Πλαίσιο συλλογικής ένδικης προστασίας (συλλογικών αγωγών )

 

ΣΥΝΟΨΗ ΤΟΥ ΑΚΟΛΟΥΘΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ:

Σύσταση 2013/396/ΕΕ σχετικά με κοινές αρχές εφαρμοστέες στους μηχανισμούς συλλογικών αγωγών παράλειψης και αποζημίωσης στα κράτη μέλη

ΠΟΙΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΣΚΟΠΟΣ ΤΗΣ ΠΑΡΟΥΣΑΣ ΣΥΣΤΑΣΗΣ;

• Καθορίζει σειρά κοινών μη δεσμευτικών αρχών για τους εθνικούς μηχανισμούς συλλογικής ένδικης προστασίας*.
• Ο στόχος είναι να δοθεί η δυνατότητα στους πολίτες και τις εταιρείες να ασκήσουν τα δικαιώματα που τους αναγνωρίζει το δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ), όταν αυτά παραβιάζονται.
• Οι εν λόγω μηχανισμοί συλλογικών αγωγών θα πρέπει να προβλέπονται στο πλαίσιο διάφορων τομέων, στους οποίους το δίκαιο της ΕΕ αναγνωρίζει δικαιώματα στους πολίτες και τις εταιρείες, όπως στον τομέα της προστασίας του καταναλωτή, του ανταγωνισμού, της περιβαλλοντικής προστασίας και των χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών.

ΒΑΣΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ

Οι βασικές αρχές καθορίζονται σε σύσταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, που εκδόθηκε παράλληλα με μια ανακοίνωση που αναφέρει ότι όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ οφείλουν να θεσπίσουν μηχανισμούς συλλογικής ένδικης προστασίας με βάση αρχές που συμφωνήθηκαν. Οι εν λόγω αρχές είναι οι ακόλουθες:

• Οι ενάγοντες θα πρέπει να μπορούν να επιδιώκουν, μέσω δικαστικών αποφάσεων, την παύση των παραβιάσεων των δικαιωμάτων που τους αναγνωρίζει το δίκαιο της ΕΕ («αγωγές παράλειψης») και να αξιώνουν αποζημίωση για ζημία που προκλήθηκε από τις εν λόγω παραβιάσεις («αγωγές αποζημίωσης»), σε περίπτωση που ένας μεγάλος αριθμός ατόμων έχει ζημιωθεί από την ίδια παράνομη πρακτική.
• Οι διαδικασίες συλλογικής ένδικης προστασίας πρέπει να είναι ορθές, δίκαιες, εμπρόθεσμες και δίχως απαγορευτικό κόστος.
• Τα συστήματα συλλογικής ένδικης προστασίας πρέπει να βασίζονται στην αρχή της ρητής συναίνεσης («opt-in»). Σύμφωνα με αυτήν την αρχή, πιθανοί ενάγοντες που δεν έχουν εκφράσει ρητώς τη συναίνεσή τους δεν ανήκουν στην ομάδα, και, ως εκ τούτου, ενδέχεται να μην επωφεληθούν άμεσα από ευνοϊκό αποτέλεσμα των διαδικασιών συλλογικής ένδικης προστασίας.
• Θα πρέπει να προβλέπονται δικονομικές εγγυήσεις ώστε να αποφεύγεται η κατάχρηση των συστημάτων της συλλογικής ένδικης προστασίας, όπως:
  • απαγόρευση κυρωτικής (δηλ. υπερβολικά υψηλής) αποζημίωσης και τόκων·
  • οι οντότητες που εκπροσωπούν τους ενάγοντες δεν θα πρέπει να είναι κερδοσκοπικές·
  • απαγόρευση πληρωμής αμοιβών ανάλογα με την έκβαση της δίκης (εργολαβία δίκης) στους δικηγόρους.
• Ο ηττηθείς διάδικος απαιτείται να καταβάλει στον νικήσαντα τα δικαστικά έξοδά του.
• Ο δικαστής έχει βασικό ρόλο στις συλλογικές αγωγές* για την αποτελεσματική διαχείριση της υπόθεσης και πρέπει να είναι σε εγρήγορση απέναντι σε τυχόν καταχρήσεις.
• Οι ενάγοντες θα πρέπει να μπορούν να διευθετήσουν την υπόθεση μέσω μηχανισμών επίλυσης διαφορών με συλλογική συναίνεση (δηλαδή διαδικασίες με τις οποίες τα μέρη καταλήγουν σε συναίνεση για μια λύση).

ΑΠΟ ΠΟΤΕ ΕΦΑΡΜΟΖΕΤΑΙ Η ΣΥΣΤΑΣΗ;

Τα κράτη μέλη κλήθηκαν να εφαρμόσουν τις εν λόγω αρχές μέχρι τις 26 Ιουλίου 2015, το αργότερο.

ΓΕΝΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ

Η συλλογική ένδικη προστασία διευκολύνει την πρόσβαση στη δικαιοσύνη για αυτούς των οποίων τα δικαιώματα έχουν παραβιαστεί από μία και την αυτή οντότητα. Τους επιτρέπει να ασκήσουν τα δικαιώματά τους συλλογικά, σε περιπτώσεις που δεν θα το έκαναν μεμονωμένα λόγω του κόστους ή του χρόνου που αυτό συνεπάγεται.

Το ευρωπαϊκό πλαίσιο για τη συλλογική ένδικη προστασία συμπληρώνει τους υπάρχοντες μηχανισμούς σε ευρωπαϊκό επίπεδο, ήτοι:

• την ευρωπαϊκή διαδικασία μικροδιαφορών,
• την οδηγία για την εναλλακτική επίλυση καταναλωτικών διαφορών,
• την οδηγία για ορισμένα θέματα διαμεσολάβησης σε αστικές και εμπορικές υποθέσεις, ή
• την οδηγία για τις αγωγές αποζημίωσης βάσει του εθνικού δικαίου για παραβάσεις των διατάξεων του δικαίου ανταγωνισμού.

ΒΑΣΙΚΟΙ ΟΡΟΙ

ΒΑΣΙΚΟ ΚΕΙΜΕΝΟ

Σύσταση 2013/396/EΕ της Επιτροπής, της 11ης Ιουνίου 2013, σχετικά με κοινές αρχές εφαρμοστέες στους μηχανισμούς συλλογικών αγωγών παράλειψης και αποζημίωσης στα κράτη μέλη όσον αφορά παραβιάσεις αναγνωριζόμενων από το ενωσιακό δίκαιο δικαιωμάτων (ΕΕ L 201 της 26.7.2013, σ. 60–65)

ΣΥΝΑΦΗ ΚΕΙΜΕΝΑ

Έκθεση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο και την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή σχετικά με την εφαρμογή της σύστασης της Επιτροπής, της 11ης Ιουνίου 2013, σχετικά με κοινές αρχές εφαρμοστέες στους μηχανισμούς συλλογικών αγωγών παράλειψης και αποζημίωσης στα κράτη μέλη όσον αφορά παραβιάσεις αναγνωριζόμενων από το ενωσιακό δίκαιο δικαιωμάτων (2013/396/ΕΕ) (COM(2018) 40 final, 25 Ιανουαρίου 2018)

Ανακοίνωση της Επιτροπής στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών: «Προς ένα ευρωπαϊκό οριζόντιο πλαίσιο για τα μέσα συλλογικής ένδικης προστασίας» (COM(2013) 401 final, 11 Ιουνίου 2013)

τελευταία ενημέρωση 26.08.2021