51994AC0996

Γνωμοδότηση για την πρόταση οδηγίας του Συμβουλίου για τροποποίηση της οδηγίας 85/337/ΕΟΚ για την εκτίμηση των επιπτώσεων ορισμένων σχεδίων δημοσίων και ιδιωτικών έργων στο περιβάλλον () (94/C 393/01)

Στις 14 Ιουνίου 1994, και σύμφωνα με το άρθρο 130 Σ, παράγραφος 1 της Συνθήκης για την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Οικονομικής Κοινότητας, το Συμβούλιο αποφάσισε να ζητήσει τη γνωμοδότηση της Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής για την ανωτέρω πρόταση.

Το τμήμα περιβάλλοντος, δημόσιας υγείας και κατανάλωσης στο οποίο ανατέθηκε η προετοιμασία των σχετικών εργασιών, επεξεργάστηκε τη γνωμοδότησή του στις 15 Ιουλίου 1994 με βάση την εισηγητική έκθεση του κ. Beltrami.

Η Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή κατά την 318η σύνοδο ολομέλειάς της, συνεδρίαση της 14ης Σεπτεμβρίου 1994, υιοθέτησε ομόφωνα την ακόλουθη γνωμοδότηση.

1. Εισαγωγή

1.1. Η εξεταζόμενη πρόταση οδηγίας τροποποιεί την οδηγία 85/337/ΕΟΚ για την εκτίμηση των επιπτώσεων που έχουν στο περιβάλλον ορισμένα σχέδια δημοσίων και ιδιωτικών έργων () και ανταποκρίνεται στα όσα προβλέπονται από το άρθρο 11, παράγραφος 4 σύμφωνα με το οποίο η Επιτροπή καλείται να υποβάλει στο Συμβούλιο συμπληρωματικές προτάσεις για να διασφαλισθεί η επαρκώς συντονισμένη εφαρμογή των διατάξεων αυτής.

1.2. Η πρόταση στηρίζεται κατ`ουσίαν στα στοιχεία που παρέχει η έκθεση της Επιτροπής () σχετικά με τους τρόπους εφαρμογής της οδηγίας 85/337/ΕΟΚ (που απεστάλη στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και στο Συμβούλιο βάσει του άρθρου 11, παράγραφος 3 της ίδιας της οδηγίας) που διαφέρουν σημαντικά από το ένα κράτος μέλος στο άλλο.

1.3. Εξάλλου, στην εξεταζόμενη πρόταση λαμβάνονται υπόψη οι δεσμεύσεις που ανέλαβαν η Κοινότητα και τα κράτη μέλη σε διεθνές επίπεδο υπογράφοντας τη σύμβαση του Espoo σχετικά με την εκτίμηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων διασυνοριακής κλίμακας ().

1.4. Τέλος, σκοπός της παρούσας πρότασης είναι να ληφθούν υπόψη οι ανησυχίες που εκφράστηκαν τόσο από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στο ψήφισμά του για τη γεωργία και το περιβάλλον () όσο και από την ίδια την Επιτροπή στην ανακοίνωσή της επί του ιδίου θέματος ().

2. Κύρια σημεία της γνωμοδότησης της ΟΚΕ

2.1. Η ΟΚΕ εγκρίνει την πρόταση για τροποποίηση της οδηγίας 85/337/ΕΟΚ θεωρώντας ότι περιέχει τα ουσιώδη στοιχεία σχετικά με τις αδυναμίες που είχαν εντοπισθεί και στην έκθεση της Επιτροπής (έγγρ. COM(93) 28 τελικό της 2ας Απριλίου 1993) για την εφαρμογή της ίδιας της οδηγίας.

2.2. Η ΟΚΕ θεωρεί απαραίτητο όπως στο πλαίσιο κωδικοποίησης των κανονισμών για το περιβάλλον σε κοινοτικό επίπεδο πραγματοποιηθεί συντονισμός μεταξύ της εξεταζόμενης πρότασης και της νομοθεσίας για το περιβάλλον που να έχει συνδυασμένη επίδραση σε ορισμένους ειδικούς τομείς όπως το IPC (), η οδηγία Seveso (), κ.λ.π.

2.3. Οι κανονισμοί θα δώσουν τη δυνατότητα στα κράτη μέλη να λάβουν τα κατάλληλα μέτρα για την απλοποίηση και συγκέντρωση των διαδικασιών ώστε να αποφεύγονται οι ανώφελες καθυστερήσεις κατά τη διάρκεια του σχεδιασμού και της εκτέλεσης των σχεδίων.

2.4. Σε εθνικό επίπεδο, η μεγαλύτερη δυνατή ολοκλήρωση της πληροφόρησης, της τεκμηρίωσης και των διαδικασιών για τη χορήγηση άδειας θα επέτρεπε μείωση του χρόνου και των δαπανών υπέρ των δημοσίων επιχειρήσεων και αποφυγή των επικαλύψεων και συγκρούσεων αρμοδιοτήτων.

2.5. Παραπέμπουμε επίσης στις ειδικές παρατηρήσεις που διατυπώνονται στο σημείο 4.

3. Γενικές παρατηρήσεις

3.1.

Νομική βάση

3.1.1. Κατ`αντίθεση προς την προηγούμενη οδηγία 85/337/ΕΟΚ νομική βάση της οποίας ήταν τα άρθρα 100 και 235, η παρούσα πρόταση βασίζεται πλέον - ύστερα από τη θέση σε ισχύ της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση - στο άρθρο 130 Σ, παράγραφος 1 που προβλέπει την υποχρέωση της Κοινότητας να αποφασίζει για τις δράσεις που πρέπει να αναλάβει η Κοινότητα για την υλοποίηση των στόχων που αναφέρονται στο άρθρο 130 Ρ. Η ΟΚΕ συμφωνεί με τη νέα νομική βάση.

3.2.

Νέες διατάξεις που προτείνει η Επιτροπή

3.2.1. Η ΟΚΕ λαμβάνει γνώση και ανταποκρίνεται θετικά στη νέα πρόταση της Επιτροπής με την οποία η τελευταία σκοπεύει να πραγματοποιήσει μία προσέγγιση συνεπή με το πρόγραμμα για το περιβάλλον () και με το Λευκό Βιβλίο « Ανάπτυξη, ανταγωνιστικότητα, απασχόληση" (). Το πρόγραμμα αυτό αναγνωρίζει τον κεντρικό ρόλο τον οποίο πρέπει να έχει η εκτίμηση των επιπτώσεων για τη λήψη αποφάσεων τόσο σε επίπεδο σχεδίων όσο και στο επίπεδο των αναπτυξιακών στρατηγικών που τις υποστηρίζουν.

3.2.2. Η προσέγγιση αυτή επιτρέπει στις αρμόδιες αρχές να εκτιμήσουν καλύτερα τις επιπτώσεις που συνεπάγονται για το περιβάλλον ορισμένες απαραίτητες επενδύσεις ιδιαιτέρως στους τομείς που έχουν εντοπισθεί ως τομείς προτεραιότητας στα πλαίσια του 5ου προγράμματος και του Λευκού Βιβλίου.

3.2.3. Ως προς αυτό η ΟΚΕ συμφωνεί με την Επιτροπή ότι είναι απαραίτητο οι ισχύουσες διατάξεις καθώς και οι προτεινόμενες να επιτρέπουν στα κράτη μέλη να λαμβάνουν τα κατάλληλα μέτρα με σκοπό την απλοποίηση και τη συγκέντρωση των υφισταμένων εθνικών διαδικασιών για τη χορήγηση άδειας, αποφεύγοντας τη δημιουργία περιττών καθυστερήσεων κατά το σχεδιασμό και την εκτέλεση των σχεδίων προτεραιότητας που έχουν προσδιορισθεί ως τέτοια σε κοινοτικό επίπεδο και ειδικότερα στο πλαίσιο των διευρωπαϊκών δικτύων.

3.2.4. Για το σκοπό αυτό, η ΟΚΕ θεωρεί ότι είναι σκόπιμο ήδη σε κοινοτικό επίπεδο να υπάρξει συντονισμός μεταξύ της εξεταζόμενης προτάσεως και της νομοθεσίας για το περιβάλλον κατά τέτοιο τρόπο ούτως ώστε να έχει συνδυασμένη επιρροή σε ορισμένους ειδικούς τομείς όπως το IPC, η οδηγία Seveso, κ.λ.π.

3.2.5. Σε εθνικό επίπεδο η μεγαλύτερη δυνατή ολοκλήρωση της ενημέρωσης, της τεκμηρίωσης και των διαδικασιών χορήγησης άδειας θα καθιστούσε δυνατή τη μείωση των προθεσμιών και των δαπανών προς όφελος τόσο των επιχειρήσεων όσο και της δημόσιας διοίκησης και με αποτέλεσμα να αποφεύγονται οι επικαλύψεις και οι συγκρούσεις ως προς τις αρμοδιότητες.

3.2.6. Επιπλέον, η συστηματικότερη και καλύτερα συντονισμένη εφαρμογή της διαδικασίας περιβαλλοντικής εκτίμησης θα συμβάλει επίσης και στη μείωση των στρεβλώσεων του ανταγωνισμού που ενδέχεται διαφορετικά να προκληθούν από την υιοθέτηση πρακτικών πολύ διαφορετικών μεταξύ των κρατών μελών.

3.2.7. Η ΟΚΕ εκφράζει ικανοποίηση για το γεγονός ότι η Επιτροπή επέτυχε - με τη νέα πρόταση οδηγίας - να κωδικοποιήσει μία ερμηνεία έως σήμερα ανεπίσημη παρέχοντας διευκρινίσεις και διασαφίσεις, και συγκεκριμένα :

α) ως προς τις πληροφορίες που πρέπει να παρέχονται από πλευράς του κυρίου του έργου 7

β) ως προς το δικαίωμα πρόσβασης του κυρίου του έργου (συμπεριλαμβανομένων εκείνων που συνεργάζονται στο σχέδιο και την εκτέλεση του έργου) στις δέουσες πληροφορίες που διαθέτουν οι αρχές.

3.2.8. Εξάλλου, η πρόταση διασφαλίζει :

α) μεγαλύτερο έλεγχο της ποιότητας των μελετών επιπτώσεων και της εκτίμησής τους 7

β) καλύτερη συνεκτίμηση των μέτρων μειώσεως 7

γ) μείωση του αριθμού εκτιμήσεων για τον αποκλεισμό πολύ μικρών σχεδίων (ενώ είναι απίθανο να υπάρξει δική τους επίδραση επί του περιβάλλοντος).

3.3.

Δαπάνες και προθεσμίες

3.3.1. Η ΟΚΕ λαμβάνει γνώση των ενδείξεων που παρέχονται σχετικά από την Επιτροπή στην ανακοίνωσή της COM(93) 28, σύμφωνα με την οποία :

α) στο μέτρο που είναι αδύνατον στο στάδιο αυτό να δοθούν ακριβείς εκτιμήσεις, οι εμπειρίες που αποκτήθηκαν στο πλαίσιο των κρατών μελών δείχνουν ότι οι δαπάνες για μία μελέτη επιπτώσεων αποτελούν ένα απειροελάχιστο τμήμα του συνολικού κόστους του σχεδίου (0,5 έως 1 %). Μόνο στην περίπτωση των μικρών σχεδίων χωρίς επενδύσεις ενός ορισμένου όγκου μπορούν οι δαπάνες αυτές κατ`εξαίρεση να υπερβούν το 1 % του συνολικού κόστους του σχεδίου 7

β) το σφαιρικό χρονοδιάγραμμα της υλοποίησης των προγραμμάτων δεν φαίνεται να επηρεάζεται σε μεγάλο βαθμό από τις απαραίτητες προθεσμίες υλοποίησης της περιβαλλοντικής εκτίμησης, εφόσον αυτό μπορεί να ενσωματωθεί στη διαδικασία χορήγησης άδειας. Η ΟΚΕ επαναλαμβάνει και πάλι το αίτημά της προς την Επιτροπή προκειμένου να παρακολουθήσει εκ του σύνεγγυς την ενσωμάτωση της οδηγίας στα εθνικά δίκαια εκ μέρους των κρατών μελών και την καλεί να προβεί μετά από τριετή εφαρμογή σε επεξεργασία νέας αξιολογικής έκθεσης όπου θα γίνεται σύνθεση των εμπειριών που αποκομίσθηκαν κυρίως από άποψη προθεσμιών και δαπανών.

3.4.

Επικουρικότητα και αναλογικότητα

3.4.1. Η ΟΚΕ αναγνωρίζει ότι η εναρμόνιση των διατάξεων στον τομέα της εκτίμησης των επιπτώσεων στο περιβάλλον έχει ως βασικό στόχο να καθιερωθεί σε κοινοτικό επίπεδο ένα γενικό πλαίσιο αναφοράς το οποίο θα παρέχει τη δυνατότητα να εξασφαλίζεται στα κράτη μέλη η αυτή παρέμβαση υπέρ της προστασίας του περιβάλλοντος. Ο στόχος αυτός ισχύει επίσης και για τις νέες διατάξεις της εξεταζόμενης πρότασης στο μέτρο κατά το οποίο οι προβλεπόμενες τροποποιήσεις δεν μεταβάλλουν την πραγματική έκταση των υποχρεώσεων των κρατών μελών που απορρέουν από την οδηγία.

3.4.2. Πράγματι, εναπόκειται στα κράτη μέλη, στο διοικητικό επίπεδο που προβλέπεται από την εθνική νομοθεσία με βάση τις αρχές που έχουν καθιερωθεί σε κοινοτικό επίπεδο :

- να καθορίζουν το περιεχόμενο και τη μορφή των πληροφοριών που παρέχονται από τον κύριο του έργου 7

- να προσδιορίζουν τον τρόπο με τον οποίο λαμβάνονται υπόψη τα αποτελέσματα της αξιολόγησης 7

- να εξετάζουν κατά πόσον απαιτείται υπό ορισμένους όρους εκτίμηση των πιθανών επιπτώσεων στο περιβάλλον των έργων του παραρτήματος ΙΙ.

3.4.3. Επομένως οι διατάξεις αυτές αναταποκρίνονται στην αρχή της επικουρικότητας.

3.5.

Διαμεθοριακές επιπτώσεις

3.5.1. Η ΟΚΕ λαμβάνει γνώση των νέων διατάξεων που περιέχονται στην εξεταζόμενη πρόταση για τη διαβούλευση και τη συμμετοχή στη διαδικασία περιβαλλοντικής αξιολόγησης των αρχών άλλου κράτους μέλους στην περίπτωση σχεδίων διαμεθοριακής επίπτωσης. Συγκεκριμένα διαπιστώνει ότι η νέα διατύπωση του άρθρου 7 ακολουθεί τους στόχους της σύμβασης του Espoo που υπογράφηκε στις 25 Φεβρουαρίου 1991 στη Φινλανδία, όπου συμπεριλαμβάνονται οι διατάξεις σχετικά με την επόπτευση των διαμεθοριακών επιπτώσεων στο περιβάλλον που προέρχονται από την υλοποίηση του σχεδίου (νέο άρθρο 7, παράγραφος 2, σημείο IV).

3.6.

Παρακολούθηση

3.6.1. Η ΟΚΕ εκφράζει ικανοποίηση, διότι η Επιτροπή σκοπεύει να καταρτίσει εμπεριστατωμένη μελέτη για το θέμα του κόστους και των ωφελειών και της συμμόρφωσης προς την αρχή της επικουρικότητας μιας ενδεχόμενης επέκτασης του μηχανισμού παρακολούθησης και σε ό,τι αφορά τις μη διαμεθοριακές πτυχές προτού υποβάλει συγκεκριμένες σχετικές προτάσεις.

4. Ειδικές παρατηρήσεις

4.1.

Άρθρο 1, παράγραφος 2

Η ΟΚΕ ζητεί να προσδιορισθεί καλύτερα η « τροποποίηση ενός σχεδίου » με την προσθήκη στο τέλος του κειμένου των λέξεων « ικανή να έχει σημαντικές επιπτώσεις επί του περιβάλλοντος ». Υπενθυμίζεται σχετικά η πρόταση που διατυπώνεται στη γνωμοδότηση της ΟΚΕ () για την « Πρόταση οδηγίας του Συμβουλίου σχετικά με τη συνολική πρόληψη και του ελέγχου της ρύπανσης ».

4.2.

Άρθρα 4 και 5

Η νέα διατύπωση των άρθρων 4 και 5 που βάσει της επικουρικότητας παρέχει μεγάλα περιθώρια διακριτικής ευχέρειας στα κράτη μέλη όσον αφορά τον καθορισμό των ζωνών ειδικής προστασίας και τον προσδιορισμό των ορίων, ενδέχεται να προκαλέσει στρέβλωση του ανταγωνισμού. Για το λόγο αυτό η ΟΚΕ καλεί την Επιτροπή να επιδείξει ιδιαίτερη προσοχή στην πτυχή αυτή, και να διατυπώσει, εφόσον το καλεί η περίσταση, προτάσεις για εναρμόνιση.

4.3.

Άρθρο 8

Η ΟΚΕ ζητεί να ενσωματωθεί ως ακολούθως το κείμενο που προτείνει η Επιτροπή :

« Οι γνώμες και οι πληροφορίες που συγκεντρώνονται βάσει των άρθρων 5, 6 και 7 πρέπει να λαμβάνονται υπόψη και να αξιολογούνται στο πλαίσιο της διαδικασίας για χορήγηση άδειας .»

4.4.

Άρθρο 9

Η ΟΚΕ εκφράζει ικανοποίηση διότι το νέο άρθρο 9, που εγγυάται τη διαφάνεια της διαδικασίας, ενισχύει τις διατάξεις του άρθρου 8 όσον αφορά τη δέουσα συνθεώρηση των γνωμών που συγκεντρώνονται σύμφωνα με τα άρθρα 5, 6 και 7.

4.5.

Παράρτημα Ι, σημείο 6

Η ΟΚΕ ζητεί να γίνει επαλήθευση της ορολογίας που χρησιμοποιήθηκε στις διάφορες γλώσσες για τον ορισμό των « ολοκληρωμένων χημικών εγκαταστάσεων » και ειδικότερα όσον αφορά τις εκφράσεις « γεωγραφική ζώνη », « μονάδες βιομηχανικής παραγωγής » και « συνδέονται λειτουργικά μεταξύ τους ».

4.6.

Παράρτημα II, σημείο 11 α)

Η ΟΚΕ ζητεί να προστεθεί στο κείμενο η λέξη "φορτηγά αυτοκίνητα » με την προσθήκη : « Λεκάνες και υδροσκάλες που προορίζονται για ναυτικούς αγώνες υψηλής ταχύτητας ».

4.7.

Παράρτημα II, σημείο 11 ε)

Η ΟΚΕ ζητεί να προστεθούν οι λέξεις « και άλλα μη σιδηρούχα μέταλλα ».

4.8.

Παράρτημα II bis

Η ΟΚΕ ζητεί να προσδιορισθεί σαφέστερα η πέμπτη περίπτωση διευκρινίζοντας : « κίνδυνος ατυχημάτων που μπορεί να έχουν αξιόλογες αρνητικές επιπτώσεις στον άνθρωπο και/ή στο περιβάλλον ».

4.9.

Παράρτημα III, σημείο 2

Μια πτυχή η οποία, αν ερμηνευόταν με περιοριστικούς όρους, θα μπορούσε να έχει ως αποτέλεσμα ένα περιττό πλεόνασμα παραγωγής χάρτου, είναι εκείνη που συνδέεται με τη διάταξη περί περιγραφής των κυριότερων εναλλακτικών λύσεων. Η διατύπωση θα καθίστατο σαφέστερη, εάν οριζόταν ως εξής : « περιγραφή των κυριότερων και πρακτικότερων εναλλακτικών λύσεων ... », ανάλογα δηλαδή με όσα ορίζονται ήδη στο Παράρτημα ΙΙ της σύμβασης Espoo, σχετικά με την αξιολόγηση των επιπτώσεων στο περιβάλλον σε διαμεθοριακό πλαίσιο.

Βρυξέλλες, 14 Σεπτεμβρίου 1994.

Η Πρόεδρος της

Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής

Susanne TIEMANN

() ΕΕ αριθ. C 130 της 12. 5. 1994, σ. 8.

() ΕΕ αριθ. L 175 της 5. 7. 1985.

() Έγγρ. COM(93) 28 τελικό της 2. 4. 1993.

() ΕΕ αριθ. C 313 της 30. 11. 1992.

() ΕΕ αριθ. C 68 της 24. 3. 1986.

() Έγγρ. COM(88) 338 τελικό της 8. 6. 1988.

() « Πρόταση οδηγίας του Συμβουλίου σχετικά με τη συνολική πρόληψη και τον έλεγχο της ρύπανσης » (ΕΕ αριθ. C 311 της 17. 11. 1993).

() « Πρόταση οδηγίας του Συμβουλίου για τον περιορισμό του κινδύνου σημαντικών ατυχημάτων που είναι συναφή με ορισμένες επικίνδυνες ουσίες » (ΕΕ αριθ. C 106 της 14. 4. 1994).

() Έγγρ. COM(93) 23 της 12. 6. 1992, σελίδες 26 και 27.

() Έγγρ. COM(93) 700 τελικό της 5. 12. 1993.

() ΕΕ αριθ. C 195 της 18. 7. 1994.