52001AE0935

Γνωμοδότηση της Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής για την "Πρόταση οδηγίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με την κατάρτιση των επαγγελματιών οδηγών οδικών εμπορευματικών ή επιβατικών μεταφορών"

(2001/C 260/16)

Στις 21 Φεβρουαρίου 2001 και σύμφωνα με το άρθρο 71 της Συνθήκης περί ιδρύσεως των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων το Συμβούλιο αποφάσισε να ζητήσει τη γνωμοδότηση της Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής για την ανωτέρω πρόταση.

Το τμήμα "Μεταφορές, ενέργεια, υποδομές, κοινωνία των πληροφοριών", στο οποίο ανατέθηκε η προετοιμασία των σχετικών εργασιών της ΟΚΕ υιοθέτησε τη γνωμοδότησή του στις 6 Ιουνίου 2001 με βάση εισηγητική έκθεση του κ. Kielman.

Κατά την 383η σύνοδο ολομέλειάς (συνεδρίαση της 11ης Ιουλίου 2001), η Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή υιοθέτησε ομόφωνα την ακόλουθη γνωμοδότηση.

1. Εισαγωγή

1.1. Ο Κανονισμός (ΕΟΚ) αριθ. 3820/85 της 20ής Δεκεμβρίου 1985, σχετικά με την εναρμόνιση ορισμένων κανόνων κοινωνικού χαρακτήρα για τις οδικές μεταφορές περιλαμβάνει τους όρους για την επαγγελματική κατάρτιση των οδηγών εμπορευματικών ή επιβατικών μεταφορών.

1.2. Το περιεχόμενο της κατάρτισης η οποία οδηγεί στην έκδοση πιστοποιητικού καθορίζεται στην οδηγία 76/914/ΕΟΚ. Στην οδηγία αυτή συμπεριλαμβάνεται παράρτημα στο οποίο αναφέρεται ότι η κατάρτιση αυτή η οποία δίδει δικαίωμα στην έκδοση πιστοποιητικού επαγγελματικής ικανότητας πρέπει να περιλαμβάνει τουλάχιστον ορισμένα θέματα, στο βαθμό που αυτά δεν συμπεριλαμβάνονται στην κατάρτιση για την έκδοση άδειας οδήγησης.

1.3. Το περιεχόμενο τόσο του Κανονισμού όσο και της οδηγίας είναι πλέον παρωχημένο. Ο Κανονισμός είναι του 1985 ενώ η οδηγία του 1976. Αυτό σημαίνει κυρίως ότι το περιεχόμενο της κατάρτισης είναι ιδιαίτερα πεπαλαιωμένο, στο μέτρο που δεν έχει συμπεριληφθεί στους κοινοτικούς κανόνες για την έκδοση άδειας οδήγησης (οδηγία 91/439/ΕΟΚ).

1.4. Επειδή, με την εξαίρεση δύο χωρών και συγκεκριμένα της Γαλλίας και των Κάτω Χωρών, δεν υφίσταται καμία απολύτως κοινοτική υποχρέωση για την παρακολούθηση επαγγελματικής κατάρτισης, αυτό σημαίνει ότι οι περισσότεροι επαγγελματίες οδηγοί ασκούν το επάγγελμά τους μόνο με βάση την κατοχή άδειας οδήγησης. Βεβαίως, για τη μεταφορά ορισμένων ειδών, όπως για παράδειγμα για τη μεταφορά επικίνδυνων ουσιών, ισχύει ένα αυστηρότερο καθεστώς.

1.5. Για να προαχθεί η ασφάλεια των μεταφορών και η ασφάλεια κατά τις στάσεις, να βελτιωθεί η παροχή υπηρεσιών, να αυξηθεί η διαθεσιμότητα και να υπάρξουν θετικές επιδράσεις επί της απασχόλησης, η Επιτροπή θεωρεί απαραίτητο να καθιερωθεί μια ποιοτική βασική κατάρτιση και επιμόρφωση.

1.6. Η εναρμονισμένη καθιέρωση της γενικής υποχρέωσης για την παρακολούθηση της εν λόγω κατάρτισης αποτελεί παρεμπιπτόντως ένα πρακτικό παράδειγμα της συνοχής που επιδιώκεται στην Ευρώπη μεταξύ ελευθέρωσης της αγοράς μεταφορών σε συνδυασμό με την αύξηση του ανταγωνισμού, αφενός, και την εναρμόνιση των κοινωνικών συνθηκών και της απασχόλησης, αφετέρου.

1.7. Η προτεινόμενη οδηγία προβλέπει την θέσπιση ενός κοινοτικού πλαισίου το οποίο περιλαμβάνει την υφιστάμενη επαγγελματική κατάρτιση στα πλαίσια του κανονισμού (ΕΟΚ) αριθ. 3820/85 και προσφέρει τη δυνατότητα επίλυσης των ιδιαίτερων προβλημάτων τα οποία χαρακτηρίζουν την κατάσταση των επαγγελματιών οδηγών στην αγορά μεταφορών, όπως είναι η πρόσληψη νέων οδηγών και η διασφάλιση της επαγγελματικής τους ποιότητας.

2. Γενικές παρατηρήσεις

2.1. Η ΟΚΕ συμμερίζεται την άποψη της Επιτροπής ότι δεν πρέπει πλέον να υφίσταται μια κατάσταση όπου επαγγελματίες οδηγοί απασχολούνται στον κλάδο της μεταφοράς επιβατών και εμπορευμάτων χωρίς να διαθέτουν οποιαδήποτε επαγγελματική κατάρτιση. Μπορεί επίσης να συμφωνήσει με την πραγματιστική πρόταση να καθιερωθεί μια υποχρεωτική στοιχειώδης κατάρτιση, όπως συμβαίνει στις Κάτω Χώρες και στη Γαλλία.

2.2. Επίσης, η ΟΚΕ συμμερίζεται τις αντιρρήσεις που αναγνωρίζει η Επιτροπή σε σχέση με την καθιέρωση μιας ολοκληρωμένης επαγγελματικής κατάρτισης η οποία διαρκεί 420 ώρες. Είναι αλήθεια ότι, σε περίπτωση που η παρακολούθηση της πλήρους βασικής κατάρτισης θα ήταν υποχρεωτική, το αποτέλεσμα θα ήταν να δημιουργηθούν προβλήματα στην αγορά εργασίας. Ακόμα και κάτω από τις σημερινές συνθήκες, παρατηρείται σημαντική έλλειψη οδηγών που διαθέτουν τις απαιτούμενες ικανότητες.

2.3. Η υποχρεωτική βασική κατάρτιση διαρκεί 210 ώρες, οι οποίες κατανέμονται σε 6 εβδομάδες των 35 ωρών. Συνεπώς, πρόκειται για το ήμισυ των ωρών που απαιτούνται για την πλήρη κατάρτιση. Η βασική κατάρτιση είναι υποχρεωτική για όλους τους νέους οδηγούς, ανεξάρτητα από την ηλικία τους ή την κατηγορία οχημάτων τα οποία πρόκειται να οδηγήσουν. Κατά την άποψη της ΟΚΕ, η καθιέρωση της εν λόγω βασικής κατάρτισης θα καταστήσει τους επαγγελματίες οδηγούς σε νεώτερη ηλικία ικανούς για να ασκήσουν το επάγγελμά τους. Πρέπει να εξεταστεί το θέμα της διάρκειας της κατάρτισης σε σύγκριση με υφιστάμενα εκπαιδευτικά προγράμματα και τις απαιτούμενες δεξιότητες για την απόκτηση αδείας οδηγήσεως και τα επαγγελματικά προσόντα στα κράτη μέλη. Ενόψει όλων αυτών, πρέπει να εξεταστεί το ενδεχόμενο της αύξησης των ωρών εκπαίδευσης σε σύντομο χρονικό διάστημα.

2.4. Εκτός από την βασική κατάρτιση, η Επιτροπή συμπεριέλαβε στην πρόταση οδηγίας την αρχή της επιμόρφωσης. Συγκεκριμένα, προτείνει κάθε πέντε χρόνια να παρακολουθούνται για πέντε μέρες μαθήματα επιμόρφωσης. Εάν ληφθεί υπόψη η προηγούμενη βασική κατάρτιση, η πρόταση αυτή φαίνεται να αποτελεί μια καλή λύση, ιδιαιτέρως επειδή η εμπειρία που έχει συναχθεί στη Γαλλία αποδεικνύει ότι η επιμόρφωση έχει θετικές επιδράσεις.

2.5. Η ΟΚΕ συμφωνεί με την πρόθεση της Επιτροπής να απαλλάξει από την υποχρέωση της στοιχειώδους βασικής κατάρτισης τους επαγγελματίες οδηγούς οι οποίοι απασχολούνται ήδη στο επίπεδο αυτό τη στιγμή που θα τεθεί σε ισχύ η οδηγίας. Επίσης, συμφωνεί με την πρόταση της Επιτροπής να επιτραπεί στην εν λόγω κατηγορία οδηγών να παρακολουθεί μαθήματα επιμόρφωσης κάθε πέντε χρόνια. Στην πράξη, αυτό αντιστοιχεί σε μια ημέρα το χρόνο.

2.6. Η Επιτροπή προτείνει να θεσπιστούν κριτήρια για την έγκριση εκπαιδευτικών ιδρυμάτων. Κατά την άποψη της ΟΚΕ, αυτό δεν είναι και τόσο απαραίτητο. Πολύ πιο σημαντικό είναι να θεσπιστούν αντικειμενικά κριτήρια για την αξιολόγηση εξεταστικών ιδρυμάτων, κατά προτίμηση εκ μέρους των αρμόδιων αρχών του κάθε κράτους μέλους.

3. Ειδικές παρατηρήσεις

3.1. Η ΟΚΕ δεν αντιλαμβάνεται πλήρως ποια είναι η ομάδα στόχος της Επιτροπής. Το άρθρο 2 της προτεινόμενης οδηγίας αναφέρεται στους επαγγελματίες οδηγούς ως οδηγούς οι οποίοι μεταφέρουν εμπορεύματα ή πρόσωπα "έναντι αμοιβής". Συμπεριλαμβάνονται στον ορισμό αυτό και οι οδηγοί οι οποίοι εκτελούν μεταφορές για τον εαυτό τους ή όχι; Μετά τις εξηγήσεις της Επιτροπής, η ΟΚΕ αντιλαμβάνεται ότι στον ορισμό εμπίπτουν όλοι οι οδηγοί, στο βαθμό που δεν ανήκουν στην κατηγορά των "εξαιρούμενων" που αναφέρεται στο άρθρο 3 της προτεινόμενης οδηγίας, που μεταφέρουν εμπορεύματα με οχήματα με ωφέλιμο φορτίο άνω των 3,5 τόννων. Όσον αφορά τις μεταφορές προσώπων, ο ορισμός καλύπτει οδηγούς οχημάτων που μεταφέρουν περισσότερα από 9 άτομα, συμπεριλαμβανομένου του οδηγού.

3.2. Η ΟΚΕ είναι της άποψης ότι δεν είναι σαφές τι εννοεί η Επιτροπή στην αιτιολογική της έκθεση με τη φράση "περισσότερη ασφάλεια κατά τις στάσεις". Η ΟΚΕ καλεί την Επιτροπή να διασαφηνίσει το σημείο αυτό.

3.3. Κατά την άποψη της ΟΚΕ, από την αιτιολογική έκθεση της πρότασης και το παράρτημα "ελάχιστες απαιτήσεις επαγγελματικής κατάρτισης" δεν γίνεται σαφές αν η πλήρης αρχική κατάρτιση διαρκεί 420 ή 630 ώρες. Η Επιτροπή διευκρίνισε ότι η διαφορά αυτή οφείλεται στη λανθασμένη εφαρμογή/μετάφραση του κειμένου και τόνισε ότι το μέτρο για την πλήρη κατάρτιση είναι 420 ώρες.

3.4. Η Επιτροπή αναφέρει στο άρθρο 9 της πρότασης ότι οι επαγγελματίες οδηγοί οφείλουν να παρακολουθούν την αρχική και τη συνεχή επαγγελματική κατάρτιση στο κράτος μέλος όπου έχουν τον κανονικό τόπο κατοικίας τους, προκειμένου να αποφευχθεί ο επονομαζόμενος "τουρισμός αδείας οδηγήσεως". Δεδομένου, ότι στο ίδιο άρθρο, η Επιτροπή προτείνει την αμοιβαία αναγνώριση διπλωμάτων, πιστοποιητικών και δηλώσεων, η ΟΚΕ κρίνει ότι ο τόπος όπου οι επαγγελματίες οδηγοί παρακολουθούν την αρχική τους κατάρτιση και επιμορφώνονται δεν θα πρέπει να έχει σημασία. Κρίνει δε ότι ο περιορισμός στο κράτος μέλος στο οποίο έχουν τον κανονικό τόπο κατοικίας τους δεν συνάδει με την πρόταση της αμοιβαίας αναγνώρισης.

3.5. Κατά την άποψη της ΟΚΕ, η Επιτροπή δεν επιμένει αρκετά στις ποιοτικές πτυχές, δηλαδή στα πρότυπα που πρέπει να εφαρμόζονται από τα κράτη μέλη στις εξετάσεις. Η ΟΚΕ πιστεύει ότι η ποιότητα των εξετάσεων είναι το μοναδικό μέσο που επιτρέπει να πιστοποιηθεί ότι οι ενδιαφερόμενοι έχουν πραγματικά εμπεδώσει την εκπαίδευσή τους. Συνεπώς, η ποιότητα είναι το ίδιο σημαντική με τη διάρκεια της κατάρτισης.

3.6. Η Επιτροπή προτείνει να διαθέτουν οι εκπαιδευτές πενταετή πρακτική εμπειρία ως επαγγελματίες οδηγοί και να έχουν παρακολουθήσει πλήρη βασική κατάρτιση και επιμόρφωση. Κατά την άποψη της ΟΚΕ, η πρόταση αυτή είναι ιδιαίτερα περιοριστική. Γι' αυτό και διερωτάται κατά πόσον υπ' αυτές τις προϋποθέσεις μπορούν να βρεθούν αρκετοί εκπαιδευτές. Σε κάθε περίπτωση, η Επιτροπή πρέπει να συμπεριλάβει στην Οδηγία, μία πολυετή μεταβατική διάταξη προκειμένου να πληρούνται τα πρότυπα επαγγελματικών προσόντων για τους εκπαιδευτές.

3.7. Η ΟΚΕ αναφέρει την ανάγκη όπως η παρούσα οδηγία εφαρμοσθεί στα υπό προσχώρηση κράτη από την αρχή της ένταξης καθενός, ώστε να διασφαλισθεί η οδική ασφάλεια σε μια διευρυμένη Ευρώπη και να αποφευχθούν στρεβλώσεις στον ανταγωνισμό.

4. Περίληψη και συμπεράσματα

4.1. Σε γενικές γραμμές η ΟΚΕ συμφωνεί με την πρόταση της Επιτροπής για την καθιέρωση μιας υποχρεωτικής στοιχειώδους αρχικής κατάρτισης των επαγγελματιών οδηγών σε συνδυασμό με μια περιοδική αξιολόγηση των απαιτούμενων προσόντων, τα οποία εν ανάγκη θα συμπληρώνονται με ειδική επιμόρφωση ανά πενταετία. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα λόγω της αύξησης της οδικής ασφάλειας, της βελτίωσης των παρεχόμενων υπηρεσιών και των θετικών επιδράσεων επί της απασχόλησης.

4.2. Κατά την άποψη της ΟΚΕ, η Επιτροπή πρέπει να διασαφηνίσει με ακρίβεια την ομάδα στόχο που έχει κατά νου. Τι σημαίνει η φράση οδηγοί επί πληρωμή; Επίσης, η Επιτροπή πρέπει να διευκρινίσει τι εννοεί με το επιχείρημα ότι η αρχική κατάρτιση και η επιμόρφωση συμβάλουν στην "ασφάλεια κατά τις στάσεις".

4.3. Κατά την άποψη της ΟΚΕ, η Επιτροπή επικεντρώνει υπερβολικά το ενδιαφέρον της στις ποσοτικές πτυχές, και συγκεκριμένα στον κατώτερο αριθμό ωρών κατάρτισης και δεν ασχολείται πλήρως με τους κανόνες που πρέπει να θεσπισθούν για τις εξετάσεις.

4.4. Η Επιτροπή προτείνει ότι οι οδηγοί θα πρέπει να παρακολουθούν την αρχική κατάρτιση και τα μαθήματα επιμόρφωσης στο κράτος μέλος στο οποίο κατοικούν. Η πρόταση αυτή συμφωνεί με τα όσα αναφέρονται στην οδηγία για τις άδειες οδήγησης. Ωστόσο, η ΟΚΕ διερωτάται κατά πόσον η πρόταση αυτή ασκεί άσκοπα περιοριστικές επιδράσεις στην περίπτωση της αρχικής κατάρτισης και της επιμόρφωσης. Αυτό ισχύει οπωσδήποτε εάν αναλογιστεί κανείς ότι η Επιτροπή προτείνει επίσης την αμοιβαία αναγνώριση διπλωμάτων, πιστοποιητικών και δηλώσεων.

4.5. Τέλος, η ΟΚΕ επισημαίνει ότι, με δεδομένες τις απαιτήσεις που θέτει η Επιτροπή για τους εκπαιδευτές, που είναι συγκεκριμένα πενταετής πρακτική εμπειρία ως επαγγελματίες οδηγοί και πλήρης βασική κατάρτιση και επιμόρφωση, θα είναι ιδιαίτερα δύσκολο να βρεθούν αρκετοί εκπαιδευτές. Γι' αυτό, προτείνει στην Επιτροπή να επανεξετάσει την πρότασή της στο σημείο αυτό.

Βρυξέλλες, 11 Ιουλίου 2001.

Ο Πρόεδρος

της Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής

Göke Frerichs