Υπόθεση C-461/14

Ευρωπαϊκή Επιτροπή

κατά

Βασιλείου της Ισπανίας

«Παράβαση κράτους μέλους – Οδηγία 2009/147/ΕΚ – Διατήρηση των αγρίων πτηνών – Ζώνες ειδικής προστασίας – Οδηγία 85/337/ΕΟΚ – Εκτίμηση των επιπτώσεων ορισμένων δημοσίων και ιδιωτικών έργων στο περιβάλλον – Οδηγία 92/43/ΕΟΚ – Διατήρηση των φυσικών οικοτόπων»

Περίληψη – Απόφαση του Δικαστηρίου (πέμπτο τμήμα)
της 24ης Νοεμβρίου 2016

1. Προσφυγή λόγω παραβάσεως–Αντικείμενο της διαφοράς–Προσδιορίζεται κατά την προ της ασκήσεως της προσφυγής διαδικασία–Μεταγενέστερη διεύρυνση–Δεν επιτρέπεται–Διευκρίνιση των αιτιάσεων–Επιτρέπεται

   (Άρθρο 258 ΣΛΕΕ)

2. Προσφυγή λόγω παραβάσεως–Απόδειξη της παραβάσεως–Η Επιτροπή φέρει το βάρος αποδείξεως–Τεκμήρια–Δεν επιτρέπονται–Προσκόμιση στοιχείων από τα οποία προκύπτει η παράβαση

   (Άρθρο 258 ΣΛΕΕ)

3. Περιβάλλον–Διατήρηση των αγρίων πτηνών–Οδηγία 2009/147–Κατάταξη σε ζώνη ειδικής προστασίας–Υποχρέωση των κρατών μελών–Παράβαση–Κριτήρια εκτιμήσεως–Συνεκτίμηση του καταλόγου των σημαντικών ζωνών για τη διατήρηση των πτηνών της Ευρώπης–Επιτρέπεται

   (Οδηγία 2009/147 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, άρθρο 4· οδηγία 79/409 του Συμβουλίου, παράρτημα I)

4. Περιβάλλον–Εκτίμηση των επιπτώσεων ορισμένων σχεδίων στο περιβάλλον–Οδηγία 85/337–Υποχρέωση των αρμοδίων αρχών να πραγματοποιούν την εκτίμηση πριν τη χορήγηση άδειας–Περιεχόμενο–Ανάγκη να μνημονεύεται στην εκτίμηση η συμπερίληψη της περιοχής στον κατάλογο των σημαντικών ζωνών για τη διατήρηση των πτηνών της Ευρώπης–Δεν υφίσταται

   (Οδηγία 85/337 του Συμβουλίου, όπως τροποποιήθηκε με την οδηγία 97/11)

5. Περιβάλλον–Διατήρηση των αγρίων πτηνών–Οδηγία 2009/147–Μέτρα ειδικής διατήρησης–Υποχρεώσεις των κρατών μελών–Περιοχή που έχει χαρακτηρισθεί ή πρέπει να χαρακτηρισθεί ως ζώνη ειδικής προστασίας (ΖΕΠ)–Υποχρέωση λήψεως μέτρων για την αποφυγή της ρυπάνσεως ή της υποβαθμίσεως των οικοτόπων–Αποτελέσματα της εφαρμογής της οδηγίας 92/43–Διττός χαρακτήρας των καθεστώτων που εφαρμόζονται στις ζώνες που έχουν χαρακτηρισθεί και στις ζώνες που πρέπει να χαρακτηρισθούν ως ΖΕΠ

   (Οδηγία 2009/147 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, άρθρο 4 § 4· οδηγία 92/43 του Συμβουλίου, άρθρο 6 § 2)

6. Περιβάλλον–Διατήρηση των αγρίων πτηνών–Οδηγία 2009/147–Μέτρα ειδικής διατήρησης–Υποχρέωση των κρατών μελών να λαμβάνουν μέτρα για την αποφυγή της ρυπάνσεως ή της υποβαθμίσεως των οικοτόπων–Παράβαση–Η Επιτροπή φέρει το βάρος αποδείξεως–Περιεχόμενο

   (Οδηγία 2009/147 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, άρθρο 4 § 4)

7. Περιβάλλον–Διατήρηση των φυσικών οικοτόπων καθώς και της άγριας πανίδας και χλωρίδας–Οδηγία 92/43–Ζώνες ειδικής προστασίας–Υποχρέωση των κρατών μελών να αποφεύγουν την υποβάθμιση των φυσικών οικοτόπων και των οικοτόπων ειδών–Παράβαση–Η Επιτροπή φέρει το βάρος αποδείξεως–Περιεχόμενο–Ανάγκη να αποδεικνύεται η ύπαρξη αιτιώδους σχέσεως μεταξύ ενός κατασκευαστικού έργου και της διαταράξεως που προκαλείται στα οικεία είδη–Δεν υφίσταται

   (Οδηγία 92/43 του Συμβουλίου, άρθρο 6 § 2)

1.  Βλ. το κείμενο της αποφάσεως.

   (βλ. σκέψεις 26, 27)

2.  Βλ. το κείμενο της αποφάσεως.

   (βλ. σκέψη 50)

3.  Ο κατάλογος των σημαντικών ζωνών για τη διατήρηση των πτηνών της Ευρώπης, παρότι δεν είναι νομικά δεσμευτικός, μπορεί να χρησιμεύσει στο Δικαστήριο ως στοιχείο αναφοράς προκειμένου να εκτιμήσει αν κράτος μέλος έχει κατατάξει σε ζώνες ειδικής προστασίας επαρκή σε αριθμό και επιφάνεια εδάφη. Η εν λόγω έκδοση συνιστά ενημερωμένο κατάλογο των σημαντικών για τη διατήρηση των πτηνών ζωνών των κρατών μελών, ο οποίος, ελλείψει επιστημονικών αποδείξεων περί του αντιθέτου, αποτελεί στοιχείο αναφοράς προκειμένου να εκτιμηθεί αν το οικείο κράτος μέλος έχει ταξινομήσει στις ζώνες ειδικής προστασίας επαρκή σε αριθμό και επιφάνεια εδάφη ώστε να παράσχει προστασία σε όλα τα είδη πτηνών που απαριθμούνται στο παράρτημα Ι της οδηγίας 79/409, περί της διατηρήσεως των άγριων πτηνών, καθώς και στα αποδημητικά είδη που δεν μνημονεύονται στο εν λόγω παράρτημα.

   (βλ. σκέψεις 51, 52)

4.  Ωστόσο, καμία διάταξη της οδηγίας 85/337, για την εκτίμηση των επιπτώσεων ορισμένων σχεδίων δημοσίων και ιδιωτικών έργων στο περιβάλλον, δεν επιβάλλει να μνημονεύεται στην εκτίμηση περιβαλλοντικών επιπτώσεων ότι η περιοχή την οποία αφορά σχέδιο που υποβλήθηκε σε τέτοια εκτίμηση περιλαμβάνεται σε κατάλογο των σημαντικών ζωνών για τη διατήρηση των πτηνών της Ευρώπης.

   (βλ. σκέψη 53)

5.  Βλ. το κείμενο της αποφάσεως.

   (βλ. σκέψεις 70, 71)

6.  Βλ. το κείμενο της αποφάσεως.

   (βλ. σκέψεις 77, 83)

7.  Μια δραστηριότητα είναι σύμφωνη με το άρθρο 6, παράγραφος 2, της οδηγίας 92/43, για τη διατήρηση των φυσικών οικοτόπων καθώς και της άγριας πανίδας και χλωρίδας, μόνον εφόσον διασφαλίζεται ότι δεν συνεπάγεται καμία ενόχληση ικανή να θίξει σημαντικά τους σκοπούς της εν λόγω οδηγίας, ιδίως δε τους στόχους διατηρήσεως που αυτή επιδιώκει. Συναφώς, η εν λόγω διάταξη υποχρεώνει τα κράτη μέλη να λαμβάνουν τα κατάλληλα μέτρα, ώστε να αποφεύγονται, εντός των ζωνών ειδικής προστασίας που έχουν χαρακτηρισθεί σύμφωνα με την παράγραφο 1 του άρθρου 6, η υποβάθμιση των οικοτόπων και οι διαταράξεις που επηρεάζουν σε σημαντικό βαθμό τα είδη για τα οποία ορίστηκαν οι ζώνες ειδικής προστασίας.

   Όσον αφορά σχέδιο κατασκευής σιδηροδρομικής γραμμής υψηλής ταχύτητας, προκειμένου να διαπιστωθεί παράβαση του άρθρου 6, παράγραφος 2, της οδηγίας 92/43, η Επιτροπή δεν είναι υποχρεωμένη να αποδείξει την ύπαρξη αιτιώδους σχέσεως μεταξύ της εν λόγω κατασκευής και της σημαντικής διαταράξεως των οικείων ειδών. Συγκεκριμένα, αρκεί το θεσμικό αυτό όργανο να αποδείξει την ύπαρξη πιθανότητας ή κινδύνου να προκαλέσει η κατασκευή αυτή σημαντικές ενοχλήσεις στα είδη αυτά.

   (βλ. σκέψεις 94, 95, 97)