30.4.2004   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 117/12

1.1.

Ήδη από το 1997, στην «πρόταση απόφασης του Συμβουλίου για την προώθηση των ευρωπαϊκών περιόδων εναλλασσόμενης κατάρτισης περιλαμβανομένης της μαθητείας» [COM(97) 572 τελικό] (1), η Επιτροπή είχε διατυπώσει την άποψη ότι, στα πλαίσια της υλοποίησης της εσωτερικής αγοράς, και γενικότερα της οικοδόμησης ενός χώρου χωρίς σύνορα, η κινητικότητα των προσώπων καθίσταται μια όλο και σημαντικότερη πτυχή της ιδιότητας του ευρωπαίου πολίτη, καθώς και ένα διαπολιτισμικό και κοινωνικό μέσον ένταξης.

1.2.

Όμως, η έλλειψη διαφάνειας ως προς τα επαγγελματικά προσόντα και ικανότητες θεωρήθηκε συχνά ως εμπόδιο για την κινητικότητα, είτε αυτή έχει εκπαιδευτικούς είτε επαγγελματικούς σκοπούς, ενώ παράλληλα μπορεί να θεωρηθεί ως περιορισμός για την ανάπτυξη της ευελιξίας της αγοράς εργασίας.

1.3.

Προκειμένου να αλλάξει η κατάσταση αυτή, τα τελευταία χρόνια έχει γίνει προφανές το ενδιαφέρον που αποδίδεται στα σχετικά ζητήματα, τόσο σε εθνικό όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο.

1.3.1.

Κατά το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της Λισαβόνας, το Μάρτιο του 2000, τα συμπεράσματα της προεδρίας όρισαν την αύξηση της διαφάνειας των προσόντων ως ένα από τα τρία κύρια στοιχεία της νέας προσέγγισης με σκοπό την καλύτερη προσαρμογή των συστημάτων εκπαίδευσης και κατάρτισης στις νέες ανάγκες της κοινωνίας της γνώσης για καλύτερο επίπεδο και ποιότητα απασχόλησης καθώς και για δια βίου εκπαίδευση.

1.3.2.

Δύο χρόνια αργότερα, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της Βαρκελώνης έθεσε, κυρίως, ως στόχο να καταστούν τα ευρωπαϊκά συστήματα εκπαίδευσης και κατάρτισης ποιοτικό σημείο αναφοράς σε παγκόσμιο επίπεδο, έως το 2010. Για το σκοπό αυτό, έκανε έκκληση για περαιτέρω δράση προκειμένου να εξασφαλιστεί η διαφάνεια των διπλωμάτων και των επαγγελματικών προσόντων, μέσω κατάλληλων μηχανισμών.

1.3.3.

Προς το σκοπό αυτόν, η ανακοίνωση της Επιτροπής σχετικά με σχέδιο δράσης για τις δεξιότητες και την κινητικότητα [COM(2002) 72 τελικό] ζητούσε την εφαρμογή και ανάπτυξη μέσων για την υποστήριξη της διαφάνειας και της δυνατότητας μεταφοράς των επαγγελματικών προσόντων, ώστε να διευκολυνθεί η κινητικότητα τόσο στο εσωτερικό των διαφόρων κλάδων όσο και μεταξύ τους. Η ίδια ανακοίνωση ζητούσε επίσης τη δημιουργία ενός ενιαίου ιστοχώρου ενημέρωσης για την κινητικότητα, ο οποίος θα αποτελεί μέρος ευρύτερου ευρωπαϊκού δικτύου για την παροχή ολοκληρωμένης και εύκολα προσπελάσιμης πληροφόρησης στους πολίτες, σχετικά κυρίως με τις θέσεις εργασίας, την κινητικότητα, τις μαθησιακές ευκαιρίες και τη διαφάνεια των επαγγελματικών προσόντων στην Ευρώπη. Εξάλλου, το Συμβούλιο, στο ψήφισμά του της 3ης Ιουνίου 2002, σχετικά με τα επαγγελματικά προσόντα και την κινητικότητα, έκανε έκκληση για αυξημένη συνεργασία, κυρίως προκειμένου να δημιουργηθεί ένα πλαίσιο διαφάνειας και αναγνώρισης που θα στηρίζεται στην αξιοποίηση των υφιστάμενων μέσων.

1.3.4.

Η εν λόγω αυξημένη συνεργασία δρομολογήθηκε στο πεδίο της επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης. Η διαδικασία αυτή, που καθορίστηκε με πρότυπο τη «διαδικασία της Μπολόνια» που εφαρμόζεται στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, βασίζεται σε δύο πολιτικά έγγραφα: τη δήλωση της Κοπεγχάγης της 30ής Νοεμβρίου 2002 και το ψήφισμα του Συμβουλίου, της 19ης Δεκεμβρίου 2002, σχετικά με την προαγωγή της ενισχυμένης ευρωπαϊκής συνεργασίας στον τομέα της επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης.

1.3.4.1.

Η δήλωση της Κοπεγχάγης ζητούσε ρητά την ανάληψη δράσης με σκοπό την αύξηση της διαφάνειας στην επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση με την εφαρμογή και την ορθολογική χρήση των μέσων και δικτύων πληροφόρησης, περιλαμβανομένης της ενσωμάτωσης σε ενιαίο πλαίσιο των υφιστάμενων μέσων, όπως το ευρωπαϊκό βιογραφικό σημείωμα, το συμπλήρωμα διπλώματος και πιστοποιητικού, το κοινό ευρωπαϊκό πλαίσιο αναφοράς για τις γλώσσες και το europass (ευρωπαϊκό βιβλιάριο κατάρτισης).

1.4.

Η υπό εξέταση πρόταση απόφασης θεσπίζει το ενιαίο πλαίσιο για τη διαφάνεια των επαγγελματικών προσόντων και ικανοτήτων που ζητούσε το ψήφισμα του Συμβουλίου, της 19ης Δεκεμβρίου 2002. Προβλέπει τα μέτρα εφαρμογής και τα υποστηρικτικά μέτρα που κρίνονται κατάλληλα.

2.1.

Η ΕΟΚΕ επικροτεί σε γενικές γραμμές το περιεχόμενο της υπό εξέταση πρότασης απόφασης του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου.

2.1.1.

Πράγματι, συμφωνεί με την άποψη ότι η αύξηση της διαφάνειας των επαγγελματικών προσόντων και ικανοτήτων θα διευκολύνει την κινητικότητα σε ολόκληρη την Ευρώπη για σκοπούς εκπαίδευσης και δια βίου κατάρτισης, ενώ παράλληλα θα συμβάλει στην ανάπτυξη μιας ποιοτικής εκπαίδευσης και κατάρτισης. Θα διευκολύνει επίσης την κινητικότητα για επαγγελματικούς σκοπούς, τόσο μεταξύ χωρών όσο και μεταξύ κλάδων, πράγμα που θα μπορούσε να συμβάλει στην προσωπική ανάπτυξη των πολιτών.

2.1.1.1.

Έτσι, ο μηχανισμός αυτός θα αποτελέσει ένα στοιχείο που θα συμβάλει στην πολιτική για την απασχόληση και στην ανάπτυξη της απασχόλησης, διευκολύνοντας τη δυνατότητα μεταφοράς των επαγγελματικών προσόντων. Πρόκειται για στοιχείο που προσφέρει μια πρόσθετη διάσταση στον ευρωπαϊκό χώρο κατάρτισης και προσδίδει βαρύτητα στην ιδιότητα του ευρωπαίου πολίτη, ενώ παράλληλα συμβάλλει στην προώθηση της ενιαίας αγοράς.

2.2.

Η ΕΟΚΕ εγκρίνει, σε γενικές γραμμές, την πρακτική και συγκεκριμένη εφαρμογή του προσανατολισμού αυτού, ο οποίος συνίσταται στη δημιουργία ενός φακέλου εγγράφων όπου θα εμφανίζεται η περιγραφή και η πιστοποίηση των επαγγελματικών προσόντων και ικανοτήτων που ο κάτοχός του έχει αποκτήσει, είτε μέσω αρχικής ή διαρκούς κατάρτισης, είτε μέσω επαγγελματικής εμπειρίας.

2.2.1.

Ο φάκελος αυτός, ως ενιαίο πλαίσιο παρουσίασης, θα περιλαμβάνει:

Στα έγγραφα αυτά, που είναι αναγνωρισμένα ως «έγγραφα europass», θα μπορούν να προστεθούν οποιαδήποτε άλλα έγγραφα εγκρίνει η Επιτροπή, κατόπιν διαβουλεύσεων με τις Εθνικές Υπηρεσίες Europass.

2.3.

Η ΕΟΚΕ επικροτεί επίσης την υποχρέωση που επιβάλλεται σε κάθε κράτος μέλος να συγκροτήσει μια Εθνική Υπηρεσία Europass (ΕΥΕ), η οποία θα είναι επιφορτισμένη με το συντονισμό, σε εθνικό επίπεδο, του συνόλου των δραστηριοτήτων Europass και η οποία θα αντικαταστήσει, κατά περίπτωση, τους υφιστάμενους φορείς που θα ασκούσαν ενδεχομένως σήμερα αντίστοιχες δραστηριότητες, όπως για παράδειγμα τα «σημεία επαφής».

2.3.1.

Οι υπηρεσίες αυτές νοούνται ως πραγματικές «ενιαίες θυρίδες» για τα θέματα αυτά, δεδομένου ότι συγκεντρώνουν τις ακόλουθες αρμοδιότητες:

2.3.2.

Εξάλλου, η ΕΟΚΕ εκφράζει την ικανοποίησή της για τη θέσπιση ευρωπαϊκού δικτύου των Εθνικών Υπηρεσιών Europass, οι δραστηριότητες του οποίου θα συντονίζονται από την Επιτροπή. Το δίκτυο αυτό θα διευκολύνει την ανταλλαγή πληροφοριών και ορθών πρακτικών μεταξύ των διαφόρων κρατών μελών, γεγονός που αναμένεται να συμβάλει στη βελτίωση της ποιότητας και της αποτελεσματικότητας του έργου της καθεμιάς από τις υπηρεσίες.

2.4.

Συνολικά, η ενσωμάτωση όλων των υφιστάμενων εργαλείων σε ένα συντονισμένο πλαίσιο, το οποίο θα προωθείται και θα παρακολουθείται σε κάθε χώρα από έναν ενιαίο φορέα —συνδεδεμένο σε δίκτυο σε ευρωπαϊκό επίπεδο— και το οποίο θα υποστηρίζεται από κατάλληλα συστήματα πληροφόρησης σε εθνικό και σε ευρωπαϊκό επίπεδο, διευκολύνει την πρόσβαση στα έγγραφα αυτά, αυξάνει τη συνεκτικότητά τους και προωθεί την προβολή τους. Ένας συντονισμένος φάκελος εγγράφων επιτρέπει πιο αποτελεσματική επικοινωνία από μια σειρά ασύνδετων μεταξύ τους εγγράφων. Συνιστά ένα «διαβατήριο» για την καλύτερη κατανόηση και κοινοποίηση των προσόντων των πολιτών.

2.5.

Η ΕΟΚΕ παρατηρεί με ενδιαφέρον ότι το περιεχόμενο της υπό εξέταση πρότασης συντονίζεται με το πνεύμα του πλαισίου δράσης που αποφάσισαν, το Φεβρουάριο του 2002, οι κοινωνικοί εταίροι σχετικά με την ανάπτυξη των επαγγελματικών ικανοτήτων και προσόντων καθ' όλη τη διάρκεια του βίου. Πράγματι, στον τομέα αυτόν, οι κοινωνικοί εταίροι —πέρα από το ότι πρέπει να αποδοθεί προτεραιότητα στις δράσεις αναγνώρισης και πιστοποίησης των επαγγελματικών ικανοτήτων και προσόντων— τόνισαν την αναγκαιότητα προαγωγής της διαφάνειας και της δυνατότητας μεταφοράς ως μέσου για τη διευκόλυνση της γεωγραφικής και επαγγελματικής κινητικότητας και για την αύξηση της αποτελεσματικότητας της αγοράς εργασίας.

2.5.1.

Όπως αναφέρει το έγγραφο της Επιτροπής, οι κοινωνικοί εταίροι καλούνται να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο σχετικά με την απόφαση αυτήν και πρέπει να κληθούν να συμμετάσχουν στην εφαρμογή της. Η Συμβουλευτική Επιτροπή για την Επαγγελματική Κατάρτιση (ΣΕΕΚ), που απαρτίζεται από εκπροσώπους των κοινωνικών εταίρων και των εθνικών αρχών των κρατών μελών, πρέπει να ενημερώνεται τακτικά για την εφαρμογή της απόφασης αυτής.

2.5.2.

Το σημείο αυτό θα πρέπει να περιλαμβάνεται στην έκθεση αξιολόγησης της εφαρμογής, την οποία θα υποβάλλει η Επιτροπή, ανά τετραετία, στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και στο Συμβούλιο.

2.5.3.

Η εν λόγω έκθεση αξιολόγησης αποτελεί συστατικό στοιχείο και ταυτόχρονα λογική συνέχεια της υπό εξέταση απόφασης και της εφαρμογής της. Ως εκ τούτου, η ΕΟΚΕ επιθυμεί να της υποβάλλεται, όταν εκδίδεται, για γνωμοδότηση.

3.1.

Η πρόταση απόφασης προβλέπει τη δυνατότητα να ενσωματώνονται στον φάκελο, εκτός από τους ευρωπαϊκούς μηχανισμούς, και οι μηχανισμοί που αφορούν τη διαφάνεια και που ενδεχομένως καταρτίζονται σε εθνικό ή κλαδικό επίπεδο, αφού εγκριθούν από την Επιτροπή, κατόπιν διαβουλεύσεως με τις Εθνικές Υπηρεσίες Europass (βλέπε σημείο 2.2).

3.1.1.

Σχετικά με το σημείο αυτό, η ΕΟΚΕ κρίνει ότι η εν λόγω διαδικασία, τα κριτήρια που τη διέπουν, ο τρόπος λειτουργίας της και, συνολικά, τα στοιχεία που συμβάλλουν στην ενσωμάτωση αυτήν είναι ασαφή, δεδομένου ότι δεν προσδιορίζονται επαρκώς. Κρίνει αναγκαίο να αναπτυχθεί περαιτέρω η επεξηγηματική πτυχή της διαδικασίας αυτής και να καταστεί «διαφανής».

3.2.

Η ΕΟΚΕ τονίζει τη σημασία που πρέπει να αποδοθεί στις εκστρατείες πληροφόρησης και επικοινωνίας που θα αναληφθούν τόσο σε ευρωπαϊκό και εθνικό, όσο και σε τομεακό επίπεδο.

3.2.1.

Πράγματι, ο υπό εξέταση μηχανισμός δεν αφορά αποκλειστικά τους νέους που ζητούν εργασία για πρώτη φορά, αλλά απευθύνεται στο σύνολο της αγοράς εργασίας. Είναι, λοιπόν, αναγκαίο η προώθησή του να υπερβεί τους πανεπιστημιακούς κύκλους και να διεισδύσει εις βάθος στους οργανισμούς εξεύρεσης εργασίας και τοποθετήσεων.

3.2.2.

Πέρα από τις απαραίτητες διασαφηνίσεις, η προώθηση αυτή, για να είναι αποδοτική, θα πρέπει να αγγίξει το ευρύ κοινό. Από την άποψη αυτήν, η τοποθέτηση σε ανοικτή σύνδεση του συνόλου των στοιχείων του εν λόγω μηχανισμού και η δημιουργία ενός λογότυπου που θα επιτρέπει την ταχεία και ειδοποιό παρουσίαση έχει πρωταρχική σημασία.

3.2.3.

Η τοποθέτηση αυτή σε ανοικτή σύνδεση θα συμβάλει στην αποτελεσματικότητα της σύνδεσης σε δίκτυο των Εθνικών Υπηρεσιών Europass, ενώ παράλληλα θα προσφέρει τη δυνατότητα πρόσβασης σε όλους τους εργαζομένους, συμπεριλαμβανομένων και εκείνων που μετακινούνται, πράγμα για το οποίο η ΕΟΚΕ εκφράζει την ικανοποίησή της.

3.2.4.

Εντούτοις, η τοποθέτηση σε ανοικτή σύνδεση του Europass II είναι, βέβαια, καθοριστική για την επίτευξη της μέγιστης αποτελεσματικότητας, δεν πρέπει όμως να γίνει εις βάρος των εγγράφων σε χαρτί, γιατί κάτι τέτοιο θα απέκλειε την πρόσβαση στο μηχανισμό αυτόν των εργαζομένων που δεν μπορούν να χρησιμοποιήσουν το Διαδίκτυο.

3.3.

Η ΕΟΚΕ επικροτεί τη διεύρυνση του πεδίου εφαρμογής του «europass-κατάρτιση». Πράγματι, η μετατροπή του «europass-κατάρτιση» σε «MobiliPass» οδηγεί σε αλλαγή περιεχομένου που επεκτείνεται πέρα από την εναλλασσόμενη με εργασία κατάρτιση. Θα μπορεί να περιλαμβάνει και άλλων ειδών κατάρτιση, όπως για παράδειγμα το ERASMUS και γενικότερα όλα τα κοινοτικά προγράμματα εκπαίδευσης και μαθητείας. Επομένως, θα παρέχει μια πιο πλήρη εικόνα των γνώσεων που έχουν αποκτηθεί στα πλαίσια της ενδο-ευρωπαϊκής κινητικότητας.

3.4.

Όσον αφορά τη χρηματοδότηση, ο προβλεπόμενος προϋπολογισμός είναι αντίστοιχος με εκείνον που είχε χορηγηθεί για το «europass-κατάρτιση» κατά τα προηγούμενα χρόνια, και τούτο παρότι ο μηχανισμός έχει γίνει πιο σύνθετος και παρά τη διεύρυνση της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε 25 κράτη μέλη. Ο προϋπολογισμός αυτός έχει αποφασιστεί μόνο για τα έτη 2005 και 2006, και τα επόμενα χρόνια δεν αναμένεται να γίνει ουσιαστική αύξηση.

3.4.1.

Η ΕΟΚΕ προτείνει, χωρίς να αναμένουμε το 2010, έτος υποβολής της έκθεσης αξιολόγησης στο Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο, να πραγματοποιηθεί ήδη από τις αρχές του 2007 μια δημοσιονομική εκτίμηση επί των δύο ετών λειτουργίας, ούτως ώστε να καθοριστούν, υπό το φως της εκτίμησης αυτής, οι προϋπολογισμοί που θα εκχωρηθούν για το 2007 και τα επόμενα έτη.

4.1.

Η ΕΟΚΕ εκφράζει τη συνολική ικανοποίησή της για την υπό εξέταση πρόταση.

4.2.

Ο μηχανισμός που παρουσιάζεται αποτελεί συνεκτική λογική συνέχεια, τόσο στο επίπεδο των αρχών όσο και στο επίπεδο της εφαρμογής τους, μίας σειράς προσανατολισμών και αποφάσεων που ελήφθησαν και στα Ευρωπαϊκά Συμβούλια της Λισαβόνας και της Βαρκελώνης, αλλά και στη δήλωση της Κοπεγχάγης του Νοεμβρίου του 2002.

4.3.

Η αύξηση της διαφάνειας όσον αφορά τα προσόντα και τις ικανότητες θα διευκολύνει την κινητικότητα σε ολόκληρη την Ευρώπη, και για επαγγελματικούς σκοπούς, αλλά και για σκοπούς εκπαίδευσης και κατάρτισης.

4.4.

Ο μηχανισμός αυτός θα αποτελέσει ένα στοιχείο που θα συμβάλει στην πολιτική για την απασχόληση και στην ανάπτυξη της απασχόλησης. Προσφέροντας μια επιπλέον διάσταση στον ευρωπαϊκό χώρο κατάρτισης, εκπαίδευσης και μαθητείας, θα συμβάλει στο να δοθεί μεγαλύτερη βαρύτητα στην ιδιότητα του ευρωπαίου πολίτη, ενώ παράλληλα θα ενισχύσει την ολοκλήρωση της ενιαίας αγοράς.

4.5.

Η ΕΟΚΕ εγκρίνει τη δημιουργία σε κάθε κράτος μέλος μιας Εθνικής Υπηρεσίας Europass, η οποία μπορεί να θεωρηθεί ως πραγματική «ενιαία θυρίδα» για τα θέματα αυτά.

4.6.

Οι κοινωνικοί εταίροι πρέπει να συμμετάσχουν στην υλοποίηση του μηχανισμού αυτού.

4.7.

Η παρούσα πρόταση απόφασης θα ήταν πιο ακριβής εάν υπεδείκνυε σαφώς τις λειτουργικές μεθόδους και τα κριτήρια που θα χρησιμοποιούνται προκειμένου να καθοριστεί ποιοι είναι οι μηχανισμοί που θα καταρτιστούν σε εθνικό και σε τομεακό επίπεδο και οι οποίοι θα μπορούν να ενταχθούν στο φάκελο Europass II.

4.8.

Η ΕΟΚΕ τονίζει τη σημασία που έχουν για την επιτυχία της υπό εξέταση διαδικασίας οι εκστρατείες ενημέρωσης και επικοινωνίας, καθώς και η τοποθέτηση σε ανοιχτή σύνδεση όλων των στοιχείων του μηχανισμού αυτού.

4.9.

Η ΕΟΚΕ προτείνει να πραγματοποιηθεί δημοσιονομική εκτίμηση μετά το πέρας δύο ετών λειτουργίας.