7.12.2004   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 302/39

1.1

Ο κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1228/2003 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με τους όρους πρόσβασης στο δίκτυο για τις διασυνοριακές ανταλλαγές ηλεκτρικής ενέργειας (αποκαλούμενος στο εξής «κανονισμός για την ηλεκτρική ενέργεια») έχει ως σκοπό τον καθορισμό δίκαιων κανόνων για τις διασυνοριακές ανταλλαγές ηλεκτρικής ενέργειας. Για τη διαμόρφωση των τιμών στην περίπτωση διασυνοριακής τροφοδοσίας και για την κατανομή του διαθέσιμου δυναμικού σύνδεσης πρέπει να θεσπιστούν δίκαιοι, προσανατολισμένοι στο κόστος, διαφανείς και άμεσα ισχύοντες κανόνες, οι οποίοι συνεκτιμούν τη σύγκριση αποτελεσματικών διαχειριστών δικτύων από διαρθρωτικά συγκρίσιμες περιοχές και συμπληρώνουν τις διατάξεις της οδηγίας 96/92/ΕΚ, ούτως ώστε να εξασφαλίζεται κατά τις διασυνοριακές συναλλαγές η ουσιαστική πρόσβαση στα δίκτυα μεταφοράς.

2.1

Η Δημοκρατία της Σλοβενίας υπέβαλε στην Επιτροπή αίτηση τροποποίησης του κανονισμού για την ηλεκτρική ενέργεια, ώστε να της επιτραπεί να συνεχίσει να χρησιμοποιεί το τρέχον σύστημα διαχείρισης συμφορήσεων στις διασυνδέσεις με την Αυστρία και την Ιταλία μέχρι την 1η Ιουλίου 2007. Επί του παρόντος, το ήμισυ του συνολικά διαθέσιμου δυναμικού των εν λόγω δύο διασυνδέσεων κατανέμεται από τη Σλοβενία βάσει του συστήματος αυτού. Στην πράξη, βάσει διακανονισμού που υφίσταται μεταξύ των ενδιαφερόμενων διαχειριστών δικτύων μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας, τα άλλα ημίσεα του συνολικού δυναμικού κατανέμονται από τους διαχειριστές δικτύων μεταφοράς της Ιταλίας και της Αυστρίας αντιστοίχως. Σύμφωνα με το τρέχον σύστημα της Σλοβενίας, σε περίπτωση που η συνολική ζήτηση υπερβαίνει το διαθέσιμο δυναμικό (συμφόρηση), αυτό κατανέμεται στους αιτούντες κατ' αναλογία (κατ' αναλογία περικοπή των αιτήσεων δυναμικού). Το δυναμικό κατανέμεται δωρεάν. Ένα τέτοιο σύστημα δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι δεν εισάγει διακριτική μεταχείριση και ότι βασίζεται στην αγορά κατά την έννοια του κανονισμού για την ηλεκτρική ενέργεια. Η εξαίρεση αυτή αιτιολογείται με το επιχείρημα ότι δεν έχει ολοκληρωθεί η αναδιάρθρωση της σλοβενικής βιομηχανίας ούτε έχει ακόμη προσαρμοστεί η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας στη χώρα αυτή στις νέες συνθήκες που επικρατούν στην αγορά (υψηλές επενδυτικές δαπάνες για την προστασία του περιβάλλοντος).

3.1

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στηρίζει την πρότασή της στο άρθρο 95 της Συνθήκης περί ιδρύσεως της Ευρωπαϊκής Κοινότητας, το οποίο αποτελεί μέρος του κεφαλαίου σχετικά με την εναρμόνιση των νομοθεσιών. Ωστόσο, δεδομένου ότι ο κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1228/2003 θεσπίσθηκε μετά από την ολοκλήρωση των ενταξιακών διαπραγματεύσεων και μετά την υπογραφή της συμφωνίας ένταξης, η Σλοβενία δεν είχε τη δυνατότητα να συμμετάσχει στη διαδικασία έγκρισης του κανονισμού. Το γεγονός αυτό και μόνο δικαιολογεί μια προσέγγιση υπό το πρίσμα της συμφωνίας και της πράξης ένταξης.

3.2

Η πράξη ένταξης περιλαμβάνει διατάξεις σχετικά με την εφαρμογή αποφάσεων των κοινοτικών οργάνων κυρίως όταν πρόκειται για αποφάσεις στη λήψη των οποίων δεν είχε τη δυνατότητα να λάβει μέρος ένα νέο κράτος μέλος, εφόσον η απόφαση αυτή λήφθηκε μεταξύ της ημερομηνίας υπογραφής της συμφωνίας προσχώρησης και της πραγματικής προσχώρησης, την 1η Μαΐου 2004. Αυτό ακριβώς ισχύει στην περίπτωση της Σλοβενίας.

3.3

Επομένως, το αίτημα της κυβέρνησης της Σλοβενίας να αναβληθεί έως την 1η Ιουλίου 2007 η εφαρμογή του άρθρου 6, εδάφιο 1 καθώς και των σχετικών διατάξεων που περιέχονται στο παράρτημα του κανονισμού και συνεπώς η σχετική πρόταση της Επιτροπής, πρέπει να εξετασθούν υπό το πρίσμα αυτών των διατάξεων.

3.4

Με βάση την αρχή «pacta sunt servanda», το αίτημα αυτό θα μπορούσε να απορριφθεί μόνο σε περίπτωση που η υιοθέτηση της πρότασης θα προκαλούσε ανεπανόρθωτη ζημιά σε ολόκληρη την Ένωση.

3.5

Στην πρότασή της, η Επιτροπή προβάλει το επιχείρημα ότι η μεταβατική περίοδος θα έχει ελάχιστες πρακτικές επιπτώσεις για τη λειτουργία της εσωτερικής αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας. Η ΕΟΚΕ συμφωνεί με αυτή την εκτίμηση. Ωστόσο, κανείς δεν θα μπορούσε να ισχυριστεί αβίαστα ότι η Σλοβενία θα επιτύχει, εντός της προτεινόμενης προθεσμίας, να λειτουργήσει πλήρως ως σχετικά σημαντική περιφερειακή κινητήρια δύναμη της ενιαίας αγοράς.

3.6

Ακόμη και το βάσιμο επιχείρημα ότι ο κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1228/2003 θεσπίστηκε για να δοθεί επί τέλους πραγματική ώθηση στο διεθνές εμπόριο ηλεκτρικής ενέργειας (1), και ότι το αίτημα της Σλοβενίας έρχεται σε αντίθεση προς το στόχο αυτό, αντισταθμίζεται από το γεγονός ότι το αίτημα αυτό είναι περιορισμένο ως προς το χρόνο, τον όγκο παραγωγής και τη γεωγραφική έκταση, με αποτέλεσμα να μην είναι αρκετά ισχυρό επιχείρημα ώστε να μπορεί να συντελέσει στην απόρριψη του αιτήματος.

3.7

Η κατ' αρχήν ορθή διαπίστωση ότι ο θεμιτός ανταγωνισμός μεταξύ, π.χ., των ευρωπαίων παραγωγών αλουμινίου και χάλυβα, ή μεταξύ των παραγωγών ηλεκτρικής ενέργειας, αποτελεί ουσιαστικό στοιχείο της εσωτερικής αγοράς, επίσης δεν υπερτερεί ως επιχείρημα.

3.8

Από την άλλη πλευρά όμως, η ανάγκη αφενός της προσφοράς ασφαλούς και αξιόπιστου συστήματος ηλεκτρικής ενέργειας στη Σλοβενία, και αφετέρου της διευκόλυνσης των επενδύσεων για την προστασία του περιβάλλοντος, συνηγορούν υπέρ της έγκρισης της πρότασης της Επιτροπής.

3.8.1.1

Κατά τη γνώμη της ΕΟΚΕ, η έγκριση της πρότασης της Επιτροπής επιβάλλεται ακόμη περισσότερο αν ληφθούν υπόψη οι παρατηρήσεις που διατύπωσε σχετικά με τις συνέπειες για τις τότε ακόμη υποψήφιες χώρες, στη γνωμοδότηση (2) που εξέδωσε στις 17 Οκτωβρίου 2001 για τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1228/2003: «… Οι τομείς της ηλεκτρικής ενέργειας και του φυσικού αερίου στις υποψήφιες χώρες χαρακτηρίζονται, … από πολύ λίγο ανταγωνιστικές υποδομές και μεθόδους διαχείρισης. Η άμεση συνέπεια αυτής της κατάστασης θα είναι η ισχυρή μείωση της απασχόλησης στις επιχειρήσεις των τομέων αυτών, πράγμα που θα προκαλέσει δυσβάστακτες κοινωνικές εντάσεις στις υποψήφιες χώρες, και ιδιαίτερα στις χώρες που δεν διαθέτουν ένα σύστημα κοινωνικής ασφάλειας παρόμοιο με το σύστημα που υπάρχει στα κράτη μέλη. Θα πρέπει συνεπώς να προσαρμοστεί το άνοιγμα των νέων αγορών στην αναδιάρθρωση των ενεργειακών κλάδων τους, προκειμένου οι υποψήφιες χώρες να είναι σε θέση να συμμετάσχουν στον ανταγωνισμό σε ισότιμη βάση.»

4.1

Τα επιχειρήματα που προβάλλονται από την Επιτροπή για να στηριχθεί η αναβολή έως την 1η Ιουλίου 2007 της θέσης σε εφαρμογή του άρθρου 6, παράγραφος 1 και των συναφών διατάξεων των κατευθυντήριων γραμμών του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1228/2003 για την αντιμετώπιση των προβλημάτων συμφόρησης, αν εξετασθούν από την οπτική του θεμιτού ανταγωνισμού στην εσωτερική αγορά, δεν επαρκούν ώστε να αιτιολογήσουν την τροποποίηση του εν λόγω κανονισμού.

4.2

Αντιθέτως, η προσέγγιση της ΕΟΚΕ με βάση το χρονικό διάστημα από τη θέσπιση του κανονισμού έως την υπογραφή της συμφωνίας ένταξης, θα αιτιολογούσε παρόμοια τροποποίηση. Λαμβάνοντας υπόψη ότι, σε περίπτωση αποδοχής του αιτήματος για αναβολή σύντομης διάρκειας δεν θα προκύψει ανεπανόρθωτη ζημιά για την Ένωση συνολικά, αλλά ότι θα συμβεί μάλλον το αντίθετο: ενισχύονται η ασφάλεια και η αξιοπιστία του συστήματος ηλεκτροπαραγωγής της Σλοβενίας αλλά και οι επενδύσεις για την προστασία του περιβάλλοντος, καθώς και επειδή η ΕΟΚΕ, στη γνωμοδότηση για τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1228/2003 (3) σχετικά με τον ανταγωνισμό στις τότε ακόμη υποψήφιες χώρες, κάλεσε την Ευρωπαϊκή Ένωση να προσφέρει τη βοήθειά της, προτείνεται, κατά την εξέταση της αίτησης, να ληφθεί σοβαρά υπόψη το γεγονός ότι η Σλοβενία δεν είχε τη δυνατότητα να λάβει μέρος στη συζήτηση για την θέσπιση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1228/2003.

4.3

Η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι η αιτιολογία και η νομική βάση της πρότασης της Επιτροπής θα πρέπει να συμπληρωθούν ή και να προσαρμοστούν στην προσέγγιση που περιγράφεται στα προηγούμενα σημεία, και συνιστά να υιοθετηθεί η πρόταση τροποποίησης (αναβολή της έναρξης της ισχύος του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1228/2003 έως την 1η Ιουλίου 2007).