ΓΝΏΜΗ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΊΟΥ

της 18ης Ιανουαρίου 2005

σχετικά με το επικαιροποιημένο πρόγραμμα σύγκλισης της Δημοκρατίας της Τσεχίας, 2004-2007

(2005/C 79/02)

ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ,

Έχοντας υπόψη:

τη Συνθήκη για την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Κοινότητας,

τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1466/97 του Συμβουλίου της 7ης Ιουλίου 1997 σχετικά με την ενίσχυση της εποπτείας των δημοσιονομικών θέσεων, καθώς και την εποπτεία και το συντονισμό των δημοσιονομικών πολιτικών (1), και ιδίως το άρθρο 9 παράγραφος 3,

τη σύσταση της Επιτροπής,

Μετά από διαβούλευση με την Οικονομική και Δημοσιονομική Επιτροπή,

ΕΞΕΔΩΣΕ ΤΗΝ ΑΚΟΛΟΥΘΗ ΓΝΩΜΗ:

Στις 18 Ιανουαρίου 2005, το Συμβούλιο εξέτασε το επικαιροποιημένο πρόγραμμα σύγκλισης της Δημοκρατίας της Τσεχίας, το οποίο καλύπτει την περίοδο 2004-2007. Το πρόγραμμα αυτό συμμορφώνεται σε γενικές γραμμές με τον «κώδικα δεοντολογίας για το περιεχόμενο και τη μορφή των προγραμμάτων σταθερότητας και σύγκλισης». Ειδικότερα, παρόλο που τα στοιχεία του επικαιροποιημένου προγράμματος αναθεωρήθηκαν εκ των υστέρων, οι δείκτες εσόδων και δαπανών δεν τηρούν πλήρως τα στατιστικά πρότυπα του ΕΣΟΛ-95. Συνεπώς, η Δημοκρατία της Τσεχίας καλείται να συμμορφωθεί με τις προβλεπόμενες πληροφοριακές απαιτήσεις.

Το πρόγραμμα περιλαμβάνει διάφορα σενάρια για τις μακροοικονομικές και δημοσιονομικές προβλέψεις: ένα «βασικό», ένα «αισιόδοξο» και ένα «απαισιόδοξο» σενάριο. Το «βασικό» σενάριο θεωρείται ως το σενάριο αναφοράς για την αξιολόγηση των δημοσιονομικών προβλέψεων, δεδομένου ότι στηρίζεται σε εύλογες παραδοχές. Σύμφωνα με το σενάριο αυτό, η αύξηση του πραγματικού ΑΕΠ αναμένεται να διαμορφωθεί σε 3,8 % το 2004. Το 2005, η αύξηση του πραγματικού ΑΕΠ αναμένεται να φθάσει σε 3,6 % και να επιταχυνθεί ελαφρά στη συνέχεια, φθάνοντας σε 3,8 % το 2007. Οι προβλέψεις του προγράμματος σχετικά με το ποσοστό του πληθωρισμού θεωρούνται ρεαλιστικές.

Στις 5 Ιουλίου 2004, το Συμβούλιο αποφάσισε ότι υπήρχε υπερβολικό έλλειμμα στη Δημοκρατία της Τσεχίας και συνέστησε τη διόρθωσή του μέχρι το 2008.

Στόχος του προγράμματος είναι η μείωση του ελλείμματος από 5,2 % του ΑΕΠ το 2004 (συμπεριλαμβανομένων εφάπαξ πράξεων ύψους περίπου 1,2 % του ΑΕΠ) σε επίπεδο χαμηλότερο από την τιμή αναφοράς του 3 % του ΑΕΠ το 2008, σύμφωνα με τη σύσταση του Συμβουλίου βάσει του άρθρου 104 παράγραφος 7. Σε σύγκριση με το πρόγραμμα σύγκλισης του Μαΐου 2004, οι στόχοι σχετικά με το έλλειμμα δεν μεταβάλλονται για την περίοδο 2005-2007, παρόλο που η αύξηση του ΑΕΠ αναθεωρήθηκε προς τα πάνω και τα δημοσιονομικά αποτελέσματα για το 2004 (εξαιρουμένων των εφάπαξ πράξεων) ήταν καλύτερα από τα αναμενόμενα. Το πρόγραμμα θέτει ως στόχο τη μείωση του ελλείμματος της γενικής κυβέρνησης κατά 1,9 εκατοστιαίες μονάδες από το 2004 έως το 2007 και τη μείωση του πρωτογενούς ελλείμματος κατά 2,3 εκατοστιαίες μονάδες κατά τη διάρκεια της ίδιας περιόδου. Η προσαρμογή προβλέπεται να είναι σταδιακή, κατά περίπου 0,5 % του ΑΕΠ ετησίως, εκτός από το 2006 για το οποίο η βελτίωση προβλέπεται να φθάσει σε σχεδόν 1 % του ΑΕΠ. Το πρόγραμμα προβλέπει μείωση τόσο των εσόδων όσο και των δαπανών κατά τη διάρκεια του προγράμματος (ως ποσοστό του ΑΕΠ), και οι δημόσιες επενδύσεις είναι η μόνη δαπάνη που αναμένεται να αυξηθεί, από 4,2 % του ΑΕΠ το 2003 σε 4,6 % του ΑΕΠ το 2007, ποσοστό που υπερβαίνει αισθητά το μέσο όρο της ΕΕ (2,4 % του ΑΕΠ το 2004).

Οι κίνδυνοι σχετικά με τις δημοσιονομικές προβλέψεις του προγράμματος φαίνεται ότι εξισορροπούνται σε συνολικό επίπεδο. Από τη μια μεριά, στο μακροοικονομικό σενάριο διατυπώνεται η εκτίμηση ότι τα έσοδα που θα πραγματοποιηθούν μπορεί να είναι υψηλότερα από τα αναμενόμενα και ότι οι δαπάνες ενδέχεται να είναι χαμηλότερες από τις προϋπολογιζόμενες. Επιπλέον, περιορισμένοι εμφανίζονται οι περαιτέρω κίνδυνοι για τους δημοσιονομικούς στόχους που συνδέονται με κρατικές εγγυήσεις και ανάληψη χρεών. Από την άλλη μεριά, θα πρέπει ακόμη να εγκριθούν σημαντικές περικοπές δαπανών, ιδίως όσον αφορά τη δημόσια κατανάλωση, έτσι ώστε να τηρηθούν τα ανώτατα όρια των δαπανών το 2006 και το 2007. Επίσης, η ύπαρξη κινδύνων σχετικά με την εφαρμογή αυτών των ανωτάτων ορίων συνδέεται με τις προσεχείς βουλευτικές εκλογές που έχουν προγραμματιστεί για τον Ιούνιο του 2006. Λαμβάνοντας υπόψη την αξιολόγηση αυτών των κινδύνων, ο δημοσιονομικός προσανατολισμός του προγράμματος κρίνεται επαρκής για τη μείωση του ελλείμματος σε ποσοστό χαμηλότερο από το 3 % του ΑΕΠ μέχρι το 2008, όπως προβλέπεται στο πρόγραμμα.

Ο δείκτης χρέους εκτιμάται ότι έχει φθάσει στο 38,6 % του ΑΕΠ το 2004, ποσοστό αισθητά χαμηλότερο από την τιμή αναφοράς του 60 % του ΑΕΠ που προβλέπει η Συνθήκη. Το πρόγραμμα προβλέπει ότι ο δείκτης χρέους θα αυξηθεί κατά 1,4 εκατοστιαίες μονάδες κατά τη διάρκεια του προγράμματος.

Η Δημοκρατία της Τσεχίας φαίνεται να αντιμετωπίζει σοβαρούς κινδύνους όσον αφορά τη μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα των δημοσίων οικονομικών της, λόγω των σημαντικότατων δημοσιονομικών δαπανών που προβλέπεται να επιφέρει η γήρανση του πληθυσμού. Ειδικότερα, η στρατηγική δημοσιονομικής εξυγίανσης που παρουσιάζεται στο πρόγραμμα πρέπει να συμπληρωθεί και με άλλες μεταρρυθμίσεις έτσι ώστε να μειωθούν οι κίνδυνοι για τη διατηρησιμότητα των δημοσίων οικονομικών που συνδέονται με τις προβλεπόμενες αυξήσεις των δαπανών για συντάξεις και ιατροφαρμακευτική περίθαλψη.

Οι οικονομικές πολιτικές που περιγράφονται στο επικαιροποιημένο πρόγραμμα είναι εν μέρει συνεπείς με τους γενικούς προσανατολισμούς των οικονομικών πολιτικών στον τομέα των δημοσίων οικονομικών. Από τη μια μεριά, το πρόγραμμα ακολουθεί την πορεία μείωσης του ελλείμματος της γενικής κυβέρνησης που συνιστά το Συμβούλιο και η μείωση στηρίζεται σε δεσμευτικά από νομική άποψη μεσοπρόθεσμα ανώτατα όρια δαπανών. Από την άλλη μεριά, η εφαρμογή των συνιστώμενων περικοπών των μισθολογικών δαπανών της κεντρικής κυβέρνησης που προβλέπεται στο πρόγραμμα σύγκλισης του Μαΐου αποδεικνύεται δυσχερής, τα δε μέτρα για τον έλεγχο των ελλειμμάτων και του χρέους των περιφερειακών κυβερνήσεων και των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης ίσως να μην επαρκέσουν. Επιπλέον, το πρόγραμμα δεν προβλέπει συγκεκριμένα μέτρα για να διασφαλιστεί η μακροπρόθεσμη διατηρησιμότητα των δημοσίων οικονομικών, ιδίως μέσω της μεταρρύθμισης των συστημάτων συνταξιοδότησης και ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης.

Με βάση την ανωτέρω αξιολόγηση και σύμφωνα με τις συστάσεις του Συμβουλίου βάσει του άρθρου 104 παράγραφος 7, συνιστάται στη Δημοκρατία της Τσεχίας να διαθέσει τα τυχόν μεγαλύτερα από τα προϋπολογιζόμενα έσοδα για τη μείωση του ελλείμματος και να εφαρμόσει αυστηρά τα ανώτατα μεσοπρόθεσμα όρια δαπανών για την κεντρική κυβέρνηση, τα οποία καθίστανται δεσμευτικά από νομική άποψη από το 2006. Επιπλέον, η Δημοκρατία της Τσεχίας καλείται να επιταχύνει τη μεταρρύθμιση του συνταξιοδοτικού συστήματος και να προχωρήσει στη μεταρρύθμιση του συστήματος ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης έτσι ώστε να βελτιωθεί η μακροπρόθεσμη διατηρησιμότητα των δημοσίων οικονομικών.

Σύγκριση των βασικών μακροοικονομικών και δημοσιονομικών προβλέψεων

(1)  ΕΕ L 209 της 2.8.1997, σ. 1.

(2)  Οι προβλέψεις των υπηρεσιών της Επιτροπής για το 2004 δεν συνυπολογίζουν κρατική εγγύηση ύψους 0,8 % του ΑΕΠ.

Πηγές:

Πρόγραμμα σύγκλισης (ΠΣ), οικονομικές προβλέψεις των υπηρεσιών της Επιτροπής (COM)