(1)

Στις 8 Ιουνίου 2023 υποβλήθηκε στην Επιτροπή αίτηση καταχώρισης Ευρωπαϊκής Πρωτοβουλίας Πολιτών με τίτλο «Taxing great wealth to finance the ecological and social transition» («Φορολόγηση των μεγάλων περιουσιών για τη χρηματοδότηση της οικολογικής και της κοινωνικής μετάβασης»).

(2)

Οι διοργανώτριες και οι διοργανωτές της πρωτοβουλίας προσδιορίζουν τους στόχους της ως εξής: «να επιβληθεί ένας ευρωπαϊκός φόρος στις μεγάλες περιουσίες. Ο φόρος θα συμβάλει στους ιδίους πόρους της Ένωσης και τα έσοδα θα καταστήσουν δυνατή τη διεύρυνση και την επί μακρόν συνέχιση των ευρωπαϊκών πολιτικών για περιβαλλοντική και κοινωνική μετάβαση και αναπτυξιακή συνεργασία, σε συγχρηματοδότηση με τα κράτη μέλη. Η εισφορά αυτή θα έχει ως στόχο την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής και της ανισότητας και θα επιτρέψει στους ευρωπαίους πολίτες να συμμετάσχουν καταβάλλοντας το δίκαιο μερίδιο που τους αναλογεί για την επίτευξη των στόχων αυτών.»

(3)

Στο παράρτημα της πρωτοβουλίας παρέχονται περαιτέρω λεπτομέρειες σχετικά με το αντικείμενο, τους στόχους και το ιστορικό της. Αναφέρεται στον στόχο της Ένωσης να προάγει την ευημερία των λαών της, να καταπολεμά τον κοινωνικό αποκλεισμό, να εγγυάται την κοινωνική δικαιοσύνη και προστασία, όπως ορίζεται στο άρθρο 3 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΣΕΕ). Εξηγεί ότι, ενώ τα θεσμικά όργανα της Ένωσης «έχουν δεσμευτεί να εξασφαλίσουν περισσότερη δικαιοσύνη, ιδίως όσον αφορά τη φορολογία, η ανισότητα αυξάνεται σταθερά» και ότι «σήμερα, το πλουσιότερο 1 % του παγκόσμιου πληθυσμού κατέχει περίπου το ήμισυ του παγκόσμιου πλούτου, ενώ ταυτόχρονα αυτό το 1 % παράγει επίσης περισσότερες εκπομπές CO2 από ό, τι το φτωχότερο 50 % του παγκόσμιου πληθυσμού». Οι διοργανωτές δηλώνουν ότι, για την αντιμετώπιση αυτών των προκλήσεων, είναι αναγκαίο η Ένωση να αλλάξει προσανατολισμό και να κατευθυνθεί προς μια δίκαιη και δημοκρατική κλιματική μετάβαση και ότι οι ευρωπαϊκές πρωτοβουλίες για την αντιμετώπιση των κλιματικών κρίσεων, της πανδημίας COVID-19 και του επιθετικού πολέμου κατά της Ουκρανίας θα πρέπει να ενισχυθούν μέσω της επιβολής φόρου στις μεγάλες περιουσίες. Οι διοργανωτές θεωρούν ότι η επιβολή ευρωπαϊκού φόρου στις μεγάλες περιουσίες θα απαιτούσε τρία νομοθετικά μέτρα και, ως εκ τούτου, καλούν την Ευρωπαϊκή Επιτροπή: i) να καταρτίσει πρόταση οδηγίας σχετικά με την επιβολή ευρωπαϊκού φόρου επί των μεγάλων περιουσιών βάσει του άρθρου 115 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ)· ii) να προτείνει τροποποίηση της απόφασης (ΕΕ, Ευρατόμ) 2020/2053 του Συμβουλίου (2) βάσει του άρθρου 311 τρίτο εδάφιο της ΣΛΕΕ· iii) να προτείνει μέτρα για την ενίσχυση του Μηχανισμού Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας και των ταμείων που συνδέονται με την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία και την πολιτική συνοχής.

(4)

Υποβλήθηκε επίσης, από την ομάδα διοργανωτών στο πλαίσιο της αίτησης καταχώρησής της, ένα πρόσθετο έγγραφο, που επισυνάπτεται στην πρωτοβουλία, με νομική ανάλυση των προτεινόμενων πράξεων.

(5)

Όσον αφορά τους στόχους της πρωτοβουλίας, η Επιτροπή έχει την εξουσία να προτείνει οδηγία για την επιβολή ευρωπαϊκού φόρου επί των μεγάλων περιουσιών, βάσει του άρθρου 115 της ΣΛΕΕ, τροποποίηση της απόφασης (ΕΕ, Ευρατόμ) 2020/2053, βάσει του άρθρου 311 τρίτο εδάφιο της ΣΛΕΕ, καθώς και τροποποιήσεις των κανονισμών (ΕΕ) 2021/1056 (3) και (ΕΕ) 2021/241 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (4) βάσει του άρθρου 175 της ΣΛΕΕ.

(6)

Για τους λόγους αυτούς, η Επιτροπή θεωρεί ότι κανένα μέρος της πρωτοβουλίας δεν βρίσκεται καταφανώς εκτός του πλαισίου των αρμοδιοτήτων της Επιτροπής να υποβάλλει πρόταση για την έκδοση νομικής πράξης της Ένωσης για την εφαρμογή των Συνθηκών.

(7)

Το εν λόγω συμπέρασμα δεν επηρεάζει την εκτίμηση του κατά πόσον πληρούνται, στην προκειμένη περίπτωση, οι συγκεκριμένες ουσιαστικές προϋποθέσεις που απαιτούνται για να ενεργήσει η Επιτροπή, συμπεριλαμβανομένης της τήρησης των αρχών της αναλογικότητας, της επικουρικότητας και του σεβασμού των θεμελιωδών δικαιωμάτων.

(8)

Η ομάδα των διοργανωτών και διοργανωτριών έχει προσκομίσει επαρκείς αποδείξεις ότι πληροί τις απαιτήσεις που προβλέπονται στο άρθρο 5 παράγραφοι 1 και 2 του κανονισμού (ΕΕ) 2019/788 και έχει ορίσει τα πρόσωπα επικοινωνίας σύμφωνα με το άρθρο 5 παράγραφος 3 πρώτο εδάφιο του εν λόγω κανονισμού.

(9)

Η πρωτοβουλία δεν είναι κατάφωρα καταχρηστική, επιπόλαια ή κακόβουλη ούτε αντίκειται εμφανώς στις αξίες της Ένωσης σύμφωνα με το άρθρο 2 της ΣΕΕ ή στα δικαιώματα που κατοχυρώνονται στον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

(10)

Ως εκ τούτου, θα πρέπει να καταχωριστεί η πρωτοβουλία με τίτλο «Φορολόγηση των μεγάλων περιουσιών για τη χρηματοδότηση της οικολογικής και της κοινωνικής μετάβασης».

(11)

Το συμπέρασμα ότι πληρούνται οι προϋποθέσεις καταχώρισης δυνάμει του άρθρου 6 παράγραφος 3 του κανονισμού (ΕΕ) 2019/788 δεν συνεπάγεται ότι η Επιτροπή επιβεβαιώνει με κάποιο τρόπο την πραγματολογική ορθότητα του περιεχομένου της πρωτοβουλίας, η οποία αποτελεί αποκλειστική ευθύνη της ομάδας των διοργανωτριών και διοργανωτών της πρωτοβουλίας. Το περιεχόμενο της πρωτοβουλίας εκφράζει μόνο τις απόψεις της ομάδας των διοργανωτών και διοργανωτριών και σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι αντανακλά τις απόψεις της Επιτροπής,