάνες και τιμές απ’ ό,τι στις γειτονικές χώρες, αλλά προσφέρουν επίσης τις εγγυήσεις ποιότητας του προτύπου ΕΕ. Αυτές οι εγγυήσεις που επιβάλλονται στις ΕΑΠ, και τις οποίες αγνοούν τα κράτη CARIFORUM, πρέπει να αποτελέσουν αντικείμενο μιας ονομασίας «ΕΑΠ» (βλ. και 3.1.4.3).

3.6.3   Για μια σφαιρική προσέγγιση, η ΕΟΚΕ πιστεύει ότι θα παρουσίαζε ιδιαίτερο ενδιαφέρον να βελτιωθεί η πρόσβαση σε τέτοιου είδους δομές για την εύρυθμη λειτουργία της αγοράς της Καραϊβικής. Επομένως, με βάση τις εργασίες που έχουν ήδη αρχίσει στην ΕΕ, και από την Επιτροπή (17) και από την ΕΟΚΕ (18), θα ήταν σκόπιμο να προταθούν συγκεκριμένες λύσεις υπέρ της δημιουργίας μικρομεσαίων μονάδων παραγωγής. Έτσι, ο καθορισμός προθεσμιών πληρωμής, η μείωση του γραφειοκρατικού φόρτου, η δικτύωση, οι επενδύσεις, η δια βίου κατάρτιση στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν ως μέσα που θα οδηγήσουν την περιοχή της Καραϊβικής σε μια σταθερή ανταγωνιστικότητα.

3.6.4   Συνεπώς, στα πλαίσια του προγράμματος περιφερειακής ανάπτυξης ή/και του προσεχούς προγράμματος ΕΤΑ (Ευρωπαϊκού Ταμείου Ανάπτυξης), καλό θα ήταν να εφαρμοστεί μια τολμηρή πολιτική που θα ευνοεί τη δημιουργία ΜΜΕ/ΜΜΒ σε δίκτυο στο σύνολο της περιοχής της Καραϊβικής.

---

(1)  Τα κράτη ΑΚΕ είναι τα 79 κράτη της Αφρικής, της Καραϊβικής και του Ειρηνικού που έχουν υπογράψει τη σύμβαση της Λομέ το 1975 και, κατόπιν, τη συμφωνία του Κοτονού, το 2000.

(2)  Στις 11 Δεκεμβρίου 2009, στη συμφωνία προσχώρησε και η Αϊτή.

(3)  Οι συμβουλευτικές επιτροπές των ΕΑΠ έχουν προσδιορίσει ορισμένους τομείς στους οποίους έχουν σημαντικό μερίδιο αγοράς και οι οποίοι είναι σημαντικοί για τις οικονομίες τους (ευαίσθητοι τομείς), καθώς και τομείς που βρίσκονται σε κίνδυνο και, χωρίς την υποστήριξη της ΕΕ, θα κινδύνευαν γρήγορα να εξαφανιστούν πλήρως (αμυντικοί τομείς).

(4)  Οργάνωση των Κρατών της Ανατολικής Καραϊβικής: περιφερειακή οργάνωση που συγκεντρώνει εννέα κράτη της Καραϊβικής.

(5)  Office pour le développement de l'économie agricole des départements d'outre-mer – Γραφείο ανάπτυξης της γεωργικής οικονομίας των υπερπόντιων διαμερισμάτων

(6)  HAP: hectolitre d'alcool pur (εκατόλιτρο καθαρής αλκοόλης).

(7)  IGUAFLHOR: διεπαγγελματική οργάνωση οπωροκηπευτικών και φυτοκομίας της Γουαδελούπης.

(8)  Hazard Analysis and Critical Control Point (ανάλυση κινδύνων και κρίσιμων σημείων ελέγχου): σύστημα αυτοελέγχου, αμερικανικής προέλευσης, που χρησιμοποιείται στον τομέα των γεωργικών προϊόντων διατροφής και στηρίζεται σε επτά θεμελιώδεις αρχές. Πρόκειται για σύστημα εντοπισμού, εκτίμησης και διαχείρισης των σημαντικών κινδύνων όσον αφορά την ασφάλεια των τροφίμων. Το σύστημα αυτό έχει ενταχθεί σε ορισμένες ευρωπαϊκές πράξεις (οδηγία 93/43: υγιεινή των τροφίμων), ενώ απουσιάζει από άλλες (κανονισμός 178/2002).

(9)  Άρθρα 52 και επόμενα της ΣΟΕΣ.

(10)  Βλ. γνωμοδότηση της ΕΟΚΕ «Στρατηγική για τις ιδιαίτερα απομακρυσμένες περιφέρειες: επιτεύγματα και μελλοντικές προοπτικές», ΕΕ C 211 της 19.8.2008, σ. 72.

(11)  Σύνοδος των υπερπόντιων περιοχών.

(12)  Για παράδειγμα, η Madeleine Degrandmaison (MPE).

(13)  Σημείωμα της Γενικής Διεύθυνσης «Εσωτερικές υποθέσεις» της Ένωσης, με θέμα «Η αλιεία στην Μαρτινίκα», Ιανουάριος 2007.

(14)  ΧΜΠΑ – χρηματοδοτικό μέσον προσανατολισμού της αλιείας: διαρθρωτικό μέσον το οποίο διαθέτει η Επιτροπή, με στόχο την προσαρμογή και τον εκσυγχρονισμό του εξοπλισμού του κλάδου.

(15)  Η περιοχή της Καραϊβικής περιλαμβάνει το Τόξο των Αντιλλών, (Μεγάλες Αντίλλες και Μικρές Αντίλλες), τη χερσόνησο του Γιουκατάν, τα παράλια της Κεντρικής Αμερικής στην Καραϊβική, καθώς και τις παράλιες πεδιάδες της Κολομβίας, της Βενεζουέλας, και το οροπέδιο της Γουιάνας.

(16)  INSEE: Institut National de la Statistique et des Etudes Economiques (Εθνικό Ινστιτούτο Στατιστικής και Οικονομικών Μελετών της Γαλλίας).

(17)  COM(2007) 724 τελικό και COM(2008) 394 τελικό.

(18)  Γνωμοδότηση με θέμα «Τα διάφορα πολιτικά μέτρα, εκτός της κατάλληλης χρηματοδότησης, που θα μπορούσαν να συμβάλουν στην οικονομική μεγέθυνση και την ανάπτυξη των μικρομεσαίων επιχειρήσεων», ΕΕ C 27 της 3.2.2009, σ. 7· γνωμοδότηση για τις «Διεθνείς δημόσιες συμβάσεις», ΕΕ C 224 της 30.8.2008, σ. 32· γνωμοδότηση για την ανακοίνωση της Επιτροπής «Προτεραιότητα στις μικρές επιχειρήσεις – Μια “Small Business Act” για την Ευρώπη», ΕΕ C 182 της 4.8.2009, σ. 30.

---