5.12.2008   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 310/9

1.

Η πρόταση οδηγίας για τη διευκόλυνση της διασυνοριακής επιβολής του νόμου στον τομέα της οδικής ασφάλειας (εφεξής «πρόταση») απεστάλη από την Επιτροπή στον ΕΕΠΔ προς διαβούλευση στις 19 Μαρτίου 2008, σύμφωνα με το άρθρο 28 παράγραφος 2 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 45/2001 (1).

2.

Πριν από την έγκριση της πρότασης η Επιτροπή διαβουλεύθηκε ανεπισήμως με τον ΕΕΠΔ όσον αφορά το σχέδιο πρότασης, πράγμα που ικανοποίησε τον ΕΕΠΔ επειδή του έδωσε την ευκαιρία να προβεί σε ορισμένες συστάσεις σχετικά με το σχέδιο πρότασης πριν αυτό εγκριθεί από την Επιτροπή. Ο ΕΕΠΔ εκφράζει τη χαρά του για το γεγονός ότι πολλές από τις συστάσεις που διατύπωσε έχουν ληφθεί υπόψη στην πρόταση.

3.

Η πρόταση αποτελεί μέτρο με το οποίο επιδιώκεται ο γενικός στόχος της μείωσης των θανάτων, τραυματισμών και υλικών ζημιών από τροχαία ατυχήματα, ο οποίος έχει ιδιαίτερη σημασία όσον αφορά την πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την οδική ασφάλεια. Εν προκειμένω η πρόταση αποσκοπεί στη θέσπιση ενός συστήματος για τη διευκόλυνση της διασυνοριακής επιβολής κυρώσεων για ορισμένες τροχαίες παραβάσεις. Διαπιστώθηκε πράγματι ότι πολλές τροχαίες παραβάσεις που διαπράττονται σε χώρα διαφορετική από τη χώρα κατοικίας του παραβάτη παραμένουν ατιμώρητες.

4.

Προς συμβολή στην αμερόληπτη και αποτελεσματικότερη επιβολή του νόμου έναντι των προσώπων που διαπράττουν τροχαίες παραβάσεις, η πρόταση προβλέπει τη θέσπιση ενός συστήματος διασυνοριακής ανταλλαγής πληροφοριών μεταξύ των κρατών μελών.

5.

Δεδομένου ότι η πρόταση προβλέπει την ανταλλαγή δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα των υπόπτων παραβατών, έχει άμεσο αντίκτυπο στην προστασία των δεδομένων.

6.

Στο σημείο ΙΙ της γνωμοδότησης του ΕΕΠΔ θα εξετασθούν η νομιμότητα και η ανάγκη των μέτρων. Το είδος των συλλεγόμενων δεδομένων σε σχέση με τον επιδιωκόμενο σκοπό θα εξετασθεί στο σημείο ΙΙΙ. Το σημείο IV θα επικεντρωθεί στα δικαιώματα των προσώπων στα οποία αναφέρονται τα δεδομένα και στις προϋποθέσεις άσκησής τους. Τέλος θα εξετασθούν οι προϋποθέσεις για τη διαβίβαση δεδομένων μέσω ηλεκτρονικού δικτύου και τις σχετικές πτυχές ασφαλείας.

7.

Η οδηγία 95/46/ΕΚ για την προστασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα (2) ορίζει, ως μία από τις κύριες αρχές της, ότι τα δεδομένα πρέπει να συλλέγονται και να υφίστανται επεξεργασία για καθορισμένους, σαφείς και νόμιμους σκοπούς. Επιπλέον η επεξεργασία πρέπει να είναι απαραίτητη για τους σκοπούς αυτούς (3). Η νομιμότητα τους σκοπού μπορεί να εκτιμάται βάσει των κριτηρίων που προβλέπονται στο άρθρο 7 στοιχεία ε) και στ) της οδηγίας, ιδίως της εκπλήρωσης έργου δημόσιου συμφέροντος ή της επίτευξης του έννομου συμφέροντος που επιδιώκει ο υπεύθυνος της επεξεργασίας.

8.

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η μείωση του αριθμού θανάτων από τροχαία ατυχήματα αποτελεί έννομο συμφέρον που θα μπορούσε να χαρακτηρισθεί ως έργο δημόσιου συμφέροντος. Το ερώτημα είναι κατά πόσον τα προβλεπόμενα μέτρα αποτελούν κατάλληλο εργαλείο για την επίτευξη του στόχου της μείωσης των θανάτων από τροχαία ατυχήματα. Με άλλα λόγια, περιλαμβάνει η πρόταση απτά στοιχεία που να αποδεικνύουν την ανάγκη αυτού του συστήματος ανταλλαγής πληροφοριών, λαμβανομένου υπόψη του αντικτύπου του στην προστασία της ιδιωτικής ζωής των ενδιαφερομένων;

9.

Στην αιτιολογική έκθεση αναφέρεται (4) ότι η εφαρμοζόμενη πολιτική —η σύσταση της Επιτροπής, της 21ης Οκτωβρίου 2003, για την επιβολή του νόμου στον τομέα της οδικής ασφάλειας (5)— δεν θα αρκούσε για να μειωθεί ο αριθμός των θανάτων κατά το ήμισυ (6). Το στοιχείο αυτό βασίζεται στην αύξηση του αριθμού των θανάτων από το 2004 και στις στατιστικές σχετικά με την αναλογία των οδηγών μη μόνιμων κατοίκων στις παραβάσεις που αφορούν την ταχύτητα. Φαίνεται ότι οι οδηγοί μη μόνιμοι κάτοικοι εμπλέκονται περισσότερο σε τέτοιες παραβάσεις από τους οδηγούς μόνιμους κατοίκους (7).

10.

Σύμφωνα με τις στατιστικές που αναφέρονται στην αξιολόγηση των επιπτώσεων υπάρχει επίσης σχέση μεταξύ του αριθμού των ελέγχων και του αριθμού των θυμάτων τροχαίων ατυχημάτων, πράγμα που οδηγεί στο συμπέρασμα ότι η επιβολή του νόμου αποτελεί ουσιώδες εργαλείο για τη μείωση του αριθμού των θανάτων από τροχαία ατυχήματα (8).

11.

Ο ΕΕΠΔ σημειώνει επίσης ότι το παρόν μέτρο που λαμβάνεται σε κοινοτικό επίπεδο δεν θίγει —και μπορούμε να πούμε ότι συμπληρώνει— τα μέτρα που λαμβάνονται σε εθνικό επίπεδο για τη βελτίωση της επιβολής του νόμου σε χώρες όπου αυτό ορίζεται ως προτεραιότητα.

12.

Ο ΕΕΠΔ θεωρεί ότι τα στοιχεία που περιλαμβάνονται στην αιτιολογική έκθεση και στο προοίμιο της πρότασης είναι επαρκώς λεπτομερή και βάσιμα ώστε να θεμελιώνουν τη νομιμότητα της πρότασης και την ανάγκη της προβλεπόμενης ανταλλαγής δεδομένων.

13.

Σύμφωνα με το άρθρο 6 παράγραφος 1 στοιχείο γ) της οδηγίας 95/46/ΕΚ, τα δεδομένα πρέπει να είναι κατάλληλα και συναφή προς το θέμα και όχι υπερβολικά σε σχέση με τους σκοπούς για τους οποίους συλλέγονται ή/και υφίστανται περαιτέρω επεξεργασία.

14.

Το πεδίο εφαρμογής της πρότασης περιορίζεται σε συγκεκριμένες σοβαρές παραβάσεις που θεωρούνται ως η κυριότερη αιτία θανατηφόρων ατυχημάτων, δηλαδή την υπέρβαση ταχύτητας, τη μη χρήση της ζώνης ασφαλείας, την οδήγηση σε κατάσταση μέθης και την παραβίαση φωτεινού κόκκινου σηματοδότη.

15.

Τρεις από τις παραβάσεις αυτές (υπέρβαση ταχύτητας, παραβίαση φωτεινού κόκκινου σηματοδότη και μη χρήση της ζώνης ασφαλείας) μπορούν να ανιχνεύονται και να υφίστανται περαιτέρω επεξεργασία κατά αυτόματο τρόπο ή χωρίς άμεση επαφή με τον οδηγό, πράγμα που καθιστά αναγκαία τη μεταγενέστερη ταυτοποίηση του προσώπου στο οποίο αναφέρονται τα δεδομένα μέσω διασυνοριακής ανταλλαγής πληροφοριών. Όσον αφορά την οδήγηση σε κατάσταση μέθης, η ανίχνευση της παράβασης πραγματοποιείται απαραιτήτως παρουσία των αρχών επιβολής του νόμου, οι οποίες μπορούν κατ' αρχήν να εξακριβώνουν απευθείας την ταυτότητα των παραβατών. Ο λόγος για τον οποίο εξακολουθεί να απαιτείται διασυνοριακή ανταλλαγή πληροφοριών και στην περίπτωση αυτή εξηγείται περαιτέρω στο προοίμιο της οδηγίας: προκειμένου να καταστεί δυνατή η παρακολούθηση των παραβάσεων, ενδέχεται να απαιτείται η εξακρίβωση της άδειας κυκλοφορίας ακόμη και όταν ο οδηγός υποχρεώθηκε να σταματήσει το όχημα, ιδίως στην περίπτωση οδήγησης σε κατάσταση μέθης.

16.

Ο ΕΕΠΔ είναι ικανοποιημένος με τον περιορισμό της ανταλλαγής πληροφοριών στις τέσσερις προαναφερόμενες παραβάσεις, λαμβανομένων υπόψη της αναλογίας τους στο συνολικό αριθμό θανατηφόρων ατυχημάτων και της ανάγκης απόκτησης περαιτέρω πληροφοριών ταυτοποίησης για λόγους επιβολής του νόμου.

17.

Ο ΕΕΠΔ εγκρίνει επίσης το γεγονός ότι ο κατάλογος των παραβάσεων είναι εξαντλητικός και ότι οποιαδήποτε προσθήκη παραβάσεων στον κατάλογο αυτό θα πρέπει να απορρέει από περαιτέρω παρακολούθηση της Επιτροπής και θα μπορεί να πραγματοποιηθεί μόνο με την αναθεώρηση της οδηγίας. Αυτό συνάδει προς τις απαιτήσεις της ασφάλειας δικαίου.

18.

Η πρόταση προβλέπει δικαιώματα ενημέρωσης, πρόσβασης στα δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα και διόρθωσής τους, ιδίως στο άρθρο 7. Ο τρόπος ενημέρωσης των προσώπων στα οποία αναφέρονται τα δεδομένα σχετικά με τα δικαιώματά τους θα εξαρτάται από τη μορφή κοινοποίησης της παράβασης.

19.

Έχει συνεπώς σημασία να περιλαμβάνει η κοινοποίηση παράβασης, που αναφέρεται στο άρθρο 5 και αναπτύσσεται στο παράρτημα 2, όλες τις σχετικές πληροφορίες για το πρόσωπο στο οποίο αναφέρονται τα δεδομένα, σε γλώσσα την οποία κατανοεί.

20.

Όπως έχει προς το παρόν, η κοινοποίηση περιλαμβάνει τις περισσότερες από τις πληροφορίες που συνδέονται με τα δικαιώματα του προσώπου στο οποίο αναφέρονται τα δεδομένα. Ωστόσο οι πληροφορίες αυτές ευρίσκονται στο τέλος του «εντύπου απάντησης» της κοινοποίησης. Ο ΕΕΠΔ θα προτιμούσε να παρέχονται στην αρχή του εντύπου σαφείς πληροφορίες σχετικά με την ιδιότητα του υπευθύνου της επεξεργασίας, δηλαδή, με άλλα λόγια: την εθνική αρχή που είναι αρμόδια για την επιβολή κυρώσεων.

21.

Το άρθρο 5 παράγραφος 5 της πρότασης ορίζει ότι τα μη ουσιώδη στοιχεία της οδηγίας τροποποιούνται με την κανονιστική διαδικασία που αναφέρεται στην απόφαση 99/468/ΕΚ του Συμβουλίου για τις εκτελεστικές αρμοδιότητες που ανατίθενται στην Επιτροπή. Ο ΕΕΠΔ διερωτάται ποια στοιχεία της πρότασης είναι δυνατόν να θεωρηθούν ως μη ουσιώδη. Προκειμένου να αποφευχθεί η περαιτέρω τροποποίηση του υποδείγματος κοινοποίησης παράβασης ως προς το τμήμα της που αφορά τα δικαιώματα του ατόμου, ο ΕΕΠΔ θα συνιστούσε να συμπληρωθεί το άρθρο 5 παράγραφος 2 της πρότασης, ώστε να θεσπισθούν κατά μόνιμο τρόπο τα δικαιώματα αυτά, περιλαμβανομένης της ενημέρωσης σχετικά με την ιδιότητα του υπευθύνου της επεξεργασίας.

22.

Το άρθρο 5 παράγραφος 2 θα μπορούσε να συμπληρωθεί ως εξής: «Η κοινοποίηση παράβασης περιλαμβάνει το όνομα της αρχής που είναι αρμόδια για την επιβολή κυρώσεων και το σκοπό της κοινοποίησης, περιγραφή της συγκεκριμένης παράβασης, (…), τις δυνατότητες που έχει ο κάτοχος να αμφισβητήσει τους λόγους της κοινοποίησης παράβασης και να ασκήσει προσφυγή (…) καθώς και τη διαδικασία που πρέπει να ακολουθηθεί (…). Οι πληροφορίες αυτές παρέχονται σε γλώσσα κατανοητή από τον αποδέκτη».

23.

Όσον αφορά το δικαίωμα του προσώπου στο οποίο αναφέρονται τα δεδομένα να έχει πρόσβαση στα δεδομένα αυτά και ενδεχομένως να αμφισβητήσει την επεξεργασία τους, ο ΕΕΠΔ επιδοκιμάζει τη δυνατότητα που προβλέπεται στην πρόταση για την άσκηση των σχετικών δικαιωμάτων ενώπιον αρχής της χώρας κατοικίας του. Πράγματι η διευκόλυνση της διασυνοριακής επιβολής του νόμου σε θέματα παραβάσεων δεν θα πρέπει να καταργεί ή να δυσχεραίνει υπερβολικά την άσκηση των δικαιωμάτων των προσώπων στα οποία αναφέρονται τα δεδομένα.

24.

Στην αιτιολογική έκθεση (9) αναφέρεται η δυνατότητα χρήσης υφιστάμενου συστήματος πληροφοριών της Ευρωπαϊκής Ένωσης για διαβιβάσεις δεδομένων που απαιτούνται για την επιβολή του νόμου.

25.

Εφόσον πρόκειται απλώς για την τεχνική υποδομή (10), ο ΕΕΠΔ δεν έχει αντίρρηση για τη χρήση υφιστάμενου συστήματος, στο βαθμό που κατά τον τρόπο αυτό περιορίζεται η οικονομική ή διοικητική επιβάρυνση χωρίς να θίγονται οι πτυχές του σχεδίου που αφορούν την προστασία της ιδιωτικής ζωής. Η διαλειτουργικότητα δεν θα πρέπει πάντως να επιτρέπει την ανταλλαγή δεδομένων με άλλες βάσεις δεδομένων. Υπενθυμίζεται ότι δεν επιτρέπεται διασύνδεση βάσεων δεδομένων χωρίς σαφή και νόμιμη βάση (11).

26.

Ο ΕΕΠΔ επιμένει επίσης στο γεγονός ότι σκοπός του δικτύου είναι να επιτραπεί η ανταλλαγή δεδομένων μεταξύ εθνικών αρχών και όχι να δημιουργηθεί κεντρική βάση δεδομένων για τις τροχαίες παραβάσεις. Η συγκέντρωση και η επαναχρησιμοποίηση των δεδομένων δεν εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής της πρότασης.

27.

Ο ΕΕΠΔ επισημαίνει ότι στο άρθρο 3 παράγραφος 3 της πρότασης περιλαμβάνεται διασφάλιση προκειμένου να αποφεύγεται η διάδοση των πληροφοριών σχετικά με παραβάσεις. Πράγματι μόνο το κράτος μέλος στο οποίο διαπράχθηκε η παράβαση δικαιούται να επεξεργασθεί τα σχετικά δεδομένα του ενδιαφερομένου. Η χώρα κατοικίας του ενδιαφερομένου, που είναι αρμόδια για τη διαβίβαση των δεδομένων ταυτοποίησης, δεν θα πρέπει να αποθηκεύει τα εν λόγω δεδομένα ούτε να τα επαναχρησιμοποιεί για οποιοδήποτε σκοπό. Ο ΕΕΠΔ επιδοκιμάζει συνεπώς τη διάταξη της πρότασης η οποία ορίζει ότι καμία άλλη χώρα εκτός του κράτους παράβασης δεν αποθηκεύει τις σχετικές πληροφορίες.

28.

Η Επιτροπή θεσπίζει κοινούς κανόνες, σύμφωνα με το άρθρο 4 της πρότασης, περιλαμβανομένων των τεχνικών διαδικασιών ηλεκτρονικής ανταλλαγής των δεδομένων μεταξύ των κρατών μελών. Κατά τη γνώμη του ΕΕΠΔ οι κανόνες αυτοί πρέπει να περιλαμβάνουν υλικές και οργανωτικές διασφαλίσεις ώστε να εμποδίζεται η κατάχρηση των πληροφοριών. Ο ΕΕΠΔ είναι διαθέσιμος για περαιτέρω διαβούλευση όσον αφορά τη λεπτομερή διατύπωση των κανόνων αυτών.

29.

Ο ΕΕΠΔ κρίνει ότι η πρόταση αιτιολογεί επαρκώς την καθιέρωση του συστήματος διασυνοριακής ανταλλαγής πληροφοριών και ότι περιορίζει καταλλήλως το είδος των συλλεγόμενων και διαβιβαζόμενων δεδομένων.

30.

Σημειώνει επίσης με ικανοποίηση τη διαδικασία προσφυγών που προβλέπεται στην πρόταση και ιδίως το γεγονός ότι θα είναι δυνατή η πρόσβαση στα δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα στη χώρα κατοικίας του προσώπου στο οποίο αναφέρονται τα δεδομένα.

31.

Ο ΕΕΠΔ προβαίνει στην ακόλουθη σύσταση προκειμένου να βελτιωθεί το κείμενο όσον αφορά την ενημέρωση των προσώπων στα οποία αναφέρονται τα δεδομένα: ο τρόπος ενημέρωσης των προσώπων στα οποία αναφέρονται τα δεδομένα σχετικά με το γεγονός ότι διαθέτουν συγκεκριμένα δικαιώματα θα εξαρτάται από τη μορφή κοινοποίησης της παράβασης. Έχει συνεπώς σημασία να προβλέπονται στο άρθρο 5 όλες οι πληροφορίες που ενδιαφέρουν το πρόσωπο στο οποίο αναφέρονται τα δεδομένα και να ορίζεται ότι παρέχονται σε γλώσσα την οποία κατανοεί. Ενδεχόμενη διατύπωση προτείνεται στο σημείο 22 της γνωμοδότησης.

32.

Όσον αφορά την ασφάλεια, μολονότι ο ΕΕΠΔ δεν έχει αντίρρηση για τη χρήση υφιστάμενης υποδομής προκειμένου να ανταλλάσσονται οι πληροφορίες, στο βαθμό που κατά τον τρόπο αυτό περιορίζεται η οικονομική ή διοικητική επιβάρυνση, επιμένει ότι αυτό δεν θα πρέπει να έχει ως αποτέλεσμα τη διαλειτουργικότητα με άλλες βάσεις δεδομένων. Ο ΕΕΠΔ εκφράζει την ικανοποίησή του για το όριο που θέτει η πρόταση στις δυνατότητες χρήσης των δεδομένων από άλλα κράτη μέλη εκτός εκείνου στο οποίο διαπράχθηκε η παράβαση.

33.

Ο ΕΕΠΔ είναι διαθέσιμος για περαιτέρω διαβούλευση όσον αφορά τους κοινούς κανόνες που θα πρέπει να καταρτίσει η Επιτροπή σχετικά με τις τεχνικές διαδικασίες της ηλεκτρονικής ανταλλαγής δεδομένων μεταξύ των κρατών μελών και ιδίως όσον αφορά ζητήματα ασφαλείας των εν λόγω κανόνων.

3.

Νομικά στοιχεία της πρότασης, «αρχή της αναλογικότητας».