ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ

Βρυξέλλες, 28.11.2018

COM(2018) 766 final

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠHΣ

Τρίτη έκθεση προόδου σχετικά με τη μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων και την περαιτέρω μείωση των κινδύνων στην Τραπεζική Ένωση

{SWD(2018) 472 final}

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠHΣ ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ, ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ, ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ

Τρίτη έκθεση προόδου σχετικά με τη μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων και την περαιτέρω μείωση των κινδύνων στην Τραπεζική Ένωση

Εισαγωγή

Στο υφιστάμενο οικονομικό και χρηματοπιστωτικό πλαίσιο, η Ευρωπαϊκή Ένωση θα πρέπει να αδράξει την ευκαιρία ενίσχυσης της Οικονομικής και Νομισματικής Ένωσης. Σύμφωνα με τον χάρτη πορείας της Επιτροπής της 6ης Δεκεμβρίου 2017 για την εμβάθυνση της Οικονομικής και Νομισματικής Ένωσης 1 , και στο πλαίσιο της ατζέντας των ηγετών 2 , η ολοκλήρωση της Τραπεζικής Ένωσης παραμένει ένας από τους κύριους στόχους πολιτικής της Ένωσης. Η ολοκλήρωση της Τραπεζικής Ένωσης θα ενισχύσει περαιτέρω την εμπιστοσύνη στον τραπεζικό τομέα και ευρύτερα στην Οικονομική και Νομισματική Ένωση. Το γεγονός αυτό θα ενισχύσει την ανθεκτικότητα της Οικονομικής και Νομισματικής Ένωσης σε σοβαρούς κλυδωνισμούς, επιτρέποντας τον επιμερισμό των κινδύνων στον ιδιωτικό τομέα εκτός συνόρων.

Η παρούσα ανακοίνωση αποτελεί συνεισφορά στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο και τη σύνοδο κορυφής για το ευρώ των 27 κρατών μελών της ΕΕ χωρίς αποκλεισμούς τον Δεκέμβριο, όπου θα συζητηθεί η πρόοδος όσον αφορά την ενίσχυση του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας και την ολοκλήρωση της Τραπεζικής Ένωσης, συμπεριλαμβανομένων περαιτέρω ενεργειών για ένα Ευρωπαϊκό Σύστημα Ασφάλισης Καταθέσεων, σύμφωνα με τη δήλωση του Ιουνίου της συνόδου κορυφής της ευρωζώνης σε διευρυμένη σύνθεση. Η πρόοδος αυτή θα πρέπει να πραγματοποιηθεί παράλληλα με την πρόοδο στη μείωση των κινδύνων.

Όπως υπογράμμισε η Επιτροπή στην ανακοίνωσή της 11ης Οκτωβρίου 2017 3 , η Τραπεζική Ένωση θα πρέπει να ολοκληρωθεί επιτυγχάνοντας παράλληλα τη μείωση και τον επιμερισμό του κινδύνου, βάσει του χάρτη πορείας του Συμβουλίου του Ιουνίου 2016 4 . Η μείωση και ο επιμερισμός του κινδύνου αλληλοσυμπληρώνονται και αλληλοενισχύονται. Η πρόοδος στους διάφορους τομείς, στους οποίους περιλαμβάνεται η συμφωνία για έναν μηχανισμό στήριξης του Ενιαίου Ταμείου Εξυγίανσης και ένα Ευρωπαϊκό Σύστημα Ασφάλισης Καταθέσεων, θα πρέπει συνεπώς να συντελεστεί παράλληλα.

Ένας από τους βασικούς τομείς για τη μείωση του κινδύνου στον ευρωπαϊκό τραπεζικό τομέα είναι η περαιτέρω μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων (NPL). Η χρηματοπιστωτική κρίση και οι επακόλουθες οικονομικές υφέσεις οδήγησαν σε πιο εκτεταμένη αδυναμία των δανειοληπτών να αποπληρώσουν τα δάνειά τους, διότι περισσότεροι ιδιώτες και εταιρείες αντιμετώπιζαν συνεχείς δυσκολίες πληρωμής και ακόμη και πτώχευση. Αυτό συνέβη συγκεκριμένα στα κράτη μέλη που αντιμετώπισαν παρατεταμένες ή βαθιές οικονομικές υφέσεις. Κατά συνέπεια, στα λογιστικά βιβλία πολλών τραπεζών καταγράφηκε συσσώρευση NPL. Οι υψηλοί δείκτες NPL εξακολουθούν να αποτελούν μια σημαντική πρόκληση, ιδίως για ορισμένα κράτη μέλη. Τα υψηλά αποθέματα NPL μπορούν να επιβαρύνουν τις επιδόσεις των τραπεζών. Πρώτον, τα NPL παράγουν λιγότερα έσοδα για μια τράπεζα από ό,τι τα εξυπηρετούμενα δάνεια και με αυτόν τον τρόπο μειώνουν την κερδοφορία της, και ενδέχεται να προκαλέσουν ζημίες που μειώνουν το κεφάλαιο της τράπεζας. Δεύτερον, τα NPL δεσμεύουν μεγάλο μέρος των πόρων της τράπεζας, τόσο ανθρώπινων όσο και οικονομικών. Αυτό μειώνει την ικανότητα της τράπεζας να χορηγεί δάνεια, συμπεριλαμβανομένων των δανείων σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Με τη σειρά του, το συγκεκριμένο αρνητικό αποτέλεσμα όσον αφορά την προσφορά πιστώσεων περιορίζει επίσης την ικανότητα των επιχειρήσεων να πραγματοποιούν επενδύσεις, επιφέροντας απτά αποτελέσματα στην πραγματική οικονομία.

Προκειμένου να μειωθούν τα υψηλά αποθέματα NPL, η Ένωση συμφώνησε σε ένα ολοκληρωμένο σύνολο μέτρων που περιγράφονται στο «Σχέδιο δράσης για την αντιμετώπιση των μη εξυπηρετούμενων δανείων στην Ευρώπη» 5 , το οποίο βρίσκεται τώρα στο στάδιο υλοποίησης. Ως απόκριση στη συγκεκριμένη ανάγκη, και προχωρώντας πιο πέρα από τον χάρτη πορείας, του 2016, του Συμβουλίου, η Επιτροπή υπέβαλε, το Μάρτιο του 2018, μια ειδική και ολοκληρωμένη δέσμη μέτρων για την περαιτέρω μείωση των NPL. Το Συμβούλιο συμφώνησε επίσης να επανέρχεται ανά τακτά χρονικά διαστήματα στο ζήτημα των NPL και να αξιολογεί την πρόοδο που σημειώθηκε με βάση τον απολογισμό της Επιτροπής. Η παρούσα ανακοίνωση αποτελεί την τρίτη έκθεση προόδου της Επιτροπής σε απόκριση στις προσδοκίες του Συμβουλίου. Συμπληρώνει την έκθεση προόδου για την Ένωση Κεφαλαιαγορών, η οποία εγκρίθηκε επίσης σήμερα.

1.το ευρύτερο πλαίσιο: μείωση κινδύνου στην Ένωση

Κατά την τελευταία δεκαετία, η Ένωση και τα κράτη μέλη της κατέβαλαν σκληρές προσπάθειες για τη μείωση του κινδύνου στον τραπεζικό τομέα 6 . Μια σειρά μέτρων που ελήφθησαν από την έναρξη της χρηματοπιστωτικής κρίσης ενίσχυσαν τις θέσεις φερεγγυότητας, μόχλευσης και ρευστότητας των τραπεζών με σημαντικούς και πρακτικούς τρόπους, βελτίωσαν σημαντικά τη διακυβέρνηση και την εποπτεία του τραπεζικού τομέα, ενώ συνέβαλαν σημαντικά την εξυγίανση των τραπεζών. Οι μέσοι δείκτες κεφαλαίου κατηγορίας 1 7 των τραπεζών της ζώνης του ευρώ που εποπτεύονται απευθείας από τον ενιαίο εποπτικό μηχανισμό αυξήθηκαν, από 14,18 % το 2ο τρίμηνο του 2017 σε 14,67 % το 2ο τρίμηνο του 2018. Η συγκεκριμένη ενίσχυση των κεφαλαιακών θέσεων αντικατοπτρίζεται επίσης στους υψηλότερους δείκτες μόχλευσης. Ο μέσος δείκτης μόχλευσης 8 αυξήθηκε περαιτέρω από 5,08 % το 2ο τρίμηνο του 2017 σε 5,14 % το 2ο τρίμηνο του 2018. Οι τράπεζες της ζώνης του ευρώ διατήρησαν επίσης την ανθεκτικότητά τους σε κρίσεις ρευστότητας, αφού ο δείκτης κάλυψης ρευστότητας παρέμεινε σταθερός στο 140,92 % το 2ο τρίμηνο του 2018, σε σχέση με το 142,79 % το 2ο τρίμηνο του 2017. Όλα τα ανωτέρω επιβεβαιώνουν τα αποφασιστικά μέτρα που ελήφθησαν για τη μείωση του κινδύνου στη ζώνη του ευρώ. Ως αποτέλεσμα, οι κίνδυνοι αντιμετωπίστηκαν πιο αποτελεσματικά και ομοιόμορφα. Η πρόσφατη προσομοίωση ακραίων καταστάσεων αποδεικνύει περαιτέρω ότι οι προσπάθειες των τραπεζών να αυξήσουν την κεφαλαιακή τους βάση κατά τα τελευταία έτη, έχουν ενισχύσει την ανθεκτικότητα και την ικανότητά τους να αντέχουν τους κραδασμούς, υπογραμμίζοντας την υγεία του ευρωπαϊκού τραπεζικού συστήματος.

Όπως υπογραμμίστηκε στην ανακοίνωση για την Τραπεζική Ένωση του 2017 9 και επιβεβαιώθηκε από τη δεύτερη έκθεση προόδου για τη μείωση των NPL 10 , η Επιτροπή υπέβαλε περαιτέρω σημαντικά και συμπληρωματικά μέτρα για τη μείωση του κινδύνου και την ενίσχυση της ανθεκτικότητας του ευρωπαϊκού τραπεζικού τομέα. Για παράδειγμα, τον Νοέμβριο του 2016, η Επιτροπή πρότεινε τη «δέσμη μέτρων για τη μείωση των τραπεζικών κινδύνων», μια σημαντική δέσμη νομοθετικών μέτρων για την αναθεώρηση της οδηγίας για την ανάκαμψη και εξυγίανση των τραπεζών (BRRD), του κανονισμού για τον Ενιαίο Μηχανισμό Εξυγίανσης (SRMR), της οδηγίας IV για τις κεφαλαιακές απαιτήσεις (CRDIV) και του κανονισμού για τις κεφαλαιακές απαιτήσεις (CRR) με στόχο την περαιτέρω μείωση των υπόλοιπων κινδύνων στον τραπεζικό τομέα. 11 Η Επιτροπή χαιρετίζει τη σημαντική πρόοδο στις τριμερείς συζητήσεις μεταξύ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, του Συμβουλίου και της Επιτροπής σχετικά με τη δέσμη αυτή, η οποία θα πρέπει να προετοιμάσει το έδαφος για συμφωνία πριν από το τέλος του έτους. Το 2016, η Επιτροπή υιοθέτησε πρόταση οδηγίας για τα πλαίσια προληπτικής αναδιάρθρωσης, τη δεύτερη ευκαιρία και μέτρα για την αύξηση της αποτελεσματικότητας των διαδικασιών αναδιάρθρωσης, αφερεγγυότητας και απαλλαγής. 12 Οι αποτελεσματικοί κανόνες αφερεγγυότητας και αναδιάρθρωσης είναι πράγματι ουσιώδους σημασίας για την πρόληψη ή τη μείωση των NPL.

Πίνακας 1: Υλοποίηση του χάρτη πορείας για την ολοκλήρωση της Τραπεζικής Ένωσης

	ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ	ΕΥΡΩΠΑÏΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ	ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΥΠΟΥΡΓΩΝ
1.	Ευρωπαϊκό Σύστημα Ασφάλισης Καταθέσεων
2.	Μεταρρύθμιση των κεφαλαιακών απαιτήσεων
3.	Ικανότητα απορρόφησης των ζημιών και ανακεφαλαιοποίησης (κανονισμός και οδηγία)
4.	Κοινός Δημοσιονομικός Μηχανισμός Ασφάλειας
5.	Περαιτέρω ανάπτυξη δευτερογενών αγορών για τα NPL και αποτελεσματικότερη ανάκτηση αξίας
6.	Ελάχιστη κάλυψη ζημιών για τα μη εξυπηρετούμενα ανοίγματα

ΠΙΘΑΝΗ ΣΥΜΦΩΝΙΑ ΑΝ ΥΠΑΡΧΕΙ ΙΣΧΥΡΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΔΕΣΜΕΥΣΗ ΟΛΩΝ ΤΩΝ ΘΕΣΜΙΚΩΝ ΟΡΓΑΝΩΝ

2.Πρόσφατες εξελίξεις όσον αφορά τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια

Οι δείκτες NPL συνέχισαν να μειώνονται κατά το πρώτο εξάμηνο του 2018. Το γεγονός ακολούθησε και επιβεβαίωσε τη γενική τάση βελτίωσης κατά τα τελευταία έτη. Τα τελευταία στοιχεία δείχνουν ότι ο δείκτης ακαθάριστων NPL για όλες τις τράπεζες της ΕΕ μειώθηκε περαιτέρω σε 3,4 % (2o τρίμηνο 2018), μειωμένος κατά 1,2 ποσοστιαία μονάδα σε ετήσια βάση (βλ. διάγραμμα 1). Ο δείκτης NPL σημαντικών ιδρυμάτων 13 μειώθηκε επίσης κατά το ίδιο χρονικό διάστημα κατά σχεδόν μία ποσοστιαία μονάδα στο 4,4 %. Ο δείκτης συνεπώς συνέχισε την καθοδική τάση από το 4ο τρίμηνο 2014. Συμπληρωματικές πηγές δεδομένων σχετικά με τη μακροπρόθεσμη τάση δείχνουν ότι ο δείκτης ΜΕΔ προσεγγίζει τα επίπεδα πριν από την κρίση (βλ. διάγραμμα 2). Ο δείκτης προβλέψεων 14 βελτιώθηκε επίσης και αυξήθηκε στο 59 % (2ο τρίμηνο του 2018).

Διαγράμματα 1 και 2: Δείκτης μη εξυπηρετούμενων δανείων στην Ένωση

Οι δείκτες NPL μειώθηκαν σε σχεδόν όλα τα κράτη μέλη. Ωστόσο, η κατάσταση εξακολουθεί να παρουσιάζει σημαντικές διαφοροποιήσεις μεταξύ των κρατών μελών (βλ. πίνακα 2). Στο τέλος του 2ου τριμήνου του 2018, 12 κράτη μέλη είχαν χαμηλούς δείκτες NPL, χαμηλότερους από 3 %, ενώ υπάρχουν ακόμα κάποια με σημαντικά υψηλότερους δείκτες - 3 κράτη μέλη είχαν δείκτες άνω του 10 %. Ακόμη και στα κράτη μέλη με σχετικά υψηλούς δείκτες NPL, σημειώνεται ενθαρρυντική και βιώσιμη πρόοδος, στις περισσότερες περιπτώσεις, λόγω συνδυασμού δράσεων πολιτικής και οικονομικής ανάπτυξης.

Η εν λόγω μείωση των NPL και των δεικτών NPL διευκολύνεται με αποφασιστική δράση - από τη διοίκηση των τραπεζών και τους φορείς χάραξης πολιτικής - ιδίως σε κράτη μέλη με σχετικά υψηλά επίπεδα NPL. Παρατηρείται μια τάση στα κράτη μέλη προς την περαιτέρω βελτίωση των πρακτικών διαχείρισης κινδύνων (ιδίως στις ευάλωτες τράπεζες) και την ενίσχυση των προβλέψεων για τα NPL, βελτιώνοντας συνεπώς τις κεφαλαιακές θέσεις των τραπεζών. Για παράδειγμα, στην Ισπανία, μετά την απόφαση της Banco Popular το 2017, άλλες τράπεζες επιτάχυναν την εκκαθάριση των ισολογισμών τους. Στην Κύπρο, τα NPL εξακολουθούν να παρουσιάζουν μείωση από το τέλος του 2015 και αναμένεται να μειωθούν ακόμη περισσότερο κατά το δεύτερο εξάμηνο του τρέχοντος έτους, οπότε θα αφαιρεθεί ένα σημαντικό χαρτοφυλάκιο NPL από το τραπεζικό σύστημα, υποστηριζόμενο από σημαντικό όγκο πωλήσεων NPL. Η συνεχιζόμενη χρήση των συστημάτων τιτλοποίησης NPL προωθεί επίσης τη μείωση των NPL. Στην Ιταλία, το καθεστώς τιτλοποίησης που υποστηρίζεται από τις κρατικές εγγυήσεις («Garanzia Cartolarizzazione Sofferenze» - «GACS») εισήχθη το 2016 και παρατάθηκε για έξι επιπλέον μήνες τον Σεπτέμβριο του 2018. Πολλές άλλες πρωτοβουλίες για την υποδομή της αγοράς υποστηρίζουν επίσης την αντιμετώπιση των NPL. Για παράδειγμα, στην Πορτογαλία, οι πρωτοβουλίες για την προώθηση του συντονισμού μεταξύ των πιστωτών (για την επιτάχυνση της αναδιάρθρωσης των πιστώσεων ή των πωλήσεων NPL) αποτελούν ευπρόσδεκτη προσθήκη στον συνδυασμό πολιτικών.

Συνολικά, το περιβάλλον στο οποίο οι τράπεζες μπορούν να αναδιαρθρώσουν τα NPL τους έχει βελτιωθεί σημαντικά από την κρίση. Συνεπώς, οι τράπεζες κατάφεραν να βασιστούν στην αποκατάσταση της σταθερότητας στο χρηματοπιστωτικό σύστημα, εν μέρει με τη βοήθεια ενός καλύτερου και σαφέστερου κανονιστικού πλαισίου. Η εν λόγω σταθερότητα επέτρεψε στις τράπεζες να ενισχύσουν την εσωτερική τους ικανότητα διαχείρισης και αντιμετώπισης των NPL. Σε πολλές περιπτώσεις, οι τράπεζες έχουν αναπτύξει αυτές τις δραστηριότητες σε ειδικές αυτοτελείς οντότητες. Πέραν αυτής της ικανότητας, οι τράπεζες αξιοποίησαν επίσης την επέκταση των διαθέσιμων εξωτερικών υπηρεσιών δανεισμού, οι οποίες έχουν στηρίξει την αυξανόμενη εξωτερική ανάθεση των δραστηριοτήτων εξυγίανσης των NPL. Η αγορά για τη διαχείριση των NPL έχει διευρυνθεί και αναπτυχθεί σε ολόκληρη την Ευρώπη.

Σύμφωνα με τις ρυθμιστικές βελτιώσεις μετά την κρίση, οι τράπεζες και άλλοι συμμετέχοντες στην αγορά απέκτησαν ως εκ τούτου ουσιαστικές γνώσεις και εμπειρία σε σχέση με την εξυγίανση των NPL. Η σταθερή αύξηση των πωλήσεων NPL και της τιτλοποίησης NPL ενθάρρυνε τη συγκεκριμένη σημαντική εξέλιξη προς ένα πιο ώριμο περιβάλλον για την εξυγίανση των NPL. Ωστόσο, μια πραγματικά βιώσιμη λύση για το πρόβλημα NPL που εξακολουθεί να υφίσταται στην Ευρώπη εξαρτάται από την περαιτέρω προσπάθεια για καινοτόμες και συνεργατικές προσεγγίσεις. Ορισμένες αναδύονται ήδη στην αγορά, δεδομένου ότι αναπτύσσονται εκτενείς εταιρικές σχέσεις μεταξύ διαφόρων συμμετεχόντων στην αγορά, για παράδειγμα μεταξύ τραπεζών και εξειδικευμένων τρίτων υπηρεσιών διαχείρισης πιστώσεων. Κάτι τέτοιο καθιστά δυνατή ολοένα και περισσότερο την ανταλλαγή γνώσεων και πληροφοριών. Με αυτόν τον τρόπο, οι τράπεζες και οι άλλοι παράγοντες της αγοράς είναι σε θέση να προχωρήσουν περαιτέρω σε πρωτοβουλίες ψηφιοποίησης και δημιουργίας μιας πλατφόρμας (π.χ. συντονισμός των πιστωτών ή αποθετήρια δεδομένων). Οι εν λόγω εξελίξεις έχουν τη δυνατότητα να μειώσουν το κόστος της διαχείρισης των NPL και να διευκολύνουν τη μεταφορά των NPL από τις τράπεζες στις επιχειρήσεις που είναι καλύτερα εξοπλισμένες για να επωμιστούν τη σχετική λειτουργική και οικονομική επιβάρυνση. Η συνεχιζόμενη εξειδίκευση των συμμετεχόντων στην αγορά θα βελτιώσει περαιτέρω την αποτελεσματικότητα στη διαχείριση και αντιμετώπιση των NPL από διάφορες κατηγορίες περιουσιακών στοιχείων.

Οι συγκεκριμένες βελτιώσεις είναι καίριας σημασίας για την αποτελεσματική αντιμετώπιση του τρέχοντος αποθέματος των NPL. Μέχρι στιγμής, οι προσπάθειες έχουν επικεντρωθεί κυρίως στα εγγυημένα NPL με εξασφαλίσεις και, σε μικρότερο βαθμό, σε μη εγγυημένα NPL λιανικής τραπεζικής. Ένα μεγάλο μέρος της εναπομένουσας έκθεσης συνίσταται σε NPL σε επιχειρήσεις και μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις (ΜΜΕ), ιδίως στα κράτη μέλη όπου τα NPL οφείλονται στην οικονομική ύφεση και όχι στην κρίση των αγορών ακινήτων. Σε γενικές γραμμές, η φύση των NPL που σχετίζονται με τις μεγάλες επιχειρήσεις και τις ΜΜΕ είναι πιο ετερογενής και συχνά η αντιμετώπισή τους μπορεί να αποδειχθεί πιο περίπλοκη.

Η διαχείριση των NPL μπορεί να θεωρηθεί ότι βρίσκεται σε σημείο καμπής. Έχει ωριμάσει σταθερά από μια δραστηριότητα κρίσης σε μια πιο διαρθρωτική και λειτουργική προσέγγιση. Οι εμπορικές, τεχνολογικές και ρυθμιστικές εξελίξεις έχουν δρομολογηθεί, αλλά θα πρέπει να εξακολουθήσουν να υποστηρίζονται από στοχευμένες αποφάσεις πολιτικής τόσο σε εθνικό όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Στη συνέχεια, θα μπορούσαν να λειτουργήσουν ως ενδιάμεσα στάδια για την εξέλιξη του συστήματος σε μια πλήρως βιώσιμη δομή ικανή να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά τα υφιστάμενα αποθέματα NPL, καθώς και να διαχειριστεί, και συνεπώς να αποτρέψει, τη μελλοντική συσσώρευση.

Πίνακας 2: Μη εξυπηρετούμενα δάνεια και προβλέψεις ανά κράτος μέλος 15

Πηγή: Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, Ενοποιημένα τραπεζικά στοιχεία. Υπολογισμοί των υπηρεσιών της Επιτροπής (ΓΔ FISMA)

Παρά την εν λόγω ενθαρρυντική πρόοδο, τα NPL εξακολουθούν να ενέχουν κινδύνους για την οικονομική ανάπτυξη και τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα. Ο συνολικός όγκος των NPL σε ολόκληρη την Ένωση εξακολουθεί να ανέρχεται ακόμη σε 820 δισ EUR. 16 Τα διαρθρωτικά εμπόδια εξακολουθούν να παρακωλύουν την ταχύτερη μείωση των αποθεμάτων NPL. Μεταξύ άλλων στοιχείων, οι διαδικασίες αναδιάρθρωσης του χρέους, αφερεγγυότητας και είσπραξης οφειλών εξακολουθούν να αποτελούν σημαντικό εμπόδιο σε ορισμένες περιπτώσεις, καθώς παραμένουν πολύ αργές και απρόβλεπτες. Η δραστηριότητα σε δευτερογενείς αγορές για τα NPL αυξάνεται σε ορισμένα κράτη μέλη, υποστηριζόμενη από σχετικές δράσεις πολιτικής (όπως εξηγήθηκε ανωτέρω), αν και δεν επαρκεί ακόμη ώστε να συνεισφέρει ουσιαστικά στις προσπάθειες μείωσης των NPL σε διαρθρωτική βάση. Σε αυτό το πλαίσιο, η ανάπτυξη της δευτερογενούς αγοράς είναι ενθαρρυντική, δεδομένου ότι έχει διατηρήσει τη δυναμική της σε πολλά κράτη μέλη, με τις τράπεζες να προχωρούν σε πώληση μεγάλων χαρτοφυλακίων. Οι τόκοι από τους επενδυτές αυξάνονται όπως και ο όγκος των συναλλαγών που σχετίζονται με τα NPL.

3.Πορεία υλοποίησης του σχεδίου δράσης του Συμβουλίου

Το Συμβούλιο συμφώνησε στο σχέδιο δράσης του για την επαναφορά του ζητήματος των NPL σε τακτική βάση προκειμένου να καταγράψει την εξέλιξή τους στην Ένωση και να αξιολογήσει την πρόοδο που σημειώθηκε κατά την εφαρμογή του σχεδίου δράσης, με βάση τον απολογισμό της Επιτροπής. Η παρούσα ενότητα παρουσιάζει τον λεπτομερή απολογισμό για τα διάφορα στοιχεία του σχεδίου δράσης 17 . Ο πίνακας 3 υποδεικνύει ότι έχουν σημειωθεί σημαντικά βήματα προς την πλήρη εφαρμογή του σχεδίου δράσης.

Πίνακας 3: Πορεία υλοποίησης του σχεδίου δράσης

1.Ερμηνεία των υφιστάμενων εποπτικών εξουσιών στη νομοθεσία της ΕΕ όσον αφορά την πρόβλεψη για τα NPL

Η Επιτροπή διαβίβασε την απαιτούμενη ερμηνεία στην έκθεση ανασκόπησης του ενιαίου εποπτικού μηχανισμού (SSM) που δημοσιεύθηκε στις 11 Οκτωβρίου 2017. Η εν λόγω έκθεση διευκρίνισε ότι η νομοθεσία της Ένωσης, και ιδίως το άρθρο 16 παράγραφος 2 στοιχείο δ) του SSMR 18 και το άρθρο 104 παράγραφος 1 στοιχείο δ) της CRDIV 19 , παρέχει στις εποπτικές αρχές την εξουσία να επηρεάζουν την πολιτική προβλέψεων μιας τράπεζας όσον αφορά τα NPL εντός των ορίων του ισχύοντος λογιστικού πλαισίου και να εφαρμόζουν τις αναγκαίες προσαρμογές στα ίδια κεφάλαια (αφαιρέσεις και παρόμοιες πρακτικές) κατά περίπτωση.

2.Αντιμετώπιση των πιθανών ελλιπών προβλέψεων, μέσω αυτόματων και χρονικά δεσμευμένων προβλέψεων

Στο πλαίσιο της δέσμης προτάσεων για τα NPL που υποβλήθηκε τον Μάρτιο του 2018, η Επιτροπή πρότεινε έναν κανονισμό για την τροποποίηση του CRR, εισάγοντας κοινά ελάχιστα επίπεδα κάλυψης για τα νεοχορηγηθέντα δάνεια που αργότερα καθίστανται μη εξυπηρετούμενα. Σε περίπτωση που μια τράπεζα δεν πληροί το ισχύον ελάχιστο επίπεδο, θα εφαρμόζονται αφαιρέσεις από ίδια κεφάλαια. Η πρόταση βρίσκεται στο στάδιο της συζήτησης στο Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Το Συμβούλιο συμφώνησε ως προς τη διαπραγματευτική του θέση και η Επιτροπή καλεί το Κοινοβούλιο να πράξει το ίδιο προκειμένου να επιτευχθεί μια τελική συμφωνία πριν από το τέλος της τρέχουσας νομοθετικής περιόδου.

3.Επέκταση των κατευθυντήριων γραμμών των ΜΕΔ από τον Ενιαίο Εποπτικό Μηχανισμό για την εποπτεία των τραπεζών (άμεσα)

Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, υπό την ιδιότητά της ως εποπτικής αρχής, συνεργάστηκε στενά με την Ευρωπαϊκή Αρχή Τραπεζών για την οριστικοποίηση των προσφάτως δημοσιευμένων κατευθυντήριων γραμμών για τη διαχείριση των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων (βλ. σημείο 4 κατωτέρω). Οι εν λόγω κατευθυντήριες γραμμές θα πρέπει να εφαρμόζονται από όλα τα πιστωτικά ιδρύματα της Ένωσης. Τα λιγότερο συστηματικά ιδρύματα θα πρέπει επίσης να εφαρμόζουν τις κατευθυντήριες γραμμές σε αναλογική βάση, σε συνεργασία με τις αρμόδιες εθνικές αρχές.

4.Υιοθέτηση κατευθυντήριων γραμμών σε επίπεδο ΕΕ για τα μη εξυπηρετούμενα ανοίγματα

Η Ευρωπαϊκή Αρχή Τραπεζών δημοσίευσε τον Οκτώβριο του 2018, Κατευθυντήριες γραμμές για τη διαχείριση των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων και των ανοιγμάτων με ανοχή για τις τράπεζες και τις εποπτικές αρχές. Οι κατευθυντήριες γραμμές αποσκοπούν στην αποτελεσματική και αποδοτική διαχείριση και στη βιώσιμη μείωση των NPL στους ισολογισμούς των τραπεζών. Στον πυρήνα των εν λόγω κατευθυντήριων γραμμών, οι τράπεζες αναμένεται να σχεδιάσουν στρατηγικές για τα μη εξυπηρετούμενα ανοίγματα, μαζί με τις κατάλληλες ρυθμίσεις διακυβέρνησης και συναλλαγών. Οι συγκεκριμένες στρατηγικές και οι ρυθμίσεις υπόκεινται σε εποπτική εκτίμηση στο πλαίσιο της διαδικασίας εποπτικής εξέτασης και αξιολόγησης. Οι κατευθυντήριες γραμμές θα πρέπει να εφαρμοστούν από τις 30 Ιουνίου 2019.

5.Νέες κατευθυντήριες γραμμές σχετικά με τη χορήγηση, την παρακολούθηση και την εσωτερική διακυβέρνηση των δανείων από τις τράπεζες

Η Ευρωπαϊκή Αρχή Τραπεζών συντάσσει κατευθυντήριες γραμμές για την προέλευση και την παρακολούθηση των δανείων. Το σχέδιο των κατευθυντήριων γραμμών προγραμματίζεται να καλύψει την εσωτερική διακυβέρνηση των τραπεζών σχετικά με τον πιστωτικό κίνδυνο· την αξιολόγηση της πιστοληπτικής ικανότητας των δανειοληπτών 20 · την αποτίμηση ασφαλειών· και τις δραστηριότητες παρακολούθησης του πιστωτικού κινδύνου των τραπεζών, που καλύπτουν διάφορες κατηγορίες περιουσιακών στοιχείων και αντισυμβαλλομένων. Λαμβάνοντας υπόψη το πεδίο εφαρμογής του θέματος και τη σύνδεσή του με το πλαίσιο προστασίας των καταναλωτών, π.χ. την αξιολόγηση της πιστοληπτικής ικανότητας των υποψήφιων δανειοληπτών, ενδέχεται να χρειαστεί κάποιος χρόνος για τη σύνταξη ενός ολοκληρωμένου συνόλου κατευθυντήριων γραμμών. Η πιθανή αλληλεπίδραση με τα ενδιαφερόμενα μέρη στον τομέα της προστασίας των καταναλωτών σε αυτό το σημείο ενδέχεται να καθυστερήσει την παράδοση του σχεδίου κατευθυντήριων γραμμών. Η Ευρωπαϊκή Αρχή Τραπεζών αναμένει να συζητήσει το σχέδιο εγγράφου διαβούλευσης σχετικά με τις κατευθυντήριες γραμμές για την προέλευση και την παρακολούθηση των δανείων κατά τη συνεδρίαση του συμβουλίου εποπτών στις αρχές του 2019 και να δημοσιεύσει το έγγραφο διαβούλευσης αργότερα το ίδιο έτος.

6.Ανάπτυξη μακροπροληπτικών προσεγγίσεων για την αντιμετώπιση της μελλοντικής συσσώρευσης NPL

Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Συστημικού Κινδύνου οριστικοποιεί επί του παρόντος μια έκθεση έως το τέλος του 2018 σχετικά με τις μακροπροληπτικές προσεγγίσεις για την πρόληψη των προβλημάτων NPL σε ολόκληρο το σύστημα. Στην έκθεση λαμβάνονται επίσης δεόντως υπόψη οι προκυκλικές επιπτώσεις των μέτρων αντιμετώπισης των αποθεμάτων NPL και οι πιθανές επιπτώσεις στη χρηματοπιστωτική σταθερότητα. Εν τω μεταξύ, η συμβουλευτική επιστημονική επιτροπή του συμβουλίου δημοσίευσε τη δική της συνεισφορά στο συγκεκριμένο ζήτημα τον Σεπτέμβριο του 2018. Μια βασική πτυχή που έχει διερευνηθεί είναι η βέλτιστη ταχύτητα και η μορφή της αντιμετώπισης των NPL από την άποψη ολόκληρου του συστήματος.

7.Ενισχυμένες απαιτήσεις όσον αφορά τη γνωστοποίηση της ποιότητας των περιουσιακών στοιχείων και τα NPL για όλες τις τράπεζες

Η Ευρωπαϊκή Αρχή Τραπεζών έχει αναπτύξει Κατευθυντήριες γραμμές σχετικά με τη γνωστοποίηση των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων και των ανοιγμάτων με ανοχή. Οι εν λόγω κατευθυντήριες γραμμές αποσκοπούν στην επεξήγηση του κοινού περιεχομένου και των ομοιόμορφων μορφών γνωστοποίησης για τις πληροφορίες σχετικά με τα μη εξυπηρετούμενα ανοίγματα, τα ανοίγματα με ανοχή και τα υποθηκευμένα περιουσιακά στοιχεία που θα πρέπει να γνωστοποιούν οι τράπεζες 21 . Στόχος τους είναι να ευθυγραμμίσουν τις πτυχές γνωστοποίησης για όλα τα θεσμικά όργανα σε ολόκληρη την Ένωση με εκείνες που συνιστώνται επί του παρόντος στον οδηγό του ενιαίου εποπτικού μηχανισμού προς τις τράπεζες. Η Ευρωπαϊκή Αρχή Τραπεζών πραγματοποίησε δημόσια διαβούλευση και οι τελικές κατευθυντήριες γραμμές αναμένεται να δημοσιευθούν κατά το 4o τρίμηνο του 2018. Θα πρέπει να εφαρμοστούν από τις 31 Δεκεμβρίου 2019.

8.Βελτίωση των ηλεκτρονικών αρχείων για τα δάνεια που απαιτούνται από τις τράπεζες στα πιστωτικά ανοίγματα του χαρτοφυλακίου τραπεζικών συναλλαγών

Προκειμένου να ενισχυθεί η υποδομή δεδομένων με ομοιόμορφα και τυποποιημένα δεδομένα για τα NPL, η Ευρωπαϊκή Αρχή Τραπεζών εξέδωσε, τον Δεκέμβριο του 2017, πρότυπα για την παρακολούθηση των ηλεκτρονικών αρχείων για τα δάνεια. Τα συγκεκριμένα πρότυπα δεν αποτελούν μέρος των εποπτικών αναφορών, αλλά συνιστάται στις τράπεζες και τους επενδυτές να χρησιμοποιούν τα εν λόγω τυποποιημένα πρότυπα NPL για τις επιχειρηματικές συναλλαγές 22 . Τα πρότυπα καλύπτουν πληροφορίες σχετικά με τα δάνεια, τους αντισυμβαλλομένους που σχετίζονται με τα δάνεια και τις παρεχόμενες εξασφαλίσεις. Μετά την έκδοση των προτύπων, διεξήχθησαν πρόσθετες δοκιμές με τα τρέχοντα στοιχεία κατά το πρώτο εξάμηνο του 2018. Η χρήση των προτύπων από διάφορα θεσμικά ιδρύματα και οι επαφές της Ευρωπαϊκής Αρχής Τραπεζών με τα ενδιαφερόμενα μέρη παρείχαν περαιτέρω ανατροφοδότηση, ενώ η Αρχή δημοσίευσε μια αναθεωρημένη έκδοση τον Σεπτέμβριο του 2018. Η συνεργασία της Αρχής με τη βιομηχανία επιβεβαίωσε ότι διάφοροι συμμετέχοντες στην αγορά χρησιμοποιούν επί του παρόντος τα εν λόγω πρότυπα για συναλλαγές.

9.Ενίσχυση της υποδομής δεδομένων για τα NPL και εξέταση της δημιουργίας πλατφορμών συναλλαγών NPL

Η πανευρωπαϊκή πλατφόρμα συναλλαγών NPL θα αποτελεί μια ηλεκτρονική αγορά στην οποία οι κάτοχοι NPL, οι τράπεζες και οι μη τραπεζικοί πιστωτές, καθώς και οι ενδιαφερόμενοι επενδυτές, θα είναι σε θέση να ανταλλάσσουν πληροφορίες και συναλλαγές. Η συγκεκριμένη πλατφόρμα έχει τη δυνατότητα να αντιμετωπίσει διάφορες τρέχουσες πηγές αποτυχίας της αγοράς στη δευτερογενή αγορά NPL, συμπεριλαμβανομένης της ασυμμετρίας της πληροφόρησης μεταξύ πωλητών και αγοραστών και του υψηλού κόστους συναλλαγής. Ως εκ τούτου, θα μπορούσε να βοηθήσει τις τράπεζες να αυξήσουν τις πωλήσεις και να επιτύχουν υψηλότερες τιμές πώλησης σε σχέση με τις εφικτές επί του παρόντος, να διευκολύνει την πρόσβαση των επενδυτών στις αγορές NPL και να επιτρέψει συνεπώς στις τράπεζες να διαθέσουν τα NPL και να εκκαθαρίσουν τους ισολογισμούς τους ταχύτερα. Μια πλατφόρμα αυτού του είδους θα μπορούσε να συμβάλει στην αντιμετώπιση των υφιστάμενων αποθεμάτων NPL και να προσφέρει ένα μόνιμο κανάλι για την αποτελεσματική διάθεση των μελλοντικών NPL, καθώς προκύπτουν. Σε αυτό το πλαίσιο, θα μπορούσε να αποτελέσει μια σημαντική, αν και χαμηλού κόστους, επένδυση υποδομής, για την αποφυγή δημιουργίας νέων μεγάλων αποθεμάτων NPL στο μέλλον. Ως εκ τούτου, θα μπορούσε να αποτελέσει ουσιαστικό μέσο για τη συμβολή σε μια βιώσιμη λύση στο ζήτημα των NPL στην Ευρώπη.

Το Συμβούλιο κάλεσε την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, την Ευρωπαϊκή Αρχή Τραπεζών και την Επιτροπή να εξετάσουν το ενδεχόμενο δημιουργίας μιας πλατφόρμας συναλλαγών NPL για την ενίσχυση της ανάπτυξης δευτερογενών αγορών. Συνεπώς, η παρούσα ανακοίνωση συνοδεύεται από έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής σχετικά με το ενδεχόμενο δημιουργίας μιας πλατφόρμας συναλλαγών τέτοιου είδους, το οποίο συντάχθηκε από κοινού από την Επιτροπή, την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και την Ευρωπαϊκή Αρχή Τραπεζών. Περιγράφει την άποψη των υπηρεσιών της Επιτροπής σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο θα μπορούσαν να λειτουργήσουν στην πράξη οι ρυθμίσεις για ένα μέσο αυτού του είδους.

Η Επιτροπή κάλεσε σήμερα τους ενδιαφερόμενους βιομηχανικούς φορείς σε μια στρογγυλή τράπεζα προκειμένου να ξεκινήσουν οι εργασίες για τη δημιουργία πλατφορμών NPL σε επίπεδο ΕΕ. Η Επιτροπή θα ζητήσει από τους ενδιαφερόμενους να συμφωνήσουν, έως την άνοιξη του 2019, σχετικά με τις συγκεκριμένες μορφές ανάπτυξης και έκδοσης βιομηχανικών προτύπων για τις ευρωπαϊκές πλατφόρμες NPL. Η Επιτροπή, σε συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και την Ευρωπαϊκή Αρχή Τραπεζών, θα συνεχίσει να διαδραματίζει καταλυτικό ρόλο για τη λήψη των αναγκαίων μέτρων δημιουργίας πανευρωπαϊκών πλατφορμών NPL από όλους τους ενδιαφερόμενους φορείς.

10.Κατάρτιση ενός προσχεδίου για τις εθνικές εταιρείες διαχείρισης περιουσιακών στοιχείων

Στο πλαίσιο της δέσμης μέτρων για τα NPL του Μαρτίου 2018, οι υπηρεσίες της Επιτροπής υπέβαλαν τεχνικό προσχέδιο για τη σύσταση εθνικής εταιρείας διαχείρισης περιουσιακών στοιχείων σε στενή συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, την Ευρωπαϊκή Αρχή Τραπεζών και το Ενιαίο Συμβούλιο Εξυγίανσης. Το μη δεσμευτικό προσχέδιο παρέχει καθοδήγηση στα κράτη μέλη που το επιθυμούν για την αναδιάρθρωση των τραπεζών τους με την ίδρυση εθνικών εταιρειών διαχείρισης περιουσιακών στοιχείων (ή άλλων μέτρων για την αντιμετώπιση των NPL) εάν το κρίνουν σκόπιμο, σε πλήρη συμμόρφωση με τους κανόνες της ΕΕ σχετικά με τις τράπεζες και τις κρατικές ενισχύσεις.

11.Ανάπτυξη δευτερογενών αγορών για τα NPL

Επίσης, στο πλαίσιο της δέσμης μέτρων της για τα NPL του Μαρτίου 2018, η Επιτροπή πρότεινε μια οδηγία για διαχειριστές πιστώσεων, αγοραστές πιστώσεων και την ανάκτηση εξασφαλίσεων. Ένας από τους στόχους της πρότασης είναι η περαιτέρω προώθηση της ανάπτυξης δευτερογενών αγορών για τα NPL μέσω της εναρμόνισης των απαιτήσεων και της δημιουργίας ενιαίας αγοράς για τη διαχείριση πιστώσεων και τη μεταφορά τραπεζικών δανείων σε τρίτους σε όλες τις χώρες της Ένωσης. Η πρόταση βρίσκεται στο στάδιο της συζήτησης στο Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο. Η Επιτροπή ζητεί την οριστικοποίηση των εν λόγω διαπραγματεύσεων πριν από το τέλος της τρέχουσας νομοθετικής περιόδου.

12.Διεξαγωγή συγκριτικής αξιολόγησης σχετικά με την αποτελεσματικότητα των εθνικών καθεστώτων αναγκαστικής εκτέλεσης για την είσπραξη δανείων (συμπεριλαμβανομένης της αφερεγγυότητας) από άποψη τραπεζικού πιστωτή

Τα αποτελεσματικότερα και πιο προβλέψιμα πλαίσια αναγκαστικής εκτέλεσης για την είσπραξη δανείων και αφερεγγυότητας θα έχουν θετικό αντίκτυπο στη διαχείριση των NPL. Συνεπώς, οι υπηρεσίες της Επιτροπής αναλαμβάνουν επίσης τη διενέργεια συγκριτικής αξιολόγησης των καθεστώτων αναγκαστικής εκτέλεσης για την είσπραξη δανείων, που περιλαμβάνουν τόσο την ατομική εκτέλεση όσο και τη συλλογική εκτέλεση ή τις διαδικασίες αφερεγγυότητας. Ο στόχος είναι η διαμόρφωση μιας αξιόπιστης εικόνας των καθυστερήσεων και των ποσοστών ανάκτησης αξίας που αντιμετωπίζουν οι τράπεζες στις περιπτώσεις αδυναμίας πληρωμής των δανειοληπτών. Τα συγκεκριμένα αποτελέσματα επηρεάζονται σε μεγάλο βαθμό από την ικανότητα απονομής δικαιοσύνης των αντίστοιχων κρατών μελών. Η πρόοδος σχετικά με τη διαδικασία συγκριτικής αξιολόγησης παρουσιάστηκε και συζητήθηκε με τα κράτη μέλη κατά τις συνεδριάσεις της 21ης Φεβρουαρίου και της 20ής Ιουνίου 2018, συμπεριλαμβανομένου του ζητήματος της έλλειψης πρόσβασης σε σημαντικά στοιχεία.

13.Ανάπτυξη της επικέντρωσης σε ζητήματα αφερεγγυότητας στο Ευρωπαϊκό Εξάμηνο

Τα ζητήματα των εθνικών πλαισίων για την αφερεγγυότητα των εταιρειών αποτελούν ένα μακροχρόνιο θέμα στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου. Έχουν αναλυθεί σε διάφορες εκθέσεις χωρών και έχουν υιοθετηθεί πολλές ειδικές συστάσεις ανά χώρα για το συγκεκριμένο θέμα. Από το 2013, έχουν εκδοθεί ειδικές συστάσεις ανά χώρα σε θέματα αφερεγγυότητας σε διαφορετικά έτη προς δώδεκα κράτη μέλη: η Βουλγαρία, η Κροατία, η Κύπρος, η Ελλάδα, η Ουγγαρία, η Ιταλία, η Λετονία, η Μάλτα, η Πορτογαλία, η Ρουμανία, η Σλοβακία, η Σλοβενία και η Ισπανία. Το 2018 εγκρίθηκαν ειδικές συστάσεις ανά χώρα σχετικά με την αφερεγγυότητα για έξι κράτη μέλη: τη Βουλγαρία, την Ιταλία, την Κύπρο, τη Λετονία, την Πορτογαλία και τη Σλοβενία. Στο τρέχον Ευρωπαϊκό Εξάμηνο, τα ζητήματα αφερεγγυότητας θα αναλυθούν επίσης και στις εκθέσεις χωρών για το 2019. Τον Μάιο του 2019, η Επιτροπή θα εκδώσει τις συστάσεις της προς το Συμβούλιο σχετικά με τις ειδικές συστάσεις ανά χώρα.

14.Περαιτέρω ανάλυση της δυνατότητας ενίσχυσης της προστασίας των ενέγγυων πιστωτών

Στο πλαίσιο της δέσμης μέτρων της για τα NPL του Μαρτίου, η Επιτροπή πρότεινε μια οδηγία για διαχειριστές πιστώσεων, αγοραστές πιστώσεων και την ανάκτηση εξασφαλίσεων. Ένας από τους στόχους της πρότασης είναι να καταστεί δυνατή η επιτάχυνση της εξωδικαστικής εκτέλεσης των εξασφαλίσεων στις περιπτώσεις όπου οι πιστωτές και οι δανειολήπτες συμφωνούν εκ των προτέρων (αλλά όχι για τα καταναλωτικά δάνεια). Η πρόταση βρίσκεται στο στάδιο της συζήτησης στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο. Η Επιτροπή ζητεί την οριστικοποίηση των εν λόγω διαπραγματεύσεων πριν από το τέλος της τρέχουσας νομοθετικής περιόδου.

4.Συμπεράσματα

Όπως φαίνεται στην παρούσα έκθεση προόδου, η μείωση του κινδύνου στον τραπεζικό τομέα της ΕΕ συνεχίζεται με βιώσιμο ρυθμό, ενώ σημειώνεται σημαντική πρόοδος. Ως εκ τούτου, η έκθεση προόδου αποτελεί σημαντική συνεισφορά στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο και τη σύνοδο κορυφής της ευρωζώνης, σε διευρυμένη σύνθεση με τη συμμετοχή 27 κρατών μελών της ΕΕ τον Δεκέμβριο, όπου θα συζητηθεί η ενίσχυση του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας και η ολοκλήρωση της Τραπεζικής Ένωσης, συμπεριλαμβανομένων περαιτέρω ενεργειών για ένα Ευρωπαϊκό Σύστημα Ασφάλισης Καταθέσεων. Η πρόοδος στα ζητήματα αυτά επειγόντως και θα πρέπει να γίνει παράλληλα με την πρόοδο για τη μείωση του κινδύνου.

Συγκεκριμένα, όπως φαίνεται στην παρούσα έκθεση προόδου, τα NPL εξακολουθούν να περιορίζονται στην Ένωση. Η εν λόγω έντονη πτωτική τάση είναι ιδιαίτερα ενθαρρυντική, αλλά οι υψηλοί δείκτες NPL εξακολουθούν να αποτελούν σημαντική πρόκληση, ιδίως για συγκεκριμένα κράτη μέλη.

Το σχέδιο δράσης, που εγκρίθηκε από το Συμβούλιο τον Ιούλιο του 2017, ήταν ένα σημαντικό βήμα για την αντιμετώπιση της πρόκλησης αυτής. Ουσιαστική πρόοδος έχει πραγματοποιηθεί σε ό,τι αφορά την εφαρμογή του. Ωστόσο, για την αντιμετώπιση των NPL με τον πιο αποτελεσματικό τρόπο, θα πρέπει να εφαρμοστεί πλήρως το σχέδιο δράσης. Αυτό είναι καίριας σημασίας για την αντιμετώπιση της πρόκλησης του υψηλού δείκτη NPL, τόσο όσον αφορά τη μείωση των υφιστάμενων αποθεμάτων σε βιώσιμα επίπεδα όσο και την αποφυγή μιας ανανεωμένης μελλοντικής συσσώρευσης.

Ειδικότερα, η Επιτροπή καλεί το Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο να συμφωνήσουν άμεσα σε σχέση με όλα τα στοιχεία της ειδικής, ολοκληρωμένης δέσμης νομοθετικών μέτρων που προτάθηκαν τον Μάρτιο του 2018 για την αντιμετώπιση των NPL. Η εν λόγω δέσμη μέτρων, μαζί με τη σημαντική πρόοδο που σημειώθηκε στην εφαρμογή σε συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Αρχή Τραπεζών, την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Συστημικού Κινδύνου, είναι σημαντικό να υποστηρίξει τις εν εξελίξει συλλογικές προσπάθειες για τη μείωση του κινδύνου στον ευρωπαϊκό τραπεζικό τομέα.

(1)      COM(2017) 821.

(2)       http://www.consilium.europa.eu/media/21594/leaders-agenda.pdf .

(3)       https://ec.europa.eu/info/publications/171011-communication-banking-union_en .

(4)       http://www.consilium.europa.eu/en/press/press-releases/2016/06/17/conclusions-on-banking-union/ .

(5)       https://www.consilium.europa.eu/en/press/press-releases/2017/07/11/conclusions-non-performing-loans/ .

(6)      Βλ. επίσης: «Έκθεση παρακολούθησης για τους δείκτες μείωσης του κινδύνου»: https://www.consilium.europa.eu/media/37029/joint-risk-reduction-monitoring-report-to-eg_november-2018.pdf .

(7)      Ο δείκτης κεφαλαίου κατηγορίας 1 είναι ο λόγος του βασικού κεφαλαίου κατηγορίας 1 μιας τράπεζας, ήτοι του μετοχικού κεφαλαίου και των καταγεγραμμένων αποθεματικών, προς το σύνολο των περιουσιακών στοιχείων σταθμισμένου κινδύνου.

(8)      Ήτοι ο δείκτης μόχλευσης πλήρους εφαρμογής (διαιρώντας τους δείκτες κεφαλαίου κατηγορίας 1 με το σύνολο των στοιχείων ενεργητικού της τράπεζας), ο οποίος υπολογίζεται με πιο αυστηρό τρόπο και θα παρουσιαστεί πριν από το 2019, έτος κατά το οποίο λήγει η μεταβατική φάση. Ο ευνοϊκός αντίκτυπος της μεταβατικής περιόδου εφαρμογής αγνοείται.

(9)      COM(2017) 592 της 11ης Οκτωβρίου 2017.

(10)      COM(2018) 133 της 14ης Μαρτίου 2018.

(11)       http://europa.eu/rapid/press-release_IP-16-3731_el.htm .

(12)      COM/2016/0723 - 2016/0359 (COD).

(13)      Π.χ. τα πιστωτικά ιδρύματα που εποπτεύονται άμεσα από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, υπό την ιδιότητά της ως εποπτικής αρχής.

(14)      Ο συγκεκριμένος δείκτης καλύπτει την έκταση των κεφαλαίων που διαθέτει μια τράπεζα για την κάλυψη των ζημιών από δάνεια.Πηγή: Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Λόγω της έλλειψης δεδομένων για τις προβλέψεις για δάνεια, το ποσοστό προβλέψεων για την ΕΕ υπολογίστηκε λαμβανομένων υπόψη των απομειώσεων και των NPL για όλα τα χρεωστικά μέσα (δάνεια και χρεώγραφα).

(15)      Σημειώσεις: Τα στοιχεία αντιστοιχούν σε εγχώρια πιστωτικά ιδρύματα και ελεγχόμενες από την αλλοδαπή θυγατρικές και υποκαταστήματα. * Δεν είναι διαθέσιμα στοιχεία ανά τομέα για την ΕΕ, για τη Μάλτα (ήτοι για το 2ο τρίμηνο του 2018) και την Ισπανία (ήτοι για το 2ο τρίμηνο του 2017). Τα στοιχεία ανά τομέα (δηλαδή συνολική έκθεση σε νοικοκυριά και μη χρηματοδοτικές εταιρείες) για τη Βουλγαρία, τη Γερμανία και την Ουγγαρία είναι διαθέσιμα μόνο στη λογιστική αξία.** Δεν υπάρχουν διαθέσιμα δεδομένα για τις προβλέψεις δανείων για τη Βουλγαρία, τη Γερμανία, την Ισπανία (με εξαίρεση το δεύτερο τρίμηνο του 2018), την Ουγγαρία και την ΕΕ. Σε αυτές τις περιπτώσεις, τα στοιχεία βασίζονται στις απομειώσεις για όλα τα χρεωστικά μέσα (δηλαδή δάνεια και χρεώγραφα).

(16)      Πηγή: Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα

(17)      Το γεγονός αυτό βασίζεται εν μέρει στις συνεισφορές της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Συστημικού Κινδύνου και της Ευρωπαϊκής Αρχής Τραπεζών.

(18)      Κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 1024/2013 του Συμβουλίου (κανονισμός για τον ενιαίο εποπτικό μηχανισμό - SSMR).

(19)      Οδηγία 2013/36/ΕΕ (οδηγία για τις κεφαλαιακές απαιτήσεις - CRDIV).

(20)      Η Ευρωπαϊκή Αρχή Τραπεζών θα πρέπει να λάβει υπόψη την εν εξελίξει αξιολόγηση της οδηγίας για την καταναλωτική πίστη από την Επιτροπή, ώστε να αποφευχθεί η παρέμβαση όσον αφορά τη διάταξη της οδηγίας σχετικά με την αξιολόγηση της πιστοληπτικής ικανότητας των δανειοληπτών. Η αξιολόγηση της οδηγίας για την καταναλωτική πίστη έχει ανακοινωθεί στο πρόγραμμα εργασίας της Επιτροπής για το 2019 (βλ. παράρτημα II του COM(2018) 800 final).

(21)      Οι εν λόγω κατευθυντήριες γραμμές διευρύνουν το πεδίο εφαρμογής των κατευθυντήριων γραμμών της Ευρωπαϊκής Αρχής Τραπεζών σχετικά με τις απαιτήσεις γνωστοποίησης που προβλέπονται στο όγδοο μέρος του CRR («EBA GL2016 11») που δημοσιεύθηκαν τον Δεκέμβριο του 2016.

(22)      Τα πρότυπα συναλλαγών NPL για συγκεκριμένη κατηγορία περιουσιακών στοιχείων της Ευρωπαϊκής Αρχής Τραπεζών επιτρέπουν την υποβολή εκθέσεων ανά δάνειο στον πλέον υψηλό βαθμό λεπτομέρειας και περιέχουν περισσότερα από 450 σημεία δεδομένων σχετικά με τους σκοπούς αποτίμησης και δέουσας επιμέλειας στις συναλλαγές NPL.