Λέξεις κλειδιά
Περίληψη

Λέξεις κλειδιά

1. Ελεύθερη κυκλοφορία των κεφαλαίων — Περιορισμοί

(Άρθρα 56 ΕΚ και 58 ΕΚ)

2. Προδικαστικά ερωτήματα — Ερμηνεία — Διαχρονικά αποτελέσματα ερμηνευτικών αποφάσεων

(Άρθρο 234 ΕΚ)

Περίληψη

1. Τα άρθρα 56 ΕΚ και 58 ΕΚ πρέπει να ερμηνευθούν υπό την έννοια ότι απαγορεύουν φορολογική ρύθμιση σύμφωνα με την οποία, σε περίπτωση διανομής μερισμάτων από κεφαλαιουχική εταιρία, μέτοχος που υπέχει γενική φορολογική υποχρέωση σε κράτος μέλος δικαιούται πίστωση φόρου, που υπολογίζεται σε σχέση με τον φορολογικό συντελεστή των διανεμομένων κερδών στο πλαίσιο του φόρου εταιριών, όταν η διανέμουσα εταιρία είναι εγκατεστημένη σε αυτό το κράτος μέλος, ενώ δεν τη δικαιούται όταν η εν λόγω εταιρία είναι εγκατεστημένη σε άλλο κράτος μέλος.

Μία τέτοια φορολογική ρύθμιση αποτελεί περιορισμό της ελεύθερης κυκλοφορίας των κεφαλαίων καθόσον μπορεί να αποτρέψει τα πρόσωπα που υπέχουν γενική φορολογική υποχρέωση στο οικείο κράτος μέλος να επενδύσουν τα κεφάλαιά τους σε εγκατεστημένες σε άλλα κράτη μέλη εταιρίες· μία τέτοια φορολογική ρύθμιση μπορεί επίσης να συνεπάγεται για τις εταιρίες αυτές περιοριστικά αποτελέσματα, υπό την έννοια ότι αποτελεί, εις βάρος των εν λόγω εταιριών, τροχοπέδη για τη συγκέντρωση κεφαλαίων στο οικείο κράτος μέλος.

Ακόμα και αν η εν λόγω φορολογική ρύθμιση στηρίζεται στον σύνδεσμο μεταξύ του φορολογικού πλεονεκτήματος και της αντισταθμιστικής φορολογικής επιβάρυνσης, προβλέποντας ότι η πίστωση φόρου που χορηγείται στον μέτοχο ο οποίος υπέχει γενική φορολογική υποχρέωση στο οικείο κράτος μέλος υπολογίζεται αναλόγως του φόρου εταιριών που οφείλει η εγκατεστημένη σ’ αυτό το κράτος μέλος εταιρία για τα κέρδη που διανέμει, μια τέτοια ρύθμιση δεν είναι αναγκαία για τη διατήρηση της συνοχής του εθνικού φορολογικού συστήματος. Πράγματι, λαμβανομένου υπόψη του σκοπού της αποφυγής της διπλής φορολόγησης των κερδών των εταιριών που διανέμονται υπό τη μορφή μερισμάτων, η χορήγηση, σε μέτοχο που υπέχει γενική φορολογική υποχρέωση στο οικείο κράτος μέλος και κατέχει μετοχές εταιρίας εγκατεστημένης σε άλλο κράτος μέλος, πίστωσης φόρου που υπολογίζεται αναλόγως του φόρου τον οποίο οφείλει η εταιρία ως φόρο εταιριών στο τελευταίο αυτό κράτος μέλος δεν θα έθιγε τη συνοχή του εθνικού φορολογικού συστήματος και θα συνιστούσε μέτρο λιγότερο περιοριστικό για την ελεύθερη κυκλοφορία των κεφαλαίων.

Η μείωση των φορολογικών εσόδων σε σχέση με τα μερίσματα που καταβάλλονται από εταιρίες εγκατεστημένες σε άλλα κράτη μέλη δεν μπορεί να θεωρηθεί ως επιτακτικός λόγος γενικού συμφέροντος που να μπορεί να προβληθεί για τη δικαιολόγηση μέτρου το οποίο κατ’ αρχήν αντιβαίνει σε θεμελιώδη ελευθερία.

(βλ. σκέψεις 20, 23-24, 28-29, 30-31 και διατακτ.)

2. Μόνον κατ’ εξαίρεση μπορεί το Δικαστήριο, στο πλαίσιο της άσκησης της αρμοδιότητας που του αναγνωρίζει το άρθρο 234 ΕΚ, κατ’ εφαρμογή της γενικής αρχής της ασφάλειας δικαίου που είναι συμφυής με την κοινοτική έννομη τάξη, να αποφασίσει τον περιορισμό της δυνατότητας που έχει κάθε ενδιαφερόμενος να επικαλεστεί μια διάταξη που αυτό έχει ερμηνεύσει προκειμένου να τεθούν υπό αμφισβήτηση έννομες σχέσεις που έχουν καλοπίστως συναφθεί. Ο περιορισμός αυτός μπορεί να γίνει μόνο με την ίδια την απόφαση με την οποία το Δικαστήριο αποφάνθηκε επί της αιτηθείσας ερμηνείας. Πράγματι, χρειάζεται οπωσδήποτε ένα μοναδικό χρονικό σημείο καθορισμού των διαχρονικών αποτελεσμάτων της αιτηθείσας ερμηνείας που το Δικαστήριο δίνει σε μια διάταξη του κοινοτικού δικαίου. Συναφώς, η αρχή σύμφωνα με την οποία περιορισμός μπορεί να γίνει δεκτός μόνο με την ίδια την απόφαση με την οποία το Δικαστήριο αποφαίνεται επί της αιτηθείσας ερμηνείας εγγυάται την ίση μεταχείριση των κρατών μελών και των λοιπών διαδίκων απέναντι στο εν λόγω δίκαιο και πληροί με τον τρόπο αυτό τα επιτασσόμενα από την αρχή της ασφάλειας δικαίου.

(βλ. σκέψεις 34-37)