(1)

Σύμφωνα με το άρθρο 3 παράγραφος 2 στοιχείο β) του κανονισμού (ΕΕ) 2019/1241, πρέπει να θεσπιστούν τεχνικά μέτρα ώστε να συμβάλουν στην ελαχιστοποίηση και, ει δυνατόν, στην εξάλειψη των παρεμπιπτόντων αλιευμάτων ευαίσθητων θαλάσσιων ειδών, συμπεριλαμβανομένων όσων απαριθμούνται στην οδηγία 92/43/ΕΟΚ του Συμβουλίου (2) και στην οδηγία 2009/147/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (3) που προκύπτουν από την αλιεία.

(2)

Η φώκαινα (Phocoena phocoena) αποτελεί αυστηρώς προστατευόμενο είδος σύμφωνα με το παράρτημα IV της οδηγίας 92/43/ΕΟΚ, στο οποίο απαριθμούνται όλα τα κητώδη ως είδη κοινοτικού ενδιαφέροντος που απαιτούν αυστηρή προστασία, και περιλαμβάνεται στο παράρτημα II της εν λόγω οδηγίας ως είδος κοινοτικού ενδιαφέροντος του οποίου η διατήρηση απαιτεί τον καθορισμό ειδικών ζωνών διατήρησης.

(3)

Ο πληθυσμός φώκαινας της Κυρίως Βαλτικής διαφέρει γενετικώς σε σημαντικό βαθμό από άλλους πληθυσμούς. Συνεπώς, το Διεθνές Συμβούλιο για την Εξερεύνηση της Θάλασσας (ICES) θεωρεί ότι ο μόνιμος πληθυσμός φώκαινας της Κυρίως Βαλτικής θα πρέπει να υπόκειται σε διαχείριση ως χωριστή πληθυσμιακή μονάδα (4) (στο εξής: φώκαινα της Κυρίως Βαλτικής).

(4)

Στο παράρτημα XIII του κανονισμού (ΕΕ) 2019/1241 θεσπίζονται κανόνες σε περιφερειακό επίπεδο σχετικά με τα μέτρα μετριασμού για τη μείωση των παρεμπιπτόντων αλιευμάτων ευαίσθητων ειδών, συμπεριλαμβανομένων των κητωδών, με λεπτομερή στοιχεία για τις περιοχές περιορισμού αλιείας, τις περιόδους και τους περιορισμούς χρήσης αλιευτικών εργαλείων.

(5)

Σύμφωνα με το σημείο 3 του παραρτήματος XIII του κανονισμού (ΕΕ) 2019/1241, τα κράτη μέλη υποβάλλουν κοινές συστάσεις για πρόσθετα μέτρα μετριασμού για τη λήψη πρόσθετων μέτρων μετριασμού για τη μείωση των παρεμπιπτόντων αλιευμάτων ευαίσθητων ειδών βάσει του άρθρου 15 του εν λόγω κανονισμού, όταν επιστημονικά στοιχεία, επικυρωμένα από το ICES ή την ΕΤΟΕΑ, καταδεικνύουν αρνητικές επιπτώσεις των αλιευτικών εργαλείων στα συγκεκριμένα είδη.

(6)

Η σοβαρή απειλή για τον πληθυσμό φώκαινας της Κυρίως Βαλτικής και η ανάγκη λήψης μέτρων αποκατάστασης αναγνωρίστηκαν από τα συμβαλλόμενα μέρη της συμφωνίας για τη διατήρηση των μικρών κητωδών στη Βαλτική, τον Βορειοανατολικό Ατλαντικό, την Ιρλανδική και τη Βόρεια Θάλασσα (ASCOBANS) μέσω της έγκρισης του σχεδίου αποκατάστασης για τις φώκαινες της Κυρίως Βαλτικής (στο εξής: σχέδιο Jastarnia). Το σχέδιο αυτό, το οποίο καταρτίστηκε το 2002 και αναθεωρήθηκε το 2009 και το 2016 (5), προσδιορίζει τα παρεμπίπτοντα αλιεύματα στην αλιεία με στατικά δίχτυα ως πρωταρχική απειλή για την επιβίωση του πληθυσμού φώκαινας της Κυρίως Βαλτικής.

(7)

Η Επιτροπή Προστασίας του Θαλάσσιου Περιβάλλοντος της Βαλτικής (HELCOM) ανέφερε στον κόκκινο κατάλογό της (6) ότι ο πληθυσμός φώκαινας της Κυρίως Βαλτικής στη Βαλτική Θάλασσα έχει μειωθεί κατακόρυφα κατά την τελευταία εκατονταετία και υπάρχουν ισχυρές ενδείξεις ότι κινδυνεύει να εξαφανιστεί.

(8)

Σύμφωνα με νέες πληροφορίες σχετικά με την κατάσταση της φώκαινας της Κυρίως Βαλτικής, οι οποίες παρέχονται στο έργο SAMBAH του 2016 (7), το μέγεθος του πληθυσμού φώκαινας της Κυρίως Βαλτικής προσδιορίζεται ποσοτικώς σε 497 άτομα.

(9)

Κατόπιν αιτήματος γνωμοδότησης που υπέβαλε η ΕΕ σχετικά με τη λήψη μέτρων έκτακτης ανάγκης για την πρόληψη των παρεμπιπτόντων αλιευμάτων δελφινιού (Delphinus delphis) και φώκαινας της Κυρίως Βαλτικής (Phocoena phocoena) στον Βορειοανατολικό Ατλαντικό, το Διεθνές Συμβούλιο για την Εξερεύνηση της Θάλασσας (ICES) υπολόγισε στη γνωμοδότησή του, της 26ης Μαΐου 2020 (8), το επίπεδο των παρεμπιπτόντων αλιευμάτων που θα επέτρεπαν την ανάκαμψη του πληθυσμού στο 50 % της φέρουσας ικανότητάς του κατά το 95 % του χρόνου σε μακροπρόθεσμο ορίζοντα. Το επίπεδο αυτό υπολογίστηκε στα 0,7 παρεμπιπτόντως αλιευόμενα άτομα ετησίως. Για την επίτευξη αυτού του στόχου διαχείρισης, το ICES επισήμανε ότι θα πρέπει να απαγορευτούν όλοι οι τύποι αλιείας που προκαλούν ανησυχία. Κάθε παρεμπίπτον αλίευμα ενός μόνο ατόμου ετησίως θα αύξανε περαιτέρω τον κίνδυνο εξαφάνισης του πληθυσμού. Το ICES ανέφερε στη γνωμοδότησή του ότι, λαμβανομένου υπόψη του κύκλου ζωής των μικρών κητωδών, οποιοδήποτε μέτρο προστασίας μπορεί να είναι αποτελεσματικό μόνον όταν εφαρμόζεται σε διαρκή βάση για μεγάλο χρονικό διάστημα.

(10)

Το ICES συνέστησε στη γνωμοδότησή του, της 26ης Μαΐου 2020, τη λήψη μιας δέσμης μέτρων μετριασμού των παρεμπιπτόντων αλιευμάτων τα οποία, εάν εφαρμοστούν στο σύνολό τους, αναμένεται να μειώσουν άμεσα τον κίνδυνο των παρεμπιπτόντων αλιευμάτων φώκαινας της Κυρίως Βαλτικής. Τα εν λόγω μέτρα περιλαμβάνουν την απαγόρευση όλων των τύπων αλιείας στη Βόρεια ζώνη Midsjöbank, εξαιρουμένης της αλιείας με κιούρτους, παγίδες και παραγάδια, καθώς και την απαγόρευση της αλιείας με στατικά δίχτυα (δηλαδή μανωμένα, απλάδια και ημιπαρασυρόμενα δίχτυα) σε ορισμένους τόπους Natura 2000 και άλλες περιοχές. Συνιστάται επίσης η υποχρεωτική χρήση ηχητικών αποτρεπτικών συσκευών σε στατικά δίχτυα στις περιοχές που παρουσιάζουν χαμηλή ή δυνητικά χαμηλή πιθανότητα εμφάνισης φώκαινας της Κυρίως Βαλτικής.

(11)

Βάσει της γνωμοδότησης του ICES (9), τον Δεκέμβριο του 2020 η Δανία, η Γερμανία, η Εσθονία, η Λετονία, η Λιθουανία, η Πολωνία, η Φινλανδία και η Σουηδία (περιφερειακή ομάδα «BALTFISH») υπέβαλαν κοινή σύσταση, με την οποία προτείνεται η λήψη μέτρων μετριασμού για τη μείωση των παρεμπιπτόντων αλιευμάτων φώκαινας της Κυρίως Βαλτικής. Τον Σεπτέμβριο του 2021, σύμφωνα με την ίδια γνωμοδότηση του ICES, η BALTFISH υπέβαλε νέα κοινή σύσταση με πρόσθετα μέτρα μετριασμού για τον τόπο Natura 2000 Sydvästskånes utsjövatten (SE0430187).

(12)

Το Γνωμοδοτικό Συμβούλιο της Βαλτικής Θάλασσας αξιολόγησε τις κοινές συστάσεις τον Οκτώβριο του 2020 και τον Ιούλιο του 2021.

(13)

Στην κοινή σύσταση που υποβλήθηκε τον Δεκέμβριο του 2020 από την περιφερειακή ομάδα BALTFISH προτείνεται η απαγόρευση όλων των τύπων αλιείας, εξαιρουμένης της αλιείας με κιούρτους, παγίδες και παραγάδια, στη Βόρεια ζώνη Midsjöbank, μείζονος περιοχής εμφάνισης φώκαινας της Κυρίως Βαλτικής κατά την περίοδο αναπαραγωγής (10). Προτείνεται επίσης η απαγόρευση της αλιείας με στατικά δίχτυα, σύμφωνα με τη γνωμοδότηση του ICES της 26ης Μαΐου 2020, στη Νότια ζώνη Midsjöbank), καθώς και σε ορισμένους τόπους Natura 2000. Στην κοινή σύσταση του Σεπτεμβρίου 2021 προτείνεται η εποχική απαγόρευση (από την 1η Νοεμβρίου έως τις 30 Απριλίου) της αλιείας με στατικά δίχτυα στον τόπο Natura 2000 Sydvästskånes utsjövatten, ο οποίος προσδιορίζεται επίσης από το ICES ως σημαντική περιοχή για τη φώκαινα της Κυρίως Βαλτικής. Επιπλέον των περιοχών που περιλαμβάνονται στη γνωμοδότηση του ICES, στην κοινή σύσταση που υποβλήθηκε τον Δεκέμβριο του 2020 προτείνεται η απαγόρευση της αλιείας κατά την περίοδο μεταξύ της 1ης Νοεμβρίου και της 31ης Ιανουαρίου στην ακτή Adler Grund Og Rønne (DK00VA261), περιοχή στην οποία εμφανίζονται περιστασιακά φώκαινες κατά τους χειμερινούς μήνες (11).

(14)

Στην κοινή σύσταση του Δεκεμβρίου 2020 προτείνεται περαιτέρω η υποχρεωτική χρήση ηχητικών αποτρεπτικών συσκευών καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους τόσο εντός όσο και εκτός του τόπου Natura 2000 Zatoka Pucka i Półwysep Helski (PLH220032), η οποία καλύπτει ολόκληρο τον κόλπο Puck (Πολωνία). Το ICES περιόρισε τη γνωμοδότησή του στην περιοχή εντός του συγκεκριμένου τόπου Natura 2000. Ωστόσο, το ICES συνέστησε την απαγόρευση της αλιείας με στατικά δίχτυα στην περιοχή ανατολικά της αμμοσύρτης Ryf Mew (εξωτερικός κόλπος Puck) λόγω υψηλότερης πιθανότητας εντοπισμού φώκαινας της Κυρίως Βαλτικής. Στην κοινή σύσταση του Σεπτεμβρίου 2021 προτείνεται εποχική υποχρεωτική χρήση ηχητικών αποτρεπτικών συσκευών (από την 1η Μαΐου έως τις 31 Οκτωβρίου) σε στατικά δίχτυα στον τόπο Natura 2000 Sydvästskånes utsjövatten. Επιπλέον, το ICES συνέστησε τον εξοπλισμό των στατικών διχτυών με ηχητικές αποτρεπτικές συσκευές σε πρόσθετες περιοχές που παρουσιάζουν χαμηλή ή δυνητικά χαμηλή πιθανότητα εμφάνισης φώκαινας της Κυρίως Βαλτικής, οι οποίες δεν είχαν ληφθεί υπόψη στις εν λόγω κοινές συστάσεις.

(15)

Η επιστημονική, τεχνική και οικονομική επιτροπή (ΕΤΟΕΑ) αξιολόγησε την κοινή σύσταση που υποβλήθηκε τον Δεκέμβριο του 2020 κατά τη συνεδρίαση της ολομέλειάς της τον Μάρτιο του 2021 (12). Η ΕΤΟΕΑ επισήμανε ότι, παρά το γεγονός ότι τα μέτρα που προτείνονται στην εν λόγω κοινή σύσταση συνάδουν σε μεγάλο βαθμό με τα μέτρα που προτείνονται από το ICES, δεν τηρούν πλήρως τη σύσταση αυτή. Ωστόσο, η ΕΤΟΕΑ κατέληξε επίσης στο συμπέρασμα ότι εάν τα μέτρα αυτά εφαρμοστούν με αποτελεσματικό τρόπο, θα συμβάλουν στη μείωση των ανεπιθύμητων, παρεμπιπτόντων αλιευμάτων φώκαινας της Κυρίως Βαλτικής. Τα μέτρα που προβλέπονται στην κοινή σύσταση του Σεπτεμβρίου 2021, σύμφωνα με τη γνωμοδότηση του ICES, συμβάλλουν περαιτέρω στην επίτευξη του στόχου αυτού.

(16)

Και στις δύο κοινές συστάσεις αναφέρεται ότι τα κράτη μέλη θα πρέπει να διασφαλίζουν τον έλεγχο της δραστηριότητας των αλιευτικών σκαφών ώστε να είναι δυνατή η εφαρμογή των προτεινόμενων μέτρων. Η ΕΤΟΕΑ, στην αξιολόγηση των προτεινόμενων μέτρων της κοινής σύστασης του Δεκεμβρίου 2020, κατέληξε στο συμπέρασμα (13) ότι μέτρα αυτού του είδους μπορούν να ενισχύσουν την ακρίβεια της καταγραφής συμβάντων παρεμπιπτόντων αλιευμάτων για τα προστατευόμενα είδη, τα είδη που κινδυνεύουν και τα είδη που απειλούνται.

(17)

Συνολικά, η ΕΤΟΕΑ θεωρεί ότι η εφαρμογή των μέτρων που προτείνονται στην κοινή σύσταση του Δεκεμβρίου 2020 θα συμβάλει στη μείωση των ανεπιθύμητων, παρεμπιπτόντων αλιευμάτων φώκαινας της Κυρίως Βαλτικής και θα αποτελέσει ένα βήμα προόδου προς την επίτευξη των στόχων του κανονισμού (ΕΕ) 2019/1241. Επομένως, τα προτεινόμενα μέτρα θα πρέπει να συμπεριληφθούν στο παράρτημα XIII του κανονισμού (ΕΕ) 2019/1241.

(18)

Η Επιτροπή παρατηρεί επίσης ότι τα κράτη μέλη δεσμεύονται στην κοινή σύσταση που υποβλήθηκε τον Δεκέμβριο του 2020 να επεξεργαστούν το συντομότερο δυνατόν πρόσθετα μέτρα μετριασμού, συμπεριλαμβανομένων πρόσθετων μέτρων σε σχέση με τη χρήση ηχητικών αποτρεπτικών συσκευών σε στατικά δίχτυα στις περιοχές που παρουσιάζουν χαμηλή ή δυνητικά χαμηλή πιθανότητα εμφάνισης φώκαινας της Κυρίως Βαλτικής, ενώ θα καταβάλουν επίσης κάθε δυνατή προσπάθεια ώστε να καταλήξουν σε συμφωνία σχετικά με τη λήψη λεπτομερέστερων μέτρων ελέγχου που συνδέονται με τον έλεγχο των μέτρων μετριασμού. Επιπλέον, εκτός από τις ήδη καλυπτόμενες περιοχές, τα κράτη μέλη δεσμεύονται, στην κοινή σύσταση που υποβλήθηκε τον Σεπτέμβριο του 2021, να επεξεργαστούν πρόσθετα μέτρα για τον τερματισμό των αλιευτικών δραστηριοτήτων με στατικά δίχτυα σε περιοχές στις οποίες έχουν εντοπιστεί φώκαινες.

(19)

Ο παρών κατ’ εξουσιοδότηση κανονισμός εφαρμόζεται με την επιφύλαξη πρόσθετων μέτρων για την προστασία της φώκαινας της Κυρίως Βαλτικής που μπορεί να θεσπίζει η Επιτροπή, μεταξύ άλλων όταν υπάρχει ένδειξη σοβαρής απειλής για τη διατήρηση των θαλάσσιων βιολογικών πόρων ή για το θαλάσσιο οικοσύστημα που απαιτεί άμεση λήψη μέτρων, σύμφωνα με το άρθρο 12 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1380/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (14), καθώς και με την επιφύλαξη αυστηρότερων εθνικών μέτρων που μπορούν να θεσπίζουν τα κράτη μέλη για τον σκοπό αυτόν στα ύδατά τους, σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 1380/2013 και τον κανονισμό (ΕΕ) 2019/1241.

(20)

Για λόγους επείγοντος, οι οποίοι αφορούν την ανάγκη άμεσης διαφύλαξης του πληθυσμού της φώκαινας της Κυρίως Βαλτικής, ο παρών κανονισμός θα πρέπει να αρχίσει να ισχύει αμέσως. Προκειμένου να δοθεί στους αλιείς επαρκής χρόνος για να εξοπλίσουν τα σκάφη τους με ηχητικές αποτρεπτικές συσκευές, η εφαρμογή του σημείου 1.1 στοιχείο β) του παραρτήματος θα πρέπει να αναβληθεί,