Υπόθεση T‑346/21

Hecht Pharma GmbH

κατά

Γραφείου Διανοητικής Ιδιοκτησίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης

Απόφαση του Γενικού Δικαστηρίου (πέμπτο τμήμα) της 11ης Ιανουαρίου 2023

«Σήμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης – Διαδικασία για την κήρυξη εκπτώσεως – Λεκτικό σήμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης Gufic – Ουσιαστική χρήση του σήματος – Άρθρο 58, παράγραφος 1, στοιχείο αʹ, του κανονισμού (ΕΕ) 2017/1001 – Δημόσια και έναντι τρίτων χρήση – Σημασία της χρήσεως – Φύση και μορφή της χρήσεως – Χρήση για τα προϊόντα για τα οποία έχει καταχωριστεί το σήμα»

1. Σήμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης – Παραίτηση, έκπτωση και ακυρότητα – Λόγοι εκπτώσεως – Απουσία ουσιαστικής χρήσεως του σήματος – Απόδειξη της χρήσεως – Ουσιαστική χρήση – Έννοια – Κριτήρια εκτιμήσεως – Υποχρέωση προσκομίσεως συγκεκριμένων και αντικειμενικών αποδεικτικών στοιχείων

   (Κανονισμός 2017/1001 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, άρθρα 18 § 1, στοιχείο αʹ, και 58 § 1, στοιχείο αʹ)

   (βλ. σκέψεις 22-24, 41, 54, 60, 61)

2. Σήμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης – Παραίτηση, έκπτωση και ακυρότητα – Λόγοι εκπτώσεως – Απουσία ουσιαστικής χρήσεως του σήματος – Χρήση του σήματος υπό μορφή η οποία διαφέρει ως προς τα στοιχεία τα οποία δεν μεταβάλλουν τον διακριτικό χαρακτήρα του σήματος – Αντικείμενο και πεδίο εφαρμογής του άρθρου 18, παράγραφος 1, στοιχείο αʹ, του κανονισμού 2017/1001 – Εξέταση της αλλοιώσεως του διακριτικού χαρακτήρα

   (Κανονισμός 2017/1001 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, άρθρα 18 § 1, στοιχείο αʹ, και 58 § 1, στοιχείο αʹ)

   (βλ. σκέψεις 62-64)

3. Σήμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης – Παραίτηση, έκπτωση και ακυρότητα – Λόγοι εκπτώσεως – Απουσία ουσιαστικής χρήσεως του σήματος – Απόδειξη της χρήσεως – Ουσιαστική χρήση – Έννοια – Κριτήρια εκτιμήσεως – Εταιρική επωνυμία, εμπορική ονομασία ή διακριτικός τίτλος

   (Κανονισμός 2017/1001 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, άρθρα 18 § 1, στοιχείο αʹ, και 58 § 1, στοιχείο αʹ)

   (βλ. σκέψεις 71, 72)

4. Σήμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης – Υποβολή της αιτήσεως καταχωρίσεως σήματος της Ευρωπαϊκής Ένωσης – Προσδιορισμός των προϊόντων ή των υπηρεσιών που αφορά το σήμα – Χρήση των γενικών ενδείξεων των τίτλων κλάσεων της ταξινομήσεως της Νίκαιας – Περιεχόμενο

   (Κανονισμός 2868/95 της Επιτροπής, άρθρο 1, κανόνας 2 § 4)

   (βλ. σκέψη 94)

5. Σήμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης – Παραίτηση, έκπτωση και ακυρότητα – Λόγοι εκπτώσεως – Απουσία ουσιαστικής χρήσεως του σήματος – Χρήση για τα προϊόντα που αφορά το σήμα – Αντίληψη του ενδιαφερόμενου κοινού για τα εν λόγω προϊόντα – Λεκτικό σήμα Gufic

   (Κανονισμός 2017/1001 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, άρθρα 18 § 1, στοιχείο αʹ, και 58 § 1, στοιχείο αʹ)

   (βλ. σκέψεις 95-108)

Σύνοψη

Η Gufic BioSciences Ltd είναι δικαιούχος του λεκτικού σήματος της Ευρωπαϊκής Ένωσης Gufic το οποίο έχει καταχωριστεί για τις καλλυντικές φαρμακευτικές ουσίες, για τα φάρμακα και ιατρικά προϊόντα καθώς και για τα συμπληρώματα διατροφής που εμπίπτουν στις κλάσεις 3, 5 και 29 ( 1 ).

Στις 9 Οκτωβρίου 2017 η Hecht Pharma GmbH υπέβαλε ενώπιον του Γραφείου Διανοητικής Ιδιοκτησίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης (EUIPO) αίτηση για την κήρυξη εκπτώσεως από τα δικαιώματα επί του σήματος σε σχέση με όλα τα προϊόντα ( 2 ). Το τμήμα ακυρώσεων έκανε δεκτή την αίτηση στο σύνολό της, με την αιτιολογία ότι η σημασία της χρήσεως δεν είχε αποδειχθεί επαρκώς.

Το τμήμα προσφυγών του EUIPO δέχθηκε εν μέρει την προσφυγή κατά της αποφάσεως του τμήματος ακυρώσεων όσον αφορά τα «φάρμακα» που περιλαμβάνονται στην κλάση 5 και κήρυξε την έκπτωση από τα δικαιώματα επί του επίμαχου σήματος για τα λοιπά προϊόντα που περιλαμβάνονται στις κλάσεις 3, 5 και 29.

Το Γενικό Δικαστήριο, επιληφθέν της προσφυγής κατά της αποφάσεως αυτής, απορρίπτει την προσφυγή και παρέχει διευκρινίσεις ως προς τον χαρακτηρισμό των προϊόντων, εν προκειμένω ως «φαρμάκων», σε σχέση με την ταξινόμησή τους βάσει του Διακανονισμού της Νίκαιας, υπό το πρίσμα του δικαίου των σημάτων και, ειδικότερα, της λεγόμενης νομολογίας «Dermavita» του Δικαστηρίου και του Γενικού Δικαστηρίου ( 3 ).

Εκτίμηση του Γενικού Δικαστηρίου

Κατ’ αρχάς, το Γενικό Δικαστήριο υπενθυμίζει ότι η ταξινόμηση των προϊόντων και των υπηρεσιών βάσει του Διακανονισμού της Νίκαιας αποσκοπεί ουσιαστικά στο να αντικατοπτρίζονται οι ανάγκες της αγοράς και όχι στο να επιβάλλεται μια τεχνητή κατάτμηση των προϊόντων. Συνακόλουθα, οι επικεφαλίδες των κλάσεων περιλαμβάνουν «γενικές ενδείξεις» σχετικά με τον τομέα στον οποίο εμπίπτουν, «κατ’ αρχήν», τα προϊόντα ή οι υπηρεσίες. Ομοίως, η εν λόγω ταξινόμηση εξυπηρετεί, αυτή καθεαυτήν, αποκλειστικά διοικητικούς σκοπούς. Κατά τα λοιπά, η ταξινόμηση της Νίκαιας δεν δύναται να καθορίσει αφ’ εαυτής τη φύση και τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα των επίμαχων προϊόντων.

Περαιτέρω, η ταξινόμηση ενός προϊόντος κατ’ εφαρμογήν άλλων κανόνων του δικαίου της Ένωσης, όπως ο κοινοτικός κώδικας για τα φάρμακα που προορίζονται για ανθρώπινη χρήση ( 4 ), δεν είναι, κατ’ αρχήν, καθοριστική για την ταξινόμησή του με σκοπό την καταχώριση σήματος της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Συγκεκριμένα, αφενός, τα προϊόντα και οι υπηρεσίες ταξινομούνται σύμφωνα με το σύστημα ταξινομήσεως της Νίκαιας. Αφετέρου, η εν λόγω νομοθετική πράξη της Ένωσης έχει βέβαια πρωταρχική σημασία για τον επίμαχο τομέα, δεδομένου ότι διαφυλάσσει τη διαδικασία παρασκευής, επισημάνσεως και διανομής φαρμάκων, πλην όμως δεν επηρεάζει κατ’ ανάγκην τον τρόπο με τον οποίο τα προϊόντα και οι υπηρεσίες ταξινομούνται στο σύστημα ταξινομήσεως της Νίκαιας.

Εν συνεχεία, το Γενικό Δικαστήριο υπογραμμίζει ότι για την εκτίμηση της ουσιαστικής χρήσεως του επίμαχου σήματος πρέπει να εξετάζεται αν τα προϊόντα για τα οποία χρησιμοποιείται το σήμα είναι τα ίδια με τα προϊόντα για τα οποία καταχωρίστηκε το σήμα στην κλάση 5. Ομοίως, η αντίληψη του ενδιαφερόμενου κοινού για τα προϊόντα για τα οποία καταχωρίστηκε το επίμαχο σήμα είναι καθοριστική.

Συναφώς, το γεγονός ότι ένα προϊόν χορηγείται από τα φαρμακεία μόνον κατόπιν επίδειξης ιατρικής συνταγής συνιστά κρίσιμο παράγοντα που πρέπει να λαμβάνεται υπόψη για τον χαρακτηρισμό των προϊόντων ως φαρμάκων.

Κατά συνέπεια, λαμβανομένης υπόψη της σημασίας του τρόπου παρουσιάσεως υπό το πρίσμα της αντιλήψεως του ενδιαφερόμενου κοινού για τα επίμαχα προϊόντα και συνεκτιμώντας, στο σύνολό τους, το γεγονός ότι τα προϊόντα αυτά πωλούνταν από φαρμακεία μόνον κατόπιν επιδείξεως ιατρικής συνταγής, καθώς και τις αναγραφόμενες στις συσκευασίες μνείες και ενδείξεις, χάρη στις οποίες το ενδιαφερόμενο κοινό μπορεί ευχερώς να αντιληφθεί τα προϊόντα αυτά ως φάρμακα, μπορεί να θεωρηθεί ότι τα εν λόγω προϊόντα έπρεπε να καταταγούν ως φάρμακα υπό την έννοια της κλάσεως 5.

Τέλος, το Γενικό Δικαστήριο διευκρινίζει ότι ένα προϊόν το οποίο, λόγω της παρουσιάσεώς του, μπορεί να εκληφθεί από τον καταναλωτή ως φάρμακο μπορεί επίσης να χαρακτηριστεί ως φάρμακο κατά την έννοια της κλάσεως 5, όπως και τα φάρμακα τα οποία ως εκ της λειτουργίας τους έχουν φαρμακολογική δράση. Επιπλέον, η έλλειψη άδειας κυκλοφορίας των επίμαχων προϊόντων στην αγορά, ήτοι ένα γεγονός το οποίο ο καταναλωτής δεν γνωρίζει απαραίτητα, δεν μπορεί να θέσει υπό αμφισβήτηση τη διαπίστωση ότι το ενδιαφερόμενο κοινό μπορεί ευχερώς να αντιληφθεί τα προϊόντα αυτά ως φάρμακα.

( 1 ) Ειδικότερα, το λεκτικό σήμα Gufic αφορούσε τα προϊόντα που εμπίπτουν στις κλάσεις 3 «Λιβάνι· καλλυντικές φαρμακευτικές ουσίες· είδη αρωματοποιίας παρασκευάσματα για τη φροντίδα της υγείας ως καλλυντικά», 5 «Εντομοαπωθητικά με λιβάνι· φάρμακα· ιατρικά προϊόντα για στοματική λήψη ή για εφαρμογή στο ανθρώπινο σώμα, η δράση των οποίων δεν πραγματοποιείται ούτε φαρμακολογικά ούτε ανοσολογικά, ούτε και μέσω του μεταβολισμού και περιλαμβανόμενα στην κλάση 05· διαιτητικά προϊόντα για ιατρική χρήση· συμπληρώματα διατροφής, για ιατρικούς και μη σκοπούς» και 29 «Συμπληρώματα διατροφής για μη ιατρικές χρήσεις με βάση τις αλβουμίνες/πρωτεΐνες» κατά την έννοια του Διακανονισμού της Νίκαιας για τη διεθνή ταξινόμηση των προϊόντων και των υπηρεσιών με σκοπό την καταχώριση των σημάτων, της 15ης Ιουνίου 1957, όπως έχει αναθεωρηθεί και τροποποιηθεί.

( 2 ) Δυνάμει του άρθρου 58, παράγραφος 1, στοιχείο αʹ, του κανονισμού 2017/1001 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 14ης Ιουνίου 2017, για το σήμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ 2017, L 154, σ. 1).

( 3 ) Βλ. αποφάσεις της 18ης Νοεμβρίου 2020, Dermavita κατά EUIPO – Allergan Holdings France (JUVEDERM ULTRA) (T‑643/19, μη δημοσιευθείσα, EU:T:2020:549), και της 6ης Οκτωβρίου 2021, Dermavita Company κατά EUIPO – Allergan Holdings France (JUVEDERM) (T‑372/20, μη δημοσιευθείσα, EU:T:2021:652)· διατάξεις της 3ης Δεκεμβρίου 2020, Dermavita κατά EUIPO (C‑400/20 P, μη δημοσιευθείσα, EU:C:2020:997), και της 4ης Μαΐου 2021, Dermavita κατά EUIPO (C‑26/21 P, μη δημοσιευθείσα, EU:C:2021:355).

( 4 ) Οδηγία 2001/83/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 6ης Νοεμβρίου 2001, περί κοινοτικού κώδικος για τα φάρμακα που προορίζονται για ανθρώπινη χρήση (ΕΕ 2001, L 311, σ. 67).