31998D0455

ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ της 3ης Δεκεμβρίου 1997 στο πλαίσιο διαδικασίας σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΟΚ) αριθ. 4064/89 του Συμβουλίου (Υπόθεση IV/Μ.942 - VEBA/Degussa) [κοινοποιηθείσα υπό τον αριθμό Ε(1997) 3833] (Το κείμενο στη γερμανική γλώσσα είναι το μόνο αυθεντικό) (Κείμενο που παρουσιάζει ενδιαφέρον για τον ΕΟΧ) (98/455/ΕΚ)

Η ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ,

Έχοντας υπόψη:

τη συνθήκη για την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Κοινότητας,

τον κανονισμό (ΕΟΚ) αριθ. 4064/89 του Συμβουλίου, της 21ης Δεκεμβρίου 1989, για τον έλεγχο των συγκεντρώσεων μεταξύ επιχειρήσεων (1), και ιδίως το άρθρο 8 παράγραφος 2,

τη συμφωνία για τον Ευρωπαϊκό Οικονομικό Χώρο, και ιδίως το άρθρο 57,

την απόφαση της Επιτροπής, της 2ας Σεπτεμβρίου 1997, να κινήσει τη διαδικασία,

τη γνώμη της συμβουλευτικής επιτροπής για τον έλεγχο των συγκεντρώσεων μεταξύ επιχειρήσεων (2),

Εκτιμώντας ότι:

(1) Στις 2 Ιουλίου 1997, η Επιτροπή έλαβε, σύμφωνα με το άρθρο 4 του κανονισμού (ΕΟΚ) αριθ. 4064/89 του Συμβουλίου (κανονισμός συγκεντρώσεων), την κοινοποίηση σχεδίου συγκέντρωσης, σύμφωνα με το οποίο η VEBA AG, στο εξής «VEBA», θα αποκτούσε τον έλεγχο της Degussa AG, στο εξής «Degussa». Δεδομένου ότι η κοινοποίηση δεν ανέφερε ότι η θυγατρική της VEBA Hόls αναπτύσσει, μέσω κοινής επιχείρησης, δραστηριότητες σε μία από τις σχετικές αγορές και συγκεκριμένα την αγορά πυρογενή καολίνη, η κοινοποίηση χαρακτηρίστηκε ελλιπής στις 28 Ιουλίου 1997. Η κοινοποίηση συμπληρώθηκε στις 31 Ιουλίου 1997.

(2) Με απόφαση της 22ας Ιουλίου 1997 η Επιτροπή ζήτησε την αναστολή της κοινοποιηθείσας συγκέντρωσης σύμφωνα με το άρθρο 7 παράγραφος 2 και το άρθρο 18 παράγραφος 2 του κανονισμού συγκεντρώσεων μέχρι να λάβει τελική απόφαση.

(3) Με απόφαση της 2ας Σεπτεμβρίου 1997 η Επιτροπή κίνησε τη διαδικασία του άρθρου 6 παράγραφος 1 στοιχείο γ) του κανονισμού συγκεντρώσεων.

I. ΟΙ ΣΥΜΒΑΛΛΟΜΕΝΟΙ

(4) Η VEBA αναπτύσσει δραστηριότητες κυρίως στους τομείς του ηλεκτρικού ρεύματος, της χημικής βιομηχανίας, του πετρελαίου, του εμπορίου, των μεταφορών, της παροχής υπηρεσιών και των τηλεπικοινωνιών. Οι δραστηριότητες της VEBA στο χημικό τομέα έχουν συγκεντρωθεί στη θυγατρική της, Hόls και τις θυγατρικές της Hόls, Rφhm και Servo.

(5) Η Degussa αναπτύσσει δραστηριότητες στους τομείς της χημικής βιομηχανίας, της υγείας, της διατροφής και των πολύτιμων μετάλλων καθώς και τον τραπεζικό τομέα.

II. ΤΟ ΣΧΕΔΙΟ

(6) Η VEBA προτίθεται να αποκτήσει το σύνολο των μετοχών στην εταιρεία GFC Gesellschaft fόr Chemiewerte mbH στο εξής «GFC». Η GFC κατέχει 33 520 000 μετοχές στη Degussa. Το εταιρικό κεφάλαιο της Degussa ανέρχεται συνολικά σε 460 297 500 γερμανικά μάρκα (DEM) και κατανέμεται σε 92 059 500 μετοχές που έχουν όλες ίσα δικαιώματα ψήφου. Η GFC κατέχει κατ' αυτόν τον τρόπο μερίδιο μεγαλύτερο του 36,41 % στη Degussa.

III. ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΗ

(7) Το κοινοποιηθέν σχέδιο αποτελεί συγκέντρωση κατά την έννοια του άρθρου 3 παράγραφος 1 στοιχείο β) του κανονισμού συγκεντρώσεων, δεδομένου ότι η VEBA προτίθεται να αποκτήσει τον πλήρη έλεγχο της επιχείρησης Degussa.

(8) Η συμμετοχή στη γενική συνέλευση της Degussa ήταν κατά την προηγούμενη πενταετία κάτω του 68 % (1993: 67,38 %, 1994: 63,49 %, 1995: 67,95 %, 1996: 66,78 %, 1997: 67,84 %). Δεδομένου ότι η κατοχή του 36,41 % των μετοχών εξασφαλίζει την πλειοψηφία στη γενική συνέλευση, η GFC ασκούσε στο παρελθόν τον έλεγχο στη Degussa. Κατά συνέπεια, αναλαμβάνοντας την GFC, η VEBA αποκτά τον έλεγχο στη Degussa.

(9) Διαθέτοντας απλή πλειοψηφία στη γενική συνέλευση, η VEBA μπορεί να επιλέξει τα μέλη των μεριδιούχων του εποπτικού συμβουλίου. Το εποπτικό συμβούλιο μπορεί με απλή πλειοψηφία να διορίζει ή να καθαιρεί τα μέλη του διοικητικού συμβουλίου. Κατ' αυτό τον τρόπο, όποιος διαθέτει την απλή πλειοψηφία στη γενική συνέλευση ελέγχει τη διοίκηση της Degussa.

(10) Με τη συγκέντρωση η VEBA θα καταστεί ο σημαντικότερος, με μεγάλη απόσταση από τους υπολοίπους, μεριδιούχος της Degussa ο αμέσως επόμενος μέτοχος διαθέτει μόνο περίπου το 6,8 % των μετοχών και το υπόλοιπο ανήκει σε πληθώρα μικρών μετόχων. Η VEBA είναι ο μόνος μεγάλος βιομηχανικός μεριδιούχος με γνώσεις της αγοράς και του τομέα. Ο επόμενος μεγάλος μέτοχος με 6,8 % των μετοχών είναι μια αμερικανική οικογένεια, η οποία δεν διαθέτει αντίστοιχες γνώσεις της αγοράς. Οι υπόλοιποι πολυάριθμοι μεριδιούχοι, των οποίων εξάλλου οι συμμετοχές είναι ελάχιστες, δεν έχουν ο καθένας ξεχωριστά τη δυνατότητα να επηρεάσουν καθοριστικά τη διαχείριση της Degussa και ποτέ στο παρελθόν δεν επιχείρησαν να το πράξουν από κοινού.

(11) Λαμβάνοντας υπόψη την εξασφαλισμένη πλειοψηφία στη γενική συνέλευση και τις άλλες περιστάσεις, είναι, κατά συνέπεια, βέβαιο ότι η VEBA θα αποκτήσει εκ των πραγμάτων τον έλεγχο της Degussa.

IV. ΚΟΙΝΟΤΙΚΗ ΔΙΑΣΤΑΣΗ

(12) Οι επιχειρήσεις VEBA και Degussa πραγματοποιούν από κοινού παγκόσμιο κύκλο εργασιών που υπερβαίνει τα 5 δισεκατομμύρια Ecu (VEBA 39,04 δισεκατομμύρια Ecu, Degussa 7,22 δισεκατομμύρια Ecu). Κάθε επιχείρηση έχει κοινοτικό κύκλο εργασιών άνω των 250 εκατομμυρίων Ecu (VEBA 32,5 δισεκατομμύρια Ecu, Degussa 3,59 δισεκατομμύρια Ecu). Η VEBA πραγματοποιεί περισσότερο από τα δύο τρίτα του κοινοτικού της κύκλου εργασιών στη Γερμανία. Η Degussa δεν πραγματοποιεί σε κανένα κράτος μέλος περισσότερο από τα δύο τρίτα του κοινοτικού της κύκλου εργασιών. Κατά συνέπεια, το σχέδιο έχει κοινοτική διάσταση.

V. ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 2 ΤΟΥ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΥ ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΕΩΝ

(13) Οι δραστηριότητες της VEBA και της Degussa επικαλύπτονται εν μέρει στον τομέα των χημικών προϊόντων. Οι τομείς που αφορούν το μεθυλακρυλικό μεθύλιο, το μεθακρυλικό οξύ, τις διαφανείς τεχνητές ουσίες, τα αναλώσιμα επεξεργασίας PVC ακρυλικού υποστρώματος, τα οργανοσιλάνια, το τετραχλωροπυρίτιο, τον πυρογενή καολίνη, τις διαμίνες/πολυαμίνες και τα αντιδραστήρια για την παραγωγή κατιονικού αμύλου χρήζουν προσεκτικότερης εξέτασης. Σε όλους τους άλλους τομείς καθώς και στις υπόλοιπες εμπορικές δραστηριότητες δεν υπάρχουν επικαλύψεις, έτσι ώστε, ελλείψει άλλων ενδείξεων, οι υφιστάμενες θέσεις στην αγορά δεν δύνανται να ισχυροποιηθούν με την συγκέντρωση.

Α. Σχετικές αγορές

1. Μεθυλακρυλικό μεθύλιο

(14) Το μεθυλακρυλικό μεθύλιο στο εξής «ΜΜΑ» είναι βασικό μονομερές, το οποίο αποτελεί τη βάση για μεγάλο μέρος άλλων προϊόντων της μεθυλακρυλικής χημείας. Κατά κανόνα, το ΜΜΑ παράγεται με τη διαδικασία ACH από υδροκυάνιο, μεθανόλη και ακετόνη. Το ΜΜΕ αποτελεί υγρό, το οποίο δεν έχει άμεση εφαρμογή ως τελικό προϊόν. Κατά κανόνα, το ΜΜΑ υφίσταται περαιτέρω επεξεργασία με πολυμερισμό για την παραγωγή, π.χ. πολυμεθυλακρυλικού μεθυλίου, μιας διαφανούς τεχνητής ουσίας. Σύμφωνα με πληροφορίες που παρείχαν πελάτες και παραγωγοί, το ΜΜΕ δεν μπορεί να αντικατασταθεί από άλλα προϊόντα. Κατά συνέπεια, Η Επιτροπή καταλήγει στο συμπέρασμα ότι το ΜΜΑ αποτελεί ξεχωριστή σχετική αγορά.

2. Μεθακρυλικό οξύ

(15) Το μεθακρυλικό οξύ (στο εξής «MAS») αποτελεί επίσης βασικό μονομερές το οποίο συγγενεύει στενά με το ΜΜΑ. Το MAS παράγεται επίσης κατά κανόνα με τη διαδικασία ACH από τις ίδιες πρώτες ύλες, εκτός της μεθανόλης. Επίσης, το MAS δεν χρησιμοποιείται ως τελικό προϊόν, αλλά υφίσταται περαιτέρω επεξεργασία για την παραγωγή άλλων μεθακρυλικών προϊόντων. Ο κύριος τομέας χρησιμοποίησης του MAS είναι οι ρητίνες και οι διασπορές, από τις οποίες παράγονται με περαιτέρω επεξεργασία επιχρίσματα και διάφορα είδη βερνικιών. Το MAS και το ΜΜΑ προσδίδουν στα προϊόντα, τα οποία παράγονται από την επεξεργασία τους, διάφορες ιδιότητες και για το λόγο αυτό είναι αναντικατάστατα για τους χρήστες. Αυτό επιβεβαιώθηκε από τους συμβαλλόμενους, τους ανταγωνιστές και τους πελάτες. Κατά συνέπεια, το MAS αποτελεί ξεχωριστή σχετική αγορά.

3. Διαφανείς τεχνητές ουσίες

(16) Οι διαφανείς τεχνητές ουσίες είναι εύπλαστα, διαφανή χημικά προϊόντα, τα οποία λόγω της διαφάνειάς τους παρουσιάζουν ομοιότητες με το γυαλί, αλλά είναι ελαφρύτερα, περισσότερο εύπλαστα και κατά κανόνα λιγότερο εύθραυστα από αυτό. Οι διαφανείς τεχνητές ουσίες χρησιμοποιούνται σε πολλούς τομείς, μεταξύ άλλων, ως καλύμματα λαμπτήρων, στην αυτοκινητοβιομηχανία, στη διαφήμιση, ως ηχοφράκτες στους αυτοκινητόδρομους, για θήκες ψηφιακών δίσκων και άλλες συσκευασίες.

(17) Οι κύριες διαφανείς τεχνητές ουσίες είναι το πολυμεθυλακρυλικό μεθύλιο (ή ακρυλικό γυαλί στο εξής «ΡΜΜΑ»), το πολυανθρακικό στο εξής «PC», το πολυμερές του ακρυλονιτριλίου του στυρενίου «SAN» και το πολυστυρένιο στο εξής «PS». Οι εν λόγω τεχνητές ουσίες διαφέρουν μεταξύ τους όσον αφορά τις ιδιότητες και την τιμή. Για παράδειγμα, το ΡΜΜΑ χαρακτηρίζεται από την ιδιαίτερη ανθεκτικότητά του στις καιρικές συνθήκες και τη μεγάλη διαφάνειά του, ενώ το PC έχει ιδιαίτερη μηχανική αντοχή και θερμοανθεκτικότητα. Το PS είναι λιγότερο διαφανές από το ΡΜΜΑ και το PC, αλλά για το λόγο αυτό ακριβότερο. Το ΡΜΜΑ παράγεται με πολυμερισμό από το ΜΜΑ. Οι υπόλοιπες διαφανείς τεχνητές ουσίες παράγονται επίσης με πολυμερισμό, αλλά από διαφορετικές πρώτες ύλες.

(18) Σύμφωνα με τους συμβαλλόμενους, όλες οι διαφανείς τεχνητές ουσίες αποτελούν ενιαία σχετική αγορά. Αυτό αποδεικνύεται από το γεγονός ότι υπάρχουν ποικίλες δυνατότητες υποκατάστασής του σε πολλούς τομείς εφαρμογής, για παράδειγμα διατίθενται λαμπτήρες από ΡΜΜΑ ή PC. Οι ενδεχόμενες διαφορές στις ιδιότητες μπορούν να περιοριστούν με τους κατάλληλους χειρισμούς κατά τη διαδικασία παραγωγής των αντίστοιχων τεχνητών ουσιών ή με τη χρήση άλλων προσθετικών αλλά και να αντισταθμιστούν στην τιμή. Λαμβάνοντας υπόψη τη διάρκεια ζωής, τις ιδιότητες και την τιμή δεν υφίστανται ουσιαστικές διαφορές μεταξύ των επιμέρους διαφανών τεχνητών ουσιών.

(19) Από τις πληροφορίες της Επιτροπής προέκυψε ότι αν και υπάρχουν σε ορισμένους τομείς δυνατότητες υποκατάστασης, ο βαθμός στον οποίο αυτό είναι δυνατό διαφέρει σημαντικά ανάλογα με τον τομέα εφαρμογής (βλέπε επίσης την απόφαση της Επιτροπής, της 28ης Ιουλίου 1992, στην υπόθεση IV/Μ. 160 - Elf Atochem/Rohm & Haas). Οι ανταγωνιστές και οι πελάτες επιβεβαίωσαν ότι οι διαφανείς τεχνητές ουσίες δεν μπορούν να αντικατασταθούν σε όλους τους τομείς εφαρμογής. Αυτό οφείλεται κυρίως στις διαφορετικές ιδιότητες των διαφόρων τεχνητών ουσιών (βλέπε ανωτέρω), οι οποίες τις καθιστούν ιδιαίτερα κατάλληλες ή ακατάλληλες για συγκεκριμένες εφαρμογές. Ωστόσο, το ερώτημα εάν κάθε διαφανής τεχνητή ουσία αποτελεί ξεχωριστή σχετική αγορά, μπορεί να παραμείνει ανοικτό, δεδομένου ότι ακόμη και αν αυτό συμβαίνει δεν δημιουργεί προβλήματα από άποψη δικαίου του ανταγωνισμού.

(20) Στην προκειμένη περίπτωση μόνο το ΡΜΜΑ αποτελεί θιγόμενη αγορά. H VEBA/Hόls και η Degussa μολονότι αναπτύσσουν δραστηριότητες και στον τομέα του PC, το κοινό μερίδιο αγοράς τους δεν υπερβαίνει το 15 %. Όσον αφορά το PS μόνο η VEBA αναπτύσσει δραστηριότητες μέσω της Hόls (μερίδιο αγοράς ΘΕΣΗ ΠΗΝΑΚΑ>

(38) Στην αγορά του ΜΜΑ την πρώτη θέση κατέχει η ICI, ενώ εκτός της VEBA/Degussa υπάρχουν και άλλοι ισχυροί ανταγωνιστές. Κατά συνέπεια, η συγκέντρωση δεν θα δημιουργήσει δεσπόζουσα θέση.

2. MAS

(39) Το MAS επίσης παράγεται κατά κανόνα από τους παραγωγούς για ίδια χρήση. H ελεύθερη αγορά για το MAS στον ΕΟΧ αντιστοιχεί, σύμφωνα με τις πληροφορίες της Επιτροπής, μόνο σε 20 000 τόνους περίπου. Από τα αριθμητικά στοιχεία που ανακοίνωσαν οι συμβαλλόμενοι και οι ανταγωνιστές τους όσον αφορά τις πωλήσεις τους προκύπτει η ακόλουθη κατανομή μεριδίων αγοράς:

>ΘΕΣΗ ΠΗΝΑΚΑ>

(40) Στην αγορά του MAS την πρώτη θέση κατέχει η ICI, και εκτός της VEBA/Degussa υπάρχουν και άλλοι ισχυροί ανταγωνιστές. Κατά συνέπεια, η συγκέντρωση δεν οδηγεί στη δημιουργία δεσπόζουσας θέσης.

3. Διαφανείς τεχνητές ουσίες

(41) Από τα στοιχεία των μερών για τις «διαφανείς τεχνητές ουσίες» ως σύνολο προκύπτει όγκος αγοράς ύγιους περίπου 330 000 τόνων ανά 1 δισεκατομμύριο Ecu στην Κοινότητα. Τα μερίδια αγοράς της VEBA/Rφhm ανέρχονται σε ποσοστό [15-25] % περίπου (με βάση την ποσότητα και την αξία) και της Degussa σε ποσοστό [5-15] % περίπου, με αποτέλεσμα το κοινό μερίδιο αγοράς να ανέρχεται σε [20-35] % περίπου. Τα στοιχεία αυτά επιβεβαιώθηκαν από τις πληροφορίες που συγκέντρωσε η Επιτροπή. Οι σημαντικοί ανταγωνιστές είναι η BASF (μερίδιο αγοράς περίπου 15-25 %), η Dow (περίπου 10-15 %) και η Elf Atochem (περίπου 10-15 %).

(42) Εάν θεωρηθεί ότι το ΡΜΜΑ αποτελεί ξεχωριστή αγορά, ο κοινοτικός όγκος αγοράς αντιστοιχεί σε 220 000 τόνους περίπου ή 600-650 εκατομμύρια Ecu. Στην περίπτωση αυτή, η κατανομή των μεριδίων αγοράς θα ήταν η ακόλουθη:

>ΘΕΣΗ ΠΗΝΑΚΑ>

(43) Η συγκέντρωση θα είχε μεν ως αποτέλεσμα να αποκτήσει η VEBA/Degussa ηγετική θέση στην αγορά του ΡΜΜΑ στην Κοινότητα. Ωστόσο, εκτός από τους συμβαλλόμενους υπάρχουν αρκετοί ανταγωνιστές των οποίων η αντίστροφη ολοκλήρωση και η χρηματοοικονομική δύναμη συγκρίνονται με εκείνες της VEBA/Degussa. Η AtoHaas, η οποία κατέχει έως σήμερα ηγετική θέση στην αγορά, διαθέτει, εξάλλου, μερίδιο αγοράς το οποίο δεν είναι πολύ χαμηλότερο από εκείνο των συμβαλλομένων. Επιπλέον, το ΡΜΜΑ, τουλάχιστον σε τμήματα άλλων τομέων, μπορεί να υποκατασταθεί από άλλες διαφανείς τεχνητές ουσίες, γεγονός που συνεπάγεται ανταγωνιστικές πιέσεις. Κατά συνέπεια, η συγκέντρωση δεν δημιουργεί δεσπόζουσα θέση, ακόμη και αν θεωρηθεί ότι το ΡΜΜΑ συνιστά ξεχωριστή αγορά.

(44) Η συγκέντρωση δεν θα οδηγήσει στη δημιουργία ολιγοπωλίου της VEBA/Degussa και της AtoHaas για το ΡΜΜΑ, μολονότι μετά τη συγκέντρωση το συνδυασμένο μερίδιο αγοράς τους θα υπερβεί το 55 %. Ωστόσο, η αγορά είναι ελάχιστα διαφανής. Το ΡΜΜΑ παράγεται και πωλείται σε πολλές διαφορετικές μορφές και ποιότητες. Σύμφωνα με τις πληροφορίες που συγκέντρωσε η Επιτροπή, η ποιότητα του προϊόντος και η εξυπηρέτηση είναι τουλάχιστον εξίσου σημαντικές με την τιμή. Οι περιορισμοί όσον αφορά την είσοδο στην αγορά είναι μικροί. Αυτό αποδεικνύεται από την επιτυχή είσοδο στην αγορά παραγωγών από την Ανατολική Ευρώπη (ιδίως της Agrobiochim, Βουλγαρία) και την Ασία (ιδίως της Chimei Corp., Ταϊβάν, και της Lucky, Νότιος Κορέα) κατά την τελευταία πενταετία. Για τους λόγους αυτούς, δεν αναμένεται ότι η συγκέντρωση θα οδηγήσει στη δημιουργία ολιγοπωλίου για το ΡΜΜΑ.

4. Αναλώσιμα επεξεργασίας PVC ακρυλικού υποστρώματος

(45) Η αγορά για τα αναλώσιμα επεξεργασίας PVC ακρυλικού υποστρώματος είναι το σύνολο του ΕΟΧ, ο όγκος της αντιστοιχεί μόνο σε 30 000 τόνους περίπου και η αξία της είναι σαφώς κατώτερη των 100 εκατομμυρίων Ecu. Σύμφωνα με τις πληροφορίες της Επιτροπής, οι συμβαλλόμενοι θα αποκτήσουν με τη συγκέντρωση κοινό μερίδιο αγοράς περίπου [15-30] % (VEBA [0-10] %, Degussa [15-25] % περίπου). Επικεφαλής της αγοράς είναι σαφώς η εταιρεία Rohm & Haas με μερίδιο αγοράς [55-70] %. Άλλοι ανταγωνιστές με μερίδιο αγοράς άνω του 10 % είναι η Kaneka (περίπου [10-15] %). Κατά συνέπεια, η συγκέντρωση δεν δημιουργεί δεσπόζουσα θέση των συμβαλλομένων στην αγορά. Λαμβάνοντας υπόψη ότι η συγκέντρωση ελάχιστα τροποποιεί τη διάρθρωση της αγοράς, δεν αναμένεται ότι η συγκέντρωση θα δημιουργήσει ή θα ενισχύσει κοινή δεσπόζουσα θέση των συμβαλλομένων και της Rohm & Haas.

5. Οργανοσιλάνιο

(46) Όσον αφορά τα οργανοσιλάνια, η εταιρεία Hόls αναπτύσσει δραστηριότητες μόνο στον τομέα των «εφαρμογών καουτσούκ» και έχει μερίδιο αγοράς στην Κοινότητα [40-50] % ενώ η Degussa πρακτικά δεν αναπτύσσει καμία δραστηριότητα στον τομέα αυτό (μερίδιο αγοράς μικρότερο του 1 %).

(47) Αντίθετα, η Degussa έχει έντονη παρουσία στον τομέα των εφαρμογών καουτσούκ. Μέχρι το 1990 η Degussa προστατευόταν από δίπλωμα ευρεσιτεχνίας για τα θειοσιλάνια που χρησιμοποιούνται στον τομέα αυτό και το μερίδιο αγοράς της υπερβαίνει όπως και προηγουμένως το [75] %. Η Hόls δεν αναπτύσσει δραστηριότητες στον εν λόγω τομέα. Με βάση τις δηλώσεις των συμβαλλομένων, που επιβεβαιώθηκαν από τους αγοραστές, οι σημαντικοί ανταγωνιστές για τις «εφαρμογές καουτσούκ» είναι η Witco/Osi (μερίδιο αγοράς περίπου 18 %). Η Witco διαθέτει στην αγορά θειοσιλάνια από το 1996.

(48) Δεδομένου ότι τα μέρη αναπτύσσουν δραστηριότητες μόνο σε μία αγορά, η συγκέντρωση δεν θα έχει ως αποτέλεσμα να προστεθούν τα μερίδιά τους. Λαμβάνοντας υπόψη τους διαφορετικούς κύκλους αγοραστών δεν τίθεται επίσης θέμα να υπάρξει «αποτέλεσμα χαρτοφυλακίου» (portfolio effect).

(49) Όσον αφορά τα αλκυλοσιλάνια, τα συνδυασμένα μερίδια αγοράς των μερών είναι κάτω του 15 %. Στην εν λόγω αγορά προεξέχουσα θέση κατέχει η εταιρεία Wacker (μερίδιο αγοράς περίπου 50-60 %). Κατά συνέπεια, η συγκέντρωση δεν δημιουργεί δεσπόζουσα θέση.

6. Τετραχλωροπυρίτιο

(50) Η Degussa χρησιμοποιεί το σύνολο του τετραχλωροπυριτίου που παράγει στην Αμβέρσα ως πρώτη ύλη για το σχηματισμό πυρογενή καολίνη. Η VEBA/Hόls προμηθεύει κυρίως την Cabot-Hόls και την Degussa στο πλαίσιο συνδεδεμένων συστημάτων κατά τον σχηματισμό πυρογενή καολίνη. Από τις εταιρείες παραγωγής τετραχλωροπυριτίου, η Wacker αναπτύσσει δραστηριότητες στον τομέα του πυρογενή καολίνη κατόπιν επεξεργασίας και η Dow στο πλαίσιο ενός συνδεδεμένου συστήματος κατά το σχηματισμό πυρογενή καολίνη. Δεδομένου ότι η γεωγραφική αγορά περιορίζεται στον εκάστοτε τόπο παραγωγής λόγω των δυσκολιών μεταφοράς, η συγκέντρωση δεν οδηγεί σε σώρευση μεριδίων αγοράς.

7. Πυρογενής καολίνης

(51) Ο πυρογενής καολίνης παράγεται κατά κανόνα σε κλειστό κύκλο, στο πλαίσιο του οποίου οι αντιδρώσες πρώτες ύλες (τετραχλωροπυρίτιο, τριχλωροσιλάνιο) προσλαμβάνουν το υδροχλωρικό οξύ που ελευθερώνεται κατά το σχηματισμό του πυρογενή καολίνη. Το υδροχλωρικό οξύ είναι απαραίτητο για την παραγωγή των πρώτων υλών (υδροχλωρίωση μεταλλικού πυριτίου). Για το λόγο αυτό, είναι απαραίτητη είτε η στενή συνεργασία με άλλη επιχείρηση είτε η ολοκλήρωση στο προκαταρκτικό στάδιο.

(52) Τόσο στον ΕΟΧ όσο και σε παγκόσμιο επίπεδο η αγορά για τον πυρογενή καολίνη είναι εξαιρετικά συγκεντρωμένη. Στην Ευρώπη υπάρχουν τρεις παραγωγοί, συγκεκριμένα η Degussa, η Cabot και η Wacker. Στις ΗΠΑ ο πυρογενής καολίνης παράγεται από την Cabot και την Degussa, στην Ιαπωνία από την Tokuyama Soda και τη Nippon Aerosil (κοινή επιχείρηση της Degussa και της Mitsubishi). Άλλοι παραγωγοί, όπως η Oriana στην Ουκρανία, δεν έχουν ιδιαίτερη σημασία. Ο κύκλος εργασιών όσον αφορά τον πυρογενή καολίνη στον ΕΟΧ ανέρχεται στα 160 εκατομμύρια Ecu περίπου. Σύμφωνα με πληροφορίες που συγκέντρωσε η Επιτροπή, η Degussa έχει στην κοινή αγορά μερίδιο περίπου [50-60] %, η Wacker [15-25] % και η Cabot [25-35] %.

(53) Η Degussa έχει παραγωγικές εγκαταστάσεις στο Rheinfelden και την Αμβέρσα. Όσον αφορά τις πρώτες ύλες, η Degussa είναι ολοκληρωμένη στην Αμβέρσα και μετά την ανάληψη από την Hόls θα ολοκληρωθεί και στο Rheinfelden. Η Wacker έχει παραγωγικές εγκαταστάσεις στο Burghausen και το Kempten και είναι ολοκληρωμένη όσον αφορά τις πρώτες ύλες. Η Cabot έχει παραγωγικές εγκαταστάσεις στο Βarry (Ουαλία) και προμηθεύεται τις πρώτες ύλες από την Dow Corning.

(54) Στο Rheinfelden η Cabot παράγει μέσω της Cabot Hόls GmbH, η οποία αποτελεί κοινή επιχείρηση με τη Hόls, πυρογενή καολίνη. Η Hόls προμηθεύει τις πρώτες ύλες και λαμβάνει από την κοινή επιχείρηση το υδροχλωρικό οξύ που ελευθερώνεται κατά την παραγωγή. Η Hόls παρέχει επίσης σειρά άλλων υπηρεσιών, όπως απορρύπανση και προστασία και πυρασφάλεια των βιομηχανικών εγκαταστάσεων. Σύμφωνα με τη σύμβαση κοινής επιχείρησης η Cabot και η Hόls έχουν ίδια δικαιώματα ψήφου. Η συνέλεύση των μετόχων αποφασίζει ομόφωνα για τις συμβάσεις ακινήτων, τα μακροπρόθεσμα μισθωτήρια συμβόλαια, τη συνεργασία με άλλες επιχειρήσεις, τις συμφωνίες για τα δικαιώματα βιομηχανικής ιδιοκτησiας, τον προϋπολογισμό, τις δανειοληπτικές πράξεις καθώς και τις συμφωνίες σχετικά με την παράδοση ή την πώληση των προϊόντων πού παράγει η Cabot-Hόls. Η Cabot και η Hόls ορίζουν από ένα διαχειριστή με ξεχωριστούς τομείς αρμοδιοτήτων. O διαχειριστής Hόls πρέπει να ενημερώνει τον διαχειριστή που έχει ορίσει η Cabot. Κέρδη και ζημίες της κοινής επιχείρησης κατανέμονται μεταξύ της Hόls και της Cabot. Σύμφωνα με σύμβαση που έχουν συνάψει οι Cabot-Hόls και Cabot, η Cabot-Hόls υποχρεούται να παραδίδει στην Cabot μια ελάχιστη ποσότητα πυρογενή καολίνη, ενώ στην πράξη όλη η παραγωγή της Cabot-Hόls πωλείται στην Cabot. H τιμή του πυρογενή καολίνη που παραδίδει η κοινή επιχείρηση εξαρτάται από την τιμή πώλησης που συνολικά επιδιώκει η Cabot για τον πυρογενή καολίνη.

(55) Δεδομένου ότι η VEBA μέσω της συμμετοχής της στην κοινή επιχείρηση Cabot-Hόls, συμμετέχει στις δύο μονάδες παραγωγής του σημαντικότερου ανταγωνιστή της Degussa στην Ευρώπη, η συγκέντρωση, μετά την ανάληψη της Degussa από την VEBA, θα έχει ως αποτέλεσμα τη δημιουργία δεσπόζουσας θέσης της VEBA/Degussa στην αγορά πυρογενή καολίνη. Η Degussa κατέχει σαφώς ηγετική θέση στην αγορά της Ευρώπης με μερίδιο αγοράς 50-60 %. Ως συνέπεια της κοινής επιχείρησης της VEBA και της Cabot, οι εν λόγω εταιρείες θα αποκτήσουν διαρθρωτική σύνδεση, γεγονός που θα αποδυναμώσει σημαντικά τη θέση της Cabot ως ανεξάρτητου ανταγωνιστή. Λόγω των συμβατικών σχέσεων μεταξύ της VEBA και της Cabot-Hόls, η VEBA/Degussa θα ενημερώνεται πλήρως όσον αφορά την πολιτική τιμών της Cabot στην αγορά πυρογενή καολίνη και θα μπορεί να προσαρμόζει αντίστοιχα τις δικές της τιμές. Η ήδη περιορισμένη διαφάνεια της αγοράς λόγω της ομοιογένειας του προϊόντος θα περιοριστεί περισσότερο λόγω της συγκέντρωσης. Επιπλέον το γεγονός ότι η VEBA βάσει σχετικής ρύθμισης της κοινής επιχείρησης Cabot-Hόls ευνοείται άμεσα από ένα υψηλότερο επιπέδο τιμών εκ μέρους της Cabot, θα παρεμποδίσει τον ανταγωνισμό τιμών μεταξύ της Cabot και της VEBA/Degussa. Ο ανταγωνιστής τους Wacker δεν θα διαθέτει πλέον αρκετά ισχυρή θέση ώστε να ασκεί αποτελεσματική ανταγωνιστική πίεση και να μην επιτρέπει στην VEBA/Degussa να κινείται στην αγορά κατά τρόπο ανεξάρτητο από τους πελάτες και τους ανταγωνιστές της. Για το λόγο αυτό, οι αγοραστές πυρογενή καολίνη εκφράστηκαν αρνητικά όσον αφορά τη συγκέντρωση της VEBA και της Degussa, στο βαθμό που η VEBA συνεχίζει να είναι συνδεδεμένη με έναν σημαντικό ανταγωνιστή σε κοινή επιχείρηση. Επιπλέον, η είσοδος νέων ανταγωνιστών στην αγορά παρεμποδίζεται σε μεγάλο βαθμό, δεδομένου ότι οι επενδύσεις για την κατασκευή εγκατάστασης παραγωγής πυρογενή καολίνη είναι πολύ μεγάλες ενώ παράλληλα, για τις ανάγκες της παραγωγής, απαιτείται να εξασφαλιστεί ο εφοδιασμός με πρώτες ύλες και η απομάκρυνση του υδροχλωρικού οξέος. Την τελευταία πενταετία δεν εισχώρησε στην αγορά κανένας νέος επενδυτής.

(56) Δεδομένων των επιφυλάξεων της Επιτροπής, η VEBA ανέλαβε τη δέσμευση να πωλήσει τη συμμετοχή της στην Cabot/Hόls GmbH, το αργότερο έως τις [. . .], σε αγοραστή που δεν θα αποτελεί επιχείρηση του ομίλου VEBA ή Degussa ούτε θα έχει επενδύσει κεφάλαια στην VEBA ή Degussa και δεν θα έχει προσωπικούς δεσμούς με αυτές. Εφόσον η πώληση δεν πραγματοποιηθεί μέχρι το τέλος της εν λόγω προθεσμίας, η VEBA θα μεταφέρει όλα τα δικαιώματα ψήφου και διαχείρισης σε ανεξάρτητο και ουδέτερο καταπιστευτικό διαχειριστή που θα ορίσει. Η Επιτροπή πρέπει να συναινέσει στον διορισμό του. Ο εν λόγω διαχειριστής θα λάβει την αμετάκλητη εντολή να πωλήσει τις μετοχές της VEBA το αργότερο μέχρι [. . .] σε αγοραστή ο οποίος δεν θα αποτελεί επιχείρηση του ομίλου VEBA ή Degussa ούτε θα έχει επενδύσει κεφάλαια στη VEBA ή την Degussa και δεν θα έχει προσωπικούς δεσμούς με αυτές.

(57) Η Επιτροπή θεωρεί ότι η αναληφθείσα δέσμευση όσον αφορά το χωρισμό της VEBA από την κοινή επιχείρηση Cabot/Hόls αποκλείει το ενδεχόμενο δημιουργίας δεσπόζουσας θέσης της VEBA/Degussa στην αγορά. Κατ' αυτό τον τρόπο, η Cabot παραμένει ως ανταγωνιστής ανεξάρτητη από την VEBA/Degussa. Την εκτίμηση αυτή συμμερίζονται και οι αγοραστές, οι οποίοι ήταν αρνητικοί όσον αφορά τη συγκέντρωση.

(58) Το γεγονός ότι η Cabot θα συνεχίσει να προμηθεύεται από την Hόls πρώτες ύλες (τετραχλωροπυρίτιο και τριχλωροσιλάνιο) και ότι η Hόls προμηθεύει υδροχλωρικό οξύ ανάλογα με τις ανάγκες της παραγωγής, δεν συνεπάγεται ότι οι επιχειρήσεις δεν θα ασκούν ανταγωνισμό στην αγορά. Ο αμφίδρομος εφοδιασμός προκύπτει, όπως αναφέρουν οι συμβαλλόμενοι, από τον κλειστό κύκλο που επιβάλλεται από τις ανάγκες της παραγωγής. Ο εν λόγω εφοδιασμός είναι επίσης απαραίτητος, προκειμένου η Cabot να μπορεί να εξακολουθήσει να υφίσταται ως ανεξάρτητος ανταγωνιστής στην αγορά. Η Επιτροπή θεωρεί ότι η Hόls θα εφοδιάζει και στο μέλλον την Cabot με πρώτες ύλες. Η Επιτροπή ενημερώθηκε για το γεγονός ότι θα συναφθεί συμφωνία προμηθειών, η οποία θα καθιστά δυνατή τη διατήρηση της ανταγωνιστικότητας των παραγωγικών εγκαταστάσεων. Το γεγονός ότι η Hόls προμήθευε ήδη στο παρελθόν πρώτες ύλες τόσο στην κοινή επιχείρηση Cabot/Hόls όσο και στην Degussa, δεν είχε ως αποτέλεσμα, σύμφωνα με τις πληροφορίες της Επιτροπής, να απωλέσουν την ανεξαρτησία τους οι εταιρείες Cabot και Degussa. Επιπλέον, η Cabot δεν εξαρτάται μονομερώς από την Hόls, δεδομένου ότι η Hόls εξαρτάται παράλληλα από την Cabot για τον εφοδιασμό της με υδροχλωρικό οξύ. Επίσης η Cabot εξαρτάται από την Hόls για τον εφοδιασμό του δεύτερου εργοστασίου της στο Βarry της Ουαλίας.

(59) Η VEBA υποχρεούται να ενημερώνει την Επιτροπή στην αρχή κάθε μήνα σχετικά με τα μέτρα για την υλοποίηση της δέσμευσης που ανέλαβε, ώστε η Επιτροπή να παρακολουθεί εάν η εταιρεία τηρεί τις υποχρεώσεις της.

8. Διαμίνες/πολυαμίνες

(60) Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρείχαν οι συμβαλλόμενοι, ο όγκος αγοράς για τις διαμίνες/πολυαμίνες στην Κοινότητα αντιστοιχεί σε 31 800 τόνους περίπου και 116 εκατομμύρια Ecu περίπου. Τα μερίδια αγοράς κατανέμονται ως εξής:

>ΘΕΣΗ ΠΗΝΑΚΑ>

(61) Στην αγορά των διαμινών/πολυαμινών, η συγκέντρωση δεν οδηγεί στη δημιουργία δεσπόζουσας θέσης. Εκτός από τους ισχυρούς ανταγωνιστές BASF και Bayer υπάρχουν και άλλες μικρότερες εταιρείες. Δεν υπάρχουν ενδείξεις για την ύπαρξη ολιγοπωλίου μεταξύ των συμβαλλομένων και των BASF/Bayer. Οι διαμίνες δεν αποτελούν ομογενή προϊόντα και επιπλέον κάθε μεγάλος παραγωγός προσφέρει μεγάλη ποικιλία διαφορετικών προϊόντων, τα οποία βασίζονται σε διαφορετικές πρώτες ύλες της χημικής βιομηχανίας. Επίσης, τα διαφορετικά είδη διαμινών διαφέρουν από άποψη τιμής.

9. Αντιδραστήρια για την παραγωγή κατιονικού αμύλου

(62) Η εν λόγω αγορά είναι περιορισμένη (όγκος αγοράς ΕΟΧ συμπεριλαμβανομένης της ίδιας χρήσης και του αντιδραστηρίου τελικής επεξεργασίας, 25 000-30 000 τόνοι, χωρίς την ίδια χρήση και το αντιδραστήριο τελικής επεξεργασίας περίπου 10 000-15 000 τόνοι). Τα μερίδια αγοράς κατανέμονται ως εξής:

>ΘΕΣΗ ΠΗΝΑΚΑ>

(63) Στην εν λόγω αγορά συμμετέχουν και άλλοι (μικρότεροι) προμηθευτές αντιδραστηρίων αμύλου. Δύο παραγωγοί (Raisio και Roquette) παράγουν αντιδραστήρια για τον σχηματισμό κατιονικού αμύλου κυρίως ή αποκλειστικά για ίδια χρήση. Ωστόσο, ενδέχεται να αρχίσουν ή να αυξήσουν την παραγωγή για την πώληση σε τρίτους, εάν οι όροι της αγοράς καταστούν αρκετά ελκυστικοί. Εξάλλου, από το 1995 εμφανίστηκε στην αγορά η αμερικανική επιχείρηση Dow (με μικρό αλλά αυξανόμενο μερίδιο αγοράς). Κατά συνέπεια, η συγκέντρωση δεν θα οδηγήσει ούτε στη δημιουργία δεσπόζουσας θέσης στην αγορά ούτε στη δημιουργία ολιγοπωλίου.

(64) Όσον αφορά το αντιδραστήριο τελικής επεξεργασίας, δεν προκύπτει σώρευση των μεριδίων αγοράς και κατά συνέπεια δεν θα ενισχυθεί η θέση της Degussa στην αγορά, δεδομένου ότι η Hόls/Servo δεν αναπτύσσει δραστηριότητες στον εν λόγω τομέα.

VI. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ

(65) Από τα ανωτέρω προκύπτει ότι, εφόσον η VEBA τηρήσει τη δέσμευση που ανέλαβε και η οποία περιγράφεται στο σημείο 56, η συγκέντρωση δεν οδηγεί στη δημιουργία ή την ενίσχυση δεσπόζουσας θέσης, η οποία θα παρεμπόδιζε σε μεγάλο βαθμό την άσκηση ουσιαστικού ανταγωνισμού σε μεγάλο μέρος της Κοινότητας. Για να δοθεί στην Επιτροπή η δυνατότητα να παρακολουθεί την τήρηση του εν λόγω όρου, πρέπει να επιβληθεί στην VEBA η υποχρέωση να αναφέρει τα μέτρα που λαμβάνει για την τήρηση του εν λόγω όρου. Ως εκ τούτου, η Επιτροπή κηρύσσει τη συγκέντρωση συμβιβάσιμη με την κοινή αγορά και τη συμφωνία για τον ΕΟΧ σύμφωνα με το άρθρο 2 παράγραφος 2 του κανονισμού περί συγκεντρώσεων και το άρθρο 57 της συμφωνίας για τον ΕΟΧ,

ΕΞΕΔΩΣΕ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΑ ΑΠΟΦΑΣΗ:

Άρθρο 1

Η συγκέντρωση μεταξύ της VEBA AG και της Degussa AG κηρύσσεται συμβιβάσιμη με την κοινή αγορά και τη συμφωνία για τον ΕΟΧ, υπό τον όρο που αναφέρεται στο άρθρο 2.

Άρθρο 2

Η παρούσα απόφαση ισχύει υπό τον όρο ότι η VEBA AG θα τηρήσει τις ακόλουθες δεσμεύσεις:

α) η συμμετοχή της VEBA AG στην Cabot/Hόls GmbH θα πωληθεί το αργότερο έως [. . .] σε αγοραστή που δεν θα αποτελεί επιχείρηση του ομίλου VEBA AG ή του ομίλου Degussa AG ούτε θα έχει επενδύσει κεφάλαια στην VEBA AG ή/και την Degussa AG και δεν θα έχει προσωπικούς δεσμούς με αυτές 7

β) εφόσον αυτό δεν συμβεί μέχρι την προθεσμία που αναφέρεται στο ανωτέρω στοιχείο α), η VEBA AG θα μεταφέρει όλα τα δικαιώματα ψήφου και διαχείρισης σε ανεξάρτητο και ουδέτερο καταπιστευτικό διαχειριστή, που θα ορίσει. Η Επιτροπή πρέπει να συναινέσει στον διορισμό του καταπιστευτικού διαχειριστή 7

γ) ο διαχειριστής θα λάβει την αμετάκλητη εντολή να πωλήσει τις μετοχές της VEBA AG το αργότερο έως [. . .] σε αγοραστή ο οποίος δεν θα αποτελεί επιχείρηση του ομίλου VEBA AG ή του ομίλου Degussa AG ούτε θα έχει επενδύσει κεφάλαια στην VEBA AG ή/και την Degussa AG και δεν θα έχει προσωπικούς δεσμούς με αυτές.

Άρθρο 3

Η VEBA AG υποχρεούται να ενημερώνει την Επιτροπή στην αρχή κάθε μήνα όσον αφορά τα μέτρα για την τήρηση του όρου που αναφέρεται στο άρθρο 2.

Άρθρο 4

Η παρούσα απόφαση απευθύνεται στην:VEBA AG

Benningsenplatz 1

D-40474 Dόsseldorf.

Βρυξέλλες, 3 Δεκεμβρίου 1997.

Για την Επιτροπή

Karel VAN MIERT

Μέλος της Επιτροπής

(1) ΕΕ L 395 της 30. 12. 1989, σ. 1 (διορθωτικό στην ΕΕ L 257 της 21. 9. 1990, σ. 13).

(2) ΕΕ C 224 της 17. 7. 1998.

(3) Στο δημοσιευμένο κείμενο της παρούσας οδηγίας παρελήφθησαν ορισμένα στοιχεία ή αντικαταστάθηκαν από άλλα σε αγκύλες σύμφωνα με το άρθρο 17 παράγραφος 2 τον κανονισμού (ΕΟΚ) αριθ. 4064/89 σχετικά με το επαγγελματικό απόρρητο.