EUR-Lex Access to European Union law

Back to EUR-Lex homepage

This document is an excerpt from the EUR-Lex website

Document 52006AE0737

Γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής με θέμα: Πρόταση Οδηγίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για την αξιολόγηση των πλημμυρών COM(2006) 15 τελικό — 2006/0005 (COD)

ΕΕ C 195 της 18.8.2006, p. 37–39 (ES, CS, DA, DE, ET, EL, EN, FR, IT, LV, LT, HU, NL, PL, PT, SK, SL, FI, SV)

18.8.2006   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 195/37


Γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής με θέμα: «Πρόταση Οδηγίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για την αξιολόγηση των πλημμυρών»

COM(2006) 15 τελικό — 2006/0005 (COD)

(2006/C 195/09)

Στις 13 Φεβρουαρίου 2006, και σύμφωνα με το άρθρο 175, παράγραφος 1, της Συνθήκης περί ιδρύσεως της Ευρωπαϊκής Κοινότητας, το Συμβούλιο αποφάσισε να ζητήσει γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής για την ανωτέρω πρόταση.

Το ειδικευμένο τμήμα «Γεωργία, ανάπτυξη της υπαίθρου, περιβάλλον», στο οποίο ανατέθηκε η προετοιμασία των σχετικών εργασιών, επεξεργάστηκε τη γνωμοδότησή του στις 26 Απριλίου 2006, με εισηγήτρια την κα SÁNCHEZ MIGUEL.

Κατά την 427η σύνοδο ολομέλειάς της, της 17ης και 18ης Μαΐου 2006 (συνεδρίαση της 17ης Μαΐου 2006), η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή υιοθέτησε με 141 ψήφους υπέρ, καμία κατά και 3 αποχές την ακόλουθη γνωμοδότηση:

1.   Συστάσεις και συμπεράσματα

1.1

Η ΕΟΚΕ θεωρεί θετικό το γεγονός ότι η Επιτροπή υπέβαλε πρόταση Οδηγίας για τις πλημμύρες, όπως ζητούσαμε στη γνωμοδότηση (1) που είχαμε καταρτίσει σχετικά με την προηγούμενη Ανακοίνωση, και επικροτεί όλως ιδιαιτέρως το γεγονός ότι η πρόταση αυτή εντάσσεται στη μεθοδολογία και τα μέσα που δημιουργήθηκαν βάσει της Οδηγίας-Πλαίσιο για τα Ύδατα (ΟΠΥ). Με τη συμπερίληψη στις ποτάμιες λεκάνες των χαρτών και σχεδίων κινδύνου πλημμυρών, ρυθμίζονται όλα τα ζητήματα που σχετίζονται με τη διαχείριση των εσωτερικών υδάτων και των θαλασσίων περιοχών που αντιστοιχούν στις ποτάμιες λεκάνες.

1.2

Η αποτελεσματικότητα του νομοθετήματος θεμελιώνεται κυρίως στην πραγματοποίηση προκαταρκτικής αξιολόγησης της κατάστασης των ποταμίων λεκανών και των παρακτίων περιοχών, ούτως ώστε να διενεργείται εις βάθος διάγνωση της υφιστάμενης κατάστασης, κυρίως στις περιοχές που παρουσιάζουν υψηλό κίνδυνο λόγω της ανθρώπινης δράσης και της κλιματικής αλλαγής.

1.3

Σημαντικό, επίσης, είναι να δοθεί έμφαση στις δράσεις πρόληψης των επιβλαβών συνεπειών των πλημμυρών, με την ανάπτυξη όλων των μέτρων που απευθύνονται στον πληθυσμό, μέσω δράσεων ενημέρωσης και συμμετοχής. Προς τον σκοπό αυτόν, ζητάμε από την Επιτροπή ιδιαίτερη επαγρύπνηση προκειμένου οι κανόνες αυτοί, οι οποίοι θεσπίζονται στο άρθρο 14 της ΟΠΥ και στην πρόταση Οδηγίας, να περιλαμβάνονται στα σχέδια για τις ποτάμιες λεκάνες.

1.4

Τα σχέδια διαχείρισης και οι χάρτες κινδύνου πλημμύρας, έτσι όπως παρουσιάζονται στην πρόταση Οδηγίας, πρέπει να διευρυνθούν. Η ταξινόμηση των λεκανών υψηλού κινδύνου πρέπει να περιλαμβάνει τόσο τα πρωτεύοντα μέτρα δράσης, με την αρμόζουσα χρηματοδότηση, όσο και τα κριτήρια που θα χρησιμοποιούνται για την ελαχιστοποίηση των δαπανών, παράλληλα με τη μεγιστοποίηση του οφέλους για τον πληθυσμό. Το επιδιωκόμενο αποτέλεσμα θα πρέπει είναι η ολοκληρωμένη βιώσιμη διαχείριση των περιοχών που κινδυνεύουν από πλημμύρες.

1.5

Τέλος, ας σημειωθεί ότι, με στόχο τις κοινοτικές δράσεις για την διεπιστημονική έρευνα και συντονισμό, πρέπει να ενισχυθούν όλες οι πολιτικές που έχουν επίδραση επί των ευρωπαϊκών υδάτων.

2.   Προκαταρκτικές παρατηρήσεις

2.1

Κατά την ανάπτυξη της Οδηγίας 2000/60/ΕΚ, ή Οδηγίας-Πλαίσιο για τα Ύδατα (ΟΠΥ), παρέμενε ένα κενό: ο καθορισμός ενός στόχου για την πρόληψη, προστασία και μετριασμό των πλημμυρών. Πράγματι, κατά την τελευταία δεκαετία, η επικράτεια της ΕΕ επλήγη από περισσότερες από 100 πλημμύρες, με μεγάλο αριθμό νεκρών και σημαντικές οικονομικές απώλειες. Η Επιτροπή παρουσίασε Ανακοίνωση (2) όπου προέβαινε σε ανάλυση της κατάστασης, και σε πρόταση για συντονισμένη δράση στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Η τωρινή πρόταση Οδηγίας αποτελεί μέρος της δράσης αυτής.

2.2

Τόσο στην Ανακοίνωση, όσο και στην Πρόταση Οδηγίας, τονίζεται ότι είναι αναγκαίο η οποιαδήποτε δράση στην πολιτική των υδάτων να συντονίζεται με άλλες υφιστάμενες κοινοτικές πολιτικές στον τομέα της πρόληψης και ελαχιστοποίησης των πλημμυρών. Η ερευνητική πολιτική, με σχέδια έρευνας όπως το FLOODsite, συμβάλλει στη βελτίωση των ολοκληρωμένων μεθόδων ανάλυσης και διαχείρισης των κινδύνων πλημμυρών. Η περιφερειακή πολιτική, μέσω της αξιοποίησης των Διαρθρωτικών Ταμείων, ιδίως δε του Ευρωπαϊκού Ταμείου Περιφερειακής Ανάπτυξης, και η ΚΑΠ, με τους μηχανισμούς αποσύνδεσης και διατομεακής συμμόρφωσης (3), συναπαρτίζουν ένα ενιαίο σύνολο χάρη στο οποίο μπορούν να επιτευχθούν καλύτερα αποτελέσματα απ' ό,τι με μια μεμονωμένη δράση επί των υδάτων.

2.3

Στόχος της πρότασης Οδηγίας είναι ο περιορισμός και η διαχείριση των κινδύνων πλημμυρών που απειλούν τη ζωή και την υγεία του ανθρώπου, τα αγαθά του, καθώς και την φύση και το περιβάλλον. Η ενσωμάτωση της πρότασης αυτής στην Οδηγία-Πλαίσιο για τα Ύδατα συμβάλλει στην απλούστευση των οργανωτικών και διοικητικών διαδικασιών, καθώς ευθυγραμμίζεται με τις περιοχές των ποταμίων λεκανών που υφίστανται ήδη βάσει των κανόνων της ΟΠΥ. Αυτό σημαίνει ότι όλες οι δράσεις που θα χρειαστεί να υλοποιηθούν για την αποτροπή των πλημμυρών και την ελαχιστοποίηση των σχετικών κινδύνων, πρέπει να ενταχθούν στα σχέδια διαχείρισης της λεκάνης απορροής του εκάστοτε ποταμού και ότι οι αρμόδιες αρχές που καθορίζονται είναι οι ίδιες και για τις δύο περιπτώσεις, και τους ανατίθεται η νέα αυτή αρμοδιότητα. Επιπλέον, σημαντικό είναι να επισημάνουμε ότι η αποτελεσματικότητα αυξάνεται με τον συγχρονισμό των χρονοδιαγραμμάτων της νέας πρότασης προς εκείνα που έχουν ήδη οριστεί βάσει της ΟΠΥ.

2.4

Η ΕΟΚΕ συμφωνεί με την πρόταση Οδηγίας. Πράγματι, εξετάζεται προσεκτικά το περιεχόμενό της, καθώς διαπιστώνεται ότι έχουν υιοθετηθεί πολλές από τις παρατηρήσεις που η ίδια είχε διατυπώσει στη Γνωμοδότησή της για την Ανακοίνωση του 2004 (4). Από την άποψη αυτή, το μόνο που μας απομένει είναι να τονίσουμε το έργο που οφείλει να πραγματοποιεί η Επιτροπή· ο ρόλος της για την τήρηση του περιεχομένου της ΟΠΥ και όλων των κανόνων ανάπτυξής της αποτελεί εγγύηση για την ορθή εφαρμογή των κανόνων εκ μέρους των αρχών των κρατών μελών, χωρίς να λησμονούνται οι επωφελείς επιδράσεις που μπορούν να προκύψουν για τις τρίτες χώρες, με τις οποίες μοιραζόμαστε τις ποτάμιες λεκάνες στο ευρωπαϊκό έδαφος.

3.   Σύνοψη της πρότασης

3.1

Η πρόταση Οδηγίας διαιρείται σε επτά κεφάλαια:

Το πρώτο κεφάλαιο περιλαμβάνει τις γενικές διατάξεις που ρυθμίζουν το αντικείμενο της Οδηγίας, και τους ορισμούς της πλημμύρας και του κινδύνου πλημμύρας, οι οποίοι συμπληρώνονται με τους ορισμούς του άρθρου 2 της ΟΠΥ.

Στο δεύτερο κεφάλαιο αναπτύσσεται η προκαταρκτική αξιολόγηση των κινδύνων πλημμύρας για την εκάστοτε λεκάνη απορροής ποταμού και θεσπίζονται, στο άρθρο 4, παράγραφος 2, τα ελάχιστα στοιχεία που πρέπει να περιλαμβάνει η αξιολόγηση αυτή. Με βάση την αξιολόγηση αυτήν, οι ποτάμιες λεκάνες ταξινομούνται σε δύο κατηγορίες: εκείνες για τις οποίες δεν υφίσταται ενδεχόμενος κίνδυνος πλημμύρας και εκείνες για τις οποίες ο κίνδυνος αυτός είναι σοβαρός. Η αξιολόγηση αυτή θα πρέπει να ολοκληρωθεί εντός μέγιστης προθεσμίας τριών ετών από την έναρξη της ισχύος της Οδηγίας.

Στο κεφάλαιο ΙΙΙ, ρυθμίζεται η κατάρτιση των χαρτών κινδύνων πλημμύρας. Στους χάρτες αυτούς καταγράφονται όχι μόνον οι ποτάμιες λεκάνες, αλλά και τα παράκτια τμήματα που περιλαμβάνονται στις περιοχές λεκάνης απορροής ποταμού. Οι χάρτες καταρτίζονται σύμφωνα με τις πιθανότητες πλημμύρας στην εκάστοτε γεωγραφική ζώνη, έτσι ώστε να μπορούν να αξιολογηθούν οι επιδράσεις που ενδέχεται να έχουν για τον πληθυσμό, την οικονομία της περιοχής και το περιβάλλον.

Τα σχέδια διαχείρισης των κινδύνων πλημμύρας αναπτύσσονται στα άρθρα 9 κ.ε. και αντιστοιχούν στο κεφάλαιο IV. Το κάθε κράτος μέλος εκπονεί και εφαρμόζει τα σχέδια διαχείρισης των κινδύνων πλημμύρας για την κάθε περιοχή λεκάνης απορροής ποταμού και σύμφωνα με τον χαρακτηρισμό που ορίζεται κατά την προκαταρκτική αξιολόγηση, έτσι ώστε να περιορίζονται οι πιθανότητες πλημμύρας και οι συνέπειές της. Προς τον σκοπό αυτόν, οι δράσεις αφορούν την διαχείριση των υδάτινων πόρων και του εδάφους, την χωροταξία και τη χρήση της γης. Σε καμία περίπτωση οι δράσεις δεν πρέπει να έχουν αρνητικές συνέπειες για τις γειτονικές χώρες.

Η ενημέρωση και συμμετοχή του πληθυσμού, που αναπτύσσεται στο κεφάλαιο V, περιλαμβάνει την διάταξη του άρθρου 14 της ΟΠΥ, η οποία και πρέπει να εφαρμόζεται τόσο κατά την προκαταρκτική αξιολόγηση, όσο και για τα σχέδια διαχείρισης.

Το κεφάλαιο VI εισάγει την «επιτροπή» του άρθρου 21 της ΟΠΥ ως φορέα που επικουρεί την Επιτροπή.

Και, τέλος, το κεφάλαιο VII θεσπίζει ως προθεσμία για την υποβολή των εκθέσεων, εκ μέρους της Επιτροπής, στο Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο το 2018 και ορίζει ότι, εντός δύο ετών από την ημερομηνία έναρξης της ισχύος, τα κράτη μέλη οφείλουν να κοινοποιήσουν στην Επιτροπή τις ρυθμίσεις που υιοθέτησαν για τη μεταφορά της Οδηγίας.

4.   Παρατηρήσεις επί της πρότασης

4.1

Η ΕΟΚΕ παρατηρεί ότι το γεγονός ότι η πρόταση Οδηγίας αυτή εντάσσεται στη μεθοδολογία της ΟΠΥ, συμβάλλει στην ενσωμάτωση των σχεδίων διαχείρισης των πλημμυρών στα σχέδια για τις λεκάνες απορροής ποταμού, και έτσι εξασφαλίζεται ο αναγκαίος προγραμματισμός ώστε η δράση να αφορά όλη την έκταση της λεκάνης, με τη λήψη συμβατών μέτρων και την ανάληψη δράσεων, με αποτελεσματικότητα στα διάφορα επίπεδα (τοπικό, κρατικό, διεθνικό…) και με τον συντονισμό όλων των αρμοδίων αρχών.

4.2

Επιπλέον, η ενσωμάτωση της διαχείρισης των πλημμυρών στην ΟΠΥ βοηθά εννοιολογικά τον ορισμό της πλημμύρας ως φαινομένου φυσικού και φυσιολογικού, που συνδέεται με τα χαρακτηριστικά του ποτάμιου συστήματος και την παράκτια δυναμική. Ο ορισμός του κινδύνου σχετίζεται με τις επιβλαβείς συνέπειες για την υγεία του ανθρώπου, το περιβάλλον και την οικονομική δραστηριότητα, και, κατά συνέπεια, με τις ζημίες για τα συστήματα υδάτων, που αποτελούν αντικείμενο της ΟΠΥ.

4.3

Η διεξαγωγή αρχικής αξιολόγησης του κινδύνου πλημμύρας ήταν ένα από τα πιο σημαντικά μας συμπεράσματα (5)· φρονούμε, λοιπόν, ότι το περιεχόμενο των άρθρων 4 και 5 της πρότασης Οδηγίας θα διευκολύνει επιστημονικά την κατάρτιση των σχεδίων διαχείρισης των πλημμυρών. Σημαντικό είναι να επισημανθούν ορισμένα από τα στοιχεία που απαιτείται να αναφέρονται:

περιγραφή των πλημμυρών που έχουν σημειωθεί·

περιγραφή των διαδικασιών που σχετίζονται με τις πλημμύρες και της ευπάθειας που τις χαρακτηρίζει έναντι αλλαγών·

περιγραφή αναπτυξιακών σχεδίων που ενδέχεται να μεταβάλουν τη χρήση γης, τη δημογραφική κατανομή ή την κατανομή των οικονομικών δραστηριοτήτων, με αποτέλεσμα να αυξάνονται οι κίνδυνοι πλημμύρας.

4.4

Αξιοσημείωτη θεωρούμε επίσης την ταξινόμηση των ποταμίων λεκανών και της παράκτιας ζώνης σε εκείνες που παρουσιάζουν κίνδυνο πλημμύρας και εκείνες που δεν παρουσιάζουν. Η ΕΟΚΕ συμφωνεί ότι αντικείμενο της διαχείρισης κινδύνων είναι ο περιορισμός της πιθανότητας και της επίδρασης των πλημμυρών και ότι, για τον σκοπό αυτόν, πρέπει να θεσπιστεί μια ταξινόμηση των δράσεων και μέτρων που μπορούν να αναληφθούν και των κριτηρίων που θα οδηγήσουν στην κατάλληλη επιλογή για την κάθε περίπτωση.

4.5

Η ΕΟΚΕ προτείνει στην Επιτροπή να περιληφθούν όλως ιδιαιτέρως, στο άρθρο 9 και στο παράρτημα Α για τα σχέδια διαχείρισης, οι ακόλουθες αρχές και μέτρα:

Η προσαρμογή στην φυσιολογική λειτουργία των υδάτινων συστημάτων, ποτάμιων και παράκτιων, με την προώθηση της ανάκτησης των χώρων και στοιχείων αυτορρύθμισης των ποταμίων λεκανών (αναδάσωση ορεινών περιοχών, προστασία των υγροτόπων και των σχετικών οικοσυστημάτων, γραμμές ελέγχου της διάβρωσης και της εναπόθεσης υπολειμμάτων στις ποτάμιες λεκάνες, προγράμματα αντικατάστασης της χρήσης των γαιών, κ.λπ.).

Η αρχή της επίτευξης της βιώσιμης ανάπτυξης των πεδίων κατακλύσεως μέσω:

της εκτίμησης του εκμεταλλεύσιμου οικονομικού δυναμικού από χρήσεις των πεδίων αυτών συμβατές με την φυσιολογική λειτουργία των πλημμυρών,

του προγραμματισμού για μια μετάβαση προς συγκεκριμένα πρότυπα, ως προς τα διάφορα πεδία προγραμματισμού, ιδίως δε του πολεοδομικού προγραμματισμού.

4.6

Είναι σημαντικό, για την προώθηση της συμμετοχής της κοινωνίας των πολιτών στην πρόληψη των κινδύνων και των επιπτώσεων των πλημμυρών, να αναπτυχθεί σε όλα τα κράτη μέλη ένα σύστημα ενημέρωσης και συμμετοχής του πληθυσμού, όπως αυτό διαρθρώνεται βάσει του άρθρου 14 της ΟΠΥ. Προς τον σκοπό αυτόν, οι μηχανισμοί συμμετοχής πρέπει να αφορούν και τα σχέδια διαχείρισης του κινδύνου και τις προκαταρκτικές αξιολογήσεις.

Βρυξέλλες, 17 Μαΐου 2006

Η Πρόεδρος

της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής

Anne-Marie SIGMUND


(1)  Γνωμοδότηση CESE 125/2005, ΕΕ C 221 της 8ης Σεπτεμβρίου 2005.

(2)  Ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Συμβούλιο, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών - Διαχείριση του κινδύνου πλημμυρών - Πλημμύρες: πρόληψη, προστασία και μετριασμός των επιπτώσεών τους, COM(2004) 472 τελικό, της 12.7.2004.

(3)  Κανονισμός αριθ. 1698/2005 για τη στήριξη της αγροτικής ανάπτυξης από το ΕΓΤΑΑ.

(4)  Γνωμοδότηση CESE 125/2005 (ΕΕ C 221 της 8ης Σεπτεμβρίου 2005)

(5)  Βλ. σημεία 3.2 και 3.3 της προαναφερόμενης γνωμοδότησης CESE 125/2005, ΕΕ C 221 της 8ης Σεπτεμβρίου 2005.


Top