Γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής με θέμα «Ανακοίνωση της Επιτροπής στο Συμβούλιο, στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, στην Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και στην Επιτροπή των Περιφερειών — Μια πολιτική ανταγωνισμού κατάλληλη για νέες προκλήσεις»

[COM(2021) 713 final]

(2022/C 323/06)

Εισηγήτρια:

η κ. Émilie PROUZET

Αίτηση γνωμοδότησης	Ευρωπαϊκή Επιτροπή, 20.12.2021
Νομική βάση	Άρθρο 304 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης
Αρμόδιο τμήμα	Ενιαία αγορά, παραγωγή και κατανάλωση
Υιοθετήθηκε από το τμήμα	5.5.2022
Υιοθετήθηκε από την ολομέλεια	19.5.2022
Σύνοδος ολομέλειας αριθ.	569
Αποτέλεσμα της ψηφοφορίας (υπέρ/κατά/αποχές)	223/1/6

1.   Συμπεράσματα και συστάσεις

1.1.

Η ανακοίνωση υπογραμμίζει την ικανότητα της πολιτικής ανταγωνισμού να προσαρμόζεται στις νέες συνθήκες της αγοράς, στις στρατηγικές προτεραιότητες και στις ανάγκες των καταναλωτών. Η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή (ΕΟΚΕ) αναγνωρίζει ότι η πολιτική ανταγωνισμού έχει συμβάλει στη διατήρηση και την προώθηση της οικονομικής ευημερίας της ΕΕ, καθώς η ίδια είναι βαθιά προσηλωμένη στις αρχές της κοινωνικής οικονομίας της αγοράς.

1.2.

Η ΕΟΚΕ επικροτεί την απόφαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να παρατείνει το προσωρινό πλαίσιο για τις κρατικές ενισχύσεις μετά την πανδημία. Αναγνωρίζει, ωστόσο, ότι τα μέτρα αυτά είναι μέτρα παρέκκλισης υπέρ το δέον για να επεκταθούν στο γενικό πλαίσιο και άρα να αποκτήσουν μόνιμο χαρακτήρα.

1.3.

Το 2022, μολονότι η Επιτροπή ενήργησε για άλλη μία φορά ταχέως με την έγκριση του προσωρινού πλαισίου σε σχέση με τη σύρραξη στην Ουκρανία, είναι επιτακτική η ανάγκη να εξασφαλιστεί ότι οι επιχειρήσεις θα μπορέσουν να επωφεληθούν πραγματικά από αυτό. Το προσωρινό πλαίσιο για την κρίση θα πρέπει να μπορέσει να συμπληρώσει τα μέσα κρατικών ενισχύσεων που διαθέτουν ήδη τα κράτη μέλη, καθώς και τους υφιστάμενους μηχανισμούς βάσει των εθνικών σχεδίων ανθεκτικότητας. Η ΕΟΚΕ καλεί την Επιτροπή να παράσχει κατευθυντήριες γραμμές για να διευκολυνθεί η ταχεία υποστήριξη από τις κυβερνήσεις των κρατών μελών σε τομείς που πλήττονται σοβαρά από καταστάσεις έκτακτης ανάγκης, για παράδειγμα μέσω εθνικών μέτρων ενίσχυσης, όπως η εγγυημένη ασφάλιση εμπορικών πιστώσεων ή άλλα χρηματοπιστωτικά μέσα. Η ΕΟΚΕ τονίζει επίσης ότι η ανάγκη να εξασφαλιστεί η πρόσβαση των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων στα προσωρινά μέτρα βασίζεται πρωτίστως στη διασφάλιση προσβάσιμων και μη περιοριστικών όρων επιλεξιμότητας για τις επιχειρήσεις που έχουν πληγεί περισσότερο.

1.4.

Σε ένα πλαίσιο μεγάλης αβεβαιότητας, η ΕΟΚΕ υποστηρίζει την εφαρμογή μιας πολιτικής ανταγωνισμού ιδιαίτερα κατάλληλης για την επιτυχία των μεταβάσεων μας, οι οποίες απαιτούν φιλόδοξες εμπορικές και επενδυτικές πολιτικές, έκτακτες δημόσιες και ιδιωτικές επενδύσεις, καινοτομία και εύρυθμη λειτουργία της ενιαίας αγοράς. Η ΕΕ και τα κράτη μέλη πρέπει τώρα να καταφέρουν να δημιουργήσουν ένα νομικό και δημοσιονομικό πλαίσιο που να διασφαλίζει ίσους όρους ανταγωνισμού στην αγορά, προς όφελος όλων των παραγόντων, των περιφερειών και των πολιτών. Υπό αυτήν την έννοια, η ΕΟΚΕ επιμένει ότι είναι ανάγκη να επιτευχθεί πραγματική ίση μεταχείριση μεταξύ των ευρωπαϊκών φορέων εκμετάλλευσης και έναντι των παγκόσμιων φορέων εκμετάλλευσης. Η ακεραιότητα της εσωτερικής μας αγοράς και ο μη κατακερματισμός της αποτελούν βασικό στοιχείο για να επιτευχθεί αυτό.

1.5.

Η ΕΟΚΕ πιστεύει ότι το δίκαιο του ανταγωνισμού πρέπει να εξακολουθήσει να θεσπίζεται βάσει κανόνων και γεγονότων και ότι πρέπει να διασφαλίζεται η ανεξαρτησία της Επιτροπής. Ωστόσο, οι κατευθύνσεις πολιτικής της ΕΕ για τη διασφάλιση δίκαιης μετάβασης θα πρέπει να αντικατοπτρίζονται σαφέστερα στους κανόνες-πλαίσιο για το δίκαιο του ανταγωνισμού και στην εφαρμογή τους, ιδίως από τους διεκπεραιωτές υποθέσεων. Η ΕΟΚΕ καλεί την Επιτροπή να κινητοποιηθεί για να διευκολύνει τη διττή μετάβαση της οικονομίας μας και την ανταγωνιστικότητα των κλάδων μας σε μια παγκόσμια αγορά από τις πλέον ασταθείς.

1.6.

Στο πλαίσιο αυτό, η επίτευξη της στρατηγικής μας αυτονομίας δεν ήταν ποτέ τόσο σημαντική. Η ΕΟΚΕ πιστεύει ότι οι εν εξελίξει αναθεωρήσεις του δικαίου του ανταγωνισμού θα πρέπει να αξιολογηθούν σε σχέση με τις ανάγκες που προσδιορίστηκαν στις εργασίες της Επιτροπής για τα 14 στρατηγικά οικοσυστήματα της ΕΕ.

1.7.

Η ΕΟΚΕ είναι της γνώμης ότι πρέπει να πραγματοποιηθούν βαθύτερες μεταρρυθμίσεις προκειμένου να συμπεριληφθούν με μεγαλύτερη ακρίβεια τα ζητήματα της βιωσιμότητας, της ψηφιακής τεχνολογίας και της ανθεκτικότητας. Τόσο οι βασικές έννοιες του ευρωπαϊκού δικαίου ανταγωνισμού (τύπος σχετικής αγοράς) όσο και τα ειδικά πλαίσια (de minimis ή γενικός κανονισμός απαλλαγής κατά κατηγορία), αλλά και η εφαρμογή των κανόνων αυτών θα πρέπει να προσαρμοστούν στους στρατηγικούς προσανατολισμούς της ΕΕ. Επιπλέον, η ΕΟΚΕ ζητά από την Επιτροπή να εξοπλιστεί με τα απαραίτητα μέσα ώστε ολόκληρος ο ευρωπαϊκός οικονομικός ιστός, και ιδίως οι ΜΜΕ και οι υπηρεσίες, να μπορούν να χρηματοδοτήσουν τη διττή αυτή μετάβαση.

2.   Γενικές παρατηρήσεις

2.1.

Ως εκ τούτου, η ΕΟΚΕ και όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη συμφωνούν ως προς το ότι τα καθεστώτα που παρεκκλίνουν από το γενικό πλαίσιο του δικαίου του ανταγωνισμού έχουν αποδείξει την αξία τους από το 2019 και την κρίση λόγω της νόσου COVID-19. Θα πρέπει επίσης να τονιστεί η ταχύτητα των αποφάσεων της ΓΔ Ανταγωνισμού για την αποφυγή όσο το δυνατόν περισσότερων στρεβλώσεων στην εσωτερική αγορά.

2.2.

Υποστηρίζουμε άλλωστε την προσέγγιση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την αποφυγή του φαινομένου κατακρήμνισης (cliff edge) για τις επιχειρήσεις, που επιτρέπει την επέκταση του προσωρινού πλαισίου στα μέτρα ανάκαμψης.

2.3.

Η ΕΟΚΕ χαιρετίζει το νέο προσωρινό πλαίσιο που ενέκρινε η Επιτροπή για την ταχεία αντιμετώπιση των σοβαρών επιπτώσεων από τον πόλεμο στην Ουκρανία που προκλήθηκε από τη ρωσική επίθεση. Διερωτάται επίσης για τον αντίκτυπο της νέας αυτής κρίσης τόσο στην αναθεώρηση του συμφώνου σταθερότητας όσο και στις ανάγκες ενός νέου σχεδίου ανάκαμψης.

2.4.

Η ΕΟΚΕ αναγνωρίζει επίσης τη σημασία της ανακοίνωσης της Επιτροπής, δεδομένου ότι καθορίζει το γενικό πλαίσιο για την αναθεώρηση των κανόνων ανταγωνισμού, καθώς και τη συνολική και στρατηγική πορεία που πρέπει να ακολουθηθεί σε αυτό το εγχείρημα.

2.5.

Σήμερα όμως, η ΕΕ βρίσκεται αντιμέτωπη με τις συνέπειες της στρατηγικής της εξάρτησης από τρίτες χώρες. Πρέπει να αναζωογονήσουμε την εσωτερική αγορά μας μετά την κρίση του κορονοϊού και να δώσουμε στις ευρωπαϊκές επιχειρήσεις τη δυνατότητα να ενισχύσουν την ανθεκτικότητά τους και να ολοκληρώσουν τη διττή μετάβαση, ενώ θα πρέπει να αντιμετωπίσουμε τις πολλαπλές και απρόβλεπτες επιπτώσεις του πολέμου στην Ουκρανία που προκλήθηκε από τη ρωσική επίθεση.

2.6.

Μια εύρυθμη ενιαία αγορά και πολιτική ανταγωνισμού παρέχουν πρόσβαση σε μια τεράστια αγορά όπου όλοι μπορούν να ανταγωνίζονται ισότιμα. Προάγουν την αποτελεσματικότητα και την καινοτομία και διαμορφώνουν ένα περιβάλλον στο οποίο οι ανταγωνιστικές επιχειρήσεις μπορούν να αναπτυχθούν και να γίνουν παγκόσμιοι ηγέτες. Ως εκ τούτου, η ΕΟΚΕ υπενθυμίζει ότι η ακεραιότητα της εσωτερικής αγοράς είναι καίριας σημασίας στο σχέδιο ανάκαμψής μας. Υπό την έννοια αυτή, θα παρακολουθήσουμε με ενδιαφέρον την εφαρμογή του μέσου της ενιαίας αγοράς σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης.

2.7.

Σήμερα, το καθεστώς ελέγχου των συγκεντρώσεων επιχειρήσεων στην ΕΕ φαίνεται μερικές φορές να εμποδίζει τη δημιουργία ευρωπαϊκών εταιρειών παγκόσμιας εμβέλειας, ικανών να ανταγωνιστούν τις αμερικανικές και κινεζικές, υπό το πρόσχημα ότι δεν μειώνουν τον ανταγωνισμό στην εσωτερική αγορά. Οι προϋποθέσεις προσφυγής σε κρατικές ενισχύσεις που ισχύουν για τις ευρωπαϊκές εταιρείες είναι πολύ αυστηρότερες απ’ ό,τι αυτές που ισχύουν για τους παγκόσμιους ανταγωνιστές μας, αναστέλλοντας έτσι μια πραγματική πολιτική στήριξης των οικονομικών κλάδων. Τέλος, η καταστολή των συνεννοήσεων και η απαγόρευση καταχρηστικής εκμετάλλευσης δεσπόζουσας θέσης εξακολουθούν να θεωρούνται μη κατάλληλες για τις νέες προκλήσεις που θέτει η ψηφιακή οικονομία και η πράσινη μετάβαση.

2.8.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επανεξετάζει επί του παρόντος τα μέσα της πολιτικής ανταγωνισμού (έλεγχος των συγκεντρώσεων, αντιμονοπωλιακή νομοθεσία και κρατικές ενισχύσεις) προκειμένου να διασφαλίσει ότι όλα τα μέσα είναι κατάλληλα για τον επιδιωκόμενο σκοπό και συμπληρώνουν την υφιστάμενη εργαλειοθήκη του. Σε ένα τόσο ταραχώδες πλαίσιο, οι κλιματικές και ψηφιακές φιλοδοξίες μας πρέπει πλέον να λαμβάνουν τη μέγιστη δυνατή στήριξη και ενίσχυση. Η ΕΟΚΕ καλεί την Επιτροπή να προσαρμόσει και να κινητοποιήσει, περισσότερο από ποτέ, όλα τα εργαλεία της πολιτικής ανταγωνισμού για τη στήριξη της πράσινης και της ψηφιακής μετάβασης και να εξοπλιστεί με τα αναγκαία μέσα για την αντιμετώπιση του εξωτερικού ανταγωνισμού στο πλαίσιο αυτό.

3.   Προσαρμογή των κανόνων και επιβολή της νομοθεσίας περί ανταγωνισμού για την επίτευξη των φιλοδοξιών μας

3.1.

Η ΕΟΚΕ πιστεύει ότι δεν έχουμε προχωρήσει αρκετά στην αναθεώρηση του ανταγωνιστικού πλαισίου, ώστε να ενταχθούν οι ευρωπαϊκές στρατηγικές κατευθυντήριες γραμμές για τη βιωσιμότητα και την ψηφιακή τεχνολογία. Υποστηρίζει ότι η προσαρμογή της νομοθεσίας μας περί ανταγωνισμού πρέπει να πραγματοποιείται τόσο κατά τον ίδιο τον καθορισμό των βασικών αρχών όσο και κατά την επιχειρησιακή αξιολόγηση των αποτελεσμάτων που περιορίζουν τον ανταγωνισμό και των ευεργετικών αποτελεσμάτων.

3.2.

Κατά πρώτον, πρέπει να αναθεωρηθούν οι βασικές αρχές. Επομένως, η εκτίμηση της νομιμότητας ή μη μιας πρακτικής ή μιας συμφωνίας που εμπίπτει στο δίκαιο του ανταγωνισμού εξαρτάται από το μερίδιο αγοράς των επιχειρήσεων στην εν λόγω αγορά. Αυτές οι έννοιες του «μεριδίου αγοράς» και της «σχετικής αγοράς» είναι καίριας σημασίας και η ΕΟΚΕ ζητεί τη μέγιστη δυνατή επαγρύπνηση των ενδιαφερόμενων μερών κατά την τρέχουσα αναθεώρησή τους, ώστε να αντικατοπτρίζουν τη λειτουργική πραγματικότητα των τομέων δραστηριότητάς μας.

3.2.1.

Πρέπει, επομένως, να διερευνηθούν διάφορες δυνατότητες. Η «εναλλαξιμότητα προϊόντος/υπηρεσίας» και η «ισότητα των όρων του ανταγωνισμού» είναι έννοιες που πρέπει να προσαρμοστούν στα χαρακτηριστικά της ψηφιακής αγοράς και των παραγόντων της. Ομοίως, τα περιβαλλοντικά χαρακτηριστικά ενός προϊόντος θα μπορούσαν να λαμβάνονται υπόψη κατά την αξιολόγηση της «εναλλαξιμότητας» αυτής.

3.3.

Δεύτερος άξονας εργασιών, η αποσαφήνιση και η ενίσχυση του πεδίου εφαρμογής των ενισχύσεων και των πρακτικών που συνάδουν με τις συναλλαγές ή δεν τις επηρεάζουν και, ως εκ τούτου, εξαιρούνται από τη νομοθεσία περί ανταγωνισμού. Ορισμένα στοιχεία αξιολόγησης πρέπει να αναθεωρηθούν προκειμένου να δοθεί η δυνατότητα σε όσο το δυνατόν περισσότερους ανθρώπους να επενδύουν και να συντονίζονται με πλήρη ασφάλεια δικαίου και χωρίς να χρειάζεται να μπαίνουν στην ευρωπαϊκή διαδικασία κοινοποίησης. Ως εκ τούτου, φαίνεται ότι ο κανόνας de minimis πρέπει να αναθεωρηθεί, ώστε να είναι σε θέση να ανταποκρίνεται καλύτερα στα χαρακτηριστικά κάθε κλάδου, όπως αυτοί των χερσαίων μεταφορών ή του εμπορίου.

3.3.1.

Η ΕΟΚΕ επικροτεί επίσης τις τροποποιήσεις που προτείνει η Επιτροπή στον γενικό κανονισμό απαλλαγής κατά κατηγορία (ΓΚΑΚ), δεδομένου ότι καλύπτουν πολλές από τις ανάγκες των επιχειρήσεων και ιδίως των ΜΜΕ όσον αφορά την πρόσβαση στη χρηματοδοτική στήριξη που είναι απαραίτητη για αναπτυχθούν κατά τη βιώσιμη μετάβαση.

3.4.

Τελευταίος άξονας εργασιών: όσον αφορά την εφαρμογή και την επιβολή, η ΓΔ Ανταγωνισμού και ιδίως οι διεκπεραιωτές υποθέσεων θα πρέπει να γνωρίζουν άριστα τις «οδούς μετάβασης» (transition pathways) που έχουν θεσπιστεί για τα 14 στρατηγικά οικοσυστήματα της ΕΕ τα οποία έχει προσδιορίσει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Στο πλαίσιο αυτό θα πρέπει να καθοριστεί κατά πόσον μια πρακτική ή μια συμφωνία περιορίζει τον ανταγωνισμό με πιθανότητα αρνητικών επιπτώσεων στην τιμή, την παραγωγή, την καινοτομία, την ποιότητα ή την ποικιλία των αγαθών και των υπηρεσιών της εν λόγω αγοράς.

3.4.1.

Οι παράμετροι αξιολόγησης που οδηγούν στα οφέλη της απαλλαγής ή στις συμφωνίες συγχώνευσης θα πρέπει επίσης να προσαρμόζονται στους εν λόγω στόχους. Οι όροι αυτοί επικεντρώνονται κυρίως στο οικονομικό πλεονέκτημα και στο όφελος για τον καταναλωτή όσον αφορά τις τιμές, πέραν του κινδύνου εξάλειψης του ανταγωνισμού. Τα θετικά αποτελέσματα των περιορισμών θα πρέπει να επικεντρώνονται ευρύτερα στην περιβαλλοντική ποιότητα των προϊόντων και στη βελτίωση της αποτελεσματικότητας όσον αφορά το κλίμα, όταν τα στοιχεία αυτά ορίζονται ομοιόμορφα σε ευρωπαϊκό επίπεδο.

3.4.2.

Η έννοια της «ποιότητας» θα πρέπει επομένως να αντικατοπτρίζει τους στόχους μας όσον αφορά τη βιωσιμότητα και να ορίζεται, υπό την έννοια αυτή, σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Η έννοια του «βιώσιμου προϊόντος» θα πρέπει επίσης να διαμορφωθεί σε ευρωπαϊκό επίπεδο, ώστε να συμβάλλει στην ίση μεταχείριση μεταξύ των φορέων εκμετάλλευσης και στον στόχο της ψευδεπίγραφης οικολογικής ταυτότητας (greenwashing). Υπό την έννοια αυτή, η ΕΟΚΕ υποστηρίζει το έργο της Επιτροπής για κοινές και διαφανείς επιστημονικές μεθοδολογίες που αποσκοπούν στον καθορισμό της βιωσιμότητας των προϊόντων, των υπηρεσιών, των κτιρίων κ.λπ.

3.4.3.

Η ανατροφοδότηση από τα ενδιαφερόμενα μέρη όσον αφορά τη συνεκτίμηση του κριτηρίου «καινοτομία» διαφέρει. Σύμφωνα με τη ΓΔ Ανταγωνισμού, η καινοτομία αποτελεί βασική παράμετρο της δοκιμής αγοράς. Σύμφωνα με τους οικονομικούς φορείς, η παράμετρος αυτή λαμβάνεται ελάχιστα υπόψη ή, εν πάση περιπτώσει, ως επί το πλείστον απορρίπτεται. Η ΕΟΚΕ καλεί την Επιτροπή να αξιολογήσει τον τρόπο με τον οποίο ελήφθησαν υπόψη οι κατευθύνσεις πολιτικής της ΕΕ στις τελευταίες της αποφάσεις.

3.4.4.

Τέλος, είναι σημαντικό να διευκολυνθεί και να διασφαλιστεί η συνεργασία μεταξύ επιχειρήσεων σε περιβαλλοντικά έργα, τα οποία, σε πολλές περιπτώσεις, περιλαμβάνουν ολόκληρη την αλυσίδα αξίας. Ως εκ τούτου, η ΕΟΚΕ καλεί την Επιτροπή να αποσαφηνίσει τη νέα παρέκκλιση της ΚΓΠ από τους αντιμονοπωλιακούς κανόνες (άρθρο 210), η οποία επιτρέπει στους γεωργούς να συμφωνούν με τον εταίρο τους για θέματα βιωσιμότητας.

3.4.5.

Ομοίως, οι κανόνες τόσο για τις κάθετες συμφωνίες (VBER) όσο και για τις οριζόντιες συμφωνίες (HBER) πρέπει να προσαρμοστούν ώστε να ληφθεί υπόψη η πολυπλοκότητα των οικοσυστημάτων που πρέπει να δομηθούν γύρω από αυτούς τους στόχους βιωσιμότητας. Η Επιτροπή θα πρέπει να αναφέρει, στο μέτρο του δυνατού, τι είδους πληροφορίες ως προς τη βιωσιμότητα μπορούν να ανταλλάσσονται με απόλυτη ασφάλεια μεταξύ ανταγωνιστών.

4.   Εφοδιασμός με τα απαραίτητα εργαλεία για τη διασφάλιση των μεταβάσεων και την αντιμετώπιση του ανταγωνισμού από το εξωτερικό

4.1.

Όπως έχει ήδη υποστηρίξει η ΕΟΚΕ (1), η ενίσχυση της ανοικτής στρατηγικής αυτονομίας περιλαμβάνει κυρίως την ενίσχυση της ανθεκτικότητας της ενιαίας αγοράς, την επένδυση στις τεχνολογικές δεξιότητες και ικανότητες της ΕΕ και την αύξηση των πόρων για την Ε & Α, τον οικολογικό προσανατολισμό των αλυσίδων παραγωγής και εφοδιασμού, τη διασφάλιση της ψηφιακής κυριαρχίας, τη δημιουργία στρατηγικών αποθεμάτων, την προώθηση και την προσέλκυση επενδύσεων και βιώσιμης παραγωγής στην Ευρώπη, τη βελτίωση των συνθηκών υπό τις οποίες λειτουργούν οι επιχειρήσεις, τη διερεύνηση εναλλακτικών λύσεων και μοντέλων κυκλικής οικονομίας, την προώθηση ευρείας βιομηχανικής συνεργασίας μεταξύ των κρατών μελών και την επιδίωξη ηγετικής θέσης στον τομέα της τεχνολογίας, όπως τονίστηκε στο Συμβούλιο Ανταγωνιστικότητας τον Νοέμβριο του 2020.

4.2.

Η ΕΟΚΕ διερωτάται σχετικά με τα μέσα που προτείνονται για τη διευκόλυνση των επενδύσεων που είναι αναγκαίες για την κλιματική και την ψηφιακή μετάβαση σε μια ανθεκτική αγορά και σε τόσο αβέβαιους καιρούς. Η επίτευξη αυτών των μεταβάσεων απαιτεί σημαντικές επενδύσεις, τόσο δημόσιες όσο και ιδιωτικές, παρά το γεγονός ότι η οικονομική και πολιτική κατάσταση είναι από τις πλέον ασταθείς. Πρέπει να διευκολύνουμε τις πλέον σημαντικές επενδύσεις που διαχειρίζονται τα οικοσυστήματα πολιτικής μας και, γενικότερα, όλοι οι επιχειρηματικοί μας κλάδοι, αλλά επίσης και με σκοπό τη δημιουργία φορέων ικανών να αναπτυχθούν στην παγκόσμια αγορά.

4.3.

Μολονότι έχουν ήδη καταρτιστεί σημαντικά επενδυτικά σχέδια σε ορισμένους τομείς, η ΕΟΚΕ έχει ερωτήματα ως προς την ανάπτυξη μέτρων για τους τομείς των υπηρεσιών και γενικά για τον ευρωπαϊκό οικονομικό ιστό που αποτελείται κυρίως από ΜΜΕ. Οι κανόνες της ΕΕ για τις κρατικές ενισχύσεις θα διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στην επιτυχία αυτών των μεταβάσεων.

4.4.

Πράγματι, οι επιχειρήσεις χρειάζονται επίσης στήριξη για τις επενδύσεις τους στην ψηφιοποίηση και ιδίως για τον εκσυγχρονισμό των συστημάτων ΤΠ, αυτοματοποίησης, ρομποτικής και τεχνητής νοημοσύνης. Ειδικότερα, οι ΜΜΕ χρειάζονται στήριξη για να αναπτύξουν την ψηφιακή τους παρουσία. Ένα άλλο παράδειγμα είναι ότι οι κρατικές ενισχύσεις για την εφαρμογή ευρυζωνικών συνδέσεων θα είναι αποφασιστικό στοιχείο της πολιτικής εδαφικής συνοχής. Καλούμε την Επιτροπή να συμπεριλάβει και άλλες τροποποιήσεις στον ΓΚΑΚ για τη στήριξη της ψηφιοποίησης των εμπορικών εγκαταστάσεων, καθώς και των λειτουργιών.

4.5.

Ομοίως, σημαντικά έργα κοινού ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος, καθώς και βιομηχανικές συμμαχίες, είτε πρόκειται για τους συσσωρευτές είτε για τους ημιαγωγούς είτε για την υγεία, πρέπει να συμβάλουν στην ανάπτυξη καινοτόμων αλυσίδων αξίας στην Ευρώπη. Οι πρώτες εφαρμογές αυτού του εργαλείου παρουσιάζουν ενδιαφέρον. Η ΕΟΚΕ θα δώσει προσοχή στην πρόσβαση των ΜΜΕ σε σημαντικά έργα κοινού ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος, όπως προβλέπεται στο σχέδιο κατευθυντήριων γραμμών.

4.6.

Είναι επίσης σημαντικό να εξασφαλιστούν ισότιμοι όροι ανταγωνισμού με τους παράγοντες των τρίτων χωρών· ο έλεγχος των ξένων επιδοτήσεων αποτελεί σημαντική πρόκληση στον τομέα αυτόν. Μη ευρωπαϊκές επιχειρήσεις λαμβάνουν μαζική κρατική στήριξη. Υπό αυτήν την έννοια, η ΕΟΚΕ εκτιμά ότι η πρόταση της Επιτροπής (2), όσον αφορά την ξένη κρατική χρηματοδότηση επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στην αγορά της ΕΕ και η οποία ενδέχεται να προκαλέσει στρέβλωση στην αγορά, αποτελεί χρήσιμο και σημαντικό λειτουργικό μέσο. Ωστόσο, κρίνεται αναγκαία η περαιτέρω εξέταση ορισμένων πτυχών της ρυθμιστικής παρέμβασης, οι οποίες είναι εγγενώς πολυσύνθετες και πολυδιάστατες.

4.7.

Επιπλέον, η ΕΟΚΕ επικροτεί την έγκριση της πράξης για τις ψηφιακές αγορές (Digital Markets Act — DMA), καθώς αποσκοπεί στη διασφάλιση διεκδικήσιμων και δίκαιων αγορών στον ψηφιακό τομέα στο πλαίσιο μιας εκ των προτέρων ρύθμισης. Στο πλαίσιο αυτό, η ευρωπαϊκή διακυβέρνηση είναι απαραίτητη για τη διασφάλιση της ομοιόμορφης εφαρμογής του κανονισμού για τις ψηφιακές αγορές στην Ευρωπαϊκή Ένωση και της αποτελεσματικότητάς του. Επιπλέον, εάν ο τελευταίος οριοθετήσει τα ζητήματα της κοινής χρήσης δεδομένων και της πρόσβασης σε αυτά για τους ρυθμιστές της πρόσβασης, απομένει να διευκρινιστεί η θέση των δεδομένων στην αξιολόγηση του ανταγωνισμού.

4.8.

Τέλος, στις διακρατικές και τις παγκόσμιες συμμαχίες της, η ΕΕ πρέπει να είναι σε θέση να εντοπίζει τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, των θεμελιωδών ελευθεριών και των κανόνων για την υγεία και την ασφάλεια τόσο των πολιτών όσο και του περιβάλλοντος σε ολόκληρες τις αλυσίδες αξίας και εφοδιασμού. Η ΕΟΚΕ λαμβάνει υπό σημείωση τις πρωτοβουλίες που έχουν αναληφθεί για τον σκοπό αυτόν, ιδίως όσον αφορά τις κατοπτρικές ρήτρες.

---

(1)  Διερευνητική γνωμοδότηση κατόπιν αιτήματος της Γαλλικής Προεδρίας του Συμβουλίου της ΕΕ: «Πώς θα συμβάλουν τα εντοπισμένα βιομηχανικά οικοσυστήματα στη στρατηγική αυτονομία της ΕΕ και στην ευημερία των Ευρωπαίων;», εγκρίθηκε στις 19 Ιανουαρίου 2022 (ΕΕ C 194 της 12.05.2022, σ .34).

(2)  Πρόταση κανονισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για τις ξένες επιδοτήσεις που στρεβλώνουν την εσωτερική αγορά [COM(2021) 223 final — 2021/0114 (COD)].