32003D0088

Απόφαση της Επιτροπής

της 13ης Νοεμβρίου 2002

για τις ενισχύσεις που χορηγούνται στους αλιείς και στους οστρακοκαλλιεργητές ως επακόλουθο της ρύπανσης από γλοιούς και των τεχνικών διακοπών της αλιείας στην Αδριατική θάλασσα το έτος 2000

[κοινοποιηθείσα υπό τον αριθμό Ε(2002) 4365]

(Το κείμενο στην ιταλική γλώσσα είναι το μόνο αυθεντικό)

(Κείμενο που παρουσιάζει ενδιαφέρον για τον ΕΟΧ)

(2003/88/ΕΚ)

Η ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ,

Έχοντας υπόψη:

τη συνθήκη για την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Κοινότητας, και ιδίως το άρθρο 88 παράγραφος 2 πρώτο εδάφιο,

τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 659/1999 του Συμβουλίου, της 22ας Μαρτίου 1999, για τη θέσπιση λεπτομερών κανόνων εφαρμογής του άρθρου 88 της συνθήκης ΕΚ, και ιδίως το άρθρο 14(1),

Αφού κάλεσε τους ενδιαφερόμενους να υποβάλουν τις παρατηρήσεις τους σύμφωνα με το άρθρο 88 παράγραφος 2 πρώτο εδάφιο και έχοντας υπόψη τις παρατηρήσεις αυτές,

Εκτιμώντας τα ακόλουθα:

I

ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ

(1) Με επιστολή της 26ης Σεπτεμβρίου 2000, η οποία παραλήφθηκε στις 28 Σεπτεμβρίου, η μόνιμη αντιπροσωπεία της Ιταλίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση κοινοποίησε στην Επιτροπή το κείμενο σχεδίου νομοθετικού διατάγματος σχετικά με διάφορα επείγοντα μέτρα στους τομείς των οδικών μεταφορών και της αλιείας. Το κείμενο προβλέπει τη θέσπιση διαφόρων διατάξεων υπέρ των δύο αυτών τομέων και, μεταξύ των μέτρων αυτών, στο άρθρο 4 του νομοθετικού αυτού διατάγματος παράγραφοι 1 έως 4 και 6 έως 10 περιλαμβάνονται, μέτρα αποζημίωσης υπέρ των αλιέων και των οστρακοκαλλιεργητών της Αδριατικής. Τα μέτρα αυτά καταχωρήθηκαν ως ενίσχυση κοινοποιηθείσα με αριθ. N 159C/2000.

(2) Στη συνέχεια οι ιταλικές αρχές διαβίβασαν, με επιστολή της 2ας Οκτωβρίου 2000, το κείμενο του εν λόγω νομοθετικού διατάγματος (νομοθετικό διάταγμα αριθ. 265, της 26ης Σεπτεμβρίου 2000), το οποίο δημοσιεύθηκε στην Επίσημη Εφημερίδα της Ιταλίας στις 27 Σεπτεμβρίου 2000. Από τις ιταλικές αρχές ζητήθηκαν συμπληρωματικές πληροφορίες τέσσερις φορές με τις επιστολές της 23ης Νοεμβρίου 2000 και της 20ής Φεβρουαρίου, της 30ής Μαΐου και της 5ης Ιουλίου 2001, στις οποίες δόθηκε απάντηση με τις επιστολές της 5ης Φεβρουαρίου, 2ας Μαΐου, 31ης Μαΐου και της 24ης Ιουλίου 2001. Μεταξύ των πληροφοριών που διαβιβάστηκαν περιλαμβάνονταν ειδικότερα, στην επιστολή της 5ης Φεβρουαρίου 2001, ο νόμος αριθ. 343, της 23ης Νοεμβρίου 2000 (μετατροπή του νομοθετικού διατάγματος αριθ. 265 σε νόμο), ο οποίος δημοσιεύτηκε στην Επίσημη Εφημερίδα στις 25 Νοεμβρίου 2000 καθώς επίσης τρία διατάγματα του Υπουργού Γεωργίας και Δασών, της 19ης Ιουλίου, της 3ης Αυγούστου και της 22ας Δεκεμβρίου 2000 αντίστοιχα, τα οποία περιέχουν τις σχετικές διατάξεις εφαρμογής.

(3) Τα διατάγματα της 3ης Αυγούστου και της 22ας Δεκεμβρίου 2000, όπου περιλαμβάνονταν οι συγκεκριμένοι τρόποι αποζημίωσης ήταν άμεσης εφαρμογής. Επιπλέον, δεδομένου ότι καμία διάταξη δεν απαιτούσε προηγούμενη έγκριση από την Επιτροπή για να τεθούν σε εφαρμογή ο νόμος και οι διατάξεις εφαρμογής, τα μέτρα αυτά ήταν δυνατό να πραγματοποιηθούν άμεσα. Για το λόγο αυτό στις 9 Φεβρουαρίου 2001 ο φάκελος μεταφέρθηκε στις μη κοινοποιηθείσες ενισχύσεις με αριθ. NN 12/2001.

(4) Με επιστολή C(2001) 3465, της 13ης Νοεμβρίου 2001, η Επιτροπή γνωστοποίησε στην Ιταλία ότι, ενώ η αποζημίωση υπέρ των αλιέων για τις διακοπές της αλιείας που πραγματοποιήθηκαν μεταξύ 19 Ιουνίου και 19 Ιουλίου 2000 θεωρήθηκε συμβατή με την κοινή αγορά, αποφασίστηκε να κινηθεί η επίσημη διαδικασία εξέτασης που προβλέπεται στο άρθρο 88 παράγραφος 2 της συνθήκης ΕΚ σχετικά με την αποζημίωση υπέρ των αλιέων για τις διακοπές αλιείας που πραγματοποιήθηκαν μετά τις 19 Ιουλίου 2000 και την αποζημίωση υπέρ των οστρακοκαλλιεργητών. Η Ιταλία διαβίβασε τις παρατηρήσεις της με επιστολή της 20ής Δεκεμβρίου 2001 και στη συνέχεια ακολούθησε άλλη επιστολή, της 20ής Φεβρουαρίου 2002.

(5) Η απόφαση της Επιτροπής για την κίνηση της διαδικασίας δημοσιεύτηκε στις 29 Ιανουαρίου 2002 στην Επίσημη Εφημερίδα των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων(2). Η Επιτροπή κάλεσε τους πιθανούς ενδιαφερόμενους να υποβάλουν παρατηρήσεις σχετικά με τα εν λόγω μέτρα και στις 27 Φεβρουαρίου 2002 έλαβε κοινή επιστολή από τις τρεις οργανώσεις Federcoopesca, Lega Pesca και AGCI Pesca. Σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 6 παράγραφος 2 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 659/1999, η εν λόγω επιστολή διαβιβάστηκε στις ιταλικές αρχές.

II

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΩΝ ΜΕΤΡΩΝ

(6) Τα εν λόγω μέτρα εφαρμόζονται για την Αδριατική θάλασσα, από τις θαλάσσιες περιοχές από Τεργέστης έως Μπρίντιζι καθώς επίσης για τα λιμεναρχεία Κάστρο, Τρικάσε, Σάντα Μαρία ντι Λέουκα και Ότραντο που βρίσκονται στην Αδριατική πλευρά της θαλάσσιας περιοχής Γκαλίπολι.

2.1. Μέτρα υπέρ των αλιέων

(7) Εξετάστηκαν δύο είδη μέτρων που αντιστοιχούν σε δύο διαφορετικές περιόδους: περίοδος από 19 Ιουνίου έως 19 Ιουλίου 2000 και περίοδος 44 ημερών που αρχίζει από τις 20 Ιουλίου 2000.

2.1.1. Περίοδος από 19 Ιουνίου έως 19 Ιουλίου 2000

(8) Δικαιούχοι για το εν λόγω αντισταθμιστικό μέτρο είναι οι εφοπλιστές όλων των αλιευτικών πλοίων, με εξαίρεση τα πλοία ωκεάνειας αλιείας, που έπρεπε να διακόψουν τη δραστηριότητα εξαιτίας της παρουσίας του γλοιού. Η συνδρομή ήταν ίση προς την απώλεια εισοδήματος κατά τη διάρκεια των ημερών της διακοπής σε σχέση με το εισόδημα του προηγούμενου έτους της ίδιας περιόδου, εντός του ορίου των 7,5 εκατομμυρίων ιταλικών λιρών (3873 ευρώ) για σκάφη κάτω από 10 κόρους ολικής χωρητικότητας (κοχ) και των 20 εκατομμυρίων ιταλικών λιρών (10329 ευρώ) για σκάφη πάνω από 10 κοχ. Η Επιτροπή θεώρησε το μέτρο αυτό συμβατό προς την κοινή αγορά.

2.1.2. Περίοδος μετά τις 19 Ιουλίου 2000

(9) Οι βασικές διατάξεις για την αποζημίωση όσον αφορά την περίοδο αυτή, για την οποία κινήθηκε η επίσημη διαδικασία εξέτασης, περιλαμβάνονταν στο άρθρο 4 παράγραφος 1 του νόμου αριθ. 343, της 23ης Νοεμβρίου 2000. Ο σκοπός τους ήταν να αποζημιωθούν διάφορες κατηγορίες αλιέων μετά την προσωρινή διακοπή της αλιείας που πραγματοποιήθηκε από τις 20 Ιουλίου 2000 εξαιτίας της παρουσίας γλοιών. Σύμφωνα με τις ιταλικές αρχές η εν λόγω προσωρινή διακοπή έγινε με στόχο να ευνοηθεί η αύξηση της βιομάζας των αλιευτικών πόρων στη λεκάνη της Αδριατικής.

(10) Συμπληρωματικές διατάξεις περιλαμβάνονταν στα διατάγματα του Υπουργού Γεωργίας και Δασών στις 19 Ιουλίου και στις 3 Αυγούστου 2000. Το διάταγμα της 19ης Ιουλίου 2000 ορίζει ότι το μέτρο ισχύει για την αλιεία με πελαγική τράτα (pesca allo strascico e/o volante) για την οποία η τεχνική διακοπή είναι υποχρεωτική και, ενδεχομένως προαιρετικά, για την αλιεία με μηχανότρατα ή/και με γρι-γρι. Από το μέτρο αποκλείονται τα σκάφη ωκεάνειας αλιείας. Η δαπάνη του μέτρου, που αφορά εφοπλιστές και ναυτικούς, ανέρχεται σε 28,4 εκατομμύρια ευρώ.

(11) Οι εφοπλιστές έτυχαν του ευεργετήματος αφενός αποζημίωσης που υπολογίστηκε σε συνάρτηση με τη χωρητικότητα του σκάφους και αφετέρου της κάλυψης των αντίστοιχων κοινωνικών εισφορών.

(12) Η αποζημίωση που υπολογίστηκε σε συνάρτηση με τη χωρητικότητα του σκάφους για κάθε ημέρα διακοπής εμφαίνεται στον πίνακα:

>ΘΕΣΗ ΠΙΝΑΚΑ>

>ΘΕΣΗ ΠΙΝΑΚΑ>

(13) Το ανώτατο όριο για την αποζημίωση είναι 30 ημέρες.

(14) Το ανώτατο όριο για την κάλυψη των κοινωνικών εισφορών είναι 44 ημέρες.

(15) Οι ναυτολογημένοι ναυτικοί στα σκάφη σε διακοπή δικαιούνται αποζημίωση αντίστοιχη προς τον ελάχιστο εγγυημένο μισθό για το ίδιο χρονικό διάστημα κατά ανώτατο όριο 44 ημερών.

2.2. Μέτρα υπέρ των οστρακοκαλλιεργητών

(16) Οι βασικές διατάξεις για την αποζημίωση των οστρακοκαλλιεργητών εμφαίνονται στο άρθρο 4 παράγραφος 6 του νόμου αριθ. 343, της 23ης Νοεμβρίου, και αποβλέπουν στην αποζημίωση των παραγωγών (καλλιεργειών ή σε φυσικές κοίτες) για τις απώλειες εισοδήματος εξαιτίας της παρουσίας γλοιών στην Αδριατική. Οι διατάξεις εφαρμογής συμπεριλαμβάνονται στο άρθρο 1 του διατάγματος της 22ας Δεκεμβρίου 2000 του Υπουργού Γεωργίας και Δασών.

(17) Η συνδρομή είναι κατά ανώτατο όριο ίση με το 30 % της απώλειας σε σχέση με τον κύκλο εργασιών του προηγούμενου έτους. Ο προϋπολογισμός για αυτό το μέτρο είναι 1500 εκατομμύρια ιταλικών λιρών (774685 ευρώ) και συνολικά αφορά 34 δικαιούχες επιχειρήσεις.

(18) Οι οστρακοκαλλιεργητές που έχουν ήδη επωφεληθεί από μέτρα αποζημίωσης άλλης πηγής αποκλείονται από το εν λόγω μέτρο. Η Επιτροπή υπενθυμίζει ότι θεώρησε συμβατά με την κοινή αγορά τα μέτρα αποζημίωσης που εφαρμόστηκαν για τους οστρακοκαλλιεργητές της περιοχής Friuli-Venezia Giulia μετά την παρουσία του ιδίου φαινομένου των γλοιών κατά τη διάρκεια του 2000 (απόφαση που διαβιβάστηκε στην ιταλική κυβέρνηση με την ίδια επιστολή SG(2001) D/289 817 της 17 Ιουλίου 2001).

2.3. Λόγοι της κίνησης της επίσημης διαδικασίας εξέτασης

2.3.1. Μέτρα υπέρ των αλιέων

(19) Με βάση τους λόγους που προβλήθηκαν από τις ιταλικές αρχές για τη θέσπισή τους, τα μέτρα εξετάστηκαν σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 87 παράγραφος 2 στοιχείο β) της συνθήκης ΕΚ και με τις κατευθυντήριες γραμμές για την εξέταση των εθνικών ενισχύσεων στον τομέα της αλιείας και της υδατοκαλλιέργειας (καλούμενες εφεξής "κατευθυντήριες γραμμές") οι οποίες θεσπίστηκαν το 1973(3) και τέθηκαν σε ισχύ την ημερομηνία κατά την οποία θεσπίστηκαν τα εν λόγω μέτρα ενίσχυσης.

(20) Οι ιταλικές αρχές προβάλλουν την παρουσία γλοιών για να αιτιολογήσουν τη θέσπιση του μέτρου όπως και για την περίοδο μετά τις 19 Ιουλίου 2000. Εντούτοις από τις διάφορες πληροφορίες που διαβιβάστηκαν δεν φαίνεται ότι οι διακοπές που πραγματοποιήθηκαν κατά τη διάρκεια της εν λόγω περιόδου θα μπορούσαν να συνδεθούν με το φαινόμενο. Κατά συνέπεια η Επιτροπή θεώρησε ότι οι αποζημιώσεις που χορηγήθηκαν δεν θα μπορούσαν να επιτραπούν με βάση το άρθρο 87 παράγραφος 2 στοιχείο β) της συνθήκης ΕΚ, σύμφωνα με το οποίο οι ενισχύσεις που προορίζονται να αντισταθμίσουν τις ζημίες που προκαλούνται από φυσικές καταστροφές ή από άλλα έκτακτα γεγονότα είναι συμβατές με την κοινή αγορά.

(21) Επιπλέον η Ιταλία αιτιολόγησε τη διακοπή της αλιείας κατά την περίοδο αυτή επικαλούμενη το στόχο να ευνοηθεί η αύξηση της βιομάζας των αλιευτικών πόρων.

(22) Σύμφωνα με το πρώτο εδάφιο του σημείου 2.2.2. των κατευθυντήριων γραμμών, οι ενισχύσεις για την προσωρινή διακοπή των δραστηριοτήτων αλιείας μπορούν να θεωρηθούν συμβατές με την κοινή αγορά εφόσον προορίζονται για μερική αντιστάθμιση των απωλειών εσόδων οι οποίες συνδέονται με μέτρο προσωρινής διακοπής λόγω μη προβλεπόμενων και μη επαναλαμβανόμενων γεγονότων που οφείλονται ιδίως σε βιολογικές αιτίες.

(23) Η προσωρινή διακοπή που παρατάθηκε από τις ιταλικές αρχές για την περίοδο μετά τις 19 Ιουλίου 2000 δε φαίνεται να ανταποκρίνεται σε γεγονός του είδους αυτού, το οποίο αφενός δεν αποτελούσε επακόλουθο απροσδόκητης εξέλιξης συγκρίσιμης με φυσική καταστροφή και αφετέρου δεν αποτελούσε απόρροια επιστημονικών εκθέσεων που περιήλθαν σε αυτές ή άλλων επιστημονικών εκθέσεων όπου εμφαίνεται ξαφνική και απρόβλεπτη μείωση των αλιευτικών πόρων ώστε να θεωρηθεί απαραίτητη η θέσπιση ιδιαίτερων μέτρων σχετικά με την αποκατάσταση του αποθέματος, όπως για παράδειγμα η προσωρινή διακοπή. Επίσης η Επιτροπή παρατηρούσε ότι η Ιταλία είχε ήδη εφαρμόσει μέτρα αποζημίωσης στο πλαίσιο ανάλογων προσωρινών διακοπών τα προηγούμενα έτη, για τα οποία δεν προέβαλε αντιρρήσεις σχετικά: για το 1999, μέτρα που αναλύθηκαν με αριθ. N 419/99 και απετέλεσαν το αντικείμενο της επιστολής SG(99) D/7551, της 17ης Σεπτεμβρίου 1999 προς την ιταλική κυβέρνηση· για το 1998, μέτρα που αναλύθηκαν με αριθ. NN 101/98 και απετέλεσαν το αντικείμενο της επιστολής SG(99) D/1581, της 23ης Ιουνίου 1999· για το 1997, μέτρα που αναλύθηκαν με αριθ. NN 99/97 και απετέλεσαν το αντικείμενο της επιστολής SG(97) D/6770, της 6ης Αυγούστου 1997. Όπως διαπιστώθηκε τέτοια μέτρα εφαρμόστηκαν και για την αλιεία στην Αδριατική. Συνεπώς προκύπτει ότι το μέτρο αποζημίωσης που θεσπίστηκε για το 2000 δεν φαίνεται μη επαναλαμβανόμενο και δεν ήταν δυνατόν να θεωρηθεί συμβατό με το σημείο 2.2.2. πρώτο εδάφιο των κατευθυντήριων γραμμών.

(24) Επιπλέον, σύμφωνα με το δεύτερο εδάφιο του σημείου 2.2.2 των κατευθυντήριων γραμμών, η Επιτροπή μπορεί να θεωρήσει ένα μέτρο ενίσχυσης προσωρινής διακοπής συμβατό με την κοινή αγορά αφού διεξάγει ειδική εξέταση για το μέτρο (εξέταση "κατά περίπτωση"). Έτσι η Επιτροπή θα μπορούσε να θεωρήσει ότι συντρέχουν οι προϋποθέσεις συμβατότητας αν η εν λόγω προσωρινή διακοπή αντιστοιχεί με απόφαση όπως οι προβλεπόμενες είτε στο άρθρο 16 παράγραφος 1 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 2792/1999 του Συμβουλίου, της 17ης Δεκεμβρίου 1999, για τον καθορισμό λεπτομερών κανόνων και ρυθμίσεων σχετικά με την κοινοτική διαρθρωτική βοήθεια στον τομέα της αλιείας(4), δηλαδή σε περίπτωση μη προβλέψιμου γεγονότος που προκύπτει από βιολογικά κυρίως αίτια [(στοιχείο α)] ή σε περίπτωση θέσης σε εφαρμογή σχεδίου αποκατάστασης αλιευτικού πόρου που απειλείται από εξάντληση [(στοιχεία γ)], είτε, ειδικότερα όσον αφορά τα μέτρα υπέρ των ναυτικών, στο άρθρο 12 παράγραφος 6 του ιδίου κανονισμού που προβλέπει την δυνατότητα θέσπισης συνοδευτικών κοινωνικών μέτρων στο πλαίσιο σχεδίων για την προστασία πόρων. Η υπόψη προσωρινή διακοπή δεν φαίνεται να αντιστοιχεί σε καμία από τις ανωτέρω περιπτώσεις.

(25) Με βάση τα στοιχεία αυτά και με βάση την αρχική αξιολόγηση που προβλέπεται στο άρθρο 6 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 659/1999 η Επιτροπή θεώρησε ότι υπήρξαν σημαντικές αμφιβολίες σχετικά με τη συμβατότητα των εν λόγω μέτρων με τις κατευθυντήριες γραμμές για την εξέταση των εθνικών ενισχύσεων στον τομέα της αλιείας και της υδατοκαλλιέργειας.

2.3.2. Μέτρα υπέρ των οστρακοκαλλιεργητών

(26) Τα προβλεπόμενα μέτρα έχουν ως σκοπό την αποζημίωση των παραγωγών (καλλιεργειών ή σε φυσικές κοίτες) για τις απώλειες εισοδήματος εξαιτίας της παρουσίας γλοιών.

(27) Η Επιτροπή αναγνώρισε ότι οι αποζημιώσεις προορίζονταν για την αποκατάσταση των απωλειών των οφειλόμενων σε φυσική καταστροφή, την παρουσία γλοιών, και ήταν δυνατό να θεωρηθούν συμβατές με την κοινή αγορά. Εντούτοις, οι πληροφορίες που διαβιβάστηκαν από τις ιταλικές αρχές δεν απέκλειαν με βεβαιότητα υπερβάλλουσα αντιστάθμιση ζημιών. Δεν αποδείχτηκε ότι το 30 % του κύκλου εργασιών του προηγούμενου έτους δεν ξεπέρασε το ποσό των ζημιών που υπέστησαν οι παραγωγοί εξαιτίας της παρουσίας γλοιών. Για το λόγο αυτό παρέμειναν αμφιβολίες σχετικά με τη συμβατότητα του εν λόγω μέτρου με το άρθρο 87 παράγραφος 2 στοιχείο β) της συνθήκης ΕΚ.

III

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΤΗΣ ΙΤΑΛΙΑΣ

(28) Οι ιταλικές αρχές στις παρατηρήσεις τους, αφού ανακεφαλαίωσαν τις διάφορες φάσεις της υπόθεσης, αναφέρονται στις διατάξεις του άρθρου 16 παράγραφος 1 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 2792/1999 σχετικά με τις προσωρινές διακοπές των δραστηριοτήτων αλιείας σε περίπτωση μη προβλεπόμενων γεγονότων που οφείλονται ιδίως σε βιολογικές αιτίες. Η Ιταλία θεωρεί ότι η παρουσία γλοιών αποτελεί εξαιρετικό και απρόβλεπτο γεγονός.

(29) Η Ιταλία αμφισβητεί τη θέση της Επιτροπής, που υποδιαίρεσε την περίοδο διακοπής σε δύο, πριν και μετά τις 19 Ιουλίου 2000, και θεωρεί ότι πρόκειται για αυθαίρετη επιλογή. Για την Ιταλία η ημερομηνία της 19ης Ιουλίου δεν συνδέεται στην παρουσία γλοιών. Είναι απλώς η ημερομηνία της συνάντησης κατά την οποία αποφασίστηκε να γίνει η μετάβαση από την προαιρετική διακοπή της αλιείας στην υποχρεωτική διακοπή. Με βάση τις πρώτες πληροφορίες που διαβιβάστηκαν από τους αλιείς, η ιταλική διοίκηση ζήτησε από επιστημονικά ιδρύματα να παρακολουθήσουν την εξέλιξη του φαινομένου και, για διαδικαστικούς λόγους, οι εκθέσεις από τα εν λόγω ιδρύματα δεν ήταν δυνατό να ληφθούν υπόψη από την κεντρική συμβουλευτική επιτροπή θαλάσσιας αλιείας και να αποτελέσουν στοιχείο για την απόφαση διακοπής πριν τις 19 Ιουλίου.

(30) Εξάλλου, αν και είναι αλήθεια ότι οι επόμενες επιστημονικές εκθέσεις είχαν επισημάνει ύφεση της παρουσίας γλοιών στις 19 Ιουλίου, είναι επίσης αλήθεια ότι εκείνη την ημερομηνία η παρουσία γλοιών προκαλούσε άμεση ζημιά στους αλιείς και ότι δεν θα μπορούσε να προβλεφθεί χρονικά η οριστική λήξη του φαινομένου. Με βάση τις επιστημονικές εκθέσεις που συντάχτηκαν στη συνέχεια, η περίοδος διακοπής θα ήταν δυνατό να συντομευτεί αλλά πρακτικώς ήταν αναγκαίο να ληφθεί υπόψη η αβέβαιη εξέλιξη του φαινομένου.

(31) Με επιστολή της 20ής Φεβρουαρίου 2002 οι ιταλικές αρχές διαβίβασαν μια επιστημονική ανακεφαλαιωτική έκθεση που συντάχτηκε από το εργαστήριο θαλάσσιας βιολογίας και αλιείας του Fano. Σύμφωνα με την έκθεση το φαινόμενο της παρουσίας γλοιών έφτασε στην κορύφωση του τον Ιούλιο, μειώθηκε σταδιακά τον Αύγουστο και εξαλείφθηκε το Σεπτέμβριο. Τον Αύγουστο οι γλοιώδεις μάζες διασκορπίστηκαν προς το κέντρο και στη συνέχεια νότια στην Αδριατική λεκάνη, επιτρέποντας την επιστροφή της αλιείας στους κανονικούς ρυθμούς το Σεπτέμβριο. Ωστόσο το φαινόμενο εκδηλώνεται ανομοιόμορφα σε συνάρτηση με το χώρο και το χρόνο.

(32) Όσον αφορά τις αποζημιώσεις που χορηγήθηκαν στους οστρακοκαλλιεργητές, η Ιταλία διευκρινίζει ότι το 30 % των απωλειών αντιστοιχούσε στην απώλεια που υπολογίστηκε με βάση τον προϋπολογισμό του προηγούμενου έτους. Οι επιχειρήσεις που ζήτησαν αποζημίωση είναι τριάντα τέσσερις.

IV

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΤΩΝ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΜΕΝΩΝ

(33) Federcoopesca, Lega Pesca και AGCI Pesca είναι τρεις οργανώσεις που εκπροσωπούν τους ιταλούς αλιείς. Στην επιστολή τους αναφέρουν ότι δεν αντιλαμβάνονται τη βάση στην οποία στηρίζονται οι παρατηρήσεις της Επιτροπής. Στο κείμενο του νόμου που θεσπίζει το μέτρο αναφέρεται σαφώς ως αιτιολογία η ανάγκη αντιμετώπισης της αδυναμίας άσκησης αλιευτικής δραστηριότητας λόγω του εξαιρετικού φαινομένου των γλοιών.

(34) Χωρίς αυτό το μέτρο ενίσχυσης τα πληρώματα δεν θα είχαν κανένα εισόδημα. Επίσης, αν το κράτος δεν είχε αναλάβει την κάλυψη των δαπανών, οι εφοπλιστές θα μπορούσαν να απολύσουν τα μέλη του πληρώματος χωρίς περίοδο αναμονής, όπως προβλέπεται από την ιταλική νομοθεσία. Εδώ προστίθεται ότι οι εφοπλιστές δεν είναι υποχρεωμένοι να επαναπροσλάβουν τα ίδια άτομα.

(35) Σύμφωνα με αυτές τις οργανώσεις το φαινόμενο άρχισε να εκδηλώνεται το Μάρτιο του 2000 και επιδεινώθηκε το μήνα Μάιο. Λόγω των δυσκολιών που αντιμετώπιζαν στην άσκηση των δραστηριοτήτων τους, οι αλιείς αποτάθηκαν στις ιταλικές αρχές ώστε να τεθούν σε εφαρμογή τα κατάλληλα μέτρα.

(36) Οι οργανώσεις θεωρούν ότι τα μέτρα που λήφθηκαν από τις αρχές συμφωνούν πλήρως με τις διατάξεις του άρθρου 16 παράγραφος 1 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 2792/1999.

(37) Όσον αφορά τις αποζημιώσεις υπέρ των οστρακοκαλλιεργητών, το όριο του 30 % των ζημιών τηρήθηκε διότι ο νόμος αριθ. 72/92, ο οποίος επιτρέπει τέτοιου ύψους αποζημίωση, ενεργοποιείται μόνο αν οι ζημιές φθάσουν τουλάχιστον στο 35 % του κύκλου εργασιών. Κατά συνέπεια δεν υφίσταται υπερβάλλουσα αποζημίωση.

(38) Οι παραπάνω παρατηρήσεις διαβιβάστηκαν στις ιταλικές αρχές οι οποίες τις συμμερίζονται.

V

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΩΝ ΜΕΤΡΩΝ

A. Ύπαρξη κρατικής ενίσχυσης

(39) Σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 87 παράγραφος 1 της συνθήκης ΕΚ, ενισχύσεις που χορηγούνται υπό οποιαδήποτε μορφή από τα κράτη ή μέσω κρατικών πόρων και νοθεύουν ή απειλούν να νοθεύσουν τον ανταγωνισμό δια της ευνοϊκής μεταχειρίσεως ορισμένων επιχειρήσεων ή ορισμένων κλάδων παραγωγής είναι ασυμβίβαστες με την κοινή αγορά, κατά το μέτρο που επηρεάζουν τις μεταξύ κρατών μελών συναλλαγές.

(40) Όσον αφορά την αλιεία, τα μέτρα προορίζονται να αντισταθμίσουν τις απώλειες που υφίστανται οι εφοπλιστές μετά από την προσωρινή διακοπή των δραστηριοτήτων, να εξασφαλίσουν τον ελάχιστο εγγυημένο μισθό στους ναυτολογημένους ναυτικούς καθώς και να καλυφθεί η πληρωμή των κοινωνικών εισφορών που οφείλουν οι εφοπλιστές. Η αποζημίωση που έλαβαν οι εφοπλιστές αποτελεί οικονομικό όφελος και συνεπώς ενίσχυση. Εφόσον οι μισθοί επιβαρύνουν τις επιχειρήσεις, πρέπει να θεωρηθεί ότι η κάλυψη των μισθών και των αντίστοιχων κοινωνικών επιβαρύνσεων έχει ως αποτέλεσμα τη μείωση των δαπανών των οικείων αλιευτικών επιχειρήσεων. Αρχικά θα ήταν δυνατό να θεωρηθεί ότι η ανάληψη των μισθών αυτών και των σχετικών κοινωνικών εισφορών δεν αποτελεί ενίσχυση στις επιχειρήσεις διότι ο σκοπός της είναι η κάλυψη του μισθού και των κοινωνικών εισφορών για τους ναυτικούς κατά τη διάρκεια της προσωρινής διακοπής χωρίς να έχουν κανένα εμφανές όφελος οι οικείες επιχειρήσεις. Πάντως, κατόπιν των ανωτέρω πρέπει να θεωρηθεί ότι το εν λόγω μέτρο, το οποίο έχει στόχο να διατηρηθεί η σύμβαση εργασίας μεταξύ εφοπλιστών και ναυτικών, ευνοεί τους εφοπλιστές που αποτελούν μέρος της σύμβασης αυτής και οι οποίοι απαλλάσσονται από τις συμβατικές υποχρεώσεις κατά τη διάρκεια της προσωρινής διακοπής. Συνεπώς το μέτρο αποτελεί ενίσχυση για τις υπόψη αλιευτικές επιχειρήσεις.

(41) Όσον αφορά την οστρακοκαλλιέργεια, το μέτρο έχει σκοπό την αντιστάθμιση των ζημιών που υφίστανται οι παραγωγοί λόγω της παρουσίας γλοιών. Οι αποζημιώσεις που λήφθηκαν από τις επιχειρήσεις αποτελούν οικονομικό όφελος και, κατά συνέπεια, ενίσχυση.

(42) Επιπλέον, αφενός τα μέτρα αυτά χρηματοδοτούνται μέσω εθνικών πόρων και αφετέρου τα προϊόντα των επιχειρήσεων αυτών πωλούνται στην κοινοτική αγορά. Με τα εν λόγω μέτρα οι επιχειρήσεις ενισχύθηκαν τόσο στην ιταλική αγορά σε σχέση με τις επιχειρήσεις άλλων κρατών μελών που αποβλέπουν στην εισαγωγή των προϊόντων τους (αλιευτικά προϊόντα ή άλλα είδη διατροφής που ανταγωνίζονται τα αλιευτικά προϊόντα) όσο και στις αγορές άλλων κρατών μελών σε σχέση με τις επιχειρήσεις που ασκούν δραστηριότητα στις αγορές αυτές (ίδια αλιευτικά προϊόντα ή άλλα είδη διατροφής που ανταγωνίζονται τα αλιευτικά προϊόντα). Κατά συνέπεια το μέτρο αυτό, με την παροχή πλεονεκτήματος στις εν λόγω επιχειρήσεις, νοθεύει ή απειλεί να νοθεύσει τον ανταγωνισμό και είναι δυνατόν να έχει επιπτώσεις στις συναλλαγές μεταξύ των κρατών μελών.

(43) Για τους προαναφερθέντες λόγους τα μέτρα αυτά αποτελούν κρατικές ενισχύσεις υπό την έννοια του άρθρο 87 παράγραφος 1 της συνθήκης ΕΚ και απαγορεύονται κατ' αρχήν σύμφωνα με τις διατάξεις του ιδίου άρθρου 87 παράγραφος 1. Τα μέτρα είναι δυνατόν να θεωρηθούν συμβατά με την κοινή αγορά μόνο αν εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής κάποιας από τις παρεκκλίσεις που προβλέπονται από τη συνθήκη ΕΚ.

B. Συμβατότητα των μέτρων με βάση το άρθρο 87 παράγραφος 2 στοιχείο β) της συνθήκης ΕΚ.

Μέτρα υπέρ της αλιείας

(44) Με την επιστολή που ανακοίνωσε στην Ιταλία την κίνηση επίσημης διαδικασίας εξέτασης σχετικά με τα εν λόγω μέτρα, η Επιτροπή επιβεβαίωσε ότι θεωρεί συμβατές με την κοινή αγορά τις αποζημιώσεις που χορηγήθηκαν για την προσωρινή διακοπή των δραστηριοτήτων αλιείας η οποία επήλθε μεταξύ 19 Ιουνίου και 19 Ιουλίου 2000 διότι η εν λόγω διακοπή προκλήθηκε εξαιτίας της παρουσίας γλοιών η οποία αναγνωρίζεται ως φυσική καταστροφή σύμφωνα με το άρθρο 87 παράγραφος 2 στοιχείο β) της συνθήκης. Η επίσημη διαδικασία εξέτασης σχετικά με τις ενισχύσεις που χορηγήθηκαν για την περίοδο μετά τις 19 Ιουλίου 2000 κινήθηκε διότι από τις πληροφορίες που διαβιβάστηκαν από τις ιταλικές αρχές δεν προέκυπτε ότι η διακοπή αλιείας που αποφασίστηκε για τη συγκεκριμένη περίοδο οφειλόταν όντως στο ίδιο φαινόμενο.

(45) Οι πληροφορίες που δόθηκαν από τις ιταλικές αρχές σε συνέχεια της κίνησης της επίσημης διαδικασίας παρείχαν συμπληρωματικά στοιχεία τα οποία απέδειξαν ότι η προσωρινή διακοπή που αποφασίστηκε με το διάταγμα της 19ης Ιουλίου 2000, το οποίο τέθηκε σε ισχύ από τις 20 Ιουλίου έως την 1η Σεπτεμβρίου, οφειλόταν στην παρουσία γλοιών. Όπως επιβεβαιώνουν οι ίδιες ιταλικές αρχές η διάρκεια της διακοπής θα μπορούσε θεωρητικά να μειωθεί καθώς η κατάσταση σταδιακά επέστρεφε στην κανονική το μήνα Αύγουστο αλλά πρακτικώς δεν ήταν δυνατόν να γνωρίζουν εκ των προτέρων τι ακριβώς θα συνέβαινε, δεδομένης της αδυναμίας πρόβλεψης της εξέλιξης του φαινομένου αυτού χρονικά. Υπό τις συνθήκες αυτές η Επιτροπή είναι δυνατόν να θεωρήσει ότι η διακοπή που πραγματοποιήθηκε μετά τις 19 Ιουλίου και αυτή που έγινε μεταξύ 19 Ιουνίου και 19 Ιουλίου οφείλονται στην παρουσία γλοιών που αναγνωρίζεται ως φυσική καταστροφή σύμφωνα με το άρθρο 87 παράγραφος 2 στοιχείο β) της συνθήκης.

(46) Συνεπώς οι αποζημιώσεις που καταβλήθηκαν λόγω της διακοπής θα θεωρηθούν συμβατές με την κοινή αγορά σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 87 παράγραφος 2 στοιχείο β) της συνθήκης ΕΚ εφόσον ανταποκρίνονται σε ζημιές που όντως υπέστησαν οι δικαιούχοι, δηλαδή εφόσον δεν υφίστανται υπερβάλλουσες αποζημιώσεις.

(47) Η Επιτροπή παρατηρεί ότι στους ναυτικούς καταβλήθηκε αποζημίωση αντίστοιχη με τον ελάχιστο εγγυημένο μισθό, συνεπώς δεν υφίσταται υπερβάλλουσα αποζημίωση.

(48) Η αποζημίωση που χορηγήθηκε στους εφοπλιστές αντιστοιχεί στη μέγιστη συνδρομή που προβλέπεται στο άρθρο 14 και το παράρτημα III του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 2468/98 του Συμβουλίου, της 3ης Νοεμβρίου 1998, για τον καθορισμό των κριτηρίων και όρων των κοινωνικών παρεμβάσεων διαρθρωτικού χαρακτήρα στον τομέα της αλιείας(5). Ο εν λόγω κανονισμός δεν είναι δυνατόν να αποτελεί άμεση αναφορά για τον καθορισμό του ποσού της αποζημίωσης που προβλέπει το εν λόγω μέτρο ενίσχυσης διότι καταργήθηκε και αντικαταστάθηκε από τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 2792/1999. Ωστόσο, αφού ο τελευταίος αυτός κανονισμός, όπως και ο κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 2468/98, προβλέπει χρηματοδότηση από το χρηματοδοτικό μέσο προσανατολισμού της αλιείας (ΧΜΠΑ) των διακοπών αλιείας χωρίς να προσδιορίζεται το ποσό της συνδρομής (υπάγεται στη διάκριση του κράτους μέλους, με την επιφύλαξη των κανόνων περί κρατικών ενισχύσεων. Καθορίζεται μόνο η κατανομή της χρηματοδότησης μεταξύ του κράτους μέλους και του ΧΜΠΑ), η Επιτροπή μπορεί να θεωρήσει ότι τα ανώτατα ποσά που εμφαίνονται στον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 2468/98 αποτελούν αποδεκτή αναφορά. Σύμφωνα με τις παραπάνω εκτιμήσεις η Επιτροπή θεωρεί ότι η αποζημίωση που αντιστοιχεί στους εφοπλιστές βάσει των προαναφερθέντων ποσών είναι συμβατή με την κοινή αγορά.

Μέτρα υπέρ των οστρακοκαλλιεργητών

(49) Η επίσημη διαδικασία εξέτασης κινήθηκε διότι, βάσει των πληροφοριών που διαβιβάστηκαν, η Επιτροπή δεν μπορούσε να επαληθεύσει αν οι αποζημιώσεις που καταβλήθηκαν παρέμειναν εντός του ορίου των υφιστάμενων ζημιών, δηλαδή ότι δεν υπήρξε υπερβάλλουσα αποζημίωση.

(50) Στις παρατηρήσεις σχετικά με την κίνηση της διαδικασίας οι ιταλικές αρχές διευκρίνισαν ότι οι αποζημιώσεις υπολογίστηκαν με βάση τον κύκλο εργασιών του προηγούμενου έτους (1999). Επίσης εξήγησαν ότι δεν ήταν δυνατόν να αναφερθούν στο έτος 1998 καθώς κατά τη διάρκειά του είχε πραγματοποιηθεί διακοπή δραστηριοτήτων αλιείας στην Αδριατική από το Μάιο έως τον Αύγουστο λόγω των γεγονότων στο Κόσοβο και η διακοπή αυτή είχε συνοδευτεί από μέτρα αποζημίωσης τα οποία η Επιτροπή, με την επιστολή SG(2000) D/104 064 της 8ης Ιουνίου 2000 προς τις ιταλικές αρχές, είχε δηλώσει ότι ήταν συμβατά. Ωστόσο, οι ιταλικές αρχές επεσήμαναν ότι η παραγωγή και ο κύκλος εργασιών του 1999 ήταν ίδια με του έτους 1997. Σύμφωνα με τα προαναφερθέντα, η Επιτροπή θεωρεί ότι η αποζημίωση για τις ζημιές κατά τη διάρκεια του 2000, παρόλο που υπολογίστηκε βάσει ενός μόνο έτους ενώ κατά κανόνα ζητούνται τρία έτη για να αποκλειστούν φαινόμενα κατακόρυφων αυξήσεων στην παραγωγή, καθορίστηκε με βάση η οποία είναι δυνατόν να είναι αποδεκτή στη συγκεκριμένη περίπτωση.

(51) Επιπλέον η Επιτροπή διαπιστώνει ότι, σύμφωνα με το νόμο της 5ης Φεβρουαρίου 1992 που επιτρέπει το άνοιγμα πιστώσεων για αποζημιώσεις του είδους αυτού, οι τελευταίες παρέχονται μόνο εφόσον οι υφιστάμενες ζημίες φτάνουν μέχρι το 35 % του κύκλου εργασιών. Σύμφωνα με τα ανωτέρω στοιχεία και την τακτική της Επιτροπής η οποία προβλέπει ότι οι ενισχύσεις που προορίζονται να αντισταθμίσουν τις ζημιές που οφείλονται σε φυσική καταστροφή είναι δυνατό να θεωρηθούν συμβατές με την κοινή αγορά μόνο εφόσον οι ζημιές αντιπροσωπεύουν τουλάχιστον το 30 % της κανονικής παραγωγής, οι αποζημιώσεις που καταβάλλονται στην περίπτωση αυτή μπορούν να θεωρούνται συμβατές με την κοινή αγορά. Επίσης, καθώς η αποζημίωση για κάθε επιχείρηση είναι 30 % κατ' ανώτατο όριο σε σύγκριση με τον κύκλο εργασιών του προηγούμενου έτους, αποκλείεται ο κίνδυνος υπερβάλλουσας αποζημίωσης.

(52) Εφόσον παραχωρήθηκαν εξαιτίας της παρουσίας γλοιών, οι υπόψη αποζημιώσεις είναι συμβατές με την κοινή αγορά σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 87 παράγραφος 2 στοιχείο β) της συνθήκης.

VI

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

(53) Η Επιτροπή διαπιστώνει ότι η Ιταλία, κατά παράβαση του άρθρου 88 παράγραφος 3 της συνθήκης, έθεσε παράνομα σε εφαρμογή τα μέτρα που θεσπίστηκαν υπέρ των αλιέων για την περίοδο μετά τις 19 Ιουλίου 2000 και υπέρ των οστρακοκαλλιεργητών με το νομοθετικό διάταγμα αριθ. 265 της 26ης Σεπτεμβρίου 2000 που μετατράπηκε στο νόμο αριθ. 343 της 23ης Νοεμβρίου 2000.

(54) Ωστόσο τα εξεταζόμενα μέτρα κρατικής ενίσχυσης είναι συμβατά με την κοινή αγορά σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 87 παράγραφος 2 στοιχείο β) της συνθήκης,

ΕΞΕΔΩΣΕ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΑ ΑΠΟΦΑΣΗ:

Άρθρο 1

Τα μέτρα ενίσχυσης τα οποία έθεσε σε εφαρμογή η Ιταλία υπέρ των αλιέων στην Αδριατική το έτος 2000 για την περίοδο μετά τις 19 Ιουλίου και υπέρ των οστρακοκαλλιεργητών στην Αδριατική κατά τη διάρκεια του ίδιου έτους, και τα οποία θεσπίστηκαν με βάση το άρθρο 4 παράγραφοι 1 έως 4 και 6 έως 10 του νομοθετικού διατάγματος αριθ. 265 της 26ης Σεπτεμβρίου 2000, που μετατράπηκε στο νόμο αριθ. 343 της 23ης Νοεμβρίου 2000, είναι συμβατά με την κοινή αγορά.

Άρθρο 2

Η παρούσα απόφαση απευθύνεται στην Ιταλική Δημοκρατία.

Βρυξέλλες, 13 Νοεμβρίου 2002.

Για την Επιτροπή

Franz Fischler

Μέλος της Επιτροπής

(1) ΕΕ L 83 της 27.3.1999, σ. 1.

(2) ΕΕ C 25 της 29.1.2002, σ. 12.

(3) ΕΕ C 100 της 27.3.1997, σ. 12.

(4) ΕΕ L 337 της 30.12.1999, σ. 10.

(5) ΕΕ L 312 της 20.11.1998, σ. 19.