Προσχώρηση της ΕΕ στη Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης

 

ΣΥΝΟΨΗ ΤΩΝ ΑΚΟΛΟΥΘΩΝ ΚΕΙΜΕΝΩΝ:

Σύμβαση του Συμβουλίου της Ευρώπης για την πρόληψη και την καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών και της ενδοοικογενειακής βίας Κωνσταντινούπολη, 11.V.2011

Απόφαση (ΕΕ) 2017/865 σχετικά με την υπογραφή της σύμβασης του Συμβουλίου της Ευρώπης για την πρόληψη και την καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών και της ενδοοικογενειακής βίας όσον αφορά θέματα που άπτονται της δικαστικής συνεργασίας σε ποινικές υποθέσεις

Απόφαση (ΕΕ) 2017/866 σχετικά με την υπογραφή της σύμβασης του Συμβουλίου της Ευρώπης για την πρόληψη και την καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών και της ενδοοικογενειακής βίας όσον αφορά το άσυλο και τη μη επαναπροώθηση

Απόφαση (ΕΕ) 2023/1075 σχετικά με τη σύναψη της σύμβασης του Συμβουλίου της Ευρώπης για την πρόληψη και την καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών και της ενδοοικογενειακής βίας όσον αφορά τα θεσμικά όργανα και τη δημόσια διοίκηση της Ένωσης

Απόφαση (ΕΕ) 2023/1076 για τη σύναψη της σύμβασης του Συμβουλίου της Ευρώπης για την πρόληψη και την καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών και της ενδοοικογενειακής βίας όσον αφορά θέματα που άπτονται της δικαστικής συνεργασίας σε ποινικές υποθέσεις και όσον αφορά το άσυλο και τη μη επαναπροώθηση

ΠΟΙΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΣΚΟΠΟΣ ΤΗΣ ΣΥΜΒΑΣΗΣ ΚΑΙ ΤΩΝ ΑΠΟΦΑΣΕΩΝ;

• Η Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης αποσκοπεί στη δημιουργία ενός νομικού πλαισίου για την προστασία των γυναικών από κάθε μορφή βίας και καλύπτει:
  • νομικά μέτρα για την ποινικοποίηση διαφόρων μορφών βίας εις βάρος των γυναικών·
  • την προστασία των θυμάτων και την παροχή υπηρεσιών υποστήριξης·
  • τη διάσταση της βίας με βάση το φύλο στον τομέα του ασύλου και της μετανάστευσης.
• Οι αποφάσεις (ΕΕ) 2017/865 και 2017/866 εξουσιοδοτούν την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) να υπογράψει τη σύμβαση.
• Οι αποφάσεις (ΕΕ) 2023/1075 και 2023/1076 επικυρώνουν τη σύμβασης εξ ονόματος της ΕΕ. Η ΕΕ δεσμεύεται πλέον από φιλόδοξους και ολοκληρωμένους κανόνες για την πρόληψη και την καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών και της ενδοοικογενειακής βίας στους τομείς της δικαστικής συνεργασίας σε ποινικές υποθέσεις, σε θέματα ασύλου και μη επαναπροώθησης, καθώς και όσον αφορά τα θεσμικά όργανα και τη δημόσια διοίκηση.
• Τα έξι κράτη μέλη της ΕΕ που δεν έχουν ακόμη επικυρώσει τη σύμβαση θα δεσμεύονται μόνο από το κεκτημένο της ΕΕ, το οποίο εφαρμόζει τη σύμβαση. Οποιοδήποτε άλλο θέμα καλύπτεται από τη σύμβαση παραμένει στην αρμοδιότητα των κρατών μελών. Προκειμένου να διασφαλιστεί η πλήρης προστασία της σύμβασης για τις γυναίκες σε αυτά τα έξι κράτη μέλη, τα τελευταία, θα πρέπει να επικυρώσουν τα ίδια τη σύμβαση σε συνεργασία με την ΕΕ.

ΒΑΣΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ

Ορισμοί που χρησιμοποιούνται στη σύμβαση

• Ως βία κατά των γυναικών νοείται η παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και μια μορφή διάκρισης κατά των γυναικών και αναφέρεται σε όλες οι πράξεις βίας με βάση το φύλο που έχει ή μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα, σωματική, σεξουαλική, ψυχολογική ή οικονομική βλάβη ή πρόκληση πόνου στις γυναίκες, περιλαμβανομένων των απειλών για τέτοιες πράξεις, του εξαναγκασμού ή της αυθαίρετης στέρησης της ελευθερίας, είτε στο δημόσιο ή τον ιδιωτικό βίο.
• Ως ενδοοικογενειακή βία νοούνται όλες οι πράξεις σωματικής, σεξουαλικής, ψυχολογικής ή οικονομικής βίας που συμβαίνουν εντός της οικογένειας ή της οικιακής μονάδας ή ανάμεσα σε πρώην ή νυν συζύγους ή συντρόφους, είτε ο αυτουργός διαμένει ή διέμενε στην ίδια κατοικία με το θύμα.
• Ως φύλο νοούνται οι κοινωνικά δημιουργημένοι ρόλοι, συμπεριφορές, δραστηριότητες και ιδιότητες που μια δεδομένη κοινωνία θεωρεί κατάλληλα για τους άνδρες και τις γυναίκες.
• Ως βία με βάση το φύλο κατά των γυναικών νοείται η βία που καταφέρεται εναντίον μιας γυναίκας επειδή είναι γυναίκα ή που επηρεάζει δυσανάλογα τις γυναίκες.

Στόχοι

Η σύμβαση αποφασίζει να:

• προστατεύει τις γυναίκες από κάθε μορφή βίας και να προλαμβάνει, διώκει και εξαλείφει τη βία κατά των γυναικών και την ενδοοικογενειακή βία·
• συμβάλει στην εξάλειψη των διακρίσεων κατά των γυναικών και στην προώθηση της ισότητας μεταξύ γυναικών και ανδρών, περιλαμβανομένης της χειραφέτησης των γυναικών·
• σχεδιάσει ένα περιεκτικό πλαίσιο, πολιτικών και μέτρων για την προστασία και τη βοήθεια των θυμάτων·
• προωθήσει τη διεθνή συνεργασία σχετικά με το εν λόγω ζήτημα·
• παρέχει υποστήριξη σε οργανισμούς και σε υπηρεσίες επιβολής του νόμου με σκοπό τη συνεργασία για την εξάλειψη της βίας κατά των γυναικών και της ενδοοικογενειακής βίας·
• δημιουργήσει έναν μηχανισμό παρακολούθησης ώστε να διασφαλιστεί η αποτελεσματική εφαρμογή των μέτρων.

Θεμελιώδη δικαιώματα, ισότητα και καταπολέμηση των διακρίσεων

Οι υπογράφοντες πρέπει να λάβουν νομοθετική δράση για να προωθήσουν και να προστατεύσουν το δικαίωμα όλων, και ιδίως των γυναικών, ώστε να ζουν απαλλαγμένες από τη βία σε δημόσιο και ιδιωτικό χώρο, μεταξύ άλλων:

• καταδικάζοντας και απαγορεύοντας κάθε μορφή διάκρισης κατά των γυναικών·
• ενσωματώνοντας την αρχή της ισότητας μεταξύ γυναικών και ανδρών στο εθνικό τους σύνταγμα·
• καταργώντας νόμους και πρακτικές που μεροληπτούν κατά των γυναικών.

Πρόληψη

Η πρόληψη περιλαμβάνει την εξάλειψη προκαταλήψεων, εθίμων, παραδόσεων και άλλων πρακτικών που βασίζονται στην ιδέα της κατωτερότητας των γυναικών ή σε τυποποιημένους ρόλους για γυναίκες και άνδρες, μεταξύ άλλων μέσω:

• της εκπαίδευσης,
• της επιμόρφωσης για την ευαισθητοποίηση,
• της επαγγελματικής επιμόρφωσης,
• της προληπτικής παρέμβασης και προγραμμάτων αντιμετώπισης,
• της συμμετοχής του ιδιωτικού τομέα και των μέσων μαζικής ενημέρωσης.

Προστασία και υποστήριξη

Τα μέρη στη σύμβαση πρέπει να προστατεύουν τα θύματα από κάθε περαιτέρω πράξη βίας, εκπληρώνοντας τις υποχρεώσεις υποβολής εκθέσεων και παρέχοντας στα θύματα:

• σχετικές πληροφορίες·
• γενικές και εξειδικευμένες υπηρεσίες υποστήριξης·
• βοήθεια σε ατομικές και συλλογικές καταγγελίες·
• καταφύγια·
• τηλεφωνικές γραμμές βοήθειας·
• υποστήριξη για θύματα σεξουαλικής βίας·
• προστασία και υποστήριξη για παιδιά μάρτυρες.

Ένδικα μέσα

Οι υπογράφοντες πρέπει να παρέχουν στα θύματα ένδικα μέσα κατά των δραστών και κατά των κρατικών αρχών που δεν εκπληρώνουν το καθήκον τους να αποτρέψουν και να προστατεύσουν (όπου αυτό εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής τους), συμπεριλαμβανομένης της αντιμετώπισης των ακόλουθων:

• πολιτικές αγωγές και διορθωτικά μέτρα·
• αποζημίωση·
• κηδεμονία, δικαιώματα επικοινωνίας και ασφάλεια·
• αστικές συνέπειες αναγκαστικών γάμων·
• σωματική και ψυχολογική βία·
• παρενοχλητική παρακολούθηση·
• σεξουαλική βία, περιλαμβανομένου του βιασμού·
• ακρωτηριασμός γυναικείων γεννητικών οργάνων·
• αναγκαστική άμβλωση και στείρωση·
• σεξουαλική παρενόχληση·
• Εγκλήματα «τιμής»·
• κυρώσεις.

Έρευνα, δίωξη, ποινική δικονομία και προστατευτικά μέτρα

Τα θέματα που εξετάστηκαν περιλαμβάνουν:

• άμεση ανταπόκριση, πρόληψη και προστασία·
• αξιολόγηση κινδύνου και διαχείριση κινδύνου·
• έκτακτα απαγορευτικά μέτρα, μέτρα περιορισμού και προστασίας·
• δικαστική αρωγή·
• παράταση της προθεσμίας παραγραφής.

Μετανάστευση και άσυλο

Τα θέματα που εξετάστηκαν περιλαμβάνουν:

• καθεστώς διαμονής·
• αιτήματα ασύλου με βάση το φύλο·
• μη επαναπροώθηση.

ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ ΕΝΑΡΞΗΣ ΙΣΧΥΟΣ

Η σύμβαση υπογράφηκε εξ ονόματος της ΕΕ στις 13 Ιουνίου 2017 και η διαδικασία ολοκληρώθηκε με την κατάθεση δύο εγγράφων έγκρισης στις 28 Ιουνίου 2023, ενεργοποιώντας την έναρξη ισχύος της σύμβασης για την ΕΕ στις 1 Οκτωβρίου 2023.

ΓΕΝΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ

Για περισσότερες πληροφορίες, δείτε:

• Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης (Συμβούλιο της Ευρώπης).

ΒΑΣΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ

Σύμβαση του Συμβουλίου της Ευρώπης για την πρόληψη και την καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών και της ενδοοικογενειακής βίας Κωνσταντινούπολη, 11.V.2011 (ΕΕ L 143I της 2.6.2023, σ. 7-32).

Απόφαση (ΕΕ) 2017/865 του Συμβουλίου, της 11ης Μαΐου 2017, σχετικά με την υπογραφή, εξ ονόματος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, της σύμβασης του Συμβουλίου της Ευρώπης για την πρόληψη και την καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών και της ενδοοικογενειακής βίας όσον αφορά θέματα που άπτονται της δικαστικής συνεργασίας σε ποινικές υποθέσεις (ΕΕ L 131 της 20.5.2017, σ. 11-12).

Απόφαση (ΕΕ) 2017/866 του Συμβουλίου, της 11ης Μαΐου 2017, σχετικά με την υπογραφή, εξ ονόματος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, της σύμβασης του Συμβουλίου της Ευρώπης για την πρόληψη και την καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών και της ενδοοικογενειακής βίας όσον αφορά το άσυλο και τη μη επαναπροώθηση (ΕΕ L 131 της 20.5.2017, σ. 13-14).

Απόφαση (ΕΕ) 2023/1075 του Συμβουλίου της 1ης Ιουνίου 2023 σχετικά με τη σύναψη, εξ ονόματος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, της σύμβασης του Συμβουλίου της Ευρώπης για την πρόληψη και την καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών και της ενδοοικογενειακής βίας όσον αφορά τα θεσμικά όργανα και τη δημόσια διοίκηση της Ένωσης (ΕΕ L 143 της 2.6.2023, σ. 1-3).

Απόφαση (ΕΕ) 2023/1076 του Συμβουλίου της 1ης Ιουνίου 2023 για τη σύναψη, εξ ονόματος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, της σύμβασης του Συμβουλίου της Ευρώπης για την πρόληψη και την καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών και της ενδοοικογενειακής βίας όσον αφορά θέματα που άπτονται της δικαστικής συνεργασίας σε ποινικές υποθέσεις και όσον αφορά το άσυλο και τη μη επαναπροώθηση (ΕΕ L 143 της 2.6.2023, σ. 4-6).

ΣΥΝΑΦΗ ΚΕΙΜΕΝΑ

Κανονισμός (ΕΕ) 2021/692 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 28ης Απριλίου 2021, για τη θέσπιση του Προγράμματος «Πολίτες, Ισότητα, Δικαιώματα και Αξίες» και για την κατάργηση του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1381/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου και του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 390/2014 του Συμβουλίου (ΕΕ L 156 της 5.5.2021, σ. 1-20).

Ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών — Μια Ένωση Ισότητας: Στρατηγική για την ισότητα των φύλων 2020-2025 [COM(2020) 152 final της 5.3.2020].

τελευταία ενημέρωση 12.10.2023