52004DC0590

Βρυξέλλες, 7.9.2004

COM(2004) 590 τελικό

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΣΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ, ΣΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ, ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ

Έρευνα στον τομέα της ασφάλειας – τα επόμενα βήματα

.

Έρευνα στον τομέα της ασφάλειας – τα επόμενα βήματα

Τον Οκτώβριο του 2003, οι Επίτροποι Busquin και Liikanen συνεκάλεσαν μια ‘Ομάδα Προσωπικοτήτων για την έρευνα στον τομέα της ασφάλειας’, απαρτιζόμενη από εκπροσώπους των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων, πανεπιστημίων και βιομηχανιών. Πρωταρχικό καθήκον της Ομάδας Προσωπικοτήτων για την έρευνα στον τομέα της ασφάλειας ήταν «να προτείνει αρχές και προτεραιότητες για ένα Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα Έρευνας στον τομέα της Ασφάλειας (ΕΠΕΑ) το οποίο να ευθυγραμμίζεται με τους στόχους της εξωτερικής πολιτικής, της πολιτικής ασφάλειας και της αμυντικής πολιτικής της ΕΕ και με τη φιλοδοξία της τελευταίας να οικοδομήσει έναν χώρο ελευθερίας, ασφάλειας και δικαιοσύνης».

Στις 15 Μαρτίου 2004, η Ομάδα υπέβαλε στον Πρόεδρο Prodi την έκθεσή της με τίτλο ‘Η έρευνα στην υπηρεσία μιας ασφαλούς Ευρώπης’. Η έκθεση περιγράφει τα βασικά στοιχεία που πρέπει να χαρακτηρίζουν ένα ΕΠΕΑ καθώς και τους τρόπους με τους οποίους μπορεί αυτό να συμβάλει στην αντιμετώπιση των νέων προκλήσεων που θέτει για την ασφάλεια ο μεταβαλλόμενος κόσμος. Κατωτέρω σχολιάζονται τα επόμενα βήματα που σχεδιάζει η Επιτροπή για την έρευνα στον τομέα της ασφάλειας. Στην παρούσα επισυνάπτονται η επιτελική σύνοψη, τα συμπεράσματα και οι συστάσεις που περιέχονται στην έκθεση της Ομάδας Προσωπικοτήτων.

Η Επιτροπή καλωσορίζει την έκθεση της Ομάδας Προσωπικοτήτων για την έρευνα στον τομέα της ασφάλειας. Συμμερίζεται το γενικό πνεύμα των συστάσεων και των προσανατολισμών που διατυπώνονται στην έκθεση, και θα λάβει, σε συνεργασία με τα άμεσα ενδιαφερόμενα μέρη, τα αναγκαία μέτρα όπως διευκρινίζεται στο κεφάλαιο 4 – Τα επόμενα βήματα.

Η Επιτροπή καλεί το Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο να εγκρίνουν τους προσανατολισμούς της έκθεσης της Ομάδας Προσωπικοτήτων για την έρευνα στον τομέα της ασφάλειας, και να υποστηρίξουν τις προτάσεις που περιγράφονται συνοπτικά στην παρούσα ανακοίνωση και στο παράρτημά της.

1. Εισαγωγή

Οι πολιτικές, κοινωνικές και τεχνολογικές εξελίξεις δημιούργησαν ένα ρευστό περιβάλλον ασφάλειας, στο οποίο οι κίνδυνοι και τα ευάλωτα σημεία είναι περισσότερο διαφοροποιημένα και λιγότερο ορατά. Έχουν ανακύψει νέες απειλές οι οποίες αγνοούν τα κρατικά σύνορα και στρέφονται κατά των ευρωπαϊκών συμφερόντων εντός και εκτός της επικράτειας της ΕΕ.

Συμβάντα όπως οι επιθέσεις στα επιβατηγά τρένα στη Μαδρίτη τον Μάρτιο του 2004 υπογραμμίζουν την ανάγκη ενίσχυσης της ασφάλειας των πολιτών σε όλη την Ευρώπη. Επιπλέον, έπειτα από τη διεύρυνση της ΕΕ και τη μετάβαση σε μια ‘Ευρώπη των 25’, και συνεπώς την επέκταση των συνόρων της Ένωσης ανατολικά και νότια, απαιτούνται πρόσθετες προσπάθειες ώστε να κατοχυρωθεί ένα αντίστοιχα υψηλό επίπεδο ασφάλειας σε όλη την Ένωση.

Η Ευρώπη θα πρέπει να αξιοποιήσει και να συνδυάσει το σχετικά ανεκμετάλλευτο δυναμικό της βιομηχανίας ασφάλειας και το δυναμικό της ερευνητικής κοινότητας, για να αντιμετωπίσει με αποτελεσματικό και καινοτόμο τρόπο τις, σημερινές και μελλοντικές, αυξανόμενες και διαφοροποιούμενες προκλήσεις για την ασφάλεια, να βελτιώσει την προστασία των πολιτών και να διαδραματίσει ουσιαστικό ρόλο στις δραστηριότητες διατήρησης της ειρήνης. Οι σημερινές απειλές για την ασφάλεια μπορούν να αντιμετωπισθούν αποτελεσματικά μόνο σε ευρωπαϊκή κλίμακα.

Οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων έχουν επανειλημμένα υπογραμμίσει την αναγκαιότητα αντιμετώπισης των νέων προκλήσεων για την ασφάλεια καθώς και την αναγκαιότητα ανάπτυξης μιας ισχυρής βιομηχανικής και τεχνολογικής βάσης για τον σκοπό αυτό. Συγκεκριμένα:

- το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της Κολωνίας έδωσε έμφαση στην ανάγκη ανάπτυξης μιας ανταγωνιστικής και δυναμικής βιομηχανικής και αμυντικής βάσης·

- το Συμβούλιο της Λισαβόνας έθεσε τον στόχο της μετάβασης σε μια ανταγωνιστική κοινωνία της γνώσης·

- το Συμβούλιο της Βαρκελώνης έκανε έκκληση για αύξηση των συνολικών προσπαθειών της Ένωσης στους τομείς της έρευνας, της ανάπτυξης και της καινοτομίας·

- το Συμβούλιο της Θεσσαλονίκης αποφάσισε τη λήψη συγκεκριμένων μέτρων στον τομέα της άμυνας·

- το Συμβούλιο ενέκρινε τη Στρατηγική της ΕΕ για την Ασφάλεια υπό τον τίτλο ‘Μια ασφαλής Ευρώπη σε έναν καλύτερο κόσμο’[1]·

- οι συζητήσεις στα πλαίσια του Συμβουλίου των Βρυξελλών της 25/26ης Μαρτίου 2004 κατέληξαν σε Διακήρυξη για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας.

2. Η αναγκαιότητα ανάπτυξης της έρευνας και της τεχνολογίας στον τομέα της ασφάλειας

Ο ρόλος της τεχνολογίας στην αντιμετώπιση των νέων προκλήσεων για την ασφάλεια είναι καθοριστικός. Η Ευρώπη διαθέτει δυναμικό έρευνας, ανάπτυξης και εφαρμογής ενός μεγάλου φάσματος τεχνολογιών ασφάλειας. Εντούτοις, για να είναι σε θέση να αντιμετωπίσει την ποικιλομορφία των νέων απειλών, η Ευρώπη θα πρέπει να υπερβεί τις διαρθρωτικές και λειτουργικές αδυναμίες που παρουσιάζει σήμερα, και συγκεκριμένα να περιορίσει τον κατακερματισμό και την αλληλοεπικάλυψη των προσπαθειών, να αυξήσει τη συνεργασία και να εξασφαλίσει τυποποίηση και διαλειτουργικότητα.

Στην Ευρώπη υπήρξε επί μακρόν σαφής διαχωρισμός μεταξύ της αμυντικής και της μη αμυντικής έρευνας. Σήμερα, πολλές τεχνολογίες έχουν ‘διττή χρήση’: οι εξελίξεις που σημειώνονται στις ‘πολιτικές’ τεχνολογίες ενισχύουν τις αμυντικές ικανότητες, ενώ αντιστρόφως οι εξελίξεις που επιτεύχθηκαν αρχικά για αμυντικούς σκοπούς επιφέρουν ουσιαστικές καινοτομίες και οφέλη στην καθημερινή ζωή των πολιτών. Επιπλέον, η τρομοκρατία έχει θολώσει τη διαχωριστική γραμμή μεταξύ της εσωτερικής (αστυνομικής) και της εξωτερικής (στρατιωτικής) ασφάλειας. Κατά συνέπεια, θα πρέπει πλέον να παύσει ο σχετικός διαχωρισμός.

Στην ανακοίνωση που εξέδωσε τον Μάρτιο του 2003 επί μιας κοινής πολιτικής στον τομέα του αμυντικού εξοπλισμού[2], η Επιτροπή υπογράμμισε την αναγκαιότητα ανάπτυξης μιας ανταγωνιστικής βιομηχανικής βάσης προς υποστήριξη της Ευρωπαϊκής Πολιτικής Ασφάλειας και Άμυνας (ΕΠΑΑ): βασική προϋπόθεση για την επίτευξη αυτού του στόχου είναι η βελτίωση του συντονισμού σε ευρωπαϊκό επίπεδο, με την ενοποίηση των διαφόρων πολιτικών, οικονομικών, βιομηχανικών και ρυθμιστικών δράσεων. Επιπλέον, η Κοινή Εξωτερική Πολιτική και Πολιτική Ασφάλειας (ΚΕΠΠΑ), στο πλαίσιο της οποίας υποστηρίζονται οι ανθρωπιστικές δράσεις και παρεμβάσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης, εξαρτάται σήμερα και θα εξαρτάται στο μέλλον από τη διαθεσιμότητα τεχνολογιών αιχμής, ικανών να μεγιστοποιήσουν την αποτελεσματικότητα των σχετικών δράσεων.

Ένα συνεκτικό, σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης, πρόγραμμα έρευνας στον τομέα της ασφάλειας μπορεί να προσδώσει ουσιαστική αξία στη βέλτιστη αξιοποίηση ενός ιδιαίτερα υψηλού βιομηχανικού δυναμικού. Η έρευνα αυτή θα πρέπει να έχει ως γνώμονα την ανάπτυξη ικανοτήτων και διαλειτουργικών συστημάτων, προϊόντων και υπηρεσιών, χρήσιμων για την προστασία των πολιτών, των εδαφών και των κρίσιμων υποδομών της Ευρώπης αλλά και για τις δραστηριότητες διατήρησης της ειρήνης. Η ασφάλεια αποτελεί επίσης προϋπόθεση για την ομαλή λειτουργία καίριων υπηρεσιών όπως οι μεταφορές και ο ενεργειακός εφοδιασμός· η έρευνα έχει να διαδραματίσει ουσιαστικό ρόλο, ώστε να κατοχυρωθεί υψηλή προστασία της ασφάλειας των υπηρεσιών αυτών.

Μια ευρωπαϊκή πρωτοβουλία έρευνας στον τομέα της ασφάλειας θα πρέπει να διέπεται από τις αρχές προστασίας των ατομικών δικαιωμάτων και ελευθεριών, τις δημοκρατικές αξίες και τις αρχές ηθικής δεοντολογίας που προασπίζεται η Ένωση. Είναι απαραίτητο να διασφαλιστεί κατάλληλη ισορροπία μεταξύ, αφενός, της επιτήρησης και του ελέγχου για την ελαχιστοποίηση των δυνητικών επιπτώσεων των τρομοκρατικών πράξεων και, αφετέρου, της προστασίας των ανθρώπινων δικαιωμάτων, της ιδιωτικής ζωής, της κοινωνικής συνοχής και ένταξης, και της επιτυχούς ένταξης των μειονοτήτων. Η τεχνολογική πρόοδος πρέπει να συμβαδίζει με την εξέλιξη της πολιτικής, και μια δυναμική πολιτική της ΕΕ υπέρ της ανάπτυξης της τεχνολογίας ασφάλειας μπορεί να βελτιώσει την ποιότητα της νομοθεσίας και άλλων πολιτικών πρωτοβουλιών.

Για να ανταποκριθεί στην ανάγκη ενίσχυσης και βελτίωσης του συντονισμού της έρευνας στον τομέα της ασφάλειας, η Επιτροπή προέβη σε δύο συγκεκριμένες ενέργειες: πρώτον, δρομολόγησε μια προπαρασκευαστική δράση για την έρευνα στον τομέα της ασφάλειας[3] και, δεύτερον, συγκρότησε μια Ομάδα Προσωπικοτήτων υψηλού επιπέδου η οποία κλήθηκε να παράσχει συμβουλές επί μακροπρόθεσμης στρατηγικής για την έρευνα στον τομέα της ασφάλειας στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Η πρώτη πρόσκληση υποβολής που προκηρύχθηκε στο πλαίσιο της προπαρασκευαστικής δράσης έκλεισε στις 23 Ιουνίου, ενώ η έκθεση της Ομάδας Προσωπικοτήτων υποβλήθηκε τον Μάρτιο[4].

3. Η έκθεση της Ομάδας Προσωπικοτήτων

Στην έκθεση της Ομάδας Προσωπικοτήτων επισημαίνεται ο ρόλος του ευρωπαϊκού συντονισμού και της ανάπτυξης προηγμένων τεχνολογιών για την παρακολούθηση και τον έλεγχο των εντοπιζόμενων απειλών, για την πρόληψη σοβαρών συμβάντων όπως οι τρομοκρατικές επιθέσεις, και για τη διαχείριση κρίσεων και τις ανθρωπιστικές παρεμβάσεις. Υπογραμμίζεται η ουσιαστική κινητήρια ώθηση που μπορεί να δώσει και η συμβολή που μπορεί να έχει ένα Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα Έρευνας στον τομέα της Ασφάλειας (ΕΠΕΑ) στην αντιμετώπιση των νέων προκλήσεων ενός μεταβαλλόμενου κόσμου.

Στην έκθεση της, η Ομάδας Προσωπικοτήτων συνιστά μεταξύ άλλων τα εξής:

- θέσπιση ενός ΕΠΕΑ, από το 2007 και μετά, το οποίο θα εστιάζεται ιδίως σε ζητήματα εσωτερικής ασφάλειας και θα λαμβάνει χρηματοδότηση ύψους 1 τουλάχιστον δισεκατομμυρίου ευρώ ετησίως, επιπρόσθετη οποιασδήποτε χρηματοδότησης παρέχουν σήμερα το κοινοτικό πρόγραμμα πλαίσιο έρευνας, οι εθνικές ή άλλες διακυβερνητικές πηγές·

- δημιουργία μιας “Συμβουλευτικής Επιτροπής για την Έρευνα στον τομέα της Ασφάλειας” η οποία θα αναλάβει να καθορίσει τους στρατηγικούς άξονες δράσης, τη συμμετοχή των χρηστών, τους μηχανισμούς υλοποίησης και ένα στρατηγικό σχέδιο έρευνας για το ΕΠΕΑ·

- λαμβανομένων υπόψη των πολιτικών εξελίξεων και πολλών υφιστάμενων πρωτοβουλιών, ενίσχυση της συνεργασίας των ευρωπαϊκών θεσμικών οργάνων μεταξύ τους και με τα άλλα άμεσα ενδιαφερόμενα μέρη.

4. Τα επόμενα βήματα

Η Επιτροπή καλωσορίζει την έκθεση της Ομάδας Προσωπικοτήτων. Συμμερίζεται το γενικό πνεύμα των συστάσεων και των προσανατολισμών που διατυπώνονται στην εν λόγω έκθεση και προτίθεται να λάβει, σε συνεργασία με τα άμεσα ενδιαφερόμενα μέρη, τα αναγκαία μέτρα σε τέσσερα κυρίως επίπεδα:

α) Διαβούλευση και συνεργασία με τα άμεσα ενδιαφερόμενα μέρη

Το φθινόπωρο του 2004, η Επιτροπή θα συγκροτήσει μια ‘Συμβουλευτική Επιτροπή για την Έρευνα στον τομέα της Ασφάλειας’ αποστολή της οποίας θα είναι να παράσχει συμβουλές ως προς το περιεχόμενο του ΕΠΕΑ και την υλοποίησή του, λαμβάνοντας δεόντως υπόψη τις προτάσεις της Ομάδας Προσωπικοτήτων. Η Συμβουλευτική Επιτροπή θα απαρτίζεται από εμπειρογνώμονες εκπροσωπούντες διάφορες ομάδες άμεσα ενδιαφερομένων: τους χρήστες, τη βιομηχανία και ερευνητικούς οργανισμούς. Η Συμβουλευτική Επιτροπή θα προσδιορίσει τις ανάγκες των χρηστών και θα ενθαρρύνει τη συνεργασία μεταξύ των κρατών μελών σε ό,τι αφορά την ανταλλαγή δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας και εμπιστευτικών πληροφοριών και την προστασία της ασφάλειας των πληροφοριών.

Η Επιτροπή θα διασφαλίσει τον αποτελεσματικό συντονισμό του ΕΠΕΑ με τις εσωτερικές της ερευνητικές ικανότητες και με άλλες ευρωπαϊκές ερευνητικές δραστηριότητες, ανεξαρτήτως αν αυτές χρηματοδοτούνται σε κοινοτικό, εθνικό ή διακυβερνητικό επίπεδο. Θα επιδιωχθεί επίσης συντονισμός με τις σχετικές εργασίες διεθνών οργανισμών όπως ο ΟΗΕ, ο ΟΑΣΕ και το ΝΑΤΟ, και με τις δραστηριότητες ευρωπαϊκών οργανισμών όπως η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Διαστήματος (ΕΥΔ).

β) Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα Έρευνας στον τομέα της Ασφάλειας

Ανταποκρινόμενη στη σύσταση θέσπισης ενός Ευρωπαϊκού Προγράμματος Έρευνας στον τομέα της Ασφάλειας (ΕΠΕΑ) με αφετηρία το έτος 2007, η Επιτροπή θα δρομολογήσει διάλογο μεταξύ των θεσμικών οργάνων με σκοπό την επίτευξη συναίνεσης επί ενός τέτοιου προγράμματος, με βάση τα αποτελέσματα της προπαρασκευαστικής δράσης για την έρευνα στον τομέα της ασφάλειας η οποία θα συνεχισθεί μέχρι τα τέλη του 2006[5]. Η έρευνα στον τομέα της ασφάλειας έχει συμπεριληφθεί στην ανακοίνωση της Επιτροπής για τις δημοσιονομικές προοπτικές της Ένωσης για την περίοδο 2007-2013[6].

Στις αρχές του 2005 θα υποβληθεί η πρόταση προγράμματος, όπου και θα καθορίζονται το περιεχόμενο, το πολυετές δημοσιονομικό σχέδιο και το θεσμικό πλαίσιο του ΕΠΕΑ, ως μέρος του 7ου κοινοτικού προγράμματος πλαισίου έρευνας[7]. Το ΕΠΕΑ προβλέπεται να τεθεί σε εφαρμογή ως ειδικό πρόγραμμα έρευνας, για το οποίο θα ισχύουν ειδικές διαδικασίες (π.χ. υποκείμενες σε απαιτήσεις τήρησης της εμπιστευτικότητας), κανόνες συμμετοχής και ρυθμίσεις σύναψης συμβάσεων και χρηματοδότησης.

Η Επιτροπή λαμβάνει υπό σημείωση τη σύσταση της Ομάδας Προσωπικοτήτων σύμφωνα με την οποία το ΕΠΕΑ θα πρέπει να διαθέτει επαρκές επίπεδο πόρων και συμμερίζεται την άποψη ότι η χρηματοδότηση του ΕΠΕΑ θα πρέπει να είναι επιπρόσθετη εκείνης που διασφαλίζεται σήμερα από το κοινοτικό πρόγραμμα πλαίσιο έρευνας, από εθνικές ή άλλες διακυβερνητικές πηγές. Η θέση αυτή ευθυγραμμίζεται με τον στόχο της αύξησης των επενδύσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην έρευνα στο 3% του ΑΕΠ μέχρι το 2010. Επιπλέον, θα πρέπει να αναζητηθούν σημεία συμπληρωματικότητας με άλλους πολιτικούς μηχανισμούς και προϋπολογισμούς ώστε να διασφαλισθεί η εφαρμογή των αποτελεσμάτων της έρευνας.

γ) Αποτελεσματικό θεσμικό πλαίσιο

Η Επιτροπή θα μεριμνήσει ώστε κατά την ανάπτυξη της έρευνας στον τομέα της ασφάλειας να ληφθούν πλήρως υπόψη οι απαιτήσεις της Ευρωπαϊκής Στρατηγικής για την Ασφάλεια, της Κοινής Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφαλείας (ΚΕΠΠΑ), της Ευρωπαϊκής Πολιτικής Ασφάλειας και Άμυνας (ΕΠΑΑ) και των άλλων πολιτικών της Επιτροπής που συνδέονται με την εσωτερική ασφάλεια.

Η Επιτροπή είναι αποφασισμένη να αναπτύξει τη συνεργασία και τις συνέργειες μεταξύ των κοινοτικών δράσεων έρευνας στον τομέα της ασφάλειας και των σχετικών εργασιών του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Άμυνας (ΕΟΑ). Η συμμετοχή της Επιτροπής στο διοικητικό συμβούλιο του Οργανισμού και η ανάπτυξη στενών σχέσεων συνεργασίας θα συμβάλουν στην επίτευξη του στόχου της συμπληρωματικότητας με τις εργασίες του ΕΟΑ και, όπου κρίνεται σκόπιμο, στην αμοιβαία αξιοποίηση των αποτελεσμάτων της έρευνας. Η Επιτροπή ενθαρρύνει τα κράτη μέλη να συνεργαστούν μαζί της με σκοπό τη βελτίωση του συντονισμού και τη βελτιστοποίηση της αξιοποίησης των ερευνητικών και τεχνολογικών αποτελεσμάτων σε πολιτικές και αμυντικές εφαρμογές και σε εφαρμογές στον τομέα της ασφάλειας. Ο από κοινού προσδιορισμός και κάλυψη των κοινών ερευνητικών, αναπτυξιακών και τεχνολογικών αναγκών θα συμβάλει στην προώθηση της συνεργασίας μεταξύ των αρμόδιων αρχών σε διάφορα επίπεδα, με σαφή και συγκεκριμένο τρόπο.

δ) Δομή διακυβέρνησης ανταποκρινόμενη στον επείγοντα χαρακτήρα και τη φύση των εργασιών

Η Επιτροπή θα αναπτύξει, κατόπιν διαβουλεύσεων με τα κράτη μέλη και τα λοιπά άμεσα ενδιαφερόμενα μέρη και με βάση την εμπειρία που έχει η ίδια αποκομίσει από τη διαχείριση προγραμμάτων, μηχανισμούς ικανούς να διασφαλίσουν με τον καλύτερο τρόπο την αποτελεσματική διαχείριση του ΕΠΕΑ.

Η Επιτροπή θα αναπτύξει αποτελεσματικούς και ευέλικτους μηχανισμούς σύναψης συμβάσεων, συμμετοχής και χρηματοδότησης – για παράδειγμα, για να επιτρέψει τη συγχρηματοδότηση νέων τεχνολογιών από τις δημόσιες αρχές και, ως εκ τούτου, να διασφαλίσει υψηλό βαθμό συνέργειας ή συμπληρωματικότητας - , κατόπιν διαβουλεύσεων με τα άμεσα ενδιαφερόμενα μέρη και με βάση την εμπειρία που θα αποκομίσει από την εφαρμογή των κανόνων και διαδικασιών της προπαρασκευαστικής δράσης.

5. Συμπέρασμα

Η προσέγγιση που εκτίθεται ανωτέρω θα διασφαλίσει ένα κοινοτικό πλαίσιο για την έρευνα στον τομέα της ασφάλειας, ικανό να προσδώσει ουσιαστική προστιθέμενη αξία, δεδομένου ότι:

θα αναγνωρίζει ότι η διαθεσιμότητα νέων τεχνολογιών αποτελεί βασικό στοιχείο για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας· ένα δυναμικό και δομημένο πρόγραμμα έρευνας στον τομέα της ασφάλειας σε ευρωπαϊκό επίπεδο είναι απαραίτητο και θα συμβάλει στην προστασία των ευρωπαίων πολιτών και της ευρωπαϊκής οικονομίας·

θα περιορίσει τον κατακερματισμό, τη διασπορά και την αλληλοεπικάλυψη των ευρωπαϊκών προσπαθειών και θα αυξήσει τη συνεργασία (μεταξύ ιδίως των κρατών μελών), θα προάγει την τυποποίηση, τη διαλειτουργικότητα και τη συγκριτική αξιολόγηση της αριστείας και ως εκ τούτου θα βελτιώσει την απόδοση των ευρωπαϊκών προσπαθειών, διευκολύνοντας κατ’αυτό τον τρόπο τη δημιουργία μιας αληθινά ευρωπαϊκής αγοράς ασφάλειας·

θα ανταποκρίνεται στις προκλήσεις και τις προοπτικές μιας διευρυμένης Ένωσης 25 κρατών μελών, συνολικού πληθυσμού 455 εκατομμυρίων·

θα αναγνωρίζει ότι η ασφάλεια αποτελεί κοινό πρόβλημα για όλα τα κράτη μέλη και όλους τους πολίτες, για το οποίο πρέπει να αναζητηθούν ενιαίες ή κοινές λύσεις, πλήρως σύμφωνες με τις ευρωπαϊκές ανθρώπινες αξίες και κανόνες ηθικής δεοντολογίας·

θα βασίζεται στη μέχρι σήμερα κοινοτική εμπειρία διαχείρισης κοινών ερευνητικών προγραμμάτων και σε ένα γνωστό και αποδεκτό νομικό πλαίσιο συνεργασίας δημόσιου και ιδιωτικού τομέα μέσω της ΕΤΑ.

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

Η έρευνα στην υπηρεσία μιας ασφαλούς Ευρώπης

Ομάδα Προσωπικοτήτων για την έρευνα στον τομέα της ασφάλειας

Επιτελική σύνοψη και συστάσεις

Επιτελική σύνοψη

Στη σημερινή παγκοσμιοποιημένη κοινωνία, η Ευρωπαϊκή Ένωση αντιμετωπίζει νέες ευκαιρίες, αλλά και νέους κινδύνους. Οι πολιτικές, κοινωνικές και τεχνολογικές εξελίξεις δημιούργησαν ένα ρευστό περιβάλλον ασφαλείας, στο οποίο οι κίνδυνοι και τα ευάλωτα σημεία είναι περισσότερο διαφοροποιημένα και λιγότερο ορατά. Έχουν ανακύψει νέες απειλές οι οποίες αγνοούν τα κρατικά σύνορα και στρέφονται κατά των ευρωπαϊκών συμφερόντων εντός και εκτός της επικράτειας της ΕΕ. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο αναγνώρισε τις εν λόγω απειλές τον Δεκέμβριο του 2003, με την έγκριση της στρατηγικής της ΕΕ για την ασφάλεια, υπό τον τίτλο: 'Μια ασφαλής Ευρώπη σε έναν καλύτερο κόσμο'.

Οι απειλές αυτές απαιτούν ευρωπαϊκές απαντήσεις και μια συνολική προσέγγιση της ασφάλειας που περιλαμβάνει τόσο την εσωτερική όσο και την εξωτερική ασφάλεια, και μπορεί να συνδυάσει τα πολιτικά με τα στρατιωτικά μέσα. Όσο στενότερα συνεργάζεται η Ευρωπαϊκή Ένωση με τα Ηνωμένα Έθνη, τον ΟΑΣΕ (Οργανισμός για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη), το ΝΑΤΟ (Οργανισμός των Χωρών του Βορειοατλαντικού Συμφώνου) και όλους τους διεθνείς εταίρους της, τόσο αποτελεσματικότερη θα είναι η συμβολή της στη διεθνή ασφάλεια. Ειδικότερα, η ΕΕ χρειάζεται να αναπτύξει μέσα για την προστασία των πολιτών στο εσωτερικό της, καθώς και να χρησιμοποιήσει σημαντικούς πόρους για τη διατήρηση της ειρήνης, την ανθρωπιστική βοήθεια και για δραστηριότητες θεσμικής ανάπτυξης εκτός της Ένωσης.

Για την επίτευξη των εν λόγω στόχων, η Ευρώπη πρέπει να αξιοποιήσει τα τεχνολογικά της πλεονεκτήματα. Η τεχνολογία από μόνη της δεν μπορεί να εγγυηθεί την ασφάλεια, αλλά η ασφάλεια χωρίς τη στήριξη της τεχνολογίας καθίσταται αδύνατη. Η τεχνολογία μας δίνει πληροφορίες για τις απειλές, μας βοηθά να προστατευτούμε αποτελεσματικά από αυτές και, εν ανάγκη, μας επιτρέπει να τις εξουδετερώσουμε. Επιπροσθέτως, οι νέες τάσεις της τεχνολογίας προσφέρουν νέες ευκαιρίες. Οι εφαρμογές στον πολιτικό τομέα, στην ασφάλεια και στην άμυνα αξιοποιούν ολοένα και περισσότερο την ίδια τεχνολογική βάση, δημιουργώντας νέες συνέργειες μεταξύ των διαφόρων τομέων της έρευνας.

Η χρήση της τεχνολογίας ως 'κινητήριου μοχλού' για μια ασφαλή Ευρώπη απαιτεί υπερσύγχρονες βιομηχανίες, ισχυρή υποδομή γνώσεων, κατάλληλη χρηματοδότηση και βέλτιστη χρήση πόρων. Η Ευρώπη διαθέτει υψηλής ποιότητας ερευνητικά ινστιτούτα και μια αξιόλογη και διαφοροποιημένη βιομηχανική βάση, η οποία της επιτρέπει να ανταποκρίνεται στις τεχνολογικές απαιτήσεις στον τομέα της ασφάλειας. Ωστόσο, οι διαρθρωτικές ανεπάρκειες σε θεσμικό και πολιτικό επίπεδο εμποδίζουν την Ευρώπη να εκμεταλλευθεί το επιστημονικό, τεχνολογικό και βιομηχανικό της δυναμικό. Η διαχωριστική γραμμή μεταξύ της έρευνας στον αμυντικό και στον πολιτικό τομέα, η απουσία ειδικών πλαισίων για την έρευνα στον τομέα της ασφάλειας σε επίπεδο ΕΕ, η περιορισμένη συνεργασία μεταξύ κρατών μελών και η έλλειψη συντονισμού μεταξύ εθνικών και ευρωπαϊκών προσπαθειών, όλα αυτά επιδεινώνουν την έλλειψη δημόσιας χρηματοδότησης της έρευνας και αποτελούν μεγάλα εμπόδια στην εξεύρεση αποδοτικών από οικονομική άποψη λύσεων.

Για να υπερνικηθούν οι εν λόγω ανεπάρκειες, η Ευρώπη χρειάζεται να αυξήσει τη χρηματοδότησή της και να βελτιώσει τη συνοχή των προσπαθειών της. Αυτό προϋποθέτει α) αποτελεσματικό συντονισμό μεταξύ των εθνικών και των ευρωπαϊκών ερευνητικών δραστηριοτήτων, β) συστηματική ανάλυση των αναγκών σε μέσα που αφορούν την ασφάλεια και εκτείνονται από την ασφάλεια στον πολιτικό τομέα έως και την ασφάλεια στον αμυντικό τομέα, γ) πλήρη αξιοποίηση της συνέργειας μεταξύ της έρευνας στον αμυντικό τομέα, στον τομέα της ασφάλειας και στον πολιτικό τομέα, δ) ειδικές νομικές προϋποθέσεις και μέσα χρηματοδότησης της έρευνας στον τομέα της ασφάλειας σε ευρωπαϊκό επίπεδο, και ε) θεσμικούς διακανονισμούς, επαρκώς αποδοτικούς όσο και ευέλικτους, για τον συνδυασμό των προσπαθειών των κρατών μελών και της Κοινότητας και τη συμμετοχή και άλλων ενδιαφερόμενων εταίρων.

Πρόσφατες πρωτοβουλίες καταδεικνύουν την αυξανόμενη συνειδητοποίηση της ανάγκης για δράση. Σε αυτό το πλαίσιο, η δημιουργία του 'Οργανισμού στον τομέα της ανάπτυξης αμυντικών ικανοτήτων, της έρευνας, των προμηθειών και των εξοπλισμών' και η Προπαρασκευαστική Δράση της Επιτροπής για την έρευνα στον τομέα της ασφάλειας έχουν ιδιαίτερη σημασία. Η προώθηση όλων αυτών των πρωτοβουλιών και η ένταξή τους σε μια συνεκτική προσέγγιση αποτελεί πρόκληση. Η θέσπιση του Ευρωπαϊκού Προγράμματος Έρευνας στον τομέα της Ασφάλειας (ΕΠΕΑ) από το 2007 και μετέπειτα αποτελεί μείζονα συμβολή προς την κατεύθυνση επίτευξης του εν λόγω στόχου.

Το ΕΠΕΑ πρέπει να αξιοποιήσει τον διττό χαρακτήρα των τεχνολογιών και την αυξανόμενη επικάλυψη των λειτουργιών ασφαλείας ώστε να γεφυρώσει το χάσμα μεταξύ της έρευνας στον πολιτικό και στον αμυντικό τομέα. Για να υποστηρίξει μια συνολική προσέγγιση της ασφάλειας, πρέπει να χρηματοδοτήσει ερευνητικές δραστηριότητες που στοχεύουν στην ανάπτυξη χρήσιμων συστημάτων και προϊόντων:

- Ιδίως για την προστασία της εδαφικής ακεραιότητας των κρατών μελών, της εθνικής τους κυριαρχίας, του πληθυσμού τους και των κρίσιμης σημασίας υποδομών τους από διακρατικές απειλές, και

- για τις αποστολές της ΕΕ 'εκτός της Ένωσης για τη διατήρηση της ειρήνης, την πρόληψη των συγκρούσεων και την ενίσχυση της διεθνούς ασφάλειας, σύμφωνα με τις αρχές του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών'.

Το ΕΠΕΑ πρέπει να μεγιστοποιήσει τα οφέλη των πολυδιάστατων πτυχών της τεχνολογίας. Για να ενισχυθεί η συνέργεια, το πρόγραμμα πρέπει να εγκύψει στα 'σημεία τομής' μεταξύ πολιτικών και αμυντικών εφαρμογών και να προωθήσει τον διατομεακό μετασχηματισμό και ενσωμάτωση των τεχνολογιών. Επίκεντρό του πρέπει να είναι η διαλειτουργικότητα και η συνδετικότητα, ως κύρια στοιχεία της διασυνοριακής και διυπηρεσιακής συνεργασίας. Σε ένα αρχικό στάδιο πρέπει να εκπονηθεί ένας κεντρικός πυρήνας κανόνων και προτύπων διαρθρωτικού σχεδιασμού.

Το ΕΠΕΑ πρέπει να συμπληρώσει τα κοινοτικά προγράμματα στον πολιτικό τομέα αφενός, και τις ερευνητικές δραστηριότητες στον τομέα της ασφάλειας και της άμυνας που διεξάγονται σε εθνικό και διακυβερνητικό επίπεδο, αφετέρου. Ο αποτελεσματικός συντονισμός μεταξύ του ΕΠΕΑ και άλλων σχετικών ερευνητικών δραστηριοτήτων είναι κρίσιμος, ώστε να διασφαλιστεί η συνοχή των προσπαθειών.

Επιπλέον, πρέπει στο πλαίσιο του ΕΠΕΑ να ληφθούν υπόψη οι ειδικές πτυχές της αγοράς στον τομέα της ασφάλειας. Αυτό συνεπάγεται τη δημιουργία νέων χρηματοδοτικών μέσων και κανόνων για τη μεταφορά τεχνολογίας. Συγχρόνως, οι πελάτες πρέπει να συμμετέχουν σε ολόκληρη τη διαδικασία, ώστε να αποφευχθεί η αποσύνδεση της έρευνας από την αγορά.

Το ΕΠΕΑ, όπως σκιαγραφείται εδώ, παρουσιάζει μεγάλο κοινωνικό ενδιαφέρον και μπορεί να προσφέρει σημαντική προστιθέμενη αξία. Θα βοηθήσει στην ενίσχυση της ασφάλειας της Ευρώπης, η οποία από μόνη της αποτελεί προϋπόθεση πολυάριθμων κοινοτικών πολιτικών (στον τομέα των μεταφορών, της ενέργειας, των τηλεπικοινωνιών, κ.λπ.). Το πρόγραμμα θα προωθήσει τη διασυνοριακή συνεργασία, θα τονώσει την ανταγωνιστικότητα της ευρωπαϊκής βιομηχανίας και θα ενισχύσει την ερευνητική βάση της Ευρώπης. Πολύ δε περισσότερο, θα συμβάλλει σημαντικά στην πολιτική της ΕΕ για την ανάπτυξη και την ανταγωνιστικότητα, όπως θεσπίστηκε στη Λισαβόνα και στη Βαρκελώνη.

Για όλους αυτούς τους λόγους, το ΕΠΕΑ πρέπει να χρηματοδοτηθεί από την Κοινότητα. Πρέπει να διαθέτει ελάχιστο ετήσιο προϋπολογισμό 1 δισεκατομμύριο ευρώ, με δυνατότητα ενδεχομένως περαιτέρω σταδιακής αύξησής του. Σύμφωνα με τον στόχο της ΕΕ να επενδυθεί το 3% του ΑΕΠ στην έρευνα, η χρηματοδότηση του ΕΠΕΑ πρέπει να είναι επιπρόσθετη οιασδήποτε χρηματοδότησης διασφαλίζεται σήμερα από το κοινοτικό πρόγραμμα πλαίσιο έρευνας ή από εθνικές ή διακυβερνητικές πηγές. Μια τέτοια επένδυση θα συμβάλλει σημαντικά ώστε να καταστεί η Ευρώπη ασφαλέστερη για τους πολίτες της.

Συμπεράσματα και συστάσεις

Λαμβάνοντας υπόψη τις τεράστιες προκλήσεις που αντιμετωπίζει η διευρυμένη Ευρωπαϊκή Ένωση, η παρούσα έκθεση παρουσιάζει την άμεση ανάγκη προσαρμογής της χρηματοδότησης και της οργάνωσης των ευρωπαϊκών ερευνητικών δραστηριοτήτων στη νέα πραγματικότητα όσον αφορά την ασφάλεια και την τεχνολογία.

Για να επιτευχθεί αυτό, προτείνουμε:

α) Τον συνδυασμό των εθνικών, διακυβερνητικών και κοινοτικών ερευνητικών προσπαθειών στο πλαίσιο μιας αδιάλειπτης πολιτικοστρατιωτικής διαδικασίας, με τον πλέον αποτελεσματικό τρόπο·

β) Την ανάπτυξη ενός ειδικού Ευρωπαϊκού Προγράμματος Έρευνας στον τομέα της Ασφάλειας (ΕΠΕΑ).

Συγχρόνως, επιμένουμε ότι ο σεβασμός των πολιτικών ελευθεριών και των ηθικών αρχών πρέπει να διέπει όλες τις ευρωπαϊκές ερευνητικές δραστηριότητες.

Το ΕΠΕΑ μπορεί να αποφέρει προστιθέμενη αξία στο ευρωπαϊκό έργο και παρουσιάζει μεγάλο κοινωνικό ενδιαφέρον. Έχει τη δυνατότητα να προωθήσει την ανταγωνιστικότητα της βιομηχανίας και να ενισχύσει την ερευνητική βάση της Ευρώπης. Θα προωθήσει τη διασυνοριακή συνεργασία και θα συμβάλλει στην πολιτική της ΕΕ για την ανάπτυξη και την ανταγωνιστικότητα, όπως αποφασίστηκε στη Λισαβόνα και στη Βαρκελώνη. Έτι περαιτέρω, θα συμβάλλει στην ενίσχυση της ασφάλειας της ΕΕ, η οποία αποτελεί από μόνη της την προϋπόθεση πολλών κοινοτικών πολιτικών (στον τομέα των μεταφορών, της ενέργειας, των τηλεπικοινωνιών, κ.λπ.). Για όλους αυτούς τους λόγους, το ΕΠΕΑ πρέπει να χρηματοδοτηθεί από την Κοινότητα.

Το ΕΠΕΑ δεν πρέπει να αντικαταστήσει ή να επαναλάβει τις προσπάθειες των κρατών μελών. Σκοπός του πρέπει να είναι να τις υποστηρίξει και να τις συμπληρώσει, προσδίδοντας σε αυτές νέα συνοχή. Έχοντας αυτά κατά νου, διατυπώνουμε τις ακόλουθες συστάσεις:

1. Πρέπει να δρομολογηθεί, το αργότερο έως το 2007, το ΕΠΕΑ, με κοινοτική χρηματοδότηση, διασφαλίζοντας τη συμμετοχή όλων των κρατών μελών. Η ελάχιστη χρηματοδότησή του πρέπει να είναι ένα δισεκατομμύριο ευρώ ετησίως, το οποίο θα προστεθεί στην υφιστάμενη χρηματοδότηση. Το εν λόγω επίπεδο δαπανών πρέπει να επιτευχθεί γρήγορα, με δυνατότητα να αυξηθεί σταδιακά περαιτέρω, εάν κριθεί σκόπιμο, ώστε το συνδυασμένο επίπεδο επενδύσεων της ΕΕ στην έρευνα για την ασφάλεια (κοινοτικές, εθνικές και διακυβερνητικές) να προσεγγίσει αυτό των ΗΠΑ.

2. Το ΕΠΕΑ πρέπει να χρηματοδοτήσει έργα έρευνας που αφορούν τις ικανότητες, έως το επίπεδο της επίδειξης, τα οποία είναι χρήσιμα ιδίως για την εσωτερική ασφάλεια της ΕΕ και για τα καθήκοντα των ΚΕΠΠΑ/ΕΠΑΑ.

3. Για τη γεφύρωση του χάσματος μεταξύ της πολιτικής και της αμυντικής έρευνας, το ΕΠΕΑ πρέπει να επιδιώξει να μεγιστοποιήσει τα οφέλη των πολυδιάστατων πτυχών της τεχνολογίας. Προκειμένου να ενισχυθεί η συνέργεια, πρέπει να ενθαρρυνθεί ο μετασχηματισμός, η ενσωμάτωση των εφαρμογών και η μεταφορά τεχνολογίας από τον έναν τομέα στον άλλο.

4. Το ΕΠΕΑ πρέπει να επικεντρωθεί στη διαλειτουργικότητα και στη συνδετικότητα, ως κύρια στοιχεία της διασυνοριακής και διυπηρεσιακής συνεργασίας. Σε αυτό το πλαίσιο, πρέπει να εκπονηθεί ένας πυρήνας κανόνων και προτύπων αρχιτεκτονικού σχεδιασμού κατά την αρχική φάση.

5. Οι κανόνες που διέπουν το ΕΠΕΑ πρέπει να είναι κατάλληλοι για τις ιδιαιτερότητες της έρευνας στον τομέα της ασφάλειας. Η Επιτροπή πρέπει, σε διαβούλευση με όλους τους άμεσα ενδιαφερόμενους, να εκπονήσει τους αναγκαίους κανόνες για τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας και τη μεταφορά τεχνολογίας.

6. Αναγνωρίζοντας ότι πολλές απαιτήσεις θα προσδιοριστούν σε κυβερνητικό επίπεδο, πρέπει να δημιουργηθούν νέα μέσα χρηματοδότησης, ώστε να καταστεί δυνατόν να διατεθεί στην έρευνα χρηματοδότηση ύψους έως και 100% του κόστους, εφόσον δικαιολογείται.

7. Πρέπει να θεσπιστεί μια 'Συμβουλευτική Επιτροπή για την Έρευνα στον τομέα της Ασφάλειας', ώστε να χαράξει τις στρατηγικές γραμμές δράσης για την προετοιμασία του καταλόγου ερευνητικών θεμάτων του ΕΠΕΑ, καθώς και για να παράσχει συμβουλές σχετικά με τις αρχές και τους μηχανισμούς υλοποίησής του. Επιπλέον, πρέπει να εντοπίσει τους κρίσιμους τεχνολογικούς τομείς στους οποίους η Ευρώπη πρέπει να έχει ως στόχο την εγγενή ανταγωνιστική ικανότητα. Η Συμβουλευτική Επιτροπή πρέπει να απαρτίζεται από υψηλού επιπέδου εμπειρογνώμονες που εκπροσωπούν πελάτες του δημοσίου και του ιδιωτικού τομέα, τη βιομηχανία, τους ερευνητικούς οργανισμούς και άλλους σχετικούς ενδιαφερομένους.

8. Ο προσδιορισμός των αναγκών των πελατών θα αποτελέσει το κλειδί της επιτυχούς υλοποίησης του ΕΠΕΑ. Συνεπώς, πρέπει να θεσπιστεί ένας μηχανισμός σε επίπεδο ΕΕ για τον εντοπισμό, κατόπιν διαβούλευσης με τους πιθανούς πελάτες, των μελλοντικών αναγκών σε ικανότητες για τα καθήκοντα της εσωτερικής ασφάλειας.

9. Ο αποτελεσματικός συντονισμός πρέπει να διασφαλίσει ότι το ΕΠΕΑ δεν επαναλαμβάνει αλλά συμπληρώνει τις άλλες ευρωπαϊκές ερευνητικές δραστηριότητες, είτε χρηματοδοτούνται σε κοινοτικό, εθνικό ή διακυβερνητικό επίπεδο.

10. Η Επιτροπή και το Συμβούλιο πρέπει να διασφαλίσουν την αποτελεσματική και αποδοτική σχέση μεταξύ του ΕΠΕΑ και του μελλοντικού 'Οργανισμού στον τομέα της ανάπτυξης αμυντικών ικανοτήτων, της έρευνας, των προμηθειών και των εξοπλισμών'.

11. Το ΕΠΕΑ πρέπει να λαμβάνει υπόψη και ενδεχομένως να συντονίζεται με τις ερευνητικές προσπάθειες των διεθνών οργανισμών που είναι υπεύθυνοι για τα παγκόσμια ή περιφερειακά θέματα ασφάλειας.

12. Το ΕΠΕΑ πρέπει να αποσκοπεί στην ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας των ευρωπαϊκών βιομηχανιών ασφάλειας και στην τόνωση της ανάπτυξης της αγοράς (δημόσιας και ιδιωτικής) προϊόντων και συστημάτων ασφαλείας. Η εφαρμογή των προτάσεων δράσης που διατυπώνονται στην ανακοίνωση της Επιτροπής 'Για μια ευρωπαϊκή αγορά στον τομέα του αμυντικού εξοπλισμού' θα συμβάλλει σε μεγάλο βαθμό στην επίτευξη του εν λόγω στόχου και στη μεγιστοποίηση των πλεονεκτημάτων του ΕΠΕΑ.

[1] ‘Μια ασφαλής Ευρώπη σε έναν καλύτερο κόσμο’, υποβλήθηκε από τον Ύπατο Εκπρόσωπο Javier Solana στη σύνοδο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου στη Θεσσαλονίκη στις 19-20 Ιουνίου 2003, και εγκρίθηκε από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο στις 12 Δεκεμβρίου 2003.

[2] ‘Για να χαραχθεί μια πολιτική της ΕΕ στον τομέα του αμυντικού εξοπλισμού’, COM(2003) 113.

[3] Ανακοίνωση της Επιτροπής ‘σχετικά με την υλοποίηση της προπαρασκευαστικής δράσης για την ενίσχυση του ευρωπαϊκού βιομηχανικού δυναμικού έρευνας στον τομέα της ασφάλειας - προς ένα πρόγραμμα προώθησης της ευρωπαϊκής ασφάλειας μέσω της έρευνας και της τεχνολογίας’ [COM(2004) 72 τελικό, 3.2.2004], και απόφαση 2004/213/ΕΚ της Επιτροπής [ΕΕ L 67 της 5.3.2004].

[4] ‘Η έρευνα στην υπηρεσία μιας ασφαλούς Ευρώπης’, έκθεση της Ομάδας Προσωπικοτήτων για την έρευνα στον τομέα της ασφάλειας, ISBN 92-894-6611-1, Λουξεμβούργο, Υπηρεσία Επίσημων Εκδόσεων των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων, 2004. Διατίθεται στην ιστοθέση της Επιτροπής http://europa.eu.int/comm/research/security

[5] Από τις προτάσεις που έχουν παραληφθεί κατόπιν της πρόσκλησης υποβολής προτάσεων που προκηρύχθηκε το 2004 στο πλαίσιο της προπαρασκευαστικής δράσης, διαπιστώνεται ότι η ζήτηση υπερβαίνει κατά 15 φορές τον διαθέσιμο σχετικό προϋπολογισμό.

[6] Ανακοίνωση της Επιτροπής "Η οικοδόμηση του κοινού μας μέλλοντος – Προκλήσεις πολιτικής και δημοσιονομικά μέσα της διευρυμένης Ένωσης", COM(2004) 101, 10.2.2004.

[7] Ανακοίνωση της Επιτροπής "Η επιστήμη και η τεχνολογία, κλειδιά του μέλλοντος της Ευρώπης – Κατευθυντήριες γραμμές της πολιτικής της Ένωσης υπέρ της έρευνας", COM(2004) 353.