(1)

Δυνάμει του κανονισμού (ΕΕ) 2018/1999, κάθε κράτος μέλος υποχρεούται να υποβάλει στην Επιτροπή προσχέδιο του ενοποιημένου εθνικού σχεδίου για την ενέργεια και το κλίμα που καλύπτει την περίοδο από το 2021 έως το 2030 σύμφωνα με το άρθρο 3 παράγραφος 1 και το παράρτημα I του εν λόγω κανονισμού. Τα πρώτα προσχέδια των ενοποιημένων εθνικών σχεδίων για την ενέργεια και το κλίμα έπρεπε να υποβληθούν έως τις 31 Δεκεμβρίου 2018.

(2)

Η Ιταλία υπέβαλε το προσχέδιο του ενοποιημένου εθνικού σχεδίου για την ενέργεια και το κλίμα στις 8 Ιανουαρίου 2019. Η υποβολή του εν λόγω προσχεδίου αποτελεί τη βάση και το πρώτο βήμα της επαναληπτικής διαδικασίας μεταξύ της Επιτροπής και των κρατών μελών για την οριστικοποίηση των ενοποιημένων εθνικών σχεδίων για την ενέργεια και το κλίμα και την επακόλουθη εφαρμογή τους.

(3)

Δυνάμει του κανονισμού (ΕΕ) 2018/1999, η Επιτροπή οφείλει να αξιολογήσει τα προσχέδια των ενοποιημένων εθνικών σχεδίων για την ενέργεια και το κλίμα. Η Επιτροπή προέβη σε εμπεριστατωμένη αξιολόγηση του προσχεδίου του ενοποιημένου εθνικού σχεδίου της Ιταλίας για την ενέργεια και το κλίμα, λαμβάνοντας υπόψη τα σχετικά στοιχεία του κανονισμού (ΕΕ) 2018/1999. Η εν λόγω αξιολόγηση (2) δημοσιεύεται μαζί με την παρούσα σύσταση. Οι συστάσεις που ακολουθούν βασίζονται στην εν λόγω αξιολόγηση.

(4)

Ειδικότερα, οι συστάσεις της Επιτροπής μπορούν να εξετάζουν i) το επίπεδο φιλοδοξίας των στόχων, επιδιώξεων και συνεισφορών για τη συλλογική επίτευξη των στόχων της Ενεργειακής Ένωσης και, ιδίως, των επιδιώξεων της Ένωσης για το 2030 όσον αφορά τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και την ενεργειακή απόδοση, καθώς και το επίπεδο διασυνδεσιμότητας ηλεκτρικής ενέργειας στο οποίο αποσκοπεί το κράτος μέλος το 2030, ii) τις πολιτικές και τα μέτρα σχετικά με τους στόχους σε επίπεδο κράτους μέλους και Ένωσης, καθώς και άλλες πολιτικές και μέτρα με ενδεχόμενο διασυνοριακό ενδιαφέρον, iii) οποιεσδήποτε πρόσθετες πολιτικές και μέτρα που ενδεχομένως απαιτούνται στο πλαίσιο των ενοποιημένων εθνικών σχεδίων για την ενέργεια και το κλίμα, iv) τις αλληλεπιδράσεις και τη συνοχή των υπαρχουσών και των προγραμματισμένων πολιτικών και μέτρων που περιλαμβάνονται στο ενοποιημένο εθνικό σχέδιο για την ενέργεια και το κλίμα στο πλαίσιο μίας διάστασης και μεταξύ διαφορετικών διαστάσεων της Ενεργειακής Ένωσης.

(5)

Κατά την εκπόνηση των συστάσεών της, η Επιτροπή εξέτασε την ανάγκη, αφενός, να αθροιστούν ορισμένες ποσοτικοποιημένες προγραμματισμένες συνεισφορές από όλα τα κράτη μέλη, προκειμένου να αξιολογηθεί η φιλοδοξία σε επίπεδο Ένωσης και, αφετέρου, να παρασχεθεί επαρκής χρόνος σε κάθε κράτος μέλος, ώστε να λάβει δεόντως υπόψη τις συστάσεις της Επιτροπής πριν οριστικοποιήσει το ενοποιημένο εθνικό σχέδιο για την ενέργεια και το κλίμα.

(6)

Οι συστάσεις της Επιτροπής όσον αφορά τις φιλοδοξίες των κρατών μελών για την ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές βασίζονται σε έναν μαθηματικό τύπο που ορίζεται στο παράρτημα II του κανονισμού (ΕΕ) 2018/1999 και βασίζεται σε αντικειμενικά κριτήρια.

(7)

Όσον αφορά την ενεργειακή απόδοση, οι συστάσεις της Επιτροπής βασίζονται στην αξιολόγηση του εθνικού επιπέδου φιλοδοξίας που περιλαμβάνεται στο προσχέδιο ενοποιημένου εθνικού σχεδίου για την ενέργεια και το κλίμα, σε σύγκριση με το συλλογικό επίπεδο των προσπαθειών που απαιτούνται για την επίτευξη των επιδιώξεων της Ένωσης, λαμβάνοντας υπόψη τις πληροφορίες που παρέχονται για συγκεκριμένες εθνικές περιστάσεις, κατά περίπτωση. Οι τελικές εθνικές συνεισφορές στον τομέα της ενεργειακής απόδοσης θα πρέπει να αντικατοπτρίζουν το οικονομικά αποδοτικό δυναμικό εξοικονόμησης ενέργειας και να υποστηρίζονται από μια στιβαρή μακροπρόθεσμη στρατηγική ανακαίνισης κτιρίων και μέτρα εφαρμογής της υποχρέωσης εξοικονόμησης ενέργειας που απορρέει από το άρθρο 7 της οδηγίας 2012/27/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (3). Τα κράτη μέλη θα πρέπει επίσης να αποδείξουν ότι έχουν λάβει δεόντως υπόψη την αρχή της προτεραιότητας στην ενεργειακή απόδοση, ιδίως εξηγώντας τον τρόπο με τον οποίο η ενεργειακή απόδοση συμβάλλει στην οικονομικά αποδοτική επίτευξη των εθνικών στόχων για ανταγωνιστική οικονομία χαμηλών ανθρακούχων εκπομπών, ασφάλεια του ενεργειακού εφοδιασμού και αντιμετώπιση της ενεργειακής φτώχειας.

(8)

Βάσει του κανονισμού για τη διακυβέρνηση, τα κράτη μέλη οφείλουν να παρέχουν μια γενική επισκόπηση των επενδύσεων που απαιτούνται για την επίτευξη των στόχων, των επιδιώξεων και των συνεισφορών που καθορίζονται στο ενοποιημένο εθνικό σχέδιο για την ενέργεια και το κλίμα, καθώς και μια γενική εκτίμηση των πηγών των εν λόγω επενδύσεων. Τα ενοποιημένα εθνικά σχέδια για την ενέργεια και το κλίμα θα πρέπει να διασφαλίζουν τη διαφάνεια και την προβλεψιμότητα των εθνικών πολιτικών και μέτρων εγγύησης της ασφάλειας των επενδυτών.

(9)

Παράλληλα, στο πλαίσιο του κύκλου του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου 2018-2019, η Επιτροπή έχει δώσει ιδιαίτερη έμφαση στις επενδυτικές ανάγκες των κρατών μελών στους τομείς της ενέργειας και του κλίματος. Αυτό αντικατοπτρίζεται στην έκθεση χώρας του 2019 για την Ιταλία (4) και στη σύσταση της Επιτροπής για σύσταση του Συμβουλίου προς την Ιταλία (5), στο πλαίσιο της διαδικασίας του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου. Η Επιτροπή, στην αξιολόγηση των προσχεδίων των ενοποιημένων εθνικών σχεδίων για την ενέργεια και το κλίμα, έλαβε υπόψη τις τελευταίες διαπιστώσεις και συστάσεις του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου. Οι συστάσεις της Επιτροπής είναι συμπληρωματικές των τελευταίων ειδικών ανά χώρα συστάσεων που εκδόθηκαν στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου. Τα κράτη μέλη θα πρέπει επίσης να διασφαλίζουν ότι στα ενοποιημένα εθνικά σχέδιά τους για την ενέργεια και το κλίμα λαμβάνονται υπόψη οι τελευταίες ειδικές ανά χώρα συστάσεις που έχουν εκδοθεί στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου.

(10)

Επιπλέον, βάσει του κανονισμού για τη διακυβέρνηση, κάθε κράτος μέλος οφείλει να λαμβάνει δεόντως υπόψη τυχόν συστάσεις της Επιτροπής στο προσχέδιο του ενοποιημένου εθνικού σχεδίου για την ενέργεια και το κλίμα που πρέπει να υποβληθεί έως τις 31 Δεκεμβρίου 2019 και, εάν το ενδιαφερόμενο κράτος μέλος δεν λάβει υπόψη σύσταση ή ουσιώδες μέρος αυτής, το εν λόγω κράτος μέλος θα πρέπει να παρέχει και να δημοσιοποιεί τη σχετική αιτιολογία.

(11)

Κατά περίπτωση, τα κράτη μέλη θα πρέπει, στα ενοποιημένα εθνικά τους σχέδια για την ενέργεια και το κλίμα και στις επικαιροποιήσεις τους κατά τα επόμενα έτη, να αναφέρουν τα ίδια δεδομένα με τα δεδομένα που υποβάλλουν στην Eurostat ή στον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Περιβάλλοντος. Η χρήση της ίδιας πηγής και, εφόσον είναι διαθέσιμες, των ευρωπαϊκών στατιστικών, είναι επίσης ουσιαστικής σημασίας για τον υπολογισμό της βάσης αναφοράς για τη μοντελοποίηση και τις προβολές. Η χρήση των ευρωπαϊκών στατιστικών θα επιτρέψει την καλύτερη συγκρισιμότητα των δεδομένων και των προβολών που χρησιμοποιούνται στα ενοποιημένα εθνικά σχέδια για την ενέργεια και το κλίμα.

(12)

Στο τελικό ενοποιημένο εθνικό σχέδιο για την ενέργεια και το κλίμα πρέπει να περιλαμβάνονται όλα τα στοιχεία του παραρτήματος I του κανονισμού (ΕΕ) 2018/1999. Στο πλαίσιο αυτό, θα πρέπει να αξιολογούνται οι μακροοικονομικές επιπτώσεις των προγραμματισμένων πολιτικών και μέτρων και, στο μέτρο του εφικτού, οι επιπτώσεις στην υγεία, στο περιβάλλον, στην απασχόληση και στην εκπαίδευση, οι επιπτώσεις στις δεξιότητες και οι κοινωνικές επιπτώσεις. Στην κατάρτιση του τελικού ενοποιημένου εθνικού σχεδίου για την ενέργεια και το κλίμα πρέπει να συμμετέχουν το κοινό και άλλοι ενδιαφερόμενοι φορείς. Αυτά και άλλα στοιχεία περιγράφονται λεπτομερώς στο έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής που δημοσιεύεται μαζί με την παρούσα σύσταση (6).

(13)

Στο τελικό σχέδιο, η Ιταλία θα πρέπει να αξιοποιήσει τις θετικές αλληλεξαρτήσεις μεταξύ των προγραμματισμένων πολιτικών και μέτρων που επισημαίνονται στο προσχέδιο και να διερευνήσει περαιτέρω τις πιο προβληματικές αλληλεξαρτήσεις πολιτικών, ιδίως μεταξύ των διαστάσεων της απαλλαγής από τις ανθρακούχες εκπομπές, της ενεργειακής ασφάλειας και της εσωτερικής αγοράς. Περισσότερες λεπτομέρειες αναμένονται ιδίως για τα ακόλουθα: i) τις συνέπειες της σταδιακής κατάργησης των μονάδων ηλεκτροπαραγωγής που λειτουργούν με καύση γαιάνθρακα και την αναμενόμενη εξέλιξη του ρόλου του φυσικού αερίου στο ενεργειακό μείγμα· ii) τον τρόπο με τον οποίο θα επιτευχθεί υψηλή διείσδυση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας· iii) τις επιπτώσεις του Μηχανισμού Αποζημίωσης Ευελιξίας (Capacity Remuneration Mechanism - CRM) της Ιταλίας όσον αφορά τις τιμές για τους καταναλωτές ενέργειας· iv) την αναμενόμενη εξέλιξη των επιδοτήσεων στα ορυκτά καύσιμα. Αντίστοιχα, οι στόχοι στη διάσταση της έρευνας, καινοτομίας και ανταγωνιστικότητας πρέπει να στηρίζουν και τις προσπάθειες που σχεδιάζονται για τις άλλες διαστάσεις της Ενεργειακής Ένωσης.

(14)

Θα ήταν επίσης σκόπιμο στο τελικό ενοποιημένο εθνικό σχέδιο για την ενέργεια και το κλίμα να αναδειχθούν τομείς ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος και δυνητικές προκλήσεις σε παγκόσμιο επίπεδο για τον τομέα των τεχνολογιών χαμηλών ανθρακούχων εκπομπών, μεταξύ άλλων για την απαλλαγή από τις ανθρακούχες εκπομπές των ενεργοβόρων και υψηλής έντασης άνθρακα βιομηχανικών τομέων. Σε αυτή τη βάση, θα ήταν επωφελής η θέση μετρήσιμων στόχων για το μέλλον, σε συνδυασμό με πολιτικές και μέτρα για την επίτευξή τους, με κατάλληλους συνδέσμους προς τις επιχειρήσεις και τη βιομηχανική πολιτική. Σκόπιμο θα ήταν επίσης το τελικό ενοποιημένο εθνικό σχέδιο για την ενέργεια και το κλίμα να είναι πιο αναλυτικό όσον αφορά τη μείωση των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου από δράσεις που σχετίζονται με την κυκλική οικονομία.

(15)

Οι συστάσεις της Επιτροπής προς την Ιταλία βασίζονται στην αξιολόγηση του προσχεδίου του ενοποιημένου εθνικού σχεδίου της Ιταλίας για την ενέργεια και το κλίμα, το οποίο δημοσιεύεται μαζί με την παρούσα σύσταση (7),

1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

9.