Υπόθεση C-411/06

Επιτροπή των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων

κατά

Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ενώσεως

«Προσφυγή ακυρώσεως — Κανονισμός (ΕΚ) 1013/2006 — Μεταφορά αποβλήτων — Επιλογή νομικής βάσεως — Άρθρα 133 ΕΚ και 175, παράγραφος 1, ΕΚ»

Προτάσεις του γενικού εισαγγελέα M. Poiares Maduro της 26ης Μαρτίου 2009   I ‐ 7588

Απόφαση του Δικαστηρίου (τμήμα μείζονος συνθέσεως) της 8ης Σεπτεμβρίου 2009   I ‐ 7603

Περίληψη της αποφάσεως

1. Πράξεις των οργάνων – Επιλογή νομικής βάσεως – Κριτήρια

   (Άρθρο 175 § 1 ΕΚ· κανονισμός 1013/2006 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου)

2. Περιβάλλον – Κανονισμός για τις μεταφορές αποβλήτων – Νομοθέτημα που εμπίπτει, κατά κύριο λόγο, στην πολιτική για την προστασία του περιβάλλοντος

   (Άρθρα 133 ΕΚ και 175 § 1 ΕΚ· κανονισμός 1013/2006 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου)

1.  H επιλογή της νομικής βάσεως μιας κοινοτικής πράξεως πρέπει να στηρίζεται σε αντικειμενικά στοιχεία επιδεχόμενα δικαστικό έλεγχο, όπως είναι, ιδίως, ο σκοπός και το περιεχόμενο της πράξεως.

   Εάν από την εξέταση ενός κοινοτικού μέτρου προκύπτει ότι αυτό εξυπηρετεί διττό σκοπό, ή ότι έχει δύο συνιστώσες, εκ των οποίων ο ένας θεωρείται κύριος ή εξέχων, ενώ ο άλλος δευτερεύων, η πράξη πρέπει να στηρίζεται σε ενιαία νομική βάση και, συγκεκριμένα, σε αυτή που επιβάλλει ο κύριος ή εξέχων σκοπός ή συνιστώσα. Κατ’ εξαίρεση, αν, αντιθέτως, αποδεικνύεται ότι η πράξη κατατείνει συγχρόνως σε περισσότερους σκοπούς, ή ότι έχει περισσότερες συνιστώσες, που συνδέονται άρρηκτα μεταξύ τους, χωρίς ο ένας να είναι δευτερεύων και έμμεσος σε σχέση με τον άλλο, η πράξη αυτή πρέπει να στηρίζεται στις αντίστοιχες διαφορετικές νομικές βάσεις. Τούτο δεν ισχύει για τον κανονισμό 1013/2006, για τις μεταφορές αποβλήτων, ο οποίος, ως εκ τούτου, ορθώς στηρίχθηκε στο άρθρο 175, παράγραφος 1, ΕΚ. Συγκεκριμένα, ο σκοπός του κανονισμού αυτού, όπως και οι συνιστώσες του, πρέπει να χαρακτηριστεί ως κύριος ή εξέχων.

   (βλ. σκέψεις 45-50)

2.  Από την ανάλυση αυτή του κανονισμού 1013/2006, για τις μεταφορές αποβλήτων, προκύπτει ότι αυτός έχει ως αντικείμενο, τόσο από πλευράς σκοπού όσο και από πλευράς περιεχομένου, την προστασία της ανθρώπινης υγείας και του περιβάλλοντος από ενδεχόμενες επιπτώσεις των διασυνοριακών μεταφορών αποβλήτων. Ειδικότερα, στον βαθμό που η διαδικασία της προηγούμενης έγγραφης κοινοποίησης και συγκατάθεσης αποσκοπεί προδήλως στην προστασία του περιβάλλοντος στον τομέα της μεταφοράς αποβλήτων μεταξύ των κρατών μελών και, ως εκ τούτου, ορθώς στηρίζεται στο άρθρο 175, παράγραφος 1, ΕΚ, θα ήταν ανακόλουθο να γίνει δεκτό ότι η ίδια αυτή διαδικασία, οσάκις εφαρμόζεται στις μεταφορές αποβλήτων μεταξύ των κρατών μελών και τρίτων χωρών, αποσκοπώντας επίσης στην προστασία του περιβάλλοντος, όπως επιβεβαιώνεται από την τριακοστή τρίτη αιτιολογική σκέψη του προσβαλλόμενου κανονισμού, αποτελεί νομοθέτημα της κοινής εμπορικής πολιτικής και πρέπει, για τον λόγο αυτό, να στηριχθεί στο άρθρο 133 ΕΚ. Το συμπέρασμα αυτό επιρρωννύεται από την ανάλυση του νομοθετικού πλαισίου στο πλαίσιο του οποίου εντάσσεται ο προσβαλλόμενος κανονισμός.

   Εξάλλου, η ευρεία ερμηνεία της έννοιας της εμπορικής πολιτικής δεν αναιρεί τη διαπίστωση ότι ο κανονισμός 1013/2006, για τις μεταφορές αποβλήτων, εμπίπτει, κατά κύριο λόγο, στην πολιτική για την προστασία του περιβάλλοντος. Συνεπώς, μια κοινοτική πράξη μπορεί να εμπίπτει στον τομέα αυτόν, ακόμη και αν τα προβλεπόμενα από αυτή μέτρα επηρεάζουν, ενδεχομένως, το εμπόριο.

   Συγκεκριμένα, μια κοινοτική πράξη εμπίπτει στην προβλεπόμενη από το άρθρο 133 ΕΚ αποκλειστική αρμοδιότητα στον τομέα της κοινής εμπορικής πολιτικής μόνον αν αφορά τις διεθνείς συναλλαγές, υπό την έννοια ότι προορίζεται κυρίως να προάγει, να διευκολύνει ή να διέπει τις εμπορικές συναλλαγές και έχει άμεσες και ενεστώσες συνέπειες στο εμπόριο ή στις συναλλαγές επί των οικείων προϊόντων.

   Είναι πρόδηλο ότι τούτο δεν συμβαίνει εν προκειμένω. Συγκεκριμένα, σκοπός του κανονισμού 1013/2006, για τις μεταφορές αποβλήτων δεν είναι ο προσδιορισμός των χαρακτηριστικών που πρέπει να έχουν τα απόβλητα, προκειμένου να κυκλοφορούν ελεύθερα εντός της εσωτερικής αγοράς ή στο πλαίσιο των εμπορικών συναλλαγών με τρίτες χώρες, αλλά η θέσπιση ενός εναρμονισμένου συστήματος διαδικασιών, αποτέλεσμα των οποίων μπορεί να είναι ο περιορισμός της κυκλοφορίας των αποβλήτων, με σκοπό την προστασία του περιβάλλοντος.

   (βλ. σκέψεις 62-64, 70-72)