Υπόθεση C-167/17

Volkmar Klohn

κατά

An Bord Pleanála

[αίτηση του Supreme Court (Ιρλανδία)
για την έκδοση προδικαστικής αποφάσεως]

«Προδικαστική παραπομπή – Περιβάλλον – Εκτίμηση των επιπτώσεων ορισμένων σχεδίων στο περιβάλλον – Δικαίωμα προσφυγής κατά αποφάσεως περί χορηγήσεως άδειας – Απαίτηση να μην έχει η διαδικασία απαγορευτικό κόστος – Έννοια – Διαχρονική εφαρμογή – Άμεσο αποτέλεσμα – Συνέπειες επί εθνικής δικαστικής αποφάσεως περί καθορισμού των δικαστικών εξόδων που έχει τελεσιδικήσει»

Περίληψη – Απόφαση του Δικαστηρίου (πρώτο τμήμα)
της 17ης Οκτωβρίου 2018

1. Περιβάλλον – Εκτίμηση των επιπτώσεων ορισμένων σχεδίων στο περιβάλλον – Οδηγία 85/337 – Δικαίωμα προσφυγής κατά αποφάσεως περί χορηγήσεως άδειας – Απαίτηση να μην έχει η διαδικασία απαγορευτικό κόστος – Έννοια

   (Οδηγία 85/337 του Συμβουλίου, όπως τροποποιήθηκε με την οδηγία 2003/35, άρθρο 10α, εδ. 5)

2. Περιβάλλον – Εκτίμηση των επιπτώσεων ορισμένων σχεδίων στο περιβάλλον – Οδηγία 85/337 – Δικαίωμα προσφυγής κατά αποφάσεως περί χορηγήσεως άδειας – Απαίτηση να μην έχει η διαδικασία απαγορευτικό κόστος – Άμεσο αποτέλεσμα – Δεν υφίσταται – Υποχρέωση σύμφωνης ερμηνείας – Περιεχόμενο – Γένεση της υποχρεώσεως – Ημερομηνία λήξεως της προθεσμίας μεταφοράς στην εθνική έννομη τάξη

   (Οδηγία 85/337 του Συμβουλίου, όπως τροποποιήθηκε με την οδηγία 2003/35, άρθρο 10α, εδ. 5)

3. Πράξεις των οργάνων – Οδηγίες – Διαχρονική εφαρμογή – Παραχρήμα εφαρμογή του νέου κανόνα στα μελλοντικά αποτελέσματα καταστάσεως που γεννήθηκε υπό το κράτος παλαιότερου κανόνα – Πράξεις που εκδόθηκαν για τη μεταφορά μιας οδηγίας στην εσωτερική έννομη τάξη – Μη μεταφορά – Υποχρέωση σύμφωνης ερμηνείας – Περιεχόμενο – Παραβίαση της αρχής της δικαιολογημένης εμπιστοσύνης – Δεν υφίσταται

4. Περιβάλλον – Εκτίμηση των επιπτώσεων ορισμένων σχεδίων στο περιβάλλον – Οδηγία 85/337 – Δικαίωμα προσφυγής κατά αποφάσεως περί χορηγήσεως άδειας – Απαίτηση να μην έχει η διαδικασία απαγορευτικό κόστος – Μη μεταφορά – Υποχρέωση σύμφωνης ερμηνείας – Διαχρονική εφαρμογή

   (Οδηγία 85/337 του Συμβουλίου, όπως τροποποιήθηκε με την οδηγία 2003/35, άρθρο 10α, εδ. 5)

5. Πράξεις των οργάνων – Οδηγίες – Εκτέλεση από τα κράτη μέλη – Ανάγκη εξασφαλίσεως αποτελεσματικότητας των οδηγιών – Υποχρεώσεις των εθνικών δικαστηρίων – Υποχρέωση σύμφωνης ερμηνείας – Όρια – Τήρηση των γενικών αρχών του δικαίου – Contra legem ερμηνεία του εθνικού δικαίου

6. Περιβάλλον – Εκτίμηση των επιπτώσεων ορισμένων σχεδίων στο περιβάλλον – Οδηγία 85/337 – Δικαίωμα προσφυγής κατά αποφάσεως περί χορηγήσεως άδειας – Απαίτηση να μην έχει η διαδικασία απαγορευτικό κόστος – Μη μεταφορά – Συνέπειες επί εθνικής δικαστικής αποφάσεως περί καθορισμού των δικαστικών εξόδων που έχει αποκτήσει ισχύ δεδικασμένου – Εθνική διαδικασία για την επιδίκαση δικαστικών εξόδων η οποία διακρίνει μεταξύ της κατανομής των δικαστικών εξόδων και του καθορισμού του ποσού των εξόδων αυτών – Υποχρέωση σύμφωνης προς την οδηγία ερμηνείας η οποία βαρύνει τον δικαστή που αποφαίνεται επί του ποσού των εξόδων – Όρια – Ισχύς δεδικασμένου της αποφάσεως που κατέστη αμετάκλητη όσον αφορά την κατανομή των δικαστικών εξόδων

   (Οδηγία 85/337 του Συμβουλίου, όπως τροποποιήθηκε με την οδηγία 2003/35, άρθρο 10α, εδ. 5)

1.  Βλ. το κείμενο της αποφάσεως.

   (βλ. σκέψη 35)

2.  Το άρθρο 10α, πέμπτο εδάφιο, της οδηγίας 85/337/ΕΟΚ του Συμβουλίου, της 27ης Ιουνίου 1985, για την εκτίμηση των επιπτώσεων ορισμένων σχεδίων δημοσίων και ιδιωτικών έργων στο περιβάλλον, όπως έχει τροποποιηθεί με την οδηγία 2003/35/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 26ης Μαΐου 2003, έχει την έννοια ότι η προβλεπόμενη στο άρθρο αυτό απαίτηση κατά την οποία το κόστος ορισμένων δικαστικών διαδικασιών που αφορούν το περιβάλλον δεν πρέπει να είναι απαγορευτικό δεν έχει άμεσο αποτέλεσμα. Σε περίπτωση μη μεταφοράς του άρθρου αυτού στην εσωτερική έννομη τάξη ενός κράτους μέλους, τα εθνικά δικαστήρια του κράτους αυτού οφείλουν, εντούτοις, στο μέτρο του δυνατού, να ερμηνεύουν το εσωτερικό δίκαιο, μετά τη λήξη της προβλεπόμενης προθεσμίας για τη μεταφορά του εν λόγω άρθρου στην εσωτερική έννομη τάξη, κατά τρόπον ώστε οι ιδιώτες να μην εμποδίζονται να ασκήσουν ένδικη προσφυγή ή να συνεχίσουν μια δικαστική διαδικασία που εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής του άρθρου αυτού εξαιτίας της οικονομικής επιβαρύνσεως που θα μπορούσαν να υποστούν εντεύθεν.

   (βλ. σκέψη 36, διατακτ. 1)

3.  Εάν δεν έχει εκδοθεί καμία πράξη για τη μεταφορά στην εσωτερική έννομη τάξη εντός της προθεσμίας που προβλέπει μια οδηγία για τον σκοπό αυτό, όπως στην περίπτωση της διαφοράς της κύριας δίκης, πρέπει να γίνει δεκτό ότι η υποχρέωση ερμηνείας του εθνικού δικαίου σύμφωνα με τον κανόνα που δεν έχει μεταφερθεί στην εσωτερική έννομη τάξη ισχύει επίσης, υπό τις προϋποθέσεις που υπομνήσθηκαν στις σκέψεις 39 και 40 της παρούσας αποφάσεως, από τη λήξη της προθεσμίας αυτής. Πράγματι, στην τελευταία αυτή περίπτωση, ο εθνικός δικαστής έχει υποχρέωση να ερμηνεύει το εσωτερικό δίκαιο κατά τρόπον ώστε να καταλήγει, στο μέτρο του δυνατού, στο αποτέλεσμα που επιδιώκουν οι διατάξεις της οδηγίας οι οποίες δεν έχουν μεταφερθεί στην εσωτερική έννομη τάξη, όπως υπομνήσθηκε στη σκέψη 35 της παρούσας αποφάσεως. Η παραχρήμα εφαρμογή ενός νέου κανόνα μιας οδηγίας στα μελλοντικά αποτελέσματα των υφιστάμενων καταστάσεων, από τη λήξη της προθεσμίας για τη μεταφορά της οδηγίας αυτής, αποτελεί μέρος του αποτελέσματος αυτού, εκτός αν η συγκεκριμένη οδηγία ορίζει διαφορετικά. Συνεπώς, τα εθνικά δικαστήρια οφείλουν να ερμηνεύουν το εθνικό δίκαιο, από τη λήξη της προθεσμίας για τη μεταφορά μιας οδηγίας που δεν έχει μεταφερθεί στην εθνική έννομη τάξη, κατά τρόπον ώστε να τα μελλοντικά αποτελέσματα των καταστάσεων που γεννήθηκαν υπό το κράτος της παλαιότερης νομοθεσίας να καθίστανται παραχρήμα συμβατά με τις διατάξεις της οδηγίας αυτής.

   (βλ. σκέψεις 43-45)

4.  Το άρθρο 10α, πέμπτο εδάφιο, της οδηγίας 85/337, όπως έχει τροποποιηθεί με την οδηγία 2003/35, έχει την έννοια ότι τα δικαστήρια ενός κράτους μέλους υπέχουν υποχρέωση σύμφωνης προς την οδηγία ερμηνείας, όταν αποφαίνονται σχετικά με την κατανομή των δικαστικών εξόδων στις δικαστικές διαδικασίες που κινήθηκαν πριν από την ημερομηνία λήξεως της προθεσμίας για τη μεταφορά της προβλεπόμενης στο ως άνω άρθρο 10α, πέμπτο εδάφιο, απαιτήσεως κατά την οποία το κόστος ορισμένων δικαστικών διαδικασιών που αφορούν το περιβάλλον δεν πρέπει να είναι απαγορευτικό, ανεξαρτήτως της ημερομηνίας κατά την οποία προέκυψαν τα έξοδα αυτά κατά τη διάρκεια της συγκεκριμένης διαδικασίας.

   (βλ. σκέψη 55, διατακτ. 2)

5.  Βλ. το κείμενο της αποφάσεως.

   (βλ. σκέψεις 59-65)

6.  Το άρθρο 10α, πέμπτο εδάφιο, της οδηγίας 85/337, όπως έχει τροποποιηθεί με την οδηγία 2003/35, έχει την έννοια ότι, σε διαφορά όπως αυτή της κύριας δίκης, ο εθνικός δικαστής ο οποίος καλείται να αποφανθεί σχετικά με το ύψος των δικαστικών εξόδων υπέχει υποχρέωση σύμφωνης προς την οδηγία ερμηνείας, στο μέτρο που τούτο δεν αποκλείεται από το δεδικασμένο της αποφάσεως περί κατανομής των εξόδων αυτών η οποία έχει καταστεί αμετάκλητη, πράγμα που εναπόκειται στο αιτούν δικαστήριο να εξακριβώσει.

   (βλ. σκέψη 71, διατακτ. 3)