Choose the experimental features you want to try

This document is an excerpt from the EUR-Lex website

Document 52016AR2868

    Γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής των Περιφερειών — Ευρωπαϊκός πυλώνας κοινωνικών δικαιωμάτων

    ΕΕ C 88 της 21.3.2017, p. 59–63 (BG, ES, CS, DA, DE, ET, EL, EN, FR, HR, IT, LV, LT, HU, MT, NL, PL, PT, RO, SK, SL, FI, SV)

    21.3.2017   

    EL

    Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

    C 88/59


    Γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής των Περιφερειών — Ευρωπαϊκός πυλώνας κοινωνικών δικαιωμάτων

    (2017/C 088/12)

    Εισηγητής:

    Heinz-Joachim Höfer (DE/PES), δήμαρχος του Altenkirchen

    Έγγραφο αναφοράς:

    Ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών — Έναρξη διαβούλευσης για τον ευρωπαϊκό πυλώνα κοινωνικών δικαιωμάτων

    COM(2016) 127 final

    ΣΥΣΤΑΣΕΙΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ

    Η ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ

    Γενικές παρατηρήσεις

    1.

    επικροτεί την πρόταση για έναν ευρωπαϊκό πυλώνα κοινωνικών δικαιωμάτων, δεδομένου ότι θα βοηθήσει στην υλοποίηση των στόχων της Ευρωπαϊκής Ένωσης που τίθενται στο άρθρο 3 της ΣΕΕ, στους οποίους προβλέπεται ότι η Ένωση θα «εργάζεται για την αειφόρο ανάπτυξη της Ευρώπης με γνώμονα την ισόρροπη οικονομική ανάπτυξη και τη σταθερότητα των τιμών, την άκρως ανταγωνιστική κοινωνική οικονομία της αγοράς, με στόχο την πλήρη απασχόληση και την κοινωνική πρόοδο» […], «καταπολεμά τον κοινωνικό αποκλεισμό και τις διακρίσεις και […] προωθεί την κοινωνική δικαιοσύνη και προστασία, την ισότητα μεταξύ γυναικών και ανδρών, την αλληλεγγύη μεταξύ των γενεών και την προστασία των δικαιωμάτων του παιδιού», καθώς και «προάγει την οικονομική, κοινωνική και εδαφική συνοχή και την αλληλεγγύη μεταξύ των κρατών μελών»·

    2.

    αναμένει από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να συμμορφώνεται με την αρχή της επικουρικότητας κατά την υποβολή προτάσεων σχετικά με τον ευρωπαϊκό πυλώνα κοινωνικών δικαιωμάτων και να σέβεται πλήρως τις ευρείες αρμοδιότητες των εθνικών και υποεθνικών αρχών στον τομέα της κοινωνικής πολιτικής· ταυτόχρονα, θα πρέπει να εξασφαλίζεται ότι το περιεχόμενο του πυλώνα είναι συμβατό με τις γενικές αρχές του θεματολογίου για τη βελτίωση της νομοθεσίας·

    3.

    επιδοκιμάζει το γεγονός ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αποφάσισε να δρομολογήσει ανοικτή διαβούλευση για τον πυλώνα κοινωνικών δικαιωμάτων διότι, ύστερα από χρόνια κρίσης με υψηλά ποσοστά ανεργίας και μέτρα λιτότητας, χρειαζόταν οπωσδήποτε μια πολιτική συζήτηση για μια νέα πρωτοβουλία για τα κοινωνικά δικαιώματα, προκειμένου να διασαφηνιστεί εάν η ΕΕ βαδίζει προς τη σωστή κατεύθυνση· επιπλέον, θεωρεί ότι ο πυλώνας μπορεί να συμβάλει στον συντονισμό των κοινωνικών πολιτικών και δικαιωμάτων στα κράτη μέλη και να ενισχύσει τη σύγκλιση μέσω της αναβάθμισης·

    4.

    χαιρετίζει την προσπάθεια που καταβάλλει η Επιτροπή να εξετάσει το πεδίο εφαρμογής και το περιεχόμενο του μελλοντικού κοινωνικού πυλώνα και υπογραμμίζει την προστιθέμενη αξία της συμμετοχής των τοπικών και των περιφερειακών αρχών σε αυτή τη συζήτηση, ιδίως με την ενδυνάμωση και την ανάδειξη της σημασίας της εδαφικής διάστασης στα κοινωνικοοικονομικά ζητήματα που εξετάζονται στο πλαίσιο της συνολικής πολιτικής προσέγγισης της ΕΕ και της τοποκεντρικής προσέγγισης κατά τον σχεδιασμό και την εφαρμογή των κοινωνικοοικονομικών πολιτικών·

    5.

    επαναλαμβάνει την έκκλησή της υπέρ του καλύτερου συντονισμού των οικονομικών και κοινωνικών πολιτικών μεταξύ του ευρωπαϊκού και του εθνικού επιπέδου, στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου, και ζητεί να προωθηθεί η στενότερη συμμετοχή της τοπικής αυτοδιοίκησης στον συντονισμό αυτόν (1)·

    6.

    επιμένει ότι ο κοινωνικός πυλώνας πρέπει να αναπτυχθεί με βάση την αποδεδειγμένη προστιθέμενη αξία του σε τοπικό, περιφερειακό και εθνικό επίπεδο και να έχει οριζόντιο χαρακτήρα, προκειμένου να συνεκτιμώνται καλύτερα η κοινωνική διάσταση της οικονομικής διακυβέρνησης της οικονομικής και νομισματικής ένωσης (ΟΝΕ), η οποία έχει ζωτική σημασία αφενός για τη λειτουργία και τη βιωσιμότητα της ΟΝΕ και, αφετέρου, για τη νομιμότητα της διαδικασίας της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης·

    7.

    επισημαίνει ότι, εάν η προτεινόμενη πρωτοβουλία μετουσιωθεί σε ισχυρές κοινωνικές εγγυήσεις, συμπεριλαμβανομένης της πρόσβασης στις υπηρεσίες υγείας, εκπαίδευσης, κοινωνικές υπηρεσίες σε συνδυασμό με κοινωνικές υπηρεσίες κοινής ωφέλειας και υπηρεσίες κοινωνικής ασφάλισης, μπορεί να θεωρηθεί ως ένα συντονιστικό μέσο που στηρίζει τα κράτη μέλη στην αντιμετώπιση των κοινωνικών ανισοτήτων, την καταπολέμηση του κοινωνικού ντάμπινγκ, την προώθηση της ανοδικής σύγκλισης των κοινωνικών προτύπων στη ζώνη του ευρώ και στην εδραίωση των στόχων της ΕΕ για μια βιώσιμη και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξη·

    8.

    επαναβεβαιώνει το αίτημά της ότι, για να βελτιωθεί η κοινωνική διάσταση της ΟΝΕ, είναι ζωτικής σημασίας να αντιμετωπιστούν οι περιφερειακές ανισότητες με τον εκσυγχρονισμό, όπου χρειάζεται, της υφιστάμενης νομοθεσίας ή/και την εξέταση του ενδεχομένου λήψης νέων μέτρων που να προωθούν τη μεγαλύτερη σύγκλιση· προτείνει, ως εκ τούτου, να προστεθούν δείκτες μέτρησης των περιφερειακών ανισοτήτων στον πίνακα κοινωνικών δεικτών της ΟΝΕ (2)·

    9.

    αναμένει ότι η πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τον ευρωπαϊκό πυλώνα κοινωνικών δικαιωμάτων θα ενισχύσει περαιτέρω τα κοινωνικά δικαιώματα —τόσο τα ατομικά όσο και τα συλλογικά— που περιλαμβάνονται στον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ (3)·

    10.

    εκφράζει την ικανοποίησή της για το γεγονός ότι, στο πλαίσιο των διαβουλεύσεων που διεξήγαγε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ανέκυψαν σημαντικές προκλήσεις που αφορούν τη διάσταση του φύλου, όπως η χαμηλή συμμετοχή των γυναικών στην αγορά εργασίας και ο διαχωρισμός στην αγορά εργασίας με βάση το φύλο (αρχή 5), το μισθολογικό και συνταξιοδοτικό χάσμα μεταξύ ανδρών και γυναικών (αρχές 5, 13), η ανεπαρκής ισορροπία μεταξύ επαγγελματικής και οικογενειακής ζωής (αρχές 5, 18) ή τα πολλαπλά καθήκοντα που έχουν αναλάβει οι γυναίκες λόγω παροχής μακροχρόνιας φροντίδας σε εξαρτώμενα άτομα (αρχή 17). Επιπλέον, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα πρέπει να προσδιορίσει κατά πόσο τα προτεινόμενα μέτρα είναι επαρκή προκειμένου να μειωθούν οι διακρίσεις σε βάρος των γυναικών ή εάν χρειάζεται περαιτέρω ενσωμάτωση της διάστασης του φύλου·

    11.

    εκφράζει την ικανοποίησή της για το γεγονός ότι, αν και η πρόταση της Επιτροπής κάνει αναφορά μόνο στα κράτη μέλη της ζώνης του ευρώ, διατυπώνεται πρόσκληση και προς τα κράτη μέλη της ΕΕ εκτός ευρωζώνης να συμμετάσχουν.

    12.

    τονίζει ότι η πλήρης συμπερίληψη της κοινωνικής διάστασης στην ΟΝΕ πρέπει να συνοδεύεται από στενότερο συντονισμό των οικονομικών και των δημοσιονομικών πολιτικών στη ζώνη του ευρώ·

    13.

    ζητεί να δοθεί ακόμη μεγαλύτερη έμφαση στη χρηματοδότηση της κοινωνικής πολιτικής, η οποία αποτελεί ιδιαίτερη πρόκληση για τις τοπικές και τις περιφερειακές αρχές. Τέτοιου είδους προκλήσεις ανακύπτουν όχι μόνο επειδή οι δαπάνες για τα συστήματα κοινωνικής πρόνοιας διαφέρουν σημαντικά ανά την Ευρώπη, αλλά και επειδή οι συνολικές επενδύσεις σε υποεθνικό επίπεδο μειώνονται (4)·

    14.

    υπογραμμίζει τη σημασία μιας ισχυρής ευρωπαϊκής κοινωνικής ατζέντας, στο πλαίσιο της οποίας η ανταγωνιστικότητα και η κοινωνική δικαιοσύνη αλληλοσυμπληρώνονται και οι δίκαιοι μισθοί (ένας τομέας στον οποίο η ΕΕ έχει μόνο συντονιστική εξουσία και ο οποίος καθορίζεται από κάθε κράτος μέλος, είτε μέσω νομοθεσίας είτε μέσω συλλογικών συμβάσεων, και σε κάθε περίπτωση με την πλήρη τήρηση των παραδόσεων και πρακτικών του) αποτελούν βασική συνιστώσα· μια τέτοια ατζέντα πρέπει να τηρεί πλήρως την αρχή της μη διάκρισης, σύμφωνα με το άρθρο 21 του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων·

    15.

    υπογραμμίζει ότι, λόγω της αύξησης της ανεργίας των νέων και του αριθμού των ατόμων που ζουν υπό συνθήκες φτώχειας ή που απειλούνται από τη φτώχεια κατά τα τελευταία έτη, ο κοινωνικός πυλώνας θα πρέπει επίσης να λαμβάνει υπόψη την ανάγκη για μείωση της φτώχειας βραχυπρόθεσμα, προώθηση της κοινωνικής ένταξης και καταπολέμηση της ανεργίας των νέων·

    16.

    αναδεικνύει την ανάγκη να εντατικοποιηθεί η συνεργασία μεταξύ των διαφόρων επιπέδων διακυβέρνησης, τομέων και ενδιαφερόμενων φορέων, να ενισχυθεί ο ρόλος των κοινωνικών εταίρων και να εισαχθεί ένα αποτελεσματικό μέσο για τον διάλογο με τους πολίτες, έτσι ώστε να ισχυροποιηθεί η δημοκρατική νομιμότητα της Ένωσης·

    17.

    εφιστά την προσοχή στο γεγονός ότι ορισμένες τοπικές και περιφερειακές αρχές χρησιμοποίησαν τις πολιτικές δημόσιων συμβάσεων για την παροχή κινήτρων και απαιτούν από τους αναδόχους την καταβολή δίκαιων αμοιβών στο προσωπικό τους· αυτό αποτελεί πρόσθετο εργαλείο για την ενθάρρυνση των ενδιαφερόμενων οργανώσεων να υιοθετούν δίκαιες εργασιακές πρακτικές. Επιπλέον, τονίζει σχετικά ότι το δίκαιο της Ένωσης δεν απαγορεύει τον αποκλεισμό από τη διαδικασία σύναψης σύμβασης ενός αναδόχου ο οποίος αρνείται να δεσμευτεί ότι θα καταβάλλει στο οικείο προσωπικό που απασχολεί τον νομικά κατοχυρωμένο κατώτατο μισθό (5)·

    18.

    εκφράζει τη λύπη της για το γεγονός ότι η πρόταση της Επιτροπής δεν αποδίδει περαιτέρω έμφαση στην καταπολέμηση προκλήσεων που συνοδεύουν τον μεταβαλλόμενο κόσμο της εργασίας, συμπεριλαμβανομένης της αυξημένης ψηφιοποίησης, που πρέπει να αντιμετωπιστεί με ιδιαίτερη έμφαση στην ανάπτυξη των ψηφιακών δεξιοτήτων του εργατικού δυναμικού. Πράγματι, η ανάδυση των άτυπων μορφών εργασίας μπορεί να οδηγήσει σε νέους κινδύνους «γκρίζων ζωνών» όσον αφορά τα εργασιακά δικαιώματα και την πρόσβαση σε παροχές πρόνοιας· καλεί, συνεπώς, την Επιτροπή να καθορίσει επακριβώς το πλαίσιο της ευελιξίας των συνθηκών εργασίας, έτσι ώστε να επιτύχει ισορροπία μεταξύ της ευελιξίας και της ασφάλειας·

    19.

    Υπενθυμίζει ότι, σε ένα πλαίσιο επιταχυνόμενης ψηφιοποίησης της οικονομίας και της κοινωνίας, είναι σημαντικό να παρέχονται στους πολίτες, ιδίως στους ηλικιωμένους, οι ψηφιακές δεξιότητες που είναι απαραίτητες για την επίτευξη ενός πιο συμμετοχικού κοινωνικού μοντέλου·

    20.

    υπογραμμίζει με έμφαση ότι η απόκτηση δεξιοτήτων μέσω εκπαίδευσης και κατάρτισης και η πρόσβαση στη διά βίου μάθηση είναι περισσότερο σημαντικές από ποτέ υπό το πρίσμα των μεταβαλλόμενων συνθηκών εργασίας και τονίζει τη σημασία που έχει η αντιστοίχιση των δεξιοτήτων με τις ανάγκες της αγοράς εργασίας·

    21.

    είναι πεισμένη ότι απαραίτητη προϋπόθεση για την ενίσχυση της δημοκρατικής νομιμότητας της ΟΝΕ είναι να πειστούν οι ευρωπαίοι πολίτες ότι προωθείται η αρχή της κοινωνικής προόδου και της ισότητας των ευκαιριών έτσι ώστε η απασχόληση και οι κοινωνικοί κανόνες να μη θεωρούνται δευτερεύουσα παράμετρος της μακροοικονομικής προσαρμογής·

    22.

    ζητεί να διασφαλιστεί με τον ευρωπαϊκό πυλώνα κοινωνικών δικαιωμάτων ότι οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές θα λάβουν στήριξη στις προσπάθειές τους για την εφαρμογή κατάλληλων κοινωνικών πολιτικών και πολιτικών απασχόλησης, συμπεριλαμβανομένης της παροχής στήριξης και της ανάπτυξης ικανοτήτων για τη διαμόρφωση πολιτικών εναρμόνισης της επαγγελματικής και της προσωπικής ζωής, σύμφωνα με την πρόσφατη πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Η διαδικασία αυτή προϋποθέτει αντιμετώπιση των τοπικών και των περιφερειακών προκλήσεων στους συγκεκριμένους τομείς, καθώς και διευκόλυνση της ανταλλαγής ορθών πρακτικών σε τοπικό και σε περιφερειακό επίπεδο·

    23.

    σημειώνει ότι η Ευρώπη αντιμετωπίζει τεράστιες κοινωνικές προκλήσεις, με σημαντικές οικονομικές και δημογραφικές αποκλίσεις μεταξύ των ευρωπαϊκών περιφερειών, με πολλούς νέους να αντιμετωπίζουν πολυάριθμες προκλήσεις, όπως ένα εκπαιδευτικό σύστημα που δεν αντιστοιχεί στις ανάγκες της αγοράς, δυσκολίες στην εύρεση εργασίας, εμπόδια στην κινητικότητα ιδίως για τους νέους που ζουν σε μικρές κοινότητες οι οποίες βρίσκονται σε απομακρυσμένες, εξόχως απόκεντρες, νησιωτικές ή αγροτικές περιφέρειες, αναγκαστική κινητικότητα ή κοινωνική απομόνωση. Συνεπώς, δεν υπάρχει πολιτική λύση «ενιαίας αντιμετώπισης» και κάθε πολιτική παρέμβαση —είτε του δημόσιου είτε του ιδιωτικού τομέα— θα πρέπει να συνυπολογίζει τις τοπικές και τις περιφερειακές ιδιαιτερότητες, όπως, για παράδειγμα, στην περίπτωση περιφερειών που βρίσκονται αντιμέτωπες με δημογραφικές προκλήσεις ή/και διαρροή εγκεφάλων, και, παράλληλα, να διασφαλίζει ένα ελάχιστο επίπεδο κοινωνικών, οικονομικών και εκπαιδευτικών ευκαιριών για τους νέους. Παράλληλα, λαμβανομένου υπόψη του σταθερά υψηλού ποσοστού ανεργίας των νέων, επαναλαμβάνει τη σημασία να επεκταθούν τα οφέλη της «Εγγύησης για τη νεολαία» προκειμένου να καλύψει νέους έως την ηλικία των 30 ετών (αντί μόνο έως την ηλικία των 25 ετών) (6)·

    24.

    εμμένει στην άποψη ότι ο ευρωπαϊκός πυλώνας κοινωνικών δικαιωμάτων θα πρέπει να εξετάζει κατά προτεραιότητα την ανάγκη για καθολική πρόσβαση σε ποιοτικά συστήματα κοινωνικής πρόνοιας και ποιοτικές δημόσιες υπηρεσίες, ταυτόχρονα, δε, θα πρέπει να γίνεται σεβαστή η αρμοδιότητα των κρατών μελών στον συγκεκριμένο τομέα·

    25.

    επισημαίνει τον πρωτοποριακό ρόλο του περιφερειακού και του τοπικού επιπέδου διακυβέρνησης για την προώθηση ευέλικτων εργασιακών πρακτικών και την καθιέρωση δίκαιων συνθηκών εργασίας στον χώρο εργασίας, σε συνεννόηση με τους εργαζομένους και τις συνδικαλιστικές οργανώσεις και με βάση τις αρχές της ισότητας και του σεβασμού·

    26.

    προτείνει η Επιτροπή να εξετάσει την προοπτική θέσπισης μηχανισμών παροχής κινήτρων για τις χώρες της ΟΝΕ που εφαρμόζουν μεταρρυθμίσεις με σκοπό την επίτευξη των κοινωνικών στόχων της στρατηγικής «Ευρώπη 2020» και την καταπολέμηση των κοινωνικών ανισοτήτων·

    27.

    καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να στηρίξει τα κράτη μέλη στις προσπάθειές τους να εκσυγχρονίσουν τα συστήματα κοινωνικής προστασίας στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου· περαιτέρω αναμένει από την Επιτροπή να προτείνει ένα δημοσιονομικό μέσο για τη ζώνη του ευρώ, ανοικτό σε όλα τα κράτη μέλη, το οποίο θα μπορούσε επίσης να συμβάλλει στον ευρωπαϊκό συντονισμό των αντικυκλικών πολιτικών·

    28.

    υπενθυμίζει ότι η μακροχρόνια ανεργία μπορεί να δημιουργήσει έναν φαύλο κύκλο ο οποίος οδηγεί σε χαμηλές ευκαιρίες απασχόλησης, υποβάθμιση των δεξιοτήτων και μειωμένες δυνατότητες απόκτησης εισοδήματος και, ταυτοχρόνως, αυξάνει τον διά βίου κίνδυνο φτώχειας και κοινωνικού αποκλεισμού·

    29.

    επισημαίνει ότι η γήρανση του πληθυσμού της Ευρώπης θα επιφέρει κενά στις αγορές εργασίας σε πολλά κράτη μέλη —η κινητικότητα των εργαζομένων μπορεί να αποτελέσει μια απάντηση στο συγκεκριμένο πρόβλημα· συμμερίζεται την άποψη της Επιτροπής ότι ο αριθμός των διακινούμενων εργαζομένων εντός της Ευρώπης εξακολουθεί να είναι πολύ χαμηλός για να αποτελέσει μια πραγματική ευρωπαϊκή αγορά εργασίας· επομένως, είναι ζωτικής σημασίας τα προσόντα των μετακινούμενων επαγγελματιών της ΕΕ να αναγνωρίζονται με γρήγορο, απλό και αξιόπιστο τρόπο (7)·

    30.

    τονίζει ότι οι ηλικιωμένοι πολίτες περιλαμβάνονται στις ομάδες του πληθυσμού που εκτίθενται περισσότερο στον κίνδυνο της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού· στα περισσότερα κράτη μέλη, τα άτομα που πλήττονται περισσότερο είναι κυρίως αυτά που ζουν σε απομακρυσμένες αγροτικές περιοχές ή σε υποβαθμισμένες αστικές περιοχές. Επιπλέον, οι ηλικιωμένοι είναι συχνά εκείνοι που εξακολουθούν να ζουν σε απερημωμένες ή ακόμη και υπό εξαφάνιση κοινότητες·

    31.

    όπως επισημαίνεται στη γνωμοδότηση της Επιτροπής των Περιφερειών με θέμα «Η απάντηση της ΕΕ στη δημογραφική πρόκληση», πρέπει να συγκροτηθούν αποτελεσματικότερες και αποδοτικότερες δημόσιες υπηρεσίες και να αναπτυχθούν νέες μέθοδοι για τη βελτίωση της ποιότητας της ζωής και της σωματικής, ψυχικής και κοινωνικής ευεξίας όλων των πολιτών. Πρέπει να αξιοποιηθούν οι ευκαιρίες που προσφέρει η δημογραφική αλλαγή, οι οποίες είναι παράλληλα και ευκαιρίες απασχόλησης που συνδέονται με τις υπηρεσίες για τους ηλικιωμένους στο πλαίσιο της «οικονομίας της τρίτης ηλικίας» (προσωπικές και ψηφιακές υπηρεσίες, υπηρεσίες που συνδέονται με την υιοθέτηση υγιεινού τρόπου ζωής κ.λπ.). Η απόκτηση πρόσβασης σε τέτοιες υπηρεσίες εμπίπτει στα θεμελιώδη δικαιώματά τους·

    32.

    υπογραμμίζει με έμφαση ότι το προσδόκιμο ζωής των Ευρωπαίων έχει αυξηθεί, συνεπώς το κόστος της ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης και της κοινωνικής μέριμνας θα ανέλθει σε περίπου 9 % του ΑΕγχΠ της ΕΕ έως το 2050· υπό αυτό το πρίσμα, οι ΤΠΕ μπορούν να συμβάλλουν καθοριστικά στη διατήρηση μιας αποδοτικής από άποψη κόστους και, συγχρόνως, υψηλής ποιότητας ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης και κοινωνικής μέριμνας, καθότι παρέχουν σε ανθρώπους κάθε ηλικίας τη δυνατότητα να διαχειρίζονται καλύτερα την υγεία και την ποιότητα ζωής τους, οπουδήποτε και αν βρίσκονται·

    33.

    υπενθυμίζει ότι οι επενδύσεις στις τεχνολογίες πληροφοριών και επικοινωνιών (ΤΠΕ) αποτελούν καθοριστικής σημασίας μέσο για τους δήμους και τις περιφέρειες, το οποίο τους επιτρέπει να ανταποκριθούν στις προκλήσεις της γήρανσης του πληθυσμού. Με τις επενδύσεις αυτές θα βελτιωθεί η ποιότητα ζωής των πολιτών, θα υποστηριχθεί η συμμετοχή τους στην κοινωνία, θα εξασφαλιστεί η δυνατότητα να παραμένουν ενημερωμένοι σχετικά με τις νέες εξελίξεις στο ευρωπαϊκό ή στο εθνικό επίπεδο, καθώς και να αξιοποιούν τη συσσωρευμένη εμπειρία και τεχνογνωσία τους για την ανάπτυξη της κοινωνίας, θα προωθηθεί η ανταγωνιστικότητα σε τοπικό και σε περιφερειακό επίπεδο και θα αναπτυχθούν νέα προϊόντα και υπηρεσίες·

    Ειδικές συστάσεις για την τροποποίηση του παραρτήματος

    34.

    στην αρχή 2 στοιχείο α) (κεφάλαιο I), μετά τις λέξεις «Διασφαλίζεται ίση μεταχείριση […] επισφαλών και των ορισμένου χρόνου σχέσεων εργασίας» να προστεθεί «ενισχύοντας τους όρους τήρησης από τις επιχειρήσεις των κανόνων των συμβάσεων εργασίας για την πρόσβαση σε κοινοτικούς πόρους και την αποφυγή των κινδύνων κοινωνικού ντάμπινγκ»·

    35.

    η αρχή 2 στοιχείο β) (κεφάλαιο I) θα πρέπει να διατυπωθεί ως εξής: «Η ευελιξία των όρων εργασίας μπορεί να προσφέρει δίοδο πρόσβασης στην αγορά εργασίας και να διαφυλάττει την ικανότητα των εργοδοτών να ανταποκρίνονται με ταχύτητα σε μεταβολές στη ζήτηση, ωστόσο θα πρέπει να διασφαλίζεται, κατά το δυνατόν, η μετάβαση προς συμβάσεις αορίστου χρόνου»·

    36.

    η πρώτη πρόταση της αρχής 7 στοιχείο γ) (κεφάλαιο II) θα πρέπει να διατυπωθεί ως εξής: «Η απόλυση μισθωτού ο οποίος έχει ολοκληρώσει με επιτυχία τη δοκιμαστική περίοδο πρέπει να αιτιολογείται, να πραγματοποιείται με την παροχή εύλογης προθεσμίας, η οποία ορίζεται σε εθνικό επίπεδο, και να συνοδεύεται από επαρκή αποζημίωση εάν η απόλυση είναι αδικαιολόγητη, ενώ, επιπλέον, πρέπει να παρέχεται η δυνατότητα ταχείας και ουσιαστικής προσβολής της ενώπιον αμερόληπτου μηχανισμού επίλυσης διαφορών»·

    37.

    η πρώτη πρόταση της αρχής 8 στοιχείο α) (κεφάλαιο II) θα πρέπει να διατυπωθεί ως εξής: «Η εργασία αμείβεται δίκαια, ώστε να διασφαλίζει αξιοπρεπές επίπεδο διαβίωσης. Καθορίζονται αμοιβές και, κατά περίπτωση, ελάχιστες αμοιβές μέσω διαφανών και προβλέψιμων στην εφαρμογή τους μηχανισμών από κάθε κράτος μέλος, είτε διά νόμου είτε μέσω συλλογικής διαπραγμάτευσης, και, σε κάθε περίπτωση, κατά τρόπο που διαφυλάσσει τις παραδόσεις και τις πρακτικές του. Ο καθορισμός των αμοιβών διαφυλάσσει τη δυνατότητα πρόσβασης στην αγορά εργασίας και το κίνητρο αναζήτησης εργασίας, και οι μισθοί εξελίσσονται σε συνάρτηση με τις εξελίξεις της παραγωγικότητας»·

    38.

    η αρχή 11 στοιχείο α) (κεφάλαιο III) θα πρέπει να διατυπωθεί ως εξής: «Οι παροχές και οι υπηρεσίες κοινωνικής προστασίας πρέπει να ενοποιηθούν όσο το δυνατόν περισσότερο, τουλάχιστον στις γειτνιάζουσες περιφέρειες και στις περιοχές όπου οι τοπικές αρχές ασκούν πιο πρωταγωνιστικό ρόλο, προκειμένου να ενισχυθούν η συνοχή και η αποτελεσματικότητα αυτών των μέτρων και να υποστηριχθεί η ενσωμάτωσή τους στην κοινωνία και στην αγορά εργασίας»·

    39.

    η πρώτη πρόταση της αρχής 12 στοιχείο α) (κεφάλαιο IIΙ) θα πρέπει να διατυπωθεί ως εξής: «Όλοι διαθέτουν έγκαιρη πρόσβαση σε καλής ποιότητας, προληπτική και θεραπευτική υγειονομική περίθαλψη καθώς και σε φροντίδα ηλικιωμένων ή/και εξαρτημένων ατόμων, ενώ η τυχόν ανάγκη υγειονομικής περίθαλψης ή φροντίδας ηλικιωμένων δεν οδηγεί στη φτώχεια ή σε οικονομική δυσπραγία»·

    40.

    η πρώτη πρόταση της αρχής 12 στοιχείο γ) (κεφάλαιο III) θα πρέπει να διατυπωθεί ως εξής: «Διασφαλίζεται ότι όλοι οι μισθωτοί, ανεξαρτήτως είδους σύμβασης εργασίας, δικαιούνται, σε περίπτωση ασθενείας τους, επαρκώς αμειβόμενη άδεια ασθενείας, σε συνάρτηση με τις αντίστοιχες παροχές που λάμβαναν οι μισθωτοί στο πλαίσιο των συστημάτων κοινωνικής ασφάλισης. Ενθαρρύνεται η συμμετοχή των μη μισθωτών σε συναφή προγράμματα ασφάλισης». Η αμειβόμενη άδεια ασθενείας δεν μπορεί να καθορίζεται χωρίς να λαμβάνονται υπόψη οι υπόλοιποι κανόνες της κοινωνικής ασφάλισης που ισχύουν σε ένα κράτος μέλος. Σε διαφορετική περίπτωση, κάτι τέτοιο θα συνεπαγόταν αποσύνδεση των παροχών κοινωνικής ασφάλισης από τις προσωπικές συνεισφορές των δικαιούχων, γεγονός το οποίο, με τη σειρά του, θα αντέβαινε προς την αρχή της επικουρικότητας·

    41.

    η πρώτη πρόταση της αρχής 13 στοιχείο α) (κεφάλαιο III) θα πρέπει να διατυπωθεί ως εξής: «[…], για παράδειγμα μέσω της δέουσας αναγνώρισης των περιόδων ασθενείας κατά τις οποίες διατηρεί το δικαίωμα αμοιβής ή αποζημίωσης που υποκαθιστά τον μισθό ανάλογα με τα κεκτημένα δικαιώματα στο πλαίσιο των συστημάτων κοινωνικής προστασίας. Ενθαρρύνεται η συμμετοχή των μη μισθωτών σε συνταξιοδοτικά προγράμματα, σύμφωνα με τις εθνικές ιδιαιτερότητες»·

    42.

    η αρχή 15 στοιχείο α) (κεφάλαιο III) θα πρέπει να διατυπωθεί ως εξής: «Διασφαλίζεται, σύμφωνα με τους εθνικούς κανόνες, η χορήγηση παροχών ελάχιστου εγγυημένου επιδόματος στα πρόσωπα που δεν διαθέτουν επαρκείς πόρους για αξιοπρεπές επίπεδο διαβίωσης. Για τα πρόσωπα σε παραγωγική ηλικία και ικανά προς εργασία, αυτή η κρατική εγγύηση ενός ελάχιστου εισοδήματος διαβίωσης θα πρέπει να χορηγείται υπό την προϋπόθεση της υποχρέωσης συμμετοχής σε ενεργητικές δράσεις στήριξης με στόχο την (επαν)ένταξή τους στην αγορά εργασίας. Η χορήγηση των επιδομάτων αυτών δεν πρέπει να δημιουργεί εμπόδια στην απασχόληση»·

    43.

    η αρχή 18 στοιχείο β) (κεφάλαιο III) θα πρέπει να διατυπωθεί ως εξής: «Πρέπει να ληφθούν μέτρα εγκαίρως και να εφαρμοστούν προληπτικές πολιτικές για την αντιμετώπιση της παιδικής φτώχειας, μεταξύ άλλων, ειδικά μέτρα για την ενθάρρυνση της συμμετοχής των παιδιών από μειονεκτικά περιβάλλοντα. Για τον λόγο αυτό θα αναπροσαρμοστούν τα συστήματα προστασίας με έμφαση στην προστασία της παιδικής ηλικίας και των οικογενειών με παιδιά»·

    44.

    η αρχή 19 στοιχείο α) (κεφάλαιο III) θα πρέπει να διατυπωθεί ως εξής: «Στους άπορους και στα κοινωνικά ευάλωτα πρόσωπα, καθώς και στα άτομα που κατοικούν σε ανθυγιεινές, υπερπλήρεις ή ακατάλληλες κατοικίες, συμπεριλαμβανομένων των αστέγων, παρέχεται κατά προτεραιότητα πρόσβαση σε κοινωνική κατοικία ή στεγαστική βοήθεια. Οι χαμηλής ποιότητας κοινωνικές κατοικίες πρέπει να εξαλειφθούν. Τα ευάλωτα άτομα στα οποία δεν παρέχεται εναλλακτική στέγαση πρέπει να προστατεύονται από την έξωση». 1) Όπως ζητείται σε προηγούμενες γνωμοδοτήσεις, η ΕτΠ προτείνει τη διεύρυνση του ορισμού της κοινωνικής στέγασης προκειμένου να αντανακλάται η διακριτική ευχέρεια των κρατών μελών στον τομέα του σχεδιασμού, της παροχής, της χρηματοδότησης και της οργάνωσης της κοινωνικής στέγασης, να εξασφαλίζεται το δημοκρατικό δικαίωμα της επιλογής και να δίνεται προτεραιότητα στο δικαίωμα σε προσιτή και κατάλληλη στέγη λόγω της αδυναμίας των υφιστάμενων αγορών στέγης να καλύψουν τις στεγαστικές ανάγκες. 2) Όσον αφορά τις εξώσεις, δεν θα πρέπει να απαγορεύονται αυτές καθαυτές, εφόσον αυτό θα αντέβαινε στο δικαίωμα της ιδιοκτησίας και στην αρχή της επικουρικότητας. Η προστασία έναντι των εξώσεων πρέπει, συνεπώς, να περιορίζεται στα ευάλωτα άτομα και να συμπληρώνεται με την απαίτηση παροχής εναλλακτικής στέγασης. 3) Τα νοικοκυριά με χαμηλά και μεσαία εισοδήματα δεν θα πρέπει να έχουν νόμιμο δικαίωμα στην υποστήριξη της απόκτησης πρόσβασης σε κατοικία —όπως εξάλλου προβλέπεται στον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης—, κυρίως δεδομένου του γεγονότος ότι η οικονομική και κοινωνική σκοπιμότητα ενός τέτοιου μέτρου εξαρτάται από το παγκόσμιο, εθνικό, περιφερειακό και τοπικό πλαίσιο, καθώς και από τις πολιτικές προτεραιότητες, οι οποίες, σύμφωνα με την αρχή της επικουρικότητας, θα πρέπει να καθορίζονται σε εθνικό, περιφερειακό ή τοπικό επίπεδο·

    45.

    η αρχή 20 στοιχείο α) (κεφάλαιο III) θα πρέπει να διατυπωθεί ως εξής: «Διασφαλίζεται για όλους οικονομικά προσιτή πρόσβαση στις υπηρεσίες γενικού οικονομικού συμφέροντος, περιλαμβανομένων των υπηρεσιών ηλεκτρονικών επικοινωνιών, ενέργειας, μεταφορών και των χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών. Υποστηρίζονται μέτρα που διευκολύνουν την πρόσβαση στις εν λόγω υπηρεσίες». Η έννοια των «βασικών υπηρεσιών» δεν αποτελεί μέρος ούτε του πρωτογενούς ούτε του παράγωγου δικαίου της ΕΕ, σε αντίθεση με τις υπηρεσίες γενικού οικονομικού συμφέροντος (βλέπε επίσης το άρθρο 36 του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ). Επιπλέον, η πρόσβαση σε αυτές τις υπηρεσίες θα πρέπει να προωθηθεί γενικά, και όχι μόνο για τα πρόσωπα που την έχουν ανάγκη.

    Βρυξέλλες, 11 Οκτωβρίου 2016.

    Ο Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής των Περιφερειών

    Markku MARKKULA


    (1)  Γνωμοδότηση της ΕτΠ με θέμα «Η κοινωνική διάσταση της οικονομικής και νομισματικής ένωσης» (CdR 6863/2013).

    (2)  Ψήφισμα με θέμα «Πρόγραμμα εργασίας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το 2016» (COR-2015-5929).

    (3)  Κεφάλαιο IV — Αλληλεγγύη.

    (4)  https://www.oecd.org/els/soc/OECD2014-Social-Expenditure-Update-Nov2014-8pages.pdf

    (5)  Η απόφαση του Δικαστηρίου της ΕΕ στην υπόθεση C-115/14 (17 Νοεμβρίου 2015) θεώρησε συμβατό με τη νομοθεσία της ΕΕ το να απαιτεί μια περιφερειακή οντότητα κράτους μέλους από τους διαγωνιζομένους και τους υπεργολάβους τους να αναλαμβάνουν τη δέσμευση ότι θα καταβάλλουν ορισμένο κατώτατο μισθό στο προσωπικό το οποίο παρέχει τις υπηρεσίες που καλύπτονται από τη δημόσια σύμβαση.

    (6)  CDR789-2013.

    (7)  Εκσυγχρονισμός της οδηγίας για τα επαγγελματικά προσόντα (οδηγία 2013/55/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου) (ΕΕ L 354 της 28.12.2013, σ. 132).


    Top