(1)

Στις 24 Σεπτεμβρίου 2021 η Αρχή Ανταγωνισμού και Προστασίας Καταναλωτών της Δανίας (στο εξής: αιτούσα) υπέβαλε αίτημα στην Επιτροπή δυνάμει του άρθρου 35 παράγραφος 1 της οδηγίας 2014/25/ΕΕ (στο εξής: αίτημα). Το αίτημα συμμορφώνεται με το άρθρο 1 παράγραφος 1 της εκτελεστικής απόφασης (ΕΕ) 2016/1804 της Επιτροπής (2).

(2)

Το αίτημα αφορά την παραγωγή και τη χονδρική πώληση ηλεκτρικής ενέργειας από συμβατικές και ανανεώσιμες πηγές στη Δανία.

(3)

Ωστόσο, το αίτημα δεν καλύπτει τα εξής:

(4)

Η παραγωγή και η χονδρική πώληση ηλεκτρικής ενέργειας από συμβατικές και ανανεώσιμες πηγές συνιστά δραστηριότητα που αφορά την προμήθεια ηλεκτρικής ενέργειας σύμφωνα με το άρθρο 9 της οδηγίας 2014/25/ΕΕ.

(5)

Σύμφωνα με το σημείο 1) στοιχείο α) του παραρτήματος IV της οδηγίας 2014/25/ΕΕ, δεδομένου ότι η ελεύθερη πρόσβαση στην αγορά τεκμαίρεται με βάση το άρθρο 34 παράγραφος 3 πρώτο εδάφιο της εν λόγω οδηγίας, η Επιτροπή πρέπει να εκδώσει εκτελεστική απόφαση σχετικά με το αίτημα εντός 90 εργάσιμων ημερών.

(6)

Σύμφωνα με το σημείο 1) τέταρτο εδάφιο του παραρτήματος IV της οδηγίας 2014/25/ΕΕ, η προθεσμία μπορεί να παραταθεί από την Επιτροπή με τη σύμφωνη γνώμη του κράτους μέλους ή του αναθέτοντος φορέα που υπέβαλε το αίτημα εξαίρεσης. Δεδομένου ότι η Αρχή Ανταγωνισμού και Προστασίας Καταναλωτών της Δανίας υπέβαλε πρόσθετες πληροφορίες στις 4 Μαρτίου 2022, η προθεσμία που έχει στη διάθεσή της η Επιτροπή για να αποφασίσει σχετικά με το εν λόγω αίτημα ορίζεται στις 31 Ιουλίου 2022.

(7)

Η οδηγία 2014/25/ΕΕ εφαρμόζεται στην ανάθεση συμβάσεων για την άσκηση δραστηριοτήτων που σχετίζονται με την προμήθεια ηλεκτρικής ενέργειας σε σταθερά δίκτυα που προορίζονται να παρέχουν υπηρεσίες στο κοινό σχετικά με την παραγωγή, τη μεταφορά ή τη διανομή ηλεκτρικής ενέργειας, εκτός εάν η δραστηριότητα εξαιρείται δυνάμει του άρθρου 34 της εν λόγω οδηγίας.

(8)

Σύμφωνα με το άρθρο 34 της οδηγίας 2014/25/ΕΕ, οι συμβάσεις που προορίζονται να επιτρέψουν την άσκηση δραστηριότητας η οποία διέπεται από την εν λόγω οδηγία δεν υπάγονται στην εν λόγω οδηγία αν η δραστηριότητα, στο κράτος μέλος όπου ασκείται, είναι άμεσα εκτεθειμένη στον ανταγωνισμό σε αγορές στις οποίες η πρόσβαση δεν είναι περιορισμένη. Η άμεση έκθεση στον ανταγωνισμό αξιολογείται με βάση αντικειμενικά κριτήρια, αφού ληφθούν υπόψη τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του οικείου τομέα (3). Η εν λόγω αξιολόγηση περιορίζεται, ωστόσο, από τις σύντομες προθεσμίες που ισχύουν και από την ανάγκη να βασίζεται στις πληροφορίες που διαθέτει η Επιτροπή, οι οποίες δεν μπορούν να συμπληρωθούν με μεθόδους που απαιτούν περισσότερο χρόνο, όπως, ειδικότερα, η διενέργεια δημόσιων ερευνών απευθυνόμενων στους οικείους οικονομικούς φορείς (4). Στο πλαίσιο αυτό, μολονότι το ζήτημα του αν μια δραστηριότητα είναι άμεσα εκτεθειμένη στον ανταγωνισμό πρέπει να κρίνεται βάσει κριτηρίων που είναι σύμφωνα με τις διατάξεις της ΣΛΕΕ σχετικά με τον ανταγωνισμό, δεν απαιτείται τα εν λόγω κριτήρια να είναι ακριβώς τα ίδια με εκείνα που αναφέρονται στις διατάξεις του ενωσιακού δικαίου περί ανταγωνισμού (5).

(9)

Η πρόσβαση στην αγορά θεωρείται ότι δεν περιορίζεται, εάν το κράτος μέλος έχει μεταφέρει και εφαρμόζει τη σχετική νομοθεσία της Ένωσης για το άνοιγμα δεδομένου τομέα ή τμήματός του στον ανταγωνισμό. Η εν λόγω νομοθεσία αναφέρεται στο παράρτημα III της οδηγίας 2014/25/ΕΕ. Για την παραγωγή και τη χονδρική πώληση ηλεκτρικής ενέργειας, το εν λόγω παράρτημα παραπέμπει στην οδηγία 2009/72/ΕΚ, η οποία καταργήθηκε με την οδηγία (ΕΕ) 2019/944 (6) που ισχύει από την 1η Ιανουαρίου 2021. Σύμφωνα με την αιτούσα, η Δανία έχει μεταφέρει στο εθνικό της δίκαιο την οδηγία (ΕΕ) 2019/944 (7). Κατά συνέπεια, σύμφωνα με το άρθρο 34 παράγραφος 3 της οδηγίας 2014/25/ΕΕ, τεκμαίρεται η ελεύθερη πρόσβαση στην αγορά.

(10)

Η άμεση έκθεση στον ανταγωνισμό θα πρέπει να αξιολογείται βάσει διαφόρων δεικτών, κανένας από τους οποίους δεν είναι απαραιτήτως αφ’ εαυτού καθοριστικός. Όσον αφορά την αγορά την οποία αφορά η παρούσα απόφαση, τα μερίδια αγοράς αποτελούν ένα κριτήριο που θα πρέπει να ληφθεί υπόψη, σε συνδυασμό με άλλα κριτήρια, όπως η ανταγωνιστική πίεση που ασκούν οι παραγωγοί ενέργειας από γειτονικές χώρες ή ο αριθμός των συμμετεχόντων σε διαγωνισμούς για δυναμικότητα παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές.

(11)

Σκοπός της παρούσας απόφασης είναι να προσδιοριστεί αν οι υπηρεσίες τις οποίες αφορά το αίτημα είναι εκτεθειμένες σε επίπεδο ανταγωνισμού (σε αγορές στις οποίες η πρόσβαση δεν είναι περιορισμένη κατά την έννοια του άρθρου 34 της οδηγίας 2014/25/ΕΕ) το οποίο είναι επαρκές ώστε να διασφαλίζει ότι, ακόμη και χωρίς το νομικό πλαίσιο που θεσπίζεται με τους λεπτομερείς κανόνες που προβλέπονται στην οδηγία 2014/25/ΕΕ όσον αφορά τη σύναψη συμβάσεων, η σύναψη συμβάσεων για την άσκηση των σχετικών δραστηριοτήτων θα εκτελείται με διαφάνεια και χωρίς διακρίσεις, βάσει κριτηρίων που παρέχουν στους αγοραστές τη δυνατότητα να εντοπίζουν τη συνολικά πιο συμφέρουσα λύση από οικονομική άποψη.

(12)

Η παρούσα απόφαση βασίζεται στη νομική και πραγματική κατάσταση τον Σεπτέμβριο του 2021, όπως προκύπτει από τις πληροφορίες που διαβίβασε η αιτούσα και από δημόσια διαθέσιμες πληροφορίες.

(13)

Η πρόσβαση σε μια αγορά θεωρείται ότι δεν περιορίζεται εάν το κράτος μέλος έχει ενσωματώσει και εφαρμόσει τη σχετική νομοθεσία της Ένωσης για το άνοιγμα δεδομένου τομέα ή τμήματός του στον ανταγωνισμό. Η Δανία έχει μεταφέρει την οδηγία (ΕΕ) 2019/944 στο εθνικό δίκαιο μέσω 29 εθνικών μέτρων, σύμφωνα με την αιτούσα. Αυτό επιβεβαιώθηκε από τον Οργανισμό Ενέργειας της Δανίας (8). Επομένως, η Επιτροπή θεωρεί ότι πληρούνται οι προϋποθέσεις της ελεύθερης πρόσβασης στην αγορά εκ του νόμου.

(14)

Όσον αφορά την ελεύθερη πρόσβαση εκ των πραγμάτων, η Επιτροπή σημειώνει την πρόοδο στην ελευθέρωση της δανικής αγοράς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από το άνοιγμά της στον ανταγωνισμό το 1999. Η συμμετοχή της Δανίας στο χρηματιστήριο ηλεκτρικής ενέργειας Nord Pool και η ανάπτυξη δυνατοτήτων διασύνδεσης διαδραμάτισαν σημαντικό ρόλο στην ενίσχυση της ανταγωνιστικής πίεσης. Όσον αφορά την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές, ειδικότερα από υπεράκτια αιολικά πάρκα, οι διαγωνισμοί που έχουν διοργανώσει οι δανικές αρχές έχουν προσελκύσει αυξανόμενο αριθμό συμμετεχόντων.

(15)

Η Επιτροπή καταλήγει στο συμπέρασμα ότι η πρόσβαση στην αγορά θεωρείται εκ του νόμου και εκ των πραγμάτων ελεύθερη στο έδαφος της Δανίας για τους σκοπούς της παρούσας απόφασης.

(16)

Σύμφωνα με την πρακτική της Επιτροπής σε θέματα συγκεντρώσεων (9), στον τομέα της ηλεκτρικής ενέργειας διακρίνονται οι ακόλουθες σχετικές αγορές προϊόντων: i) παραγωγή και χονδρική προμήθεια· ii) μεταφορά· iii) διανομή· και iv) λιανική προμήθεια. Ενώ ορισμένες από τις εν λόγω αγορές ενδέχεται να υποδιαιρούνται περαιτέρω, έως σήμερα η προηγούμενη πρακτική της Επιτροπής (10) απέρριπτε τη διάκριση μεταξύ αγοράς παραγωγής και αγοράς χονδρικής προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας, δεδομένου ότι η παραγωγή από μόνη της αποτελεί το πρώτο στάδιο μιας αξιακής αλυσίδας, ενώ οι ποσότητες της παραγόμενης ηλεκτρικής ενέργειας πωλούνται μέσω της αγοράς χονδρικής προμήθειας. Αυτό επιβεβαιώθηκε ειδικότερα για τις σκανδιναβικές χώρες (11).

(17)

Κατά την πρακτική της σε θέματα συγκεντρώσεων, η Επιτροπή έχει θεωρήσει επίσης ότι η σχετική αγορά προϊόντων στις σκανδιναβικές χώρες καλύπτει την ηλεκτρική ενέργεια που πωλείται τόσο μέσω διμερών συμβάσεων όσο και μέσω της πλατφόρμας Nord Pool, τόσο στην αγορά επόμενης ημέρας (Elspot) όσο και στην ενδοημερήσια αγορά (Elbas) (12).

(18)

Η αιτούσα υποστηρίζει ότι οι εταιρικές συμφωνίες αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας θα πρέπει να συμπεριληφθούν στο πεδίο εφαρμογής της σχετικής αγοράς. Οι εν λόγω συμφωνίες είναι διμερείς συμβάσεις μεταξύ παραγωγού ηλεκτρικής ενέργειας και πελάτη (συνήθως μεγάλου χρήστη ηλεκτρικής ενέργειας) με τις οποίες ο χρήστης αγοράζει ηλεκτρική ενέργεια απευθείας από τον παραγωγό. Εμπορικές εταιρείες συνάπτουν συμφωνίες αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας με παραγωγούς ηλεκτρικής ενέργειας τόσο από συμβατικές όσο και από ανανεώσιμες πηγές, οι οποίοι ανταγωνίζονται μεταξύ τους για τη σύναψη των συμβάσεων.

(19)

Όσον αφορά άλλες διμερείς συναλλαγές, οι πελάτες που συνάπτουν συμφωνίες αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας πρέπει να συνάψουν συμφωνία με συμβαλλόμενο μέρος με ευθύνη εξισορρόπησης για τη διαχείριση των οικείων αποκλίσεων. Σε σχέση με την εξισορρόπηση της παραγωγής, οι ηλεκτροπαραγωγοί (όπως οι ιδιοκτήτες υπεράκτιων αιολικών πάρκων) πρέπει να αντιστοιχίζουν την οικεία προβλεπόμενη παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας σε πραγματικό χρόνο, δηλαδή να προσαρμόζουν την προβλεπόμενη παραγωγή στην πραγματική παραγωγή. Η ευθύνη αυτή δεν επηρεάζεται από τον τρόπο με τον οποίο ο παραγωγός επιλέγει να πωλήσει την παραγόμενη ηλεκτρική ενέργεια, συμπεριλαμβανομένων των εταιρικών συμφωνιών αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας.

(20)

Όσον αφορά το αν η ηλεκτρική ενέργεια από συμβατικές πηγές και η ηλεκτρική ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές ανήκουν στην ίδια αγορά προϊόντων, η Επιτροπή έχει καταλήξει σε διαφορετικά συμπεράσματα ανάλογα με την πραγματική κατάσταση. Διαπίστωσε ότι η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από συμβατικές πηγές και η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές στη Γερμανία (13) και την Ιταλία (14) θα πρέπει να θεωρούνται διαφορετικές αγορές προϊόντων.

(21)

Ωστόσο, στην περίπτωση των Κάτω Χωρών (15), η Επιτροπή έκρινε ότι η παραγωγή και η χονδρική προμήθεια ηλεκτρικής ενέργειας από συμβατικές και από ανανεώσιμες πηγές αποτελούσε μέρος της ίδιας σχετικής αγοράς προϊόντων. Όσον αφορά τις σκανδιναβικές χώρες, η Επιτροπή, κατά την πρακτική της σε θέματα συγκεντρώσεων, έκρινε ότι η πηγή της ηλεκτρικής ενέργειας είναι άνευ σημασίας για σκοπούς ορισμού του προϊόντος (16).

(22)

Η αιτούσα υποστηρίζει ότι η κατάσταση στη Δανία διαφέρει από την κατάσταση στη Γερμανία και την Ιταλία που αναφέρονται στην ανωτέρω απόφαση και είναι παρόμοια με την κατάσταση στις Κάτω Χώρες. Η αιτούσα προσκόμισε πίνακες που αναλύουν τις ομοιότητες και τις διαφορές μεταξύ της δανικής και, αντίστοιχα, της γερμανικής, της ιταλικής και της ολλανδικής περίπτωσης. Η αιτούσα επισημαίνει ότι οι κύριες διαφορές με την κατάσταση στη Γερμανία και την Ιταλία είναι η απουσία αμοιβής το ύψος της οποίας καθορίζεται από το κράτος, η απουσία προτεραιότητας κατά την τροφοδοσία και το ότι η ηλεκτρική ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές πωλείται στη χονδρική αγορά στην ίδια τιμή με την ηλεκτρική ενέργεια από συμβατικές πηγές.

(23)

Στην απόφασή της στην υπόθεση συγκέντρωσης Fortum/Uniper (17), η Επιτροπή υπενθύμισε ότι η σχετική αγορά προϊόντων στις σκανδιναβικές χώρες κάλυπτε τόσο την παραγωγή όσο και τη χονδρική πώληση ηλεκτρικής ενέργειας, ανεξάρτητα από τις πηγές παραγωγής και τους διαύλους εμπορίας, και ότι περιλάμβανε ηλεκτρική ενέργεια που πωλούνταν μέσω διμερών συμβάσεων και στο σκανδιναβικό χρηματιστήριο ηλεκτρικής ενέργειας Nord Pool.

(24)

Όσον αφορά την ηλεκτρική ενέργεια που παράγεται από ανανεώσιμες πηγές, το αίτημα καλύπτει τα υπεράκτια αιολικά πάρκα Horns Rev 3, Vesterhav Syd, Vesterhav Nord και Kriegers Flask, καθώς και τα αιολικά πάρκα που θα δημιουργηθούν στο μέλλον, συμπεριλαμβανομένου του υπεράκτιου αιολικού πάρκου Thor. Όλα τα σχετικά καθεστώτα στήριξης αποτέλεσαν αντικείμενο αποφάσεων της Επιτροπής που επιβεβαιώνουν τη συμβατότητά τους με τους κανόνες της ΕΕ για τις κρατικές ενισχύσεις (18).

(25)

Επίσης, οι πριμοδοτήσεις που καταβάλλονταν για την παραγωγή αιολικής ενέργειας μειώθηκαν στο ελάχιστο χάρη στην αύξηση του ανταγωνισμού για την παραγωγή. Για όλα τα προαναφερθέντα αιολικά πάρκα, ο Οργανισμός Ενέργειας της Δανίας διοργάνωσε ανοικτό διαγωνισμό για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές. Στον διαγωνισμό για το Horns Rev 3 (400 MW), ο οποίος πραγματοποιήθηκε το 2015, συμμετείχαν τέσσερις προσφέροντες, στον διαγωνισμό για το Kriegers Flak (600 MW) το 2016 συμμετείχαν επτά και στον διαγωνισμό για το Vesterhav Nord/Sud (350 MW) το 2016 συμμετείχαν τρεις.

(26)

Η αντιστάθμιση κινδύνων πραγματοποιείται πριν από τις διαδικασίες υποβολής προσφορών και οι δανικές αρχές κατανοούν πια καλύτερα την αγορά και έχουν καθιερώσει πραγματικό διάλογο με την αγορά.

(27)

Το συνολικό κόστος των τεχνολογιών ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, όπως των υπεράκτιων ανεμογεννητριών ή των ηλιακών φωτοβολταϊκών συστημάτων, έχει επίσης μειωθεί σημαντικά. Κατά συνέπεια, η επιλεγείσα προσφορά το 2010 για το υπεράκτιο αιολικό πάρκο Anholt αφορούσε πριμοδότηση ύψους 105 øre/kWh, ενώ η επιλεγείσα προσφορά το 2016 για το υπεράκτιο αιολικό πάρκο Kriegers Flak αφορούσε πριμοδότηση ύψους 37 øre/kWh.

(28)

Η Δανία προτίθεται επίσης να δρομολογήσει τρία νέα υπεράκτια αιολικά πάρκα μεγάλης κλίμακας. Το πρώτο υπεράκτιο αιολικό πάρκο θα έχει δυναμικότητα περίπου 800 MW, ενώ τα υπόλοιπα υπεράκτια αιολικά πάρκα θα έχουν δυναμικότητα τουλάχιστον 800 MW. Ο Δανικός Οργανισμός Ενέργειας θα προκηρύξει διαδικασίες υποβολής προσφορών για κάθε μελλοντικό υπεράκτιο αιολικό πάρκο.

(29)

Όπως έπραξε στην εκτελεστική απόφαση (ΕΕ) 2018/71 (19) της Επιτροπής σχετικά με την εξαίρεση της παραγωγής και της χονδρικής πώλησης ηλεκτρικής ενέργειας στις Κάτω Χώρες, η Επιτροπή επισημαίνει ότι η κατανομή των επιδοτήσεων είναι εκτεθειμένη στον ανταγωνισμό μέσω της διαδικασίας υποβολής προσφορών η οποία καθορίζει τη συμπεριφορά των παραγωγών ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές, όσον αφορά την πολιτική για τις δημόσιες συμβάσεις. Με τον τρόπο αυτόν, η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από συμβατικές και ανανεώσιμες πηγές (για τα υπεράκτια αιολικά πάρκα τα οποία αφορά το αίτημα) πραγματοποιείται σε ισότιμη βάση στη Δανία.

(30)

Για τους σκοπούς της αξιολόγησης των όρων που προβλέπονται στο άρθρο 34 παράγραφος 1 της οδηγίας 2014/25/ΕΕ και με την επιφύλαξη της εφαρμογής του δικαίου περί ανταγωνισμού, η Επιτροπή θεωρεί ότι η σχετική αγορά προϊόντων είναι η αγορά παραγωγής και χονδρικής προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας, συμπεριλαμβανομένων των εταιρικών συμφωνιών αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, που παράγεται από συμβατικές πηγές, καθώς και από υπεράκτια αιολικά πάρκα τα οποία αποτελούν αντικείμενο της αίτησης εξαίρεσης.

(31)

Το 2006 η Επιτροπή καθόρισε σε απόφασή της σε υπόθεση συγκέντρωσης (20) δύο χωριστές γεωγραφικές αγορές για τη χονδρική πώληση ηλεκτρικής ενέργειας: την αγορά της Ανατολικής Δανίας (στο εξής: DK2) και την αγορά της Δυτικής Δανίας (στο εξής: DK1), καθώς την εποχή εκείνη δεν υπήρχε άμεση διασύνδεση μεταξύ των δύο δανικών περιοχών υποβολής προσφορών (ή τιμών). Η Επιτροπή κατέληξε στο ίδιο συμπέρασμα στην απόφασή της στην υπόθεση DE/DK Interconnector το 2018 (21).

(32)

Το 2014 το Συμβούλιο Ανταγωνισμού της Δανίας διερεύνησε την αγορά παραγωγής και χονδρικής πώλησης ηλεκτρικής ενέργειας στη Δανία στην απόφασή του για τον εικονικό σταθμό ηλεκτροπαραγωγής (Virtual Power Plant, στο εξής: VPP) (22). Με την εν λόγω απόφαση, το Συμβούλιο Ανταγωνισμού της Δανίας κατάργησε προηγούμενες δεσμεύσεις που είχε αναλάβει η Elsam A/S στο πλαίσιο συγχώνευσης μεταξύ της Elsam A/S και της Nesa A/S το 2004. Το Συμβούλιο Ανταγωνισμού της Δανίας υποστήριξε εν μέρει μια ευρύτερη γεωγραφική αγορά από τη ζώνη DK1. Η DK1 συνδέεται με τη Νορβηγία, τη Σουηδία και τη Γερμανία μέσω συνδέσεων μεταφοράς. Η τιμή χονδρικής για τη φυσική ηλεκτρική ενέργεια στη ζώνη DK1 ήταν διαφορετική από όλες τις συνδεδεμένες ζώνες τιμών σε λιγότερο από το 10 % των ωρών κατά τη διάρκεια του 2013. Τις περισσότερες ώρες, η τιμή χονδρικής της DK1 ήταν ίση με τουλάχιστον μία από τις συνδεδεμένες ζώνες τιμών, κάτι που υποστηρίζει την ύπαρξη ευρύτερης γεωγραφικής αγοράς σε σχέση με τη Δυτική Δανία. Ωστόσο, παρέμεινε ανοικτό το ζήτημα αν υπήρχε ευρύτερη γεωγραφική αγορά από τη Δυτική Δανία. Το 2019 το Συμβούλιο Ανταγωνισμού της Δανίας (23) ανέφερε ότι η αγορά παραγωγής και χονδρικής πώλησης ηλεκτρικής ενέργειας ήταν εθνικής εμβέλειας, αλλά άφησε ανοικτό το ζήτημα αν πρέπει να καθοριστεί ένας ευρύτερος ή ένας στενότερος ορισμός της γεωγραφικής αγοράς. Το συμπέρασμα αυτό βασίστηκε στις ακόλουθες προηγούμενες υποθέσεις: 1) στην απόφαση M.8660 Fortum/Uniper, με την οποία η Επιτροπή κατέληξε στο συμπέρασμα ύπαρξης εθνικής αγοράς στη Σουηδία, 2) στην απόφαση M.3268 Sydkraft και Graninge, με την οποία η Επιτροπή διαπίστωσε ότι η Σουηδία αποτελούσε χωριστή αγορά από τη Φινλανδία και τη Δανία μόνο σε επουσιώδη αριθμό ωρών, κάτι που υποδήλωνε ότι η χονδρική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας ήταν ευρύτερη από την εθνική, και 3) στην απόφαση VPP του Συμβουλίου Ανταγωνισμού της Δανίας, με την οποία διαπιστώθηκαν ενδείξεις μεγαλύτερης γεωγραφικής αγοράς σε σχέση με τη ζώνη DK1 λόγω των εξελίξεων στην αγορά παραγωγής και χονδρικής πώλησης ηλεκτρικής ενέργειας στη Δανία. Η δυναμικότητα διασύνδεσης μεταξύ της Δανίας και των γειτονικών χωρών έχει αυξηθεί σημαντικά από το 2006. Συγκεκριμένα, έχουν τεθεί σε λειτουργία ή έχουν επεκταθεί οι γραμμές διασύνδεσης Skagerrak (με τη Νορβηγία), Kontiskan (με τη Σουηδία) και Kontek (με τη Γερμανία). Η γραμμή Cobra (με τις Κάτω Χώρες) τέθηκε σε λειτουργία το 2019. Στο εσωτερικό της Δανίας, η γραμμή Great Belt συνδέει τώρα τη Δυτική και την Ανατολική Δανία.

(33)

Τα αποδεικτικά στοιχεία που υπέβαλε η αιτούσα (24) δείχνουν αυξανόμενη συσχέτιση των τιμών μεταξύ της Ανατολικής και της Δυτικής Δανίας, καθώς και με τις γειτονικές ζώνες τιμών της Σουηδίας, της Νορβηγίας και της Γερμανίας (SE3, SE4, NO2 και DE). Για παράδειγμα, η DK1 είχε την ίδια τιμή με μία από τις άλλες περιοχές (DK2, SE3, SE4, NO2 και DE) για το 91,7 % των ωρών το 2013 και για το 96,3 % το 2018· για τη DK2, τα αριθμητικά στοιχεία ήταν 97,8 % το 2013 και 98,6 % το 2018. Αντιθέτως, οι ώρες κατά τις οποίες η περιοχή DK1 είχε διαφορετική τιμή από τις άλλες περιοχές μειώθηκαν από το 8,3 % στο 3,7 % από το 2013 έως το 2018· για την αγορά DK2, το ποσοστό αυτό μειώθηκε από 2,2 % σε 1,4 %.

(34)

Σύμφωνα με την Energinet, η Δανία διαθέτει πολύ μεγάλη δυναμικότητα στις γραμμές διασύνδεσης με τις γειτονικές της χώρες, η οποία ισοδυναμεί περίπου με το 90 % της εγχώριας ζήτησης αιχμής. Η μεγάλη ενοποίηση με τις γειτονικές χώρες της Δανίας υποδηλώνει ότι η Δανία έχει χωριστή τιμή ηλεκτρικής ενέργειας στην αγορά άμεσης παράδοσης μόνο κατά το 10 % περίπου του χρόνου. Στο υπόλοιπο διάστημα, η τιμή χονδρικής πώλησης είναι κοινή με τη Νορβηγία, τη Σουηδία ή τη Γερμανία.

(35)

Το 2019 η διεθνής σύνδεση μεταξύ της Ανατολικής Δανίας (DK2) και της Γερμανίας διέθετε διαθέσιμη εμπορική δυναμικότητα της τάξης του 90 % της συνολικής δυναμικότητας της γραμμής διασύνδεσης προς την κατεύθυνση των εξαγωγών και 95 % προς την κατεύθυνση των εισαγωγών. Οι υπόλοιπες συνδέσεις με το εξωτερικό είχαν διαθέσιμη εμπορική δυναμικότητα προς την κατεύθυνση των εξαγωγών που κυμαινόταν μεταξύ του 60 % και του 88 % της συνολικής δυναμικότητας της γραμμής διασύνδεσης. Η εμπορική δυναμικότητα ήταν χαμηλότερη μεταξύ της Δυτικής Δανίας (DK1), αφενός, και της Νορβηγίας και της Σουηδίας, αφετέρου, το 2019 σε σύγκριση με το 2018. Από την άλλη πλευρά, η εμπορική δυναμικότητα σε σχέση με τη Γερμανία ήταν υψηλότερη και για τις δύο περιοχές υποβολής προσφορών στη Δανία. Η σύνδεση Cobra είχε διαθέσιμη εμπορική δυναμικότητα προς την κατεύθυνση των εξαγωγών και των εισαγωγών της τάξης του 87 % της συνολικής δυναμικότητας της γραμμής διασύνδεσης το 2019.

(36)

Η Επιτροπή παρατηρεί την ύπαρξη περιορισμών τιμολόγησης και στις δύο ζώνες εξωτερικά: η DK1 έχει τις ίδιες τιμές με άλλες περιοχές κατά το 89,3 % των ωρών και η DK2 κατά το 98,4 % των ωρών. Για λόγους αναφοράς, στη σκέψη 28 της απόφασης για τη συγκέντρωση Fortum/Uniper, η Επιτροπή κατέληξε στο συμπέρασμα ότι οι τέσσερις σουηδικές ζώνες υποβολής προσφορών αποτελούσαν ενιαία γεωγραφική αγορά, διότι είχαν κοινή τιμή κατά το 89,7 % των ωρών. Η Επιτροπή επισημαίνει επίσης ότι, κατά την αιτούσα, οι τέσσερις μεγαλύτεροι παράγοντες με μερίδια αγοράς άνω του 10 % είναι παρόντες τόσο στη DK1 όσο και στη DK2.

(37)

Για τους σκοπούς της αξιολόγησης των όρων που προβλέπονται στο άρθρο 34 παράγραφος 1 της οδηγίας 2014/25/ΕΕ και με την επιφύλαξη της εφαρμογής του δικαίου περί ανταγωνισμού, η Επιτροπή θεωρεί ότι η σχετική γεωγραφική αγορά για την παραγωγή και τη χονδρική προμήθεια ηλεκτρικής ενέργειας, συμπεριλαμβανομένων των εταιρικών συμφωνιών αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, που παράγεται από συμβατικές πηγές, καθώς και από τις ανανεώσιμες πηγές που αποτελούν αντικείμενο της αίτησης μπορεί να παραμείνει ανοικτό ζήτημα είτε στην περίπτωση μιας χωριστής αγοράς για τη ζώνη DK1 και τη ζώνη DK2 είτε στην περίπτωση μιας ενιαίας εθνικής δανικής αγοράς.

(38)

Όλοι οι υπολογισμοί των μεριδίων αγοράς και οι ενδείξεις σχετικά με το μερίδιο παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας βασίζονται σε πληροφορίες που υπέβαλε η αιτούσα.

(39)

Στην ανάλυσή της, η Επιτροπή λαμβάνει υπόψη διάφορους παράγοντες. Μολονότι τα μερίδια αγοράς αποτελούν σημαντική πτυχή, λαμβάνονται επίσης υπόψη η ανταγωνιστική πίεση που ασκούν οι παραγωγοί ενέργειας από γειτονικές χώρες και ο αριθμός των συμμετεχόντων σε διαγωνισμούς για δυναμικότητα παραγωγής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές.

(40)

Στην αγορά παραγωγής και χονδρικής πώλησης ηλεκτρικής ενέργειας στη Δανία, υπάρχουν επί του παρόντος τρεις κύριοι παράγοντες της αγοράς που υπόκεινται στους κανόνες για τις δημόσιες συμβάσεις σύμφωνα με την οδηγία 2014/25/ΕΕ. Πρόκειται για την Ørsted A/S (στο εξής: Ørsted) (που ανήκει κατά 50,1 % στο δανικό κράτος), τη δανική θυγατρική της Vattenfall, Vattenfall AB (στο εξής: Vattenfall) (που ανήκει κατά 100 % στο σουηδικό κράτος) και τη HOFOR Energiproduktion A/S (στο εξής: HOFOR), η οποία τελικά ανήκει στον δήμο της Κοπεγχάγης.

(41)

Επί του παρόντος υπάρχουν 18 δανικές εταιρείες που πραγματοποιούν συναλλαγές στο Nord Pool. Η πλειονότητα των εταιρειών αυτών, όπως η Danske Commodities και η Centrica Energy Trading, δεν είναι δημόσιες επιχειρήσεις σύμφωνα με την οδηγία 2014/25/ΕΕ.

(42)

Το 2018 και το 2019 το μερίδιο αγοράς της Ørsted στη συνδυασμένη αγορά DK1-DK2 (από άποψη παραγωγής) ήταν [20 έως 30] % και [10 έως 20] % αντίστοιχα, το μερίδιο αγοράς της Vattenfall ήταν [5 έως 10] % και [10 έως 20] % και το μερίδιο αγοράς της HOFOR ήταν [0 έως 5] % και [0 έως 5] %. Οι μεγαλύτεροι ανταγωνιστές των εταιρειών αυτών, οι οποίοι δεν καλύπτονται από τους κανόνες για τις δημόσιες συμβάσεις, είναι η Vindenergi Danmark, με μερίδια αγοράς [40 έως 50] % και [40 έως 50] %, και η Energi Danmark, με μερίδια αγοράς [10 έως 20] % και [10 έως 20] %. Τα μερίδια αγοράς στις αγορές DK1 και DK2 κυμάνθηκαν γενικά στο ίδιο εύρος (η Ørsted [20 έως 30] % στη DK1 και [10 έως 20] % στη DK2 το 2018, [20 έως 30] % στη DK1 και [10 έως 20] % στη DK2 το 2019, η Vattenfall [5 έως 10] % στη DK1 και [0 έως 5] % στη DK2 το 2018, [10 έως 20] % στη DK1 και [0 έως 5] % στη DK2 το 2019, η HOFOR [0 έως 5] % στη DK1 και [5 έως 10] % στη DK2 το 2019). Εάν η σχετική γεωγραφική αγορά είναι ευρύτερη από τη Δανία, τα εν λόγω μερίδια αγοράς θα είναι μικρότερα.

(43)

Οι εισαγωγές και οι εξαγωγές αποτελούν πολύ σημαντικό χαρακτηριστικό της δανικής αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας. Το 2018 και το 2019 η κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας ανήλθε σε 33,5 TWh περίπου. Οι εισαγωγές αντιπροσώπευαν περίπου το 45,6 % της συνολικής κατανάλωσης το 2018, ενώ η εθνική παραγωγή κάλυψε το 41 % της κατανάλωσης το 2018 και το 48 % το 2019. Οι εξαγωγές είναι επίσης σημαντικές, καθώς ανήλθαν στο 73 % και στο 62 % της δανικής παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας το 2018 και το 2019.

(44)

Αυτό δείχνει το μέγεθος της ενσωμάτωσης της δανικής αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας σε μια ευρύτερη γεωγραφική αγορά και, ως εκ τούτου, την ανταγωνιστική πίεση που ασκούν παραγωγοί ηλεκτρικής ενέργειας από, κυρίως αλλά όχι αποκλειστικά, γειτονικές χώρες στους Δανούς παραγωγούς μέσω διασυνοριακών γραμμών διασύνδεσης.

(45)

Όσον αφορά τις τιμές χονδρικής στην αγορά άμεσης παράδοσης, οι σκανδιναβικές τιμές καθορίζονται στο χρηματιστήριο Nord Pool. Η μέση ωριαία τιμή στην αγορά άμεσης παράδοσης για τη ζώνη DK1 και τη ζώνη DK2 ήταν 38,50 EUR/MWh και 39,84 EUR/MWh αντίστοιχα το 2019, τιμή που συνιστά μείωση κατά 13 % και στις δύο περιοχές σε σχέση με το 2018. Η τιμή του συστήματος ήταν 38,94 EUR/MWh το 2019. Η τιμή του σκανδιναβικού συστήματος είναι η πλασματική τιμή άμεσης παράδοσης που θα προέκυπτε εάν όλες οι σκανδιναβικές χώρες αποτελούσαν μία περιοχή υποβολής προσφορών. Η ζώνη DK1 έχει γενικά χαμηλότερες τιμές από τη ζώνη DK2 λόγω της σχετικά μεγάλης εγκατεστημένης δυναμικότητας ανεμογεννητριών στη ζώνη DK1, κάτι που συμβάλλει στη μείωση των τιμών. Η μέση τιμή άμεσης παράδοσης το 2019 ήταν 39,28 EUR/MWh στη Νορβηγία, 37,68 EUR/MWh στη Γερμανία και 38,79 EUR/MWh στη Σουηδία, παρόμοια με την τιμή στις ζώνες DK1 και DK2.

(46)

Στη Δανία, το 6 % περίπου της ηλεκτρικής ενέργειας αποτελεί αντικείμενο συναλλαγών στην ενιαία ευρωπαϊκή ενδοημερήσια αγορά Xbid. Η ενδοημερήσια αγορά βασίζεται σε συνεχή διαπραγμάτευση κατά την οποία η πληρωμή για τις συναλλαγές πραγματοποιείται με την τιμή προσφοράς, σε αντίθεση με την αγορά επόμενης ημέρας, η οποία βασίζεται σε δημοπρασίες με ενιαία τιμή εκκαθάρισης. Η ενδοημερήσια αγορά χρησιμοποιείται για την προσαρμογή των σχεδίων κατανάλωσης και παραγωγής όσον αφορά, μεταξύ άλλων, την αποκατάσταση των ισοζυγίων του χαρτοφυλακίου. Αυτό σημαίνει ότι η τιμή στην ενδοημερήσια αγορά για κάθε ώρα θα αρχίζει στην τιμή άμεσης παράδοσης και, στη συνέχεια, θα αυξάνεται ή θα μειώνεται σε περίπτωση απρόβλεπτων γεγονότων κατά τη διάρκεια της περιόδου διαπραγμάτευσης. Η μέση ετήσια τιμή για την ενδοημερήσια αγορά στη ζώνη DK1 ήταν 35,1 EUR/MWh το 2019. Στη ζώνη DK2 ήταν 36,7 EUR/MWh. Το 2018 η μέση τιμή στη ζώνη DK1 ήταν 40,4 EUR/MWh και στη ζώνη DK2 ήταν 41,9 EUR/MWh.

(47)

Περαιτέρω υπολογισμοί που περιλαμβάνονται στην αίτηση (25) δείχνουν ότι οι τιμές στις ζώνες DK1 και DK2 είναι ίδιες με μία ή περισσότερες γειτονικές ζώνες τιμών κατά το συντριπτικά μεγαλύτερο μέρος του χρόνου. Το 2018 και το 2019 οι τιμές στη ζώνη DK1 ήταν ίδιες με τις τιμές σε άλλη ζώνη τιμολόγησης της περιοχής (DK2, SE3, SE4, NO2 και DE) κατά το 94,8 % και το 96,3 % του χρόνου· οι τιμές στη ζώνη DK2 ήταν οι ίδιες με τις τιμές σε άλλη ζώνη τιμολόγησης της περιοχής (DK1, SE3, SE4, NO2 και DE) κατά το 98,8 % και το 98,6 % του χρόνου. Επίσης, η συσχέτιση μεταξύ των δύο ζωνών της Δανίας και της τιμής χονδρικής πώλησης στο σκανδιναβικό σύστημα και στη Γερμανία είναι αρκετά υψηλή και κυμάνθηκε μεταξύ του 64 % και του 83 % κατά την περίοδο 2017-2018.

(48)

Η Δανία διαθέτει πολύ μεγάλη δυναμικότητα στις γραμμές διασύνδεσης με τις γειτονικές της χώρες, η οποία ισοδυναμεί περίπου με το 90 % της εγχώριας ζήτησης αιχμής. Η μεγάλη ενοποίηση με τις γειτονικές χώρες της Δανίας υποδηλώνει ότι η Δανία έχει χωριστή τιμή ηλεκτρικής ενέργειας στην αγορά άμεσης παράδοσης στις ζώνες DK1 και DK2 μόνο κατά το 10 % περίπου του χρόνου. Στο υπόλοιπο διάστημα, η τιμή χονδρικής πώλησης στις ζώνες DK1 και DK2 είναι κοινή με τη Νορβηγία ή τη Σουηδία ή τη Γερμανία.

(49)

Η Επιτροπή θεωρεί ότι τα στοιχεία αυτά καταδεικνύουν πολύ ισχυρή σύγκλιση των τιμών ηλεκτρικής ενέργειας στη Δανία με τις τιμές στις σκανδιναβικές χώρες και στη Γερμανία.

(50)

Οι αναθέτοντες φορείς κατέχουν περιορισμένο μερίδιο αγοράς στην αγορά παραγωγής και χονδρικής πώλησης ηλεκτρικής ενέργειας στη Δανία την οποία αφορά το αίτημα.

(51)

Το υψηλό επίπεδο εισαγωγών και εξαγωγών ηλεκτρικής ενέργειας σε σύγκριση με την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας στη Δανία, σε συνδυασμό με τη δυναμικότητα διασύνδεσης με τις γειτονικές χώρες, καταδεικνύει ότι η αγορά παραγωγής και χονδρικής πώλησης ηλεκτρικής ενέργειας στη Δανία είναι σε μεγάλο βαθμό ενσωματωμένη σε μια ευρύτερη, διακρατική αγορά. Ακόμη και αν η γεωγραφική αγορά δεν είναι κατ’ ανάγκη διακρατική, οι εισαγωγές ηλεκτρικής ενέργειας στη Δανία ασκούν, σε κάθε περίπτωση, ανταγωνιστική πίεση στις δανικές τιμές χονδρικής πώλησης ηλεκτρικής ενέργειας για σημαντικό αριθμό ωρών ετησίως.

(52)

Αυτό επιβεβαιώνεται περαιτέρω από τα στοιχεία που προσκόμισε η αιτούσα σχετικά με τις τιμές χονδρικής, τα οποία αποδεικνύουν ότι οι δανικές τιμές είναι πολύ παρόμοιες με τις τιμές στο επίπεδο του χρηματιστηρίου Nord Pool και τις τιμές στη Γερμανία.

(53)

Σκοπός της παρούσας απόφασης είναι να προσδιοριστεί αν οι δραστηριότητες παραγωγής και χονδρικής πώλησης ηλεκτρικής ενέργειας είναι εκτεθειμένες σε τέτοιο βαθμό ανταγωνισμού (σε αγορές στις οποίες είναι ελεύθερη η πρόσβαση), ώστε να διασφαλίζεται ότι, ακόμη και ελλείψει της πειθαρχίας που επιβάλλεται από τους λεπτομερείς κανόνες για τη σύναψη συμβάσεων που προβλέπονται στην οδηγία 2014/25/ΕΚ, η σύναψη συμβάσεων για την άσκηση των σχετικών δραστηριοτήτων θα διεξάγεται με διαφανή τρόπο που δεν εισάγει διακρίσεις, με βάση κριτήρια που παρέχουν στον αναθέτοντα φορέα τη δυνατότητα να επιλέγει τη λύση που είναι η πιο συμφέρουσα από οικονομική άποψη.

(54)

Με βάση τους παράγοντες που εξετάστηκαν ανωτέρω, η Επιτροπή μπορεί να καταλήξει στο συμπέρασμα ότι η δραστηριότητα παραγωγής και χονδρικής πώλησης ηλεκτρικής ενέργειας από συμβατικές πηγές και από υπεράκτια αιολικά πάρκα που υπόκεινται σε διαδικασία διαγωνισμού στη Δανία είναι άμεσα εκτεθειμένη στον ανταγωνισμό σε αγορά στην οποία η πρόσβαση δεν είναι περιορισμένη, κατά την έννοια του άρθρου 34 παράγραφος 1 της οδηγίας 2014/25/ΕΕ.

(55)

Για τους σκοπούς της παρούσας απόφασης και με την επιφύλαξη της εφαρμογής του δικαίου περί ανταγωνισμού, από τις αιτιολογικές σκέψεις 11 έως 53 συνάγεται ότι η παραγωγή και η χονδρική πώληση ηλεκτρικής ενέργειας από συμβατικές πηγές και από υπεράκτια αιολικά πάρκα που υπόκεινται σε διαδικασία διαγωνισμού στη Δανία είναι εκτεθειμένη στον ανταγωνισμό σε αγορά στην οποία η πρόσβαση δεν είναι περιορισμένη, κατά την έννοια του άρθρου 34 της οδηγίας 2014/25/ΕΕ. Κατά συνέπεια, η οδηγία 2014/25/ΕΕ δεν θα πρέπει να εξακολουθήσει να εφαρμόζεται σε συμβάσεις που προορίζονται να καταστήσουν δυνατή την άσκηση της εν λόγω δραστηριότητας στη Δανία.

(56)

Η οδηγία 2014/25/ΕΕ θα πρέπει να εξακολουθήσει να εφαρμόζεται σε συμβάσεις που προορίζονται να καταστήσουν δυνατή την άσκηση δραστηριοτήτων που εξαιρούνται ρητά από το αίτημα.

(57)

Η παρούσα απόφαση βασίζεται στη νομική και πραγματική κατάσταση της περιόδου Οκτωβρίου 2021 έως Μαρτίου 2022, όπως προκύπτει από τις πληροφορίες που υποβλήθηκαν από την αιτούσα. Η απόφαση είναι δυνατόν να αναθεωρηθεί, αν, κατόπιν σημαντικών αλλαγών στη νομική ή την πραγματική κατάσταση, δεν πληρούνται πλέον οι προϋποθέσεις για την εφαρμογή του άρθρου 34 της οδηγίας 2014/25/ΕΕ.

(58)

Υπενθυμίζεται ότι το άρθρο 16 της οδηγίας 2014/23/ΕΕ (26) προβλέπει εξαίρεση από την εφαρμογή της εν λόγω οδηγίας για συμβάσεις παραχώρησης που ανατίθενται από αναθέτοντες φορείς, εφόσον στο κράτος μέλος στο οποίο πρόκειται να εκτελεστούν οι παραχωρήσεις αυτές έχει διαπιστωθεί, σύμφωνα με το άρθρο 35 της οδηγίας 2014/25/ΕΕ, ότι η δραστηριότητα είναι άμεσα εκτεθειμένη στον ανταγωνισμό όπως προβλέπεται στο άρθρο 34 της εν λόγω οδηγίας. Καθώς συνάγεται το συμπέρασμα ότι η δραστηριότητα παραγωγής και χονδρικής πώλησης ηλεκτρικής ενέργειας που αποτελεί αντικείμενο του αιτήματος είναι εκτεθειμένη στον ανταγωνισμό σε αγορά στην οποία η πρόσβαση δεν είναι περιορισμένη, οι συμβάσεις παραχώρησης που προορίζονται να καταστήσουν δυνατή την άσκηση των εν λόγω δραστηριοτήτων στη Δανία θα εξαιρούνται από το πεδίο εφαρμογής της οδηγίας 2014/23/ΕΕ.

(59)

Τα μέτρα που προβλέπονται στην παρούσα απόφαση είναι σύμφωνα με τη γνώμη της συμβουλευτικής επιτροπής δημόσιων συμβάσεων,