Choose the experimental features you want to try

This document is an excerpt from the EUR-Lex website

Document 52016IR0982

    Γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής των Περιφερειών με θέμα «Επανεξέταση της ευρωπαϊκής πολιτικής γειτονίας»

    ΕΕ C 88 της 21.3.2017, p. 64–68 (BG, ES, CS, DA, DE, ET, EL, EN, FR, HR, IT, LV, LT, HU, MT, NL, PL, PT, RO, SK, SL, FI, SV)

    21.3.2017   

    EL

    Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

    C 88/64


    Γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής των Περιφερειών με θέμα «Επανεξέταση της ευρωπαϊκής πολιτικής γειτονίας»

    (2017/C 088/13)

    Εισηγήτρια:

    Anne Quart (DE/PES), υφυπουργός Ευρωπαϊκών Υποθέσεων και Προστασίας των Καταναλωτών, Υπουργείο Δικαιοσύνης, Ευρωπαϊκών Υποθέσεων και Προστασίας των Καταναλωτών του ομόσπονδου κρατιδίου του Βραδεμβούργου

    Έγγραφο αναφοράς:

    JOIN(2015) 50 final

    ΣΥΣΤΑΣΕΙΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ

    Η ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ

    Γενικές παρατηρήσεις

    1.

    φρονεί ότι η προώθηση της σταθερότητας και της ευημερίας στις γειτονικές χώρες της ΕΕ θα πρέπει να αποτελέσει ύψιστη προτεραιότητα της εξωτερικής πολιτικής και της πολιτικής ασφαλείας της ΕΕ και ζητεί να συνυπολογιστούν οι δυνατότητες που διαθέτουν οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές στον σχεδιασμό και στην εφαρμογή της εξωτερικής πολιτικής της ΕΕ. Θεωρεί ότι η Επιτροπή των Περιφερειών θα πρέπει να διαδραματίσει αξιοσημείωτο ρόλο στην οικοδόμηση εμπιστοσύνης και στη διεθνή συνεργασία σε τοπικό και σε περιφερειακό επίπεδο·

    2.

    σημειώνει ότι η ευρωπαϊκή πολιτική γειτονίας (ΕΠΓ) μπορεί να έχει ένα διαρκές αποτέλεσμα μόνον εάν αποφέρει πρακτικά οφέλη στους λαούς των κρατών μελών της ΕΕ και των χωρών της ΕΠΓ· προτρέπει αυτή η πτυχή να διαδραματίσει κεντρικό ρόλο κατά την εφαρμογή της νέας στρατηγικής·

    3.

    αντιλαμβάνεται ότι η ΕΠΓ εξακολουθεί να αποτελεί πρωτίστως ένα σχέδιο των θεσμικών οργάνων της ΕΕ, των κυβερνήσεων των κρατών μελών και των γειτονικών χωρών. Υπογραμμίζει ότι η επιτυχής εφαρμογή των προγραμμάτων και των σχεδίων έχει σημαντικές επιπτώσεις τόσο στο τοπικό και το περιφερειακό επίπεδο των κρατών μελών της ΕΕ όσο και σε αυτό των τρίτων χωρών που συμμετέχουν στο σχέδιο. Ζητεί πρωτίστως, στο πλαίσιο της ΕΠΓ, να ενισχυθεί η συνεργασία σε τοπικό και σε περιφερειακό επίπεδο και να ενδυναμωθεί η αλληλεπίδραση των κοινωνιών των πολιτών των διαφόρων χωρών, καθώς επίσης να εξασφαλιστούν επαρκείς πόροι για την εκπλήρωση αυτού του στόχου. Εμμένει στην άποψη ότι οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές και οι ενώσεις τους θα πρέπει να συμμετέχουν σε κάθε στάδιο εφαρμογής της ΕΠΓ —από τον προγραμματισμό έως τον δημοκρατικό έλεγχο— και πιστεύει ότι οι αυτοδιοικητικές αρχές και οι ενώσεις τους θα πρέπει να συμμετέχουν επίσης στις εργασίες των επιτροπών και των συμβουλίων σύνδεσης και θα πρέπει να έχουν μόνιμο καθεστώς παρατηρητή·

    4.

    ζητεί τη δρομολόγηση περισσότερων συγκεκριμένων σχεδίων για την προώθηση των διαπροσωπικών σχέσεων· κρίνει απαραίτητη τη διάθεση περισσότερων πόρων για τη διασυνοριακή συνεργασία, για τις συμπράξεις μεταξύ τοπικών αρχών και τις ανταλλαγές στους τομείς των επιστημών και του πολιτισμού, καθώς και μεταξύ των νέων· επαναλαμβάνει το αίτημά της για ενίσχυση της συμμετοχής των εταίρων στα προγράμματα της Ένωσης όπως, λόγου χάρη, το πρόγραμμα Erasmus· χαιρετίζει το γεγονός ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αποδίδει ξεχωριστή προσοχή στο ζήτημα της απλούστευσης της έκδοσης θεωρήσεων και έχει υποβάλει συγκεκριμένες προτάσεις για την Ουκρανία και τη Γεωργία· επαναβεβαιώνει τη στήριξή της προς την αναζήτηση λύσης στα θέματα ταξιδιωτικής θεώρησης και κινητικότητας μαζί με όσους εταίρους από τις χώρες της ΕΠΓ το επιθυμούν, μεταξύ άλλων μέσω του διαλόγου για την ελευθέρωση και διευκόλυνση του καθεστώτος των θεωρήσεων·

    5.

    επαναλαμβάνει τις προτάσεις που περιέχονται στη γνωμοδότησή της της 9ης Ιουλίου 2015 με θέμα «Προς μια νέα Ευρωπαϊκή Πολιτική Γειτονίας» και καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Εξωτερικής Δράσης (ΕΥΕΔ) να συνυπολογίσουν αυτές τις προτάσεις κατά την εφαρμογή της προτεινόμενης στρατηγικής·

    6.

    σημειώνει ότι οι ένοπλες συρράξεις, η χρήση βίας, οι παραβιάσεις της εδαφικής κυριαρχίας, των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και της αρχής ίσων δικαιωμάτων των λαών, η τρομοκρατία και η σοβαρή αποσταθεροποίηση που εντοπίζεται σε πολλές χώρες και περιφέρειες στα γειτονικά κράτη της ΕΕ έχουν βαρύ τίμημα από πλευράς ανθρώπινων απωλειών, τραυματισμών, εσωτερικά εκτοπισμένων ατόμων και αναγκαστικών μεταναστεύσεων και παρεμποδίζουν την ανάπτυξη βιώσιμων εταιρικών σχέσεων. Επίσης, υπογραμμίζει ότι είναι σημαντικό να εγκαταλειφθούν οι γεωπολιτικές προσεγγίσεις και οι ευσεβείς πόθοι και, αντ’ αυτών, να τεθούν ρεαλιστικοί στόχοι βάσει μιας ρεαλιστικής ανάλυσης και να οργανωθεί η συνεργασία μεταξύ των εταίρων που επιδεικνύουν πραγματικό ενδιαφέρον υπέρ της συνεργασίας και διαθέτουν επίσης την ικανότητα να επιτύχουν μακροπρόθεσμους στόχους· επιμένει στην άποψη ότι, μολονότι είναι αναγκαία η διαφοροποίηση, εντούτοις θα πρέπει να διατηρηθεί μια ισορροπία μεταξύ των ανατολικών και νότιων γειτόνων της ΕΕ·

    7.

    επισημαίνει ότι μια βιώσιμη εταιρική σχέση μπορεί να αναπτυχθεί μόνο στη βάση των ίσων δικαιωμάτων και του αμοιβαίου οφέλους και επιδοκιμάζει στο πλαίσιο αυτό την ιδιαίτερη έμφαση που αποδίδει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στο συγκεκριμένο ζήτημα κατά την επανεξέταση της ΕΠΓ· ζητεί να εφαρμοστεί στην πράξη η προσέγγιση της ισότιμης εταιρικής σχέσης με αμοιβαία ανάληψη ευθυνών στις εταιρικές σχέσεις της ΕΠΓ·

    8.

    υπογραμμίζει με έμφαση ότι δεν θα πρέπει να διακυβευθεί ο αυστηρός σεβασμός των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των διατάξεων του διεθνούς ανθρωπιστικού δικαίου· επισημαίνει σχετικά ότι οι συγκρούσεις στις οποίες εμπλέκονται αρκετοί από τους εταίρους της ΕΠΓ θέτουν νέες προκλήσεις όσον αφορά την προστασία των προσφύγων και την τήρηση του διεθνούς ανθρωπιστικού δικαίου, και φρονεί ότι θα πρέπει να υιοθετηθούν νέες προσεγγίσεις για τη θέσπιση, στον τομέα αυτό, νέων και πιο αποτελεσματικών εργαλείων που θα διασφαλίζουν την πλήρη τήρηση τόσο των ενωσιακών όσο και των διεθνών προτύπων προστασίας των προσφύγων. Υπογραμμίζει εξάλλου ότι στις επικείμενες διαπραγματεύσεις με πολλές χώρες εταίρους της ΕΠΓ σχετικά με τα παγκόσμια σύμφωνα για τη μετανάστευση θα πρέπει να προβλεφθεί η συμμετοχή των τοπικών αρχών, καθώς και μεγαλύτερη ολοκλήρωση της πολιτικής για τη μετανάστευση με την πολιτική γειτονίας, προκειμένου να αποφευχθούν τυχόν αντιφάσεις και αναντιστοιχίες·

    Σταθερότητα στην ΕΕ και τις γειτονικές της χώρες

    9.

    τονίζει ότι η μεγαλύτερη πηγή επιρροής της ΕΕ στη σταθερότητα και την ευημερία των γειτονικών χωρών της είναι η ελκυστικότητα του κοινωνικού και οικονομικού μοντέλου της, η ενότητα και η αλληλεγγύη μεταξύ των κρατών μελών της ΕΕ, η βιώσιμη ανάπτυξη, η δημοκρατία και ο σεβασμός των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των δημοκρατικών ελευθεριών· υπογραμμίζει ότι τη σημαντικότερη συμβολή στη σταθεροποίηση των γειτονικών χωρών αποτελούν η σταθερότητα της ΕΕ και η τήρηση των αξιών και των αρχών της·

    10.

    ζητεί να αναλυθούν οι απειλές κατά της ασφάλειας σε όλη τους την πολυπλοκότητα και να αντιμετωπιστούν κατά την επεξεργασία των αιτιών της αστάθειας· υπογραμμίζει την ανάγκη να αντιμετωπιστούν κατά προτεραιότητα οι κοινωνικοοικονομικές γενεσιουργές αιτίες των σημερινών προκλήσεων που επικρατούν στους τομείς της ασφάλειας και της μετανάστευσης και επιδοκιμάζει τη δέσμευση που έχει αναλάβει η ΕΕ να συνεργαστεί με τους εταίρους της ΕΠΓ για την υλοποίηση των στόχων του ΟΗΕ για τη βιώσιμη ανάπτυξη· ζητεί να αφιερωθεί περισσότερη προσοχή στην προαγωγή των κοινωνικών δικαιωμάτων, δεδομένου ότι η οικονομική και η κοινωνική ανάπτυξη είναι ζωτικές παράμετροι για μια σταθερή γειτονία· τονίζει ότι η δημιουργία θέσεων εργασίας συνιστά τον καθοριστικό παράγοντα για το μέλλον των περισσότερων γειτονικών χωρών της ΕΕ και εκφράζει την ικανοποίησή της για την έμφαση που δίδεται στην απασχολησιμότητα των νέων και στην προώθηση των μικρομεσαίων επιχειρήσεων· επισημαίνει ότι για την εκπλήρωση αυτού του στόχου χρειάζεται η υιοθέτηση μιας πολυεπίπεδης προσέγγισης —από το εθνικό έως το περιφερειακό και το τοπικό επίπεδο —, καθώς και η εφαρμογή της περιφερειακής, υποπεριφερειακής και διασυνοριακής συνεργασίας· προτρέπει τα τομεακά προγράμματα συνεργασίας να σχεδιαστούν κατά τρόπο ώστε να μπορούν να εφαρμοστούν από τις τοπικές και τις περιφερειακές αρχές·

    11.

    επιδοκιμάζει το γεγονός ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υπέβαλε πρόταση για νέο πλαίσιο εταιρικής σχέσης με τρίτες χώρες και νέο ευρωπαϊκό εξωτερικό επενδυτικό σχέδιο με σκοπό την αντιμετώπιση των βαθύτερων αιτίων της μετανάστευσης, μέσω της κινητοποίησης επενδύσεων, της ενίσχυσης της τεχνικής βοήθειας και της στήριξης οικονομικών και διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων για τη βελτίωση τόσο του επιχειρηματικού όσο και του ευρύτερου πολιτικού περιβάλλοντος, και ζητεί να ληφθεί μέριμνα για τη συμμετοχή των τοπικών και των περιφερειακών αρχών σε αυτή τη διαδικασία·

    12.

    ευελπιστεί ότι στα νέα σύμφωνα για τη μετανάστευση, τα οποία η ΕΕ διαπραγματεύεται επί του παρόντος με την Ιορδανία και τον Λίβανο στο πλαίσιο της ανακοίνωσης της 7ης Ιουνίου 2016 σχετικά με τη «θέσπιση νέου πλαισίου εταιρικής σχέσης με τρίτες χώρες βάσει του Ευρωπαϊκού Προγράμματος Δράσης για τη Μετανάστευση», θα επιτευχθεί ορθή ισορροπία μεταξύ των αναγκών και των συνθηκών που υπάρχουν σε αυτές τις χώρες και των προσδοκιών της ΕΕ και των κρατών μελών της, με σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των διατάξεων του διεθνούς ανθρωπιστικού δικαίου·

    13.

    επαναλαμβάνει τη δέσμευσή της απέναντι στο λαό της Τυνησίας και ζητεί τη σύναψη μιας πραγματικής σφαιρικής και σε βάθος εταιρικής σχέσης μεταξύ της ΕΕ και της Τυνησίας. Τονίζει ότι η συνέχιση της ειρηνικής και δημοκρατικής πορείας της προς την οικονομική σταθερότητα και τη σταθερότητα από πλευράς ασφαλείας θα στείλει ένα πολύ θετικό μήνυμα στο σύνολο των χωρών της ΕΠΓ. Υπογραμμίζει την ανάγκη σημαντικής αύξησης της βοήθειας της ΕΕ προς την Τυνησία για την υποστήριξη και εδραίωση της δημοκρατικής μετάβασης και την ενθάρρυνση των επενδύσεων και της ανάπτυξης σε όλους τους τομείς της οικονομικής και κοινωνικής ζωής, ιδίως για τη δημιουργία θέσεων εργασίας και τη διατήρηση υψηλής ποιότητας δημόσιων υπηρεσιών προσβάσιμων σε όλους. Επισημαίνει την έναρξη διαπραγματεύσεων για τη σύναψη μιας φιλόδοξης συμφωνίας ελεύθερων συναλλαγών (DCFTA) μεταξύ της ΕΕ και της Τυνησίας και καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να εφαρμόσει μια ολιστική προσέγγιση που θα διασφαλίζει ότι η συμφωνία αυτή θα είναι αμοιβαία επωφελής, λαμβάνοντας παράλληλα δεόντως υπόψη τις σημαντικές οικονομικές ανισότητες μεταξύ των δύο πλευρών·

    14.

    ζητεί να χορηγηθεί κατά προτεραιότητα στήριξη στις αυτοδιοικητικές αρχές τόσο της ΕΕ όσο και των χωρών της ΕΠΓ σε ό,τι αφορά την παροχή ενδεδειγμένης ποιότητας βασικών υπηρεσιών στους πρόσφυγες αντί της εξωτερικής ανάθεσής τους σε τρίτες χώρες και, μακροπρόθεσμα, σε ό,τι αφορά την επίτευξη βιώσιμης κοινωνικής και οικονομικής ανάπτυξης των δήμων και των περιφερειών καταγωγής τους με τη συμμετοχή των ίδιων των προσφύγων· εκτιμά ότι οι πρόσφυγες που φθάνουν στην Ευρώπη από τις γειτονικές χώρες θα μπορούσαν στο μέλλον να αποτελέσουν μια γέφυρα μεταξύ της ΕΕ και των γειτόνων της·

    15.

    λαμβάνοντας υπόψη τη θρησκευτική ριζοσπαστικοποίηση, τον εθνικισμό, τον εξτρεμισμό και την τρομοκρατία, συνιστά να αναπτυχθούν στρατηγικές και να παρασχεθούν επαρκή μέσα για την προώθηση του διαπολιτισμικού διαλόγου εντός της ΕΕ και με τις κοινωνίες των γειτονικών της χωρών· τονίζει την ευθύνη και το δυναμικό των τοπικών και των περιφερειακών αρχών στον συγκεκριμένο τομέα, καθώς ο διάλογος αυτός είναι απαραίτητος τόσο μεταξύ των πολιτικών ιθυνόντων όσο και μεταξύ της κοινωνίας των πολιτών και, ιδίως, μεταξύ των πολιτών·

    16.

    αναγνωρίζει ότι οι σχέσεις καλής γειτονίας με τις χώρες της ΕΠΓ και τους γείτονές τους είναι ζωτικής σημασίας για τη σταθερότητα στην Ευρώπη. Επισημαίνει ότι η οικονομική συνεργασία και ο πολιτικός διάλογος μεταξύ ΕΕ και Ρωσικής Ομοσπονδίας έχουν ιδιαίτερη σημασία· διαπιστώνει ότι η εξομάλυνση των οικονομικών και των πολιτικών σχέσεων με τη Ρωσία εξαρτάται από την πλήρη εφαρμογή των συμφωνιών του Μινσκ· και σημειώνει ότι στο υποεθνικό επίπεδο και μεταξύ των φορέων της κοινωνίας των πολιτών και του ιδιωτικού τομέα η συνεργασία και ο διάλογος ανάμεσα στην ΕΕ και στη Ρωσία συνεχίζονται και ότι αυτό το δυναμικό θα πρέπει να αξιοποιηθεί καλύτερα για την υπέρβαση των διαφορών·

    Διαφοροποίηση και περιφερειακή συνεργασία

    17.

    τονίζει ότι η συνεργασία με την ΕΕ δεν θα πρέπει να οδηγήσει σε ανταγωνισμό μεταξύ των γειτονικών χωρών για τη σύναψη των βέλτιστων σχέσεων με την ΕΕ, αλλά σε περιφερειακή και εδαφική συνεργασία και υπογραμμίζει ότι η πολυμερής διάσταση της ΕΠΓ συνιστά επιτακτική ανάγκη· κρίνει ότι οι πολύπτυχες προκλήσεις που συνδέονται με τη σταθεροποίηση των γειτονικών περιοχών μπορούν να αντιμετωπιστούν μόνο μέσα από τη συστηματική συνεργασία όλων των εταίρων μιας δεδομένης περιοχής· διαπιστώνει ότι χρειάζεται μεγαλύτερη δέσμευση εκ μέρους της ΕΕ προκειμένου να ενεργοποιηθεί η πολυμερής προσέγγισης της πολιτικής γειτονίας και να δοθεί στις τοπικές και περιφερειακές αρχές κεντρικός ρόλος στο πλαίσιο αυτής της διαδικασίας·

    18.

    εφιστά την προσοχή στη δέσμευση που έχει αναλάβει και στο δυναμικό που διαθέτει η Επιτροπή των Περιφερειών υπέρ της περιφερειακής συνεργασίας, ιδίως στην Ευρωμεσογειακή Περιφερειακή και Τοπική Συνέλευση (ΕΠΤΣ/ARLEM), στη Διάσκεψη των Τοπικών και Περιφερειακών Αρχών για την Ανατολική Εταιρική Σχέση (ΔΤΠΑΑΕΣ/Corleap), καθώς και στην επιχειρησιακή ομάδα για την Ουκρανία· καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τις αντιπροσωπείες της ΕΕ να αξιοποιήσουν καλύτερα την εμπειρογνωσία των τριών οργάνων·

    19.

    παρατηρεί ότι, η Γεωργία, η Μολδαβία και η Ουκρανία, προσδοκώντας μακροπρόθεσμα οφέλη για τη δημοκρατική και οικονομική ανάπτυξη των χωρών τους, επέλεξαν να συνάψουν πολύ στενές σχέσεις με την ΕΕ και υπέγραψαν τις αντίστοιχες συμφωνίες σύνδεσης· ανησυχεί σχετικά με το κοινωνικό κόστος των διαδικασιών μεταρρυθμίσεων, οι οποίες θα μπορούσαν να θέσουν σε κίνδυνο τη δημόσια αποδοχή της διαδικασίας προσέγγισης, και προτρέπει την ΕΕ να συνεργαστεί ακόμα στενότερα με τις ενδιαφερόμενες χώρες ούτως ώστε να βρει τρόπους διαχείρισης αυτής της πρόκλησης· υπογραμμίζει τη σημασία των μεταρρυθμίσεων αποκέντρωσης σε αυτές τις χώρες για την εφαρμογή των συμφωνιών και απευθύνει έκκληση να δοθεί προτεραιότητα στην προώθηση των διαδικασιών εκδημοκρατισμού σε τοπικό και σε περιφερειακό επίπεδο·

    20.

    τάσσεται υπέρ της εκπόνησης στρατηγικών προκειμένου να αποτραπούν καταστάσεις κατά τις οποίες οι χώρες πρέπει να επιλέξουν μεταξύ στενότερης συνεργασίας με την ΕΕ ή με άλλους εταίρους και επικροτεί το γεγονός ότι, χάρη στις νέες διαπραγματεύσεις που διεξάγονται μεταξύ ΕΕ και Αρμενίας, χαράσσονται νέες οδοί για την εξασφάλιση στενότερης συνεργασίας με την ΕΕ, χωρίς να θίγονται άλλες διεθνείς υποχρεώσεις· πιστεύει ότι αυτές οι εμπειρίες θα πρέπει επίσης να αξιοποιηθούν για την ανάπτυξη των σχέσεων με τη Λευκορωσία και το Αζερμπαϊτζάν·

    21.

    ζητεί την κατάρτιση υποπεριφερειακών στρατηγικών, οι οποίες να ανταποκρίνονται στις διαφορετικές προκλήσεις και καταστάσεις που επικρατούν στις χώρες της νότιας γειτονίας, κυρίως υπό τη μορφή μιας στρατηγικής για την περιοχή Αδριατικής — Ιονίου, μιας στρατηγικής για τη Δυτική Μεσόγειο και μιας στρατηγικής για την Ανατολική Μεσόγειο·

    22.

    καλεί την Ύπατη Εκπρόσωπο και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να παρουσιάσουν μια συγκεκριμένη στρατηγική για την ένταξη των γειτονικών χωρών στις χώρες της ΕΠΓ, ιδίως της Ρωσικής Ομοσπονδίας, προκειμένου να υλοποιηθεί αυτή η προσέγγιση·

    23.

    υπογραμμίζει ότι οι εταιρικές σχέσεις ξεκινούν στις παραμεθόριες περιοχές και παρακινεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να αναγνωρίσει τον ρόλο τους και να στηρίξει την ανάπτυξη της διασυνοριακής συνεργασίας μεταξύ των τοπικών και των περιφερειακών αρχών στις γειτονικές χώρες και να αποτελέσει κατ’ αυτόν τον τρόπο παράδειγμα για άλλες χώρες που συμμετέχουν στην ΕΠΓ· προς τούτο ζητεί την εφαρμογή της χρήσης ΕΟΕΣ μεταξύ της ΕΕ και γειτονικών περιοχών, καθώς και την κατάρτιση ταχείας συμφωνίας για την εναρμονισμένη χρήση των πόρων της ΕΕ μεταξύ του Interreg Europe και του ευρωπαϊκού μηχανισμού γειτονίας για την ανάπτυξη όλων των παραμεθόριων περιοχών της ΕΕ που συνορεύουν με τις χώρες της ΕΠΓ·

    Ευθύνη και εστίαση στους πολίτες

    24.

    επιβεβαιώνει ότι η τοπική και η περιφερειακή ευθύνη είναι ζωτικής σημασίας για μια επιτυχημένη ΕΠΓ και ότι οι πολιτικές και τα μέσα της ΕΕ, όπως επίσης και η χρηματοδότηση, θα πρέπει να καθορίζονται λαμβανομένων υπόψη των περιφερειακών αναγκών, αλλά και με την υιοθέτηση μιας συνολικής προσέγγισης, η οποία θα αποφέρει οφέλη σε όλα τα κοινωνικά στρώματα και θα προάγει την περιφερειακή ανάπτυξη. Σημειώνει ότι πρέπει να ενισχυθεί ο ρόλος των αυτοδιοικητικών αρχών, ιδίως των παραμεθόριων, στα διμερή σχέδια δράσης και ότι αυτό προϋποθέτει την ενίσχυση των δικαιωμάτων και των αρμοδιοτήτων των εν λόγω αρχών, καθώς και την εξασφάλιση επαρκών χρηματοδοτικών πόρων στους οποίους μπορούν αυτές να έχουν πρόσβαση·

    25.

    διαπιστώνει ότι οι γνώσεις σχετικά με την ΕΕ και τις συμφωνίες που έχει συνάψει με χώρες της ΕΠΓ είναι πολύ περιορισμένες σε τοπικό επίπεδο και στο ευρύ κοινό και καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να συνεργαστεί με τις αντιπροσωπείες της ΕΕ προκειμένου να αυξήσει ουσιαστικά την προβολή των προγραμμάτων συνεργασίας σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο, να διασφαλίσει την καλύτερη ενημέρωση και κατάρτιση των τοπικών και περιφερειακών φορέων —ιδίως με προγράμματα κατάρτισης των εκπαιδευτικών και με την ανταλλαγή διδακτικού υλικού—, καθώς και για να ενισχύσει τη δημιουργία ικανοτήτων σε υποεθνικό επίπεδο με στόχο την εφαρμογή των προγραμμάτων της ΕΠΓ·

    26.

    θεωρεί ζωτικής σημασίας να ενισχυθούν η δέσμευση των νέων και η συμμετοχή των γυναικών ως βασικά στοιχεία για την ανάπτυξη των γειτονικών χωρών·

    27.

    ζητεί πιο συγκεκριμένα έργα με απτά αποτελέσματα επιτόπου και θετικές επιδράσεις στην καθημερινή ζωή των πολιτών·

    Χρηστή διακυβέρνηση, κράτος δικαίου και σεβασμός των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των ελευθεριών του πολίτη

    28.

    υπογραμμίζει ότι η χρηστή διακυβέρνηση, το κράτος δικαίου, η δημοκρατία και ο σεβασμός των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των δημοκρατικών ελευθεριών είναι θεμελιώδους σημασίας για τη σταθερότητα· επισημαίνει ότι οι κοινωνίες των γειτονικών χωρών της ΕΕ έχουν διαφορετικές ιστορικές εμπειρίες και αντιμετωπίζουν διαφορετικές συνθήκες και ότι τα πρότυπα των δημοκρατικών και ανθρωπίνων δικαιωμάτων δεν μπορούν να επιβληθούν ούτε έξωθεν ούτε άνωθεν, αλλά πρέπει να αναπτυχθούν από τη βάση προς την κορυφή· τονίζει τον ρόλο που διαδραματίζουν οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές στην εδραίωση της δημοκρατίας και του κράτους δικαίου στην κοινωνία· υπογραμμίζει ότι αυτές οι πρωταρχικές αξίες αποτελούν τα θεμέλια της ΕΠΓ και δεν μπορούν να διακυβευθούν· τονίζει την ανάγκη να συμπεριληφθούν στις συμφωνίες εταιρικής σχέσης αποτελεσματικότεροι θεσμικοί μηχανισμοί για να παρακολουθείται κατά πόσον αυτές οι αρχές τηρούνται από τους εταίρους·

    29.

    αναδεικνύει το γεγονός ότι στην πλειονότητα των γειτονικών χωρών οι διοικητικές ικανότητες χρήζουν βελτίωσης και επαναβεβαιώνει την ετοιμότητα της ΕτΠ και των μελών της, καθώς και των συναφών τοπικών αρχών και των εθνικών τους ενώσεων, να συμμετέχουν στην οικοδόμηση διοικητικών ικανοτήτων στις γειτονικές χώρες· καλεί την Επιτροπή να εξασφαλίσει τους αναγκαίους διοικητικούς και χρηματοδοτικούς πόρους για την επίτευξη αυτού του στόχου· προτρέπει να χορηγηθεί μεγαλύτερη στήριξη στις μεταρρυθμίσεις αποκέντρωσης στις γειτονικές χώρες και συνιστά να καταρτιστούν πιλοτικά έργα με τις χώρες της ΕΠΓ, τα οποία θα τεθούν υπό την αρμοδιότητα των τοπικών και των περιφερειακών αρχών, με σκοπό τη συλλογή πείρας με τις διαδικασίες αποκέντρωσης·

    30.

    καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να εκπονήσει έργα για τους τοπικούς και τους περιφερειακούς πολιτικούς και τις τοπικές διοικήσεις στο πλαίσιο των οποίων θα μπορούν να διοργανωθούν ανταλλαγές εμπειριών με τις αυτοδιοικητικές αρχές της ΕΕ· παρακινεί να δοθεί μεγαλύτερη υποστήριξη στις εθνικές ενώσεις των τοπικών και των περιφερειακών αρχών προκειμένου να προωθηθούν οι ανταλλαγές εμπειριών μεταξύ των ΤΠΑ σε εθνικό επίπεδο· τάσσεται υπέρ της ουσιαστικής επέκτασης των προγραμμάτων αδελφοποιήσεων πόλεων και του προγράμματος TAIEX («Technical Assistance and Information Exchange»/πρόγραμμα τεχνικής βοήθειας και ανταλλαγής πληροφοριών), καθώς και του προγράμματος αδελφοποίησης· ζητεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να στηρίξει δεόντως τις δραστηριότητες υπό την αιγίδα της ΕτΠ που αναπτύσσονται στο πλαίσιο της ARLEM, της Corleap και της επιχειρησιακής ομάδας για την Ουκρανία, όχι μόνο πολιτικά αλλά και χρηματοδοτικά·

    31.

    επαναλαμβάνει την έκκλησή της προς την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Εξωτερικής Δράσης να ορίσει, ως πρακτικό μέτρο, ένα «σημείο επαφής» για τις αυτοδιοικητικές αρχές σε καθεμία από τις 16 αντιπροσωπείες της ΕΕ στις χώρες της ΕΠΓ.

    Συνεργασία στον τομέα της ενέργειας

    32.

    διαπιστώνει ότι η στενή συνεργασία σε ενεργειακά ζητήματα αποτελεί σημαντική συνιστώσα στις σχέσεις της ΕΕ με τους γείτονές της, πολλοί από τους οποίους είναι σημαντικοί προμηθευτές ενέργειας στα κράτη μέλη της ΕΕ· πιστεύει ότι η ΕΕ μπορεί να μειώσει την εξάρτησή της από εξωτερικούς προμηθευτές και πηγές μέσω της βελτίωσης της ενεργειακής απόδοσης σε όλα τα στάδια της ενεργειακής αλυσίδας, εάν μεγιστοποιήσει τη χρήση των ανανεώσιμων και άλλων τοπικών πηγών ενέργειας και εάν δώσει προτεραιότητα σε καύσιμα και τεχνολογίες που είναι περιβαλλοντικά βιώσιμα. Με τον τρόπο αυτό θα συμβάλει επίσης στην επίτευξη των στόχων της COP 21, όπως συμφωνήθηκε στο Παρίσι. Επίσης, υπογραμμίζει ότι η συνεργασία μεταξύ της ΕΕ και των γειτόνων της σε θέματα ενέργειας θα πρέπει πρωτίστως να περιλαμβάνει έργα για την ανάπτυξη των ενεργειακών υποδομών και την προώθηση της ενεργειακής απόδοσης·

    33.

    επισημαίνει ότι το σύμφωνο των δημάρχων για το κλίμα και την ενέργεια μπορεί να αποτελέσει έναν από τους διαύλους συνεργασίας στον τομέα αυτό· σε αυτό το πλαίσιο προσφέρει την εμπειρογνωμοσύνη και την τεχνογνωσία των πρεσβευτών της ΕτΠ στο σύμφωνο των δημάρχων προκειμένου για την υλοποίηση των στόχων όσον αφορά το κλίμα και την ενέργεια στις χώρες της ΕΠΓ·

    34.

    αναγνωρίζει το δικαίωμα των κρατών να αποφασίζουν σχετικά με τον ενεργειακό τους εφοδιασμό· κατά συνέπεια, ζητεί να λαμβάνονται υπόψη οι ανησυχίες των τοπικών και των περιφερειακών αρχών και των πολιτών· εφιστά την προσοχή στη μαζική αντίδραση πολλών δήμων της ΕΕ ενάντια στην εκμετάλλευση του πετρελαίου και του φυσικού αερίου με υδραυλική ρωγμάτωση και ζητεί η τήρηση των υψηλότερων περιβαλλοντικών προτύπων της ΕΕ κατά την εξόρυξη αερίου και πετρελαίου να αποτελέσει μέρος της συνεργασίας στον τομέα της ενέργειας με τις χώρες της ΕΠΓ·

    35.

    ζητεί τη βελτίωση της διασύνδεσης των ενεργειακών δικτύων, όχι μόνον εντός της ΕΕ αλλά και μεταξύ της ΕΕ και των γειτονικών της χωρών, καθώς και των γειτονικών κρατών αυτών των χωρών·

    36.

    εκφράζει την ανησυχία της επειδή διαπιστώνονται μαζικές αυξήσεις των τιμών ενέργειας σε ορισμένες από τις χώρες της ΕΠΓ και προτρέπει την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να μετουσιώσει τη δέσμευσή της για την προώθηση οικονομικά προσιτής ενέργειας σε απτές στρατηγικές, με στόχο τη στήριξη των πληθυσμών που πλήττονται από την ενεργειακή ένδεια στις χώρες της ΕΠΓ·

    37.

    πιστεύει ακράδαντα ότι τα νέα ενεργειακά έργα πρέπει να επικεντρώνονται στην ενεργειακή διαφοροποίηση και να μην υπονομεύεται η θέση των χωρών της ΕΠΓ ως χωρών διαμετακόμισης.

    Ανάπτυξη συνεργειών

    38.

    συνιστά καλύτερη ανταλλαγή πληροφοριών σχετικά με τις εμπειρίες που αποκτήθηκαν στο πλαίσιο της συνεργασίας με τις χώρες της ανατολικής και της νότιας γειτονίας και επιδοκιμάζει τον ζήλο που επέδειξαν εν προκειμένω τα μέλη της ARLEM, της Corleap και της επιχειρησιακής ομάδας για την Ουκρανία·

    39.

    τάσσεται υπέρ ενός στενότερου συντονισμού μεταξύ της ΕΠΓ και των προγραμμάτων που καταρτίζει η ΕΕ για τη διευκόλυνση της κατάστασης των προσφύγων στις γειτονικές χώρες·

    40.

    χαιρετίζει το γεγονός ότι στη συνολική στρατηγική της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την εξωτερική πολιτική και την πολιτική ασφαλείας αναγνωρίζεται ο ρόλος των περιφερειών που «συνιστούν χώρους διακυβέρνησης καίριας σημασίας σε έναν αποκεντρωμένο κόσμο» και δεσμεύεται για την προώθηση και τη στήριξη της «συνεργατική[ς] περιφερειακή[ς] τάξη[ς] σε όλον τον κόσμο»· καλεί δε την Ύπατη Εκπρόσωπο και την ΕΥΕΔ να συνεκτιμήσουν και να αξιοποιήσουν την εμπειρία που έχουν αποκτήσει οι αυτοδιοικητικές αρχές·

    Δημοσιονομικοί πόροι

    41.

    τονίζει ότι η χρηματοδότηση που παρέχει ο ευρωπαϊκός μηχανισμός γειτονίας δεν είναι ανάλογη των πολιτικών φιλοδοξιών και των προκλήσεων που παρουσιάζουν οι γειτονικές χώρες της ΕΕ, και εκφράζει τη λύπη της για το γεγονός ότι η επανεξέταση της ΕΠΓ δεν οδήγησε στη διατύπωση σύστασης για αύξηση των χρηματοδοτικών πόρων·

    42.

    παρατηρεί ότι επί του παρόντος η ΕΕ βρίσκεται αντιμέτωπη με περισσότερες κρίσεις από ποτέ άλλοτε, ιδίως με την προσφυγική κρίση, τις φυσικές καταστροφές και τις ένοπλες συγκρούσεις, οι οποίες θέτουν πλέον σε κίνδυνο θεμελιώδεις αξίες· υπογραμμίζει με έμφαση ότι αυτές οι κρίσεις δεν είχαν ακόμη προβλεφθεί κατά τον καθορισμό του πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου (ΠΔΠ) 2014-2020 και καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να υποβάλει πρόταση για αναθεώρηση του ΠΔΠ με στόχο να αυξηθούν σημαντικά τα κονδύλια της ΕΠΓ, στο πλαίσιο τόσο του εν λόγω τομέα 4 όσο και του τομέα 3, για να αντιμετωπιστούν η μεταναστευτική και προσφυγική κρίση και για να διασφαλιστούν η υποδοχή και η ένταξη των μεταναστών, που αποτελούν κατά κύριο λόγο ευθύνη των τοπικών και των περιφερειακών αρχών. Το νέο ΠΔΠ παρέχει την ευκαιρία να αυξηθούν τα κονδύλια που διατίθενται για την υλοποίηση των προτεραιοτήτων του ευρωπαϊκού προγράμματος δράσης για τη μετανάστευση, συμπεριλαμβανομένης της εξωτερικής του διάστασης·

    43.

    απευθύνει έκκληση να περιοριστεί σταδιακά η πρακτική της συγκέντρωσης των χρηματοδοτικών πόρων της ΕΠΓ στη συνεργασία με το εθνικό επίπεδο και ζητεί να θεσπιστούν αντίστοιχα ενδεδειγμένα ποσοστά σε συνάρτηση με την κατάσταση της εκάστοτε χώρας για τη χρηματοδότηση έργων σε υποεθνικό επίπεδο· αναδεικνύει την ανάγκη της στοχοθετημένης προσαρμογής των χρηματοδοτικών πόρων της ΕΕ στις ανάγκες των περιφερειακών και των τοπικών φορέων, μεταξύ άλλων με την υποστήριξη έργων μικρής κλίμακας και την ευέλικτη οργάνωση της συγχρηματοδότησης· συνιστά στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή να εξετάσει την προοπτική επαναφοράς του χρηματοδοτικού μηχανισμού για την αυτοδιοίκηση (LAF — Local Administration Facility) που χρησιμοποιείται από τις υποψήφιες προς ένταξη χώρες, καθώς και διεύρυνσης της χρήσης του στις χώρες της ΕΠΓ, με αυστηρότερους κανόνες για τις αποζημιώσεις, με τους οποίους θα απαιτείται η υλοποίηση ειδικότερων και περισσότερο βιώσιμων έργων· τέλος, ζητεί να υπάρξει προσεκτικός έλεγχος της χρήσης των χρηματοδοτικών πόρων, συμπεριλαμβανομένης και της χρήσης από την κοινωνία των πολιτών.

    Βρυξέλλες, 11 Οκτωβρίου 2016.

    Ο Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής των Περιφερειών

    Markku MARKKULA


    Top