52004PC0752

Βρυξέλλες, 16.11.2004

COM(2004) 752 τελικό

2003/0184 (COD)

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ σύμφωνα με το άρθρο 251, παράγραφος 2, δεύτερο εδάφιο της συνθήκης EK σχετικά με την

Κοινή θέση που καθόρισε το Συμβούλιο σχετικά με την έκδοση κανονισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΟΚ) αριθ. 1408/71 του Συμβουλίου περί εφαρμογής των συστημάτων κοινωνικής ασφάλισης στους μισθωτούς, στους μη μισθωτούς και στα μέλη των οικογενειών τους που διακινούνται εντός της Κοινότητας, καθώς και του κανονισμού (ΕΟΚ) αριθ. 574/72 του Συμβουλίου περί του τρόπου εφαρμογής του κανονισμού (ΕΟΚ) αριθ. 1408/71 (διάφορες τροποποιήσεις)

2003/0184 (COD)

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟσύμφωνα με το άρθρο 251, παράγραφος 2, δεύτερο εδάφιο της συνθήκης EKσχετικά με την

Κοινή θέση που καθόρισε το Συμβούλιο σχετικά με την έκδοση κανονισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΟΚ) αριθ. 1408/71 του Συμβουλίου περί εφαρμογής των συστημάτων κοινωνικής ασφάλισης στους μισθωτούς, στους μη μισθωτούς και στα μέλη των οικογενειών τους που διακινούνται εντός της Κοινότητας, καθώς και του κανονισμού (ΕΟΚ) αριθ. 574/72 του Συμβουλίου περί του τρόπου εφαρμογής του κανονισμού (ΕΟΚ) αριθ. 1408/71 (διάφορες τροποποιήσεις)

1- ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΤΟΥ ΦΑΚΕΛΟΥ

+++++ TABLE +++++

2- ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΤΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ

Ο κανονισμός (ΕΟΚ) αριθ. 1408/71 και ο κανονισμός εφαρμογής του, (ΕΟΚ) αριθ. 574/72, εξασφαλίζουν τον συντονισμό των συστημάτων κοινωνικής ασφάλισης των κρατών μελών έτσι ώστε να προστατεύονται τα δικαιώματα των ατόμων που διακινούνται εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Στις 31 Ιουλίου 2003, η Επιτροπή υπέβαλε πρόταση τροποποίησης των εν λόγω κανονισμών. Η εν λόγω πρόταση αποσκοπεί, αφενός, στο να καταστήσει ενήμερους τους κοινοτικούς αυτούς κανονισμούς ώστε να λαμβάνουν υπόψη τις αλλαγές που έχουν επέλθει στις εθνικές νομοθεσίες, και, αφετέρου, στο να διασαφηνίσει τη νομική κατάσταση όσον αφορά ορισμένα άρθρα των εν λόγω κανονισμών. Άλλος ένας στόχος της πρότασης είναι να ληφθούν υπόψη πρόσφατες εξελίξεις της νομολογίας του Δικαστηρίου των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων, ιδίως της νομολογίας που αφορά τα κριτήρια καθορισμού των ειδικών χρηματικών παροχών χωρίς συνεισφορά, οι οποίες αποτελούν αντικείμενο ειδικού συντονισμού (είναι μη εξαγώγιμες εφόσον ανταποκρίνονται στα προαναφερθέντα κριτήρια και περιέχονται στο παράρτημα IIα του κανονισμού), καθώς και της νομολογίας που αφορά τις σχέσεις του κανονισμού με τις διατάξεις των διμερών συμβάσεων κοινωνικής ασφάλισης (παραμένουν σε ισχύ εφόσον πληρούν τις προϋποθέσεις για να περιλαμβάνονται στο παράρτημα III του κανονισμού).

3- ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΟΙΝΗ ΘΕΣΗ

3.1. Γενικές παρατηρήσεις

Η κοινή θέση του Συμβουλίου, η οποία υιοθετήθηκε ομόφωνα σύμφωνα με το άρθρο 42 της συνθήκης ΕΚ, διατηρεί την ουσία της πρότασης της Επιτροπής που εστιάζεται κυρίως σε δύο σημεία:

- Την αναθεώρηση του καταλόγου των ειδικών χρηματικών παροχών χωρίς συνεισφορά που παρατίθεται στο παράρτημα IIα του κανονισμού (ΕΟΚ) αριθ. 1408/71, βάσει κριτηρίων που καθορίζονται στο άρθρο 4 παράγραφος 2α του εν λόγω κανονισμού και υπό το πρίσμα της νομολογίας του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου. Παρ' ότι το Συμβούλιο δεν μπόρεσε να συμφωνήσει σχετικά με τον κατάλογο των παροχών που πρότεινε η Επιτροπή στην πρότασή της, πρέπει να αναφερθεί ότι ο αριθμός των παροχών (οι οποίες λόγω των ειδικών χαρακτηριστικών τους αποτελούν αντικείμενο ειδικού συντονισμού και καταβάλλονται αποκλειστικά στην επικράτεια του κράτους μέλους όπου κατοικεί μόνιμα ο δικαιούχος) που διατηρούνται στο παράρτημα στην κοινή θέση είναι έντονα μειωμένος σε σχέση με τον υπάρχοντα κατάλογο. Εξάλλου, βάσει της μελλοντικής νομολογίας του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου, η Επιτροπή επιφυλάσσεται να προβεί σε νέα πρόταση για την αναθεώρηση του παραρτήματος IIα κατά τρόπο που να εγγυάται την ομοιόμορφη διαχείριση όλων των συναφών παροχών.

- Την αναθεώρηση του παραρτήματος III του κανονισμού, το οποίο περιλαμβάνει τον κατάλογο των διμερών συμφωνιών που εξακολουθούν να εφαρμόζονται ύστερα από την έναρξη ισχύος του κανονισμού (ΕΟΚ) αριθ. 1408/71. Ο κατάλογος αυτός μπόρεσε να μειωθεί σημαντικά βάσει των κριτηρίων που επίσης καθορίστηκαν από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο και παρατίθενται στο άρθρο 7 παράγραφος 2 του κανονισμού.

3.2. Τροπολογίες του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, σε πρώτη ανάγνωση

Κατά τη σύνοδο ολομέλειάς του στις 11 Μαρτίου 2004, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ενέκρινε 4 τροπολογίες που έγιναν πλήρως αποδεκτές από την Επιτροπή στην τροποποιημένη πρόταση που υπέβαλε στις 22 Απριλίου 2004.

Αυτές οι τέσσερις τροπολογίες περιλαμβάνονται επίσης και στην κοινή θέση του Συμβουλίου.

Η προφορική τροπολογία ελήφθη υπόψη στην αιτιολογική σκέψη 6 της κοινής θέσης, η οποία καλεί τα κράτη μέλη να λάβουν μέτρα ώστε οι δυσμενείς συνέπειες ορισμένων τροποποιήσεων του καταλόγου των παροχών που παρατίθενται στο παράρτημα IIα - και πιο συγκεκριμένα όταν μια παροχή γίνεται μη εξαγώγιμη λόγω της εγγραφής της στο παράρτημα -, να μετριάζονται όσον αφορά τα πρόσωπα που στο παρελθόν ήταν αποδέκτες των παροχών αυτών, με την πρόβλεψη μιας ενδεχόμενης μεταβατικής περιόδου.

Οι τροπολογίες 1, 2 και 3 λαμβάνονται υπόψη στο παράρτημα I σημείο 2), ενότητα «Ζ. Ισπανία», ενότητα «Θ. Ιρλανδία» και ενότητα «ΚΕ. Ηνωμένο Βασίλειο», εφόσον οι εξεταζόμενες παροχές πληρούν απολύτως τα κριτήρια που προβλέπονται στο άρθρο 4 παράγραφος 2α του κανονισμού.

3.3. Νέες διατάξεις που εισάγει το Συμβούλιο και η θέση της Επιτροπής σχετικά με αυτές

3.3.1. Παράρτημα I σημείο 2) της κοινής θέσης - Ειδικές παροχές σε χρήμα χωρίς συνεισφορά του παραρτήματος IIα του κανονισμού (ΕΟΚ) αριθ. 1408/71

Το Συμβούλιο μπόρεσε να συμφωνήσει σχετικά με τον κατάλογο των χρηματικών παροχών χωρίς συνεισφορά που μπορούν να περιληφθούν στο παράρτημα IIα βάσει κριτηρίων που καθορίζονται στο άρθρο 4 παράγραφος 2 του κανονισμού. Ωστόσο, ορισμένα κράτη μέλη (Ηνωμένο Βασίλειο, Σουηδία και Φινλανδία) εκτιμούν ότι ορισμένες από τις παροχές τους[1] θα πρέπει να διατηρηθούν στο παράρτημα IIα λόγω των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών τους, που τις διακρίνουν από τις υπόλοιπες παροχές που διαγράφηκαν από το εν λόγω παράρτημα. Ως συμβιβασμό, το Συμβούλιο αποδέχθηκε τη διατήρηση αυτών των παροχών στο παράρτημα, έως ότου διατυπώσει την άποψή του το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο σχετικά με τις ιδιαιτερότητες που παρουσιάζουν αυτές οι παροχές, σε σχέση με τις παροχές που έχει ήδη εξετάσει και με βάση τα κριτήρια που καθορίζονται στο άρθρο 4 παράγραφος 2 του κανονισμού.

Σε μια δήλωση που επισυνάφθηκε στα πρακτικά του Συμβουλίου, η Επιτροπή επανέλαβε την άποψή της ότι, βάσει της νομολογίας του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου και των κριτηρίων του άρθρου 4 παράγραφος 2 του κανονισμού, οι υπό εξέταση παροχές δεν θα έπρεπε να περιλαμβάνονται στο παράρτημα IIα. Συνεπώς, επιφυλάσσεται του δικαιώματός της να προσφύγει στο Δικαστήριο και να υποβάλει ενδεχομένως, βάσει των συμπερασμάτων του Δικαστηρίου, πρόταση για την αναθεώρηση του καταλόγου των εγγραφών στο παράρτημα IIα.

Η Επιτροπή μπορεί να αποδεχθεί τη λύση αυτή εφόσον μακροπρόθεσμα εξασφαλίζει την ομοιόμορφη και αντικειμενική διαχείριση όλων των ισοδύναμων παροχών.

Πρέπει ακόμα να υπογραμμιστεί ότι κριτήρια πανομοιότυπα με αυτά που περιλαμβάνονται στο άρθρο 4 παράγραφος 2 του κανονισμού, είχαν εφαρμοστεί κατά την εξέταση των αιτημάτων για προσθήκη διαφόρων παροχών στο παράρτημα, τα οποία είχαν υποβάλει τα νέα κράτη μέλη στη διάρκεια των διαπραγματεύσεων για την προσχώρησή τους στην ΕΕ. Για λόγους σαφήνειας και ασφάλειας δικαίου, οι υπάρχουσες εγγραφές για τα νέα κράτη μέλη, οι οποίες παρατίθενται στη συνθήκη προσχώρησης, περιλαμβάνονται επίσης και στο κείμενο.

Παράλληλα, στο παράρτημα προστέθηκε ακόμα μια παροχή του Λουξεμβούργου (το εισόδημα για άτομα με βαριές αναπηρίες (άρθρο 1 παράγραφος 2 του νόμου της 12ης Σεπτεμβρίου 2003)) καθώς και μια παροχή της Φινλανδίας (Ειδικό βοήθημα υπέρ των μεταναστών (νόμος περί του ειδικού βοηθήματος υπέρ των μεταναστών, 1192/2002)). Οι εγγραφές αυτές αιτιολογούνται εφόσον οι παροχές στις οποίες αναφέρονται στοχεύουν και οι δύο στο να εξασφαλίσουν στους δικαιούχους τους ένα εισόδημα διαβίωσης και συνεπώς πληρούν τα κριτήρια που καθορίζονται στο άρθρο 4 παράγραφος 2 του κανονισμού (ΕΟΚ) αριθ. 1408/71.

3.3.2. Άρθρο 1 σημείο 3) και παράρτημα I σημείο 3) της κοινής θέσης - Διμερείς συμφωνίες του παραρτήματος III του κανονισμού (ΕΟΚ) αριθ. 1408/71 οι οποίες εξακολουθούν να εφαρμόζονται παρά την έναρξη ισχύος του κανονισμού 1408/71

Η τροποποίηση του άρθρου 7 παράγραφος 2 του κανονισμού 1408/71 η οποία προτείνεται από την κοινή θέση διευκρινίζει, σύμφωνα με τη νομολογία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου, τους όρους υπό τους οποίους μπορούν να παραμείνουν εν ισχύ οι συμβάσεις που προϋπήρχαν του κανονισμού, γεγονός που βρίσκει ευνοϊκή την Επιτροπή.

Στο παράρτημα III του εν λόγω κανονισμού, απαριθμούνται οι διμερείς συμφωνίες που πληρούν τους όρους αυτούς παραμένοντας συνεπώς εν ισχύ.

Εφόσον ο κανονισμός υποκαθιστά τις συμφωνίες που προηγούνται της έναρξης ισχύος του και που εμπίπτουν στο ίδιο πεδίο εφαρμογής, προστίθεται παρατήρηση ως εισαγωγική φράση του παραρτήματος III, η οποία διευκρινίζει ότι οι συμφωνίες που εμπίπτουν στο ίδιο πεδίο εφαρμογής και κατά συνέπεια εξακολουθούν να εφαρμόζονται, δεν περιλαμβάνονται στο παράρτημα III.

Εξάλλου, τροποποιήθηκε η διατύπωση ορισμένων εγγραφών στο τρέχον παράρτημα ώστε να διασαφηνιστούν χωρίς ωστόσο να αλλάξει το περιεχόμενό τους.

3.3.3. Άρθρο 1 σημείο 1 στοιχείο β) της κοινής θέσης - Τροποποίηση του άρθρου 3 του κανονισμού 1408/71

Οι τροποποιήσεις που προτείνονται από το Συμβούλιο στην κοινή θέση ενισχύουν τους όρους εφαρμογής της αρχής της ίσης μεταχείρισης. Οι τροποποιήσεις αυτές είναι αποδεκτές από την Επιτροπή.

3.3.4. Άρθρο 1 σημείο 5) της πρότασης της Επιτροπής - Τροποποίηση του άρθρου 33 του κανονισμού 1408/71

Στην κοινή θέση του Συμβουλίου δεν περιλαμβάνεται η τροποποίηση του άρθρου 33 που πρότεινε η Επιτροπή. Το Συμβούλιο εκτιμά ότι είναι σκόπιμη η αναμονή έως την έναρξη ισχύος του νέου απλοποιημένου κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 883/2004 ο οποίος, βάσει του άρθρου 5 (εξομοίωση των γεγονότων) και του άρθρου 30 (εισφορές του δικαιούχου συντάξεων), θα καταστήσει δυνατή την παρακράτηση εισφορών σε όλες τις συντάξεις που καταβάλλονται σε έναν δικαιούχο, πλην όμως χρειάζεται διατάξεις εφαρμογής στον μελλοντικό κανονισμό εφαρμογής (βλ. δήλωση του Συμβουλίου στα πρακτικά). Σε δήλωσή της που επισυνάπτεται στα πρακτικά, η Επιτροπή επαναλαμβάνει την πρόθεσή της να περιλάβει στον νέο κανονισμό εφαρμογής διατάξεις για την εφαρμογή του άρθρου 30 του νέου κανονισμού 883/2004. Κατά συνέπεια, η θέση του Συμβουλίου στο θέμα αυτό είναι απόλυτα αποδεκτή από την Επιτροπή.

3.3.5. Άρθρο 1 σημείο 9)· άρθρο 3· παράρτημα I σημείο 1) στοιχείο β), σημείο 4) στοιχείο γ), σημείο 5) στοιχείο γ) και στοιχείο στ)· παράρτημα II σημείο 4) της κοινής θέσης

Όπως και η Γερμανία, η Αυστρία ζήτησε και αυτή την κατάργηση της εγγραφής στο παράρτημα II, ενότητα « ΙΑ. Αυστρία», η οποία εξαιρούσε ορισμένα ειδικά συστήματα κοινωνικής ασφάλισης για τους μη μισθωτούς εργαζομένους από το πεδίο εφαρμογής του κανονισμού, κατ' εφαρμογή του άρθρου 1 στοιχείο ι) τέταρτο εδάφιο του κανονισμού (ΕΟΚ) αριθ. 1408/71. Η Επιτροπή επικροτεί την πρωτοβουλία αυτή, η οποία επιτρέπει την εφαρμογή των διατάξεων του κανονισμού 1408/71 σε αυτά τα ειδικά συστήματα. Το εν λόγω μέτρο απαιτεί μια μεταβατική περίοδο, η οποία στην κοινή θέση παρατείνεται έως την 1η Ιανουαρίου 2005, γεγονός που είναι απόλυτα αποδεκτό δεδομένων των αναγκαίων χρονικών περιθωρίων για την έκδοση του κανονισμού. Ακόμα, το μέτρο απαιτεί τη θέσπιση διατάξεων σχετικών με τον υπολογισμό των παροχών καθώς και διασαφηνίσεις σχετικά με τους αρμόδιους φορείς.

3.3.6. Παράρτημα I, σημείο 1) στοιχείο γ) περίπτωση ii) και σημείο 5) στοιχείο δ) και παράρτημα II, σημεία 1) και 3) της κοινής θέσης

Οι τροποποιήσεις είναι καθαρά τυπικές και οφείλονται, αφενός, σε αλλαγή της ορολογίας στη γαλλική νομοθεσία που διέπει τις οικογενειακές παροχές και, αφετέρου, στις αλλαγές του αρμόδιου φορέα στη Σουηδία και τη Δανία.

3.3.7. Παράρτημα I, σημείο 5) της κοινής θέσης - Εγγραφή σχετικά με τη Δανία

Ύστερα από την αφαίρεση από το παράρτημα IIα της δανικής προσωρινής παροχής που καταβάλλεται σε ανέργους οι οποίοι συμμετέχουν στο σύστημα "ευέλικτης απασχόλησης" επί δώδεκα μήνες (ledighedsydelse), θεωρείται αναγκαίο να προβλεφθεί μια εγγραφή στο παράρτημα VI, η οποία να διευκρινίζει ότι η παροχή αυτή πρέπει να συντονιστεί σύμφωνα με τις διατάξεις του κεφαλαίου περί ανεργίας.

4- ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

Η Επιτροπή εγκρίνει στο σύνολό της την κοινή θέση, η οποία ανταποκρίνεται στους στόχους της πρότασης της Επιτροπής ενώ παράλληλα λαμβάνει υπόψη όλες τις τροπολογίες του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.

5 ΔΗΛΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ

Βλ. παράρτημα.

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

ΔΗΛΩΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΑ ΠΡΑΚΤΙΚΑ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ

Δήλωση της Επιτροπής σχετικά με το άρθρο 1 παράγραφος 5 της πρότασης της Επιτροπής

«Η Επιτροπή προτίθεται να περιλάβει ορισμένα μέτρα στον κανονισμό εφαρμογής ώστε να αντιμετωπιστούν οι πρακτικές συνέπειες του άρθρου 30.»

Δήλωση της Επιτροπής σχετικά με το παράρτημα ΙIα

"Η Επιτροπή πρότεινε την τροποποίηση του καταλόγου των εγγραφών που περιλαμβάνονται στο παράρτημα IIα (ιδίως όσον αφορά τις εξής παροχές: το επίδομα τέκνου (Φινλανδία), το επίδομα αναπηρίας και το επίδομα ανάπηρου τέκνου (Σουηδία), το επίδομα διαβίωσης για αναπήρους (disability living allowance), το επίδομα διαρκούς φροντίδας για ηλικιωμένους (attendance allowance), το επίδομα για την παροχή φροντίδας σε αναπήρους (carer's allowance) (Ηνωμένο Βασίλειο) και εξακολουθεί να φρονεί ότι η τροποποίηση αυτή είναι αναγκαία ώστε να πληρούνται τα κριτήρια της νομολογίας και τα κριτήρια που καθορίστηκαν στην κοινή θέση του 2003 του Συμβουλίου σχετικά με την πρόταση για διάφορες τροποποιήσεις. Συνεπώς, επιφυλάσσεται του δικαιώματός της να προσφύγει στο Δικαστήριο και να υποβάλει ενδεχομένως, βάσει των συμπερασμάτων του Δικαστηρίου, πρόταση για την αναθεώρηση του καταλόγου των εγγραφών στο παράρτημα IIα.

[1] Για το Ηνωμένο Βασίλειο:- Το επίδομα διαβίωσης για αναπήρους (νόμος του 1991 περί του επιδόματος διαβίωσης για αναπήρους και του επιδόματος εργασίας για αναπήρους (Disability Living Allowance and Disability Working Allowance Act) της 27ης Ιουνίου 1991, άρθρο 1, και κανονισμός του 1991 περί του επιδόματος διαβίωσης για αναπήρους και του επιδόματος εργασίας για αναπήρους (Βόρεια Ιρλανδία) (Disability Living Allowance and Disability Working Allowance (Northern Ireland) Order) της 24ης Ιουλίου 1991, άρθρο 3).- Το επίδομα διαρκούς φροντίδας για ηλικιωμένους (Attendance allowance - νόμος του 1975 περί της κοινωνικής ασφάλισης (Social Security Act) της 20ής Μαρτίου 1975, άρθρο 35, και νόμος του 1975 περί της κοινωνικής ασφάλισης (Βόρεια Ιρλανδία) (Social Security (Northern Ireland) Act) της 20ής Μαρτίου 1975, άρθρο 35).- Το επίδομα για την παροχή φροντίδας σε αναπήρους (Carer's allowance - νόμος του 1975 περί της κοινωνικής ασφάλισης (Social Security Act) της 20ής Μαρτίου 1975, άρθρο 37, και νόμος του 1975 περί της κοινωνικής ασφάλισης (Βόρεια Ιρλανδία) (Social Security (Northern Ireland) Act) της 20ής Μαρτίου 1975, άρθρο 37).Για τη Σουηδία: Επίδομα αναπηρίας και επίδομα ανάπηρου τέκνου (νόμος αριθ. 703 του 1998).Για τη Φινλανδία: Επίδομα τέκνου (νόμος περί επιδόματος τέκνου αριθ. 444/69).