9.5.2006   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 110/49

1.1

Με την επανενεργοποίηση της στρατηγικής της Λισσαβώνας, τα κριτήρια της βιωσιμότητας ενσωματώνονται στις προτεραιότητες της πολιτικής της ΕΕ. Η ΕΟΚΕ είναι της άποψης ότι η παρούσα γνωμοδότηση πρωτοβουλίας για τις ανανεώσιμες φυτικές πρώτες ύλες μπορεί να προσφέρει ώθηση σε σημαντικά αλληλοσυνδεόμενα θέματα, όπως:

1.1.1

Ακόμη και σε περίπτωση αυξημένης χρήσης πρώτων υλών φυτικής προέλευσης, η φειδωλή και αποτελεσματική χρήση των πρώτων υλών παραμένει βασική προϋπόθεση για την μελλοντική ανάπτυξη.

1.1.2

Η ΕΟΚΕ αναγνωρίζει την εξαιρετικά μεγάλη συμβολή της οικονομίας παραγωγής ανανεώσιμων πρώτων υλών για την απασχόληση στις περιφέρειες της Ένωσης και κρίνει αναγκαία να αναπτυχθεί η κατάλληλη πολιτική για την εξειδίκευση και επιμόρφωση των εργαζομένων και των χρηστών σε όλους τους τομείς που είναι συναφείς με την παραγωγή και χρήση των ανανεώσιμων φυτικών πρώτων υλών.

1.2

Η ΕΟΚΕ διαπιστώνει ότι το θέμα αυτό απασχολεί πάρα πολλές και διάφορες υπηρεσίες της Επιτροπής, στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων τους. Διαπιστώνει, όμως, ότι λείπει ένα συγκεκριμένο κέντρο συντονισμού ή μια ειδική ομάδα που θα ασχοληθεί με αυτό τον τομέα πολιτικής στην Ε.Ε.. Καλεί συνεπώς την Επιτροπή να προβεί στην αναγκαία αναδιάρθρωση προκειμένου να διασφαλισθεί η εφαρμογή εύστοχης πολιτικής στον τομέα των ανανεώσιμων φυτικών πρώτων υλών.

1.3

Με την αποσύνδεση των άμεσων πληρωμών στο πλαίσιο της μεταρρύθμισης κοινής της γεωργικής πολιτικής, που αποφασίστηκε στο Λουξεμβούργο το 2003, και στον κανονισμό ELER, καθώς και με τη μελλοντική αποδέσμευση των σακχαρότευτλων για τη χρήση τους ως ανανεώσιμων πρώτων υλών, τέθηκαν τα θεμέλια για την επέκταση των καλλιεργειών στην Ευρώπη.

1.3.1

Οι πριμοδοτήσεις για τα ενεργειακά φυτά θα πρέπει να προσαρμοστούν στα ακόλουθα σημεία κατά την επανεξέτασή τους το 2006:

1.4

Η ΕΟΚΕ αναμένει ότι η ανάπτυξη αυτού του οικονομικού κλάδου θα συμπεριληφθεί στην κατανομή των πόρων από τα διαρθρωτικά ταμεία, με τη χορήγηση σημαντικών ποσών.

1.5

Η έρευνα και ανάπτυξη των τεχνολογιών στον τομέα των ανανεώσιμων φυτικών πρώτων υλών παραμελήθηκε σε σοβαρό βαθμό στο έκτο πρόγραμμα πλαίσιο για την έρευνα. Η ΕΟΚΕ ζητά γι αυτό — παράλληλα με τους πόρους για την παραγωγή ενέργειας από βιομάζα — να θεσπιστούν από το 7ο πρόγραμμα πλαίσιο για την έρευνα ειδικά μέτρα για την ανάπτυξη των ανανεώσιμων πρώτων υλών και την προαγωγή της υλικής αξιοποίησης αυτών. Για το σκοπό αυτό χρειάζονται σημαντικά υψηλότερες πιστώσεις.

1.6

Η ΕΟΚΕ διαπιστώνει ότι δεν αποτελεί η διαθέσιμη ποσότητα σε ανανεώσιμες πρώτες ύλες αναχαιτιστικό παράγοντα για την ανάπτυξη, αλλά ότι έχει μείνει στάσιμη η εξέλιξη των τεχνολογιών μεταποίησης των πρώτων υλών σε προϊόντα της αγοράς.

1.7

Η ΕΟΚΕ χαιρετίζει το ευρωπαϊκό σχέδιο δράσης για τη βιομάζα. Εκφράζει όμως τη λύπη της επειδή δεν εξετάζεται η υλική αξιοποίηση αλλά μόνο η παραγωγή ενέργειας από βιομάζα, και ελπίζει ότι θα πραγματοποιηθεί αξιολόγηση του σχεδίου δράσης και ότι θα δημιουργηθούν κίνητρα για την κατάρτιση εθνικών και περιφερειακών σχεδίων δράσης.

1.7.1

σε ό,τι αφορά τις ανανεώσιμες ενέργειες και κυρίως εκείνες που παράγονται από βιομάζα, οι ελλειμματικές νομοθετικές προϋποθέσεις στα περισσότερα κράτη μέλη δεν επιτρέπουν την ικανοποιητική αξιοποίηση των υφιστάμενων δυνατοτήτων. Η ΕΟΚΕ καλεί γι αυτό την Επιτροπή και το Συμβούλιο να αναπτύξουν αποτελεσματικότερη πολιτική στον τομέα αυτό.

1.8

Η ΕΟΚΕ τάσσεται ρητά υπέρ του ορισμού στόχων εκ μέρους της Ε.Ε. σχετικά με το ποσοστό χρήσης ανανεώσιμων πρώτων υλών. Προτείνει δε ο στόχος να ορισθεί στο 4 × 25 μέχρι το 2020, δηλαδή 25 % αντιστοίχως για ηλεκτρισμό, θερμότητα, καύσιμα και νέες ύλες όπως π.χ. σύνθετα υλικά, πλαστικές ύλες ενισχυμένες με φυσικές ίνες, μονωτικά υλικά ή προϊόντα της πετροχημικής βιομηχανίας.

1.9

Η ΕΟΚΕ επισημαίνει ότι για όλους τους τομείς που προαναφέρθηκαν (ηλεκτρισμός, θερμότητα, καύσιμα και υλικές εφαρμογές) έχει καθοριστική σημασία να αναπτυχθούν και να εφαρμοστούν αποτελεσματικά μέτρα εισαγωγής στην αγορά. Ως επιτυχημένα παραδείγματα στον τομέα αυτό μπορούν να αναφερθούν τα νομοθετικά μέτρα που έχουν λάβει ορισμένα κράτη μέλη για την ενεργειακή τροφοδοσία. Έχει ιδιαίτερη σημασία να είναι ευέλικτα τα μέτρα αυτά ώστε να διασφαλίζουν και να δημιουργούν κίνητρα για επενδύσεις σε νέες τεχνολογίες και συγχρόνως να συνεκτιμούν διαφορετικές βασικές προϋποθέσεις π.χ. όσον αφορά την τεχνολογία ή τη φθίνουσα εξέλιξη του κόστους.

1.10

Όσον αφορά στον προσδιορισμό των πολιτικών προσεγγίσεων και των πολιτικών εμποδίων, στη γνωμοδότηση εξετάζονται διάφορα περαιτέρω θέματα, όπως η νομοθεσία για τις εκπομπές και τα απόβλητα, ο κανονισμός για τις συσκευασίες και για τα παλιά οχήματα, η φορολογική νομοθεσία, η τυποποίηση και η οργάνωση αγοράς για τα κλωστικά φυτά. Με τον κανονισμό REACH για τις χημικές ουσίες, δημιουργήθηκαν νέες προοπτικές για την εφαρμογή νέων μεθόδων με βάση τη βιομάζα. Τα πολιτικά και διοικητικά προσκόμματα στα 25 κράτη μέλη διαφέρουν σημαντικά εξαιτίας των διαφορετικών μεθόδων και συστημάτων που εφαρμόζονται. Η ΕΟΚΕ καλεί την Επιτροπή να εντοπίσει τα πολιτικά εμπόδια και να προτείνει πιθανές λύσεις.

1.11

Σχετικά με την καλλιέργεια, η ΕΟΚΕ διατυπώνει όρους ανταγωνισμού για τη χρήση της γης σε σχέση με τα εδώδιμα φυτά, για την ενέργεια και την οικολογική ισορροπία, καθώς και για την προστασία της φύσης, του περιβάλλοντος και του τοπίου. Προτείνει να δημιουργηθεί ένα σύστημα πιστοποίησης της προέλευσης και της μεταποίησης των προϊόντων.

1.12

Σχετικά με τη διεθνή διάσταση του θέματος, στην παρούσα γνωμοδότηση τονίζονται οι ευκαιρίες που διαθέτει η ΕΕ όσον αφορά στις εξαγωγές τεχνολογιών. Σε ό,τι αφορά, όμως το διεθνές εμπόριο βιολογικών πηγών ενέργειας, η ΕΟΚΕ ζητά να θεσπιστούν ειδικοί κανόνες από τον ΠΟΕ. Οι κανόνες αυτοί θα πρέπει να λαμβάνουν υπόψη την διατροφική αυτάρκεια και να περιλαμβάνουν οικολογικά και κοινωνικά πρότυπα.

1.13

Η ΕΟΚΕ θα εκδώσει ξεχωριστή γνωμοδότηση σχετικά με το κοινοτικό σχέδιο δράσης για την βιομάζα.

2.1

Στόχοι της πολιτικής της ΕΕ: Με την επανενεργοποίηση της στρατηγικής της Λισσαβώνας, τα κριτήρια της βιωσιμότητας ενσωματώνονται στις προτεραιότητες της πολιτικής της ΕΕ.

Στόχος της γνωμοδότησης πρωτοβουλίας είναι να φωτίσει σημαντικές πτυχές από τη σκοπιά της ευρωπαϊκής κοινωνίας των πολιτών.

2.2

Ορισμός: οι ανανεώσιμες φυτικές πρώτες ύλες έχουν οριστεί ως γεωργικά, δασοκομικά και αλιευτικά προϊόντα που δεν χρησιμοποιούνται για διατροφικούς σκοπούς ή ζωοτροφές. Στις ύλες αυτές συμπεριλαμβάνεται οτιδήποτε παράγεται με φωτοσύνθεση και τις επακόλουθες βιολογικές διαδικασίες. Πρόκειται ουσιαστικά για συσσωρευμένη ηλιακή ενέργεια. Η χρήση βιομάζας μπορεί να εξυπηρετεί την παραγωγή τόσο υλικών όσο και ενέργειας.

2.3

Ιστορικό: η καλλιέργεια ανανεώσιμων φυτικών πρώτων υλών, αποτελεί παράλληλα με την παραγωγή τροφίμων και ζωοτροφών, μία από τις βασικές αποστολές της γεωργίας. Η εκτόπιση αυτών των γεωργικών προϊόντων άρχισε με τη βιομηχανική επανάσταση· Μόνο από το δεύτερο ήμισυ του 20ού αιώνα και μετά τα πετροχημικά προϊόντα αντικατέστησαν σε καθοριστικό βαθμό τα προϊόντα που παράγονταν με βάση τη βιομάζα. Με βάση την παλιά τεχνογνωσία και με τη βοήθεια νέων τεχνολογιών και της επιστημονικής δημιουργικότητας, έχουν προκύψει σήμερα πολλές και διάφορες δυνατότητες αξιοποίησης στους τομείς της ενέργειας, της παραγωγής φαρμακευτικών και χημικών προϊόντων, των κατασκευών καθώς και των μεταφορών.

2.4

Το παγκόσμιο πλαίσιο στο χώρο της πολιτικής για τη διαχείριση πόρων: οι οικονομίες των κρατών μελών της ΕΕ εξαρτώνται σε εξαιρετικά μεγάλο βαθμό από τις εισαγωγές σε ενέργεια και πρώτες ύλες. Η αυξανόμενη χρήση ορυκτών πρώτων υλών, όπως το πετρέλαιο, το φυσικό αέριο και ο άνθρακας και η εξάρτηση από αυτές προσκρούει σε όρια και έχει πολλαπλές επιπτώσεις.

2.4.1

Η έλλειψη καινοτόμων εξελίξεων και επενδύσεων, με στόχο την αντικατάσταση των πρώτων υλών που χρησιμοποιούνται στις βιομηχανικές χώρες, είναι το αποτέλεσμα μονόπλευρου πολιτικού προσανατολισμού. Οι οικολογικές ζημιές, η αλλαγή του κλίματος του πλανήτη, αλλά και οι κίνδυνοι για την εξωτερική πολιτική και την πολιτική ασφάλειας, αποτελούν δραματικά φαινόμενα που οφείλονται στην εξάρτηση από ορυκτές πρώτες ύλες.

2.4.2

Οι συνέπειες της αλλαγής του κλίματος του πλανήτη, η αύξηση των τιμών ενεργείας και η έλλειψη αποτελεσματικών εναλλακτικών λύσεων αποτελούν άλλη μια πτυχή των εσφαλμένων εξελίξεων στις οποίες οφείλεται η φτώχεια στις αναπτυσσόμενες χώρες.

2.4.3

Οι δραματικές διαστάσεις της αλλαγής του κλίματος, οι δυσκολίες που αντιμετωπίζονται παγκοσμίως όσον αφορά στην εφαρμογή του πρωτοκόλλου του Κιότο, οι υψηλές προσδοκίες που εναποτέθηκαν στην Διεθνή Διάσκεψη του Μόντρεαλ για την προστασία του κλίματος και τα πενιχρά αποτελέσματα που επέφερε, έχουν αναλυθεί εντατικά σε διάφορα έγγραφα της ΕΟΚΕ. Η ανεύρεση λύσεων απαιτείται παντού και καθημερινά, τόσο σε ευρωπαϊκό όσο και σε διεθνές επίπεδο.

2.5

Οι ανανεώσιμες φυτικές πρώτες ύλες αποτελούν μια διαρκώς ανανεώσιμη πηγή πρώτων υλών και ενέργειας. Οι ύλες αυτές μπορούν, μέσω της επίτευξης οικολογικής ισορροπίας να περιορίσουν την επιβάρυνση του περιβάλλοντος, ιδιαιτέρως όσον αφορά το CO2, προσφέρουν νέες ευκαιρίες για τις περιφερειακές αλυσίδες της οικονομίας και της προστιθέμενης αξίας· συμβάλλουν στη δημιουργία και την διασφάλιση θέσεων απασχόλησης στις αγροτικές περιφέρειες καθώς και στους κλάδους που προηγούνται και έπονται της γεωργίας και της δασοκομίας και μπορούν να αποτελέσουν μοχλό μιας νέας δυναμικότητας της οικονομίας. Μπορούν να συμβάλλουν σε μια ελαστικότερη εναλλαγή των καλλιεργειών και να προωθήσουν έτσι την διατήρηση της βιοποικιλότητας. Επειδή προσφέρουν δυνατότητες για την προαγωγή της καινοτομίας, είναι πολλαπλά χρήσιμες και παρέχουν ευρεία υλική βάση για την παραγωγή χημικών προϊόντων.

2.6

Οι πολιτικές των κρατών μελών της ΕΕ προσαρμόζονται στη μεταβαλλόμενη κατάσταση που παρατηρείται στο χώρο των πρώτων υλών

Πολλές ευρωπαϊκές χώρες έχουν θεσπίσει νόμους για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και ιδιαίτερα για την τροφοδοσία ηλεκτρισμού από αναπαραγόμενους πόρους. Με βάση διάφορα τεχνολογικά και οικονομικά κριτήρια, η τιμή της τροφοδοσίας ορίζεται σε υψηλότερα επίπεδα. Με βάση διάφορα τεχνολογικά και οικονομικά κριτήρια, η τιμή της τροφοδοσίας ορίζεται σε υψηλότερα επίπεδα. Το αποτέλεσμα είναι η ευρεία παραγωγή και η εισαγωγή νέων τεχνολογιών στην αγορά, η μείωση του κόστους με την αξιοποίηση της εκτενούς εμπειρίας των επιχειρήσεων και η τελειοποίηση των τεχνολογιών. Όπως προκύπτει όμως από τις ανακοινώσεις της Επιτροπής COM (2005) 627 και 628, σε πολλά κράτη μέλη χρειάζεται να ληφθούν επειγόντως μέτρα για τη δημιουργία αποτελεσματικών κινήτρων για την ανάπτυξη και την εισαγωγή στην αγορά των υλών αυτών.

2.7

Παγκόσμιες πολιτικές: οι ανανεώσιμες φυτικές πρώτες ύλες διαδραματίζουν ολοένα σημαντικότερο ρόλο, ιδιαιτέρως στις αγροτικές περιοχές, σε διάφορες χώρες και πολιτισμούς. Μερικές από τις πολιτικές και οικονομικές πρωτοβουλίες που έχουν αναληφθεί είναι, για παράδειγμα, το πρόγραμμα για την αιθανόλη στη Βραζιλία, τα πειράματα με τους καρπούς Jatropha (ελαιούχα φυτά) στις ξηρές ζώνες της Ινδίας και της Αφρικής. Συγχρόνως, σημειώνονται όμως και πολύ ανησυχητικές τάσεις, π.χ. στη Νοτιοανατολική Ασία και στην Νότια Αμερική, όπου καταστρέφονται ολόκληρες δασικές εκτάσεις προκειμένου να καλυφθεί η αυξανόμενη παγκόσμια ζήτηση για έλαια καυσίμων. Σε αυτή την περίπτωση δεν είναι μόνο τα στοιχεία για την εξέλιξη του κλίματος εξαιρετικά ανησυχητικά. Οι ΗΠΑ έχουν προγραμματίσει, αν και με μεγάλη καθυστέρηση, τον αναπροσανατολισμό της ενεργειακής τους πολιτικής. Έχουν θέσει ως στόχο, μέχρι το 2030 το 20 % των καυσίμων και το 25 % των χημικών υλών να παράγονται με βάση τη βιομάζα. Ο Πρόεδρος και το αμερικανικό Κογκρέσο προσπαθούν σήμερα, μέσω της νομοθεσίας για την ασφάλεια του ενεργειακού εφοδιασμού, να καθιερώσουν τον κλάδο της βιομάζας ως θεμέλιο λίθο της αμερικανικής οικονομίας.

2.8

Οι ανανεώσιμες φυτικές πρώτες ύλες στο πλαίσιο των εργασιών της Ε.Ε: περισσότερες από 10 διαφορετικές ΓΔ της Ευρωπαϊκής Επιτροπής εξετάζουν το θέμα από διαφορετικές απόψεις. Το κέντρο βάρους περιέρχεται στη ΓΔ Γεωργία και στη ΓΔ Ενέργεια και Μεταφορές. Το θέμα απασχολεί και τις ΓΔ επιχειρήσεων, βιομηχανίας, ανάπτυξης, έρευνας, περιφερειακής πολιτικής, εμπορίου, ανταγωνισμού και φορολογίας. Σημαντική είναι η συμβολή του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Περιβάλλοντος στην Κοπεγχάγη.

2.8.1

Οι πρωτοβουλίες της Ε.Ε. για την ανάπτυξη ανανεώσιμων φυτικών πρώτων υλών:

Πρόσφατα, στις 7 Δεκεμβρίου 2005, η Επιτροπή δημοσίευσε:

Σήμερα, στα ευρωπαϊκά όργανα εκτυλίσσονται διαδικασίες λήψης αποφάσεων για τα ακόλουθα θέματα:

3.1

Η ΕΟΚΕ υπογραμμίζει την θεμελιώδη σημασία των ανανεώσιμων φυτικών πρώτων υλών για τη βιωσιμότητα των εθνικών οικονομιών. Ταυτόχρονα, παρατηρεί ότι η ενεργειακή αξία των βασικών γεωργικών προϊόντων είναι σήμερα μεγαλύτερη από την αξία τους ως τρόφιμα ή ζωοτροφές. Ακόμη και αν αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει να αρχίσει συζήτηση γύρω από το θέμα της αξίας, το κόστος της ενέργειας καθορίζει συχνά το επίπεδο με βάση το οποίο προσδιορίζεται το κατώτατο όριο τιμών για τα γεωργικά προϊόντα στην αγορά. Με βάση το δεδομένο αυτό, προκύπτουν νέες εναλλακτικές δυνατότητες και διαπιστώνεται η ανάγκη για υλική και ενεργειακή αξιοποίηση με την ανάπτυξη νέων τεχνικών.

3.2

Η ολοκληρωμένη αξιοποίηση καλλιεργήσιμων εκτάσεων: η ΕΟΚΕ αναγνωρίζει καταρχήν τον ανταγωνισμό που υπάρχει μεταξύ των διαφόρων τρόπων χρήσης των εκτάσεων για την παραγωγή τροφίμων, την προστασία της βιοποικιλότητας, της φύσης και του περιβάλλοντος, την παραγωγή ζωοτροφών και πρώτων υλών για μη διατροφικούς σκοπούς. Ο ανταγωνισμός αυτός έχει διαφορετική ένταση και θα εξελιχθεί με διαφορετικό τρόπο στις επιμέρους περιφέρειες. Αλλά και η εικόνα σχετικά με τον αριθμό των εκτάσεων που διατίθενται για τα προϊόντα αυτά είναι πολύ διαφορετική.

3.2.1

Λόγω της αυξανόμενης παραγωγικότητας και της φθίνουσας τάσης που παρουσιάζει η χρήση εκτάσεων για την παραγωγή τροφίμων, αναμένεται ότι μεσοπρόθεσμα θα προστεθούν 13,7 εκατομμύρια εκτάρια στο δυναμικό των 104 εκατ. εκταρίων σε καλλιεργήσιμες εκτάσεις στην Ε.Ε.. Στον αριθμό αυτό προστίθενται και οι εκτάσεις που παύθηκαν στο πλαίσιο της ΚΓΠ. Με τη σημερινή διάρθρωση της κατανάλωσης τελειοποιημένων προϊόντων ζωικής προέλευσης, θα χρειαστεί μεγαλύτερο μέρος των ευρωπαϊκών καλλιεργήσιμων εκτάσεων για την παραγωγή ζωοτροφών.

3.2.2

Όμως, οι γεωργικές και δασικές εκτάσεις καλλιέργειας είναι περιορισμένες και από ευρωπαϊκή άποψη. Η Ε.Ε. είναι ο μεγαλύτερος εισαγωγέας τροφίμων και ζωοτροφών στον κόσμο. Η ΕΟΚΕ παρατηρεί με μεγάλη ανησυχία τη μείωση των γεωργικών καλλιεργήσιμων εκτάσεων που παρατηρείται σε όλο τον κόσμο. Κάθε χρόνο χάνονται περίπου 7 εκατ. εκτάρια καλλιεργήσιμων εκτάσεων. Το 25 % των καλλιεργούμενων εκτάσεων θεωρείται ότι απειλούνται από εξαφάνιση. Το 1970 η ανά κάτοικο διαθέσιμη καλλιεργήσιμη έκταση σε παγκόσμια κλίμακα ανερχόταν σε 0,18 εκτάρια· σήμερα η αντίστοιχη έκταση ανέρχεται σε 0,11 εκτάρια. Επιπλέον, η φθίνουσα εξέλιξη και η ολοσχερής καταστροφή των σοδειών σε παγκόσμια κλίμακα λόγω της αλλαγής του κλίματος, δημιουργεί πρόσθετη ανασφάλεια.

3.2.3

Η ΕΟΚΕ καταλήγει στο συμπέρασμα ότι παράλληλα με την αύξηση της απόδοσης, πρέπει να επιδιωχθεί σε μεγαλύτερο βαθμό η αποτελεσματική χρήση λιγνοκυτταρινούχων φυτών, όπως είναι τα αγρωστώδη και η ξυλεία, καθώς και γεωργικών υποπροϊόντων, όπως το άχυρο. Επιπλέον, πρέπει να αξιοποιηθούν για την παραγωγή ενέργειας υποπροϊόντα και κατάλοιπα του κύκλου ζωής των υλικών, όπως π.χ. η κοπριά σε μονάδες παραγωγής βιοαερίου. Ταυτόχρονα, πρέπει να ορισθούν υψηλές προδιαγραφές για την εξέλιξη αποτελεσματικότερων τεχνολογιών επεξεργασίας και μετατροπής. Σε αυτά τα θέματα επικεντρώνονται σήμερα οι μεγαλύτερες προκλήσεις οι οποίες πρέπει να αποτελέσουν αναπόσπαστο μέρος της ευρωπαϊκής πολιτικής στον τομέα της έρευνας και ανάπτυξης.

3.2.4

Η ΕΟΚΕ διαπιστώνει ότι το μερίδιο των αγροτικών εκτάσεων που διαθέτουν τα νέα κράτη μέλη από την Κεντρική και την Ανατολική Ευρώπη είναι υψηλό. Ταυτόχρονα, ένα μεγάλο μέρος των πόρων των διαρθρωτικών ταμείων διοχετεύεται σε αυτές τις χώρες. Έτσι, δημιουργούνται καλές προϋποθέσεις για την Ε.Ε. και τα κράτη μέλη όσον αφορά την παροχή κινήτρων και την ενθάρρυνση των επενδύσεων και της καινοτομίας στον τομέα των ανανεώσιμων φυτικών πρώτων υλών. Η ΕΟΚΕ ζητά με έμφαση από την Ε.Ε. και ιδιαιτέρως από τα κράτη μέλη να μεριμνήσουν να θεσπισθεί κατάλληλη νομοθεσία και να καταρτισθούν σχέδια, ώστε να χρησιμοποιηθεί σημαντικό μέρος των πόρων των διαρθρωτικών ταμείων στον τομέα των ανανεώσιμων φυτικών πρώτων υλών.

3.2.4.1

Σε ορισμένα κράτη μέλη μεγάλες γεωργικές εκτάσεις δεν καλλιεργήθηκαν, λόγω της διαδικασίας αναπροσδιορισμού της χρήσης τους. Επειδή, κατά κανόνα, δεν μπορεί να χορηγηθούν επιδοτήσεις για τις εκτάσεις αυτές στο πλαίσιο της ΚΓΠ, η ΕΟΚΕ επιθυμεί να επισημάνει τη μειονεκτική ανταγωνιστική θέση που θα προκύψει σε περίπτωση χρήσης των εκτάσεων αυτών. Καλεί την Επιτροπή, το Συμβούλιο και τα κράτη μέλη να φροντίσουν για την εύστοχη χρήση των πόρων των διαρθρωτικών ταμείων, προκειμένου να αξιοποιηθούν οι εκτάσεις αυτές με τρόπο που να ενισχύει τις διαρθρώσεις και την απασχόληση στις περιφέρειες.

3.2.4.2

Το καθεστώς πριμοδότησης των ενεργειακών καλλιεργειών (45 ευρώ ανά εκτάριο) που χορηγείται σε 1,5 εκατομμύρια εκτάρια και εγκρίθηκε στο πλαίσιο των αποφάσεων του Λουξεμβούργου για τη μεταρρύθμιση της ΚΠΓ, το 2003, θα επανεξετασθεί στο τέλος του 2006. Η ΕΟΚΕ καλεί την Επιτροπή να εξετάσει με την ευκαιρία αυτή, αν επαρκεί το ύψος της πριμοδότησης. Τονίζει, επίσης, ότι είναι υπερβολικά γραφειοκρατική η ισχύουσα διαδικασία υποβολής αιτήσεων και συνιστά επειγόντως να προσαρμοστούν οι διοικητικές διαδικασίες. Προς το παρόν, οι πριμοδοτήσεις για ενεργειακές καλλιέργειες δεν χορηγούνται στα νέα κράτη μέλη που επέλεξαν τη απλοποιημένη διαδικασία της ΚΓΠ (8 από τα 10 νέα κράτη μέλη). Η ΕΟΚΕ ζητεί να δοθεί, στο πλαίσιο της προσαρμογής που θα ισχύει από το 2006 και έπειτα, και σε αυτά τα κράτη μέλη η δυνατότητα είσπραξης της πριμοδότησης των σχετικών εκτάσεων. Σε ό,τι αφορά το ύψος της πριμοδότησης, θα ήταν σκόπιμο να εξετασθεί αν είναι δυνατό να χορηγηθεί ειδική προσαρμογή για τις τοποθεσίες οι οποίες, λόγω της μεταβατικής διαδικασίας δεν δικαιούνται πριμοδότηση.

3.3.1

Η ΕΟΚΕ είναι της γνώμης ότι, για την ενίσχυση της περιφερειακής οικονομίας στις αγροτικές περιοχές, είναι αναγκαίο να διατηρηθούν στο μέτρο του δυνατού στις περιοχές αυτές τουλάχιστον τα πρώτα στάδια επεξεργασίας προϊόντων. Από αυτή την άποψη, οι αποκεντρωμένες τεχνολογίες προσφέρουν σημαντικές δυνατότητες για την ανάπτυξη και την ενίσχυση των περιφερειών, προκειμένου αφενός να περιοριστεί το κόστος μεταφοράς βιολογικών πρώτων υλών και, αφετέρου, να αυξηθεί η προστιθέμενη αξία των περιφερειών αυτών μέσω της τελειοποίησης και της αξιοποίησης προϊόντων σε περιφερειακό επίπεδο. Παρόμοιοι κύκλοι παραγωγής συμβάλλουν στη διατήρηση της απασχόλησης στο γεωργικό τομέα αλλά και στη δημιουργία πρόσθετων θέσεων απασχόλησης σε τομείς που προηγούνται ή έπονται της γεωργίας.

3.3.1.1

Η αύξηση του ποσοστού ανανεώσιμων υλών ενέργειας κατά 5 % έως το 2010 θα συμβάλει, μόνο στον τομέα παραγωγής βιομάζας, στη δημιουργία 250.000-300.000 νέων θέσεων εργασίας, επί τω πλείστον σε αγροτικές περιφέρειες, με την προϋπόθεση ότι το 70-90 % της βιομάζας αυτής θα παράγεται στην Ευρώπη. Η ένταση εργασίας στην παραγωγή βιομάζας είναι κατά 50 έως 100 φορές μεγαλύτερη απ' ό,τι στην παραγωγή ορυκτών καυσίμων. Η ένταση εργασίας στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από βιομάζα είναι κατά 10 έως 20 φορές μεγαλύτερη. Στην παραγωγή θερμότητας είναι διπλάσια. Πολλές νέες θέσεις εργασίας δημιουργούνται στον τομέα της μετατροπής και της κατασκευής συστημάτων θέρμανσης και συνεπώς, σε πολλές περιφέρειες, η μεγαλύτερη αύξηση αναμένεται να σημειωθεί στον τομέα της αξιοποίησης της θερμότητας. Η έκθεση MITRE Syntesis Report του 2003, υπολογίζει ότι, εάν εφαρμοστεί μια φιλόδοξη στρατηγική στον τομέα των πρώτων υλών στην ΕΕ, στηριζόμενη στη χρήση ανανεώσιμων ενεργειακών πόρων, θα δημιουργηθούν, έως το 2020, μόνο στην Ευρώπη των 15, σχεδόν 2,5 εκατομμύρια νέες θέσεις εργασίας. Σύμφωνα με τις προγνώσεις της έκθεσης, περίπου τα 2/3 των θέσεων αυτών θα δημιουργηθούν στον τομέα της βιομάζας. Η ΕΟΚΕ υπογραμμίζει συνεπώς τις μεγάλες προοπτικές που ανοίγονται για την δημιουργία θέσεων εργασίας στον τομέα της βιομάζας, αρκεί να συνοδεύονται από κατάλληλες πολιτικές παροχής κινήτρων, λόγω του προβλεπόμενου μεγαλύτερου κόστους. Αυτό που χρειάζεται είναι η δημιουργία δυναμικά αναπτυσσόμενων αλλά και προβλέψιμων συνθηκών.

3.3.1.2

Οι αγροτικές περιφέρειες θα επωφεληθούν ιδιαίτερα από αυτές τις θετικές προοπτικές για την απασχόληση. Από τη μια πλευρά διαπιστώνονται νέες ανάγκες σε εργαζόμενους με υψηλό επίπεδο ειδίκευσης, κυρίως στον τομέα της έρευνας και ανάπτυξης. Οι ανάγκες αυτές εκτιμώνται σε περίπου 400.000. Από την άλλη πλευρά δημιουργούνται αυξημένες ανάγκες σε εργαζόμενους με χαμηλό ή ελάχιστο επίπεδο ειδίκευσης. Γενικά, όμως, κρίνεται απαραίτητο να εφαρμοστούν νέα μέτρα εκπαίδευσης και ειδίκευσης, με ευρεία γεωγραφική εμβέλεια, για τους παραγωγούς και τους χρήστες σε όλους τους τομείς.

3.3.1.3

Η ΕΟΚΕ διαπιστώνει επίσης, ότι τομείς όπως η έρευνα και η ανώτατη εκπαίδευση, η βιομηχανία, η βιοτεχνία, η γεωργία, η δημόσια διοίκηση, τα μέσα μαζικής ενημέρωσης και η κατανάλωση θα πρέπει να προσφέρουν αυξανόμενες δυνατότητες κατάρτισης και επιμόρφωσης στον τομέα των ανανεώσιμων πρώτων υλών.

3.3.2

Ενόψει των διαρθρωτικών αλλαγών που σημειώνονται στις αγροτικές περιφέρειες, όπως συμβαίνει, για παράδειγμα, στο πλαίσιο της μεταρρύθμισης της κοινής οργάνωσης της αγοράς για τη ζάχαρη, η ΕΟΚΕ συνιστά να αξιοποιηθεί το υφιστάμενο δυναμικό σε βιοτεχνίες και βιομηχανίες και να προσανατολιστεί προς την αξιοποίηση ανανεώσιμων φυτικών πρώτων υλών. Τα διαρθρωτικά ταμεία της ΕΕ συνιστούν κατάλληλο μέσο για τον αναπροσανατολισμό και τη διερεύνηση νέων τόπων εγκατάστασης. Η ΕΟΚΕ λυπάται που η χρήση των πόρων των ταμείων αναδιάρθρωσης δεν συνδέεται με την κατάρτιση καινοτόμων σχεδίων ως προς τον τόπο εγκατάστασης, τα οποία να ευνοούν τη δημιουργία θέσεων εργασίας.

3.4.1.1

Η ΕΟΚΕ κρίνει ότι θα πρέπει να αναπτυχθούν περαιτέρω πολυάριθμες δυνατότητες χρήσης του ξύλου στον τομέα των κατασκευών. Η δυνατότητα αυτή θα πρέπει να συνεκτιμηθεί κατά τον σχεδιασμό της δασοκομίας. Ενώ υπάρχουν πολλά προϊόντα στους τομείς που προαναφέρθηκαν τα οποία έχουν εξελιχθεί σε βαθμό που επιτρέπει την εισαγωγή τους στην αγορά, πρέπει να αναπτυχθεί η απαραίτητη τεχνική διαδικασία.

3.4.1.2

Η ΕΟΚΕ πιστεύει ότι στο πλαίσιο της εφαρμογής του κανονισμού για τα χημικά προϊόντα, προκύπτουν νέα σημεία προσέγγισης για την περαιτέρω ανάπτυξη μιας χημικής βιομηχανίας στηριζόμενης στη χρήση βιομάζας, που βρίσκεται μόνο στην αρχή και απαιτεί ωστόσο έντονη ερευνητική δράση. Σε περίπτωση διαπίστωσης προβληματικών ουσιών στο πλαίσιο της διαδικασίας του κανονισμού REACH, θα πρέπει να αναζητηθούν εναλλακτικές λύσεις, και τούτο θα ήταν ένα πολλά υποσχόμενο πεδίο έρευνας για τις ανανεώσιμες φυτικές πρώτες ύλες. Για παράδειγμα, στη Γερμανία, το ποσοστό ανανεώσιμων φυτικών πρώτων υλών που χρησιμοποιείται στη χημική βιομηχανία, αυξήθηκε κατά την περίοδο 1991 έως 2005, από 8 % έως 10,4 % (μόνο στην φαρμακευτική βιομηχανία, χωρίς τη βιομηχανία χάρτου και τη βιομηχανία μεταποίησης φυσικών ινών).

3.4.1.3

Η ΕΟΚΕ τονίζει ότι, κατά την ανάπτυξη σειράς προϊόντων με βάση τη βιομάζα, πρέπει να επιδιωχθούν οι ακόλουθοι στόχοι:

3.4.1.4

Ένα εμπόδιο στην ανάπτυξη διάφορων σειρών προϊόντων είναι σήμερα η πολλαπλή αποτυχία των προσπαθειών για τον περιορισμό του κόστους. Αυτό οφείλεται στα ελλείμματα που παρατηρούνται όσον αφορά την προώθηση των προϊόντων και την καθιέρωσή τους στην αγορά, καθώς και στην περιορισμένη οικονομική στήριξη της έρευνας και της τεχνολογικής ανάπτυξης. Επιπλέον, σε ορισμένες χώρες, αυτές οι πρώτες ύλες τυγχάνουν δυσμενούς φορολογικής μεταχείρισης. Για το λόγο αυτό, η ΕΟΚΕ προτείνει όσον αφορά στην αξιοποίηση πρώτων υλών να ορισθούν συγκεκριμένοι στόχοι, ανάλογοι με τις ρυθμίσεις για την τροφοδοσία ηλεκτρισμού, ώστε να καταστούν τα υλικά αυτά ανταγωνιστικά και να μπορέσουν να καθιερωθούν ταχύτερα στην αγορά.

3.4.2.1

Αντίθετα απ' ό,τι συμβαίνει στον τομέα του ηλεκτρισμού και των καυσίμων κίνησης, δεν υπάρχει νομοθεσία που να ρυθμίζει τη χρήση ανανεώσιμων πρώτων υλών στον τομέα της θέρμανσης. Για να εντατικοποιηθεί η παροχή θερμότητας από βιομάζα σε ευρωπαϊκή κλίμακα, η ΕΟΚΕ ζητεί να αναληφθούν περαιτέρω νομοθετικές πρωτοβουλίες για την παραγωγή και τη χρήση θερμότητας από αναπαραγόμενους πόρους. Η ΕΟΚΕ θεωρεί δεδομένο ότι, κατ' αναλογία προς τη νομοθεσία για την τροφοδοσία των ενεργειακών συστημάτων, η θέσπιση νομοθεσίας μπορεί να προκαλέσει ανάλογη δυναμική.

3.4.2.2

Σήμερα, 56 εκατομμύρια ευρωπαίοι πολίτες είναι συνδεδεμένοι με δίκτυο θέρμανσης εξ αποστάσεως, εκ των οποίων το 61 % κατοικεί στα νέα κράτη μέλη. Η ΕΟΚΕ συνιστά να διατεθούν εύστοχα οι πόροι των διαρθρωτικών ταμείων για την επέκταση και την ανανέωση αυτών των συστημάτων με βάση τη χρήση ανανεώσιμων υλών ενέργειας φυτικής προέλευσης. Σε αυτό το πλαίσιο θα πρέπει να προωθηθεί εντατικά ιδιαίτερα η χρήση συστημάτων συμπαραγωγής ενέργειας/θερμότητας.

3.4.2.3

Επειδή οι επενδύσεις στις τεχνολογίες θέρμανσης, συμπαραγωγής ενέργειας-θερμότητας και παροχής θέρμανσης εξ αποστάσεως, καθώς και στα συστήματα τροφοδοσίας έχουν μακροπρόθεσμο χαρακτήρα, η ΕΟΚΕ πιστεύει ότι είναι αναγκαίο να αναληφθούν βραχυπρόθεσμα πολύ περισσότερες δράσεις και στα παλαιά κράτη μέλη. Για το σκοπό αυτό χρειάζεται επειγόντως κατάλληλη πληροφόρηση αλλά και προσαρμογή της δημόσιας διοίκησης.

3.4.2.4

Η διαφορετική νομοθεσία που υφίσταται στα κράτη μέλη όσον αφορά στην δασοκομία και στην ιδιοκτησία, δυσχεραίνει την πρόσβαση ιδιωτικών νοικοκυριών σε απορρίμματα ξυλείας στα δάση. Λαμβανομένης υπόψη της νέας κατάστασης που έχει δημιουργηθεί όσον αφορά στη ζήτηση, θα πρέπει να επιδιωχθεί η θέσπιση ρυθμίσεων που εμποδίζουν γραφειοκρατικές διαδικασίες σε αυτόν τον τομέα.

3.4.3.1

Περίπου το 30 % της ενέργειας στην Ε.Ε. καταναλώνεται στις μεταφορές. Το φυτικό έλαιο, το ντίζελ βιολογικής προέλευσης, η αιθανόλη και τα συνθετικά καύσιμα από βιομάζα προσφέρουν εναλλακτικές λύσεις για το πετρέλαιο. Η ΕΟΚΕ διαπιστώνει ότι η οδηγία για την προώθηση της χρήσης βιοκαυσίμων εφαρμόζεται με πολύ αργούς ρυθμούς. Στόχος είναι η αναλογία βιοκαυσίμων που διατίθενται στην αγορά να ανέλθει στο 5,75 % έως το 2010, ενώ η τιμή αναφοράς, που για το 2005 ήταν 2 %, έφθασε μόλις το 1,4 %. Η ΕΟΚΕ υποστηρίζει ανεπιφύλακτα τους στόχους του προγράμματος «Ευφυής ενέργεια για την Ευρώπη (EIE)», απόφαση 1230/2003/ΕΚ, οι οποίοι είναι οι ακόλουθοι:

3.4.3.2

Στο παρόν, προβάλλεται στο πλαίσιο των διαπραγματεύσεων στον ΠΟΕ το αίτημα να προσαρμοστούν αναλόγως οι ποσοστώσεις εισαγωγής αιθανόλης, ενόψει της ανάπτυξης της ευρωπαϊκής παραγωγής αιθανόλης. Αυτός είναι ο μόνος τρόπος με τον οποίο θα μπορούν να δημιουργηθούν προοπτικές ανάπτυξης για το νέο αυτό οικονομικό κλάδο υποκατάστασης των καυσίμων για κινητήρες (βενζίνη) στην Ε.Ε..

3.4.3.3

Στα πλαίσια της προσπάθειας για την προαγωγή της χρήσης ανανεώσιμων καυσίμων, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και ορισμένα κράτη μέλη σχεδιάζουν να αντικαταστήσουν το μέσο των φορολογικών ελαφρύνσεων με σταθερές ποσοστώσεις για προσθετικές ουσίες. Η ΕΟΚΕ ανησυχεί ότι, στην περίπτωση αυτή, μπορεί να εκτεθούν σε κίνδυνο πολλές από τις επενδύσεις σ'αυτό το νέο κλάδο της οικονομίας, και ζητά να υπάρξει μέριμνα για περισσότερη πολιτική σταθερότητα. Πέραν αυτών, τονίζει ότι το μέσο των φορολογικών ελαφρύνσεων στον κλάδο των βιοκαυσίμων είναι αυτό που επιτρέπει την πραγματοποίηση επενδύσεων που είναι προσαρμοσμένες στις περιφερειακές ανάγκες.

3.4.3.4

Ακόμη και στην περίπτωση της ευνοϊκότερης πρόγνωσης, το μέγιστο ποσοστό της σημερινής κατανάλωσης καυσίμων για κινητήρες που θα υποκατασταθεί από φυτικά προϊόντα δεν υπερβαίνει το 35 %. Τα υγρά βιοκαύσιμα από βιομάζα (BΤL) της δεύτερης γενιάς θα πρέπει να αναπτυχθούν πολύ περισσότερο, τόσο από τεχνική άποψη όσο και από άποψη της αγοράς. Σχετικά με αυτές τις προγνώσεις, θα πρέπει να υπενθυμίσουμε, επίσης, ότι κάθε έκταση μπορεί να προγραμματιστεί μόνο μία φορά για συγκεκριμένη χρήση. Η ΕΟΚΕ τονίζει ότι μια αποτελεσματικότερη πολιτική στον τομέα των συγκοινωνιών και ο σημαντικός περιορισμός της κατανάλωσης καυσίμων, πρέπει να έχουν απόλυτη προτεραιότητα προκειμένου να διασφαλιστεί το μέλλον των οικονομιών μας.

3.4.4.1

Την επόμενη τριακονταετία πρέπει να αντικατασταθούν στην Ευρώπη μονάδες παραγωγής ηλεκτρισμού με δυναμικό 200.000 MW. Για να επιτευχθεί αυτό, χρειάζεται να γίνουν επενδύσεις της τάξης των 200 δισεκατομμυρίων ευρώ τουλάχιστον. Με αυτή την κίνηση θα τεθούν τα θεμέλια για τη μελλοντική ενεργειακή βάση. Η ΕΟΚΕ κρίνει ότι σε αυτό το πλαίσιο προσφέρεται και μια ευκαιρία για την δημιουργία περισσότερων συστημάτων συμπαραγωγής ενέργειας-θερμότητας, μέσω της κατασκευής κατάλληλων μονάδων παραγωγής ενέργειας. Αυτό θα συμβάλει ουσιαστικά στην αύξηση της ενεργειακής απόδοσης.

3.4.4.2

Μέχρι σήμερα, τα υλικά που χρησιμοποιούνται στην αγορά ηλεκτρισμού ως βιομάζα είναι παλαιά ξυλεία, υγρή κοπριά, βιολογικά απορρίμματα και άλλα απόβλητα ζωικής και φυτικής προέλευσης. Το ποσοστό χρήσης της βιομάζας για την παραγωγή ηλεκτρισμού αυξάνεται πολύ αργά. Χωρίς την ενισχυμένη χρήση βιομάζας δεν θα επιτευχθούν όμως οι στόχοι της οδηγίας για την προαγωγή της ηλεκτρικής ενέργειας που παράγεται από ανανεώσιμες πηγές (2001/77 ΕΚ).

3.4.4.3

Εφόσον στον τομέα του ηλεκτρισμού υπάρχει ένα σημείο σύγκλησης, που είναι το σύστημα παροχής ηλεκτρισμού, μπορούν να διαμορφωθούν με αποτελεσματικό τρόπο σταθεροί όροι τροφοδοσίας. Η ΕΟΚΕ θεωρεί σημαντικά τα ακόλουθα σημεία: διευκόλυνση των επενδύσεων στην καινοτομία, τιμές τροφοδοσίας που αντιστοιχούν στο κόστος παραγωγής και είναι διαφοροποιημένες ανάλογα με τη διαθέσιμη τεχνολογία, αξιολόγηση ανά πενταετία για την προσαρμογή των τιμών τροφοδοσίας στην περίπτωση νέων επενδύσεων με την εφαρμογή αποτελεσματικότερων τεχνολογιών, σύστημα πριμοδότησης για νέες τεχνολογίες, χρήση της θερμότητας, μικρότερες και συνεπώς περιφερειακά κατανεμημένες μονάδες. Θεωρείται επίσης σκόπιμο να θεσπιστεί σύστημα πριμοδότησης με βάση τις χρησιμοποιούμενες πρώτες ύλες. Η ΕΟΚΕ αντιλαμβάνεται ότι είναι απαραίτητο να θεσπιστεί σύστημα πριμοδότησης ιδιαιτέρως για βοσκότοπους και επίσπορες καλλιέργειες, υποπροϊόντα όπως το άχυρο, αλλά και για υπολείμματα επεξεργασίας, όπως οι ελαιούχοι πλακούντες και τα ιζήματα ζύμωσης.

3.4.5.1

Σε ό,τι αφορά τη διατύπωση στόχων, η ΕΟΚΕ κρίνει ότι θα πρέπει οπωσδήποτε να υιοθετηθεί ο στόχος του 4 × 25 έως το 2020. Αυτό σημαίνει ότι, ενόψει της μελλοντικής αξιοποίησης της βιομάζας, το 25 % της παροχής ρεύματος, το 25 % της παροχής θέρμανσης, το 25 % των καυσίμων κίνησης και το 25 % των προϊόντων πετρελαίου, όπως οι πλαστικές ύλες, θα πρέπει να καλύπτεται από ανανεώσιμες πρώτες ύλες φυτικής προέλευσης και με ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Τη βάση αυτών των υπολογισμών αποτελεί η σημερινή κατανάλωση ορυκτών πηγών ενεργείας Ακόμη και σε περίπτωση αναπροσανατολισμού προς τη χρήση ανανεώσιμων φυτικών πρώτων υλών βάσει αυτών των στόχων, η αποτελεσματική χρήση όλων των πόρων θα εξακολουθεί να αποτελεί απόλυτη προϋπόθεση για την οικονομική ανάπτυξη. Αυτό σημαίνει ότι, προκειμένου να επιτευχθεί ευρεία υλοποίηση των στόχων, είναι οπωσδήποτε απαραίτητη η σημαντική βελτίωση των υλικών και της ενεργειακής απόδοσης.

3.6.1.1

Η ΕΟΚΕ εκφράζει την ικανοποίησή της για το γεγονός ότι η Επιτροπή κατήρτισε κοινοτικό σχέδιο δράσης για τη βιομάζα. Με βάση αυτό το σχέδιο δράσης, πρέπει να καταρτιστούν εθνικά/περιφερειακά σχέδια δράσης. Στην περίπτωση αυτή, χρειάζεται παρακολούθηση της προόδου για την επίτευξη των στόχων. Η ΕΟΚΕ επιδοκιμάζει το γεγονός ότι το πρόγραμμα δράσης εστιάζεται στο γεγονός ότι το μεγαλύτερο μέρος των διαθέσιμων δυνατοτήτων όσον αφορά τη θερμότητα παραμένει αναξιοποίητο. Εκφράζει, ωστόσο τη λύπη της που το σχέδιο δράσης αναφέρεται μόνο στην ενεργειακή αξιοποίηση της βιομάζας. Για το λόγο αυτό ζητά να συμπληρωθεί το σχέδιο δράσης για τη βιομάζα με ένα κεφάλαιο σχετικά με την υλική αξιοποίηση, να ενισχυθεί η έρευνα των νέων χρήσεων και να προωθηθούν εντατικά οι δραστηριότητες που έχουν σχέση με την ενημέρωση, την δημοσίευση και την παροχή συμβουλών. Στον τομέα της οικονομικής πολιτικής, πρέπει να αναληφθεί μια αρχική πρωτοβουλία στον τομέα των ανανεώσιμων φυτικών πρώτων υλών, ιδιαιτέρως για την ενίσχυση των ΜΜΕ λόγω της δυσκολίας εντοπισμού κεφαλαίων επιχειρηματικού κινδύνου. Η ΕΟΚΕ εκφράζει επίσης τη λύπη της για το γεγονός ότι το σχέδιο δράσης δεν προτείνει καλύτερη εξειδίκευση των όρων πρόσβασης στην αγορά.

3.6.1.2

Η Επιτροπή αναφέρει στην ανακοίνωσή της για τη στήριξη της ηλεκτροπαραγωγής από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, COM(2005) 627 της 7ης Δεκεμβρίου 2005, ότι στα περισσότερα κράτη μέλη δεν αξιοποιήθηκαν πλήρως οι διαθέσιμες δυνατότητες, κυρίως στον τομέα της βιομάζας και του βιοαερίου, λόγω ανεπαρκών νομικών προϋποθέσεων. Ως ιδιαίτερα αποτελεσματικά ως προς την εισαγωγή στην αγορά των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, αποδείχθηκαν τα συστήματα ενεργειακής τροφοδότησης με τιμολόγια προσανατολισμένα προς το κόστος. Η ΕΟΚΕ εκφράζει την προσδοκία ότι η Επιτροπή θα εξάγει ανάλογα συμπεράσματα από την έκθεση αυτή και θα προτείνει πιο προηγμένα μέτρα.

3.6.2.1

Η ΕΟΚΕ δεν διαπιστώνει ότι έχει αφιερωθεί σημαντικό μέρος του 7ου προγράμματος-πλαίσιο στην αξιοποίηση της βιομάζας. Τόσο σε ό,τι αφορά την έρευνα στον τομέα της ενέργειας όσο και τον τομέα της υλικής αξιοποίησης, είναι αναγκαίο να καταρτιστούν εκτενέστερα ερευνητικά προγράμματα. Η ΕΟΚΕ υπενθυμίζει και τα σημεία διεπαφής με άλλους ερευνητικούς τομείς, όπως για παράδειγμα η έρευνα στο χώρο των υλικών, των χημικών ουσιών και της νανοτεχνολογίας, τα οποία πρέπει επίσης να εξετασθούν. Με την έγκριση του κανονισμού REACH, η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι παρέχονται περαιτέρω κίνητρα για την προώθηση της έρευνας στον τομέα της χημείας με βάση τη βιομάζα.

3.6.2.2

Αν δεν αλλάξουν τα πρότυπα στο νέο ερευνητικό πρόγραμμα πλαίσιο, όπως ζητά η ΕΟΚΕ, δεν θα σημειωθεί η αναγκαία αλλαγή στον τομέα των πρώτων υλών στην ΕΕ. Σήμερα πλέον δεν αποτελεί η διαθέσιμη ποσότητα σε ανανεώσιμες φυτικές πρώτες ύλες, λόγω περιορισμένων καλλιεργήσιμων εκτάσεων, αναχαιτιστικό παράγοντα για την ανάπτυξη. Αντιθέτως, η τεχνολογική εξέλιξη των μεθόδων επεξεργασίας και μετατροπής σε έτοιμο προϊόν για την αγορά ή τη μεταποίηση, σημειώνει σοβαρή καθυστέρηση. Σε αυτό τον τομέα είναι αναγκαίο να εντατικοποιηθούν οι ερευνητικές δραστηριότητες.

—

για την καλλιέργεια ανανεώσιμων φυτικών πρώτων υλών ισχύουν οι ίδιες βασικές αρχές της ορθής επαγγελματικής πρακτικής που ισχύουν και στην παραγωγή τροφίμων·

—

Οι εκτάσεις θα πρέπει να είναι κατάλληλες για την καλλιέργεια εδώδιμων φυτών και μετά την παύση της καλλιέργειας φυτών για μη διατροφικούς σκοπούς, η οποία θα πρέπει να πραγματοποιείται σύμφωνα με τους όρους που αναφέρονται στη σημεία από 3.2 έως 3.2.3

—

η καλλιέργεια των ανανεώσιμων φυτικών πρώτων υλών πρέπει να περιοριστεί στις γεωργικές εκτάσεις που ήδη καλλιεργούνται ή βρίσκονται σε αγρανάπαυση. Σε αυτές τις εκτάσεις ανήκουν και εκτάσεις που βρίσκονται σε προσωρινή αγρανάπαυση λόγω αλλαγής χρήσης· αυτό δεν πρέπει να οδηγήσει στη μείωση των εκτάσεων που χρησιμοποιούνται ως μόνιμοι βοσκότοποι·

—

για τον περιορισμό των μεταφορικών μετακινήσεων, των οποίων είναι γνωστές οι αρνητικές συνέπειες στο περιβάλλον, πρέπει να επιδιωχθεί η παραγωγή σε περιφερειακή και τοπική κλίμακα·

—

οι οικολογικά πολύτιμες εκτάσεις πρέπει να υπόκεινται στα κριτήρια για την προστασία της φύσης και να καλλιεργούνται με βάση τους περιβαλλοντικούς στόχους που έχουν τεθεί·

—

πρέπει κυρίως να προωθηθούν και να καλλιεργηθούν ανανεώσιμες φυτικές πρώτες ύλες οι οποίες αποφέρουν μια καλή οικολογική ισορροπία.

3.8.1

Σε όλα τα κράτη μέλη, απόλυτη προτεραιότητα πρέπει να έχει ο εφοδιασμός όλων των στρωμάτων του πληθυσμού με τρόφιμα. Η ΕΟΚΕ ζητά γι αυτό, σε ό,τι αφορά στο διεθνές εμπόριο, να υπάρξει μέριμνα ώστε η καλλιέργεια και η εξαγωγή βιολογικών φορέων ενέργειας να μην υπονομεύσουν σε καμία περίπτωση τον διατροφικό εφοδιασμό μιας χώρας. Στο σημείο αυτό, οι κανόνες του ΠΟΕ πρέπει να διαφοροποιηθούν κατά τον δέοντα τρόπο. Οι εκάστοτε κυβερνήσεις πρέπει να είναι σε θέση να ορίζουν τις γενικές πολιτικές προϋποθέσεις που απαιτούνται για τη διασφάλιση του διατροφικού εφοδιασμού της χώρας. Η ΕΟΚΕ θεωρεί ως εξίσου αναγκαίο να συμπληρωθούν οι κανόνες του ΠΟΕ που δεν αφορούν τις τιμές για το διεθνές εμπόριο με ανανεώσιμες πρώτες ύλες, με κοινωνικά πρότυπα για το χώρο εργασίας αλλά και με περιβαλλοντικά πρότυπα. Η ΕΟΚΕ υποστηρίζει την ίδρυση διεθνούς οργανισμού για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (IRENA) και ζητά να προωθηθεί περισσότερο η διαφάνεια στο διεθνές εμπόριο πρώτων υλών.

3.8.2

Η ΕΟΚΕ τονίζει ότι η οικονομία της Ε.Ε. εξαρτάται από την ανάπτυξη και τις εξαγωγές καινοτόμων τεχνολογιών  (1). Οι καινοτόμες διαδικασίες και τα προϊόντα από ανανεώσιμες πρώτες ύλες φυτικής προέλευσης προσφέρουν, όσον αφορά τις τεχνολογίες του μέλλοντος, την βάση για την ανάληψη ηγετικού ρόλου στο παγκόσμιο εμπόριο. Συνεπώς, η δημιουργία βασικών πολιτικών προϋποθέσεων για την ανάπτυξη των ανανεώσιμων πρώτων υλών φυτικής προέλευσης έχει καθοριστική σημασία για την οικονομική ανάπτυξη στην Ε.Ε.