32003R0440

Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 440/2003 της Επιτροπής

της 10ης Μαρτίου 2003

για την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΟΚ) αριθ. 2676/90 περί καθορισμού κοινοτικών μεθόδων ανάλυσης που εφαρμόζονται στον οινικό τομέα

Η EΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ

Έχοντας υπόψη:

τη συνθήκη για την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Κοινότητας,

τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1493/1999 του Συμβουλίου, της 17ης Μαΐου 1999, για την κοινή οργάνωση της αμπελοοινικής αγοράς(1), όπως τροποποιήθηκε τελευταία από τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 2585/2001(2), και ιδίως το άρθρο 46 παράγραφος 3 πρώτο εδάφιο,

Εκτιμώντας τα ακόλουθα:

(1) Ο κανονισμός (ΕΟΚ) αριθ. 2676/90 της Επιτροπής(3), όπως τροποποιήθηκε τελευταία από τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1622/2000(4), περιγράφει αυτές τις μεθόδους αναλύσεως στο παράρτημά του.

(2) Έχει αναπτυχθεί και επικυρωθεί σύμφωνα με διεθνώς αναγνωρισμένα κριτήρια μέθοδος αναλύσεως του D-μηλικού οξέος, κατάλληλη για τη μέτρηση χαμηλών περιεκτικοτήτων D-μηλικού οξέος στους οίνους. Η περιγραφή της νέας αυτής μεθόδου υιοθετήθηκε από το Διεθνές Γραφείο Αμπέλου και Οίνου κατά τη γενική συνέλευση του 2002.

(3) Έχει αναπτυχθεί και επικυρωθεί σύμφωνα με διεθνώς αναγνωρισμένα κριτήρια μια νέα αναλυτική μέθοδος εύρεσης του ισοτοπικού λόγου του άνθρακα της αιθανόλης του οίνου ή της αιθανόλης που λαμβάνεται με ζύμωση γλεύκους σταφυλιών, συμπυκνωμένου γλεύκους σταφυλιών και ανακαθαρισμένου συμπυκνωμένου γλεύκους. Η περιγραφή της νέας αυτής μεθόδου υιοθετήθηκε από το Διεθνές Γραφείο Αμπέλου και Οίνου κατά τη γενική συνέλευση του 2001.

(4) Η χρήση των μεθόδων αυτών αναλύσεως μπορεί να διασφαλίσει καλύτερο έλεγχο της ποιότητας και της γνησιότητας των οίνων και να αποφεύγεται να ανακύπτουν διαφορές λόγω της εφαρμογής λιγότερο επακριβών μεθόδων ελέγχου, κυρίως για τον εμπλουτισμό με μείγματα σακχάρων διαφόρων προελεύσεων, και για τον έλεγχο της οξίνισης με μηλικό οξύ των οίνων.

(5) Πρέπει να συμπληρωθεί η υφιστάμενη μέθοδος για τον ποσοτικό προσδιορισμό του D-μηλικού οξέος, που περιγράφεται στο παράρτημα του κανονισμού (ΕΟΚ) αριθ. 2676/90, με την περιγραφή της διαδικασίας που εφαρμόζεται στον προσδιορισμό χαμηλών περιεκτικοτήτων και να εισαχθεί η περιγραφή της νέας ισοτοπικής μεθόδου για τον άνθρακα της αιθανόλης.

(6) Τα μέτρα που προβλέπονται στον παρόντα κανονισμό είναι σύμφωνα με τη γνώμη της επιτροπής διαχείρισης οίνων,

ΕΞΕΔΩΣΕ ΤΟΝ ΠΑΡΟΝΤΑ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟ:

Άρθρο 1

Το παράρτημα του κανονισμού (ΕΟΚ) αριθ. 2676/90 τροποποιείται ως εξής:

1. Στο κεφάλαιο 20 "D-μηλικό οξύ", το σημείο 8 αντικαθίσταται από το κείμενο που του παραρτήματος Ι του παρόντος κανονισμού.

2. Προστίθεται το κεφάλαιο 45 του παραρτήματος ΙΙ του παρόντος κανονισμού.

Άρθρο 2

Ο παρών κανονισμός αρχίζει να ισχύει την έβδομη ημέρα από τη δημοσίευσή του στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Ο παρών κανονισμός είναι δεσμευτικός ως προς όλα τα μέρη του και ισχύει άμεσα σε κάθε κράτος μέλος.

Βρυξέλλες, 10 Μαρτίου 2003.

Για την Επιτροπή

Franz Fischler

Μέλος της Επιτροπής

(1) ΕΕ L 179 της 14.7.1999, σ. 1.

(2) ΕΕ L 345 της 29.12.2001, σ. 10.

(3) ΕΕ L 272 της 3.10.1990, σ. 1.

(4) ΕΕ L 194 της 31.7.2000, σ. 1.

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ I

"8. ΠΟΣΟΤΙΚΟΣ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΤΟΥ D-ΜΗΛΙΚΟΥ ΟΞΕΟΣ (D(+)-ΜΗΛΙΚΟ), ΣΤΟΥΣ ΟΙΝΟΥΣ ΓΙΑ ΧΑΜΗΛΕΣ ΠΕΡΙΕΚΤΙΚΟΤΗΤΕΣ

8.1. Πεδίο εφαρμογής

Η περιγραφόμενη μέθοδος εφαρμόζεται στον ποσοτικό προσδιορισμό, με την ενζυματική οδό, του D-μηλικού οξέος των οίνων με περιεκτικότητες κάτω των 50 mg/l.

8.2. Αρχή

Η αρχή της μεθόδου περιγράφεται στο σημείο 1. Ο σχηματισμός NADH, μετρούμενος από την αύξηση της απορρόφησης σε μήκος κύματος 340 nm, είναι ανάλογος με την υπάρχουσα ποσότητα D-μηλικού, μετά την εισαγωγή στην κυψελίδα μέτρησης ποσότητας D-μηλικού οξέος ισοδύναμης με 50 mg/l.

8.3. Αντιδραστήρια

Διάλυμα D-μηλικού οξέος 0,199 g/l, πέραν των αντιδραστηρίων που αναφέρονται στο σημείο 2.

8.4. Εξοπλισμός

Ο εξοπλισμός αναγράφεται στο σημείο 3.

8.5. Παρασκευή του δείγματος

Η παρασκευή του δείγματος περιγράφεται στο σημείο 4.

8.6. Τρόπος εργασίας

Ο τρόπος εργασίας αναφέρεται στο σημείο 5, αλλά με την εισαγωγή στην κυψελίδα μέτρησης ποσότητας D-μηλικού οξέος ισοδύναμης με 50 mg/l (εισαγωγή 0,025 ml διαλύματος D-μηλικού οξέος 0,199 g/l, με αντικατάσταση ισοδύναμου όγκου νερού)· οι λαμβανόμενες τιμές είναι κάτω των 50 mg/l.

8.7. Εσωτερική επικύρωση

Στον πίνακα που ακολουθεί δίνεται μία σύνοψη του φακέλου εσωτερικής επικύρωσης της μεθόδου προσδιορισμού του D-μηλικού οξέος μετά την προσθήκη προηγουμένως 50 mg/l του ισομερούς αυτού.

>ΘΕΣΗ ΠΙΝΑΚΑ>"

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ II

"45. ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΙΣΟΤΟΠΙΚΟΥ ΛΟΓΟΥ 13C/12C ΜΕ ΦΑΣΜΑΤΟΜΕΤΡΙΑ ΙΣΟΤΟΠΙΚΗΣ ΜΑΖΑΣ ΤΗΣ ΑΙΘΑΝΟΛΗΣ ΤΟΥ ΟΙΝΟΥ Ή ΤΗΣ ΑΙΘΑΝΟΛΗΣ ΠΟΥ ΛΑΜΒΑΝΕΤΑΙ ΜΕ ΖΥΜΩΣΗ ΓΛΕΥΚΟΥΣ, ΣΥΜΠΥΚΝΩΜΕΝΟΥ ΓΛΕΥΚΟΥΣ Ή ΑΝΑΚΑΘΑΡΙΣΜΕΝΟΥ ΣΥΜΠΥΚΝΩΜΕΝΟΥ ΓΛΕΥΚΟΥΣ

1. ΠΕΔΙΟ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ

Η μέθοδος επιτρέπει τη μέτρηση του ισοτοπικού λόγου 13C/12C της αιθανόλης του οίνου και εκείνου της αιθανόλης που λαμβάνεται από ζύμωση προϊόντων προερχόμενων από σταφύλια (γλεύκος, συμπυκνωμένο γλεύκος, ανακαθαρισμένο συμπυκνωμένο γλεύκος).

2. ΚΑΝΟΝΙΣΤΙΚΕΣ ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ

ISO: 5725:1994 'Πιστότητα μεθόδων δοκιμής: Προσδιορισμός της επαναληψιμότητας και της αναπαραγωγιμότητας τυποποιημένης μεθόδου δοκιμής με διεργαστηριακές δοκιμές.'

V-PDB: Vienna-Pee-Dee Belemnite (RPDB = 0,0112372).

Μέθοδος 8 του παραρτήματος του παρόντος κανονισμού: 'Ανίχνευση του εμπλουτισμού γλευκών, συμπυκνωμένων γλευκών, ανακαθαρισμένων συμπυκνωμένων γλευκών και οίνων με εφαρμογή της μεθόδου του πυρηνικού μαγνητικού συντονισμού του δευτερίου (RMN-FINS).'

3. ΟΡΟΙ ΚΑΙ ΟΡΙΣΜΟΙ

13C/12C: Λόγος των ισοτόπων άνθρακα 13 (13C) και άνθρακα 12 (12C) για ένα δεδομένο δείγμα.

δ13C: Περιεκτικότητα σε άνθρακα 13 (13C) εκφρασμένη επί τοις χιλίοις ([permil ]).

RMN-FINS: Ειδική φυσική ισοτοπική κλασμάτωση (Fractionnement Isotopique Naturel Spécifique) μελετώμενη με πυρηνικό μαγνητικό συντονισμό.

V-PDB: Vienna Pee Dee Belemnite. Το PDB, πρωτογενές υλικό αναφοράς για τη μέτρηση των φυσικών διακυμάνσεων των ισοτοπικών περιεκτικοτήτων σε άνθρακα 13, ήταν ανθρακικό ασβέστιο προερχόμενο από ρύγχος βελεμνίτη της κρητιδικής περιόδου του γεωλογικού σχηματισμού Pee-Dee της Νότιας Καρολίνας (ΗΠΑ). Ο ισοτοπικός του λόγος 13C/12C ή RPDB είναι RPDB = 0,0112372. Το PDB έχει εξαντληθεί από καιρό αλλά παραμένει το πρωτογενές σημείο αναφοράς για την έκφραση των φυσικών διακυμάνσεων των ισοτοπικών περιεκτικοτήτων σε άνθρακα 13, στη βάση του οποίου βαθμονομούνται τα υλικά αναφοράς που είναι διαθέσιμα στο Διεθνή Οργανισμό Ατομικής Ενέργειας (IAEA) στη Βιέννη (Αυστρία). Οι ισοτοπικοί προσδιορισμοί των φυσικών υλικών σε άνθρακα 13 εκφράζονται, λοιπόν, κατά σύμβαση, σε σχέση με το V-PDB.

m/z: Λόγος μάζας προς φορτίο.

4. ΑΡΧΗ

Κατά τη φωτοσύνθεση, η αφομοίωση του διοξειδίου του άνθρακα από τα φυτά γίνεται σύμφωνα με δύο βασικούς τύπους μεταβολισμού που είναι οι μεταβολισμοί C3 (κύκλος Calvin) και C4 (Hatch και Slack). Οι δύο αυτοί μηχανισμοί φωστοσύνθεσης παρουσιάζουν διαφορετική ισοτοπική κλασμάτωση. Έτσι, τα προϊόντα που προέρχονται από φυτά C4, όπως τα σάκχαρα και η αλκοόλη που προέρχεται από ζύμωση, παρουσιάζουν περιεκτικότητες σε άνθρακα 13 υψηλότερες από εκείνες των ομολόγων τους που προέρχονται από φυτά C3.Τα περισσότερα φυτά, όπως η άμπελος και τα ζαχαρότευτλα, ανήκουν στην ομάδα C3. Το σακχαροκάλαμο και ο αραβόσιτος ανήκουν στην ομάδα C4. Η μέτρηση της περιεκτικότητας σε άνθρακα 13 επιτρέπει συνεπώς την ανίχνευση και η αξιολόγηση του σακχάρου προελεύσεως C4 (σακχαροκάλαμο ή ισογλυκόζη αραβοσίτου) προστεθειμένου σε προϊόντα προερχόμενα από σταφύλι (γλεύκος, οίνοι κ.λπ.). Ο συνδυασμός των πληροφοριών σχετικά με την περιεκτικότητα σε άνθρακα 13 με εκείνες που λαμβάνονται από την RMN-FINS επιτρέπουν επίσης τον ποσοτικό προσδιορισμό της προσθήκης μειγμάτων σακχάρων ή αλκοολών προερχόμενων από φυτά C3 και C4.

Η περιεκτικότητα σε άνθρακα 13 προσδιορίζεται από το διοξείδιο του άνθρακα που προκύπτει από την πλήρη καύση του δείγματος. Οι συγκεντρώσεις των κύριων ισοτοπομερών με μάζες 44 (12C16O2), 45 (13C16O2 και 12C17O16O) και 46 (12C16O18O), που προκύπτουν από τους διάφορους δυνατούς συνδυασμούς των ισοτόπων 18O, 17O, 16O, 13C και 12C, προσδιορίζονται από τα ιονικά ρεύματα που μετρώνται σε τρεις διαφορετικούς συλλεκτήρες φασματοφωτομέτρου ισοτοπικής μάζας. Οι συνεισφορές των ισοτοπομερών 13C17O16O και 12C17O2 μπορούν να αγνοηθούν λόγω της πολύ χαμηλής συγκεντρώσεώς τους. Το ιονικό ρεύμα για m/z = 45 διορθώνεται κατά τη συνεισφορά του 12C17O16O που υπολογίζεται συναρτήσει της εντάσεως του ρεύματος που μετριέται για m/z = 46, λαμβάνοντας υπόψη της σχετικές συγκεντρώσεις των 18O και 17O (διόρθωση Craig). Η σύγκριση με ένα υλικό αναφοράς βαθμονομημένο έναντι του διεθνούς σημείου αναφοράς V-PDB επιτρέπει τον υπολογισμό της περιεκτικότητας σε άνθρακα 13 στη σχετική κλίμακα δ13C.

5. ΑΝΤΙΔΡΑΣΤΗΡΙΑ

Τα υλικά και τα αναλώσιμα εξαρτώνται από τον εξοπλισμό (σημείο 6) που χρησιμοποιείται από το εργαστήριο. Τα συστήματα που χρησιμοποιούνται εν γένει είναι εκείνα που βασίζονται στον στοιχειακό αναλύτη. Ο τελευταίος μπορεί να φέρει επίσης εξοπλισμό για την εισαγωγή δειγμάτων τοποθετημένων σε σφραγισμένες μεταλλικές κάψες, ή για την έγχυση υγρών δειγμάτων διαμέσου ενός διαφράγματος με τη βοήθεια μιας σύριγγας.

Ανάλογα με τον τύπο των χρησιμοποιούμενων οργάνων, μπορούν να χρησιμοποιηθούν τα ακόλουθα υλικά αναφοράς, αντιδραστήρια και αναλώσιμα:

- Υλικά αναφοράς

- Διαθέσιμα στον IAEA:

>ΘΕΣΗ ΠΙΝΑΚΑ>

- Διαθέσιμα στο IRMM της Geel (B) (Institut des Matériaux et Mesures de Référence):

>ΘΕΣΗ ΠΙΝΑΚΑ>

- Τυποποιημένο δείγμα εργασίας με γνωστή σχέση 13C/12C βαθμονομημένο έναντι των διεθνών υλικών αναφοράς.

- Ο κατωτέρω κατάλογος αναλωσίμων προορίζεται για τα συστήματα συνεχούς ροής:

- ήλιο για ανάλυση (CAS 07440-59-7),

- οξυγόνο για ανάλυση (CAS 07782-44-7),

- διοξείδιο του άνθρακα για ανάλυση, χρησιμοποιούμενο ως δευτερογενές αέριο αναφοράς για την περιεκτικότητα σε άνθρακα 13 (CAS 00124-38-9),

- αντιδραστήριο οξείδωσης για τον φούρνο του συστήματος καύσεως, όπως π.χ. οξείδιο χαλκού (ΙΙ) για στοιχειακή ανάλυση (CAS 1317-38-0),

- ξηραντικό για την απομάκρυνση του νερού που παράγεται κατά την καύση, π.χ. ανυδρόνη για στοιχειακή ανάλυση (υπερχλωρικό μαγνήσιο) (CAS 10034-81-8). (Μη αναγκαίο σε περιπτώσεις εξοπλισμών εφοδιασμένων με σύστημα απομάκρυνσης του νερού με κρυοπαγίδευση ή με επιλετικώς διαπερατά τριχοειδή).

6. ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΥΛΙΚΟ

6.1. Φασματοφωτόμετρο μάζας ισοτοπικού λόγου (SMRI)

Φασματοφωτόμετρο μάζας ισοτοπικού λόγου (SMRI), που επιτρέπει τον προσδιορισμό της σχετικής περιεκτικότητας σε 13C του φυσικώς απαντώμενου αερίου CO2 με εσωτερική ακρίβεια 0,05 [permil ] ή καλύτερα εκφρασμένη σε σχετική τιμή (σημείο 9). Η εσωτερική ακρίβεια ορίζεται εδώ ως η διαφορά μεταξύ δύο μετρήσεων του ίδιου δείγματος CO2.Το φασματοφωτόμετρο μάζας, που προορίζεται για τη μέτρηση των ισοτοπικών λόγων, φέρει εν γένει τριπλό συλλεκτήρα για την ταυτόχρονη μέτρηση των εντάσεων για m/z = 44, 45 και 46. Το φασματοφωτόμετρο μάζας ισοτοπικού λόγου πρέπει, είτε να φέρει σύστημα διπλής εισαγωγής, για τη μέτρηση εναλλάξ του άγνωστου δείγματος και ενός δείγματος αναφοράς, είτε να χρησιμοποιεί ολοκληρωμένο σύστημα που πραγματοποιεί την ποσοτική καύση των δειγμάτων και διαχωρίζει το διοξείδιο του άνθρακα από άλλα προϊόντα καύσεως πριν από τη μέτρηση στο φασματοφωτόμετρο μάζας.

6.2. Εξοπλισμός καύσεως

Εξοπλισμός καύσεως κατάλληλος για την ποσοτική μετατροπή της αιθανόλης σε διοξείδιο του άνθρακα και την απομάκρυνση όλων των υπόλοιπων προϊόντων καύσεως, συμπεριλαμβανομένου του νερού, χωρίς καμία ισοτοπική κλασμάτωση. Ο εξοπλισμός μπορεί να είναι, είτε σύστημα συνεχούς ροής ενιαίο με τη συσκευή φασματοφωτομετρίας μάζας (6.2.1), είτε αυτόνομο σύστημα καύσεως (6.2.2). Ο εξοπλισμός πρέπει να επιτρέπει τη λήψη ακρίβειας τουλάχιστον ισοδύναμης με εκείνη που αναφέρεται στο (σημείο 11).

6.2.1. Συστήματα συνεχούς ροής

Τα συστήματα αυτά συνίστανται είτε από διάταξη στοιχειακής ανάλυσης, είτε από αέριο χρωματογράφο εφοδιασμένο με σύστημα καύσεως εν σειρά.

Για συστήματα που είναι εξοπλισμένα κατάλληλα για την εισαγωγή δειγμάτων που περιέχονται σε μεταλλικές κάψες, χρησιμοποιείται το ακόλουθο εργαστηριακό υλικό:

- ογκομετρική μικροσύριγγα ή μικροσιφώνιο με κατάλληλους κώνους,

- ζυγαριά με κλίμακα ανάγνωσης έως 1 μg ή καλύτερη,

- λαβίδα για τοποθέτηση σε κάψα,

- κάψες κασσιτέρου για υγρά δείγματα,

- κάψες κασσιτέρου για στερεά δείγματα.

Σημείωση:

Για τον περιορισμό των κινδύνων εξάτμισης των δειγμάτων αιθανόλης, στις κάψες είναι δυνατόν να τοποθετείται απορροφητικό υλικό (π.χ. chromosorb W 45-60 mesh) για το οποίο θα έχει ελεγχθεί προηγουμένως με λευκή μέτρηση, ότι δεν περιέχει σημαντική ποσότητα άνθρακα που μπορεί να αλλοιώσει τις μετρήσεις.

Κατά τη χρησιμοποίηση διάταξης στοιχειακής ανάλυσης εφοδιασμένης με εγχυτήρα για υγρά ή στην περίπτωση συστήματος προετοιμασίας με χρωματογραφία-καύση, χρησιμοποιείται το ακόλουθο εργαστηριακό υλικό:

- σύριγγα για υγρά,

- φιαλίδια εφοδιασμένα με σύστημα στεγανού κλεισίματος και με αδρανή διαφράγματα.

Τα αναφερόμενα στους παραπάνω καταλόγους υλικά εργαστηρίου αποτελούν απλώς παραδείγματα και μπορούν να αντικατασταθούν από άλλα υλικά ισοδύναμης απόδοσης ανάλογα με τον τύπο του εξοπλισμού καύσεως και φασματοφωτομετρίας μάζας που χρησιμοποιείται από το εργαστήριο.

6.2.2. Αυτόνομα συστήματα προετοιμασίας

Σε αυτή την περίπτωση, τα δείγματα διοξειδίου του άνθρακα που προκύπτουν από την καύση των προς ανάλυση δειγμάτων και των δειγμάτων αναφοράς συλλέγονται σε φύσιγγες που στη συνέχεια τοποθετούνται στο διπλό σύστημα εισόδου του φασματοφωτομέτρου για την ισοτοπική ανάλυση. Μπορούν να χρησιμοποιηθούν διάφοροι τύποι εξοπλισμού καύσεως που περιγράφονται στην βιβλιογραφία:

- κλειστό σύστημα καύσεως με κυκλοφορία αέριου οξυγόνου,

- στοιχειακός αναλυτής με ροή ηλίου και οξυγόνου,

- γυάλινη σφραγισμένη φύσιγγα πεπληρωμένη με οξείδιο του χαλκού (ΙΙ) ως μέσο οξειδώσεως.

7. ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ ΤΩΝ ΔΕΙΓΜΑΤΩΝ ΓΙΑ ΔΟΚΙΜΗ

Η αιθανόλη πρέπει να παραλαμβάνεται από τον οίνο πριν από τον ισοτοπικό προσδιορισμό. Η παραλαβή αυτή πραγματοποιείται με απόσταξη του οίνου όπως περιγράφεται στο σημείο 3.1 της μεθόδου αριθ. 8 (RMN-FINS).

Στην περίπτωση του γλεύκους σταφυλιών, του συμπυκνωμένου γλεύκους σταφυλιών και του ανακαθαρισμένου γλεύκους σταφυλιών, τα σάκχαρα πρέπει να ζυμώνονται καταρχήν προς αιθανόλη, όπως περιγράφεται στο σημείο 3.2 της μεθόδου αριθ. 8.

8. ΤΡΟΠΟΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

Όλα τα προπαρασκευαστικά στάδια πρέπει να εκτελούνται χωρίς καμία σημαντική απώλεια αιθανόλης από εξάτμιση που θα άλλαζε την ισοτοπική σύσταση του δείγματος.

Η περιγραφή που ακολουθεί αναφέρεται σε διαδικασίες που χρησιμοποιούνται γενικά για την καύση των δειγμάτων αιθανόλης με τη βοήθεια εμπορικών αυτόματων συστημάτων καύσεως. Κάθε άλλη μέθοδος που διασφαλίζει ότι το δείγμα αιθανόλης μετατρέπεται ποσοτικά σε διοξείδιο του άνθρακα χωρίς καμία απώλεια αιθανόλης από εξάτμιση μπορεί να είναι κατάλληλη για την παρασκευή του διοξειδίου του άνθρακα για την ισοτοπική ανάλυση.

Πειραματική διαδικασία στηριζόμενη στη χρήση στοιχειακού αναλυτή:

α) Τοποθέτηση σε κάψα των δειγμάτων

- χρήση κατάλληλων καψών, λαβίδας και δίσκου παρασκευής,

- λήψη κάψας κατάλληλων διαστάσεων με τη βοήθεια της λαβίδας,

- εισαγωγή του αναγκαίου όγκου υγρού στην κάψα με τη βοήθεια του μικροσιφωνίου,

- Σημείωση:

Για τη λήψη 2 mg άνθρακα χρειάζονται 3,84 mg απόλυτης αιθανόλης ή 4,17 mg αποστάγματος με αλκοολικό τίτλο 92 % m/m. Η κατάλληλη ποσότητα αποστάγματος πρέπει να υπολογίζεται με τον ίδιο τρόπο ανάλογα με την ποσότητα άνθρακα που είναι αναγκαία σύμφωνα με την ευαισθησία της συσκευής φασματοφωτομετρίας μάζας,

- ξανακλείσιμο της κάψας με τη βοήθεια των λαβίδων,

- κάθε κάψα πρέπει να κλείνεται απολύτως στεγανά. Σε αντίθετη περίπτωση, πρέπει να απορρίπτεται και να ετοιμάζεται μια νέα κάψα,

- για κάθε δείγμα, ετοιμάζονται δύο κάψες,

- οι κάψες τοποθετούνται στο κατάλληλο σημείο στο δίσκο του αυτόματου δειγματολήπτη του στοιχειακού αναλυτή. Κάθε κάψα πρέπει να ταυτοποιείται προσεκτικά με έναν αριθμό σειράς,

- συστηματική τοποθέτηση των καψών που περιέχουν τα δείγματα αναφοράς στην αρχή και στο τέλος της σειράς των δειγμάτων,

- τακτική εισαγωγή των δειγμάτων ελέγχου στη σειρά δειγμάτων.

β) Έλεγχος και ρύθμιση του στοιχειακού αναλυτή και φασματοφωτομετρίας μάζας

- ρύθμιση της θερμοκρασίας των φούρνων του στοιχειακού αναλυτή και των ροών αερίων ηλίου και οξυγόνου για την άριστη καύση του δείγματος,

- έλεγχος απουσίας διαφυγών στο σύστημα στοιχειακής ανάλυσης και φασματοφωτομετρίας μάζας (π.χ. ελέγχοντας το ιονικό ρεύμα για m/z = 28 αντιστοιχούν σε N2),

- ρύθμιση του φασματοφωτομέτρου μάζας για τη μέτρηση των εντάσεων των ιονικών ρευμάτων για m/z = 44, 45 και 46,

- έλεγχος του συστήματος με τη βοήθεια γνωστών δειγμάτων ελέγχου πριν από την έναρξη των μετρήσεων στα δείγματα.

γ) Διενέργεια μιας σειράς μετρήσεων

Εισάγονται διαδοχικά τα δείγματα που είναι τοποθετημένα στον αυτόματο δειγματολήπτη του στοιχειακού αναλυτή (ή του χρωματογράφου). Το διοξείδιο του άνθρακα κάθε καύσεως δείγματος εκλούζεται προς το φασματοφωτόμετρο μάζας που μετράει τα ιονικά ρεύματα. Ο συνδεδεμένος με το όργανο υπολογιστής καταγράφει τις εντάσεις των ιονικών ρευμάτων και υπολογίζει τις τιμές δ για κάθε δείγμα (σημείο 9).

9. ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ

Αντικείμενο της μεθόδου είναι η μέτρηση του ισοτοπικού λόγου 13C/12Cτης αιθανόλης που παραλαμβάνεται από τον οίνο ή από προϊόντα προερχόμενα από σταφύλια μετά ζύμωση. Ο ισοτοπικός λόγος 13C/12Cμπορεί να εκφράζεται από την απόκλισή του σε σχέση με ένα δείγμα αναφοράς. Υπολογίζεται κατόπιν η απόκλιση του ισοτόπου άνθρακα 13 (δ 13C) σε κλίμακα δέλτα ανά χίλια (δ/1000) δια συγκρίσεως των αποτελεσμάτων που λαμβάνονται για το προς μέτρηση δείγμα με εκείνα του δείγματος αναφοράς, όπου το τελευταίο έχει προηγουμένως βαθμονομηθεί σε σχέση με το πρωτογενές διεθνές σημείο αναφοράς (V-PDB). Οι τιμές δ 13C εκφράζονται σε σχέση με το δείγμα αναφοράς με τον τύπο:

δ13Cech/ref [permil ] = 1000 × (Rech- Rref)/Rref

όπου Rech και Rref είναι αντίστοιχα οι ισοτοπικοί λόγοι 13C/12C του δείγματος και εκείνοι του διοξειδίου του άνθρακα που χρησιμοποιείται ως αέριο αναφοράς.

Οι τιμές δ 13C εκφράζονται κατόπιν σε σχέση με το V-PDB με τον τύπο:

δ13Cech/V - PDB [permil ] = δ13Cech/ref + δ13Cref/V - PDB + (δ13Cech/ref × δ13Cref/V-PDB)/1000,

όπου δ13Cref/V-PDB είναι η προηγουμένως προσδιορισθείσα ισοτοπική απόκλιση για το δείγμα αναφοράς έναντι του V-PDB.

Κατά την εν σειρά μέτρηση, μπορεί να παρατηρηθούν μικρές αποκλίσεις οφειλόμενες σε διακύμανση των συνθηκών των οργάνων. Στην περίπτωση αυτή, οι δ 13C των δειγμάτων πρέπει να διορθώνονται συναρτήσει της διαφοράς της τιμής δ13C που μετριέται για το τυποποιημένο δείγμα εργασίας και της πραγματικής του τιμής, όπως έχει διακριβωθεί προηγουμένως έναντι του V-PDB σε σύγκριση με ένα από τα υλικά διεθνούς αναφοράς. Μεταξύ δύο μετρήσεων του τυποποιημένου δείγματος εργασίας, η απόκλιση, και συνεπώς η προς εφαρμογή διόρθωση στα αποτελέσματα των δειγμάτων, μπορεί να θεωρηθούν ως γραμμικές. Το τυποποιημένο δείγμα εργασίας πρέπει να μετριέται στην αρχή και στο τέλος κάθε σειράς δειγμάτων. Στη συνέχεια, μπορεί για κάθε δείγμα να υπολογιστεί η σχετική διόρθωση με τη βοήθεια γραμμικής παρεμβολής.

10. ΔΙΑΣΦΑΛΙΣΗ ΚΑΙ ΕΛΕΓΧΟΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ

Ελέγχεται μήπως η τιμή 13C για το δείγμα αναφοράς διαφέρει άνω του 0,5 [permil ] από την αποδεκτή τιμή. Σε καταφατική περίπτωση, πρέπει να ελέγχονται και, ενδεχομένως, να επαναπροσαρμόζονται οι ρυθμίσεις του φασματοφωτομέτρου.

Για κάθε δείγμα ελέγχεται ότι η διαφορά αποτελεσμάτων μεταξύ των δύο διαδοχικά επιτυχώς εξετασθεισών καψών είναι κατώτερη του 0,3 [permil ]. Το τελικό αποτέλεσμα για ένα δεδομένο δείγμα είναι τότε η μέση τιμή των δύο καψών. Εάν η απόκλιση είναι μεγαλύτερη του 0,3 [permil ], η μέτρηση πρέπει να επαναλαμβάνεται.

Ο έλεγχος της σωστής λειτουργίας της μέτρησης μπορεί να βασίζεται στην ένταση του ιονικού ρεύματος m/z = 44 που είναι ανάλογη με την εγχυόμενη ποσότητα άνθρακα στο στοιχειακό αναλύτη. Υπό σταθερές συνθήκες, η ένταση του ιονικού αυτού ρεύματος θα πρέπει να είναι πρακτικώς σταθερή για τα αναλυόμενα δείγματα. Τυχόν σημαντική απόκλιση πρέπει να δημιουργεί υποψίες εξάτμισης αιθανόλης (π.χ. ατελώς σφραγισμένη κάψα) ή ακόμη αστάθειας του στοιχειακού αναλυτή ή του φασματοφωτόμετρου μάζας.

11. ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΑΠΟΔΟΣΗΣ ΤΗΣ ΜΕΘΟΔΟΥ (Ακρίβεια)

Μια πρώτη συλλογική μελέτη (σημείο 11.1) έχει πραγματοποιηθεί σε αποστάγματα που περιείχαν αλκοόλες οινικής προελεύσεως και αλκοόλες σακχαροκαλάμου και σακχαροτεύτλου, καθώς και διάφορα μείγματα των τριών αυτών προελεύσεων. Δεδομένου ότι στη μελέτη αυτή δεν ελήφθη υπόψη το στάδιο της απόσταξης, ελήφθησαν επίσης υπόψη και συμπληρωματικές πληροφορίες προερχόμενες από άλλες διεργαστηριακές δοκιμές πραγματοποιηθείσες σε οίνους (σημείο 11.2), και κυρίως κύκλους δοκιμών ικανοτήτων (σημείο 11.3) για τις ισοτοπικές μετρήσεις. Τα αποτελέσματα καταδεικνύουν ότι τα διάφορα με ικανοποιητικές συνθήκες χρησιμοποιούμενα συστήματα απόσταξης, και ιδίως εκείνα που εφαρμόζονται για τις μετρήσεις RMN-FINS, δεν επιφέρουν σημαντική διακύμανση στους προσδιορισμούς δ13C της αιθανόλης του οίνου. Οι σημειούμενες παράμετροι πιστότητας για τους οίνους είναι σχεδόν ίδιες με εκείνες που ελήφθησαν κατά τη συλλογική μελέτη (σημείο 11.1) στα αποστάγματα.

11.1. Συλλογική μελέτη στα αποστάγματα

Έτος διεργαστηριακών δοκιμών: 1996

Αριθμός εργαστηρίων: 20

Αριθμός δειγμάτων: έξι δείγματα με διπλό τυφλό

Ανάλυση: δ 13C της αιθανόλης

>ΘΕΣΗ ΠΙΝΑΚΑ>

>ΘΕΣΗ ΠΙΝΑΚΑ>

11.2. Διεργαστηριακή μελέτη σε δύο οίνους και μια αλκοόλη

Έτος διεργαστηριακών δοκιμών: 1996

Αριθμός εργαστηρίων: 14 για την απόσταξη των οίνων από τα οποία επτά και για τη μέτρηση της δ 13C της οινικής αλκοόλης,

οκτώ για τη μέτρηση της δ 13C του δείγματος αλκοόλης.

Αριθμός δειγμάτων: τρία (λευκός οίνος ΑΟΤ 9,3 % vol., λευκός οίνος ΑΟΤ 9,6 % vol. και αλκοόλη αλκοομετρικού τίτλου 93 % m/m).

Ανάλυση: δ 13C της αιθανόλης

>ΘΕΣΗ ΠΙΝΑΚΑ>

Από τα συμμετάσχοντα εργαστήρια χρησιμοποιήθηκαν διάφορα συστήματα απόσταξης. Οι ισοτοπικοί προσδιορισμοί δ 13C που πραγματοποιήθηκαν σε ένα μόνο εργαστήριο στο σύνολο των αποσταγμάτων που επιστράφηκαν από τους συμμετέχοντες δεν εμφανίζουν καμία εκτρεπόμενη τιμή ούτε τιμή σημαντικώς διακρινόμενη των μέσων τιμών. Η διασπορά των αποτελεσμάτων (S2 = 0,0059) είναι συγκρίσιμη με τις διασπορές επαναληψιμότητας Sr2 της συλλογικής μελέτης για τα αποστάγματα (σημείο 11.1).

11.3. Αποτελέσματα κύκλων δοκιμών ικανοτήτων για ισοτοπικές δοκιμές

Από το Δεκέμβριο του 1994, οργανώνονται τακτικά κύκλοι διεθνών δοκιμών ικανοτήτων για ισοτοπικούς προσδιορισμούς στους οίνους και στις αλκοόλες (αποστάγματα ΑΟΤ 96 % vol.). Τα αποτελέσματα επιτρέπουν στα συμμετέχοντα εργαστήρια να ελέγχουν την ποιότητα των αναλύσεών τους. Η στατιστική επεξεργασία των αποτελεσμάτων παρέχει τη δυνατότητα εκτίμησης της μεταβλητότητας των προσδιορισμών υπό συνθήκες αναπαραγωγιμότητας και, κατά συνέπεια, εκτίμησης των παραμέτρων διασποράς και ορίου αναπαραγωγιμότητας. Τα ληφθέντα αποτελέσματα για τους προσδιορισμούς δ 13C της αιθανόλης των οίνων και αποσταγμάτων συνοψίζονται στον πίνακα που ακολουθεί:

>ΘΕΣΗ ΠΙΝΑΚΑ>

Ν αριθμός συμμετασχόντων εργαστηρίων.

11.4. Όρια επαναληψιμότητας και αναπαραγωγιμότητας

Τα δεδομένα των διαφόρων διεργαστηριακών κύκλων δοκιμών που εμφαίνονται στους προηγούμενους πίνακες επιτρέπουν, λοιπόν, τον καθορισμό για την παρούσα μέθοδο, συμπεριλαμβανομένου και του σταδίου της απόσταξης, των ακόλουθων ορίων επαναληψιμότητας και αναπαραγωγιμότητας:

όριο επαναληψιμότητας r: 0,24,

όριο αναπαραγωγιμότητας R: 0,6."