32003D0087

Απόφαση της Επιτροπής

της 13ης Νοεμβρίου 2002

σχετικά με τις κρατικές ενισχύσεις στους αλιείς για τις τεχνικές διακοπές της αλιείας στο Τυρρηνικό και στο Ιόνιο Πέλαγος το 2000

[κοινοποιηθείσα υπό τον αριθμό Ε(2002) 4362]

(Το κείμενο στην ιταλική γλώσσα είναι το μόνο αυθεντικό)

(Κείμενο που παρουσιάζει ενδιαφέρον για τον ΕΟΧ)

(2003/87/ΕΚ)

Η ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ,

Έχοντας υπόψη:

τη συνθήκη για την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Κοινότητας, και ιδίως το άρθρο 88 παράγραφος 2 πρώτο εδάφιο,

τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 659/1999 του Συμβουλίου, της 22ας Μαρτίου 1999, για τη θέσπιση λεπτομερών κανόνων εφαρμογής του άρθρου 93 της συνθήκης ΕΚ, και ιδίως το άρθρο 14(1),

Αφού κάλεσε τα τρίτα ενδιαφερόμενα μέρη να υποβάλουν τις παρατηρήσεις τους σύμφωνα με το άρθρο 88 παράγραφος 2 πρώτο εδάφιο, και έχοντας υπόψη αυτές τις παρατηρήσεις,

Εκτιμώντας τα ακόλουθα:

I

ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ

(1) Η μόνιμη αντιπροσωπεία της Ιταλίας κοινοποίησε στην Επιτροπή, με επιστολή της στις 26 Σεπτεμβρίου 2000, που πρωτοκολλήθηκε στις 28 Σεπτεμβρίου 2000, το κείμενο ενός σχεδίου νομοθετικού διατάγματος που θεσπίζει διάφορα έκτακτα μέτρα στον τομέα των μεταφορών και της αλιείας. Το κείμενο αυτό προέβλεπε τη θέσπιση διαφόρων μέτρων υπέρ των προαναφερθέντων δύο τομέων και μεταξύ αυτών, στο άρθρο 5, εμφανίζεται ένα συνοδευτικό μέτρο κοινωνικού χαρακτήρα υπέρ των αλιέων των θαλάσσιων περιοχών από την Imperia έως το Reggio Calabria και από τον Crotone έως την Gallipoli, εξαιρουμένων εκείνων που εξαρτώνται από τα λιμεναρχεία του Castro, Tricase, Santa Maria di Leuca και Otranto, κατόπιν των "τεχνικών διακοπών" της αλιείας το καλοκαίρι του 2000 στα ύδατα του Τυρρηνικού και Ιονίου Πελάγους. Τούτο πρωτοκολλήθηκε ως κοινοποιηθείσα ενίσχυση με αριθμό φακέλου 159D/2000.

(2) Οι ιταλικές αρχές διαβίβασαν εν συνεχεία, με επιστολή τους στις 2 Οκτωβρίου 2000, το κείμενο του εν λόγω νομοθετικού διατάγματος (αριθ. 265) με ημερομηνία 26 Σεπτεμβρίου 2000 και το οποίο δημοσιεύθηκε στην Επίσημη Εφημερίδα στις 27 Σεπτεμβρίου 2000. Η Επιτροπή ζήτησε συμπληρωματικές πληροφορίες τέσσερις φορές, με επιστολές στις 23 Νοεμβρίου 2000 και στις 20 Φεβρουαρίου, στις 30 Μαΐου και στις 5 Ιουλίου 2001, στις οποίες η απάντηση δόθηκε με επιστολές στις 5 Φεβρουαρίου, στις 2 Μαΐου, στις 31 Μαΐου και στις 24 Ιουλίου 2001. Μεταξύ των πληροφοριών που διαβιβάστηκαν εμφανιζόταν, ιδίως, στην επιστολή της 5ης Φεβρουαρίου 2001, ο νόμος αριθ. 343 της 23ης Νοεμβρίου 2000, που δημοσιεύτηκε στην Επίσημη Εφημερίδα της 25ης Νοεμβρίου 2000, νόμος μετατροπής του νομοθετικού διατάγματος αριθ. 265, καθώς και τρία διατάγματα του υπουργού γεωργικών και δασονομικών πολιτικών, με ημερομηνίες 30 Ιουνίου, 19 Ιουλίου και 3 Αυγούστου 2000, αντιστοίχως, και που περιείχαν διάφορες διατάξεις εφαρμογής σχετικά με αυτές τις τεχνικές διακοπές.

(3) Το διάταγμα της 3ης Αυγούστου 2000 σχετικά με τις συγκεκριμένες λεπτομέρειες αποζημίωσης ήταν άμεσης εφαρμογής. Επιπλέον, επειδή έλειπε μια διάταξη που να έδειχνε ότι η εφαρμογή του νόμου και των σχετικών λεπτομερειών εφαρμογής υπόκειται στην προκαταρκτική έγκριση της Επιτροπής, μπορούσε να δοθεί σ' αυτό το μέτρο άμεση εφαρμογή. Για τον λόγο αυτό ο φάκελος μεταβιβάστηκε με αριθμό NN 15/2001, στις 9 Φεβρουαρίου 2001, στο μητρώο των μη κοινοποιηθεισών ενισχύσεων.

(4) Η Επιτροπή πληροφόρησε την ιταλική κυβέρνηση, με την επιστολή C(2001) 3463 τελικό της 13ης Νοεμβρίου 2001, σχετικά με την απόφαση να κινήσει τη διαδικασία τυπικής έρευνας δυνάμει του άρθρου 88 παράγραφος 3 της συνθήκης ΕΚ αναφορικά με το εν λόγω μέτρο. Οι ιταλικές αρχές υπέβαλαν τις παρατηρήσεις τους με επιστολή τους στις 20 Δεκεμβρίου 2001.

(5) Η απόφαση της Επιτροπής να κινήσει τη διαδικασία δημοσιεύθηκε στις 29 Ιανουαρίου 2002 στην Επίσημη Εφημερίδα των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων(2). Η Επιτροπή κάλεσε τους ενδεχόμενους ενδιαφερόμενους να υποβάλουν τις παρατηρήσεις τους όσον αφορά τα υπό εξέταση μέτρα. Η Επιτροπή έλαβε μια κοινή επιστολή των τριών οργανώσεων Federcoopesca, Lega Pesca και AGCI Pesca με ημερομηνία 27 Φεβρουαρίου 2002. Σύμφωνα με το άρθρο 6 παράγραφος 2 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 659/1999, αυτή η επιστολή διαβιβάστηκε στις ιταλικές αρχές.

II

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΟΥ ΜΕΤΡΟΥ

(6) Δυνάμει του άρθρου 5 του νόμου αριθ. 343 της 23ης Νοεμβρίου 2000, θεσπίστηκε ένα κοινωνικό συνοδευτικό μέτρο υπέρ των πλοίων που πλήττονται από την τεχνική διακοπή, μέτρο που αντιστοιχεί στην κάλυψη του ελάχιστου εγγυημένου χρηματικού ποσού στα μέλη του πληρώματος και των συνταξιοδοτικών και κοινωνικών εισφορών που οφείλονται από τους εφοπλιστές στο πλήρωμα του σκάφους. Επειδή αυτές οι διατάξεις ήταν διευκρινισμένες στον προαναφερθέντα νόμο, οι εν λόγω τεχνικές διακοπές είχαν ως στόχο να ευνοήσουν την αύξηση της βιομάζας των αλιευτικών πόρων.

(7) Το εν λόγω μέτρο αφορά τα αλιευτικά πλοία που αλιεύουν με πελαγική τράτα. Η διακοπή διήρκεσε από της 2 Σεπτεμβρίου έως την 1η Οκτωβρίου 2000 στο Τυρρηνικό Πέλαγος (πλοία των θαλασσίων περιοχών της Imperia και του Reggio Calabria) και από της 3 Ιουλίου έως την 1η Αυγούστου 2000 στο Ιόνιο Πέλαγος (πλοία των θαλασσίων περιοχών του Crotone και της Gallipoli, εξαιρουμένων των πλοίων των λιμεναρχείων του Castro, Tricase, Santa Maria di Leuca και Otranto).

(8) Η τεχνική διακοπή ήταν υποχρεωτική στις θαλάσσιες περιοχές για τις οποίες είχε ληφθεί σχετική απόφαση, μετά από σχετική διαβούλευση με την κεντρική συμβουλευτική επιτροπή της πελαγικής αλιείας. Στις περιοχές στις οποίες η διακοπή δεν ήταν υποχρεωτική, όσοι εφοπλιστές το επιθυμούν μπορούν να προσχωρήσουν προαιρετικά στο εν λόγω μέτρο διακοπής και να υπαχθούν στο ίδιο κοινωνικό συνοδευτικό μέτρο.

(9) Η δαπάνη που εγγράφεται στον προϋπολογισμό για το μέτρο αυτό ανέρχεται σε 1,5 εκατ. ευρώ.

Λόγοι της κίνησης της διαδικασίας τυπικής εξέτασης

(10) Η παρούσα ενίσχυση εξετάστηκε υπό το φως των κατευθυντήριων γραμμών για την εξέταση των κρατικών ενισχύσεων στον τομέα της αλιείας και της υδατοκαλλιέργειας (εφεξής "κατευθυντήριες γραμμές") που θεσπίστηκαν το 1997(3), που ίσχυαν την ημερομηνία κατά την οποία θεσπίστηκε το μέτρο ενίσχυσης. Η απόφαση αυτή είναι αιτιολογημένη από την εφαρμογή του σημείου 3.4 των κατευθυντηρίων γραμμών που ισχύουν σήμερα(4), δυνάμει του οποίου οι "παράνομες ενισχύσεις" κατά την έννοια του άρθρου 1 στοιχείο στ) του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 659/1999, δηλαδή οι νέες ενισχύσεις που εφαρμόζονται κατά παράβαση του άρθρου 8 παράγραφος 3 της συνθήκης ΕΚ, εξετάζονται υπό το φως των κατευθυντηρίων γραμμών που ισχύουν τη στιγμή της χορήγησης της ενίσχυσης. Αντιθέτως, ενδεχόμενα μέτρα του ιδίου τύπου που λαμβάνονται για τα επόμενα έτη θα εξετάζονται υπό το φως των κατευθυντηρίων γραμμών που είναι σε ισχύ σήμερα.

(11) Η Επιτροπή θεώρησε ότι το εν λόγω μέτρο είχε καθορίσει μια μείωση των δαπανών παραγωγής που κατά κανόνα βαρύνουν τις ενδιαφερόμενες επιχειρήσεις και ότι είχε χαρακτήρα λειτουργικής ενίσχυσης. Σύμφωνα με τη γενική αρχή του σημείου 1.2 των κατευθυντηρίων γραμμών, αυτή η κατηγορία ενισχύσεων είναι, για τον τομέα της αλιείας και της ιχθυοκαλλιέργειας, ασυμβίβαστη με την κοινή αγορά εκτός καταλλήλως δικαιολογημένων εξαιρέσεων.

(12) Σύμφωνα με το σημείο 2.2.2 πρώτο εδάφιο των κατευθυντήριων γραμμών, οι ενισχύσεις για την προσωρινή παύση των αλιευτικών δραστηριοτήτων μπορούν να θεωρηθούν συμβιβάσιμες με την κοινή αγορά όταν προορίζονται να αντισταθμίσουν μερικώς τις ζημίες των εσόδων που σχετίζονται με μια προσωρινή παύση της αλιευτικής δραστηριότητας, λόγω γεγονότων μη προβλέψιμων και μη επαναλαμβανόμενων, και ειδικά για βιολογικούς λόγους.

(13) Οι εν λόγω παύσεις δεν εμφανίζονταν να έχουν προκληθεί από ένα μη προβλέψιμο γεγονός, Σύμφωνα με τις πληροφορίες που διαβίβασαν οι ιταλικές αρχές δεν προέκυπτε ότι είχε λάβει χώρα ένα γεγονός όπως παραδείγματος χάρη μια φυσική καταστροφή ή άλλο έκτακτο γεγονός, που μπορούσε να δικαιολογήσει την τεχνική παύση. Όπως προκύπτει από τις ίδιες πληροφορίες δεν έλαβε χώρα μια ξαφνική κάθετη και μη προβλέψιμη πτώση των αλιευτικών πόρων που να καθιστούσε αναγκαία τη θέσπιση ειδικών μέτρων ανασύστασης των πόρων, όπως για παράδειγμα μια προσωρινή παύση. Επιπλέον, η Ιταλία είχε ήδη θέσει σε εφαρμογή, κατά τα προηγούμενα έτη, μέτρα αποζημίωσης στα πλαίσια συγκρίσιμων προσωρινών παύσεων, έναντι των οποίων η Επιτροπή δεν είχε προβάλει αντιρρήσεις: για το 1999, τα μέτρα που εξετάστηκαν με τον αριθμό φακέλου N 419/99 και αντικείμενο της επιστολής SG(99) D/7551 της 17ης Σεπτεμβρίου 1999 στην ιταλική κυβέρνηση· για το 1998, τα μέτρα που εξετάστηκαν με τον αριθμό φακέλου NN 101/98 και αντικείμενο της επιστολής SG(99) D/1581 της 23.6.19991 για το 1997, τα μέτρα που εξετάστηκαν με τον αριθμό φακέλου NN 99/97 και αντικείμενο της επιστολής SG(97) D/6770 της 6ης Αυγούστου 1997. Κατά συνέπεια, συμπεραίνεται ότι το μέτρο αποζημίωσης που θεσπίστηκε για το έτος 2000 δεν παρουσίαζε μη επαναληπτικό χαρακτήρα. Συνεπώς, το μέτρο αυτό δεν μπορούσε να θεωρηθεί συμβιβάσιμο με την κοινή αγορά κατά την έννοια του σημείου 2.2.2, πρώτο εδάφιο των κατευθυντηρίων γραμμών.

(14) Επιπλέον, κατά την έννοια του ίδιου σημείου 2.2.2, δεύτερο εδάφιο, η Επιτροπή έχει τη δυνατότητα να θεωρήσει ένα μέτρο ενίσχυσης στην προσωρινή παύση ως συμβιβάσιμο με την κοινή αγορά μετά από ειδική εξέταση του εν λόγω μέτρου (εξέταση "κατά περίπτωση"). Η Επιτροπή μπορούσε να θεωρήσει ότι υφίσταντο οι συνθήκες συμβιβασιμότητας εάν η εν λόγω προσωρινή παύση αποτελούσε μια παύση ανάλογη με εκείνες που προβλέπονται στο άρθρο 16 παράγραφος 1 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 2792/1999 του Συμβουλίου, της 17ης Δεκεμβρίου 1999, για καθορισμό των λεπτομερών κανόνων και ρυθμίσεων σχετικά με την κοινοτική διαρθρωτική βοήθεια στον τομέα της αλιείας(5), ήτοι στην περίπτωση ενός γεγονότος μη προβλέψιμου που οφείλεται ιδίως σε βιολογικές αιτίες [στοιχείο α)] ή στην εφαρμογή ενός σχεδίου για την ανάκτηση ενός πόρου που κινδυνεύει να εξαντληθεί [στοιχείο γ)] ή στο άρθρο 12 παράγραφος 6 του ιδίου κανονισμού, που προβλέπει τη δυνατότητα εφαρμογής συνοδευτικών κοινωνικών μέτρων στα πλαίσια ενός σχεδίου προστασίας των πόρων. Η εν λόγω προσωρινή παύση δεν φαίνεται ωστόσο να αντιστοιχεί σε καμία από τις προαναφερθείσες περιπτώσεις, αφού, αφενός, η δικαιολογία του μη προβλέψιμου γεγονότος έχει ήδη αποκλειστεί και, αφετέρου, οι ιταλικές αρχές δεν υπέβαλαν καμία πληροφορία που να επέτρεπε να εξαχθεί το συμπέρασμα ότι η προσωρινή παύση παρεμβάλλεται σε ένα σχέδιο ανάκτησης ή προστασίας ενός πόρου για τον οποίο διευκρινίζονται, παραδείγματος χάρη, τα ενδιαφερόμενα είδη, η προβλεπόμενη επίπτωση για τη βιομάζα και οι προβλεπόμενοι ευνοϊκοί αντίκτυποι στις δραστηριότητες αλιείας. Οι ιταλικές αρχές περιορίστηκαν να παράσχουν τέσσερις βιβλιογραφικές αναφορές χωρίς να διευκρινίσουν ποια ήταν τα επιχειρήματα που εμφανίζονταν σε αυτά τα βιβλία και τα οποία θα μπορούσαν να δικαιολογήσουν τις εν λόγω τεχνικές διακοπές, αν και η Επιτροπή τις είχε σαφώς καλέσει να το πράξουν (επιστολή της 5ης Ιουλίου 2001).

(15) Η Επιτροπή είχε επίσης παρατηρήσει ότι, μεταξύ των υποβληθέντων εγγράφων από τις ιταλικές αρχές, εμφανιζόταν μια σημείωση του Ινστιτούτου Οικονομικών Ερευνών για την αλιεία και την ιχθυοκαλλιέργεια του Salerno) IREPA) στην οποία δηλώνεται ότι αυτή η υποχρεωτική διακοπή της αλιείας έχει ως στόχο να μειώσει την προσπάθεια που καταβάλλει ένας στόλος υπερβολικών διαστάσεων σε σύγκριση με τους αλιευτικούς πόρους. Κατά το σημείο 2.2.2, τρίτο εδάφιο των κατευθυντηρίων γραμμών, είναι ασυμβίβαστες με την κοινή αγορά οι ενισχύσεις για τον περιορισμό των αλιευτικών δραστηριοτήτων που χορηγούνται για να ευνοήσουν την υλοποίηση των στόχων μείωσης των προσπαθειών αλιείας που καθορίζονται στο πρόγραμμα πολυετούς προσανατολισμού των κοινοτικών αλιευτικών στόλων. Επιπλέον, το άρθρο 16 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 2792/1999 ορίζει, στην παράγραφο 4, ότι τα κράτη μέλη δεν μπορούν να χορηγήσουν αποζημιώσεις στους αλιείς ή στους εφοπλιστές για προσωρινές παύσεις των δραστηριοτήτων τους εάν αυτές δεν δικαιολογούνται από μια εποχιακή παύση συνδεδεμένη με την τρέχουσα διαχείριση των αλιευτικών δραστηριοτήτων.

(16) Η Επιτροπή, υπό το φως αυτών των στοιχείων, είχε θεωρήσει ότι, στη βάση της προκαταρτικής αξιολόγησης που προβλέπεται από το άρθρο 6 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 659/1999, υφίσταντο σοβαρές αμφιβολίες όσον αφορά τη συμβιβασιμότητα αυτών των ενισχύσεων με τις κατευθυντήριες γραμμές για την εξέταση των κρατικών ενισχύσεων στον τομέα της αλιείας και της ιχθυοκαλλιέργειας και συνεπώς με τη συνθήκη ΕΚ.

III

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΤΗΣ ΙΤΑΛΙΑΣ

(17) Οι ιταλικές αρχές στις παρατηρήσεις τους, αφού υπενθύμισαν τις διάφορες φάσεις της υπόθεσης, αναφέρθηκαν στις διατάξεις του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 2792/1999 σχετικά με τις προσωρινές διακοπές της αλιείας. Οι περιπτώσεις προσωρινής διακοπής εξετάστηκαν σε τρία ξεχωριστά άρθρα: άρθρο 7 σχετικά με την προσαρμογή της αλιευτικής προσπάθειας, άρθρο 12, που προβλέπει, στην παράγραφο 6, ότι τα κράτη μέλη δύνανται να θεσπίζουν συνοδευτικά κοινωνικά μέτρα προκειμένου να διευκολυνθεί η προσωρινή παύση των αλιευτικών δραστηριοτήτων στα πλαίσια σχεδίων για την προστασία των υδάτινων πόρων και άρθρο 16 που προβλέπει, στην παράγραφο 1, ότι τα κράτη μέλη μπορούν να χορηγούν αντιστάθμιση στους αλιείς και τους ιδιοκτήτες σκαφών για την προσωρινή παύση των αλιευτικών δραστηριοτήτων. Με βάση αυτά τα άρθρα, οι ιταλικές αρχές υποστηρίζουν ότι, στη συγκεκριμένη περίπτωση στην οποία προβλέπεται μια αντιστάθμιση για τους αλιείς αλλά όχι και για τους εφοπλιστές, πρέπει να γίνει αναφορά στο άρθρο 12 παράγραφος 6.

(18) Αυτή η προσωρινή παύση δεν ήταν υποχρεωτική. Η εν λόγω παύση καθίστατο υποχρεωτική σε μία συγκεκριμένη θαλάσσια περιοχή μόνον μετά την εφαρμογή ενός μηχανισμού προσχώρησης με τη συμμετοχή της τοπικής συμβουλευτικής επιτροπής. Αυτό το μέτρο προσωρινής παύσης θεσπίστηκε σε δεκαθέντε περιοχές: προσχώρησαν σε αυτό 594 αλιευτικά σκάφη επί συνόλου 1485, με κατά μέσο όρο δύο έως τρεις ναυτικούς ανά σκάφος. Το σύνολο των δαπανών ανήλθε σε 2937781500 ιταλικές λίρες (ITL) (1,5 εκατ. ευρώ).

(19) Σύμφωνα με τις ιταλικές αρχές, ο κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 2792/1999 δεν προβλέπει, για την εφαρμογή του άρθρου 12 παράγραφος 6 μια προκαταρτική τεχνική εξέταση εκ μέρους της Επιτροπής ή της επιστημονικής, τεχνικής και οικονομικής επιτροπής αλιείας(6). Επιπλέον, οι εφαρμοζόμενες κατευθυντήριες γραμμές (συγκεκριμένα εκείνες που θεσπίστηκαν το 1997) καθορίζουν ότι αυτή η εξέταση πρέπει να πραγματοποιηθεί αποκλειστικά και μόνο για την εφαρμογή των άρθρων 7 και 16. Το σημείο 2.2.8 των προαναφερθεισών κατευθυντηρίων γραμμών προβλέπει, επιπλέον, ότι τα κράτη μέλη μπορούν να χορηγήσουν ενισχύσεις με σκοπό να παράσχουν κίνητρα ή να ευνοήσουν την εφαρμογή των τεχνικών μέτρων διατήρησης των πόρων αρκεί κάθε περίπτωση να εξεταστεί ξεχωριστά. Το σημείο 2.10.3 των κατευθυντηρίων γραμμών προβλέπει ότι τα κράτη μέλη μπορούν να χορηγούν άμεσες ενισχύσεις στους εργαζομένους στον τομέα.

(20) Οι ιταλικές αρχές διευκρινίζουν ότι αυτό το μέτρο δεν προσέφερε κανένα πλεονέκτημα για τις δικαιούχες επιχειρήσεις. Αυτό είχε αποκλειστικά ως σκοπό να εξασφαλίσει στους ναυτικούς την εξασφάλιση ενός ελάχιστου εγγυημένου χρηματικού ποσού και την κάλυψη των σχετικών κοινωνικών εισφορών ώστε να αποφευχθεί έτσι η απόλυσή τους. Το γεγονός ότι το μεγαλύτερο μέρος των εν δυνάμει δικαιούχων δεν προσχώρησαν στο εν λόγω μέτρο, το οποίο αντί να επιφέρει ως αποτέλεσμα μια μείωση των δαπανών παραγωγής, αντιθέτως τις αύξησε, διότι κατά τη διάρκεια της περιόδου της παύσης οι επιχειρήσεις έπρεπε να επωμισθούν τα σταθερά έξοδα χωρίς κανένα έσοδο αποδεικνύει τη έλλειψη πλεονεκτημάτων για τις επιχειρήσεις.

(21) Στη συγκεκριμένη περίπτωση, οι ιταλικές αρχές θεωρούν ότι το μέτρο μπορούσε να αξιολογηθεί υπό το φως των σημείων 2.2.8 και 2.10.3 των κατευθυντηρίων γραμμών, όπως είχε γίνει κατά τα προηγούμενα έτη για μέτρα του ιδίου τύπου. Οι ιταλικές αρχές συμφωνούν όσον αφορά την αδυναμία εφαρμογής του άρθρου 16, αλλά θεωρούν ότι αυτό το μέτρο είναι συμβιβάσιμο με όσα ορίζει το άρθρο 12.

IV

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΤΩΝ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΜΕΝΩΝ

(22) Οι τρεις οργανώσες Federcoopesca, Lega Pesca και AGCI Pesca αποτελούν οργανώσεις που εκπροσωπούν τους ιταλούς αλιείς. Στην επιστολή τους οι εν λόγω οργανώσεις δηλώνουν ότι δεν κατανοούν τη βάση των παρατηρήσεων της Επιτροπής αφού είναι σαφώς ορισμένο, στον ιδρυτικό νόμο, ότι το εν λόγω μέτρο δικαιολογείται από την ανάγκη της προώθησης της αλιευτικής δραστηριότητας, χωρίς να προσφέρει πλεονεκτήματα στις επιχειρήσεις αλλά και χωρίς να ζημιώσει τα πληρώματα.

(23) Ελλείψει αυτού του μέτρου ενίσχυσης θα είχε υπάρξει απουσία οποιασδήποτε πηγής εισοδήματος για τα πληρώματα. Οι εφοπλιστές θα μπορούσαν να απολύσουν νόμιμα χωρίς προειδοποίηση τα μέλη του πληρώματος, όπως το επιτρέπει ο ιταλικός νόμος, εάν το κράτος δεν είχε αναλάβει την κάλυψη των δαπανών. Σ' αυτό πρέπει να προστεθεί ότι οι εφοπλιστές δεν είναι υποχρεωμένοι να επαναπροσλάβουν τα ίδια άτομα στο τέλος της διακοπής.

(24) Σύμφωνα με αυτές τις οργανώσεις το μέτρο αυτό έχει κατά συνέπεια χαρακτήρα καθαρά κοινωνικό και είναι πλήρως συμβιβάσιμο με τα προβλεπόμενα στο άρθρο 12 παράγραφος 6 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 2792/1999. Επιπλέον, οι οργανώσεις αιτές καθιστούν σαφές ότι το εν λόγω άρθρο δεν προβλέπει ότι ένα μέτρο ενίσχυσης που έχει ληφθεί στα πλαίσια του ιδίου άρθρου δεν μπορεί να έχει επαναληπτικό χαρακτήρα. Η προσωρινή παύση που εφαρμόστηκε είναι του ιδίου είδους με εκείνες των προηγουμένων ετών.

(25) Οι παρατηρήσεις αυτές διαβιβάστηκαν στις ιταλικές αρχές οι οποίες δήλωσαν ότι τις συμμερίζονται.

V

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΟΥ ΜΕΤΡΟΥ

A. Ύπαρξη κρατικής ενίσχυσης

(26) Σύμφωνα με το άρθρο 87 παράγραφος 1 της συνθήκης ΕΚ, ενισχύσεις που χορηγούνται υπό οποιαδήποτε μορφή από τα κράτη μέλη ή με κρατικούς πόρους και που νοθεύουν ή απειλούν να νοθεύσουν τον ανταγωνισμό διά της ευνοϊκής μεταχειρίσεως ορισμένων επιχειρήσεων ή ορισμένων κλάδων παραγωγής είναι ασυμβίβαστες με την κοινή αγορά, κατά το μέτρο που επηρεάζουν τις μεταξύ κρατών μελών συναλλαγές.

(27) Σκοπός αυτού του μέτρου είναι να εξασφαλίσει έναν ελάχιστο μισθό που να ορίζεται από σύμβαση για τους ναυτικούς των πληρωμάτων και να αναλάβει την πληρωμή των κοινωνικών εισφορών που οφείλονται από τους εφοπλιστές στους ναυτικούς. Επειδή η καταβολή μισθών αποτελεί ένα βάρος για τις επιχειρήσεις, πρέπει να θεωρηθεί ότι η ανάληψη της πληρωμής των μισθών και των κοινωνικών εισφορών για μια συγκεκριμένη περίοδο συνεπάγεται μείωση των εξόδων που κατά κανόνα επιβαρύνουν τις ενδιαφερόμενες αλιευτικές επιχειρήσεις.

(28) Σε πρώτη ανάλυση θα μπορούσε να θεωρηθεί ότι το εν λόγω μέτρο δεν συνιστά ενίσχυση στις επιχειρήσεις, αφού έχει ως στόχο να εξασφαλίσει τη μισθοδοσία των ναυτικών και την ασφαλιστική τους κάλυψη κατά την περίοδο της εν λόγω προσωρινής παύσης και κατά συνέπεια οι ενδιαφερόμενες επιχειρήσεις δεν τυγχάνουν κανενός εμφανούς πλεονεκτήματος. Στην πραγματικότητα, το μέτρο, επειδή έχει ως σκοπό την τήρηση σε ισχύ της σύμβασης εργασίας που έχει συναφθεί μεταξύ του εφοπλιστή και του μέλους του πληρώματος, ευνοεί τον εφοπλιστή, που αποτελεί μέρος αυτής της σύμβασης. Πράγματι, ο τελευταίος δεν υποχρεούται να τηρήσει τις συμβατικές υποχρεώσεις του κατά τη διάρκεια της προσωρινής παύσης. Το γεγονός ότι η πλειοψηφία των εφοπλιστών δεν έχει διακόψει την αλιευτική δραστηριότητα ώστε να δικαιούται των προβλεπόμενων ωφελειών δεν αποδεικνύει κατά κανένα τρόπο ότι αυτό το μέτρο δεν έχει προσφέρει πλεονεκτήματα σε αυτές τις επιχειρήσεις. Πρέπει να θεωρηθεί ότι συνέβη το αντίθετο, δεδομένου ότι ένας σημαντικός αριθμός πους (594 επί 1485) ωφελήθηκε και ότι οι ίδιοι οι εφοπλιστές αποφάσισαν να αναστείλουν προσωρινά την αλιευτική δραστηριότητα, είτε μέσω των τοπικών συμβουλευτικών επιτροπών, σε περίπτωση που η διακοπή κατέστη υποχρεωτική για όλους τους αλιείς μιας δεδομένης θαλάσσιας περιοχής, είτε προαιρετικά, στις περιοχές στις οποίες η διακοπή δεν ήταν υποχρεωτική. Οπωσδήποτε οι επιχειρήσεις που συμμετείχαν στην προσωρινή παύση ωφελήθηκαν από αυτό. Κατά συνέπεια, το παρόν μέτρο αποτελεί πραγματικά ενίσχυση στις εν λόγω αλιευτικές επιχειρήσεις.

(29) Το μέτρο χρηματοδοτείται από πόρους του ιταλικού κράτους. Επιπλέον, επειδή τα προϊόντα των δικαιούχων επιχειρήσεων πωλούνται στην κοινοτική αγορά, τα μέτρα που θέσπισε η Ιταλία ενισχύουν τη θέση των επιχειρήσεων αυτών τόσο στην ιταλική αγορά σε σχέση με τις επιχειρήσεις των άλλων κρατών μελών που προτίθενται να πωλήσουν στην ίδια αγορά τα προϊόντα τους (προϊόντα αλιείας ή άλλα τρόφιμα που ανταγωνίζονται τα προϊόντα αλιείας), όσο και στις αγορές των άλλων κρατών μελών έναντι των επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται σε αυτές τις αγορές (πάντοτε για τα προϊόντα αλιείας ή για άλλα τρόφιμα που ανταγωνίζονται τα προϊόντα αλιείας). Συνεπώς, το εν λόγω μέτρο, επειδή προσφέρει όφελος σε αυτές τις επιχειρήσεις, νοθεύει ή κινδυνεύει να νοθεύσει τον ανταγωνισμό και δύναται να επηρεάσει τις συναλλαγές μεταξύ των κρατών μελών.

(30) Για το λόγο αυτό πρόκειται για κρατική ενίσχυση κατά την έννοια του άρθρου 87 παράγραφος 1 της συνθήκης ΕΚ που καταρχήν απαγορεύεται δυνάμει του ιδίου άρθρου 87 παράγραφος 2. Η εν λόγω ενίσχυση μπορεί να θεωρηθεί συμβιβάσιμη με την κοινή αγορά μόνον εάν εμπίπτει σε μια από τις εξαιρέσεις που προβλέπονται στη συνθήκη ΕΚ. Επειδή πρόκειται για μέτρο υπέρ των επιχειρήσεων αλιείας, πρέπει να αξιολογηθεί υπό το φως των κατευθυντηρίων γραμμών για την εξέταση των κρατικών ενισχύσεων στον τομέα της αλιείας και της ιχθυοκαλλιέργειας.

B. Συμβιβασιμότητα του εν λόγω μέτρου με το σημείο 2.2.2, δεύτερο εδάφιο, των κατευθυντηρίων γραμμών και με το άρθρο 12 παράγραφος 6 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 2792/1999

(31) Η Επιτροπή, στην απόφασή της να κινήσει τη διαδικασία, είχε δηλώσει ότι δεν μπορούσε να βασιστεί σ' αυτές τις διατάξεις, δεδομένου ότι οι ιταλικές αρχές δεν είχαν διαβιβάσει πληροφορίες που θα επέτρεπαν να εξαχθεί το συμπέρασμα ότι η προσωρινή παύση αποτελούσε μέρος ενός σχεδίου προστασίας των πόρων. Οι ιταλικές αρχές αμφισβητούν αυτή τη θέση και θεωρούν ότι το μέτρο είναι συμβιβάσιμο με την κοινή αγορά αφού, πρόκειται για κοινωνικό συνοδευτικό μέτρο του τύπου που προβλέπεται στο άρθρο 12 παράγραφος 6 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 2792/1999. Σύμφωνα με τις ιταλικές αρχές, η Επιτροπή δεν μπορεί να απορρίψει αυτή τη θέση με βάση το γεγονός ότι δεν υπήρξε διαβούλευση με την επιστημονική, τεχνική και οικονομική επιτροπή αλιείας, αφού η διαβούλευση δεν είναι υποχρεωτική.

(32) Είναι αληθές ότι η διαβούλευση με την επιστημονική, τεχνική και οικονομική επιτροπή της αλιείας δεν είναι υποχρεωτική. Η Επιτροπή δεν είχε πρόθεση να ζητήσει τη γνωμοδότηση της επιτροπής. Απεναντίας, δεδομένου ότι το άρθρο 12 παράγραφος 6 του προαναφερθέντος κανονισμού ορίζει ότι τα κράτη μέλη μπορούν να θεσπίσουν κοινωνικά μέτρα για να συνοδεύσουν την εφαρμογή των προγραμμάτων προστασίας των πόρων, η Επιτροπή θεωρεί ότι πρέπει να ασκήσει έναν ελάχιστο έλεγχο όσον αφορά την ύπαρξη ενός πραγματικού προγράμματος προστασίας των πόρων και τη σχέση αυτού του προγράμματος με τον προκαθορισθέντα στόχο. Ένα πρόγραμμα αυτού του είδους θα μπορούσε να αναφέρει, παραδείγματος χάρη, τα ενδιαφερόμενα είδη, την προβλεπόμενη επίπτωση στη βιομάζα, τα προβλεπόμενα οφέλη για την αλιευτική δραστηριότητα, κ.λπ.

(33) Ωστόσο, στη συγκεκριμένη περίπτωση η Επιτροπή διαπιστώνει ότι τέτοιο πρόγραμμα δεν υπάρχει. Οι ιταλικές αρχές περιορίστηκαν να παράσχουν τέσσερις βιβλιογραφικές αναφορές χωρίς να διευκρινίσουν ποια ήταν τα επιχειρήματα που εμφανίζονται σε αυτά τα βιβλία και τα οποία θα μπορούσαν να δικαιολογήσουν τις εν λόγω τεχνικές διακοπές, αν και η Επιτροπή ρητώς τις είχε καλέσει να πράξουν τούτο (επιστολή της 5ης Ιουλίου 2001). Το σημείο αναφέρθηκε και στην επιστολή που πληροφορούσε τις ιταλικές αρχές για την κίνηση της διαδικασίας τυπικής έρευνας και στις παρατηρήσεις στην απάντησή τους οι ιταλικές αρχές δεν παρείχαν στοιχεία που να έδειχναν ότι υπήρχε πράγματι ένα πρόγραμμα προστασίας των πόρων. Συνεπώς, η Επιτροπή θεωρεί ότι το μέτρο που εξετάζεται στον παρόντα φάκελο δεν είναι δικαιολογημένο σύμφωνα με το σημείο 2.2.2, δεύτερο εδάφιο, των κατευθυντηρίων γραμμών και το άρθρο 12 παράγραφος 6 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 2792/1999.

Γ. Συμβιβασιμότητα του εν λόγω μέτρου με το σημείο 2.2.8 των κατευθυντηρίων γραμμών

(34) Σύμφωνα με το σημείο 2.2.8 των κατευθυντηρίων γραμμών, μπορούν να θεωρηθούν συμβιβάσιμες με την κοινή αγορά, μετά από κατά περίπτωση εξέταση, οι κρατικές ενισχύσεις που προορίζονται να παράσχουν κίνητρα ή να ευνοήσουν την εφαρμογή των διατάξεων που προορίζονται να βελτιώσουν τη διατήρηση και τη διαχείριση των αποθεμάτων, περιορίζοντας την αλίευση μέσω τεχνικών μέτρων πιο αυστηρών σε σχέση με τις ελάχιστες απαιτήσεις που ορίζει ο κανονισμός (ΕΟΚ) αριθ. 3094/86, που προβλέπει ορισμένα τεχνικά μέτρα διατήρησης των αλιευτικών πόρων(7) του Συμβουλίου, της 7ης Οκτωβρίου 1986, [κανονισμός που αντικαταστάθηκε από τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 894/97(8) και ακολούθως από τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 850/98](9). Οι ιταλικές αρχές θεωρούν ότι το εφαρμοσθέν μέτρο μπορεί να θεωρηθεί συμβιβάσιμο με βάση το σημείο 2.2.8.

(35) Οι ανωτέρω κανονισμοί καθόρισαν διάφορα τεχνικά μέτρα διατήρησης και διαχείρισης των πόρων, δηλαδή μέτρα που καθορίζουν, σε σχέση με τις περιοχές αλιείας, τους όρους σχετικά με τα σύνεργα αλιείας (τύπος συνέργων, διαστάσεις, τύπος δικτύων, περίοδοι απαγόρευσης) και με τα αλιευθέντα είδη (ελάχιστες διαστάσεις, περίοδοι απαγόρευσης).

(36) Ας παραδεχτούμε, σε πρώτη ανάλυση, αν και σε διαφορετική κλίμακα, ότι μπορεί να θεωρηθεί ότι ένα μέτρο γενικής απαγόρευσης αλίευσης σε μια συγκεκριμένη περίοδο και σε μια συγκεκριμένη περιοχή αποτελεί ένα τεχνικό μέτρο αυτού του είδους, εφόσον προορίζεται να περιορίσει την αλίευση μέσω πιο αυστηρών μέτρων σε σχέση με τις ελάχιστες απαιτήσεις που καθορίζονται από αυτόν τον κανονισμό. Σε αυτή την περίπτωση το συνοδευτικό κοινωνικό μέτρο που εφαρμόστηκε από τις ιταλικές αρχές θα μπορούσε να θεωρηθεί συμβιβάσιμο με βάση το σημείο 2.2.8 των κατευθυντηρίων γραμμών.

(37) Ωστόσο, το σημείο 2.2.8 καθορίζει ότι η Επιτροπή πρέπει να εξετάσει κατά περίπτωση το προταθέν μέτρο και ότι αυτό το μέτρο δεν μπορεί οπωσδήποτε να υπερβεί το ελάχιστο αναγκαίο για να επιτύχει τον επιδιωκόμενο στόχο διατήρησης. Κατά συνέπεια, η συμβιβασιμότητα του μέτρου με την κοινή αγορά δεν είναι αυτόματη. Το μέτρο πρέπει να δικαιολογείται ως προς τους στόχους του και σε σχέση με τα αποτελέσματά του στην αλιευτική δραστηριότητα που διεξάγεται από τους ενδιαφερόμενους αλιείς.

(38) Στη συγκεκριμένη περίπτωση, όπως έδειξε η Ιταλία στις παρατηρήσεις της, ένα καθεστώς ενισχύσεων του ιδίου τύπου έχει ήδη εγκριθεί από την Επιτροπή για τα έτη 1998 και 1999 με βάση το σημείο 2.2.8. Ωστόσο, πέραν της γενικής αιτιολόγησης της αύξησης της βιομάζας των αλιευτικών πόρων, η ιταλική κυβέρνηση δεν παρέσχε καμία ειδική δικαιολογία προς στήριξη του εν λόγω μέτρου. Εξ αυτού, ακόμη και παραδεχόμενοι ότι το μέτρο γενικής απαγόρευσης αλίευσης αποτελεί ένα τεχνικό μέτρο κατά την έννοια των κανονισμών (ΕΚ) αριθ. 3094/86 ή (ΕΚ) αριθ. 850/98, η Επιτροπή θεωρεί ότι δεν έχει στη διάθεσή της τα στοιχεία που θα της επέτρεπαν να θεωρήσει αυτό το μέτρο, για ένα ακόμη έτος, συμβιβάσιμο με την κοινή αγορά.

Δ. Συμβιβασιμότητα του εν λόγω μέτρου με το σημείο 2.10.3 των κατευθυντηρίων γραμμών

(39) Σύμφωνα με το σημείο 2.10.3 πρώτο εδάφιο των κατευθυντηρίων γραμμών, μπορούν να θεωρηθούν συμβιβάσιμες με την κοινή αγορά οι ενισχύσεις που απευθύνονται στους εργαζομένους στον τομέα της αλιείας και της ιχθυοκαλλιέργειας οι οποίες χορηγούνται στα πλαίσια συνοδευτικών κοινωνικοοικονομικών μέτρων που είναι σε θέση να αντιμετωπίσουν τις ιδιάζουσες δυσκολίες που οφείλονται στην προσαρμογή ή στη μείωση των ικανοτήτων (παραδείγματος χάρη ενισχύσεις στην επαγγελματική κατάρτιση, ενισχύσεις σχετικά με την ανασυγκρότηση, κ.λπ.).

(40) Το εν λόγω μέτρο δεν θεσπίστηκε για να αντιμετωπίσει τις δυσκολίες σχετικά με την προσαρμογή ή τη μείωση των ικανοτήτων. Κατά συνέπεια, δεν εφαρμόζεται το πρώτο εδάφιο του προαναφερθέντος στοιχείου.

(41) Το δεύτερο εδάφιο, σχετικά με τις ενισχύσεις πρόωρης συνταξιοδότησης, εξαιρείται παρομοίως.

(42) Παραμένει το τρίτο εδάφιο, με βάση το οποίο η Επιτροπή εξετάζει κατά περίπτωση τα άλλα μέτρα κοινωνικοοικονομικού χαρακτήρα.

(43) Η Επιτροπή διαπιστώνει ότι, βασισμένη σε όσα δήλωσαν οι επαγγελματικές οργανώσεις ιταλών αλιέων στις παρατηρήσεις τους τις οποίες συμμερίζονται οι ιταλικές αρχές, το μέτρο υπό εξέταση καθορίζει τη διαφύλαξη των ισχυουσών συμβάσεων εργασίας. Το μέτρο συνεπώς εμποδίζει την απόλυση των ναυτικών: ακόμη και αν οι ίδιοι οι ναυτικοί πιθανώς επαναπροσληφθούν στο τέλος της προσωρινής παύσης, δεν υπάρχει καμία σχετική εγγύηση. Η ενίσχυση που θεσπίστηκε θα μπορούσε να εξομοιωθεί με ένα προσωρινό επίδομα ανεργίας χάρη στο οποίο οι ναυτικοί διατηρούν τη θέση εργασίας και το δικαίωμα των κοινωνικών ασφαλίσεων. Επειδή το επίδομα αυτό αντιστοιχεί σε ένα ελάχιστο εγγυημένο χρηματικό ποσό, δεν υπάρχει κίνδυνος υπερβολικής αντιστάθμισης σε σύγκριση με τον μισθό που θα κατεβάλετο εάν η δραστηριότητα είχε συνεχιστεί στην ίδια περίοδο.

(44) Όσον αφορά τα επόμενα έτη, οι ενισχύσεις για να θεωρηθούν συμβιβάσιμες με την κοινή αγορά θα πρέπει να θεσπιστούν στα πλαίσια ενός προγράμματος προστασίας των πόρων, σύμφωνα με το σημείο 2.2.2 των κατευθυντηρίων γραμμών εν ισχύ. Ένα τέτοιο πρόγραμμα δεν καθορίστηκε για το έτος 2000. Ωστόσο, κατ' εξαίρεση, με βάση το τρίτο εδάφιο του σημείου 2.10.3 των κατευθυντηρίων γραμμών του 1997, η Επιτροπή θεωρεί το εν λόγω μέτρο μπορεί να θεωρηθεί συμβιβάσιμο με την κοινή αγορά.

VI

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

(45) Η κρατική ενίσχυση που θέσπισε η Ιταλία με το άρθρο 5 του διατάγματος αριθ. 265 της 26ης Σεπτεμβρίου 2000, που μετατράπηκε στον νόμο αριθ. 343 της 23ης Νοεμβρίου 2000, είναι συμβιβάσιμη με την κοινή αγορά.

(46) Η Επιτροπή διαπιστώνει ότι η Ιταλία χορήγησε το εν λόγω μέτρο ενίσχυσης κατά παράβαση του άρθρου 88 παράγραφος 3, της συνθήκης. Ωστόσο, η ενίσχυση αυτή είναι συμβιβάσιμη με την κοινή αγορά δυνάμει του σημείου 2.10.3 τρίτο εδάφιο των κατευθυντηρίων γραμμών του 1997,

ΕΞΕΔΩΣΕ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΑ ΑΠΟΦΑΣΗ:

Άρθρο 1

Τα μέτρα ενίσχυσης που εφάρμοσε η Ιταλία υπέρ των αλιέων, τα οποία θεσπίστηκαν με το άρθρο 5 του διατάγματος αριθ. 265 της 26ης Σεπτεμβρίου 2000, που μετατράπηκε στον νόμο αριθ. 343 της 23ης Νοεμβρίου 2000, είναι συμβιβάσιμα με την κοινή αγορά.

Άρθρο 2

Η παρούσα απόφαση απευθύνεται στην Ιταλική Δημοκρατία.

Βρυξέλλες, 13 Νοεμβρίου 2002.

Για την Επιτροπή

Franz Fischler

Μέλος της Επιτροπής

(1) ΕΕ L 83 της 27.3.1999, σ. 1.

(2) ΕΕ C 25 της 29.1.2002, σ. 9.

(3) ΕΕ C 100 της 27.3.1997, σ. 12.

(4) ΕΕ C 19 της 20.1.2001, σ. 7.

(5) ΕΕ L 337 της 30.12.1999, σ. 10.

(6) Αυτή η επιτροπή, η διαβούλευση με την οποία προβλέπεται για την εφαρμογή των αποζημιώσεων που ορίζονται στο άρθρο 16 παράγραφος 1, στα πλαίσια ενός σχεδίου επανασύστασης του πόρου, θεσπίστηκε με το άρθρο 16 του κανονισμού (ΕΟΚ) αριθ. 3760/1992 του Συμβουλίου, της 20ής Δεκεμβρίου 1992, για τη θέσπιση κοινοτικού συστήματος για την αλιεία και την υδατοκαλλιέργεια (ΕΕ L 389 της 31.12.1992, σ. 1).

(7) ΕΕ L 288 της 11.10.1986, σ. 1.

(8) ΕΕ L 132 της 23.5.1997, σ. 1.

(9) ΕΕ L 125 της 27.4.1998, σ. 1.