20.10.2005   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

L 274/91

(1)

Σύμφωνα με το άρθρο 104 της Συνθήκης, τα κράτη μέλη αποφεύγουν τα υπερβολικά δημοσιονομικά ελλείμματα.

(2)

Στόχος του συμφώνου σταθερότητας και ανάπτυξης είναι η υγιής δημοσιονομική κατάσταση, η οποία αποτελεί μέσο για την ενίσχυση των συνθηκών σταθερότητας των τιμών και για την ισχυρή βιώσιμη ανάπτυξη που θα δημιουργεί θέσεις απασχόλησης.

(3)

Η διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος του άρθρου 104 προβλέπει την έκδοση απόφασης για την ύπαρξη υπερβολικού ελλείμματος. Το πρωτόκολλο για τη διαδικασία του υπερβολικού ελλείμματος που επισυνάπτεται στη Συνθήκη περιλαμβάνει περαιτέρω διατάξεις για την εφαρμογή της διαδικασίας υπερβολικού ελλείμματος. Ο κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 3605/93 του Συμβουλίου, της 22ας Νοεμβρίου 1993, για την εφαρμογή του πρωτοκόλλου σχετικά με τη διαδικασία του υπερβολικού ελλείμματος το οποίο προσαρτάται στη συνθήκη για την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Κοινότητας (1), θεσπίζει λεπτομερείς κανόνες και ορισμούς σχετικά με την εφαρμογή των διατάξεων του εν λόγω πρωτοκόλλου.

(4)

Το άρθρο 104 παράγραφος 5 της Συνθήκης ορίζει ότι η Επιτροπή απευθύνει γνώμη στο Συμβούλιο σε περίπτωση που κρίνει ότι υπάρχει ή ότι μπορεί να εμφανισθεί υπερβολικό έλλειμμα. Η Επιτροπή απηύθυνε σχετική γνώμη για την Πορτογαλία προς το Συμβούλιο, στις 20 Ιουλίου 2005. Με γνώμονα την έκθεση αυτή σύμφωνα με το άρθρο 104 παράγραφος 3 της συνθήκης και τη γνώμη της Οικονομικής και Δημοσιονομικής Επιτροπής σύμφωνα με το άρθρο 104 παράγραφος 4 της συνθήκης, η Επιτροπή κατέληξε στο συμπέρασμα ότι στην Πορτογαλία υφίσταται υπερβολικό έλλειμμα. Κατά την αξιολόγησή της, η Επιτροπή έλαβε δεόντως υπόψη την έκθεση του Συμβουλίου Ecofin προς το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο σχετικά με τη βελτίωση της εφαρμογής του συμφώνου σταθερότητας και ανάπτυξης (ΣΣΑ), η οποία εγκρίθηκε από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο στις 22 Μαρτίου 2005.

(5)

Το άρθρο 104 παράγραφος 6 της Συνθήκης ορίζει ότι το Συμβούλιο πρέπει να λάβει υπόψη τις παρατηρήσεις που ενδέχεται να υποβάλει το ενδιαφερόμενο κράτος μέλος προτού αποφασίσει μετά από μια συνολική εκτίμηση, αν υφίσταται υπερβολικό έλλειμμα. Στην περίπτωση της Πορτογαλίας, η συνολική αυτή εκτίμηση οδηγεί στα ακόλουθα συμπεράσματα.

(6)

Σύμφωνα με το επικαιροποιημένο πρόγραμμα σταθερότητας της Πορτογαλίας που υποβλήθηκε τον Ιούνιο του 2005, το προγραμματιζόμενο έλλειμμα γενικής κυβέρνησης θα ανέλθει το 2005 σε 6,2 % του ΑΕΠ. Το έλλειμμα αυτό υπερβαίνει την τιμή αναφοράς 3 % του ΑΕΠ και δεν την πλησιάζει. Η άνοδος του ελλείμματος σε επίπεδο ανώτερο της τιμής αναφοράς δεν είναι αποτέλεσμα ασυνήθους γεγονότος έξω από τον έλεγχο των πορτογαλικών αρχών, ούτε οφείλεται σε σοβαρή οικονομική ύφεση. Μολονότι ο ρυθμός αύξησης του ΑΕΠ έχει μειωθεί κατακόρυφα από το 2000, η οικονομία της χώρας επανήλθε σε θετικούς ρυθμούς οικονομικής ανάπτυξης το 2004 και, σύμφωνα με τα όσα αναφέρονται από τις υπηρεσίες της Επιτροπής στις εαρινές προβλέψεις του 2005 και στο επικαιροποιημένο πρόγραμμα σταθερότητας του Ιουνίου 2005, αναμένεται να διατηρηθεί σε μια προοδευτική, αν και συγκρατημένη, ανοδική πορεία τα επόμενα έτη. Επιπλέον, παρότι δεν προβλέπεται αξιόλογη μείωση του σημαντικού αρνητικού κενού παραγωγής τα επόμενα έτη, η επιδείνωση του δημοσιονομικού αποτελέσματος είναι υπερβολική σε σχέση με την πρόσφατη διεύρυνση του κενού παραγωγής. Συνεπώς, η υπέρβαση της τιμής αναφοράς δεν δύναται να θεωρηθεί αποτέλεσμα σοβαρής οικονομικής ύφεσης. Σύμφωνα με τις υπηρεσίες της Επιτροπής στις εαρινές προβλέψεις του 2005, ο δείκτης δημόσιου ελλείμματος προβλέπεται ότι θα υπερβεί κατά πολύ την τιμή αναφοράς της Συνθήκης και το 2006, οπότε αναμένεται να αρχίσει προοδευτικά η ανάκαμψη της οικονομίας. Μάλιστα, στο επικαιροποιημένο πρόγραμμα σταθερότητας του Ιουνίου του 2005, η Πορτογαλία προβλέπει μεν μείωση του δημοσιονομικού ελλείμματος τα επόμενα έτη, αλλά ότι η υπέρβαση της τιμής αναφοράς θα συνεχισθεί έως το 2007.

(7)

Η υπέρβαση της τιμής αναφοράς δεν μπορεί να θεωρηθεί προσωρινή κατά την έννοια της Συνθήκης και του συμφώνου σταθερότητας και ανάπτυξης. Τούτο σημαίνει ότι η απαίτηση της συνθήκης ως προς το κριτήριο του ελλείμματος δεν ικανοποιείται.

(8)

Το 2003 ο λόγος χρέους προς το ΑΕΠ υπερέβη την τιμή αναφοράς 60 % της Συνθήκης και έφθασε το 61,9 % το 2004, σημειώνοντας, έτσι, αύξηση περίπου 8,5 ποσοστιαίες μονάδες του ΑΕΠ σε σχέση με το 2000. Η αύξηση αυτή οφείλεται στο πολύ χαμηλό πρωτογενές πλεόνασμα, σε μια σημαντική και αυξητική για το χρέος προσαρμογή ροών αποθεμάτων, καθώς και στη χαμηλή αύξηση του ονομαστικού ΑΕΠ. Εκτός αυτού, οι προβλέψεις ως προς χρέος για τα έτη 2005 έως 2007 που περιλαμβάνονται στο επικαιροποιημένο πρόγραμμα σταθερότητας του Ιουνίου 2005 και γενικά ανταποκρίνονται στα όσα αναφέρουν οι υπηρεσίες της Επιτροπής για το χρέος της χώρας στις εαρινές προβλέψεις του 2005, συνεπάγονται περαιτέρω κατακόρυφη άνοδο του δείκτη χρέους ο οποίος αναμένεται ότι το 2007 θα φθάσει στο ανώτερο επίπεδό του, οπότε θα διαμορφωθεί σε ποσοστό κατά τι μικρότερο από 68 %. Αυτό έρχεται σε αντίθεση με την απαίτηση της Συνθήκης, σύμφωνα με την οποία σε περίπτωση υπέρβασης της τιμής αναφοράς 60 %, ο δείκτης χρέους «μειώνεται επαρκώς και πλησιάζει την τιμή αναφοράς με ικανοποιητικό ρυθμό». Τούτο σημαίνει ότι ούτε η απαίτηση της Συνθήκης ως προς το κριτήριο του χρέους δεν ικανοποιείται.

(9)

Σύμφωνα με την έκθεση του Ecofin στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο σχετικά με τη «Βελτίωση της εφαρμογής του συμφώνου σταθερότητας και ανάπτυξης», η συνεκτίμηση, κατά τη διαδικασία της απόφασης ως προς την ύπαρξη υπερβολικού ελλείμματος, και άλλων συναφών παραγόντων σύμφωνα με το άρθρο 104 παράγραφος 6 της Συνθήκης «πρέπει να συναρτάται πλήρως με τη γενική αρχή ότι, πριν ληφθούν υπόψη και πρόσθετοι παράγοντες, η υπέρβαση της τιμής αναφοράς πρέπει να είναι πρόσκαιρη και το έλλειμμα να παραμένει πλησίον της τιμής αναφοράς». Στην περίπτωση της Πορτογαλίας, η προϋπόθεση αυτή δεν συντρέχει. Ως εκ τούτου, για τους σκοπούς της απόφασης του Συμβουλίου σύμφωνα με άρθρο 104 παράγραφος 6 της Συνθήκης δεν λαμβάνονται υπόψη πρόσθετοι παράγοντες στην περίπτωση της Πορτογαλίας,